Brukselbinnenstebuiten OPEN MONUMENTENDAGEN BRUSSEL STIJLEN GERECYCLEERD zaterdag 17 & zondag 18 september 2016

PARCOURS 1: Grandeur en armoede in het centrum van Sint-Goriks naar het Zuiden PARCOURS 2: Vrijmetselaars in de benedenstad van Sint-Katelijne tot de Zandstraat PARCOURS 3: De machten in de bovenstad van Kunst-Wet tot Kunst-Wet PARCOURS 4: Schaarbeek en Sint-Joost van Noordstation tot Kruidtuin EEN SOLITAIR: De Sint-Jan-Berchmanskerk bij het Collège Saint-Michel

HANDLEIDING Deze 'Sélection du Patron' biedt u een selectie in het ongelofelijk uitgebreide aanbod aan open monumenten. Uit de 97 opengestelde gebouwen selecteerden we er 25. Dat zijn 25 monumenten die bijzonder goed in het thema passen, die zelden worden opengesteld of die vermoedelijk geen al te lange wachttijden kennen. We groepeerden 24 gebouwen in vier verschillende parcours. Het 25ste gebouw staat wat apart, maar is wel vlot bereikbaar vanaf metrostation Montgomery. Het thema van deze Open Monumentendagen, 'Stijlen gerecycleerd', kent in Brussel uiteraard veel en sterke illustraties. Terwijl u een parcours volgt, kan u uw ogen de kost geven. U zal ook op uw weg tussen de monumenten nog merkwaardige gerecycleerde stijlen tegenkomen. Het eerste parcours vertrekt aan de Sint-Gorikshallen. Dat is meteen het zenuwcentrum van deze Open Monumentendagen. Daar kan u ook de officiële catalogus oppikken. Deze 'Sélection du Patron' verwijst naar die catalogus door bij elk monument te vermelden waar het in de catalogus terug te vinden is. We wensen u enkele boeiende stadsverkenningen toe, gevuld met verrassende ontdekkingen.

SELECTION DU PATRON

gerangschikt in 4 parcours

met één solitair

3

Brukselbinnenstebuiten Hopstraat / Rue du Houblon 47 (b.1), 1000 Brussel tel: 02 218 38 78 mail: bruksel@skynet.be web: www.brukselbinnenstebuiten.be facebook: www.facebook.com/Brukselbinnenstebuiten

Parcours 1 Grandeur en armoede in het centrum van Sint-Goriks naar het Zuiden

Deze wandeling start bij de Sint-Gorikshallen en eindigt in de buurt van het Anneessensplein. Met eclectiek, neogotiek en neo-Vlaamse renaissance.

1. Beurs van Brussel, Anspachlaan, Brussel (Cat. p. 7, nr. 2, open za.&zo., 10u->18u, enkel via rondleidingen, laatste toegang om 17u15) Na het vertrek van de financiële activiteiten opent de Beurs zelden haar deuren. In afwachting van de inrichting tot 'Biertempel' door architectuurbureau Robbrecht & Daem, kan u het gebouw nu nog eens bekijken in de oorspronkelijke toestand.

2. Broodhuis (Museum van de stad Brussel), Grote Markt, Brussel (Cat p. 8, nr. 3, open za.&zo., 10u->18u) Stadsarchitect Jamaer zorgde in de jaren 1870 voor de plannen. Hij tekende een gebouw in een flamboyant-gotische stijl en maakte het 'middeleeuwser' dan een 'middeleeuwer' het ooit had kunnen maken. De eigen woning van de architect staat wat verderop langs het parcours.

3. Brussels Parlement, Lombardstraat 69, Brussel (Cat. p. 8, nr. 4, open enkel zo. 10->18u, laatste toegang om 17u15) Daterend uit het begin van de 20ste eeuw, herneemt dit gebouw uitvoerig de Louis XVI-stijl.

4. Woning van architect Pierre-Victor Jamaer (Cat. p. 9, nr. 5, open za.&zo., 10u->18u, enkel via rondleidingen, groepen van 10 personen, laatste toegang om 17u15) Bijzonder mooi voorbeeld van neo-Vlaamse renaissance.

5. St-Antonius-van- Paduakerk, Brussel (Cat. p. 10, nr. 6, open za. & zo. 10u->18u) Architect Cuypers, die ook tekende voor het Amsterdamse Rijksmuseum, leverde hier een neogotisch pareltje. Het klooster en de onderbouw van de kerk zijn al gerenoveerd. Het interieur van de kerk is momenteel aan de beurt. Ondertussen blijven de paters wekelijks voedsel- bedelingen organiseren.

Parcours 2 Vrijmetselaars in de benedenstad van Sint-Katelijne tot de Zandstraat

Dit parcours vertrekt bij het metrostation Sint-Katelijne en loopt tot aan het Stripmuseum in de Zandstraat, waar u in het museumcafé de gedane inspanningen kan doorspoelen.

1. Pacheco Instituut, Grootgodshuisstraat 7, Brussel (Cat. p. 14, nr. 11, enkel via rondleidingen, open za.&zo., 10u->18u) Al jaren doen er plannen de ronde om dit complex ingrijpend te verbouwen. Het zou wel eens één van de laatste kansen kunnen zijn om het uitgebreid te bezoeken.

2 & 3. Vrijmetselaarstempels & Museum van de Vrijmetselarij, Lakensestraat 73, Brussel (Cat. p. 15, nrs. 12,&13, enkel via rondleidingen, Tempel open za.&zo., 10u->18u, Museum enkel open zo. 10u->17u) De overvloedige verwijzingen naar het oude Egypte zorgen ervoor dat de tempel perfect in het thema van deze Open Monumentendagen past.

4. Martelaarsplein, Brussel (Cat. p. 16, nr. 14, openbare plaats, altijd open) Het plein ligt op de weg naar het volgende aandachtspunt. Een rustpunt in de wandeling. Het loont ook de moeite om eens door de ramen van de kopgebouwen te kijken. Het wordt meteen duidelijk hoe ingrijpend de verbouwingen waren.

5. Cercle des Amis philantropes, Peterseliestraat 6-8, Brussel (Cat. p. 17, nr. 15, open za.&zo., 10u->18u) Het gebeurt uiterst zelden dat deze vrijmetselaarstempel de deuren opent. De verrassing is zo mogelijk nog groter dan bij de tempel in de Lakensestraat. De restauratie is net afgerond. Ook hier speelt de fascinatie voor het oude Egypte.

6. European Society of Anaesthesiology, Komediantenstraat 24, Brussel (Cat. p. 17, nr. 16, enkel via rondleidingen, open za.&zo., 10u->18u) Laat u verdoven door dit herenhuis uit 1898 in neorenaissancestijl.

1

2

5

4

3

6

5

4

3

2 1

Parcours 3 De machten in de bovenstad van Kunst-Wet tot Kunst-Wet

Vanaf het metrostation Kunst-Wet maakt u een rondje langsheen enkele machtsinstellingen én een theater. Op zaterdag zijn de meeste monumenten open. Op zondag hebben er al drie de deuren gesloten.

1. Sint-Julianakapel, Liefdadigheidsstraat 41, Sint-Joost-ten-Node (Cat. p. 102, nr. 97, open za.&zo., 10u->18u) Een fantastisch voorbeeld van neogotiek.

2. Charliermuseum, Kunstlaan 16, Sint-Joost-ten-Node (Cat. p. 101, nr. 96, open za.&zo., 12u->17u) Achter de klassieke gevels ligt een reeks salons die een staalkaart zijn van de populaire stijlen aan het eind van de 19de eeuw.

3. Vlaams Parlement, Huis van de Vlaamse Volksvertegenwoordigers, Leuvenseweg 86, Brussel (Cat. p. 20, nr. 20, enkel via rondleidingen, open enkel zo., 10u->18u)

De modernisering van het eclectische gebouw is indrukwekkend. Onder andere door het glazen dak boven de raadzaal.

4. Voormalig Hotel en Bank Empain, Congresstraat 33, Brussel (Cat. p. 19, nr. 19, enkel via rondleidingen, open enkel op za., 10u->18u) Een eclectisch gebouw met een sterke neorenaissancestempel en een neogotische trappenhal.

5. Paleis der Natie, Leuvenseweg 7-13, Brussel (Cat. p. 21, nr. 23, identiteitscontrole ad ingang, open enkel op za., 10u->18u) De gevel aan de zijde van de Wetstraat zit boordevol verwijzingen naar de klassieke oudheid. Binnenin namen Kamer en Senaat de plaats in van Kanselarij, Rekenkamer en Raad van Brabant.

6. Parlement van de Fédération Wallonie-Bruxelles, Koningsstraat 72, Brussel (Cat. p. 22, nr. 24, enkel via rondleidingen, open enkel op za., 10u->18u) Achter de strenge neoklassieke gevel leven historische salons en een moderne parlementszaal naast elkaar.

7. Cercle Royal Gaulois Artistique et Littéraire, Wetstraat 5, Brussel (Cat. p. 20, nr. 21, open za.&zo., 10u->18u) In deze neoklassieke zaal organiseert een privéclub recepties, lezingen en vergaderingen. De luxe overvalt u van bij het binnenkomen.

8. Galerij van de Waux-Hall, Wetstraat 5, Brussel (Cat. p. 21, nr. 22, open za.&zo., 10u->18u) De restauratie van de galerij en het muziekpaviljoen is zo goed als afgerond. Daarmee krijgt de deels houten constructie zijn luister, en misschien ook zijn functie, terug.

1

2 3

4

6

5

7 8

Parcours 4 Schaarbeek en Sint-Joost van Noordstation tot Kruidtuin

Neem in het Noordstation bij spoor 12 de uitgang aan de kant van de Aarschotstraat en hijs u de berg op van de volkse stationsbuurt naar de grandeur van de bovenstad. Tussen de Groenstraat en de Paleizenstraat vind u achter een hoge metalen poort het bijzondere Koningin-Groenpark, waardoor het aangenaam bergop lopen is.

1. Sint-Jan-en-Sint-Niklaaskerk, Brabantstraat 75A, Schaarbeek (Cat. p. 96, nr. 90, open za.&zo., 14u->18u) Opdrachtgever voor de bouw van de kerk was Jean-Nicolas Nevraumont. Hij gaf meteen ook zijn naam aan de kerk.

2. Huis der Kunsten, Haachtsesteenweg 147, Schaarbeek (Cat. p. 95, nr. 89, open za.&zo., 10u->18u) De huizenrij van de Haachtsesteenweg verbergt een landhuis uit 1826 dat op zijn beurt een tuin met vijver verbergt.

3. Koninklijke Sint-Mariakerk, Koninginneplein, Schaarbeek (Cat. p. 97, nr. 91, open za. 10u->17u, zo. 11->17u) Een zeldzaam voorbeeld van een kerk in neobyzantijns-romaanse stijl, die ook als oriëntatiepunt in de stad dient.

4. Hôtel Puccini Koningsstraat 294, Sint-Joost-ten-Node (Cat. p. 98, nr. 92, open za.&zo., 10u->18u) Achter de neorenaissance gevel zit een serie salons verborgen in een variatie van neostijlen.

5. Le Botanique Koningsstraat 236, Sint-Joost-ten-Node (Cat. p. 98, nr. 93, open za.&zo., 12u->18u) Onder andere door de locatie van de allereerste plantentuin van Brussel werd dit neo- klassieke gebouw rond 1830 de 'acropolis van Brussel' genoemd. Het dient mooi als eind- punt van de wandeling. Een rustpunt en een metrostation vlakbij.

Een solitair De Sint-Jan-Berchmanskerk bij het Collège Saint-Michel

Neoromaans is zowat de enige architectuurstijl die in deze Sélection niet terug te vinden is. Het mooie voorbeeld dat in Brussel is terug te vinden, is moeilijk op te nemen in een parcours. Daarom nemen we het op als 'solitair'. De kerk is het makkelijkst te bereiken per metro. Stap uit aan de halte Montgomery en volg de Sint-Michielslaan. Na een kleine 250 meter vindt u het gebouw op uw linkerkant.

Sint-Jan-Berchmanskerk, Sint-Michielslaan 24, Etterbeek (Cat. p. 39, nr. 42, open za.&zo., 12u30->18u) Deze kerk staat centraal in het gerenommeerde Collège Saint-Michel. Is de buitenkant een verheerlijking van de romaanse architectuurstijl, binnenin zijn er heel wat neogotische elementen verwerkt.

1 2

3

4

5

6

5

4

3

2

1