DGA pensioen, uitgekauwd ?Nee, nu echt adviseren

Drs. Kees Beishuizen

LNBB actuarissen+pensioenconsultants

Stilstand in wetgeving?

• v.a.1-6-2004: Witteveen-knip– 2,33% naar 2% op leeftijd 60 jaar– inkoop van dienstjaren

• v.a.1-1-2006: Balkenende-breuk – Van 60 naar 65 jaar– Inkoopregime aangescherpt

• Advies continue gericht op het behoud van de meest optimale fiscale positie

Donner-deuk!

• 2011 en verder?

• Verschuiving AOW naar 67 jaar?

• Meebewegen pensioenleeftijd of toch compenseren?

Ervaringen kredietcrisis • Van goed gevulde pensioenpot naar een dun

belegde boterham?• Pensioenvermogen verdampt• Geen herstelplanmogelijkheid• Gedeeltelijk afzien wettelijk toegestaan maar

niet in de ogen van de fiscus– Vraag en antwoord 08-078 van 11-02-2009 zelfs

aangescherpt in het licht van de kredietcrisis

Fiscaal versus echt pensioen

• Wat wil de DGA ?• Een fiscaal pensioen?

– Een zo hoog mogelijke fiscale last in de opbouwfase is doel op zich

• Een echt pensioen?– Een zo hoog mogelijke kans op een

levenslange uitkering van het gewenste pensioen

– Fiscaliteit wordt een middel i.p.v. doel

Fiscaal pensioen• Een pensioenovereenkomst zonder risico-

elementen?

– Nabestaandenpensioenen beperken tot fiscale verplichting

– Geen premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid– Geen arbeidsongeschiktheidspensioen– Geen indexatie

• let op waardering

Fiscaal pensioen• Fiscale optimalisatie door

– Kasrondjes– Inkoop van dienstjaren

• Pensioen uitkeren tot de pot leeg is– Let op recente dividendverleden

Echt pensioen• Pensioentoezegging afstemmen op

pensioenwens DGA waaronder budget en het gewenste box-I inkomen bij – Ouderdom– Overlijden– Arbeidsongeschiktheid

• Dekking d.m.v. – Vermogensvorming binnen of buiten BV– Risicoverzekeringen voor overlijden en AO

Echt pensioen

• Gedurende de levensloop van de DGA ontwikkelt zijn wens zich vaak fiscaal ouderdomspensioen naar echt ouderdomspensioen, voor een echt pensioen is een visie op het langlevenrisico noodzakelijk

Verkorte overlevingstabel2000 - 2005

leeftijd man vrouw

50 28,34 78 32,59 8355 23,92 79 28,09 8360 19,72 80 23,71 8465 15,80 81 19,48 8468 13,63 82 17,04 8570 12,27 82 15,47 8572 10,99 83 13,96 8675 9,23 84 11,80 8778 7,66 86 9,79 8880 6,72 87 8,56 8982 5,87 88 7,43 8985 4,77 90 5,93 9190 3,35 93 4,00 94

Van fiscale passiefpost naar reële dekking• Fiscaal doelvermogen is gebaseerd op

gemiddelde levensverwachting op 65 jaar– 65 jarige wordt 81 jaar– 75 jarige wordt (al) 84 jaar– 81 jarige wordt (nog) 87 jaar

Van fiscale passiefpost naar reële dekking• De gemiddelde levensverwachting van een

65 jarige man is de laatste 15 jaar gestegen van 13,9 naar 15,4 jaar, een stijging van 10%

• Fiscaal doelvermogen is onderschatting van noodzakelijk vermogen

Fiscale dekkingsgraad• Naar analogie van pensioenfondsen• Methode om te sturen op het voor pensioen

te oormerken vermogen• Verhouding tussen voor pensioen benodigd

vermogen (actief) en de fiscale pensioenverplichting (passief)

• Introductie van cashflowmanagement

Levensverwachting van 65 jarigelevensverwachting vanaf 65 jaar

74,00

76,00

78,00

80,00

82,00

84,00

86,00

1970-1975

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1990-1995

1995-2000

2000-2005

2005-2010

2010-2015

2015-2020

2020-2025

overlevingstafel

man

vrouw

Reële dekking langlevenrisico• Waarschijnlijkheidskansen levenslange

uitkering OP en NP erg laag bij belegging jaarlijkse fiscale koopsommen

• Bij 4% rendement (disconteringsfactor in fiscalibus) op pensioenvermogen– nominaal pensioen ± 44%– Index pensioen ± 16%

Reële dekking langlevenrisico• (Beleggings-)risico in geoormerkt

pensioenvermogen bepaalt uiteindelijk de werkelijke haalbaarheid

Hoe haalbaar is het pensioen?

1. DGA 65 jaar. Haalbaarheid nominaal levenslang OP en NP bij een fiscale dekkingsgraad van 100%

2. DGA 65 jaar. Haalbaarheid 2% index levenslang OP en NP bij een fiscale dekkingsgraad van 100%

LL. noml bij 100% dekkingsgraad

LL. index bij 100% dekkingsgraad

Reële dekking langlevenrisico• Levenslang wordt defacto tijdelijk• Is er nog privé vermogen als

pensioenvermogen op is?• ‘darwinisme’ in sterftetafel vraagt om tijdige

buffervorming• Indexatiecomponent in

pensioenovereenkomst vraagt om extra buffer

Genereren van kasstromen• Onroerend goed

– huuropbrengsten

• Vermogen van de BV– Matching van beleggingen– Risicoprofiel van DGA– Verzekeringsconstructies

• Verkoopopbrengst deelneming (-en) of overige activa

Risicoprofiel DGA

• 100% uitkeringszekerheid – Professionele verzekeraar– Sterftewinst bij vroegtijdig overlijden voor

verzekeraar– Pensioenknip

Risicoprofiel DGA

• 100% uitkeringszekerheid in eigen beheer niet reëel.– Onzekerheid wanneer DGA en partner overlijden– Onzekerheid t.a.v. rendement op

pensioenvermogen– Sterftewinst bij vroegtijdig overlijden in BV– Kan passen in estate planningsadvies

Risicoprofiel DGA

• Fiscale dekkingsgraad bij 90% waarschijnlijkheidskans dat pensioen levenslang kan worden uitgekeerd, wederom uitgaande van een verondersteld rendement van 4%– nominaal pensioen ± 130%– Index pensioen ± 160%

• Waarschijnlijkheid wordt uiteindelijk mede beïnvloed door risico in het geoormerkt pensioenvermogen

Fiscale dekkingsgraad 130%

Conclusies

• Fiscale grondslagen zorgen voor onderwaardering van het langlevenrisico

• Echt pensioen in eigen beheer heeft onzekerheden in zich– Wanneer overlijdt de DGA en partner?– Welk rendement maakt de DGA op het

pensioenvermogen en tegen welk risico?

• Indexatieartikel in pensioenovereenkomst is geen ‘om niet’ artikel.

Adviestips

• Maak tijd voor pensioenoverleg met uw cliënt– Echt pensioen - of zuiver fiscaal pensioen, de

wens kan in de tijd variëren

• Echt pensioen – Kwantificeer de wensen en risico’s– Vertaal de wensen naar haal- en betaalbaarheid– Monitor de dekking en stuur indien nodig bij

• Wordt het pensioen of dividend ?

Adviestips• Fiscaal pensioen

– Fiscus kent waarde toe aan het indexatie-artikel– (gedeeltelijk) afzien van pensioen is lastig, zo niet

onmogelijk– Pas op verborgen verplichtingen in

pensioenovereenkomst• Pas op met modelpensioenovereenkomsten!

– ‘gratis’ pensioenaanspraken• Donner-deuk