1

Docent

Mr. Eppo van Koldam P.t. docent Hanzehogeschool sinds 1983 Docent in vakken: Inleiding recht, Staatsrecht,

Europees recht, Bestuursrecht en Privaatrecht Hoofdfunctie: projectadviseur gemeente Haren

(van 1996-2011 gemeentesecretaris en directeur bestuursdienst)

Thuis bereikbaar via tel. 050-5346596 E-MAIL: e.m.van.koldam@pl.hanze.nl en

eppo@vankoldam.com

www.vankoldam.com

2

Info op BlackBoard

Werkwijze: zelfwerkzaamheid onder begeleiding docent

Literatuur Beschikbaarheid docent

3 3

Systeem van het rechtRechtsbron

Subjectief recht

Interpretatie

Rechtsfeit

Objectief recht

4 4

Rechtsfeiten

Rechtsfeiten zijn alle rechtens relevante feiten. Door een rechtsfeit verandert er iets in de wereld

van het recht: er ontstaat een subjectief recht wat er eerst niet was, er gaat een subjectief recht te niet of er ontstaat een verplichting.

Door een rechtsfeit “daalt het objectieve recht op aarde neer” en wordt het objectieve recht vertaald naar subjectieve rechten.

Rechtshandeling is een rechtsfeit met beoogd rechtsgevolg

5 5

Schema rechtsfeiten

B L O TER E C H T S F E IT E N

(GEBOORTE,VERJARING)

R E C H TM A T IG E O N R E C HT M A T IG E(ONR. DAAD)

F E IT E L IJKEH A N D E L IN G E N

E E N ZIJD IG E(TESTAMENT)

E E N ZIJD IG E(SCHENKING)

W E D E RK E R IG E(KOOP, HUUR)

M E E R ZIJD IG E(OVEREENKOM ST)

R E C H T S -H A N D E L IN G E N

M E NS E LIJKEH A N D E L IN G E N

R E C H T S F E IT E N

6

Ontstaan verbintenis

Uit overeenkomst Uit de wet

Onrechtmatige daadRechtmatige daad

7

Onrechtmatige daad (6:162 BW)

Onrechtmatigheid Toerekenbaarheid Schade Causaal verband Relativiteit

Artikel 6:162

8

Onrechtmatigheid Inbreuk op het recht van een ander

– Absoluut recht (ook de persoonlijkheidsrechten)

– Huur en pacht Strijd met wettelijke plicht (kan ok

een nalaten zijn) Ongeschreven fatsoensnormen

9

Toerekenbaarheid

Schuld (in de zin van verwijtbaarheid) Op basis van de verkeersopvattingen Het gaat om de toerekenbaarheid van zelf

gepleegde daad Rechtvaardigingsgronden

Noodtoestand, Toestemming en Ambtelijk bevel Bijzondere vormen:

– Risicoaansprakelijkheid– Omgekeerde bewijslast

10

Overige punten

Schade Causaal verband Relativiteit (speelt vooral bij schending wettelijke

norm; tandartsenarrest) Verhouding tot wanprestatie (gedraging kan

naast wanprestatie ook onrechtmatige daad opleveren)

Vormen van schadevergoeding– geld– verbod, gebod en bevel

Artikel 6:163

11

Aansprakelijkheid voor daden kinderen

Doorgaans risicoaansprakelijkheid Ouders voor kinderen <14

– Kind moet wel onrechtmatig handelen– Alleen bij doen

Ouders kinderen 14 +15– Schuldaansprakelijkheid met omgekeerde

bewijslast

12

Ouder / voogd

Aansprakelijkheid voor kinderen

Tot 14 jaarArt. 6:169 lid 1 BW

Van 14 en 15 jaarArt. 169 lid 2 BW

-Doen van kind-Toerekenbaar aan kind indien

niet belet door art. 6:164 BW

- zogeheten fout van kind-voldoende toezicht? omkering bewijslast

Kind is NIET aansprakelijk

Aansprakelijkheid kind ex art. 6:162 BW

12

13

Aansprakelijkheid voor ondergeschikten

Ondergeschikte moet zelf ook onrechtmatige daad plegen

Kans op fout vergroot Zeggenschap werkgever Aansprakelijkheid daden buiten werktijd Hoofdelijke aansprakelijkheid Regres werknemer op werkgever

14

Aansprakelijkheid voor opstallen en dieren Aansprakelijkheid voor bezitter opstal;

bij gebruik opstal voor bedrijf voor degene die bedrijf uitoefent

Aansprakelijkheid voor eigenaar dier (bij bedrijf, etc.)

Tenzij-regel Bij ophitsing dier is eigenaar ook

aansprakelijk met regres op ophitser.