De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

41

Transcript of De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Page 1: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.
Page 2: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

De smaak van cultuur

Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren

Page 3: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Opzet?1. Sociologisch onderzoek is moeilijk hanteerbaar voor praktisch gebruik

door cultuursector en cultuurbeleid > vertaalslag nodig naar cultuurmarketing en cultuurbeleid

2. UGent, Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport (thema Cultuur), CultuurNet Vlaanderen en departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media investeren samen in werkboekje

3. Op basis van onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie: een sociologische analyse van de Vlaamse leefstijlruimte” (proefschrift Maya Caen, 2009 – promotor John Lievens)

4. Vandaag: eerste voorstelling resultaten, nog tentatief, vooral poging om het bevattelijk te maken, voorstellingswijze kan nog veranderen in publicatie

Page 4: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Toelichting onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie”

1. Doel• Beschrijving Vlaamse leefstijlruimte

−Maatschappelijke breuklijnen blootleggen via leefstijlverschillen

• Data: cultuur- en vrijetijdsparticipatie bij representatieve toevalssteekproef Vlaamse bevolking - ‘Cultuurparticipatie in Vlaanderen. 2003-2004’ (2849 resp., 14-85 jaar, Steunpunt Re-Creatief Vlaanderen)

• Verband leefstijlen en negen indicatoren van sociaal, economisch en cultureel kapitaal

• Niet deterministisch maar probabilistisch (patronen, samenhang indicatoren, geen ‘hokjesdenken’)

Page 5: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

1. Vernieuwend • Niet alleen voor Vlaanderen maar ook binnen bestaand

wetenschappelijk en meer populair leefstijlonderzoek• Steunend op zeer rijke dataset en representatief voor

Vlaanderen• Methodologie: brede blik maar ook zeer scherpe focus

mogelijk• Vrijetijdsparticipatie binnen en buiten culturele domeinen• Ook attitudinale leefstijlaspecten: voorkeuren,

verwachtingen, drempels, motieven,…

Toelichting onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie”

Page 6: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Leefstijlen volgens hun cultuurparticipatiegraad

De veelproever16%

De fijnproever10%

De actiezoeker24%

De ontspanningszoeker13%

De thuisgenieter6%

De huismus12%

De TV-kijker20%

Geëngageerd26%

Geïnteresseerd55%

Niet geïnteresseerd20%

Page 7: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE VEELPROEVER

Op het menu: “tapas”

Op de iPod of de CD-speler:

“van Nick Drake over John Cage tot Miles Davis”

16%Alles proeven en experimenteren

Page 8: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE VEELPROEVER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 9: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE VEELPROEVER

1. Cultureel gedrag• Brede smaak, populair en artistiek: interesse in pop/rock en klassieke

muziek, tentoonstellingen, theater en festivals, blockbuster- en arthouse films in de cinema (niet thuis)

• Doet alles tegelijk: cultuur, sport, reizen, lezen, café, restaurant, shoppen, wandelen, uitgaan…

• Reizen: cultuur of avontuur, niet voor rust• Vaak actief met amateurkunst: muziek, beeldende kunst, toneel• Vaak lid van een of meer verenigingen: amateurkunst, sport, jeugd,

natuur, derde wereld…• Interesse in andere (eet)culturen

2. Excuus voor niet-deelname: amper van toepassing, tenzij te veel om uit te kiezen

Page 10: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE VEELPROEVER

1. Waarden: staat met twee voeten in de maatschappij, grote maatschappelijke betrokkenheid

2. Socio-demografische kenmerken• Cultureel actieve ouders• Meer uit jongste groepen: 14-35 jaar• Vaker hoger opgeleid• Wonen vaker in een stad• Eerder groot besteedbaar budget• Grotere omvang sociaal (vrijetijds)netwerk: gemiddeld 8 à 9

personen, t.o.v. 7 bij gemiddelde Vlaming

3. Mediagebruik: minder TV dan gemiddeld, dagelijks internet

Page 11: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE FIJNPROEVER

10%Op het menu: “Rogvleugel op een bedje van

kastanjetapenade met een espuma van kappertjes”

Op de iPod of CD-speler: “Debussy en Elvis Costello”

Gerichte interesse in “kwaliteit”

Page 12: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE FIJNPROEVER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 13: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE FIJNPROEVER1. Cultureel gedrag

• Brede interesse in klassieke “kunsten”: kunstmusea, theater, klassieke muziek (weinig pop/rock)

• Arthouse films (weinig blockbusters of actiefilms), veel lezen• Soms rommelmarkten, pretparken, dierentuin• Sporten en wandelen (gezondheid), nauwelijks sportwedstrijden of

fuiven / discotheken• Reizen: cultuur, weinig avontuur of platte rust• Vaak zelf actief met muziek, beeldende kunsten of toneel• Vaak lid van een of meer verenigingen: cultuurfondsen (Davidsfonds…),

“vrienden van” opera…, hobby, amateurkunst, goed doel, natuur/dieren, oudervereniging, buurt- en wijkcomité

2. Excuus voor niet-deelname: amper van toepassing

Page 14: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE FIJNPROEVER

1. Waarden: staat met twee voeten in de maatschappij, grote maatschappelijke betrokkenheid

2. Socio-demografische kenmerken• Cultureel actieve ouders• Vaker uit middelste leeftijdsgroepen: 35-65 jaar• Wonen vaker in de stad• Groter besteedbaar budget• Groter sociaal (vrijetijds)netwerk

3. Mediagebruik: beperkte en bewuste TV-kijkers (Canvas), frequent internetgebruik

Page 15: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ACTIEZOEKER

24%

De fun, de hits, de kicks

Op het menu: “hamburger met frietjes”

Op de iPod of radio: “Stromae en Dizzee Rascal”

Page 16: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ACTIEZOEKER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 17: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ACTIEZOEKER

1. Cultureel gedrag• Mainstream: pop- en rockconcerten en festivals (weinig klassiek, of

Vlaams, soms wereldmuziek), brede interesse in blockbuster-cinema• Vaak op café, uitgaan, sport (competitie, sociaal) en shoppen,

pretparken, reizen (avontuur)• Weinig interesse in beeldende kunst of theater, niet of weinig lezen• Weinig interesse in creatieve hobby’s, soms fotografie• Soms lid van vereniging: vooral sport-, jeugd-, jongeren- of

caféverenigingen

2. Excuus voor niet-deelname: het aanbod spreekt niet aan (vooral voor podium en tentoonstellingen)

Page 18: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ACTIEZOEKER

1. Waarden: individualistisch ingesteld

2. Socio-demografische kenmerken• Vaker uit jongste groepen: 14-34 jaar• Groter aandeel mannen• Vaker alleenstaand of samenwonend, geen kinderen• Vaker gemiddeld opleidingsniveau (middelbaar) • Gemiddeld tot groter besteedbaar budget• Groter sociaal (vrijetijds)netwerk

3. Mediagebruik: commercieel TV-kijken (type VT4, 2BE), dagelijks internet

Page 19: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ONTSPANNINGSZOEKER

13%

Samen gezellig op stap

Op het menu: “Thaise lamscurry”

Op de iPod of CD-speler: “The Beatles, Zap Mama en

Willem Vermandere”

Page 20: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ONTSPANNINGSZOEKER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 21: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ONTSPANNINGSZOEKER

1. Cultureel gedrag• Vooral concerten en musicals (kleinkunst, pop/rock, Vlaams, minder

klassiek, weinig festivals) , kunstgalerijen, met de kinderen op stap (circus, toneel…), stadsfestivals en rommelmarkten

• Shoppen, restaurantbezoek, regelmatig tripjes, reizen (cultuur en avontuur) wandelen, af en toe sporten (gezondheid, sociaal)

• Weinig lezen, film bijna uitsluitend thuis • Vaak actief met niet-artistieke hobby: bloemschikken, textiel…• Vaker dan gemiddeld lid van een vereniging: vooral sport, daarnaast

doelgroepenverenigingen (vrouwen, gehandicapten,…), buurt- en wijkcomité, oudervereniging

• Interesse in andere (eet)culturen

2. Excuus voor niet-deelname: tijd, praktisch (geschikte informatie, bereikbaarheid…)

Page 22: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE ONTSPANNINGSZOEKER

1. Waarden: gericht op gezin en buurt, solidair, gemeenschapszin

2. Socio-demografische kenmerken• Vaker uit middelste leeftijdsgroepen: 34-54 jaar• Groter aandeel vrouwen• Vaker met thuiswonende kinderen• Vaker met gemiddeld opleidingsniveau (middelbaar)• Eerder gemiddeld besteedbaar budget• Sociaal (vrijetijds)netwerk van gemiddelde omvang (7

personen)

3. Mediagebruik: weinig TV, geen eenduidig mediagebruik

Page 23: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE HUISMUS

12%

Gezellig thuis bezig zijn

Op het menu: “Asperges op Vlaamse wijze”

Op de radio of in de CD-speler:

“André Rieux, Johann Strauss”

Page 24: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE HUISMUS

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 25: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE HUISMUS

1. Cultureel gedrag• Zeer weinig participatie buitenshuis, en niet binnen de kunsten• Interesse voor Vlaamse muziek, operette en romantische of

historische film• Creatieve hobby’s en doe-het-zelf, minder vaak binnen

amateurkunsten• Rommelmarkten en brocante• Minder lezen, film alleen thuis• Af en toe reizen (lange reizen binnen Europa, op zoek naar rust)• Weinig sport, shoppen, restaurant of andere activiteiten• Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel:

hobbyclub, senioren-, gehandicapten-, vrouwen- of andere doelgroepverenigingen

2. Excuus voor niet-deelname: tijd, praktische drempels

Page 26: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE HUISMUS

1. Waarden: minder sociaal verankerd, meer thuis- en familiegericht, vinden het goed dat er allerlei zaken bestaan maar maken er weinig gebruik van

2. Socio-demografische kenmerken• Groter aandeel vrouwen• Vaker uit middelste leeftijdsgroepen (35-54) en ouder• Vaker alleenstaand, zonder kinderen of ze zijn het huis uit• Groter aandeel lager opgeleiden• Eerder klein besteedbaar budget• Eerder klein sociaal (vrijetijds)netwerk

3. Mediagebruik: frequent TV, geen uitgesproken zendervoorkeur, meestal geen internet behalve een kleine groep

Page 27: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE THUISGENIETER

6%Thuis genieten van mijn favorieten

Op het menu: “biefstuk met

champignonsaus”

Op de radio of CD-speler:

“Bart Peeters, Mozart, Vivaldi”

Page 28: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE THUISGENIETER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 29: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE THUISGENIETER

1. Cultureel gedrag• Thuisparticipatie: interesse in kunst en cultuur, voornamelijk in muziek

(klassiek, operette, folk maar ook Vlaams), heel incidenteel een klassiek concert

• Interesse voor klassieke beeldende kunsten• Minder lezen, nauwelijks of niet reizen of andere activiteiten buitenshuis

(met uitzondering van wandelen in natuur)• Soms zelf actief in niet-artistieke hobby zoals bloemschikken of

textielbewerking, gemiddeld actief in artistieke hobby’s• Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel:

specifieke doelgroepen (senioren, vrouwen…)• Weinig of geen interesse in andere (eet)culturen

2. Drempel/reden voor niet-deelname: tijd, praktisch (bereikbaarheid …), en/of “Ik blijf liever thuis”

Page 30: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE THUISGENIETER

1. Waarden: meer gedesoriënteerd en geïsoleerd, gericht op het gezin/de eigen leefwereld

2. Socio-demografische kenmerken• Groter aandeel vrouwen• Vaker ouder: 65-84 jaar, meestal gepensioneerd• Alleenstaand of met partner, zonder kinderen of ze zijn het huis uit• Vaker lager opgeleid• Gemiddeld tot kleiner besteedbaar budget• Klein sociaal (vrijetijds)netwerk

3. Mediagebruik: frequente TV-kijkers met voorkeur voor Canvas of Eén (geen commerciële zenders), nauwelijks internetgebruik

Page 31: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE TV-KIJKER

20%

Thuis TV of op café

Op het menu: “Pizza Hawaï”

Op de radio: “alles wat toevallig passeert”

Page 32: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE TV-KIJKER

Publieke participatie aan kunsten

Actieve kunstzinnige participatie (amateurkunsten)

Publieke participatie buiten de kunsten

Sport

ReizenNiet-kunstzinnige creatieve hobby's

Tv-kijken

Lezen

Internetgebruik

Page 33: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE TV-KIJKER

1. Cultureel gedrag• Geen of amper participatie buitenshuis• Weinig of niet reizen, film(kijken) en lezen• Escapistische films op tv, tv-kijken• Een deel gaat zeer vaak op café, een deel nooit• Weinig of niet zelf actief met hobby of amateurkunst• Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel:

vrouwen-, gepensioneerden-, sport- of cafévereniging• Weinig of geen interesse in andere (eet)culturen

2. Excuus voor niet-deelname: “Het interesseert me gewoon niet” of “Ik blijf liever thuis” (géén praktische drempels)

Page 34: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

DE TV-KIJKER

1. Waarden: meer gedesoriënteerd en geïsoleerd , op zichzelf gericht

2. Socio-demografische kenmerken• Vaker uit middelste leeftijdsgroepen (35-54) of ouder• Alleenstaand of met partner, vaak zonder kinderen of ze zijn het

huis uit• Groter aandeel lager opgeleiden• Vaker gepensioneerd of anderszins niet-werkend• Laag besteedbaar budget• Klein sociaal (vrijetijds)netwerk

3. Mediagebruik: (zeer) frequente TV-kijkers, vooral vtm of geen uitgesproken voorkeur, weinig of geen internet

Page 35: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Geslachtsverdeling per profiel

Volle

dige

ste

ekpr

oef

De ve

elpr

oeve

r

De fij

npro

ever

De ac

tiezo

eker

De on

tspa

nnin

gszo

eker

De hu

ism

us

De th

uisg

enie

ter

De TV

-kijk

er0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

80.0%

90.0%

100.0%

VrouwMan

Page 36: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Leeftijdsverdeling per profiel

Volle

dige

ste

ekpr

oef

De ve

elpr

oeve

r

De fij

npro

ever

De ac

tiezo

eker

De on

tspa

nnin

gszo

eker

De hu

ism

us

De th

uisg

enie

ter

De TV

-kijk

er.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

65-8545-6425-4414-24

Page 37: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Opleidingsniveau per profiel

Volle

dige

ste

ekpr

oef

De ve

elpr

oeve

r

De fij

npro

ever

De ac

tiezo

eker

De on

tspa

nnin

gszo

eker

De hu

ism

us

De th

uisg

enie

ter

De TV

-kijk

er0.0%

20.0%

40.0%

60.0%

80.0%

100.0%

studentHOHSOLSOgeen/LO

Page 38: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Profielverdeling per leeftijdsgroep

14-17

18-34

35-54

55-64

65+

Totaal

Leeft

ijd

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

De veelproever

De fijnproever

De actiezoeker

De ontspanningszoeker

De huismus

De thuisgenieter

De tv-kijker

Page 39: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Profielverdeling per opleidingsniveau

Geen/LO

LSO

HSO

HO

Totaal

Ople

idin

gsn

iveau

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

De veelproeverDe fijnproeverDe actiezoekerDe ontspanningszoeker De huismusDe thuisgenieterDe tv-kijker

Page 40: De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren.

Werkboekje?1. Hoe dit model gebruiken als organisator, als gemeente, als doelgroepspeler…

• De volledige bevolking stimuleren om te participeren• Specifieke doelgroepen bereiken• Beter rekening houden met je (potentieel) publiek• Andere profielen bereiken dan je huidige publiek

2. Gedetailleerde beschrijving per profiel: wie zijn ze, wat doen ze in hun vrije tijd en hoe kijken ze naar cultuur?

3. Do’s en don’ts per profiel

4. Door wie: UGent, Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport (thema Cultuur), CultuurNet Vlaanderen en Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media

5. Wanneer: voorjaar 2011