nummer

Word abonnee van Doorbraak zie achterpagina!

nummer

.euDoorbraakapril 2010

5

€ 3,00

Foto

: Eric Krebbers

Antillianen worden steeds meer als buitenlanders weggezetAls voorzitter van MAAPP, een zelforganisatie

van Antillianen in Nederland, probeert Raymond

Labad Antillianen te betrekken bij de strijd tegen

sociale uitsluiting en negatieve beeldvorming.

Een gesprek met een aimabele en bevlogen

belangenbehartiger.

Het viel MAAPP-oprichter Ruben Severina begin jaren 90 op dat Antillianen in Nederland als groep vrijwel onzichtbaar waren. Hij wilde graag dat ze zich zouden

gaan organiseren om maatschappelijk en politiek mee te doen, en er zo voor te zorgen dat er meer met hen rekening zou worden gehouden. Andere migranten begonnen zich al in de jaren 70 te organiseren, zoals Turken en Marokkanen. Maar de geschiedenis van de Antilliaanse migratie naar Nederland kende zijn eigen dynamiek. Antillianen zijn Nederlanders en zo werden ze ook lange tijd beschouwd. Ze hoorden er bij. Pas in de loop van de jaren 90 werden Antillianen steeds meer als buitenlanders neergezet. Ze werden tot vreemdelingen gemaakt met een andere cultuur dan de Nederlandse.

De eerste grotere groep Antillianen die in de jaren 60 naar Nederland kwam, was afkomstig uit de rijkere kringen en ging hier studeren met de bedoeling om later naar de Antillen terug te keren. “Witte Nederlanders spraken toen vol bewondering over Antillianen. Men vond hen lopende encyclopedieën”, vertelt Labad. Omdat deze studenten veelal tijdelijk in Nederland verbleven, voelden ze weinig behoefte om zich te organiseren met het oog op hun positie hier. Dat veranderde in de jaren 80 door de economische crisis. Shell besloot om uit Curaçao weg te trekken en liet het eiland in malaise achter. De werkloosheid nam toe en er kwam een migratiestroom op gang van armere Antillianen. Hun toekomstperspectief was echter ook in Nederland beroerd. Zo groeide de noodzaak voor Antillianen om zich hier te organiseren en als groep weerbaarder te worden. Dat kwam ook omdat met de komst van armere Antillianen de beeldvorming over hen steeds negatiever werd.

BeeldvormingEen belangrijke bezigheid van MAAPP is het voeren van het secretariaat van PAAB, het landelijke platform van Antilliaanse beraden. Die lokaal georganiseerde beraden zijn vooral actief in de “Antillianengemeenten”. Ze zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van allerlei sociaal-culturele Antilliaanse organisaties en hebben tot doel om een spreekbuis te vormen en invloed uit te oefenen. Op landelijk niveau wisselt MAAPP regelmatig via bijeenkomsten kennis en ervaringen uit. Het gaat dus om een organisatie van onderop met uitsluitend vrijwilligers en veel lokale contacten in de Antilliaanse gemeenschap. Zo probeert men te voorkomen dat MAAPP een elitaire bestuurdersclub wordt. Op 20 maart 2010 organiseerde MAAPP samen met het beraad van Almere een bijeenkomst over de verrechtsing van de samenleving en de opkomst van de PVV in de stad. Die partij keert zich niet alleen tegen moslims, maar criminaliseert ook Antillianen en de Antillen. PVV-Kamerlid Hero Brinkman bijvoorbeeld noemt de eilanden “een boeven-nest”.1

c c c Vervolg op pagina 7

Inburgering en arbeidsreïntegratie raken steeds meer

met elkaar verweven. In Utrecht worden “allochtone”

werklozen bijvoorbeeld inburgeringscurssen

ingejaagd bij wijze van reïntegratietraject.

Weigeren betekent een korting op de uitkering.

Het Deltaplan Inburgering wil dat 80 procent van

de inburgeringsvoorzieningen in 2011 “duaal”

wordt aangeboden.1 Dat betekent inburgeren op de

werkvloer, in combinatie met een reïntegratietraject

of een beroepsopleiding. Motto: “Werk boven

inburgering”.

Voor 2010 legde voormalig minister van Wonen Wijken en Integratie Eberhard van der Laan het streefcijfer op 60 duizend inburgeraars. Maar in 2009 werden de beoogde

50 duizend al niet gehaald. De gemeenten zijn dan ook minder optimistisch. “In 2011 lopen we weer vast”, zei VNG-directeur Kees Jan de Vet.2 Maar het Deltaplan Inburgering schrijft voor om juist in dat jaar 48 duizend inburgeringstrajecten op de werkvloer te realiseren. Dat tekent een verandering van beleid. Bijna alle mensen die verplicht moesten inburgeren, zijn nu ingeschreven of hebben het examen al gedaan. Nu gaat het vooral om zogenaamde ‘inburgeringsbehoeftigen’. Dat zijn veelal mensen met een Nederlands paspoort, die toch tot “de allochtonen” gerekend worden. De ontwerper van de inburgeringswet, de voormalige VVD-minister Rita Verdonk, wilde deze groep destijds ook al verplichten om het inburgeringsexamen te halen, maar dat bleek in strijd met de grondwet. Je kunt niet een deel van

Inburgeren naar de onderkant van de arbeidsmarkt

de Nederlanders verplichten om een examen te halen en een ander deel niet. Toch richt de inburgermachine de pijlen nu op deze groep. “Duale trajecten” is daarbij het toverwoord. Mensen hoeven niet zozeer meer in te burgeren, maar moeten veeleer integreren en participeren op de arbeidsmarkt. Dat velen naar de onderste regionen op de arbeidsmarkt worden gedirigeerd, richting onder meer schoonmaak en inpakwerk, ziet de politiek niet als probleem.

Gratis werkkrachtenHet realiseren van 48 duizend inburgertrajecten op de werkvloer lijkt meer op een gigantisch werkgelegenheidsproject dan op een inburgerdoelstelling. Zulke aantallen kunnen er waarschijnlijk niet gerealiseerd worden. Zeker niet in tijden van crisis en oplopende werkloosheid. Maar onder “duaal inburgeren” vallen ook reïntegratietrajecten en beroepsopleidingen, en dat biedt de gemeenten mogelijk uitkomst om toch 48 duizend trajecten te behalen. Dat roept wel dringende vragen op over de uitvoering. Krijgt de reïntegratiemaffia tienduizenden extra klanten toegeschoven? Of gaan die naar de opleidingssector? Of krijgen werkgevers allerlei vrijwel gratis werkkrachten aangeleverd?

Voor de gemeenten die belast zijn met uitvoering van de Wet Inburgering is de doelstelling om 80 procent “duaal” aan te bieden een flinke taakverzwaring. “Het ontwikkelen en organiseren van een duale inburgeringsvoorziening kost veel inspanning”, in de woorden van het ministerie. Gemeenten moeten nu gaan samenwerken met organisaties met een andere bedrijfscultuur, zoals het UWV. Het vinden van werk begint immers vaak bij het UWV-werkbedrijf. Tijdens de Jaarmarkt Inburgering ging een van de workshops van het Algemeen Ketenoverleg (AKO) dan ook over pilots met deze nieuwe samenwerkingsverbanden.

c c c Vervolg op pagina 9

Spandoek van schoonmakers in actie.

<2nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

>ZonderPapieren#

In 2005 dreigde Barambona uitgezet te worden naar Burundi en daarmee gescheiden te worden van haar man

en kinderen in Nederland. Die schending van het recht op een gezinsleven zette haar aan tot actie. Ze regelde een goede advocaat en ging op zoek naar lotgenoten, naar andere Burundese vrouwen die problemen hadden met hun verblijfsrecht. Ze vond het moeilijk om als illegaal in de openbaarheid te treden, maar ze zette

door. Ze wist vijf vrouwen bij elkaar te brengen, wat uiteindelijk leidde tot de oprichting van vereniging Ntundenganye in 2007. “In het begin spraken we af dat ieder van ons steeds een nieuw persoon zou meenemen naar onze volgende vergadering. Zo groeide het aantal leden. Nu hebben we er zo’n 200. Ongeveer 15 leden houden de organisatie draaiende.” Opvallend is dat er meer vrouwen dan mannen lid zijn. “Dat komt omdat ik de voorzitter van de vereniging ben”, zegt Barambona zelfbewust. “Vrouwen vertrouwen nu eenmaal eerder andere vrouwen dan mannen, zeker als het gaat om mishandeling en verkrachting.”

SpeelbalVia contacten met een mensenrechtenorganisatie in Burundi is de vereniging goed op de hoogte van wat afgewezen vluchtelingen overkomt bij terugkeer in Burundi. Een Burundese oppositiepartij leverde forse kritiek op de regering vanwege de slechte behandeling van teruggekeerde vluchtelingen. Ook Ntundenganye droeg bij aan die politieke druk. De vereniging drong er bij de ambassade van Burundi in Brussel op aan om de Nederlandse overheid geen toestemming meer te geven om vluchtelingen naar Burundi uit te zetten. Dat had succes, want sinds enige tijd werkt de ambassade niet meer mee met uitzettingen. Toch worden afgewezen Burundese vluchtelingen nog steeds opgesloten in illegalengevangenissen, “in afwachting van uitzetting”. De vereniging wil dat nu gaan aanvechten.

De Nederlandse regering heeft Burundi ontwikkelingshulp toegezegd als het land vluchtelingen terugneemt. “Dat is een soort koehandel. Vluchtelingen worden zo gebruikt als wisselgeld en speelbal. Met het geld worden in Burundi trouwens helemaal geen sociale projecten voor vluchtelingen, vrouwen en armen gesteund. Nee, daar koopt de politie wapens van. En die politie mishandelt en martelt mensen, verkracht vrouwen, en bedreigt ook teruggekeerde vluchtelingen.”

WeerbaarIn 2009 organiseerde Ntundenganye een demonstratie bij de Tweede Kamer, waar honderden Burundezen aan deelnamen. Daardoor kwam Barambona in de publiciteit en werd ze ook in Burundi via de media bekend. “Mijn moeder woont daar nog en is bang dat ze door mijn activiteiten gevaar loopt. Ik zou natuurlijk beschouwd kunnen gaan worden als een vijand van de regering. En dan zou de politie mijn moeder kunnen gaan bedreigen.”

Barambona merkt hoe onveilig Burundese vluchtelingen zich in Nederland voelen. “Mensen hebben in Burundi in angst geleefd, en nu moeten ze hier nog steeds in angst leven.” Sinds de afschaffing van het categoriale beschermingsbeleid voor Burundi2 zijn veel Burundezen illegaal gemaakt en worden ze opgejaagd. “Ze zien geen toekomst meer. Dat geldt zeker ook voor vrouwen. Ze voelen zich gedwongen om zich te prostitueren en zich in slavernij-achtige omstandigheden te laten uitbuiten.” Om vrouwen weerbaar te maken wil Ntundenganye empowermentbijeenkomsten organiseren. “Samen staan we sterk. Als vereniging hebben we met elkaar afgesproken dat we ons niet moeten laten verdelen door het etnische verschil van Hutu en Tutsi. We zijn immers allemaal Burundezen en vluchtelingen. En we strijden voor het recht om hier te blijven.”Ntundenganye heeft dringend geld nodig voor het organiseren van activiteiten. Wil je de organisatie steunen, maak dan geld over naar rekeningnummer 4213978 t.n.v. vereniging Ntundenganye te Almere o.v.v. “gift”.

Harry WesterinkNoten

1. “Burundese vluchtelingen klagen in rapport overheid aan”, Harry Westerink,

www.doorbraak.eu, thema Migratiebeheersing.

2. “Albayrak verklaarde belangrijkste oorlogsgebieden doodleuk veilig”, Harry Westerink,

www.doorbraak.eu, thema Migratiebeheersing.

Burundese vluchtelingen staan samen sterk

Jeanine Barambona.

Nare psychologische spelletjes“In het voorjaar van 2009 is mijn vriend opgepakt in een park en in de illegalen gevangenis in Alphen aan den Rijn beland. Waarschijnlijk heeft iemand hem verklikt”, vertelt Laura van den Akker aan medewerkers van de Leidse steungroep De Fabel van de illegaal. Ze is woedend op de overheid en het keiharde beleid tegen mensen zonder papieren. Ze wil de gevangenis aan de schandpaal nagelen. “Illegalen worden daar lang vastgehouden, zonder iets misdaan te hebben. Sommigen zelfs twee jaar. Mijn vriend zit nu al 11 maanden gevangen. In die tijd heb ik legio klachtenbrieven geschreven naar de gevangenis. Dat heeft alleen maar geleid tot twee keer isoleercel voor mijn vriend.”

“Mijn vriend heeft dagen moeten wachten op medicijnen voor zijn oog. Toen hij een dik oog had, werd hij uitgelachen door een medewerker van de Dienst Terugkeer en Vertrek van het ministerie van Justitie. Als een zieke illegaal erover klaagt dat hij geen medische zorg krijgt of als hij ontevreden is over de verleende zorg, dan dreigen de bewakers met de isoleercel. Mijn vriend is tig keer gevisiteerd in een week tijd, als pestmiddel na een voorval tijdens een bezoekuur. Ook heeft de Dienst Terugkeer en Vertrek gedreigd om hem meteen weer op te pakken, als hij zou worden vrijgelaten. Die dienst beweert desondanks een nette organisatie te zijn. En men zet in de media een humaan imago van zichzelf neer. De werkelijkheid is dat illegalen onder druk worden gezet. Het personeel van Justitie speelt psychologische spelletjes: eerst zogenaamd vriendelijk doen, daarna dreigen.”

“Het keer op keer onterecht in de isoleercel gooien is een vorm van mishandeling. Het gaat om het psychisch kapot maken van mensen, het murw maken van illegalen, zodat ze het niet meer zien zitten en het land gaan verlaten. Ik vind dat erg laf en verwerpelijk. Vreemdelingen zijn mensen zoals jij en ik en dienen niet zo ordinair te worden behandeld. Ik heb geklaagd bij de beklagcommissie en bij de Raad voor Strafrechtstoepassing. Mijn vriend en ik werden gewoon niet serieus genomen. Mijn klachten werden niet-ontvankelijk verklaard, omdat mijn vriend mij niet gemachtigd zou hebben. Ook liet men mij weten dat men niet veel kon doen. De hele klachtenprocedure is een formaliteit, een wassen neus. Illegalen zijn overgeleverd aan misselijkmakende praktijken zonder dat iemand zich echt om hen bekommert en er iets aan doet. Het spreekuur van het Juridisch Loket in de gevangenis werkt niet goed. De medewerkers daarvan zouden moeten opkomen voor gevangen illegalen, als hun advocaten niet thuis geven en de kantjes eraf lopen. Maar de rechtsbijstand faalt.”

“In de isoleercel krijgen illegalen niet de informatie en middelen die ze nodig hebben om voor hun belangen op te komen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld geen schorsing van hun opsluiting in de isoleercel aanvragen bij de Raad voor Strafrechtstoepassing. Ze kunnen die raad namelijk niet bereiken omdat ze geen fax of brief kunnen versturen vanuit de isoleercel, ook al gelooft die raad zelf van wel. Zelfs buiten de isoleercel mogen ze geen fax versturen. En het is ook moeilijk om aan postzegels te komen. Een kopie maken valt ook al niet mee. Steeds krijgen gevangen illegalen drempels opgeworpen.”

“Nederland wijst met de vinger naar China en andere landen waar de mensenrechten worden geschonden, maar maakt zich zelf ook op grote schaal schuldig aan onderdrukking, racisme, en geestelijke en lichamelijke mishandeling. Een paar jaar geleden heeft de overheid beloofd dat er dingen zouden worden verbeterd. Maar wat dan? Is dat soms het wat langer naar buiten mogen in een luchtkooi? Volgens mij is de behandeling van gevangen illegalen alleen maar slechter aan het worden. Op een dag keert die slechte behandeling en ook het racistische geroep van Geert Wilders zich tegen ons en worden wij net zo behandeld als gevangen illegalen. Ik vind dat familie, vrienden en kennissen van illegalen, en bezoekers van bezoekgroepen er bovenop moeten zitten en de boel scherp in de gaten moeten houden. Laat de gevangen illegaal een machtiging tekenen, zodat ook jij voor hem kunt opkomen. Belaag de illegalengevangenis met klachtenbrieven als daar misstanden plaatsvinden. Kom demonstreren en laat je stem horen tegen dit gemene onderdrukkende beleid. Meld misstanden in illegalengevangenissen bij steungroepen voor illegalen. Laat het er niet bij zitten.”Laura van den Akker is een schuilnaam.

Harry Westerink

De zelforganisatie van Burundese vluchtelingen

Ntundenganye heeft in samenwerking met

Doorbraak een kritisch rapport uitgebracht

over het vluchtelingenbeleid.1 “We moeten ons

verenigen en niet tegen elkaar laten uitspelen”,

zegt Jeanine Barambona, een van de oprichters

van Ntundenganye.

3>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

Na de Tweede Wereldoorlog werd de Nederlandse welvaartsstaat opgebouwd op basis van een patriarchale en conservatieve arbeidsdeling in het gezinsleven. De man was in principe kostwinner buitenshuis en de vrouw werkte in veel

gevallen onbetaald in het huishouden en verzorgde de kinderen. Het is daardoor niet verbazingwekkend dat huishoudelijk werk dat betaald gedaan werd, meestal niet gezien werd als volwaardige arbeid. Dat werk kreeg in de wetgeving de status van uitzondering en viel lange tijd grotendeels buiten het groeiende stelsel van sociale zekerheid. In 1967 werd de sociale zekerheidswetgeving veranderd. Voortaan was alleen huishoudelijk personeel dat minder dan drie dagen werkte, uitgesloten van werkloosheidsuitkeringen, pensioenen en verzekeringen. De werkgevers van de huishoudelijk werkers hadden op grond van die wetgeving zo weinig mogelijk verplichtingen. Ze hoefden geen belastingen en sociale toeslagen te betalen. De aangifteplicht lag bij de werknemers.1

Sindsdien is er veel veranderd. De EU en ook de Nederlandse overheid willen al langere tijd de deelname van vrouwen op de arbeidsmarkt verhogen. Ongeveer 66 procent van de Nederlandse vrouwen werkt buitenshuis. Nederland loopt daarin inmiddels wel gelijk op met andere Europese landen, maar gekeken naar het aantal uren doen vrouwen nog steeds minder betaalde arbeid dan mannen. Als al het beschikbare betaalde werk gelijkelijk zou worden verdeeld tussen mannen en vrouwen, en fulltime banen voortaan minder uren per week zouden omvatten, dan zouden mannen en vrouwen samen genoeg tijd overhouden voor het reproductieve werk. De zorgtaken in het huishouden en voor de kinderen zouden dan ook eerlijker verdeeld kunnen worden. Dat was ook een van de belangrijkste doelstellingen van de emancipatiestrijd sinds de jaren 70. Maar dat doel is niet bereikt. In plaats daarvan hebben heel wat tweeverdienersgezinnen voor het huishoudelijk werk een betaalde huishoudelijk werker ingehuurd. Het gaat daarbij vaak om migrantenvrouwen zonder verblijfsrecht. Die hebben vaak meerdere werkgevers tegelijk - vaak de vrouw des huizes -, bij wie ze steeds voor een paar uur per week werken. Meestal ontbreekt daarbij een papieren arbeidscontract. De huishoudelijk werkers, en zeker de illegale onder hen, kunnen de rechten die ook een mondeling tot stand gekomen overeenkomst biedt, in de praktijk moeilijk opeisen.

Schoonmaak-caoNa de tweede feministische golf is de vraag naar betaalde huishoudelijk werkers dus flink gestegen. Toch wordt dat werk nog steeds zwaar ondergewaardeerd. De juridische constructie van huishoudelijk werk als een uitzondering op “reguliere” arbeid is nog steeds van kracht, al staat hij wel van tijd tot tijd ter discussie. Pas in 1993 is huishoudelijk werk onder het minimumloon komen te vallen. De Regeling Huispersoneel biedt “particulieren” de mogelijkheid om voor maximaal twee dagen per week “een huishoudelijke hulp” in te huren, voor wie geen belastingen en premies afgedragen hoeft te worden. De huishoudelijk werkers hebben wel recht op tenminste het minimumloon en op vakantietoeslag, maar zijn uitgesloten van de werknemersverzekeringen. Het blijkt in de praktijk voor hen te duur en ingewikkeld om zichzelf te verzekeren tegen ziektekosten.2 Ook krijgen deze parttimers maar zes weken betaald ziekteverlof, tegenover 52 weken voor “reguliere” arbeiders. Sinds 2006 mogen huishoudelijk werkers die minstens vier dagen per week werken wel een beroep doen op sociale zekerheid. Omdat die geen “werkstersovereenkomst” meer hebben, maar een arbeidsovereenkomst, valt de arbeidsverhouding met hun werkgever onder “dienstbetrekking” in de zin van de Ziektewet. Sinds 2010 valt schoonmaakwerk in huis onder het lage btw-tarief van zes procent. Dat moet het aantrekkelijker maken om huishoudelijk werkers wit in te huren. Maar veel werkgevers blijven hun werkers zwart uitbetalen, want dat is gemakkelijker, goedkoper en in het geval van illegale arbeiders sowieso de enige mogelijkheid.

Op 10 december 2009 eerde de Liga voor de Rechten van de Mens de Filippijnse Lorie Matulay voor haar inzet voor illegale huishoudelijk werkers. In een lezing ter gelegenheid daarvan ging FNV Bondgenoten-bestuurder Mari Martens in op het recht op “decent work”, “gewoon goed werk”, waar de internationale arbeidsorganisatie ILO al jaren campagne voor voert. Werk moet een leefbaar loon opleveren en veilig en gezond zijn. Maar huishoudelijk werkers “hebben geen goed loon, geen gelijk loon en geen goede arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden. Dat hangt deels samen met hun verblijfsstatus en deels met het feit dat het om huishoudelijke arbeid gaat.” Volgens Martens maakt de werkstersovereenkomst “duidelijk dat huishoudelijke arbeid niet als volwaardig werk wordt gezien. Al dan niet expliciet is het uitgangspunt steeds dat huishoudelijk werk vooral gedaan wordt door vrouwen die een centje

willen bijverdienen en niet door mensen die er hun brood mee moeten verdienen.”3

De FNV pleit ervoor om huishoudelijk werk als volwaardige arbeid ook onder de schoonmaak-cao te laten vallen. “Maar met een arbeidsovereenkomst zijn we er nog niet”, aldus Martens. “Gezien de grote vraag naar arbeid is het natuurlijk raar dat deze vrouwen geen verblijfsvergunning krijgen. Immers, als er vraag is naar arbeid kunnen daarvoor verblijfsvergunningen worden verleend aan mensen die die arbeid willen en kunnen verrichten. Het Nederlandse vreemdelingenrecht is echter zo ingericht dat je vooral voor zogenoemde hoofdarbeid een verblijfsvergunning kunt krijgen: de zogenoemde kenniswerkers, waarvoor overigens een financiële - inkomens - grens geldt om duidelijk te maken dat het om kenniswerk gaat. Voor handarbeid is het een stuk moeilijker en voor schoonmaakwerk dat niet erkend wordt als ‘echt werk’ helemaal. Daar moet een einde aan komen, maar dat kan alleen als ook de arbeidsrechtelijke positie van schoonmaaksters in de particuliere huishouding verbeterd wordt. Want zonder goede arbeidsrechtelijke bescherming is er geen garantie dat schoonmaaksters krijgen waar ze recht op hebben: een echte arbeidsovereenkomst. De precaire positie van de schoonmaaksters wordt verder nog versterkt door de plek waar ze werken: bij mensen thuis. Doordat de werkplek niet openbaar is en ze vaak alleen werken, zijn allerlei vormen van ongewenst gedrag van al dan niet toevallig thuis zijnde werkgevers mogelijk. Juist domestic workers krijgen met allerlei vormen van (seksuele) intimidatie te maken.”

InkomstenbronHet specifieke karakter van huishoudelijke taken en de specifieke context waarin het werk plaatsvindt - de intimiteit van een privé-woning - worden als redenen genoemd waarom huishoudelijk werk de status van uitzondering heeft. In politieke debatten wordt gesteld dat werkgevers niet belast moeten worden met de kosten, tijd en verantwoordelijkheid van een “reguliere” arbeidsrelatie. Bovendien wordt aangevoerd dat huishoudelijk werkers vrouwen zijn die zo een aanvullend inkomen verdienen bovenop dat van hun man.

Wie zich verdiept in de geschiedenis van huishoudelijk werk in Nederland, ontdekt snel dat het al decennialang met name wordt verricht door migrantenvrouwen. Of we het nu hebben over Noorse en later Duitse dienstmeisjes van voor de Tweede Wereldoorlog of over de toenemende aantallen Oost-Europese, Aziatische, Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse huishoudelijk werksters van later, met en zonder verblijfsrecht, steeds blijkt dat het werk voor hen geen aanvullend salaris oplevert, maar juist de enige inkomstenbron vormt. Daarmee moeten ze hun eigen hoofd en vaak ook dat van hun familie boven water zien te houden. Maar deze groep vrouwen kwam in 2006 niet aan bod toen de Raad van Werk en Inkomen (RWI) de Tweede Kamer adviseerde over het ontwikkelen van een markt voor persoonlijke dienstverlening. De raad stelde dat een groei van deze markt mogelijkheden biedt voor “bijstandsgerechtigden en laaggeschoolden” en dat het meestal om “kleine deeltijdbanen” gaat.4

Daar klopt niets van, en dat kon de RWI ook weten. Het was namelijk al bekend dat de Regeling Schoonmaakdiensten Particulieren mislukt was. Die regeling bood schoonmaakbedrijven financiële steun als ze mensen die meer dan zes maanden werkloos waren, zouden inhuren als huishoudelijk werker. Zo probeerde het ministerie van Sociale Zaken te concurreren met de informele markt waar zwart wordt gewerkt. Maar slechts weinig bedrijven maakten gebruik van de regeling. Concurrentie met de informele sector bleek niet haalbaar. Belangrijker nog was echter dat werklozen geen zin hadden in dit soort deeltijdbanen. Als ze het werk al gingen doen, dan klaagden werkgevers erover dat ze te laat op hun werk verschenen, te weinig initiatief toonden en niet onafhankelijk konden werken.1 Huishoudelijk werk bleek dus geen arbeid te zijn dat iedereen gewoon even kan gaan doen. Het is specialistisch werk waarvoor kennis, ervaring en doorzettingsvermogen nodig zijn. Werk dat eindelijk eens een volwaardige status moet krijgen.

Sylvia GüntherNoten

1. “The changing legal context of migrant domestic workers in the Netherlands”, Sara van Walsum, 2007.

2. “Iedereen een witte werkster”, Sara De Sloover, www.vkbanen.nl.

3. “Decent work voor migrant domestic workers”, Mari Martens, www.ligarechtenvandemens.nl.

4. “Huis houden op de markt. Advies persoonlijke dienstverlening”,

Raad voor Werk en Inkomen, www.nicis.nl.

Huishoudelijk werk nog steeds niet erkendNa de tweede feministische

golf zijn meer vrouwen betaald

buitenshuis gaan werken. Voor

de huishoudelijke zorgtaken die

blijven liggen, draaien in steeds

meer gevallen niet de mannen op,

maar migrantenvrouwen zonder

verblijfsrecht. Hun huishoudelijke

werk wordt wettelijk nog steeds

zwaar ondergewaardeerd. FNV

Bondgenoten steunt de strijd voor

erkenning van dat werk.

Foto

: Eric Krebbers

Huishoudelijk werkers staakten een dag mee met de schoonmakers.

<4nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

Sinds de invoering van de nieuwe zorgregeling in

2009 krijgen illegalen minder goed toegang tot

gezondheidszorg dan voorheen. Het blijkt allemaal in

de eerste plaats om de centen te draaien, en pas daarna

om de gezondheid van mensen in een kwetsbare positie.

Zorgverleners en belangenorganisaties zijn bezorgd en

trekken aan de bel.

De nieuwe zorgregeling wordt uitgevoerd door het College van Zorgverzekeringen (CVZ). Het was officieel de bedoeling dat de nieuwe regeling een aantal knelpunten van de vorige

regeling zou wegnemen. Die werd nog door stichting Koppeling uitgevoerd, en kende een gebrekkig en ingewikkeld stelsel van vergoedingen aan zorgverleners, en de toegankelijkheid van de zorg voor illegalen liet flink te wensen over. De nieuwe regeling richt zich primair op de inkomensschade van zorgverleners, en niet zozeer op het verbeteren van de toegankelijkheid van de zorg. De vergoedingen aan gespecialiseerde zorgverleners zijn verbeterd. Maar de regeling legt de meeste zorgverleners “een ondernemersrisico” op. Zorgverleners die illegalen helpen, kunnen hun rekeningen indienen bij het CVZ. Huisartsen en andere eerstelijns zorgverleners krijgen echter slechts 80 procent van de openstaande kosten vergoed. Ze lopen dus altijd 20 procent mis. Dat vermindert vanzelfsprekend de bereidheid om illegalen zorg te geven. Bovendien komen alleen de ziekenhuizen en andere medische instellingen die een contract met het CVZ hebben afgesloten voor vergoeding in aanmerking. Spoedeisende hulp is daarvan uitgezonderd. Die hulp moeten ook instellingen zonder CVZ-contract verlenen.1

Politieke meningVolgens Dokters van de Wereld, een humanitaire organisatie die medische en psycho-sociale hulp geeft aan kwetsbare groepen, is in 2009 de toegang tot de eerstelijns zorg verslechterd ten opzichte van voorgaande jaren.2 Het gaat daarbij om het niet of te laat verlenen van zorg, terwijl de patiënt wel de juiste procedure heeft gevolgd. Het meest in het oog springende voorbeeld daarvan is dat patiënten vaak niet eens bij de zorgverlener terecht komen, maar al bij de balie van de instelling worden tegengehouden en weggestuurd. Dat kan zijn omdat de patiënt niet kan betalen, omdat de zorgverlener meent dat illegalen geen recht op medische zorg hebben, omdat men onbekend is met het vergoedingensysteem van het CVZ, of omdat men geen zin of tijd heeft om met dat systeem te werken. Daarnaast laten zorgverleners hun handelen ook wel eens bepalen door hun politieke mening over illegalen. Dan willen ze geen moeite voor hen doen.

Illegalen mogen zich vanwege de uitsluitingsregels niet verzekeren tegen ziektekosten. Maar ze hebben wel recht op medische zorg. Zorgverleners hebben een zorgplicht voor iedereen. De praktijk toont echter keer op keer aan dat illegalen meestal niet op eigen kracht de hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben. Steungroepen moeten vaak intensief bemiddelen, evenals zorgverleners die hun patiënt niet behoorlijk doorverwezen krijgen. Soms is het nodig om met de Inspectie voor de Gezondheidszorg te dreigen of zelfs om een advocaat in te schakelen.

Dat is des te schrijnender omdat de gezondheidstoestand van illegalen gemiddeld genomen slechter is dan die van anderen. Hun gezondheidsklachten zijn vaak ernstiger, ook al omdat ze bezoeken aan zorgverleners uit angst of door een gebrek aan geld vaak uitstellen. Jaarlijks worden naar schatting zo’n 1.200 tot 2.000 baby’s geboren die illegaal en onverzekerd zijn. Illegale tienermeiden en vrouwen worden geconfronteerd met mishandeling, seksueel geweld, ongeplande zwangerschappen en problemen met anticonceptie en abortus, aldus de Landelijke Huisartsen Vereniging en de Johannes Wier Stichting voor mensenrechten en gezondheidszorg.

PijnlijkHet overgrote deel van de tandartszorg aan illegalen wordt in de nieuwe regeling niet langer meer vergoed. Illegalen kunnen dus niet meer naar de tandarts, tenzij ze zelf de vaak hoge kosten ophoesten. In februari stuurde het Breed Medisch Overleg (BMO), een samenwerkingsverband van steungroepen en zorgverleners, daarover een noodkreet naar het CVZ en de Eerste en Tweede Kamer.3 Het verschil in het aantal tandartsbehandelingen tussen voorgaande jaren en 2009 is enorm. In Amsterdam werd in 2009 nog geen drie procent van het aantal tandartsbehandelingen van 2008 gehaald. Dat toont aan dat veel illegalen wel behoefte hebben aan tandartszorg, maar die niet kunnen betalen en daarom moeten missen. De Leidse steungroep De Fabel van de illegaal heeft in de eerste drie maanden

van 2009 alleen al ongeveer 60 illegalen met tand- of kiespijn moeten teleurstellen. Er was geen geld voor een tandarts en ze konden het ook zelf niet betalen. Ook de Utrechtse steungroep STIL merkt de gevolgen: “Je ziet meer en meer dat mensen met halve gebitten rondlopen. Tanden en kiezen zijn wel getrokken, want dat is goedkoop, maar er is geen geld voor prothesen. Dat ziet er niet alleen beroerd uit, maar betekent ook dat ze niet kunnen kauwen en dus niet fatsoenlijk kunnen eten.”

In vijf grote steden zijn particuliere noodfondsen opgericht om een beperkt aantal illegalen met gebitsproblemen te kunnen helpen. De inperking van de financiering heeft volgens het BMO tot gevolg dat patiënten onterecht worden doorverwezen naar een kaakchirurg, voor wie nog wel een vergoedingsmogelijkheid bestaat, in plaats van naar een tandarts. Verder verwacht het BMO dat illegalen als gevolg van verwaarlozing van hun gebitten steeds meer gezondheidsproblemen krijgen en uiteindelijk toch bij de kaakchirurg zullen belanden, omdat tandartsen niet beschikbaar zijn. Het CVZ zegt daar geen bewijzen van te hebben. De monitoring van het CVZ beperkt zich echter tot het aantal al dan niet terechte verwijzingen naar kaakchirurgen en laat de rest van de groep illegalen die tandartszorg nodig hebben simpelweg buiten beschouwing.4 “In 2009 is deze hulpverlening nagenoeg geheel onmogelijk geworden. We zien veel mensen met kiespijn ten gevolge van cariës. Als artsen hebben wij geen mogelijkheden het cariësproces te stoppen, maar het veroorzaakt veel pijn. Wij staan er bij en kijken er naar, wat wij kunnen is pijn bestrijden en wachten tot de totale kies of tand is gedestrueerd om vervolgens de wortelresten door de kaakchirurg te laten verwijderen, wat deze vakgroep niet graag doet - zij delen ons mede dat dit het werk voor een tandarts is. Niemand in de samenleving is aanspreekbaar over de pijn die deze groep mensen lijdt. Anno 2010 is dit helaas de pijnlijke realiteit”, aldus een huisarts.

StampijUit een onderzoek van gezondheidszorginstituut NIVEL blijkt dat 48 procent van de verloskundige praktijken wel eens illegale cliënten heeft gehad.5 Dat is aanzienlijk meer dan in huisartsenpraktijken. Van de onderzochte huisartsenpraktijken had 31 procent illegale patiënten geholpen. Verloskundigen krijgen dus relatief vaak te maken met vrouwen zonder verblijfsrecht. Uit ander onderzoek blijkt dat tussen 2003 en 2008 de kosten van de zorg rond de geboorte die waren ingediend bij stichting Koppeling, gelijk waren gebleven, terwijl alle andere kosten voor medische zorg waren gestegen. Volgens een verloskundige zijn nogal wat “onverzekerde zwangere vrouwen huiverig om in een ziekenhuis te bevallen uit angst in aanraking te komen met de politie. In een aantal gevallen sloegen ze meteen na de bevalling ‘op de vlucht’ - zonder dat ze kraamzorg regelden. Ook komt het voor dat ziekenhuizen vaak vooraf proberen een financiële regeling te treffen met een onverzekerde vrouw, hetgeen ook de bedoeling is. Maar als gevolg daarvan worden de ziekenhuizen door de vrouwen gemeden.”6 Overigens wordt alle zorg rond zwangerschap en bevalling wel voor honderd procent vergoed aan de zorgverlener. Geld zou dus geen belemmering voor de zorg mogen vormen.

Het CVZ stelt weinig meldingen van toegangsproblemen te krijgen. Er bestaat echter een zorgwekkend verschil tussen de cijfers van het CVZ en alleen al de honderden meldingen bij Dokters van de Wereld. Het is daarom van belang om toegangsproblemen ook te melden via de helpdesk van het CVZ. Dokters van de Wereld roept zorgverleners op om zelf meer stampij te maken, en niet alleen op het werk van steungroepen te leunen. Ze worden immers zelf beperkt in hun zorgplicht aan mensen zonder verblijfsrecht.

Goede gezondheidszorg staat in de hele samenleving onder druk. De voortschrijdende liberalisering en privatisering leidt ertoe dat patiënten steeds meer worden beschouwd als kostenpost waarop moet worden bezuinigd. Wie de toegang en de kwaliteit van de zorg aan illegalen wil verbeteren, moet ook kritiek leveren op een economisch systeem dat structureel geld boven mensen stelt.

Ellen de Waard

Noten

1. “Nog steeds onvoldoende gezondheidszorg voor illegalen”, Mariët van Bommel,

www.doorbraak.eu, thema Migratiebeheersing.

2. “Zorgplicht in de knel!”, www.doktersvandewereld.org.

3. “Tandheelkundige zorg aan ongedocumenteerde patiënten”, www.terminal.nl.

4. “Monitor Regeling financiering zorg illegalen”, www.cvz.nl.

5. “Expertmeeting Zorg aan ongedocumenteerde zwangere vrouwen en baby’s”,

www.pharos.nl.

6. “Toegankelijkheid van gezondheidszorg voor ‘illegalen’ in Nederland:

een update”, www.nivel.nl.

Nieuwe zorgregeling veroorzaakt veel kiespijn bij illegalen

Gebladerte-brochure over de PVV verschenen

Onlangs is de nieuwe Gebladerte-brochure “Samen tegen Wilders’ PVV” verschenen. De brochure is nr. 33 in de Gebladerte-reeks.

Peilingen geven aan dat de extreem-rechtse PVV bij de Tweede Kamer-verkiezingen van 9 juni 2010 wel eens de grootste partij zou kunnen worden. Andere partijen lijken Wilders echter eerder te pamperen dan aan te pakken. Sowieso schuiven ze allemaal weer een beetje verder op naar rechts. Maar toch maakt geen partij het nu zo bont als de PVV met zijn onverbloemde racisme en keiharde neo-liberalisme.

Verzet tegen de opkomst van de PVV en de algehele verrechtsing moet dus van onderop komen. Heldere kritieken en argumenten vormen bij die strijd belangrijke wapens. De artikelen in deze brochure zijn bedoeld om daar een bijdrage aan te leveren. De auteurs gaan uitgebreid in op Wilders’ rechts-populistische ideeën. En op het gebrek aan protest door de gevestigde orde. Tot slot wordt er nagedacht over strategieën voor de opbouw van tegenkrachten.

De auteurs van de brochure-artikelen zijn allen aangesloten bij Doorbraak of Wilders Sluit Ook Jou Uit (WSOJU). Deze twee organisaties hebben de afgelopen jaren een flink aantal acties en bijeenkomsten tegen Wilders georganiseerd.De brochure bevat 48 pagina’s en wordt uitgegeven door stichting Gebladerte. Te bestellen door 3 euro over te maken op rekeningnummer 95225 t.n.v. Stichting Gebladerte te Leiden o.v.v. G33. Zie <www.gebladerte.nl> voor andere brochures in de reeks.

5>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

BORN 2b WILDers

Meer strips in deze reeks op <www.maroc.nl>.

Strip: Tim Lo

oten

Eind vorig jaar probeerde staatssecretaris Nebahat Albayrak tevergeefs

het wetsvoorstel “Eens illegaal, altijd illegaal”1 door de Tweede Kamer

te sluizen. Steungroepen en gemeenten wisten gelukkig te verhinderden

dat al in december 2009 een streep werd gezet door de verblijfsrechtelijke

mogelijkheden van duizenden illegalen. Maar dat betekent nog niet dat

het wetsvoorstel van de baan is. En gezien de beperkte aard van de meeste

kritieken zal het nog een hele klus worden om dat voor elkaar te krijgen.

Het voorstel maakt het mogelijk om alle verblijfsaanvragen die niet te maken hebben met asiel, af te wijzen wegens eerder illegaal verblijf in Nederland. Het plan is ingebed in een groter wetsvoorstel over visa-aanvragen, dat oorspronkelijk uit de koker kwam van

oud-minister van Vreemdelingenzaken en Integratie Rita Verdonk. Verdonk stond bekend als zeer hardvochtig bewindsvrouw, en was daardoor ook het mikpunt van diverse actiegroepen. In tegenstelling tot haar opvolgster Albayrak, die na invoering van de pardonregeling van 2007 “beschuldigd” werd van het geven van “cadeautjes” aan illegalen.2 Ten onrechte, want het migratiebeleid van Albayrak is net zo keihard als dat van ijzeren Rita. Haar partij, de PvdA, heeft overigens al begin jaren 90 het huidige vreemdelingenbeleid met alle misselijkmakende praktijken in de steigers gezet. Onder andere de huidige PvdA-lijsttrekker Job Cohen is ervoor verantwoordelijk dat illegalen nu aan alle kanten worden uitgesloten, opgejaagd en opgesloten.

Hot itemDe stemming over het wetsvoorstel zou plaatsvinden vlak voor Kerst. Mogelijk hoopte Albayrak dat actiegroepen en steunorganisaties minder alert zouden zijn met “de feestdagen” in het vooruitzicht. PvdA-Kamerlid Hans Spekman trok echter aan de bel en binnen korte tijd was het wetsvoorstel opeens een hot item. Er werd een petitie3 uit de mouw geschud door het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS) en de Utrechtse steungroep STIL. Ook verschenen in diverse kranten artikelen die vraagtekens zetten bij de wenselijkheid van het voorstel. De stemming werd daardoor uitgesteld tot na de jaarwisseling.

Ook in 2010 stonden de critici niet stil. Doorbraak riep op om Kamerleden te mailen om tegen te stemmen.4 Meerdere gemeenten spraken hun zorg uit in een brief naar de landelijke overheid. De overkoepelende Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deed ook een duit in het zakje. De STIL-petitie werd eind januari aan de Tweede Kamer aangeboden, ondertekend door tientallen organisaties en honderden particulieren. En met de val van het kabinet werd het voorstel “controversieel” verklaard. Het wordt dus pas na de verkiezingen van juni weer behandeld. Maar uitstel betekent natuurlijk nog geen afstel.

Veel van het gerezen protest leidt sowieso niet automatisch tot verbetering van de situatie. Door gemeenten wordt gewezen op de grote groepen mensen die op straat zullen belanden. Men vindt dat de rijksoverheid illegaliteit juist moet voorkomen. “Hetzij door vergunningen, hetzij door terugkeer”, aldus de VNG. De Friese gemeenten schrijven uitdrukkelijk dat zij “loyaal meewerken aan de uitvoering van het asielbeleid”. Zij willen “het rijksbeleid niet frustreren”. Maar ze zitten niet te wachten op “grotere problemen in het kader van de openbare orde en volksgezondheid” die zeker gaan komen, als “het terugkeerbeleid van de rijksoverheid niet effectiever wordt”. Beter uitzetten dus, is de boodschap.

Onevenredige hardheidAmnesty International spreekt terecht over “een verdere criminalisering” van illegalen via het voorstel. Maar daar maken helaas ook sommige tegenstanders ervan zich schuldig aan. De VNG spreekt namelijk van een “toename van problemen op de terreinen van openbare orde en veiligheid”. VluchtelingenWerk stelt zelfs simpelweg dat “meer illegalen gedwongen op straat zullen leven, voor overlast zorgen en in de criminaliteit belanden”. De socioloog Godfried Engbergsen, bekend van zijn criminaliserende onderzoeken over illegalen,5 en zijn collega Marsja van Meeteren vrezen dat “de overlevingscriminaliteit zal stijgen” omdat “het beetje hoop op een verblijfsvergunning illegale asielzoekers van het criminele pad” zou houden. In het huidige “zero tolerance” klimaat kunnen zulke opmerkingen makkelijk worden opgepikt als rechtvaardiging voor het nog meer buiten de deur houden of zo snel mogelijk uitzetten

van zoveel mogelijk migranten en vluchtelingen. Het argument dat illegalen zich alleen uit opportunistische overwegingen onthouden van strafbare feiten, doet het bovendien lijken alsof ze geen eigen morele overwegingen zouden hebben om zich te onthouden van criminaliteit. Bovendien worden er totaal geen vraagtekens gezet bij het gebruik van dat begrip criminaliteit. Is het ook crimineel als mensen uit zelfbehoud bijvoorbeeld een brood stelen?

Wat wel goed naar voren komt in alle kritieken zijn de verschillende soorten kwetsbare groepen die de dupe kunnen worden van het wetsvoorstel. Gemeenten, media en steunorganisaties buitelen over elkaar heen in een wedloop om maar zoveel mogelijk schrijnende gevallen te benoemen. Maar een principiële stellingname ontbreekt in de meeste gevallen. Daardoor is de kritiek makkelijk te pareren. Nog net voordat het voorstel “controversieel” werd verklaard, probeerde demissionair minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin bijval te krijgen voor een alternatieve versie waarbij de scherpste kantjes er vanaf zijn gehaald. Hirsch Ballin stelde dat “de ongelimiteerde toepassing van de weigeringsgrond voor bepaalde groepen vreemdelingen van een onevenredige hardheid kan getuigen”. Daarnaast zou dat ook in strijd zijn met internationaal recht. “Zodanige gevolgen zijn ook niet beoogd”, huichelde hij. Er zijn overigens binnen het vreemdelingenbeleid een heleboel voorbeelden te bedenken die “van een onevenredige hardheid” getuigen, zoals bijvoorbeeld het afschaffen van het categoriaal beschermingsbeleid.6

Illegaal verblijf zou bij deze “verbeterde” versie niet mogen worden tegengeworpen bij mensen die te ziek zijn om te reizen, gezinsherenigers, alleenstaande minderjarige illegalen, en slachtoffers van mensenhandel die voortgezet verblijf willen aanvragen. Hirsch Ballin stelde vervolgens voor om in lagere wetgeving te regelen dat andere groepen ook worden uitgezonderd. Hij dacht daarbij aan mensen die zijn achtergelaten in het herkomstland, slachtoffers van huiselijk geweld en eerwraak, mensen die buiten hun schuld niet kunnen terugkeren, en mensen onder andere schrijnende omstandigheden. Veel van de groepen dus waar hulporganisaties zo op gehamerd hebben. Maar het principe van het wetsvoorstel blijft desondanks overeind.

OpportunismeHet LOS schrijft in een reactie op het wijzigingsvoorstel dat “de eerder aangegeven bezwaren niet weggenomen worden door dit wijzigingsvoorstel, integendeel”. Naast het noemen van allerlei uitzonderingssituaties stelt het steunpunt dat mensen door het voorstel hulp zouden kunnen gaan mijden, uit angst voor registratie van hun illegale verblijfsstatus en de mogelijke consequenties daarvan bij vervolgaanvragen. Zowel door LOS als door Spekman wordt aangestipt dat uitzonderingen in lagere wetgeving geen garanties bieden voor de toekomst. Een volgende minister of staatssecretaris kan immers via nieuw beleid de lagere wetgeving gewoon weer aanpassen.

De eerdergenoemde petitie komt ook met een principiëler punt: “onuitgenodigde migratie” is geen “misdrijf” en “zware sancties dienen voorbehouden te blijven aan misdrijven en op individuele gronden te worden bepaald”. Het is inderdaad waar dat illegaliteit in Nederland niet strafbaar is gesteld, maar diverse Kamerleden hebben daartoe al wel moties ingediend. Albayrak liet tot nu toe weten er geen voorstander van te zijn. Anders dan de opstellers van de petitie lijken te denken, had dat echter weinig te maken met morele overwegingen. “Als ik ook maar even dacht dat dit daadwerkelijk iets toevoegt aan de bestrijding van illegaal verblijf in Nederland, dan zou ik het misschien nog doen ook”, aldus een opportunistische Albayrak in 2008. Maar strafbaarstelling brengt “illegalen in het strafrechtsysteem en bevolkt de cellen, terwijl mijn inzet is dat eerst geprobeerd wordt om hen uit te zetten”, stelde de onlangs afgetreden staatssecretaris.

Het staatsapparaat is geenszins van plan om het voor illegalen makkelijker te maken. Het wetsvoorstel is maar een van de vele voortdurende verslechteringen. Het is een sanctie tegen degenen die zich onttrekken aan de controle van de overheid op migratie, en dat gaan bestraffen is een bewuste keuze. Om het tij te keren, moeten critici de hele migratiebeheersing aan de kaak stellen. Met alleen technische of humanitaire argumenten komen we er niet, want zulke argumenten verwerpen niet het principe van het migratiebeleid, laat staan het kapitalistische systeem dat een economische overweging altijd boven een humanitaire stelt. Principiële argumenten zijn dus noodzakelijk. Het is nodig om stelling te nemen dat helemaal

Illegaal verblijf mag nooit weigeringsgrond verblijfsvergunning worden

niemand mag worden geweigerd op grond van eerder illegaal verblijf. Illegalen zijn geen probleem, maar hebben een probleem. Een probleem dat de overheid veroorzaakt door hen in de eerste plaats al illegaal te maken.

Mariët van Bommel

Noten

1. “Eens illegaal, altijd illegaal”, Mariët van Bommel en Harry Westerink,

www.gebladerte.nl, Fabel-krant 95/96.

2. “IND-ambtenaren: Albayrak te soepel voor asielzoekers”, www.trouw.nl.

3. Petitie “Afsluiten van de mogelijkheid tot legalisering is geen

oplossing”, www.kerkinactie.nl.

4. Protesteer tegen wetsvoorstel “eens illegaal, altijd illegaal”,

Harry Westerink en Mariët van Bommel, www.doorbraak.eu, thema

Migratiebeheersing.

5. Zie onder andere: “Wetenschappers in dienst van het beleid tegen

‘illegalen’”, Harry Westerink, www.gebladerte.nl.

6. “Albayrak verklaarde belangrijkste oorlogsgebieden doodleuk veilig”,

Harry Westerink, www.doorbraak.eu, thema Migratiebeheersing.

<6nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

<Discussie>Hoe verder?

Hoe zetten we een stap verder? Dat is de cruciale vraag die volgt op ons stuk en die door Doorbraak aan de orde gesteld wordt in de reactie daarop. Onze uitgangspositie stemt niet direct vrolijk. Radicaal activisme tegen het migratiebeleid is, zoals eigenlijk de hele strijd vanuit radicaal-linkse hoek, in de marge gedrukt. Dat heeft sterk te maken met de beeldvorming over het beleid waar je tegen vecht. Het beleid van voormalig minister Rita Verdonk riep, vooral door de verbale retoriek waarmee dat gepaard ging, veel meer en breder tegenstand op dan het beleid van, inmiddels ook voormalig, staatssecretaris Nebahat Albayrak, hoewel dat niet anders was dan een voortzetting van dezelfde koers en dus een steeds verdere aanscherping en verslechtering. Waar een substantieel deel van de mensen die actief waren tegen het beleid van Verdonk zich tevreden stelden met het zogenaamde ‘generaal pardon’ van Albayrak, kwam de fundamentele tegenstand vanuit radicaal-linkse hoek steeds meer op zichzelf te staan. Zo’n positie leidt al snel tot een soort defaitisme en het zich neerleggen bij de bestaande orde. Daarmee verzet je zelf de marges al; een revolutionair perspectief en de totaalstrijd worden losgelaten en vervangen door pogingen de machthebbers te beïnvloeden en je in een soort cocon op één issue te richten. We moeten natuurlijk niet onrealistisch zijn in de beoordeling van de huidige situatie, maar voor onszelf wel altijd een radicaal perspectief en einddoel hoog houden.

Haken en ogen aan brede samenwerking

Het streven naar verbreding ligt vele activisten in de mond bestorven, maar wij willen daar wel enige kritische kanttekeningen bij plaatsen. Het is overigens de realiteit dat we met onze sterk anarchistisch gekleurde visie sowieso moeilijk aansluiting vinden bij anderen. We hebben op meerdere momenten gedurende ons bestaan als AAGU wel geprobeerd te verbreden. Zo hebben we direct na onze oprichting het initiatief genomen om een Van Harte Pardon-groep in Utrecht op te zetten. Deze is echter nooit van de grond gekomen omdat na een aantal ronden van gesprekken met diverse groepen de meningen te ver uiteen bleken te liggen.

Later werkten we samen met vooral enkele voormalige SP-leden in het Komitee Sluit Kamp Zeist, dat bedoeld was om mensen vanuit verschillende achtergronden te verenigen rond het concrete punt dat in de naam besloten ligt. Ook dit comité kwam, ondanks enkele goede activiteiten (zoals het uitbrengen van een brochure), nooit echt van de grond. De mensen die vanuit de AAGU-achtergrond in dit verband participeerden, kregen ondertussen steeds meer het gevoel hun ideologische verhaal en hun voorkeur voor directere vormen van actie niet kwijt te kunnen. Uiteindelijk besloot AAGU weer op eigen voet verder te gaan en we zijn er nog steeds van overtuigd dat dit een juiste keuze geweest is. Met een ‘smallere’ groep actief zijn met een duidelijk verhaal bevalt ons veel beter dan met een bredere groep te werken, waarin constant discussie is over wat naar buiten te brengen, en hoe, resulterend in onduidelijke compromissen en veel inactiviteit.

Dat betekent niet dat we niet openstaan voor samenwerking in een breder verband of daar niet naar op zoek gaan, maar dat beperkt zich over het algemeen wel tot concrete acties. Structurelere samenwerking vinden we bijvoorbeeld wel binnen het kader van de Vrije Bond, waarbij we zijn aangesloten, en van daaruit met groepen als de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA). Hieruit vloeien onder meer voort de regelmatig gehouden picketlines bij uitzendbureaus die detentietoezichthouders werven. Ook met andere groepen binnen het anarchistische of radicaal-linkse spectrum, zoals de Werkgroep Stop Deportaties en Doorbraak, voelen we ons verbonden.

We zullen er echter in ieder geval niet meer voor kiezen om met het oog op samenwerking met meer ‘gematigde’ organisaties of groepen een deel van ons eigen verhaal in te leveren. Tegelijkertijd

proberen we er wel voor te waken niet in het isolement van ‘ons eigen gelijk’ vast te komen zitten. Een eigen gelijk dat weliswaar de basis voor ons (huidige) handelen is, maar sowieso betrekkelijk is en vooral gekleurd is door onze achtergrond en uitgangspositie, als blanke ‘legale’ Nederlanders. Waar verbreding en samenwerking wel lukt, is dat overigens natuurlijk heel goed. Zo zijn we onder de indruk van de schoonmakersacties en de verbindingen die van daaruit gelegd worden. We hebben over het algemeen niet direct veel op met de FNV, maar vinden het positief dat zij zich in een van hun persberichten ook duidelijk uitspreken tegen de jacht op illegale werknemers door schoonmaakbedrijf CSU.

Eigen verantwoordelijkheid nemenDoorbraak schrijft terecht dat samenwerking met de mensen voor wie je in de eerste plaats strijdt niet gemakkelijk is. Wij kunnen dit uit ervaring beamen, en de realiteit is ook dat wij een nagenoeg exclusief blanke, legaal in Nederland verblijvende groep vormen en dat dit lastig te doorbreken is. In theorie zouden wij graag daadwerkelijk samen met geïllegaliseerde mensen ten strijde trekken, maar zowel de actievormen die wij vaak kiezen als de positie van deze mensen staan dit ideaal helaas vaak in de weg. Binnen onze groep lopen de meningen uiteen over de vraag of je deze realiteit dan maar moet accepteren en van daaruit actief moet zijn, of dat je er harder aan moet werken om met ‘illegale’ mensen binnen AAGU tot een gezamenlijke strijd te komen, nieuwe denkbeelden te ontwikkelen en na te denken over daarbij aansluitende actiemethodes, zonder overigens het pad van directe actie te verlaten. In de praktijk komt het er nu vooral op neer dat we gezien onze geprivilegieerde positie onze eigen verantwoordelijkheid proberen te nemen. Juist vanwege die positie hebben we de mogelijkheid in onze strijd wegen te bewandelen, met name in het aangaan van de confrontatie met autoriteiten, die voor anderen moeilijker begaanbaar zijn. We zijn in die zin solidair, maar nadrukkelijk niet bevoogdend, actief. Natuurlijk voelen we ons sowieso binnen een groter geheel verbonden met de strijd van anderen, zowel op het vlak van migratie als op vele andere terreinen, maar we kunnen ook zonder binnen één groep samen te werken naast elkaar en daarmee toch samen vechten. Uiteindelijk gaat het er om de verhalen uit de verschillende ‘deelstrijden’ bij elkaar te brengen en duidelijk te maken dat deze allemaal grotendeels voortvloeien uit het huidige systeem als zodanig.

Speerpunten kiezen in de praktijkJe ontkomt er niet aan om met een beperkte groep mensen speerpunten te kiezen in je strijd. Voor ons is de keuze om ons vooral op Kamp Zeist te richten ingegeven door een aantal redenen: praktische overwegingen (de nabijheid), aanhaken bij de actualiteit (de komende nieuwbouw van dit detentiecentrum), het passen binnen ons ideologische kader, en het feit dat het een goed punt is om een groter verhaal aan op te hangen. We doen daarnaast ook andere dingen en blijven altijd het bredere perspectief naar voren brengen.

Juist ook bij bajessen is de link naar het kapitalisme als één van de ‘root causes’ wel degelijk te leggen, niet alleen door het grotere verhaal van migratie(beheersing), maar ook door te wijzen op de steeds bloeiendere bedrijfstak van de deportatie-industrie en de privatisering die zich ook binnen het gevangenwezen, met de vluchtelingengevangenissen voorop, voltrekt.

Vormen en middelenDoorbraak stelt de terechte vraag of doorgaan op dezelfde weg zinvol is. Voor ons betekent doorgaan vooral dat onze uitgangspunten en doelen overeind blijven. Maar er is een constante zoektocht naar middelen en vormen om die uitgangspunten vorm te geven en op weg te gaan naar die doelen.

Een vraag voor geheel radicaal-linksIn Doorbraak-krant 4 stond een samenvatting van ons stuk “De enige keuze: inzet voor open grenzen”.

De bedoeling van dit stuk was vooral een kritiek op en ontmaskering van de ‘goede bedoelingen’ van een flink aantal

vluchtelingenondersteuningsorganisaties en bezoekgroepen. Maar al te vaak worden die een schaamlap voor of verlengstuk

van het overheidsbeleid op het vlak van migratie. Het was daarmee niet zozeer een strategiestuk, geen stuk over wat dan

wel te doen. In de reactie van Doorbraak “Maar hoe die keuze vorm te geven?” ging de discussie wel over in de vraag hoe

onze strijd zinvol vorm te geven. Graag leveren wij ook een bijdrage aan het debat over de beantwoording van deze vraag,

die wat ons betreft niet alleen activisten tegen het migratiebeleid aangaat, maar van belang is voor heel radicaal-links.

We moeten ons steeds afvragen wat effectief en zinvol is (of kan zijn), maar de basis van waaruit we werken blijft wel een anarchistische visie, het direct in actie komen gekoppeld aan het naar voren brengen van ons verhaal en het niet willen sluiten van compromissen.

AAGU kiest over het algemeen voor twee sporen: informeren en directe actie. Het eerste gebeurt bijvoorbeeld door publicaties en info-avonden, maar ook door een lopende campagne van picketlines bij uitzendbureaus die bewakers voor vluchtelingengevangenissen werven. Directe actie krijgt vorm in bezettingen, burgerinspecties en dergelijke. Zijn deze methoden zaligmakend? Nee, maar het zijn de actievormen waar wij goed in zijn en die volgens ons onontbeerlijk deel uitmaken van een breed scala aan activiteiten die allemaal gezamenlijk nodig zijn om tot veranderingen te komen. Iedereen moet daarin natuurlijk een eigen keus maken. Het is goed om hierover met elkaar te discussiëren - wat is effectief? hoe sluiten acties bij elkaar aan? - maar één grote strategie zien wij voorlopig niet van de grond komen.

Breder debat nodigDe punten die Doorbraak aanroert, en waar wij hierboven op ingegaan zijn, beperken zich niet tot de strijd rond migratie. Het zijn vragen die het geheel van radicaal-links aangaan. Het is meer dan noodzakelijk dat dit debat breed gevoerd gaat worden, nu we steeds meer in de marge gedrukt worden.

We moeten uit de verdediging. Wat ons betreft moet ons activisme niet zozeer op beïnvloeding van de parlementaire besluitvorming gericht zijn als wel op een aanval op het systeem als zodanig. Alleen door dit systeem, dat steunt op de drieëenheid van kapitalisme, nationalisme en patriarchaat, te bevechten, is er enige hoop op werkelijke verandering mogelijk. Het is van het grootste belang dat we dat altijd voor ogen houden, ook al kiezen we er soms om praktische redenen voor om te strijden voor veranderingen binnen het systeem.

AAGU

Foto

: Ric

ard

o v

an B

om

mel

7>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

~Blogs+Zwarte Piet? Afschminken!(Harry Westerink, 14 december 2009)Stel je eens voor dat dit zou leiden tot een heuse beweging van activisten die jaarlijks in december massaal met doeken en sponzen Zwarte Pieten gaan afschminken.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Kolonialisme

Uitzetten voor hun eigen bestwil(Sandor Schmits, 15 december 2009)Op aanraden van staatssecretaris van Justitie Nebahat Albayrak heeft de ministerraad begin december 2009 ingestemd met een volgende stap om het leven van alleenstaande minderjarige vreemdelingen verder te verzieken.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Slachtoffers mensenhandel in de kou(Ellen de Waard, 18 december 2009)Het treurige is dat al in 1996 bekend was dat er op grote schaal Nigeriaanse meisjes uit de asielcentra verdwenen. De toenmalige staatssecretaris van Justitie, Schmitz, suste destijds de verontruste media en politici.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Jongerius, daar is het gat van de deur!(Harry Westerink, 21 december 2009)Wij zijn solidair met arbeiders, organizers en andere strijdbare vakbondsleden die zich van onderop verzetten tegen de bureaucratische en corporatistische top-down structuur die de Nederlandse vakbonden kenmerkt. De arbeiders behoren zelf het beleid van hun bonden te bepalen, niet de vakbondstop.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeidersstrijd

Beeldvorming ‘importbruiden’ niet gehinderd door feiten(Willem Slaapmaat, 22 december 2009)Vrouwen blijken vaker niet aan de inkomens- en leeftijdseisen te kunnen voldoen dan mannen. De (tijdelijke) daling van de huwelijksmigratie betekent dus vooral een lager aantal ‘importbruidegommen’.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Inburgering

Prettige feestdagen(Gregor Eglitz, 24 december 2009)En waar net de kerstboom nog symbool stond voor “de Nederlandse cultuur” of zoiets, werd vervolgens de Kerstman ontmaskerd als de grootste infiltrant in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog. Want de Kerstman is Amerikaans en als gevolg daarvan hoogstwaarschijnlijk Joods.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Rechts-populisme

Steun comité dat Nederland aanklaagt wegens oorlogsmisdaden in Indonesië(Harry Westerink, 30 december 2009)Als de Nederlandse regering zoveel jaar later alsnog erkent dat Indonesië al in 1945 een soevereine natie was, dan blijkt Nederland tussen 1945 en 1949 een onafhankelijk land te hebben bezet en een groot aantal staatsburgers van dat land over de kling te hebben gejaagd.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Kolonialisme

Beterweter: Druk, druk, druk(Bob ter Weter, 27 januari 2010)Ik heb van die momenten. Dan droom ik ervan om te ontsnappen uit die mallemolen. Verlangen naar simpel leven, weet je wel. Geen geld, geen stress en terug naar de natuur.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Columns

c c c Vervolg van voorpagina

Labad ergert zich aan de vooroordelen over Antillianen die bij veel andere Nederlanders leven. Racistische stereotyperingen als “bolletjesslikkers” en “gewelddadige messentrekkers” zijn aan de orde van de dag. Dat ze vaak niet eens weten dat Antillianen de Nederlandse nationaliteit hebben, zegt al genoeg. Succesvolle Antillianen zijn bij hen al helemaal niet bekend. Labad vraagt regelmatig aan witte Nederlanders wie de best betaalde Nederlandse sporter is. “Nee, dat is niet Clarence Seedorf of Robin van Persie, maar Andruw Jones. Nooit van gehoord? Jones is een Antilliaanse honkballer die in de VS speelt en daar een hoop geld verdient. En hoeveel mensen zouden weten dat Jasper Schuringa, die onlangs een terreuraanslag voorkwam in een vliegtuig naar Chicago, een Antilliaan is?” Als een Antilliaan maatschappelijk succesvol is, dan blijft zijn etniciteit in de beeldvorming vaak achterwege. Maar als hij wordt bestempeld tot een crimineel en probleemjongere, dan wordt zijn etniciteit juist benadrukt, zo valt Labad op.

Het tv-programma “Opsporing verzocht” ging daar een tijd lang erg ver in. Was de politie op zoek naar een verdachte met een donkere huidskleur, dan werd hij omschreven als iemand met “een Antilliaans uiterlijk”. Vanuit Antilliaanse hoek wees men de programmamakers erop dat zo’n uiterlijk niet bestaat, waarna ze stopten met die stigmatisering. De veronderstelde oververtegenwoordiging van Antillianen in de criminaliteitscijfers wakkert de negatieve beeldvorming sterk aan. Het is in de samenleving helaas gemeengoed geworden om de oorzaak van criminaliteit bij “allochtonen” steevast te zoeken in hun “cultuur”. MAAPP bekijkt dat anders en legt een verband met sociaal-economische achtergronden. Antillianen moeten in de statistieken niet als groep apart worden gezet. Het vergelijken van criminaliteitscijfers moet niet langs etnische lijnen lopen. Veel Antillianen zijn behoorlijk arm, en als ze worden vergeleken met andere armen, dan blijken ze gemiddeld helemaal niet crimineler te zijn. Overigens zijn er ook genoeg criminele rijken.

TulaMAAPP maakt zich grote zorgen om de overheidsrepressie tegen Antillianen, die zo tot tweederangs-Nederlanders dreigen te worden gemaakt.2 In Rotterdam houdt de “stadsmarinier Antillianen” hen overal in de gaten. In diverse gemeenten bestaan speciale “rechercheteams Antillianen”. Dat soort politie moet dus op racistische gronden dag in dag uit mensen met een bepaalde etnische achtergrond opsporen en oppakken. Een aantal ngo’s heeft daarover geklaagd bij het anti-racismecomité van de VN. MAAPP keert zich ook tegen beleidsvoorstellen als het registreren van Antilliaanse “risicojongeren” op etnische basis, een verplichte inburgering voor Antillianen, en het ongewenst verklaren en deporteren van criminele Antillianen. Labad wijst verder de 100 procent-controles op Schiphol af. “Die controles, bedoeld om bolletjesslikkers te onderscheppen, zijn gericht tegen Surinamers en Antillianen. Terwijl de overheid echt wel weet dat het overgrote deel van de drugshandel via de haven van Rotterdam plaatsvindt. Maar wegens de kwetsbare concurrentiepositie van die haven worden zulke intensieve controles daar nooit uitgevoerd.”

Eeuwenlang waren de Nederlandse koloniën wingewesten voor “het moeder land”, dat rijk is geworden door plundering van overzeese gebieden. Maar al langere tijd worden de Antillen opgevat als een last en een financiële aderlating voor de schatkist. “Vanuit het perspectief van de Antillen is het eerder de vraag wanneer de Nederlandse overheid nu eindelijk eens publiekelijk spijt betuigt over het slavernijverleden. En wanneer men over de brug komt met herstelbetalingen.” Net als veel andere Antillianen herdenkt Labad elk jaar de opstand van Tula en andere slaven die plaatsvond op Curaçao op 17 augustus 1795.3 “Ik vind het belangrijk dat de herdenking van de slavernij gebeurt vanuit het perspectief van de slaven en hun verzet. Op 1 juli 1863 schafte koning Willem II de slavernij af. Door de slavernij elk jaar officieel op 1 juli te herdenken wordt het perspectief van de kolonisator te veel belicht.” Op 17 augustus 2009 hield Labad een toespraak bij de jaarlijkse Tula-herdenking. “Tula, ik mocht jou niet kennen. Jij werd voor mij verscholen. Jij bestond zogenaamd niet. Net zoals ik mijn taal niet op school mocht spreken, mocht ik ook niet over jou spreken. Tula, sinds ik jou gevonden heb, weet ik dat jij bestaat. Jij bent voor mij het symbool van de eeuwige strijder. Jij liep 68 jaren vooruit in de tijd. Trouwens, voor mij is 1795 net zo belangrijk als 1863. Maar Tula, tot nu toe geeft men niet toe dat jij bestaat. Tot nu toe geeft men niet toe dat jouw strijd een terechte strijd was en is. Tula, tot nu toe willen ze hun zonden niet opbiechten. Tula, eeuwige strijder, voor mij heb je altijd bestaan en zo zal het blijven.”

Jos HooimeijerHarry Westerink

Noten

1. “Rechtse kruistocht tegen de Antillen”, www.doorbraak.eu, thema Kolonialisme.

2. “Gekonkel rond een etnische databank”, Sandor Schmits,

www.gebladerte.nl, Fabel-krant 99.

3. “De geest van de Franse revolutie onder de slaven op Curaçao”, Harry Westerink,

www.doorbraak.eu, thema Kolonialisme.

Antillianen worden steeds meerals buitenlanders weggezet

<8nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

:Wat schrijft rechts?-

In de obscure blaadjes van extreem-

en populistisch rechts komt hun

ware aard naar boven. Haat tegen

niet-westerse migranten en Joden

voert de boventoon. Daarbij geven

de publicaties een aardig kijkje

in het verknipte leven van menig

bruinhemd: onderlinge ruzies zijn

aan de orde van de dag.

Het is feest! StaVast, orgaan van het Oud Strijders Legioen (OSL), blijkt toch niet standvastig en stopt ermee! Na jaren van trouwe dienst zit namelijk de

sleet op de 82-jarige roerganger Prosper Ego. Ook liepen de inkomsten van het blad al jaren terug, doordat de hoogbejaarde aanhang bij bosjes valt, oftewel uitsterft. In het laatste nummer doet Ego beklag over het feit dat hij voor zijn noeste arbeid nooit een koninklijke onderscheiding heeft gekregen, ondanks voordrachten daartoe. Maar die voordrachten werden natuurlijk door “de linkse censuur vakkundig geblokkeerd”, aldus een sikkeneurige Ego. Het zal hem echter ook niet geholpen hebben dat hij in 1995 werd veroordeeld voor diverse discriminerende artikelen in StaVast. In de laatste uitgave wordt verder nog een lans gebroken voor de aanschaf van de peperdure JSF-gevechtsvliegtuigen, en worden de onderzoekers gehekeld die onlangs de PVV het predikaat “extreem-rechts” opplakten. Geert Wilders zou volgens Ego voorts beveiligd moeten worden, “omdat hij gevaar loopt vanuit de links anti-fascistische wereld te worden omgebracht”. Zal de kolder dan toch echt in Ego’s kop geslagen zijn? Tot slot adviseert Ego zijn lezers om bij het verdwijnen van StaVast het rechtse weekblad Elsevier te gaan lezen. Ego herkent zich “bij herhaling” in dat blad. Toedeledokie StaVast. En dan nu over naar Elsevier.

In Elsevier wordt weer eens een dikke vinger in de reet van de PVV gestoken. De PVV is volgens het weekblad “de enige partij die een duidelijk standpunt inneemt tegen het klimaatalarmisme en de verspilling van klimaatsubsidies”. De kop in het zand steken is ook een vak. Verder wordt met instemming verhaald over een nieuwe racistische onderwijsmaatregel in Italië. Vanaf eind 2010 wordt daar “paal en perk gesteld aan het aantal buitenlandse leerlingen in de klaslokalen”. Er mogen dan niet meer dan 30 procent immigrantenkinderen in een klas zitten, althans dat heeft de regering afgekondigd. Hiermee zouden “gettoklassen” voorkomen worden. Die regering wordt trouwens gevormd door de uiterst rechtse Silvio Berlusconi en de extreem-rechtse en post-fascistische partijen Lega Nord en Alleanza Nazionale. Voorwaar een bende bruinhemden bij elkaar, maar Elsevier zal dat allemaal een worst wezen. Het blad besteedt verder aandacht aan de Amerikaanse Quiverfull-beweging. De Quiverfull-beweging? Ja, de Quiverfull-beweging. Dat staat voor “a quiver full of children”, oftewel “veel kinderen”. Het gaat om een groep van een paar miljoen Amerikaanse godsdienstmalloten die alle vormen van anticonceptie afwijzen en God laten beslissen hoeveel kinderen er geboren worden. Nou, dat blijken er heel veel te zijn, want een Quiverfull-gezin met 10 of zelfs 19 kinderen is geen uitzondering. Door veel nazaten te krijgen hopen de aanhangers “Amerika via demografische weg te veroveren en een christelijke regering te installeren”. De beweging is er al in geslaagd om vrouwenrechten te beperken: honderden artsen en apothekers weigeren de pil nog voor te schrijven. Via fundamentalistische organisaties als het World Congress of Families, dat vorig jaar een grote conferentie in Amsterdam organiseerde, probeert de beweging ook greep op Nederland te krijgen. Dat zou ook broodnodig zijn, want volgens Elsevier “heeft de lage bevolkingsgroei in Nederland geleid tot een vacuüm dat door moslims is opgevuld”.

In Revolte, strijdblad van Voorpost Vlaanderen en Nederland, staat een artikel over “ecologie en nationalisme”. Ecologie zou “een bij uitstek rechts, conservatief en volksnationalistisch thema” zijn, omdat “de wetten van het natuurlijke evenwicht” gerespecteerd dienen te worden. Bij dat “evenwicht” hoort natuurlijk ook de eco-fascistische opvatting dat elk volk zijn plek dient te kennen en dat vermenging van “volken” uit den boze is. Verder wordt Tim Mudde van de extreem-rechtse internetradio Rapaille geïnterviewd. Hij geeft aan dat Radio Rapaille zich richt op nationalisten, maar ook op “mensen die verdwaald zijn in nationaal-socialistische kringen”, en dat zijn er nogal wat. Volgens Mudde wordt er “uiteraard” vooral nationalistische muziek gedraaid, en dan met name van het slag hoe harder hoe beter. Wellicht

is dat er de oorzaak van dat er nagenoeg geen hond naar Rapaille luistert, afgezien van wat kaalkoppen en nieuwsgierige anti-fascisten met een neiging tot zelfkastijding.

Bij Voorpost Nederland wordt tegenwoordig wat afgeborreld. Volgens hun berichtenblad Laagland zijn er namelijk maandelijks maar liefst 7 lokale “stamtafels” in het land. In een kroegsetting keuvelen de fascisten dan wat over ditjes

en datjes, en over politieke ontwikkelingen. En dat allemaal onder het genot van een bitterbal, een goed glas bier of chocolademelk. In Laagland worden voorts T-hemden te koop aangeboden, oftewel T-shirts. Op de ene prijkt, niet bewonderenswaardig, een joekel van een Keltisch kruis en op een ander staat in koeienletters “100% Nederlands”. En dan zul je net zien dat de T-hemden in een lagelonenland in Azië gefabriceerd zijn. Maar goed. In het berichtenblad wordt verder de “multicultuur” verantwoordelijk gehouden voor “de kleurloze mens”. Zo’n mens is “zijn eigen identiteit in de moderne samenleving totaal kwijt”. Die multicultuur zou natuurlijk gepromoot worden door de grote Satan Amerika. Om “veramerikanisering” tegen te gaan “zou een verstandig Europa haar eigen industrieën dienen te beschermen”, aldus de jongens en meisjes van Voorpost. Riep daar iemand “Eigen kapitalisme eerst!”?

De militante Jezus-groupies van Schreeuw om Leven maken het ook weer bont in hun nieuwsbrief. Het plegen van abortus zou namelijk “een terroristische daad” zijn, omdat er “onschuldig bloed wordt vergoten”. Zo ken ik er nog wel een paar. Dan zijn orthodoxe christenen de ergste terroristen van allemaal: zij zijn immers verantwoordelijk voor de eeuwenlange vervolging van Joden, heksenverbrandingen, kruistochten en campagnes tegen condoomgebruik. Volgens de nieuwsbrief zou abortus verder leiden tot vergrijzing, waarbij al die ongeboren kinderen gemist worden “als arbeidskrachten”. En “dat betekent een grote financiële ramp voor de Nederlandse samenleving”, aldus de rekenmeesters van Schreeuw om Leven.

In het tijdschrift Wij Europa van de Nederlandse Volks Unie (NVU) doet de Overijsselse NVU-Gauleiter Gerard Bruins verslag van een nazistische demonstratie in het Duitse Recklinghausen. Hij lardeert zijn verhaal bloedserieus met allemaal Duitse woorden, net alsof hij zich weer in het Derde Rijk van Adolf Hitler waant. Het doet bizar en geschift aan. Zo is te lezen dat een NVU-delegatie naar de “Heimat” trok. Daar troffen ze 500 andere “Teilnehmer”. Ze staken de “Schwarz-weiß-rote Reichsfahnen trots omhoog” en bewapenden zich met “Schilder”, oftewel borden. Volgens Bruins werd een Nederlandse neo-nazi opgepakt, want die zou “naar een anti-fascistische fotograaf gespuckt haben”. Op de terugweg naar Nederland aten de NVU-ers natuurlijk nog “een portie Deutsche Pommes Frites mit Bradwurst”. Het verslag is, onbedoeld, satire van de hoogste plank. En het doet vermoeden dat sommige NVU-kaderleden daadwerkelijk van de pot gerukt zijn.

Stichting Taalverdediging maakt zich in haar nieuwsbrief te sappel over de overheidscampagne tegen de verspreiding van de Mexicaanse griep. Die vindt plaats onder de naam “Grip op griep”. En dat schiet de taalfasjisten in het verkeerde keelgat. Het woord “grip” zou namelijk een Engels woord zijn, daar waar de overheid voor het Nederlandse “greep” had moeten kiezen. Misschien ligt het aan mij, maar “grip”, in de zin van “grip hebben op”, is zo Nederlands als het maar zijn kan. Niet dat het mij iets kan schelen, maar toch, om even een punt te scoren. De zeurpieten van Taalverdediging klagen er ook over dat bordjes met daarop de tekst “uitgang” in steeds meer openbare gebouwen in Amsterdam vervangen worden door bordjes met de tekst “exit”. De club klaagde hierover zelfs bij de Amsterdamse brandweer, maar die smeet de deur meteen weer dicht in het gezicht van de taalverdedigers.

In de Fortuynbode HP/De Tijd is er aandacht voor een actie van Anti-Fascistische Aktie (AFA). Die plakte verkiezingsposters van de PVV en TON over met de leus “Geef angst en haat geen stem”. HP/De Tijd poogde AFA Den Haag te bellen om meer informatie. Maar het ene persnummer dat ter beschikking was gesteld werd niet opgenomen en het andere bleek buiten gebruik. Hé Hagenezen, dat kan beter! Verder schetst het weekblad een toekomstdroom over de door hen gewenste nieuwe regering. Die zal volgens HP/De Tijd wegens de vergrijzing meer migranten moeten toelaten, maar dan enkel en alleen de hoogopgeleiden onder hen. Huwelijksmigratie en gezinshereniging dienen afgeschaft te worden, de JSF-gevechtsvliegtuigen juist aangeschaft en de dienstplicht weer ingevoerd. Verder pleit het blad voor de invoering van een vlaktaks, waarbij iedereen, ook de superrijken, nog maar 25 procent belasting betaalt. Toe maar, als dat allemaal niet rechts is, weet ik het ook niet meer.

Gerrit de Wit

Neo-nazi Tim Mudde wandelt met een als Hollandse koe verklede kameraad.

9>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

~Blogs+

c c c Vervolg van voorpagina

RegistratieHoewel Van der Laan het streefcijfer aan inburgeraars jaarlijks verhoogde, is inburgering an sich niet meer de belangrijkste doelstelling. Want er “is bepaald dat inburgering de werkhervatting niet in de weg mag staan (werk boven inburgering)”, zo lezen we in de inspiratiemap Jaarmarkt Inburgering. AKO geeft zelfs aan dat de inburgeringsteams wel mogen verdwijnen. De tip van AKO voor duale trajecten: “Behandel inburgering als een vorm van reïntegratie. Integreer waar mogelijk de teams, c.q schaf de aparte teams inburgering af.”

Technische hindernissen bij deze nieuwe aanpak zijn er ook, zo bleek bij de workshop. UWV en gemeenten hebben verschillende registratiesystemen en kunnen dus niet op elkaars netwerken kijken. Mensen werken niet altijd in de gemeente waarin ze wonen en dat leidt tot een zielige strijd tussen gemeenten over wie de inburgeraars mag toevoegen aan zijn prestatielijstje voor de minister. Zulke hindernissen wil men nu wegnemen door “de werkgeversbenadering”. Op de website van het Deltaplan Inburgering “raadt Taalaanbieder Taalvakwerk gemeenten aan om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de wensen van de werkgever. Gemeenten zijn immers gericht op rechtmatigheid, terwijl bedrijven focussen op het behalen van geplande resultaten.”3

WerkgeversAKO en Taalvakwerk willen dus dat werkgevers centraal komen te staan in de inburgering. Werkgevers krijgen zo veel macht toebedeeld. “Om werkgevers mee te krijgen is het belangrijk dat zij worden gehoord. Een aanbod dat in de visie van de werkgever niet aansluit bij wat hij wil, is gedoemd te mislukken”, zo valt te lezen in de inspiratiemap. Als voordelen van duaal inburgeren, waarmee werkgevers overgehaald kunnen worden, noemt Taalvakwerk de mogelijkheden om de werknemers te scholen in vaktaal en in klantcontact.

Met twee, drie gesprekken moet de overeenkomst volledig geregeld zijn, vindt Taalvakwerk. “Dat er vervolgens nog veel energie moet worden gestoken in backoffice activiteiten is niet erg. Zolang de werkgever daar maar geen last van heeft!” Werkgevers zouden zelfs een beroep kunnen doen op het participatiebudget.4 Ook “participatiebanen”, waarbij men moet werken voor het bedrag van een uitkering, zouden moeten worden ingezet om zoveel mogelijk duale inburgeringstrajecten te halen.

Soms lijkt de werkgeversbenadering redelijk goed te werken. Zoals bijvoorbeeld bij het Vlaardingse schildersbedrijf Kloet BV. De eigenaar merkte dat een aantal van zijn werknemers het Nederlands onvoldoende beheerste. Dat was lastig bij contact met klanten en bij het lezen van gebruiksvoorschriften van allerlei producten. Daarom zette Kloet samen met de gemeente Vlaardingen een inburgeringscursus op, gecombineerd met het leren van vaktaal. Dat duale traject vindt plaats op de werkvloer, half in de tijd van de werkgever, half in die van de werknemer.

InspiratiemapDe taakverzwaring voor de gemeenten kan ertoe leiden dat ze liefst zo groot mogelijke groepen inburgeraars tegelijk onderbrengen op één plek of bij één instelling. Bijvoorbeeld bij SVO, een aanbieder van beroepsopleidingen. “SVO biedt maatwerk op de werkvloer, zoals voor versvoedselverpakkingsbedrijf Heemskerk. Bij elke nieuwe opleiding inventariseren zij de benodigde vaktaal van het bedrijf. Dit jargon verweven zij in de opleiding. SVO werkt voor wel 40 bedrijven in deze branche en wil graag de linking pin vormen om inburgeraars beter op te leiden”, aldus de inspiratiemap. De vraag is natuurlijk of inburgeraars daar zoveel mee opschieten. SVO lijkt een arbeidsbemiddelaar te worden die inburgeraars zeer beperkt opleidt, tot verpakker van versvoedsel bijvoorbeeld. Voor sommige inburgeraars zal het wellicht in het begin beter zijn dan geen werk hebben en door de sociale dienst negatief benaderd worden.

Maar dergelijke laaggeschoolde arbeid biedt natuurlijk bijzonder weinig uitzicht op beter betaalde en

interessantere arbeid. Een inburgeraar krijgt eenmalig “de kans” - lees: verplichting - om de taal te leren en als je geluk hebt een opleiding te doen. Hoe beter hij de taal leert, hoe meer kans hij heeft op de arbeidsmarkt. Door mensen direct naar laaggeschoolde arbeid toe te leiden en het taaltraject tot een minimum te beperken, krijgen veel inburgeraars niet eens de kans op ontplooiing. Na werktijd zelf doorleren wordt bemoeilijkt door de eraan verbonden kosten. En die zijn des te moeilijker op te brengen omdat het loon al laag is. Bedrijven kunnen zo werknemers binnenhalen die meer vaardigheden hebben, maar die door een taalachterstand en een gebrekkig inkomen in de laagbetaalde arbeid zullen blijven hangen.

Zonder inkomenTijdens de cursussen krijgen inburgeraars weinig informatie over hun rechten op de werkvloer. Tijdens een inburgerings feestje in Nijmegen op 13 december 2009 zeiden mensen van de gemeente dat de vakbond wel degelijk behandeld wordt, maar cursisten ontkenden dat. In de cursus werd dus wel even gezegd dat er vakbonden zijn, maar niet hoe je je erbij kunt aansluiten en hoe je er gebruik van kunt maken. Werknemers hebben rechten, dat werd kennelijk wel benoemd, maar niet hoe je ze afdwingt of verbetert. Veel bureaus die de inburgeringscursussen geven, zullen daar weinig van weten en het zit ook niet in het inburgeringsexamen.

Zo kunnen schrijnende situaties onstaan. In Wageningen werd bijvoorbeeld een Afrikaanse man, Jose, in een bouwmarkt geplaatst door het inburgeringsproject “Aan de Slag”, speciaal opgezet voor generaal pardonners. Aan de Slag ontwikkelt “een methode waarmee deze groep asielzoekers versneld kunnen integreren in de Nederlandse samenleving en een aantoonbaar betere arbeidsmarktpositie verwerven”, aldus de website van de organisatie. “Hiervoor wordt er een experiment uitgevoerd in de gemeente Wageningen met de ontwikkeling van een op maat gesneden individuele aanpak. Deze is gericht op maatschappelijke integratie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, en het verwerven van een plek op de arbeidsmarkt.” Jose wilde vrachtwagenchauffeur worden, maar moest aan de slag als magazijnmedewerker. Bij de Gamma zou hij een opleiding en een contract krijgen. Maanden gingen voorbij met werken in de bouwwinkel, maar Jose kreeg geen contract. Iedere keer dat hij ernaar vroeg, zou het “binnenkort” komen. Jose bleef afhankelijk van de bijstand voor zijn inkomen, maar werkte bij de Gamma. Later kreeg Jose maandenlang zelfs geen uitkering, juist omdat hij daar werkte. Zonder inkomen van de Gamma raakte hij al snel in de financiële problemen. De gemeente en het door haar ingehuurde Aan de Slag lieten het erbij zitten, zegt Jose. Uiteindelijk greep het CWI in en dreigde met juridische stappen tegen de Gamma. Toen was het snel geregeld. Jose kreeg een contract en zijn baas werd ontslagen. In een boekje toont Aan de Slag succesverhalen van Wageningse generaal pardonners. Ook Jose staat erin als Gamma-medewerker, terwijl hij nog steeds zonder contract werkte toen het boekje uitkwam.

De inburgertrein dendert voort, met tot voor kort minister Van der Laan en momenteel tijdelijk minister Eimert van Middelkoop als machinist. In reactie op bijna iedere rechtse oprisping over “allochtonen” meldde Van der Laan met zijn poten in de modder te staan om het inburgeringsprobleem op te lossen. De steeds hogere streefcijfers moesten zijn daadkracht aantonen. Hoe de inburgeraars de “inburgeringsvoorzieningen” vinden, lijkt er weinig toe te doen.

Willem Slaapmaat

Noten

1. “Betere participatie dankzij duaal inburgeren”, www.vrom.nl.

2. “Beoogd aantal inburgeraars is niet realistisch”, www.trouw.nl.

3. “Betere participatie dankzij duaal inburgeren”, www.vrom.nl.

4. Vanaf 2010 hebben alle gemeenten een participatiebudget

waarin de van de landelijke overheid afkomstige middelen voor

reïntegratie, inburgering en volwasseneducatie zijn gebundeld.

Gemeenten mogen zelf beslissen hoe ze deze gelden besteden. Er

vindt geen afrekening plaats op prestaties, alleen op rechtmatige

besteding.

Publicist Hira geeft slavernijprofessor Emmer draai om de oren in debat(Harry Westerink, 3 februari 2010)Hira wees Emmer erop dat het nogal onbeschaafd is om een ramp als die van Haïti te voorzien van het commentaar dat het beter zou zijn geweest als de Haïtianen slaven waren gebleven. Daarna legde hij uit dat het merendeel van de Haïtianen helemaal geen welvaart kende in de koloniale periode.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Kolonialisme

Overheid mag Iraanse Nederlanders niet langer discrimineren(Willem Slaapmaat, 5 februari 2010)Alle Nederlanders van Iraanse afkomst worden door de regeling gestigmatiseerd en gediscrimineerd. Noch de VN, noch de EU hebben opgeroepen tot het uitsluiten van een bevolkingsgroep. Alleen Nederland heeft daarvoor gekozen, aldus de rechtbank.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Criminalisering

AIVD zet zwaar geschut in tegen anti-fascisten(Willem Slaapmaat, 8 februari 2010)Deze mobilisatie door Wilders Sluit Ook Jou Uit lijkt de AIVD een beetje te beangstigen. “Op zich is een en ander geoorloofd”, concluderen de gleufhoeden. Maar de AIVD zit natuurlijk niet te wachten op een opleving van links.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Criminalisering

Blauwe Maandag tegen bestaansonzekerheid en arbeidsdwang(Henk Zeldenrust, 17 februari 2010)Groot opzien baarden de Schwarze Katze-groepen met hun optreden onder het motto “Voorwaarts en niet betalen!”. Ze gingen naar zwembaden, de bioscoop, het theater en popconcerten vanuit de gedachte om alvast een voorschot te nemen op de voorzieningen die voor iedereen beschikbaar en gratis zouden moeten zijn.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeidersstrijd

Treinschoonmakers roepen staking uit voor onbepaalde tijd(Eric Krebbers, 23 februari 2010)De schoonmakers die in het dagelijkse leven zonder meer voorbij gelopen worden, namen de gelegenheid te baat om zichzelf duidelijk op de kaart te zetten. Wie maakt ons wat, was de sfeer die ze uitstraalden. Een paar weken geleden was hen nog door de rechter de toegang tot Amsterdam CS ontzegd. Nu liepen ze toch breed lachend en triomfantelijk door een station.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeiderstrijd

Trap niet in dezelfde uitgekauwde riedel van bangmakerij en nationalisme(Eric Krebbers, 2 maart 2010)Hij had tweetalige postertjes met de Nederlandstalige kant tegen de muur geplakt. Schande! Dat zoiets bestaat in Nederland anno 2010. Is Fortuyn dan voor niets gestorven?Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Inburgering

Europees comité veroordeelt dakloos maken van gezinnen zonder verblijfsrecht(Harry Westerink, 4 maart 2010)Al jarenlang worden afgewezen vluchtelingen- en migrantengezinnen op straat gezet, vanuit gevangenissen, asielzoekerscentra, gemeentelijke noodopvangen, en andere onderdakvoorzieningen. Ze worden aan hun lot overgelaten en moeten dan maar zien hoe ze zich redden.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Inburgeren naar de onderkant van de arbeidsmarkt

<10nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

“Migranten en Nederlanders moeten samen strijden”

Stel: je bent rond de twintig. Je zit vol spanning omdat jij vannacht de wacht moet houden in de wijk. Die is veroverd door jouw linkse

beweging, en dus is het nu eenmaal je plicht om hem te beschermen. Want de fascisten kunnen elk moment komen. Stel: de fascisten komen ook juist die nacht. Je kijkt naar je vrienden, vol trots, vol moed, en je loopt op hen af. Wetend dat je elk moment neergeschoten kan worden. Maar dat vind je helemaal niet erg. Want je doet het voor een goed doel. Je doet het voor de revolutie. Je doet het voor het volk.

Elke dag is betekenisvol. Elk moment zit vol met moed, met liefde en vertrouwen, met spanning, met vriendschap. En elke dag lijkt de revolutie dichterbij te komen. Hij is als fruit aan een boom dat alleen nog maar geplukt hoeft te worden.

Maar dan gebeurt er iets vreselijks. De militairen komen aan de macht. Eén voor één worden je vrienden opgepakt. Je moet onderduiken. Je begraaft al je boeken. Je begraaft alles dat met de revolutie te maken heeft. Je verstopt je. Je hoort dat je vrienden worden gemarteld. Je zit dagenlang binnen. Moed verandert in angst, hoop in wanhoop. Wat moet je doen? Verstoppen, onderduiken? Voor hoe lang? Dat weet je niet.

Door bepaalde omstandigheden, noem het geluk of ongeluk, heb je de mogelijkheid om te vluchten naar Europa. En dat doe je ook. Via allerlei netwerken kom je de landsgrenzen over. Mensen halen je op. Ze brengen je naar een ander. Die brengt je weer naar de volgende plek. En uiteindelijk kom je terecht bij een gezin in Nederland. Het zijn je landgenoten. Ze zijn ook links, maar dan van een andere beweging. Je discussieert met hen.

Totdat je een eigen ruimte hebt geregeld en je bij hen weggaat. Inmiddels weet je al dat jouw beweging ook in Nederland bestaat. Je gaat ook naar de vergaderingen. Je doet mee met de activiteiten. Maar je mist iets. Die spanning, die moed, die hoop is er niet meer. Bij niemand.

Scenario 1Je trekt je terug. Je bent boos op de wereld. Je drinkt, luistert naar muziek. Je gelooft er niet meer in. Revolutie is slechts iets moois van ver weg, iets romantisch, iets nostalgisch. Je wilt een boek schrijven over je jeugd, over alles dat in je hoofd dwarrelt. Maar het wil niet lukken. Je denkt. Je leest. Soms denk je dat je moet sporten. Maar niets maakt je gelukkig. Je hebt geen voldoening. Met het begraven van alles dat met de revolutie te maken heeft, heb je eigenlijk jezelf begraven. “Je lag al in een graf voordat je dood was.” Je bent nutteloos.

Of... scenario 2Maar toch blijf je gaan naar de vergaderingen, de activiteiten. Je wordt zelf actief. Je organiseert concerten. Revolutionaire zangers zorgen voor volle zalen. Je krijgt er zelfs subsidie voor van de gemeente, omdat het iets cultureels is. Eigenlijk is het allemaal veel makkelijker hier. Je hebt geld, je hebt een eigen ruimte. Maar nu zijn het de mensen waardoor het zo fout gaat. Mensen hebben geen hoop. Mensen geloven niet meer in de revolutie.

Ook alles dat je organiseert wordt steeds minder bezocht. Nu moet je ook nog de mensen trekken naar de concerten, discussies, naar alles. De gemeente geeft je geen subsidie meer. Waarom zouden ze? Je activiteiten worden nauwelijks bezocht. Je moet je eerst bewijzen. Je bedenkt projecten om toch subsidie binnen te kunnen halen, want wat ben je zonder geld? Je projecten zijn voornamelijk sociaal-cultureel van aard. Zo nu en dan ook een informatiebijeenkomst. Of een steunactie voor een gebeurtenis in je land van herkomst. Maar je wilt ook politiek actief blijven. Je weet dat je daarom je land van herkomst meer los zou moeten laten, en je op Nederland zou moeten gaan richten. Maar je kan het niet loslaten. Je probeert je te richten op Nederland, maar het lukt je niet helemaal. Je kent de taal niet goed. Je kunt het allemaal niet goed genoeg volgen. Je doet je best. Maar de politiek in Nederland is ook zo saai. Het lijkt alsof er niets gebeurt.

Ook de mensen om je heen zijn steeds minder bezig met politiek. Steeds minder actief in de organisatie. Eigenlijk ben jij nu diegene die de organisatie runt. Als jij weg zou gaan, dan zou je organisatie niet eens meer bestaan. Alles staat op jouw schouders. Wat doe je? Over precies die vraag hebben we Ali Ugural uit Deventer geïnterviewd.

Het verhaal hierboven is niet zijn persoonlijke levensverhaal, maar veel linkse migranten kunnen zich er wel mee identificeren. Het verhaal van Ugural is iets anders. Hij had nog net de basisschool afgerond toen hij in 1975 naar Nederland kwam. In Nederland: 1 jaar naar de basisschool, 1 jaar naar de MAVO, en Ali was al oud genoeg om te gaan werken en geld te verdienen voor thuis. Sindsdien is hij aan het werk. Daarover is Ali heel snel klaar: 22 jaar in een worstenfabriek gewerkt, 1 jaar kebabvlees ingekocht en verkocht, 6 jaar een eigen kebab-restaurant gerund, en nu bijna een jaar werkzaam bij een project van de gemeente Deventer. Hij praat liever over zijn activistische verleden, en daarvoor hebben we hem ook benaderd. Hij is vanaf 1978 actief bij Turkse zelforganisaties.

Kun je iets vertellen over de ontwikkeling van deze zelforganisaties?

Ali: “Eind jaren 70 ontstonden er massabewegingen in Turkije. Ik was zelf van de beweging Dev Genç (Rev Jong, oftewel: Revolutionair Jong), van waaruit Dev Yol (Rev Weg) is ontstaan. Uit Dev Genç zijn veel van de bewegingen in Turkije voortgekomen. Dev Yol groeide enorm snel, hoewel men op veel vraagstukken eigenlijk nog geen antwoord had. De beweging stond nog in kinderschoenen. Maar desondanks ontstond er een dynamiek die voor een enorme aanhang zorgde. Dat had onder andere te maken met de wereldwijde context. Overal waren linkse ontwikkelingen gaande. Vandaag de dag ben ik nog steeds een voorstander van de ideologie van Dev Yol.”

“Maar toen op 12 september 1980 de militairen in Turkije met een staatsgreep aan de macht kwamen, was alles ook in een keer verdwenen. Mensen kwamen in gevangenissen terecht, werden gemarteld, vermoord, of ze vluchtten naar Europa. Daar was veel solidariteit met de gevangenen in Turkije. Begin jaren 80 werkten we veel samen met Nederlandse organisaties. Dat hadden we ook hard nodig, want de meesten van ons waren nog maar net in Nederland en hadden een taalachterstand. Maar die samenwerking duurde niet lang. Na enkele jaren hadden we onze eigen organisatie opgericht en verhuisden we naar ons eigen pand. Andere Turkse linkse organisaties werkten wat langer samen, maar uiteindelijk ging iedereen zijn eigen weg. Als wij bijvoorbeeld een demonstratie organiseerden tegen de staatsgreep, dan deden niet-Turkse linkse organisaties niet mee. Linkse migrantenorganisaties waren meer gericht op de solidariteit met het land van herkomst. Daarom hechtten ze aan de samenwerking met Nederlands links niet veel belang. Natuurlijk waren er wel wat individuen, maar dat waren er slechts weinig. Andersom gebeurde dat trouwens ook niet. Met de demonstraties tegen kernwapens of het regime in Zuid-Afrika deden Turkse linkse bewegingen ook niet mee. Dat kwam doordat in Turkije de massa’s zich niet hadden ontwikkeld. Links stond nog in de kinderschoenen toen het al door de militaire staatsgreep een kop kleiner gemaakt werd. De meeste mensen waren geen socialist geworden doordat ze zich in de ideeën verdiept hadden, maar omdat hun broer dat was, of omdat een familielid in de gevangenis werd gemarteld. Zodoende bleven al deze mensen ook in Nederland actief rondom de gebeurtenissen in Turkije. Begin jaren 90 waren veel activisten uit de gevangenissen gekomen, en er bleef weinig over om solidair mee te zijn in Turkije. De beweging werd daardoor steeds zwakker.”

Waren de meeste Turkse organisaties in Nederland links?“Bijna 90 procent was links georiënteerd. Rechtse organisaties waren toentertijd nog erg marginaal in vergelijking met de linkse. Na de militaire coup in 1980

Het eerste deel van een

serie interviews met

linkse migranten over

de toekomst van zelf-

organisaties. Dit keer

de Turkse migrant Ali

Ugural.

Collag

e: Ka van

Haasteren

11>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

“Migranten en Nederlanders moeten samen strijden”

~Blogs+“Vandaag Almere en Den Haag, morgen heel Nederland”?(Sandor Schmits, 5 maart 2010)Terwijl in buitenlandse media berichten verschijnen met koppen als “Extreem-rechts aan kop in Almere” en “Islamhater Wilders gaat tekeer”, wordt de opkomst van dit gedachtegoed in Nederland vooral gezien als een van de deugden van ‘onze’ democratie.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Rechts-populisme

Meer middelen voor mensenrechtenschendingen aan de Europese buitengrenzen(Mariët van Bommel, 9 maart 2010)De militaire organisatie steekt daarbij de toch al zo gammele bootjes van de vluchtelingen lek, pakt hun eten af en dwingt hen zo om terug te keren. Daarnaast werkt Frontex intensief samen met bijvoorbeeld Libië, dat in haar ijver om vluchtelingen nog voor de Europese grens tegen te houden veelvuldig de mensenrechten schendt.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Europese rechter verwerpt inkomenseis bij gezinshereniging(Harry Westerink, 10 maart 2010)De schrikdraadbepaling, ooit ingevoerd door Rita Verdonk, kan nu de prullenbak in. Nederland erkent het recht op gezinsleven niet en krijgt daarom van het Hof een draai om de oren.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Staking schoonmakers breidt zich verder uit(Eric Krebbers, 10 maart 2010)Zo vierden schoonmaaksters op maandag 8 maart vrouwendag op de Dam in Amsterdam. De dag erna verzamelden zich op Schiphol zo’n duizend stakende schoonmakers uit het hele land.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeidersstrijd

Protest tegen jacht op illegale schoonmakers(Eric Krebbers, 14 maart 2010)Het bedrijf pest hiermee haar werknemers en probeert verschillende groepen mensen tegen elkaar op te zetten. In plaats van haar arbeiders te pesten en op illegalen te jagen, zou CSU de gerechtvaardigde eisen van de schoonmakers moeten inwilligen.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeidersstrijd

Vliegtuigmaatschappijen helpen overheid met groepsdeportaties(Harry Westerink, 15 maart 2010)“Gevangenentransport is voor ArkeFly belangrijker dan de eigen passagiers”, aldus EUclaim-directeur Hendrik Noorderhaven, die het heeft over “puur winstbejag” van de vliegtuigmaatschappij.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Schoonmakers overnachten in Utrechts CS(Willem Slaapmaat, 16 maart 2010)Twee agenten werden ‘s middags volledig uitgejoeld toen ze de muzikanten een toontje lager wilden laten zingen. Bijna werd tegen 19:00 uur een demonstratie door de stationshal gehouden.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Arbeidersstrijd

Petitie voor verblijfsrecht(Harry Westerink, 19 maart 2010)Voor Zakaria’s ouders voelt het vreemd en onrechtvaardig om Nederlanders te zijn en toch een zoon zonder verblijfsrecht te hebben.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

gingen de linkse veelal ten onder aan ledenverlies of door het verdwijnen van het centraal comité in Turkije. Want velen ervan waren nauw verbonden met moederorganisaties in Turkije. En als die een nederlaag leden, dan betekende dat vaak het einde van de vertakkingen in Nederland. Sommige organisaties wisten desondanks toch overeind te blijven in Nederland door te fuseren of federaties te vormen. Andere bleven overeind doordat de moederbeweging in Turkije een legale politieke partij werd. Maar vandaag de dag zijn deze organisaties in Nederland erg marginaal en ze hebben geen invloed meer in het politieke spectrum.”

Hoorden de organisaties die jullie zelf oprichtten bij Dev Yol?“Dat zou je zo wel kunnen zeggen, ja. Maar uiteraard waren ze officieel niet direct verbonden aan Dev Yol. Dat was juridisch gezien niet mogelijk. Daarom werden zulke organisaties onder een andere naam opgericht. Maar ze waren wel gebaseerd op de ideologie van Dev Yol en hun enige doel was het ondersteunen van de organisaties in Turkije. Ze probeerden hun stem te zijn in Europa. Alle mogelijke middelen werden ingezet om publieke aandacht te krijgen, om zo druk uit te kunnen oefenen op het militaire regime in Turkije.”

“We organiseerden informatie-avonden, brachten Nederlandstalige kranten, brochures en tijdschriften uit, en organiseerden demonstraties. In Duitsland demonstreerden eens 50 duizend mensen tegen de coup. In Nederland kregen we zes à zeven duizend mensen op de been. Dat waren geen kleine aantallen. Men was toen vaak politiek bewuster dan nu het geval is.”

Dus het succes van deze organisaties was te danken aan de ontwikkelingen in Turkije?“In de jaren 70 waren er veel organisaties en activisten, en werden er veel politieke activiteiten georganiseerd. Na de militaire staatsgreep werden de mensenrechten in Turkije op grote schaal geschonden. Linkse activisten werden gemarteld en vermoord. Er was een groot vernietigingsplan in gang gezet. De Turkse linkse organisaties in Europa zetten soldariteitscampagnes op, en probeerden hier via veel andere activiteiten de gebeurtenissen in Turkije onder de aandacht te brengen.”

“Bijna alle aandacht was op Turkije gericht. Nadat de junta plaats gemaakt had voor een civiele regering werd de politieke druk ook minder. Mensen die gevangen zaten kwamen na 20 jaar vrij, en daarmee verdween langzamerhand ook het bestaansrecht van deze organisaties in Nederland en Europa. Ze verdwenen stilletjes aan van het politiek toneel.”

Vanwege de noodzakelijke betrokkenheid met Turkije lukte het de organisaties niet om zich aan te passen aan de nieuwe politieke situatie om hen heen, in Nederland. Voor de organisaties die nog bestaan vormt dat nog steeds een struikelblok. Werd dat intern bediscussieerd?“Iedereen was het er sowieso mee eens dat we onze solidariteit met Turkije moesten voortzetten. Maar we hadden het ook over wat onze taken hier zouden moeten zijn. Want ook in Nederland was er sprake van uitbuiting van arbeiders, en we hadden te maken met problemen rondom migratie. We wisten dat we ook hier moesten strijden voor gelijke rechten, en schreven daar stukken over. Maar daar bleef het bij. Het kon ook niet anders. De linkse activisten die in de jaren 70 en 80 naar Europa kwamen, hadden nooit echt de tijd gehad om zich politiek te ontwikkelen, om bewuste keuzes te maken en zich inhoudelijk te verdiepen in socialisme en links in het algemeen. Ze werden als het ware in de politieke strijd opgezogen.”

“Eenmaal hier aangekomen zochten ze naar mogelijkheden om een nieuw politiek leven te starten. Maar om actief deel te kunnen nemen aan politieke strijd en klassenstrijd moet je, om te beginnen, weten in wat voor land je leeft. Je moet iets weten over de cultuur, over de geschiedenis. Je moet begrijpen hoe het politieke systeem in elkaar zit en met welke dynamieken je te maken hebt. Voor mensen die al begonnen met een achterstand bleek het onmogelijk om zonder enig inzicht in en kennis van het land waar ze aankwamen, deel te nemen aan het politieke leven. En het was ook niet hun keuze, hun doel om daaraan deel te nemen.”

“Slechts een handjevol van de duizenden linksen had in de gaten dat hun politieke leven afhing van hun deelname aan de klassenstrijd hier, dat ze daarom actief moesten worden binnen linkse organisaties, binnen de vakbonden, in organisaties die zich tegen het systeem keren en de strijd aangaan. Ook voor de mensen die dat in de gaten hadden was het niet makkelijk om dat waar te maken. De meesten hadden toch een taalachterstand en waren afhankelijk van anderen om hen daarbij te ondersteunen. Ze moesten zich scholen om de achterstand in te halen, en tegelijk natuurlijk ook nog werken om voor hun eigen levensonderhoud te zorgen. Het was zwaar om je achterstanden weg te werken en ook nog eens deel te nemen aan de strijd hier.”

“Alleen diegenen die met hart en ziel geloofden in het socialisme is het enigszins gelukt om hun idealen en strijd te behouden. Onder degenen die succesvol waren en zich ontwikkelden, waren er ook die een andere richting op gingen en kozen voor hun eigen carrière of voor een ander politiek leven. Het lukte de organisaties hier uiteindelijk niet om de mensen bij elkaar te houden. Ze verloren hun leden en hun kracht. Ze bleven weliswaar bestaan, maar dan zonder enige politieke invloed en betekenis.”

Het lukte de Turkse linkse organisaties niet om op een effectieve manier ook in Nederland de strijd te voeren. Dat kwam dus door de achterstand van de organisaties en door het feit dat de prioriteit lag bij de solidariteit met Turkije. Vormden de politieke cultuurverschillen met de Nederlandse linkse organisaties niet ook een probleem? Veel vluchtelingen uit Turkije hadden de gewapende strijd meegemaakt en waren gemarteld, terwijl de acties in Nederland veel milder waren, zoals bijvoorbeeld kraakacties of solidariteitsacties met Latijns-Amerika en Zuid-Afrika. Had men misschien daarom geen feeling met dit soort linkse groepen?“Je had in Nederland linkse organisaties uit heel wat verschillende landen. We hadden onderling heel uiteenlopende socialistische culturele achtergronden. Het denken binnen de eigen landsgrenzen en de verbondenheid met de eigen groepen zorgde ervoor dat al die organisaties eigen prioriteiten stelden. Linksen uit Latijns-Amerika hadden een andere agenda dan die uit Turkije. Theoretisch wisten de organisaties wel dat ze eigenlijk samen moesten strijden, maar in de praktijk gebeurde dat niet. Er vonden bijvoorbeeld demonstraties plaats tegen een junta in Latijns-Amerika, waar geen enkele Turkse linkse groepering aan meedeed. En bij demonstraties tegen de militairen in Turkije kwamen geen Nederlandse of Latijns-Amerikaanse groepen. Iedereen werkte gescheiden en langs elkaar heen. Er werden geen serieuze pogingen ondernomen om samenwerking te bevorderen. Individuele Nederlanders deden zoals gezegd wel mee aan de acties van Turkse organisaties, maar wat er in Turkije gebeurde was voor Nederlandse linkse groepen geen prioriteit. Het is de vraag of Turks links inmiddels voldoende ontwikkeld is om het beter te doen.”

We zien dat links de laatste jaren op zoek is naar een nieuw geluid. Kunnen zelforganisaties daar een rol in spelen?“Zelforganisaties hebben geen andere keus dan samenwerken met de Nederlandse organisaties. Ik weet niet of de huidige organisaties dat beheersen. Ook moeten we eerlijk de vraag stellen wat het bestaansrecht van sommige organisaties nog is. Is er werkelijk een behoefte vanuit de samenleving aan die organisaties? Of is er een behoefte vanuit de overheid, en doen organisaties maar alsof ze de stem van de samenleving zijn? Denk bijvoorbeeld aan het Inspraak Orgaan Turken (IOT). Ik vraag me af of deze organisatie daadwerkelijk opkomt voor de belangen van de Turken in de samenleving. Maar waar waren ze dan bijvoorbeeld bij het invoeren van de Wet Inburgering? Die wet benadeelt duizenden migranten en vluchtelingen, maar het inspraakorgaan zegt er niets over. Daarom zouden er onafhankelijke organisaties moeten ontstaan waarin zowel migranten als Nederlanders zitten, en waarin we samen strijden.”

Cihan UguralTaylan Devrim

<12nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

Wat verstaat Doorbraak onder bevolkingspolitiek?Bevolkingspolitiek is het totaal aan wetgeving en ingrepen dat moderne kapitalistische staten in samenwerking met het bedrijfsleven en de vakbonden (denk aan de SER) inzetten om de “kwaliteit” en “kwantiteit” van hun bevolking te reguleren. Men zou kunnen zeggen dat landen worden gerund als bedrijven, en dat bevolkingspolitiek het bijbehorende personeelsbeleid vormt. De BV Nederland vormt daarop geen uitzondering en doet ook aan zulk bevolkingsmanagement. Bevolkingspolitiek wordt door de staat vormgegeven in het belang van het kapitaal, met als doel een zo bruikbaar mogelijke bevolking met zo laag mogelijke reproductiekosten. Met reproductiekosten worden de kosten bedoeld die de overheid maakt met onder meer de opvoeding, scholing, gezondheidszorg, sociale zekerheid en pensioenen. De BV Nederland probeert onder meer de reproductie waar mogelijk voor rekening te laten komen van ouders, familie, buren en vrijwilligers, zoals bijvoorbeeld bij de opvoeding, het huishouden en emotionele zorg. Een toekomstige werkelijk socialistische samenleving kent in principe geen bevolkingspolitiek omdat de economie daar in dienst van de bevolking staat, in tegenstelling tot kapitalistische systemen, waarbij de bevolking in dienst staat van, en aangepast dient te worden aan, de behoeften van de economie, van het kapitaal. En juist omdat mensen in het algemeen geen zin hebben om hun leven zomaar in dienst te stellen van de winst van anderen, kunnen staten niet zonder instrumentarium om bevolkingen naar hun behoeften te kneden of, als mensen dat onvoldoende toelaten, eronder te houden. Het gebruik van het analytische begrip bevolkingspolitiek maakt het ons makkelijker om samenhangen te zien en te begrijpen tussen beleid op het gebied van onder meer migratie, onderwijs, inburgering, en integratie in de arbeidsmarkt, maar ook rond ontwikkelingssamenwerking en milieu, en zelfs rond medisch ingrijpen bij onze voortplanting en ons sterven.

Hoe hangen bevolkingspolitiek en migratie dan samen?Vrijwel dagelijks lezen we in de kranten over nieuwe voorstellen en maatregelen tegen vluchtelingen en migranten. De BV Nederland probeert in samenwerking met de EU en een hele reeks aan internationale organisaties vluchtelingen en migranten zoveel mogelijk te weren. Marineschepen houden vluchtelingen en migranten tegen op de Middellandse Zee. Vluchtelingen die toch tot hier weten door te dringen, krijgen tegenwoordig zelden nog een verblijfsvergunning. Ze worden daarop veelal uitgesloten, opgejaagd, opgepakt, opgesloten en uitgezet. Laagopgeleide arbeidsmigranten en huwelijksmigranten worden zoveel mogelijk geweerd. Tegelijkertijd probeert de BV Nederland echter wel weer Indiase computerdeskundigen en Afrikaanse verpleegsters te werven om hier tijdelijk te komen werken. Met de nadruk op tijdelijk, want op die manier kan de BV Nederland de kosten van de opleiding, eventuele ziekte en arbeidsongeschiktheid, en pensioen van de arbeider laten liggen bij het land van herkomst. De achterliggende logica van dit beleid van migratiebeheersing is natuurlijk het vervullen van de behoeften van de arbeidsmarkt en het bedrijfsleven, en het voorkomen van kosten door ‘overbodige’ migranten en vluchtelingen. Het groeiend aantal repressieve maatregelen dat overheden vandaag de dag nemen, getuigt vooral ook van het doorzettingsvermogen van migranten en vluchtelingen die toch naar het rijke Noorden blijven komen en zelfs blijvend kans zien om in het hart van de hen vijandig gezinde BV Nederland te overleven. Overigens veranderen de bevolkingspolitieke wetgeving en maatregelen naarmate de behoeften van de arbeidsmarkt verschuiven. Volgens dezelfde logica werden namelijk in de jaren 60 en 70 juist veel laagopgeleide arbeidsmigranten geworven in Marokko en Turkije voor de industrie die de BV Nederland toen nog veel meer kende.

De Wet Inburgering is te begrijpen als onderdeel van de meer

“kwalitatieve” bevolkingspolitiek

En voor hen is er nu de gedwongen inburgering.Precies. De Wet Inburgering is te begrijpen als onderdeel van de meer “kwalitatieve” bevolkingspolitiek. De integratiedwang is gericht op de reeds aanwezige “allochtonen” en op arbeidsmigranten, huwelijksmigranten en vluchtelingen die nog komen en die vanwege internationale wetten niet zijn te weren. De BV Nederland wil deze mensen zoveel mogelijk aanpassen aan die veranderende behoeften van de arbeidsmarkt. De inburgeringstrajecten lopen daarom steeds vaker parallel aan de arbeidsintegratietrajecten voor werklozen. De druk om te presteren, om zich “nuttig” te maken, strekt zich overigens uit tot de hele bevolking van de BV Nederland en wordt steeds verder opgevoerd. Via integratietrajecten worden werklozen mentaal opgefokt om hun uiterste best te doen om tegen elke prijs werk te vinden. Zonder dat het natuurlijk de bedoeling is dat de werkloosheid verdwijnt, want het kapitalisme kan moeilijk

bestaan zonder arbeidsreserveleger. Werkzoekenden blijven immers nodig om de lonen laag te kunnen houden. Dat moderne overheden zich gedwongen voelen om tegenwoordig iedere werkloze apart en intensief aan te pakken, laat zien hoe weinig vertrouwen men er uiteindelijk in heeft dat de bevolking als geheel zich als vanzelfsprekend ondergeschikt wil maken aan de grillen van de markt.

Investeringen in opleidingen zouden straks deels beïnvloed kunnen worden door labels als

“potentiële topsporter” of “potentiële crimineel”

Mensen dienen zichzelf tegenwoordig in eerste instantie te zien als managers van zichzelf, van hun eigen marktwaarde. Het opvoeden van kinderen en jongeren wordt daarom tegenwoordig ook gepresenteerd als investering, en als voorbereiding op, en toegeleiding naar, optimale prestaties op de arbeidsmarkt. Wetenschappers menen zelfs via genetische screening al bij babies te kunnen voorspellen in welke richting ze zich waarschijnlijk zullen ontwikkelen. Investeringen in opleidingen zouden straks deels beïnvloed kunnen worden door labels als “potentiële topsporter” of “potentiële crimineel”. Nu al worden opleidingen in steeds sterkere mate beïnvloed door wensenlijstjes van het bedrijfsleven. En scholing blijft niet meer beperkt tot de jonge jaren. Nee, het personeel van de BV Nederland moet “levenslang” leren om de “kwaliteit van de bevolking” op te voeren. Die kwaliteit wordt ook door grote internationale bedrijven meegenomen als een belangrijke factor bij beslissingen over nieuwe investeringen in een land.

Voor degenen die onvoldoende mee kunnen in de ratrace heeft de BV Nederland nog hulpverleners achter de hand bij het maatschappelijk werk, in psychologische instituten en de psychiatrie. Dakloze, verslaafde, gewelddadige of anderszins onaangepaste eenlingen kunnen rekenen op opsluiting en gedwongen therapie. Op straffe van verlies van inkomen. Niet mee kunnen, tegenstribbelen of zelfs in verzet komen wordt steeds minder geaccepteerd. Via straat- en wijkverboden, cameratoezicht, fouilleren, identificatieplicht en het bijhouden van ons complete leven in tientallen steeds verder gekoppelde databestanden probeert de BV Nederland ons doen en laten steeds transparanter en dus stuurbaarder te maken. De orde van de BV Nederland is gebaseerd op structureel geweld.

Dat is een duidelijk samenhangend plaatje. Maar wat hebben beleid en ingrepen rond leven en dood daarmee te maken?De samenstelling van de bevolking verandert natuurlijk niet alleen door immigratie en emigratie, maar ook door geboorte en sterfte. Bij ingrepen op dat terrein denken de meeste mensen terecht het eerst aan het geweld van de nazi’s. Die berekenden de kosten van de verzorging van gehandicapten, zieken en ouderen en zetten programma’s op als de “T4 Aktion” om in hun ogen “nutteloos”, “lebensunwertes” en duur leven te “beëindigen”. In de bevolkingspolitiek van nazi’s speelde racisme ook een grote rol. Joden en andere “niet-arische rassen” werden gezien als minderwaardig, ziekelijk en nutteloos, en op grote schaal uitgeroeid. Eerst veelal door dodelijk zware arbeid in concentratiekampen en later door vergassing. Tegelijkertijd werden er instellingen opgericht waarin “zuiver arische” vrouwen als fokvee aangezet werden om veel kinderen te krijgen. Ook na de Tweede Wereldoorlog vonden er nog grootschalige bevolkingspolitieke programma’s plaats, met name in “de Derde Wereld” waar miljoenen vrouwen via geweld, economische middelen of bedrog gedwongen gesteriliseerd werden. In China wordt de vruchtbaarheid van vrouwen nog steeds bepaald door het één kind-beleid van de staat.

Dit soort grove methoden zijn in de BV Nederland en andere moderne kapitalistische staten met hun individuele vrijheden over het algemeen niet geaccepteerd. Maar Zweden, Noorwegen, Oostenrijk, Frankrijk en 30 staten in de VS hadden tot in de jaren 70 nog wel sterilisatieprogramma’s om te voorkomen dat gehandicapten en alcoholisten kinderen zouden krijgen. En onder het communisme werd in Oost-Europa de voortplanting van Roma belemmerd. Het komt in Tsjechië nog steeds regelmatig voor dat Romavrouwen bij operaties in het ziekenhuis direct gedwongen worden gesteriliseerd.

Invloed op de voortplanting en het sterven gebeurt hier echter vooral via economische en “democratische” middelen zoals de hoogte van kinderbijslag en via het al dan niet vrijgeven van abortus en euthanasie. Aangezet door economische en sociale omstandigheden maken veel mensen vrijwillig ‘verstandige’ keuzen die de algemene reproductiekosten omlaag brengen. Moderne technologie speelt daarbij een grote rol. Ouders kunnen bijvoorbeeld vlak na de conceptie via allerlei testen al voor de keus

Doorbraak tegen bevolkingspolitiek

Foto

: Eri

c K

rebb

ers

Doorbraak ziet het begrip “bevolkingspolitiek”

als een nuttig instrument om de samenhang

tussen allerlei politieke, economische en

sociale ontwikkelingen in de maatschappij

beter te kunnen begrijpen. Maar wat is

bevolkingspolitiek eigenlijk en welk nut heeft

het begrip bij het opbouwen van verzet?

Foto

: Eri

c K

rebb

ers

13>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

~Blogs+

worden gesteld om een naar verwachting gehandicapte foetus te laten aborteren en het opnieuw te proberen. De methoden verschillen radicaal van die van de nazi’s, maar de resultaten zijn economisch gezien deels hetzelfde. Minder gehandicapt geboren kinderen en minder langdurig zieke ouderen, met als gevolg minder reproductieve kosten.

Maakt de overheid echt zulke berekeningen? Nee, niet zo direct. Maar we moeten ook niet naïef zijn. In de zorg wordt bijvoorbeeld gerekend met Quality Adjusted Life Years (QALY), het bedrag dat uitgegeven mag worden om het leven van een patiënt met een jaar te verlengen. In Nederland is dat momenteel maximaal 80 duizend euro. Duurdere ingrepen die het leven volgens de statistieken slechts met een jaar of minder verlengen worden niet uitgevoerd.

De overheid lijkt ook bereid tot maatregelen om de geboorte van mensen met een handicap te voorkomen. Bij de voortdurende pogingen om huwelijksmigratie tegen te gaan, wordt al enige tijd gefocust op het verbieden van neef-nicht huwelijken omdat die meer gehandicapte kinderen zouden opleveren.

Het verlies van “autonomie” wordt dan ook vaak genoemd als reden

voor de roep om euthanasie

Maar de overheid zegt niet, zoals de nazi’s dat deden: we moeten nu zoveel miljard bezuinigen en dus gaan we artsen stimuleren om ouderen en andere “niet-productieven” aan te zetten - laat staan te dwingen - tot euthanasie. Het is eerder zo dat steeds meer categorieën mensen “de vrije keuze” wordt geboden tot euthanasie via een liberalisering van de wetgeving. En ondertussen krijgen ze voortdurend te horen dat de kosten van “de vergrijzing” uit de hand zouden lopen. Dat niet iedereen meer de zorg geboden kan worden die we wel zouden willen geven. Dat mensen zichzelf via eigen bijdragen betere zorg kunnen bezorgen. De “vrijwillige” roep om euthanasie verdient dus flinke kanttekeningen. “Ik kan bijna iedereen in mijn verpleeghuis om euthanasie laten roepen”, zo zei een verpleeghuisarts eens. Op psychologisch niveau is het productiviteitsdenken er zo ingestampt dat mensen zichzelf sneller overbodig en een last voor de familie gaan voelen wanneer ze ernstig ziek en afhankelijk worden. Naast productief worden mensen vooral ook geacht “autonoom” te zijn en dus niet afhankelijk van anderen. Het verlies van “autonomie” wordt dan ook vaak genoemd als reden voor de roep om euthanasie.

Maar het woord bevolkingspolitiek is zelden te horen in de politieke arena. En als het al gebruikt wordt, is het door politici om elke vorm van bevolkingspolitiek juist af te wijzen.Het begrip bevolkingspolitiek heeft gelukkig nog altijd een negatieve lading. Maar het is wel aan een kleine opmars bezig. D66-prominent Boris Dittrich pleit bijvoorbeeld openlijk voor bevolkingspolitiek om de wereldwijde milieuproblematiek op te lossen. En het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) beschrijft het beleid rond “de vergrijzing” wel als de bevolkingspolitiek van de westerse staten. Anderen willen IVF promoten tegen vergrijzing. Als het gaat om de vermeende “overbevolking” in “de Derde Wereld” nemen politici het woord bevolkingspolitiek overigens veel makkelijker in de mond. Zo wordt het terugdringen van de bevolkingsgroei regelmatig als voorwaarde gesteld voor ontwikkelingshulp.

Internationaal wordt sowieso veel bewuster aan bevolkings-politiek gedaan. Westerse staten proberen via militair ingrijpen, tegenwoordig in samenwerking met onder meer bedrijven, wetenschappelijke instituten en ngo’s, om “Derde Wereld”-landen “democratie” te brengen en hun bevolkingen ontvankelijker te maken voor “de markteconomie”. Psychische en fysieke disciplinering en het openbreken van sociale verbanden van waar-uit verzet kan worden ontwikkeld, spelen daarbij een grote rol.

Doet de BV Nederland dan stiekem aan bevolkingspolitiek? Moeten we het zien als een soort samenzwering waarbij achter de schermen maatregelen bedacht en doorgedrukt worden?Nee, het gaat vooral om simpele economische logica. Er is geen sprake van een samenzwering of een geheim ministerie voor bevolkingspolitiek. En bovendien gebeurt ook niet alles wat de BV Nederland wil. Bijvoorbeeld door onderling tegenstrijdige belangen op concrete punten, of door de wens om een menselijk of christelijk gezicht te houden. Maar vooral doordat mensen hun eigen wensen proberen door te zetten. Wensen die vaak tegenstrijdig zijn aan de doelen van de BV Nederland. Zo verzetten veel mensen zich tegen het doorwerken tot hun 67e en komen migranten toch naar Nederland ook al probeert de BV Nederland hen te weren. De meeste mensen willen niet het gevoel hebben

vooral een radertje in de machine te zijn en afgedankt te kunnen worden als hun productiviteit te laag en de reproductiekosten te hoog worden.

Maar de meeste bevolkingspolitieke instrumenten stuiten niet direct op weerstand omdat ze los van elkaar, stuk voor stuk positief aan de mens gebracht worden als vergroting van de keuzevrijheid en autonomie. Zo is het wettelijk toegestaan om te laten onderzoeken of een foetus mogelijk gehandicapt is. En het is wettelijk toegestaan om die foetus vervolgens te laten aborteren. Maar er is geen wet die daartoe dwingt. De medische vooruitgang biedt meer keuzevrijheid, zo wordt gezegd. Maar verreweg de meeste mensen maken uiteindelijk dezelfde keuze. Want, zo valt te horen, een ziekte is toch voor het kind en de ouders niet fijn, en zeg nou zelf, de zorg voor gehandicapten is nou ook niet altijd zo best, en of die zorg betaalbaar blijft, nu de AWBZ steeds verder uitgekleed wordt, is ook de vraag. Waar begin je dan aan met een gehandicapt kind. Dus... om “onnodig lijden” te voorkomen...

Maar als het begrip bevolkingspolitiek zelden gebruikt wordt door de bestuurders van de BV Nederland, waarom zou links het dan nadrukkelijk introduceren en zelfs tot een kernbegrip maken van een complete analyse?Welke begrippen in de samenleving gebruikt worden is vooral een kwestie van macht. Zo zal de overheid haar migratiebeleid bijvoorbeeld nooit karakteriseren als racistisch of nationalistisch. Links kan daar echter niet aan ontkomen, zal moeten uitleggen waarom die omschrijvingen wel degelijk van toepassing zijn, en moeten proberen die tot gemeengoed te maken.

Het gebruik van een analyse rond bevolkingspolitiek maakt het ons makkelijker om te zien hoe we zelf ook aangepakt worden en dat maakt het beter mogelijk om onze eigen levens binnen de strijd te brengen. Het maakt het ons mogelijk om te zien dat migratiebeheersing niet alleen racistisch is - en dus moreel fout -, maar ook volkomen logisch voor de BV Nederland. Logisch binnen een strikt kapitalistisch denkkader dat draait om “nuttigheid”. En waarom zou die logica zich beperken tot migranten? Ook mensen die al langer in Nederland wonen, moeten zich “nuttig” maken voor de BV Nederland. Het ene na het andere kabinet hamert zo op “meedoen”. De productiviteit moet omhoog - in het bijzonder de arbeidsparticipatie - en de kosten - in het bijzonder de reproductiekosten - moeten omlaag om de concurrentie met andere landen en handelsblokken zoals de VS, Japan en China aan te kunnen. De in 2000 opgestelde Lissabon Agenda is daar heel duidelijk over. De EU moet de meest concurrerende economie van de wereld worden.

Maakt het onbekende en moeilijke begrip bevolkingspolitiek de zaak ook niet juist nodeloos gecompliceerd? Linksen kunnen zo het gevoel krijgen dat ze een deskundige moeten zijn voor ze er iets over kunnen zeggen.Ja, dat is in het verleden wel eens een probleem gebleken. We hoeven het begrip echter niet te pas en onpas te gebruiken. Zeker niet naar buiten toe in pamfletten bijvoorbeeld. Maar wanneer we het gebruiken moeten we ook goed kunnen uitleggen waarom we dat doen. Overigens wordt het begrip kapitalisme ook door veel linksen vrij gemakkelijk gebruikt, terwijl toch weinigen Das Kapital van Karl Marx gelezen hebben of dagelijks het Financieele Dagblad doornemen.

Mensen willen in principe werken om te leven en niet leven om te werken.

Lopen we niet het risico met een soort theorie-van-alles opgescheept te zitten? Een groot verhaal waar activisten in de praktijk niets mee kunnen? Er zijn daarnaast ook nog eens heel wat politieke ontwikkelingen die volstrekt niet te analyseren zijn vanuit een bevolkingspolitiek kader.Het begrip bevolkingspolitiek is een handig hulpmiddel om de samenhangen tussen een flink aantal maatschappelijke ontwikkelingen te kunnen ontwaren en begrijpen. Niet meer en niet minder. Het heeft zeker niet de pretentie van een alomvattend analysekader.

Maar hebben we zo’n anti-bevolkingspolitieke kijk eigenlijk wel nodig? Wat is het wezenlijke verschil met een meer gebruikelijke anti-kapitalistische visie? Vanuit het idee dat arbeid-kapitaal de belangrijkste tegenstelling zou zijn, neigen veel marxisten ertoe om ons te reduceren tot arbeiders. De strijd voor socialisme zou in hun ogen gevoerd en uiteindelijk gewonnen worden door op de werkvloer georganiseerde en gedisciplineerde arbeiders.

c c c Vervolg op pagina 14

Weer week van hetzes tegen Marokkaanse Nederlanders(Sandor Schmits, 22 maart 2010)Daarbij zeggen cijfers over het oppakken van verdachten niets over de veronderstelde relatie tussen hun etniciteit en criminaliteit. Wel over wie er in de ogen van agenten vaak de eerste verdachte is.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema: Criminalisering

Waarom is Wilders niet woedend om katholiek kindermisbruik?(Harry westerink, 25 maart 2010)Telkens als een orthodoxe imam homo’s beledigt, telkens als ergens een Marokkaans-Nederlandse jongen op straat een homo bedreigt, is Wilders er - terecht - als de kippen bij om er schande van te spreken. Maar hij zwijgt in alle talen als geestelijken van een andere godsdienst dan de in zijn ogen zo verderfelijke islam, homo’s uitsluiten en kinderen seksueel misbruiken.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Rechts-populisme

Burundese vluchtelingen klagen in rapport overheid aan(Harry Westerink, 26 maart 2010)Ntundenganye spreekt van “een koehandel” tussen de Nederlandse en de Burundese regering. Nederland heeft namelijk financiële hulp aan Burundi toegezegd, als dat land meewerkt aan het terugnemen van afgewezen vluchtelingen.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

PVV wil meer legergroen op straat(Sandor Schmits, 30 maart 2010)Ook buiten het parlement vecht de voormalige agent nog steeds. Nu tegen barmannen en andere onverlaten die zich niet wensen te schikken naar zijn idiote geraaskal. Zijn coming out als een van de leden van het illustere gezelschap van agressieve alcoholisten heeft zijn reputatie niet bepaald verbeterd, maar hem wel een bijnaam opgeleverd: Drinkman.Lees verder: <www.doorbraak.eu>, thema Rechts-populisme

Albayrak verklaarde belangrijkste oorlogsgebieden doodleuk veilig(Harry Westerink, 1 april 2010)Nederland is dus helemaal niet “de gekke Henkie” van Europa, maar loopt eerder voorop in het ontmantelen van het asielrecht en het uitsluiten van mensen zonder verblijfsrecht.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Migratiebeheersing

Met de bazen tegen Wilders?(Sandor Schmits, 10 april 2010)Natuurlijk richt hun woede zich niet op het racisme in Wilders’ uitspraken, want dat is iets waar het CDA zelf ook wel mee uit de voeten kan. Balkenende was vooral bang dat het optreden van Wilders ten koste gaat van het Nederlandse bedrijfsleven en de werkgelegenheid.Lees meer: <www.doorbraak>, thema Rechts-populisme

Waarom de campagne “Wat kost de PVV” een vroegtijdige dood stierf(Mathijs van de Sande, 12 april 2010)Wilders daarentegen voert de politiek van oneliners. Bijvoorbeeld door voor te stellen dat bepaalde problemen kunnen worden opgelost door op scholen de Nederlandse vlag te hijsen.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, Thema Rechts-populisme

De strijd van de Marrons(Jos Hooimeijer, 13 april 2010)In de VS hebben anti-koloniale wetenschappers en activisten de heersende visie op dat verleden met succes weten te ondergraven. In Nederland is men nog niet zover.Lees meer: <www.doorbraak.eu>, thema Kolonialisme

<14nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

Maar het grootste deel van de mensheid valt niet in die categorie, ook al behoren ze theoretisch gezien misschien wel tot de arbeidersklasse. De analyse rond bevolkingspolitiek is te zien als een aanvulling op de gangbare theorie over het kapitalisme, een uitwerking van een feministische kritiek op het soms puur economische karakter van het marxisme. Het gaat bij de bevolkingspolitieke kijk niet meer alleen om de strijd tussen kapitaal en arbeid, maar ook om de kapitalistische inzet om mensen te disciplineren tot arbeiders, en hun verzet daartegen. Wij zijn in de eerste plaats immers mensen in een rijk geschakeerde sociale wereld, en niet de gelijkgeschakelde arbeiders die het kapitaal van ons wil maken. Mensen willen in principe werken om te leven en niet leven om te werken. Een bevolkingspolitieke analyse legt de nadruk zo ook en vooral op machtsrelaties, op de manier waarop machthebbers hun bevolkingen trachten te kneden en te beheersen ten gunste van het kapitaal, iets wat in veel gevallen neerkomt op ingrepen in specifiek de levens en lijven van vrouwen en migranten.

Een visie rond bevolkingspolitiek breidt onze aandacht dus uit van de werkvloer naar andere aspecten van ons leven, en politiseert zo een veel groter deel van ons bestaan. Via zo’n kijk komt de samenhang van kapitalisme, racisme en patriarchaat beter in beeld. Het denken in termen van bevolkingspolitiek kan kansen bieden om mensen uit allerlei hoeken bijeen te brengen in een strijd voor gezamenlijke zelfbepaling. Het heeft de potentie om uiteenlopende strijden te koppelen, van anti-racisme en feminisme tot vakbondsstrijd en strijd van gehandicapten voor gelijke rechten. Westerse maatschappijen krijgen immers meer en meer totalitaire trekken, worden steeds meer als fabrieken georganiseerd nu zo langzamerhand alle sociale processen, leefpatronen, verhoudingen en waarden aan de kapitalistische logica worden onderworpen. Dat roept om gezamenlijke antwoorden en een analyse rond bevolkingspolitiek kan daarbij helpen.

Onderling wedijveren alle partijpolitieke stromingen wie de BV Nederland het beste

personeelsbeleid kan bieden

Bevolkingspolitiek is overigens niet iets van gisteren of vandaag. Een eeuw of twee van steeds toenemende disciplinering heeft ertoe geleid dat de bevolking van de BV Nederland doordrenkt is van het nuttigheidsdenken. Alternatieve manieren van denken lijken er nauwelijks nog te zijn. Van conservatief tot liberaal en van rechts tot links, in het parlement wordt door iedereen hard en betaald werken als zaligmakend gepromoot. Ook dogmatische marxisten zijn voorstander van disciplinering en willen iedereen als arbeider aan het werk hebben omdat ze dromen van anti-kapitalistische strijd op de werkvloer. Onderling wedijveren alle partijpolitieke stromingen wie de BV Nederland het beste personeelsbeleid kan bieden. Van een anti-autoritair links dat zich tegen de disciplinering tot arbeider verzet is nauwelijks nog sprake.

Zolang het bij anti-kapitalisme, arbeid en migratiebeheersing blijft, zal een visie rond bevolkingspolitiek best kunnen aanslaan bij heel wat socialisten. Maar een deel van links heeft waarschijnlijk helemaal geen problemen met euthanasie of het laten weghalen van een mogelijk gehandicapte foetus.Ook linkse mensen in deze samenleving zijn gesocialiseerd met het nuttigheidsdenken, en wellicht worden ze zelfs sterker dan gemiddeld aangetrokken door de idealen van autonomie en keuzevrijheid. Ze hebben terechte kritiek op de kapitalistische, patriarchale en racistische arbeidsverhoudingen. Het hoeft dan geen grote stap meer te zijn om te gaan zien dat de zorg en de medische wereld eveneens gedomineerd worden door kapitalistische en nuttigheidslogica. Er is al “voorkruipzorg” van werkende mensen die eerder worden geopereerd, en niet alleen in privé-klinieken. Het moet mogelijk zijn om linkse mensen aan te spreken met een visie waarin vrije euthanasie en abortus niet meer alleen beschouwd worden als een vergroting van de

keuzevrijheid en autonomie, maar ook bezien worden in een bredere analyse die de praktijk van het voorkomen en verwijderen van niet (meer) nuttige mensen centraal stelt. Het gaat er daarbij vanzelfsprekend niet om individuele beslissingen voor bijvoorbeeld abortus of euthanasie goed of af te keuren. Nee, het gaat erom welke keuzen de BV Nederland mogelijk maakt en welke niet.

Loopt zo’n anti-bevolkingspolitieke visie niet het risico om een gewillig oor te vinden bij conservatief en christelijk rechts, onder meer vanwege hun afwijzende standpunten over abortus en euthanasie?Oppervlakkig bezien is dat risico er inderdaad. Maar socialisten gaan uit van een anti-patriarchaal gezichtspunt en dat staat lijnrecht tegenover conservatieve standpunten. Christelijk rechts keert zich tegen abortus en voortplantingstechnologie met het argument dat de mens niet voor god zou mogen spelen. Men probeert bijvoorbeeld de ophef rond het aborteren van foetussen met een hazelip te misbruiken om de hele abortuswetgeving op de schop te nemen. Links komt daarentegen op voor het recht op abortus, maar zou wel de screening op “afwijkingen” moeten problematiseren en de eugenetische abortus moeten bestrijden. We moeten af van discriminatie op grond van een handicap, van de medicalisering van zwangerschap en de voortdurende groei van ingrepen in het vrouwelijk lichaam, zoals onder meer bij abortus, anti-conceptie en voortplantingstechnologieën. Wie kritiek op zulke abortus en euthanasie plaatst in een bevolkingspolitieke analyse en strijd voor socialisme en feminisme, loopt weinig risico in één schuitje te belanden met christelijk rechts.

Veel bevolkingspolitieke maatregelen gaan samen met racisme

Naast vrouwen zijn ook migranten dus vaak het doelwit van bevolkingspolitieke ingrepen. Is racisme een vast onderdeel van bevolkingspolitiek? Veel bevolkingspolitieke maatregelen gaan samen met racisme. Zo zijn veel bestuurders van westerse staten bijvoorbeeld bang voor een tekort aan arbeiders ten gevolge van “de vergrijzing” en bevolkingskrimp. Ze wijzen migratie vaak categorisch van de hand en zien slechts een toename van het aantal witte baby’s als oplossing. Dus gaan overheden maatregelen invoeren om de keuzen van vrouwen om al dan niet kinderen te nemen te beïnvloeden. Om de “autochtone” bevolking achter nieuwe maatregelen ter beheersing van de migratie te krijgen, starten betrokken politici en opiniemakers vaak enige tijd tevoren een racistische hetze. Maar wanneer het racisme een eigen leven gaat leiden en onbeheersbaar wordt, bijvoorbeeld in de vorm van groeiende rechts-populistische en nazi-partijen, of racistisch straatgeweld, dan kan dat bevolkingspolitieke doelstellingen juist gaan tegenwerken. Nadrukkelijk aanwezig racisme kan de Indiërs er bijvoorbeeld van weerhouden de gaatjes op de arbeidsmarkt voor computerdeskundigen te komen opvullen. Overheden laveren zo voortdurend tussen het aanzetten tot haat en het beperken van “discriminatie”.

Maar is er dan nooit iets te zeggen voor bevolkingspolitiek? Het is toch goed dat de Chinese overheid destijds besloten heeft om maatregelen te nemen tegen de “overbevolking” daar? En de aanpak van de wereldwijde ecologische destructie en klimaatverandering kan toch eigenlijk niet zonder een politiek om de bevolking te doen krimpen?Het begrip “overbevolking” wordt vooral gebruikt door racisten en andere autoritaire figuren om de mensen aan te duiden die men liever kwijt dan rijk is. Voor die “overbevolking” zou bijvoorbeeld geen eten of werk meer zijn, of ze zouden met hun grote aantallen het milieu teveel belasten. In de meeste gevallen gaat het om westerse politici, wetenschappers en opiniemakers die grote delen van de bevolking van “de Derde Wereld” tot “overbevolking” verklaren, en allerlei maatregelen voorstellen om hun aantallen te verminderen, bijvoorbeeld via sterilisatieprogramma’s. Dat er wereldwijd veel honger en werkloosheid heerst klopt inderdaad,

Foto

: Eri

c K

rebb

ers

Doorbraak tegen bevolkingspolitiekc c c Vervolg van pagina 13

Anti-kapitalistische 1 mei-demonstratie in NijmegenOp de linkse strijddag 1 mei vindt in Nijmegen vanaf 14:00 uur een anti-kapitalistische demonstratie plaats, die begint bij Nijmegen CS. Die avond wordt in De Grote Broek, Broekhuysenstraat 46, een bijeenkomst gehouden met debat, muziek en een informatiemarkt. Hieronder de oproep van de organisatoren, waaronder Doorbraak.

Wij zijn solidair met iedereen die strijdt tegen uitsluiting, onderdrukking of uitbuiting. Met als doel: een vrije, solidaire samenleving, wereldwijd. Solidair met mensen die door de crisis hun inkomen verliezen en uit hun huizen worden gezet.

Terwijl de staat de banken redt, worden mensen aan hun lot overgelaten. De sociale bescherming van werknemers wordt uitgehold, het sociale huurstelsel wordt afgebroken, publieke diensten worden geprivatiseerd. Het wordt tijd om ons te organiseren, verzet te bieden en het lot in eigen handen te nemen.

Solidair met iedereen die werkt en uitgebuit wordt, ongeacht of diegene over de ‘juiste’ verblijfspapieren beschikt. Solidair met de schoonmakers die vaak als uitzendkrachten werken of anderszins onzekere arbeidsomstandigheden opgelegd krijgen. Solidair met werknemers wereldwijd: wij steunen arbeiders, boeren en armen in hun strijd tegen de rijken en tegen “onze” bedrijven als Shell, ING en Unilever die hun grondstoffen en arbeid roven.

En zeker ook voor een solidaire samenleving waar niet het recht van de sterkste bepaalt wie een beroep mag doen op vrijheid van meningsuiting en wat je op je hoofd of om je lijf mag dragen. Waar iedereen zichzelf kan zijn: vrouw, man, homo, hetero en alles daartussenin en waar men niet moet voldoen aan (door blanke mannen) opgelegde normen en waarden.

Daarom roept een verbond van arbeiders, schoonmakers, levensliefhebbers, kunstenaars, (bewust) onaangepasten, feministen, anti-kapitalisten, socialisten en anarchisten iedereen op om dit jaar naar Nijmegen te gaan om de eerste mei te vieren en op te komen voor een samenleving die gebaseerd is op zelforganisatie en solidariteit.Voor meer informatie zie: www.1mei.org

1 mei iedereen vrijMondiale bestaanszekerheidOpen grenzen voor alle mensenStop de repressie en controlewaanStop privatisering en afbraak sociale voorzieningenVrijheid en welvaart voor iedereen

15>www.doorbraak.eu nummer 5 > april 2010

+Boek*De raamwerken van WildersWaarom komt er geen eind aan de populariteit van Geert Wilders? Hoe krijgt de populistische

schreeuwlelijk het voor elkaar om de Haagse agenda te bepalen, steeds weer het nieuws te halen,

en vooral: in de ogen van velen ‘het debat’ blijkbaar te winnen? Dat ligt aan de “frames” die Wilders

hanteert, de manier waarop hij zijn uitspraken en argumentaties inbedt, aldus bestuurskundige

Hans de Bruijn in zijn boekje “Geert Wilders in debat”.

Wilders is een handige politicus. Handig in het spelen van het politieke spel, het spel dat hij zelf juist zegt af te keuren. Volgens De Bruijn weet Wilders hoe hij debatten wel of juist niet moet aangaan, en hoe hij zijn ideologie moet overbrengen zodat zijn tegenstanders hem niet te pakken kunnen krijgen. De crux daarbij vormen niet de

specifieke punten die Wilders maakt, maar de frames waarin hij zijn steeds belachelijkere, steeds extremere uitspraken plaatst. Een frame is een raamwerk, “een bepaalde manier van kijken naar de werkelijkheid” waarin feiten wel of niet kloppen, waarin bepaalde waarden wel of niet belangrijk zijn, waarin argumenten wel of niet overtuigen. Zolang je strak binnen je eigen frame blijft argumenteren, en dat doet Wilders, kan je het debat bijna niet verliezen. Alleen als een tegenstander tegenover jouw frame consequent een andere plaatst, dan kan je eigen verhaal kwetsbaar worden.

StraatterroristenWat zijn volgens De Bruijn Wilders’ frames? Ten eerste gebruikt hij “het probleem en ideologie-frame”. Wilders ziet een probleem waar mensen zich druk om maken, bijvoorbeeld zijn geliefde “straatterroristen”. Vervolgens verklaart hij dat probleem aan de hand van “de ideologie van de islam”, die volgens hem aan de wortel van de problemen ligt. Als tegenstanders daar tegenin willen gaan, wordt hen óf verweten dat ze het probleem niet serieus nemen, óf dat ze de onderliggende oorzaak van het probleem negeren. Ten tweede gebruikt Wilders “de kans op het grote ongeluk”. Hij maakt mensen bang door een schrikbeeld op te roepen van een toekomst waarin Nederland gedomineerd wordt door moslimfundamentalisme. Omdat er nu eenmaal op alles een theoretische kans bestaat, hoe klein die ook moge zijn, nemen veel mensen dit schrikbeeld serieus. En omdat het “een groot ongeluk” betreft, wordt de kleinheid van de kans buiten beschouwing gelaten. Mensen die er tegenin gaan, sluiten kennelijk hun ogen voor het grote gevaar.

De Bruijn beschrijft nog andere Wilders-frames waarmee hij de emoties van zijn publiek weet te raken, terwijl zijn critici steeds weer zaken “niet serieus” lijken te nemen. Zo laat hij juist door onhaalbare ‘oplossingen’ zien dat hij de woede en passie in zich heeft die elke tegenstander ervan per definitie mist. Ook heeft Wilders zijn Haagse tegenstanders succesvol weggezet als “de elite die de weg kwijt is”. Via dat label heeft hij zijn critici ingekaderd (“fencing” noemt De Bruijn dit), en alles wat ze tegen hem in willen brengen wordt daardoor gezien als de zoveelste bevestiging van het beeld dat hij heeft geschapen.

SolidariteitDe kunst is om niet op frames in te gaan. Je moet nooit “in de frame van de ander stappen”, want dan heb je bij voorbaat al verloren. In plaats daarvan moet je tegenover Wilders een eigen frame neerzetten. En daarbij kun je gebruik maken van een typering die De Bruijn opstelt. Waar Wilders het steeds maar over de islam heeft, kunnen tegenstanders een concurrerend verhaal neerzetten, bijvoorbeeld over de economie, waarin Wilders zich minder goed kan profileren. Als Wilders voortdurend zijn ‘standpunten’ blijft herhalen (geen immigratie, geen islam, geen hoofddoeken), dan kunnen zijn tegenstanders daar een “waarde-frame” tegenover stellen (gelijke behandeling, solidariteit). Bovendien moeten frames volgens De Bruin zowel “masculiene” als “feminiene” aspecten bevatten. Willen tegenstanders een boodschap van verdraagzamheid (“feminien”) overbrengen, dan moeten ze dat inbedden in harde (“masculiene”) taal. Tenslotte wil De Bruijn dat partijen Wilders’ “politieke” frames counteren met “bestuurlijke” argumentatie. Zet de PVV neer als tegenpartij die alleen maar dingen roept, en probeer Wilders daardoor naar een bestuurlijke discussie toe te lokken waarin hij minder thuis is, schrijft De Bruijn.

Het zal duidelijk zijn, De Bruijn richt zijn advies vooral aan partijen die “in dezelfde electorale vijver vissen als Wilders”, zoals VVD, CDA en PvdA. Die kunnen hun verhaal niet kwijt, lopen steeds achter de krantenkoppen aan en verliezen hun zetels. Partijen die de confrontatie aangaan met Wilders, zijn volgens De Bruijn al op de juiste weg. Maar het is de vraag of zijn doelgroep iets kan met deze retorische trucjes. De partijen hebben namelijk weinig tot niets in te brengen tegen Wilders omdat ze de meeste van zijn standpunten onderschrijven of in de praktijk al tot uitvoering brengen. Wilders is niet slechts succesvol omdat hij retorisch handig is. Hij profiteert van een klimaat waarin nationalisme, egoïsme en racisme toonaangevend zijn voor het politieke debat. Het feit dat alle partijen daar al jaren in meegaan en toch een vriendelijk imago willen behouden, maakt het natuurlijk wel erg makkelijk voor iemand als Wilders om punten te scoren. Maar De Bruijn brandt zich niet aan de inhoudelijke kant van de zaak. Hij is bestuurskundige en gespecialiseerd in letterlijk waardenloze analyse. Hij neemt geen stelling, wil alleen maar spelen.

ConfrontatieToch kunnen we twee lessen uit De Bruijns boekje trekken, ook al zijn ze niet nieuw. Links heeft namelijk wel een alternatief verhaal, een eigen frame. En dat moet altijd onder de aandacht gebracht worden. De confrontatie met mensen als Wilders kan en moet altijd worden aangegaan, maar dan niet reactief, binnen hun eigen frames, maar op een pro-actieve, strijdbare manier. Juist door de nadruk te leggen op het eigen verhaal, wordt dan ook een doorgeschoten focus op Wilders vermeden. Want ‘het debat’ is zeker niet gewonnen wanneer de electorale vijver besluit om toch weer even naar VVD, CDA of PvdA over te lopen. De overheersende ideologie van nationalisme en neo-liberaal eigenbelang is vertegenwoordigd bij al deze partijen, in wiens frame je ook stapt. Dat feit heeft het boekje van De Bruijn dan weer wel op een uitstekende manier duidelijk gemaakt.“Geert Wilders in debat”, Hans de Bruijn. Uitgeverij: LEMMA, € 12,50. ISBN: 9789059315440.

Gregor Eglitz

maar dat is een kwestie van een scheve verdeling van de welvaart. De gemiddelde Nederlander vervuilt en gebruikt honderden keren meer dan de gemiddelde inwoner van bijvoorbeeld Bangladesh of Mali. Bevolkingspolitiek is de rechtse ‘oplossing’ voor dit probleem. De linkse is natuurlijk internationale solidariteit en afschaffing van het kapitalisme met zijn groeidwang en natuurvernietigende productiemethoden. Ook moet links nadrukkelijk afstand nemen van alle sterilisatie- en andere bevolkingspolitieke programma’s omdat ze vooral vrouwen het zelfbeschikkingsrecht over hun lichaam en voortplanting ontnemen. En dat geldt ook voor China, waar veel vrouwen maandelijks door de autoriteiten op zwangerschap gecontroleerd worden. Ook de Chinese “overbevolking” is overigens relatief. Er schijnt inmiddels alweer een tekort te zijn aan arbeiders voor de wereldmarktfabrieken, maar dat zou bij een doorzettende crisis zo weer kunnen kunnen omslaan naar een “overschot” aan arbeiders.

Is er al eens eerder geprobeerd om verzet te organiseren met behulp van het begrip bevolkingspolitiek? Ging het daarbij om strijd tegen bevolkingspolitiek in het algemeen, of tegen aparte onderdelen ervan, zoals migratiebeheersing? Er is in Nederland momenteel een flink aantal actiegroepen en individuen actief tegen het migratiebeleid, maar slechts een enkele daarvan hanteert bewust een analyse met begrippen als migratiebeheersing en bevolkingspolitiek, zoals bijvoorbeeld de anti-racistische organisatie De Fabel van de illegaal uit Leiden. Een inspirerend voorbeeld van strijd tegen euthanasie vormen de actiegroepen van gehandicapten in de VS die zich “Not Dead Yet” noemen en niet verbonden zijn aan conservatieve of christelijke stromingen.

Een belangrijke beweging tegen bevolkingspolitiek in het algemeen ontstond in het Duitsland van de jaren 80. Daar werden toen grote congressen georganiseerd tegen bevolkingspolitiek en met name de nieuwe voortplantingstechnologie. De motor van die bijeenkomsten was de autonome feministische beweging. Uit de stadsguerrilla Revolutionare Zellen ontstond in diezelfde periode ook een feministische groep, Rote Zora, die met brandstichting, bomaanslagen, inbraken en publicaties vocht tegen vrouwenonderdrukking in het algemeen en de hernieuwde opkomst van bevolkingspolitiek en eugenetica in het bijzonder.

Een door Rote Zora geïnspireerde groep bracht daarop in Nederland de brochure “Technologie als wapen” uit, en Vrouwen Tegen Bevolkingspolitiek kwam met een boekje “Bevolkingspolitiek in Nederland, Nederland in bevolkingspolitiek”. Gedurende de jaren 90 bracht de Werkgroep Helix vier brochures uit over bevolkingspolitiek, met daarin speciale aandacht voor eugenetica, de vervolging van Joden, euthanasie tijdens en na het nationaal-socialisme, het aborteren van foetussen met een handicap of ziekte, migratie en de situatie van vluchtelingen. Er kwam helaas niet veel reactie op al deze publicaties.

De afgelopen jaren heeft vooral de Werkplaats Biopolitiek geprobeerd om een bevolkingspolitieke analyse onder de aandacht te brengen. Met name in de zorg, wetenschap, journalistiek en bij activisten, vrouwengroepen, patiëntenverenigingen, en migranten en vluchtelingen. Met als doel het ontwikkelen van een gezamenlijk strijdperspectief van onder meer chronisch zieken, gehandicapten, arbeidsongeschikten, werklozen, migranten en laagbetaalde werkers in de zorg.

Waarbij aangetekend dat de bevolkingspolitieke kijk zeker niet direct de pretentie heeft een nieuw revolutionair subject te definiëren, dat het dus niet de bedoeling is om snel een nieuwe categorie mensen aan te wijzen waarop links zijn hoop en verlangens kan projecteren nu “de arbeiders” niet zo geschikt meer lijken als voorhoede in de strijd. Maar de kritiek op de dogmatische marxistische opvattingen die besloten ligt in de bevolkingspolitieke kijk, leidt er wel toe dat links uiteindelijk van veel meer mensen revolutionaire verwachtingen mag koesteren.

Dat klinkt allemaal mooi en strijdbaar, maar veel heeft het kennelijk niet opgeleverd.Nog niet als het gaat om het opbouwen van een beweging, of het praktisch samenbrengen van allerlei strijden. Maar de afgelopen 25 jaar hebben wel een schat aan ideeën en analyses rond bevolkingspolitiek opgeleverd. Het is belangrijk dat daarmee verder gegaan wordt. Analyses zijn niet statisch en moeten al naargelang de maatschappelijke ontwikkelingen en strijd verder ontwikkeld worden. Natuurlijk, ook het gebrek aan organisatorisch resultaat tot nu toe moet goed geëvalueerd en geanalyseerd worden. Maar het doel is niet om een soort megacampagne tegen bevolkingspolitiek van de grond te trekken. Veel meer gaat het erom het strategisch gebruik van het begrip bevolkingspolitiek te promoten. Want dat begrip heeft de potentie om onze strijden en onze levens bij elkaar te brengen. En dat is van groot belang in deze voor links barre tijden.Voor noten bij dit artikel zie: <www.doorbraak.eu>, thema Visie.

Doorbraak

<16nummer 5 > april 2010 www.doorbraak.eu

DoorbraakDoorbraak is een linkse basisorganisatie die strijdt voor een ecologisch duurzame wereld zonder uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting. Daarom vechten we van onderop tegen het kapitalisme, het patriarchaat, racisme, nationalisme, religieus fundamentalisme en militarisme. Doorbraak is een gezamenlijk initiatief van zogenaamde “allochtonen” en “autochtonen”, juist om het denken in zulke etnische verdelingen te doorbreken.

Doorbraak wil af van de gecreëerde scheidslijnen en streeft naar een rechtvaardiger wereld. Hoe die er precies uit moet gaan zien? En hoe we daar willen komen? Dat willen we gaandeweg en samen met anderen bedenken en bevechten. Daarbij halen wij onze inspiratie uit de strijdbare traditie van socialistische bewegingen. Doorbraak staat daarbij symbool voor de wens om vastgeroeste indelingen in allerlei hokjes te doorbreken.

Klinkt dat goed? Heb je interesse? Wil je meedoen? Bel of mail ons dan gerust.

AdresWebsite: <www.doorbraak.eu>Mail: <doorbraak@doorbraak.eu>Adres: Postbus 901, 7400 AX DeventerTelefoon: 06 4120 6167Giro: 33.89.627, t.n.v. Doorbraak.eu, Deventer

Lokale contactenamsterdam@doorbraak.eudeventer@doorbraak.euleeuwarden@doorbraak.euleiden@doorbraak.eunijmegen@doorbraak.euoss@doorbraak.euwageningen@doorbraak.eu

KrantDe Doorbraak-krant verschijnt twee-maandelijks en wordt uitgegeven door stichting Gebladerte <www.gebladerte.nl>. Abonnee worden? Maak 25 euro over op giro 95225 t.n.v. stichting Gebladerte te Leiden o.v.v. “abonnee”. Vermeld duidelijk je adres. Minima kunnen volstaan met 13 euro. Losse nummers kosten 3 euro.Lay-out: Zwart op Wit, DelftDrukkerij: Albani, Den HaagISSN: 1877-8186

Mail-lijstWil je in de tussentijd op de hoogte blijven van Doorbraak-activiteiten? Mail dan “Doorbraak Info” naar <doorbraak@doorbraak.eu>

Inspirerende schoonmakers

De staking van de schoonmakers heeft voor Nederland ongekende vormen aangenomen. Niet alleen is het de langste staking sinds 1933, maar ook een toonbeeld van strijdbaarheid en eenheid in de strijd. Actievoerders dansen op muziek van collega’s met heel andere culturele achtergronden. Samen maakten ze een gigantische poetsdoek met solidariteitsbetuigingen. Meer informatie: http://steundeschoonmakers.wordpress.com

Foto

: Eri

c K

rebb

ers

Foto

: Eri

c K

rebb

ers

*Praatjes maker=

Foto

: Eric Krebbers

Eigenlijk zit ik vol. Ik wil die microfoon pakken en ook een aantal dingen zeggen, maar mijn Nederlands is niet zo goed. Ik wil een boodschap sturen naar degenen die hier vandaag niet bij ons zijn. Tienduizend mensen zijn aangesloten bij de vakbond, waar zijn ze? We voeren actie met slechts duizend schoonmakers. Maar als die anderen ook meedoen, dan kan niemand ons meer tegenhouden.

Als ik straks weer op de werkplek ben, dan wil ik niet eens meer met ze praten. Wat moet ik ze zeggen. Ik wil ze niet aankijken. Een mens moet eerst zelfrespect hebben. De baas zegt nu tegen een van hen: “Goed zo, jij werkt goed, laat die stakende mensen maar”. En hij geeft hem een schouderklop. Maar heeft deze schoonmaker ook zelfrespect? Nee. Als zijn zoon aan hem vraagt: “Papa, waar was jij toen al die mensen aan het staken waren voor meer respect?” Als hij dan eerlijk durft te antwoorden: “Mijn zoon, op dat moment was ik de kont van mijn baas aan het likken”, alleen dan heeft hij nog wat trots over.

Of wat als zijn zoon later ook werkt als schoonmaker en het nog slechter krijgt dan hij het nu heeft. In dit systeem spelen emoties geen rol. Nu zegt de baas “goed

zo” tegen hen, “jullie staken niet”. Maar als morgen diezelfde baas vijf cent meer winst kan maken, dan zal hij niet kijken naar hun tranen. Dat hij zijn gezin moet onderhouden, dat hij zijn kinderen naar school moet sturen, dat kan de baas niet schelen. Want het enige waar de baas aan denkt, is zijn winst.

En nu hebben ze weer wat nieuws verzonnen, ik heb een hekel gekregen aan dat woord: crisis! Ik werk al sinds ik kan lopen, en voor mij is het na de vijftiende van elke maand altijd crisis geweest. En het bedrag waar we voor strijden is voor mij slechts symbolisch. Dertig cent per uur extra, dat scheelt maandelijks niet veel voor mij. Maar het is belangrijk, ook al is het symbolisch. Het is belangrijk dat we deze strijd winnen.

Sorry dat ik zo schreeuw. Maar ik ben boos. Ik weet dat het niet allemaal in een keer kan. Als je ons vergelijkt met twee jaar geleden, weet ik dat we het nu beter doen. Maar ik word gewoon boos. Ik ging net naar de wc, vroeg die vrouw 50 cent van mij. Dat deed me pijn. Ze weet waarvoor we hier staan, waarvoor we vechten, maar het kan haar niet schelen. Ach, het maakt allemaal niet uit. Wij zijn genoeg voor elkaar. Als wij maar met elkaar solidair zijn. De rest komt later.

Een stakende schoonmaker op Utrecht CS