Doorbraak Bemoeizorg

Zorg voor Beter

Harry GrasCaroline Place2 februari 2009

Zorg voor Beter programma VWS

Bemoeizorg: een werkveld in ontwikkeling

Kloof tussen kennis en praktijk - Quickscan

Kansen voor verbetering

Waarom een Doorbraaktraject Bemoeizorg?

Zorg voor Beter

Zorg voor beter is opgezet om een extra kwaliteitsimpuls te geven aan de thuiszorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en de langdurende GGZ (en OGGZ). zie: www.zorgvoorbeter.nl

GGZ onderwerpen: Herstel, Geest en Lichaam, Sociale participatie en Bemoeizorg

Bemoeizorgteams hebben te maken met:

Veranderde financiering

Veranderde wet- en regelgeving WMO/AWBZ

Meer diversiteit aan doelgroepen

Groeiend aantal teams die bemoeizorg bieden

Meer diversiteit in bemoeizorgteams en hun missie, taakopdracht

Bemoeizorg: een werkveld in ontwikkeling

Het werkveld bestaat uit: Fantastische teams met enthousiaste, profes-

sionele, doortastende hulp-

verleners (en managers) die, slimme en inventieve ideeën

hebben, een scherpe inschatting van de

problemen van sociaal kwetsbare mensen en die weten waar de oplossingen

liggen……..

Quickscan 2006

Reactie van 88 teams (van de ruim 100) die bemoeizorg bieden

Verschillende type teams: (F)ACT-teams, Vangnet & Adviesteams (meldpunt), bemoeizorgteams etc.

Diverse doelgroepen

Functie: frontoffice, backoffice

Kansen voor verbetering (extern)

Verbetering van de randvoorwaarden: Duidelijke financiering (WMO/AWBZ)

Vermindering van bureaucratie

Budget voor praktische hulp

Vereenvoudiging van de CIZ- indicatieprocedure

Vereenvoudiging van privacyregels

Opvang- en woonplekken

Afstemming tussen justitie, politie en zorgaanbieders

Kansen voor verbetering (continuïteit van zorg)

Verbetering van bemoeizorg in de teams Verbetering van het eigen zorgproces

Verbetering van doorstroom van cliënten in de zorgketen en dus de uitstroom

Criteria, richtlijnen voor bemoeizorg

Inzicht in uitkomsten, effecten van bemoeizorg

Kennis en ondersteuning bij de uitvoering

Doorbraak methode Een gestructureerde verbetermethode voor de

gezondheidszorg Een groot aantal teams werkt gedurende een jaar

aan eigen lokale verbeterdoelen aan de hand van gezamenlijke doelen (gezamenlijke ambities)

Deze doelen worden SMART geformuleerd Gericht op gezondheidswinst voor cliënten Monitoring van resultaten/verbeteringen via

metingen Cyclisch verbeteren met Plan, Do, Study, Act Begeleiding door een expertteam (inhoud en

proces) Deelnemende teams vormen een leernetwerk

Doorbraak methode:

Doorbraak Bemoeizorg

1.Continuïteit van zorg

•Doorstroom cliënten bemoeizorg

•Screening/inschatting problemen

•Bemoeizorgplannen

•Bemoeizorgproces

•Breuken in de zorg/samenwerking

•(F)ACT onderdelen

•Integrated Dual Diagnosis Treatment

•Indicatiestelling

•Samenwerkingsverbanden

1. Methodisch enprofessioneel handelen

• Assertieve outreach/ casefinding

• Presentiebenadering

• Cognitieve-gedragsbenadering

• Presentiebenadering

• Familiebijeenkomsten

• Gezinsinterventies

• Risicotaxatie

• Motiverende gesprekstechnieken

• Oplossingsgerichte aanpak

Teams vertalen thema’s in lokale doelen afhankelijk van lokale situatie

Gezamenlijke ambities:• Verbeteren sociaal functioneren• Verminderen van problemen op levensgebieden

Door te werken aan verbeterthema’s:

Deelnemende teams:

Ronde 1: 13 teams

Ronde 2: 11 teams

Samenwerkingsteams, verslavingszorg, RIBW, GGD GGZ, en enkele welzijnsorganisatie

Jeugd en volwassenen

Verbeterdoelen van de teams ronde 1: Cliënten moeten binnen XX tijd een actueel

behandelplan/begeleidingsplan hebben Elke cliënt heeft een logboek/dagboek met daarin

een doel: PDSA Cliënten worden gesignaleerd, op een behandellijst

geplaatst en toegeleid naar een voorziening/zorg (binnen XX tijd)

Begeleidingstijd verminderen Anamnese/psychiater gezien binnen XX tijd Heraanmeldingen verminderen Familiebijeenkomsten XX tijd na binnenkomst Signaleringsfase versnellen Proces verlengen in de keten (samenwerking)

Plannen (PLAN’s) zijn dus gericht op:

Continuïteit van de zorg Verbetering van het zorgproces

Bemoeizorgplan, begeleidings- of behandelplan

Doorlooptijd

verbeteren, versnellen

Modelgetrouw

werken (F)ACT

En gericht op:

Methodisch handelen/interventies Familie-avonden

Zorgdagboeken

Assertive outreach

Motiverende ge-

spreksvoering

Verbeteracties zijn (DO’s): Systematisch opstellen van een zorg-, behandel-,

bemoeizorgplan met cliënten

Motiverende gesprekken houden met cliënten

Inventarisatie van instellingen en het maken van een (digitale) sociale kaart

Bezoeken van netwerkpartners of bijeenkomsten om de samenwerking te verduidelijken en te verdiepen

Training en coaching van het team

Beschrijven van (onderdelen) van het zorgproces of de methodiek en stapsgewijze besluitvorming daarover

Overleg met management

Voorbeeld:Plan

Cliënten hebben op 22 september een actueel trajectplan; dat wil zeggen dat het plan 3 maanden of korter geleden is bijgewerkt.

Do

Een trajectplan maken of actualiseren van elke cliënt.

Elke cliënt op het digibord zetten met data voor herziening van het trajectplan.

Check

Op 22 mei vindt een check plaats of 60% van de cliënten een actueel trajectplan heeft.

Act

Invoering van trajectplannen voor alle nieuwe aangemelde cliënten.

Wat levert een ZorgvoorBeter project op voor deelnemende teams?

Kwalitatieve resultaten

Uitwisseling van kennis en ervaring tussen teams uit het gehele land

Enthousiasme voor zelf gekozen verbeteringen voor de praktijk

Direct cliëntgebonden resultaten die inzichtelijk zijn voor het team en leidinggevenden

Input van kennis door en ondersteuning van experts

Alle neuzen dezelfde kant op

JIJ zou voortaan aanwezig zijn bij het regio-overleg.

Niet waar, HIJ!

Gestructureerde manier van verbeteren

Wat levert een ZorgvoorBeter project op voor deelnemende teams?

Kwalitatieve resultaten

Kennis over het implementeren van innovaties en verbeteringen ook voor de toekomst

Stimulans voor meten en registeren

Reflecteren

Wat levert het cliënten op? Kwantitatieve Resultaten

Doelen: 1. Verminderen van problemen op levensgebieden POL en CGI

2. Verbeteren sociaal functioneren

HoNOS

Algemene kenmerken

Resultaten over 13 teams Meting bij: 443 cliënten Meetperiode 2 januari - 22 september 2008 Totaal zijn 64 cliënten uitgestroomd. Redenen:

- 29 x doorgestroomd

- 4 x afgehaakt

- 6 x verhuisd

- 5 x tijdelijk uit beeld (opname)

- 16 x anders

Sekse cliënten

298 mannen 166 vrouwen

manvrouw

64%36%

Periode in zorg

(A) nieuw(B) bekend (> 30 dagen)(C) bekend (> 1 jaar)

22%

41% 37%

Problemen op Levensgebieden - POL

Aantal cliënten

Nulmeting

Tweede meting

Derde meting

Vierde meting

POL 443 361 273 236

Vier deelgebiedenUitval

POL resultaten ernst individueel

A. Op individueel niveau Nulmeting (n = 443) Eindmeting (n = 361) % cliënten verbetering

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

1. Contactleggen en houden 1,9 266 177 1,9 235 126 31%

2. Lichamelijke gezondheid 1,5 333 110 1,4 280 81 24%

3. Voedingstoestand 1,3 347 96 1,2 303 58 29%

4. Persoonlijke hygiëne 1,2 359 84 1,1 313 48 25%

5. Financiële situatie 2,4 185 257 2,1 196 164 38%

6. Woonsituatie 2,4 212 229 1,9 225 136 38%

7. Strafrechtelijke situatie 0,8 382 60 0,8 308 53 20%

8. Civielrechtelijke situatie 0,5 410 32 0,4 341 20 18%

9. Angst- of somberheidklachten 1,6 308 134 1,6 267 94 31%

10. Verwardheid 0,8 372 70 0,7 319 42 21%

11. Verstandelijke beperking 0,5 420 23 0,6 330 31 28%

12. Dementerend 0,1 443 21 0 361 0 3%

13. Analfabetisme 0,3 425 18 0,3 348 13 7%

14. Hyperactief/ agressief gedrag 1 374 69 0,8 317 44 24%

15. Zelfdestructief gedrag 0,9 365 78 1 302 59 23%

16. Dag- en nachtritme 1,2 348 94 1 315 46 27%

17. Zinvolle dagactiviteiten 2,4 199 244 2,1 205 156 35%

18. ADL/HDL-niveau 1,8 296 147 2,1 275 85 33%

POL resultaten directe omgeving

B. In relatie tot directe omgeving

Nulmeting (n = 443) Eindmeting (n = 361) % cliënten verbete-ring

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

1. Isolement, eenzaamheid

2,3 224 213 2 229 132 37%

2. Zorg voor kind(eren)

0,7 368 67 0,6 323 38 12%

3. Relatie met partner,fami-lie etc.

2,1 252 185 2 223 138 30%

4. Sociaal steunnetwerk

2,5 195 242 2,5 202 159 32%

Pol resultaten maatschappij

C. In relatie tot maatschappij

Nulmeting (n = 443) Eindmeting (n = 361) % cliënten verbete-ring

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

1. Slachtoffer (huiselijk) geweld

0,5 386 50 0,4 332 26 10%

2. Dader (huiselijk) geweld

0,3 406 22 0,4 339 19 10%

3. Woningvervuilingverwaarlozing

1,2 328 100 1 306 52 27%

4. Overlastgevend 1,1 333 95 1 300 58 23%

5. (Dreigende)huisuitzetting

0,9 342 84 0,5 329 29 22%

6. Dak-of thuisloos 0,9 329 98 0,8 289 69 14%

POL resultaten psych. problemen

D. Psychiatrische problemen

Nulmeting (n = 443) Eindmeting (n = 361) % cliënten verbete-ring

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

Gem. Score 0,1,2

Score3,4

1. Psychotische stoornis

1 323 103 1 284 74 14%

2. Stemmings-stoornis

1,3 324 101 1,3 272 86 22%

3. Angststoornis 1 339 85 1,1 291 67 16%

4. Persoonlijk-heidsstoornis

1,4 298 126 1,4 250 108 21%

5. Verslaving aan alcohol

1,3 302 124 1,2 268 90 20%

6. Verslaving aan drugs

1,3 295 130 1,2 261 97 19%

7. Verslaving aan medicijnen

0,5 383 42 0,5 322 35 11%

CGI ernst-schaal

0

20

40

60

80

100

120

140

Nul meting 1 9 17 64 128 113 27

Laatste meting 1 6 42 74 84 79 32

1 Niet/norm

2 Zeer minimaal

3 Minimaal

4 Matig5

Behoorlijk6 Ernstig

7 Zeer ernstig

Aantal cliënten

Nulmeting

Vervolgmeting

CGI 359 318

Doel: Een vermindering van de ernst op de CGI

Resultaten HoNOS sociaal functioneren

Score HoNOS

Nulme-ting

2e me-ting

3e me-ting

4eme-ting

5e me-ting

6e me-ting

7eme-ting

8eme-ting

Aantal cliënten

440 378 300 270 220 169 132 59

Gemiddel-de

9,4 8,8 8,8 8,4 8,1 8,0 8,4 7,3

Gemiddelde op de HoNOS Doel: Een gemiddelde verbetering van minimaal 2 punten Resultaat: 220 cliënten zijn verbeterd van ∑ 9,1 naar ∑ 8,1

7,6

7,8

8

8,2

8,4

8,6

8,8

9

9,2

1 2 3 4 5

Aantal metingen

Gem

idd

eld

e w

aard

e H

oN

OS

Veranderingen in het sociaal functioneren (n = 220)

Samenvatting resultaten

De trends zijn: Afname van de problemen op

levensgebieden (POL): aantal en ernst Vermindering van de (ingeschatte) ernst

van de problematiek (CGI – ernst) Verbetering sociaal functioneren (HoNOS)

B.A.S. fidelity

Totaalresultaten

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0organisatiestrategie

teamkenmerken

methodieken

samenwerking

deskundigheid

middelen en voorwaarden

professionele organisatie

zelfstandigheid

werkrelatie

doel-resultaten

totaalscores

Een doorbraaktraject helpt de teams om in een stevig tempo en op een gestructureerde wijze verbeteringen en innovaties te realiseren.

Zij hebben de verbeteringen en resultaten inzichtelijk kunnen maken voor derden!

Bemoeizorg is een kwetsbaar werkveld, een niet beschermde vorm van hulpverlening waar iedereen wat toevoegt of afdoet, al naar gelang het uitkomt

Het Zorg voor Beter project helpt teams hun missie en visie te (her)formuleren

Minder onduidelijkheid > teams hebben hun positie en taken meer op een rijtje

Conclusies

Ga door met de verbeteringen en innovaties in bemoeizorg!

Zorg voor metingen en zichtbare resultaten!

Creëer goede randvoorwaarden!

Wissel kennis en ervaring uit met elkaar

Ga door met het verbeteren volgens het Nolan model PDSA

Laat hulpverleners een opleiding volgen, in company of de opleiding bemoeizorg (Rinogroep Utrecht-8e jaar)

Kijken op www.trimbos.nl/verbeterdezorg voor meer verbetermogelijkheden

Benut B.A.S. voor fidelitymetingen!

Let op de flyer : ‘Een verhaal apart’ een boek over dilemma’s in de bemoeizorg

Aanbevelingen