27/02/2018

1

De wondere wereld van de keratinocyten

Lieve Vandecandelaere

verpleegkundige

Inhoud

�Functie huid

�Bouw huid

�Wat zijn keratinocyten

�Ontstaan keratinocyten

�Welke rol spelen keratinocyten in de wondheling

�Keratinocyten en wondzorg

27/02/2018

2

De huid

�Functies• Barrière. • Bescherming tegen schadelijke micro-organismen• Bescherming tegen Uv-straling• Bescherming tegen beschadiging

De huid

�Functies•Warmteregulatie• Aanmaak van vitamine D• Zintuigen• Energieopslag• Sociale functie

27/02/2018

3

De huid

�Opbouw

Keratinocyten

�Epidermis

Keratinocyten

• Epitheelcellen• 50.000 keratinocyten /mm² huid• Vermeerderen zich door mitose• Voeden zich door diffusie•Ontstaan in het stratum basale• Sterven af in het stratum corneum•Differentiatie

27/02/2018

4

Keratinocyten

Keratinocyten

�Rol in de wondheling•Ontstekingsfase•Granulatiefase•Maturatiefase• Littekenvorming

(http://www.digiwond.ugent.be/page43998.html)

Keratinocyten

�Rol in de wondheling

27/02/2018

5

Keratinocyten

�Rol in de wondheling• Bloedplaatjes

• Leukocyten

•Macrofagen

• Fibroblasten

• Keratinocyten• …..

Keratinocyten

�Rol in de wondheling•Maturatiefase

Keratinocyten

�Keratinocyten en wondzorg• Patiënt

27/02/2018

6

Keratinocyten

• Intrinsieke en extrinsieke factoren

Keratinocyten

• TIME-concept

�Tissue

Keratinocyten

�Infectie

27/02/2018

7

Keratinocyten

�Moisture

Keratinocyten

�Edge

Keratinocyten

• Multidisciplinaire aanpak

27/02/2018

8

Keratinocyten

�Besluit• Keratinocyt is dé cel van de epidermis• Speelt de belangrijkste rol in het beschermen van de huid•Maturatiefase• Patiënt en zijn extrinsieke en intrinsieke factoren• De E van TIME= dé parameter van de wondheling•Multidisciplinaire aanpak

Dank voor jullie aandacht!

Bibliografie

• Alitalo, K., Kuismanen, E., Mullylä, R., Kiistala, U., Asko-Seljavaara, S., & Vaheri, A. (1982). Extracellular matrix proteins of human epidermal keratinocytes and feeder 3T3 cells. Journal of cell biology, 94(3), 497-505. Opgeroepen op Januari 30, 2018

• Batzer, A. T., Marsh, C., & Kirsner, R. S. (2016). The use of keratin-based wound products on refractory wounds. International Wound Journal, 110-115.

• Beeckman et al. (2014). Lokale wondbehandeling. Opgeroepen op Februari 10, 2018, van Digiwound.ugent.be: http://www.digiwond.ugent.be/page75000.html

• Behm, B., Babilas, P., Landthaler, M., & Schreml, S. (2011). Cytokines, chemokines and growth factors in wound healing. Journal of the European academy of Dermatology and Venereology, 812-820.

• Bikle, D. D., Xie, Z., & Tu, C.-L. (2012). Calcian regulation of keratocyte differentiation. Expert review of endocrinology and metabolism, 7(4), 461-472. Opgeroepen op Februari 19, 2018

• Bragulla, H. H., & Homberger, D. G. (2009, April). Structure and functions of keratin proteins in simple, stratified, keratinized and cornified epithelia. Journal of anatomy, 214(4), 516-559. Opgeroepen op Januari 28, 2018, van https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2736122/

• Caley, M. P., Martins, V. L., & O'Toole, E. A. (2015, April 1). Metalloproteinases and Wound Healing. Wound Care (New Rochelle), 225–234. Opgehaald van Ncbi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4397992/

• Dong-Youn, L., & Kwang-Hyun, C. (2005). The effects of epidermal keratinocytes and dermal fibroblasts on the formation of cutaneous basement membrane in three-dimensional culture systems. Archives of dermatological research, 296(7), 296-302. Opgeroepen op Januari 30, 2018

• Dowsett, C., & Newton, H. (2005). Woundbedpreparation. Woundsinternational, 58-70. Opgeroepen op Februari 11, 2018

27/02/2018

9

Bibliografie

• Embyologic, Histologic and anatomic aspects. (2018). Opgeroepen op Februari 8, 2018, van Derm101: https://www.derm101.com/inflammatory/embryologic-histologic-and-anatomic-aspects/epidermis/

• Functies vande huid. (2017). Opgeroepen op Februari 8, 2018, van Huidhuis.nl: https://www.huidhuis.nl/thema/functies-van-de-huid

• Gibson, D., Cullen, B., Legerstee, R., Harding, K. G., & Schultz, G. (2009). MMP's made easy. Wounds International, 1-5.

• Gryson, L. (2017, Oktober). MMP’s and wounds. België.

• Jüngen, I. (2016). Verschijnselen van een wond. Bijzijn XL, 16-19.

• Junqueira, L. C., & Carneiro, J. (2007, September). Functionele histologie. Reed Business.

• Karantza, V. (2011). Keratins in health and cancer: more than mere epithelial cell markers. Oncogene, 127-138.

• Koopman-Kuijl, C. A., & de Goederen-Geleijnse, M. M. (2015). Wondbedpreparatie model deel 1. WCS, 42-46.

• Kort overzicht van de huid. (2009, Januari 24). Opgehaald van Zo werkt het lichaam: http://www.zowerkthetlichaam.nl/135/kort-overzicht-van-de-huid/

• Leers, M. P. (2003). Cytokeratine en zijn afbraakprodukten als potentiële aangrijpingspunten. Nederlands tijdschrift voor klinische chemie, 20-25.

• Maquart, F. X., & Momboisse, J. (2014). Extracellular matrix and wound healingMatrice extracellulaire et cicatrisation. Pathologie biologie, 62(2), 91-95. Opgeroepen op Januari 30, 2018

• Marco. (2009). Collageen. Nederlandstijdschrift voor wondgenezing. Opgeroepen op Februari 10, 2018

• Matsui, T., & Amagai, M. (2015). Dissecting the formation, structure and barrier function of the stratum corneum. Intenationalimmunology, 269-280.

Bibliografie

• Mekkes, J. R. (2013, November 24). Extra Cellulaire Matrix componenten / Biomaterialen. Opgehaald van Wondbedekkers: http://www.wondbedekkers.nl/ecmcomponents/extracellulaire-matrix-productinformatie.htm

• Mekkes, J. R. (2017, Augustus 26). Gekweekte autologe kerantinocyten transplantatie- bioseed (Baxter) methode, kerantinocytensuspensie in tissuecoll. Opgehaald van Huidziekten: https://www.huidziekten.nl/afbeeldingen/chirurgie/bioseedtransplantatie.htm

• Moll, R., Divo, M., & Langbein, L. (2008). The human keratins: biology and pathology. Histochemistry and Cell Biology, 705-733.

• Oceanside museam of art. (2017, Augustus). A time to heal. Opgeroepen op Februari 21, 2018, van oma-online.org: http://oma-online.org/heal/

• Opbouw van de huid. (2016). Opgehaald van Healing Wounds and Tender Care: http://www.healingwoundsandtendercare.com/de-huid/

• Paster, I., Stojadinovic, O., Yin, N. C., Raminez, H., Nusbaum, A. G., Sawaya, A., . . . Tomic-Camic, M. (2014). Epithelialization in woundhealing:a comprehensive review. Advances in woundcare, 3(7), 445-464. Opgeroepen op Februari 20, 2018

• Peckham, M. (sd). Layers in the Epidermis. Opgehaald van The Histology Guide: http://www.histology.leeds.ac.uk/skin/epidermis_layers.php

• Rangaraj, A., Harding, K., & Leaper, D. (2011). Role of Collagen in Wound Management. Wounds UK, 54.

• Schultz, G. S., & Mast, B. A. (1998). Molecular analysis of the environments of healing and chronic wounds: cytokines, proteases and grouth factors. Opgeroepen op Januari 27, 2018, van Woundsaustralia.com: http://www.woundsaustralia.com.au/journal/0701_01.pdf

• Schultz, G. S., Ladwig, G., & Wysocki, A. (2005). Extracellular matrix: review of its roles in acute and chronic wounds. World widewounds. Opgeroepen op Februari 8, 2018

• Schultz, G., & Dowsett, C. (2012). Woundbed preparation revisited. Wounds international, 3(1), 25-29. Opgeroepen op Februari 9, 2018

• Schultz, G., Bjarnsholt, T., James, G. A., Leaper, D. J., Mc Bain, A. J., Malone, M. J., . . . Randall, W. D. (2017). Consensus guidelines for the identification and treatment of biofilms in chronic nonhealing wounds. Woundrepair and regeneration, 744-757.

Bibliografie

• Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. (2012). Transmurale richtlijn algemene wondzorg. Opgeroepen op Februari 11, 2018, van tmz.mdl-solutions.nl: https://tmz.mdl-solutions.nl/uploads/ckeditor/attachments/39/1-_Richtlijn_Algemene_Wondzorg_regio_Haaglanden_2012_e.v..pdf

• Structure and Function of the Skin. (2014). Opgeroepen op Februari 8, 2018, van Clinimed.co.uk: http://www.clinimed.co.uk/Wound-Care/Education/Wound-Essentials/Structure-and-Function-of-the-Skin.aspx

• Tissue types. (sd). Opgeroepen op Februari 9, 2018, van Skilledwoundcare.com: https://www.skilledwoundcare.com/tissue-types

• Toestand van de wonde en huid. (sd). Opgeroepen op Februari 10, 2018, van Coloplast.be: https://www.coloplast.be/wond/wondzorg/opleiding/

• University of Leeds. (2003). Layers in the Epidermis. Opgeroepen op januari 25, 2018, van Histology Guide: http://www.histology.leeds.ac.uk/skin/epidermis_layers.php

• Urgomedical. (2017, September 5). De huid. Opgehaald van Urgomedical: http://www.urgomedical.nl/samen-inzicht-krijgen/wonden-en-genezing/

• van Leen, M. (2007). Matrix Metalloproteinasen in normale en afwijkende wondgenezing. Nederlands tijdschrift voor wondverzorging, 22-26.

• Vandeputte, J., & Gryson, L. (2007). Wonzorg in de praktijk. Mechelen: Wolters Kluwer Belgium NV.

• Vlaanderen, W. g. (2016). Handboek wondzorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

• Werner, S., Krieg, T., & Smola, H. (2007). Keratinocyte–Fibroblast Interactions in Wound Healing. Journal of investigativedermatology, 127(5), 998-1008. Opgeroepen op januari 31, 2018

• Wikipedia. (2017, november 16). Cel (biologie). Opgeroepen op december 15, 2017, van wikipedia.org: https://nl.wikipedia.org/wiki/Cel_(biologie)