Websites

ArbeidsomstandighedenTelewerken: www.telewerkforum.nlStichting van de arbeid: www.stvda.nlDiverse info: www.werkzaken.nlwww.arbo.pagina.nlwww.arbo.nlwww.arbeidsinspectie.nlhttp://bedrijfshulpverlening.pagina.nlwww.arbeid.tno.nl

Arbeidsrecht en aanverwante juridische zakenwww.arbeidsrechter.nlwww.wetwegwijzer.nlwww.jurofoon.nlCollege Bescherming Persoonsgegevens: www.cpbweb.nlwww.juridisch.nlwww.nmi-mediation.nlcollectieve arbeidsovereenkomst: cao.pagina.nl

Assessmentwww.assessmenttest.nl

Human Resource Managementwww.menscentraal.nlSociety for HRM: www.shrm.orgHRM Net: www.hrm.netHRM Startpagina: hrm.startkabel.nlwww.hrworld.comHuman Resource Planning Society: www.hrps.org

KwaliteitInternational Standard Organization: www.iso.orgInvestors in People: www.iipnl.nl

K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

klachtenmanagement.startkabel.nlwww.kwaliteit-in-bedrijf.nlwww.efqn.nlwww.ikn.nl

Leiderschapleiderschap.startkabel.nlwww.markensteijn.com/links.htm

Lerende organisatiecompetentiemanagement.pagina.nlwww.opleidingnet.comwww.leren.nlHuman resource development: hrd.startkabel.nlwww.kessels-smit.nl/KennismethodenHomepage Learning Organizations: leeds-faculty.colorado.edu/lar-senk/learnorg.html

Loopbaanontwikkelingsolliciteren.pagina.nlwww.beloningsscandemotie.pagina.nlwww.inburgernet.nlDiversiteitsbeleid bij Sectorfondsen Zorg en Welzijn: www.fondsenzw.nl/onderwerpen/2-3865/index.aspwww.echo-net.nlEuropese Managing Diversity website: www.socialeurope.com

Multiculturele organisatieHomepage David Pinto: www.davidpinto.nlIntercultureel management: www.cmc-net.orgInterculturele communicatie via TOPOI: www.tijm.nl/rubriek4/to-poi1.htmHomepage Geert Hofstede: www.geert-hofstede.comwww.vluchtelingenwerk.nlwww.annefrank.org

Ondernemingsraadwww.ornet.nl

Organisatieontwikkeling en managementdevelopmentOrganisatieontwikkeling.pagina.nl

Websites 345

Nederlandse stichting voor management development:www.nfmd.nl

OrganisatiecultuurCultuurtest met bijbehorende achtergrondinfo volgens Harrison:www.markensteijn.com/cultuurtest.htm

OverheidSociaal Economische Raad: www.ser.nlwww.overheid.nlMinisterie van Sociale zaken en werkgelegenheid: www.minszw.nlMinisterie van Welzijn, Volksgezondheid en Sport: www.minvws.nlKamer van Koophandel: www.kvk.nlSociaal en Cultureel Planbureau: www.scp.nlCentraal bureau voor de statistiek: www.cbs.nlRaad voor Werk en Inkomen: www.rwi.nl

Personeelsmanagement (internationaal)Worldfedaration of Personnel Management Associations: www.wfpma.comEuropian Association for Personnel management: www.eapm.orgDeutsche Gesellschaft fur Personalfuhrung; www.dgfp.dewww.peoplemanagement.co.ukStartpagina P&O: personeel-organisatie.pagina.nl

Sociale zekerheidLandelijk Instituut Sociale verzekeringen: www.lisv.nl

TeamfunctionerenKernkwaliteiten: www.mijnkernkwaliteiten.nlTeamrollen: www.thesis.nl/belbin/Zelfsturende teams: www.jobenco.nl/artikelen/artzelf.htmlConflicthanteringsstijlen: www.teamtrainingsolutions.com/tki.html?source=GoogleZelftest Roos van Leary: www.123test.nl/index.php?c=links/jump.php?ID=119Zelftest conflicthantering en Roos van Leary: www.testjegedrag.nl

VakbladenHR Magazine: hrmagazine.beIntermediair: www.intermediair.nlPW (personeel werk): www.pwnet.nl

De organisatie als hulpmiddel346

VakbondenFederatie Nederlandse Vakbeweging (FNV): www.fnv.nlCNV vakcentrale: www.cnv.nlFNV Bondgenoten: www.fnvbondgenoten.nlWerkgeversorganisatieswww.vno-ncw.nlwww.awvn.nlwww.mkb.nl

Werving en selectiewww.recruiter-online.nlwerving-selectie.pagina.nl

Ziekteverzuimbeleidreintegratie.pagina.nlrsi.pagina.nlstress.pagina.nlBreed platform verzekerden en werk: www.bpv.nlwww.gezondheidsnet

Websites 347

Literatuur

Achterhuis, H. (1979). De markt van welzijn en geluk. Baarn: Ambo.Alblas, G., & Vliet, E. van de (1990). Doelmatig organiseren. Groningen: Wolters-

Noordhoff.Alblas, G., & Wijsman, E. (1993). Gedrag in organisaties. Groningen: Wolters-

Noordhoff.Antons, K. (1978). Groepsdynamica in de praktijk: gestructureerde oefeningen en technieken.

Alphen aan den Rijn: Samsom.Argyris, C. (1957). Personality and organization: the conflict between system and the

individual. New York: Harper Collins.Argyris, C. (1964). Integrating the individual and the organization. New York: Wiley &

Sons.Aronson, E. The rationalizing animal. Psychology Today Magazine, mei 1973, p. 38-

44. Herdrukt in Leavitt e.a., 1989.Bakker, C.G., & Daalen, P.D.F. van (1992). IKZ Leerboek Integrale Kwaliteitszorg.

Leiden: Stenfert Kroese.Becker, F., & Frieswijk, J. (1976). Bedrijven in eigen beheer. Nijmegen: SUN.Beirendonck, L. van (1999). Beoordelen en ontwikkelen van competenties. Leuven: Acco.Belbin, R. (1981). Management teams: why they succeed or fail. Londen: Butterworth-

Heinemann.Belbin, R. (1993). Team roles at work. Londen: Butterworth-Heinemann.Belbin, R. (1998). Teamrollen op het werk. Schoonhoven: Academic Service.Berg, H. van den et al. (1980). Welzijnswerk en samenleving. Assen: Van Gorcum.Berkenbosch, R. (1991). Het schrijven van beleidsteksten. Groningen: Wolters-Noord-

hoff.Bertalanffy, K.L. (1968). General systems theory: Foundations, development, application.

New York: George Braziller.Besamusca-Janssen, M. (1998). Methodiek intercultureel personeelsmanagement. Baarn:

Nelissen.Besouw, L. van et al. (SOVA-groep) (1978). Samen werken, samen leren: werkboek sociale

vaardigheden, theorie en oefeningen. Bloemendaal: Nelissen.Blake, R., & Mouton, J. (1964, 1978). The New Managerial Grid: Key orientations for

achieving production through people. Houston: Gulf publishingBlau, P.M. (1955). The dynamics of bureaucracy. A study of interpersonal relations in two

government agencies. Chicago: University of Chicago Press.Boon, J.W. (1979). In de ban van het overleg: scholing en vorming van ondernemingsraden.Bos, J., & Harting, E. (2006). Projectmatig creeren 2.0. Schiedam: Scriptum Mana-

gement.Bruijn, J. de (1979). Geschiedenis van de abortus in Nederland. Amsterdam: Van

Gennep.

K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

Burg, van den (1977). Rapport van de commissie van advies inzake het democraties endoelmatig funktioneren van gesubsidieerde instellingen. Den Haag: Staatsuitgeverij.

Buunk, A., & Gerrichhauzen, J. (1993). Stress en werk. Groningen: Wolters-Noord-hoff.

Calvin, W. (1991). De rivier die tegen de berg opstroomt. Amsterdam: Bert Bakker.Camp, P. (2007). Kracht met de matrix. Amsterdam: Business Contact.Creemers, M.R. et al. (red.) (1987). Polysociaal zakboekje. Arnhem: Koninklijke

PBNA.Crozier, M. (1964). The Bureaucratic Phenomenon. Londen: Tavistock.Dam, N.H.M. van, & Marcus, J.A. (1995). Een praktijkgerichte benadering van organi-

satie & management. Houten: Educatieve Partners Nederland.Deal, T.E., & Kennedy, A.A. (1982). Corporate cultures. Reading (Mass): Addison-

Wesley.Deming, W.E., (1952). Elementary principles of the statistic control of quality. Nihon

Kagaku Gijutsu Renmei.Dikker, A., De OR krijgt een light versie. PW: vakblad voor personeelsmanagement.

Februari 2005, p. 31.Doel, J. van den (1975). Demokratie en welvaartstheorie: een inleiding in nieuwe politieke

ekonomie. Alphen aan den Rijn: Samsom.Downs, A. (1957). An economic theory of democracy. New York: Harper & Row.Dreu, J. de, & Breuer, F. (1989). Middle-management: versterking van de lijn, reorgani-

satie met externe hulp.Driessen, R., & Heuvel, H. van den (1993). Het afdelingsbeleidsplan voor de verpleeg-

afdeling: handleiding voor het opstellen van een afdelingsbeleidsplan. Houten: BohnStafleu Van Loghum.

Gastelaars, M. (1997). Human service in veelvoud: een typologie van dienstverlenendeorganisaties. Utrecht: SWP.

Glaser, J.P.L.M. (1981). Matrixorganisaties. Groningen: Wolters-Noordhoff.Gouldner, A.W. (1954). Patterns of industrial bureaucracy. Glencoe: Free Press.Gramsbergen-Hoogland, Y., & Molen, H.T. van der (1992). Gesprekken in organisaties.

Groningen: Wolters-Noordhoff.Groen, R. (1992). Teamrol-management. Leren en leven met groepen (E1400) (losbl.).

Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Grit, R., et al, (2004). Competentiemanagement, persoonlijk ontwikkelplan. Groningen:

Wolters-Noordhoff.Haar, M. ter (1996). Professionals in de beleidsarena: basisboek beleid. Assen: Van

Gorcum.Handy, C. (1978). Gods of management: the changing world of organizations. Londen:

Pan Books.Harten, F. van (1984). Organisatie en leidinggeven in de maatschappelijke dienstverlening.

Alphen aan den Rijn: Samsom. In 1986 in gewijzigde vorm verschenen onder detitel: Organiseren en leidinggeven in de welzijnsbevordering.

Hendrix, H. et al. (1991). Functionele samenwerking: werkboek voor samenwerkingsver-banden in de zorgsector. Baarn: Nelissen.

Hersey, P., & Blanchard, K. (1986). Management of organizational behaviour. Engle-wood Cliffs: Prentice Hall.

Hoffman, E. (2002). Interculturele gespreksvoering: theorie en praktijk van het TOPOI-model. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Hofstede, G. (1991). Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Amster-dam: Contact.

Literatuur 349

Houten, D. van (2004). De gevarieerde samenleving: over gelijkwaardigheid en diversiteit.Utrecht: De Tijdstroom.

Huguenin, P. (2004). Conflicthantering en onderhandelen. Effectief handelen bij conflictenen tegenstellingen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Hughes, R. (1998, 2002). De fatale kust: het epos van Australie. Amsterdam: Balans.Jong, H.W. de (1972). Dynamische concentratietheorie. Diss. Rotterdam, Leiden.Juffermans, P. (1982). Staat en gezondheidszorg in Nederland. Nijmegen: SUN.Kapteyn, B. (1983). Probleemoplossing in organisaties. Deel 1. Deventer: Van Loghum

Slaterus.Kapteyn, B. (1987). Organisatietheorie voor non-profit. Deventer: Van Loghum Slate-

rus.Kapteyn, B. (1996). Probleemoplossing in organisaties. Houten: Bohn Stafleu Van

Loghum.Kastelein, J. (1985).Modulair organiseren doorgelicht. Groningen: Wolters-Noordhoff.Kets de Vries, M.F.R., & Miller, D. (1984). The neurotic organization: diagnosing and

changing counterproductive styles of management. San Francisco: Jossey-Bass.Keuning, D., & Epping, D.J. (2000). Management en organisatie: theorie en toepassing.

Houten: Nelissen.Kooij, K. et al. (1995). Teamrol & taal. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Kluytmans, F. (red.) (1990). Human resource management: verzakelijking of vernieuwing?

Deventer: Kluwer.Krogt, Th.P.W.M. van der, & Vroom, C.W. (1988). Organisatie is beweging. Culem-

borg: Reed Business Information.Lammers, C.J. (1983, 1987). Organisaties vergelijkenderwijs: ontwikkeling en relevantie

van het sociologisch denken over organisaties. Utrecht: Het Spectrum.Lawrence, P.R., & Lorsch, J.W. (1967). Organization and Environment. Cambridge:

Harvard publ.Leavitt, H.J., Pondy, L.R., & Boje, D.M. (eds.) (1989). Readings in managerial psy-

chology. Chicago: University of Chicago Press.Leeuw, G. de (2000). Ontwikkeling van zelfsturing in organisaties. Baarn: Nelissen.Lievegoed, B.C.J. (1984). Organisaties in ontwikkeling. Rotterdam: Lemniscaat.Likert, R. (1961). New patterns of management. New York: Mc Graw Hill.Litterer, J.A. (1966). Conflicts in organizations: A re-examination. Academy of

Management, 9(3), 178-186.Loo, L.F. van (1981). ‘Den arme gegeven .. .’: een beschrijving van armoede, armenzorg en

sociale zekerheid in Nederland, 1784-1965. Meppel: Boom.Manuel, F.E. (ed.) (1965). Utopias and utopian thought. Boston: Houghton Mifflin.March, J.G., & Simon, H.A. (1958). Organizations. New York: John Wiley.Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370-

396.Mastenbroek, W.F. (1984). Conflicthantering en organisatie-ontwikkeling. Alphen aan

den Rijn: Samsom.Mayo, E. (1945). The social problems of an industrial civilization. Andover (Mass.):

Andover pressMcGregor, D. (1960). The human side of enterprise. New York: McGraw-Hill Book

Company Inc.Michels, R. (1962). Political parties. New York: The Free Press.Michielse, H.C.M. (1977). De burger als andragoog, een geschiedenis van 125 jaar wel-

zijnswerk (1848-1972). Meppel: Boom.Mintzberg, H. (1979). The structuring of organizations: a synthesis of the research. Eng-

lewood Cliffs: Prentice Hall.

De organisatie als hulpmiddel350

Mintzberg, H. (1983). Structures in five: designing effective organizations. EnglewoodCliffs: Prentice Hall.

Mishrah, R. (1980). Wat heet welzijn? Sociaal-wetenschappelijke visies op samenlevingen ensociaal beleid. Alphen aan den Rijn: Samsom.

Morgan, G. (1986). Images of organization. Beverly Hills: Sage Publications.Mulder, M. (1980). Konflikthantering: theorie en praktijk in organisaties.Mulder, M. (1984). Omgaan met macht. Amsterdam: Agon Elsevier.Nieuwenhuisen, M. (1993). Zicht op arbeidsomstandigheden. Bussum: Coutinho.Nijenhuis, H. (1981). Volksopvoeding tussen elite en massa: een geschiedenis van de vol-

wasseneneducatie in Nederland. Meppel: Boom.Peter, L.J., & Hull, R. (1983). The Peter-principle; why things always go wrong. New

York: Morrow.Peters, T.J., & Waterman, R.H. (1982). In search of excellence. New York: Harper &

Row.Pettigrew, A.M. (1973). The politics of organizational decision-making. Londen: Tavis-

tock.Pinto, D. (2004). Interculturele communicatie, conflicten en management. Houten: Bohn

Stafleu van Loghum.Prein, H. (1992). Trainingsboek conflicthantering. Alphen aan den Rijn: Samsom.Rapport Beraadsgroep knelpunten harmonisatie welzijnsbeleid en welzijnswetgeving (‘Knel-

puntennota’). Den Haag: Staatsuitgeverij, 1974.Rijkers, T. (1997). Bouwen aan zelfsturende teams. Baarn: Nelissen.Roethlisberger, F.J., & Dickson, W.J. (1939). Management and the worker. Cambridge

Mass: Harvard University Press.Romein, J. (1948). Het onvoltooid verleden; cultuurhistorische studies. Amsterdam: Que-

rido.Rooy, L. de (1994). Preventie, ziekteverzuim, stress en burn-out: aanzetten tot beleid in non-

profitorganisaties. Baarn: Nelissen.Sanders, G., & Nuyen, B. (1992). Bedrijfscultuur: diagnose en beınvloeding. Assen: Van

Gorcum.Schermer, K. (1991). Effectief vergaderen. Utrecht: Teleac.Schermer, K., & Wijn, M. (2004). Vergaderen en onderhandelen, in teams en besturen.

Houten: Bohn Stafleu van Loghum.Schermer, K. (2008). Interculturele samenwerking en communicatie. Groningen: Wol-

ters-Noordhoff.Scherpenisse, A.M.C., & Verbeek, G. (2002). Introductie in de gezondheidszorg: struc-

tuur en functioneren in de praktijk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Schuringa, L. (1997). Sociaal-agogische projecten. Baarn: Nelissen.Schuringa, L. (2001). Omgaan met diversiteit. Soest: Nelissen.Siebers, H., Verweel, P., & Ruijter, A. de (2002). Management van diversiteit in

arbeidsorganisaties. Utrecht: Lemma.Siegers, F., (1995). Instellingssupervisie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Simons, P., & Verhage-van Kooten, M. (2004). Recht voor de zorg- en welzijnsprofes-

sional. Den Haag: SDU uitgevers.SOVA-groep (1978). Samen werken, samen leren. Bloemendaal: Nelissen.Sperry, R.W. (1969). A modified concept of consciousness. Psychological -Review 76,

532-536.Steehouder, M.F. (1992). Leren communiceren. Groningen: Wolters-Noordhoff.Swaan, A. de (1982). De mens is de mens een zorg. Amsterdam: Meulenhoff.Swaan, A. de (1989). Zorg en de staat: welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en

de Verenigde Staten in de nieuwe tijd. Amsterdam: Bert Bakker.

Literatuur 351

Swieringa, J., & Wierdsma, A.F.M. (1990). Op weg naar een lerende organisatie. Gro-ningen: Wolters-Noordhoff.

Taylor, F.W. (1947). Scientific management, 1911. New York: Harper & Row.Thomas, R. (1991). Beyond race and gender, unleashing the power of your total workforce by

managing diversity. New York: Amacom.Trompenaars, F. (1993). Riding the waves of culture: understanding cultural-diversity in

business. Londen: Nicholas Brealy.Twijnstra, A., & Keuning, D. (1988). Organisatie-advieswerk: de praktijk van het orga-

nisatie-advieswerk bezien vanuit opdrachtgever, client en adviseur. Leiden: StenfertKroese.

Velpen, P. van der (1994). Oog voor strategie van gesubsidieerde en gepremieerde organi-saties. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Verhage, B., & Cunningham, W.H. (1989). Grondslagen van de marketing. Leiden:Stenfert Kroese.

Vlist, R. van der (1991). Leiderschap in organisaties, kernvraagstuk voor de jaren ’90.Utrecht: Reed Business Information.

Vrolijk, A., & Timmerman, G. (1974). Onderhandelen, strategie en taktiek. Alphen aanden Rijn: Samsom.

Vrolijk, A. (1997). Beoordelingsgesprek en functioneringsgesprek. Houten: Bohn StafleuVan Loghum.

Vijselaar, H. (1991). Human resources. Alphen aan den Rijn: Samsom.Waal, S.P.M. de et al. (red.) (1994). Handboek maatschappelijk ondernemerschap. Hou-

ten: Bohn Stafleu Van Loghum.Walker, C.R., & Guest, R.H. (1952). The man on the assembly line. Cambridge, Mass:

Harvard University Press.Whyte, W.F. (1948). Human relations in the restaurant industry. New York: Mc Graw

Hill.Wiener, N. (1950, Eng. editie, Londen 1968). The human use of human beings. Boston:

Houghton Mifflin.Wijnen, G. et al. (2000). Projectmatig werken. Utrecht: Het Spectrum.Wilde, H.P. de (1987). Stoeien met organisatie: een inleiding organisatiekunde. Alphen

aan den Rijn: SamsomWilensky, H.L., & Labeaux, Ch.N. (1958/1965). Industrial society and social welfare.-

New York: The Free Press.Zoest, C. van (1994). Strategische beleidsvoering voor non-profitorganisaties. Baarn:

Nelissen.

De organisatie als hulpmiddel352

Over de auteurs

Klaas Schermer (1944) studeerde politieke en sociale wetenschappenaan de Universiteit van Amsterdam en was werkzaam als weten-schappelijk medewerker aan deze universiteit. Daarna was hij lang-durig werkzaam in het hoger beroepsonderwijs, als docent en alsleidinggevende. Naast zijn werk was hij actief in de besturen vanverschillende instellingen voor maatschappelijk werk en in de poli-tiek.Hij publiceerde verschillende boeken over besluitvorming in kleinegroepen, waaronder de bestseller Vergaderen en onderhandelen, samenmet organisatiepsycholoog Marcel Wijn. In 2008 verschijnt zijnboek Interculturele samenwerking en communicatie, een neerslag van devele internationale projecten die hij organiseerde. Op dit moment ishij vooral reiziger en auteur.

Peter Quint (1954) heeft vanaf zijn negentiende jaar werken en stu-deren gecombineerd. Na ruim drie jaar gewerkt te hebben als leer-ling-verpleegkundige in de psychiatrie is hij overgestapt naar hetopbouwwerk/sociaal-cultureel werk. Hij heeft in deze sector, alsopbouwwerker, ruim elf jaar meegewerkt aan een groot scala aanprojecten op het brede terrein van de samenlevingsopbouw en dewijkleefbaarheid in de regio Noord-Limburg en in ’s-Hertogen-bosch.Daarnaast is hij een paar jaar werkzaam geweest als supervisor voorde interne beroepsopleiding (CWOI) tot penitentiair inrichtings-werker van het ministerie van Justitie en is hij methodiekdocent ensupervisor geweest bij de opleiding sociaal-cultureel werk van detoenmalige Hogeschool ’s-Hertogenbosch.Sinds 1988 is hij werkzaam als supervisor, docent (theorie & me-thoden, organisatiekunde en kwalitatief onderzoek) en afstudeer-begeleider bij de (rechtsvoorgangers van de) Hogeschool van Arn-hem en Nijmegen. Hij doceerde aan de opleidingen SPH, CMV,MWD, HBOV en Pedagogiek. Sinds 1999 is hij fulltimedocent bij deopleiding SPH van diezelfde hogeschool.

K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

Zijn opleidingsachtergrond is:– hbo sociaal-cultureel werk, Akademie De Kopse Hof, Nijmegen.– hoger management voor non-profitorganisaties, Instituut voor

Sociale Wetenschappen, Leiden.– Voortgezette Opleiding, beroepsinnovatie en methodiekontwik-

keling van het welzijnswerk in de eerste lijn, Hogeschool Nijme-gen.

– Leergang organisatieantropologie, Centrum voor beleid en ma-nagement, Universiteit Utrecht.

De organisatie als hulpmiddel354

Register

7S-model 278achtbazenstelsel 86, 318achterban 212achtergrond, etnische 163Achterhuis, H. 71actie, positieve 171Adorno 316adviesbevoegdheid 88adviesrecht 245, 246afdeling 80afdelingsbegroting 260afdelingsbeleid 260afdelingsbeleidsplan 260afdelingsjaarverslag 260afroepovereenkomst 221afzetmarkt 55allochtoon 168ambtenarenreglement 221antidiscriminatiebeleid 163arbeid, humanisering van de 179, 322arbeidersbeweging 308arbeidsdeling 46Arbeidsinspectie 227arbeidsomstandigheden 224Arbeidsomstandighedenwet 224arbeidsovereenkomst

–, collectieve 219–, flexibele 220–, met uitgestelde prestatieplicht 221

arbeidsprestatie 51arbiter 137arbobeleid 224arbocatalogus 226arbodienst 226arborisico 224Arbowet 224Arbowetgeving 56Argyris, C. 106, 321attitude 275

K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

autoritair 239autoriteit 138autoriteitsbeslissing 138autoriteitsbesluit 143balkaniseren 99Becker, F. en Frieswijk, J. 81bedrijfscultuur 172bedrijfshulpverlener 225begeleidingsgesprek 125begroting 264belangenbehartiger 138belangenconflict 133Belbin, R. 116, 117beleid 253

–, financieel 259–, multicultureel 168–, strategisch 253

beleid, operationeel 258beleid, tactisch 258beleidsdocument 263beleidsniveau, tactisch 259beleidsnotitie 264beleidsontwikkeling

–, operationele 259–, strategische 253

beloningsmacht 208bemiddelaar 138beoordelingsgesprek 191, 192beroepsrecht 245beroepsuitoefening, organisatie van 276beroepsvereniging 131, 212Bertalanffy, von 314besluit 140

–, bij consensus 144–, bij delegatie 142–, bij loting 143–, bij unanimiteit 142–, door gezaghebbende 143–, effectief 140–, formeel 141–, met meerderheid van stemmen 141

besluitvorming 140besluitvormingsmethode 141bestuur 35, 80bestuursvergadering 125bevelstructuur 82bevoegdheid 200Blake, R. en Mouton, J. 321blokkenstructuur 90bottom-up 102, 238, 244Braybrook 317

De organisatie als hulpmiddel356

Bruns 316budgetfinanciering 55, 58bureaucratie 319burn-out 204, 205

–, interventies bij 205Buunk, A. en Gerrichhauzen, J. 204Calvin, W. 317Camus, A. 316CE-code 269clientenraad 131clientgegevens, registratie van 270clusterstructuur 90collectivisme 164communicatie 48, 78, 80

–, interculturele 163–, mondelinge 123–, schriftelijke 125

communicatielijn 123, 128communicatieproces 123communicatiestelsel 49competentie 50, 191competentiemanagement 325conflict 132, 139

–, ideologisch 132, 139–, over middelen 133–, sociaalemotioneel 133

conflictbeheersing 135conflicten

–, aanpakken van 134–, omgaan met 135–, soorten 132

conflicthantering 136conflictoplossing 135conflictverloop 134consensus 144consultatie, collegiale 189contingentietheorie 315controle 48cooptatie 80coordinatieprobleem 87coordinator 81, 243corporate identity 71, 72, 157corporate image 157Crosby, Ph. 268Crozier 315cultuur

–, F(ijnmazige)- 165–, G(rofmazige)- 165–, M(ixed)- 165–, moderne 167–, traditionele 167

Register 357

cultuursymbool 156cultuurtype 158curriculum vitae 181Cyert 317Deal, T.E. en Kennedy, A.A. 159Delegating 242Deming, W.E. 282Deming-cyclus 282democratisering, externe 52demotie 190demotiebeleid 179depth of control 84detacheringsovereenkomst 222Devanna 322Dickson 320dienstverlening

–, individuele 34–, professionele 33–, vrijwillige 33

differentiatie 83directie 80

–, centrale 91discriminatie 179diversiteit, culturele 170, 171diversiteitsbeleid 233divisie 57, 90, 91divisiestructuur 90, 91doel 63, 74

–, extern 70, 71–, intern 70, 71–, officieel 68, 71

doelbepaler 71doelen, feitelijke 68doelgroep 68Downs, A. 315draagkracht 204draaglast 204DRETS-factoren 254driestappenmethode 166Durkheim 316E = K6A 140education permanente 325effectief 54efficient 54EFOM 269e-mail 127empowerment 32ententestructuur 102, 125, 146escaleren 134etno-marketing 169evaluatiefase 265

De organisatie als hulpmiddel358

evaluatiegesprek 193exitgesprek 195facadestijl 239fasen in de groei 291Fayol, H. 86, 318, 320F-cultuur 165feedback 43, 54, 128, 139

–, 3608- 193feitelijke doelen 68feminiteit 164Fourier, Ch. 323Frombrun 322Fromm, E. 316Frost 316functie 78, 200functiebeschrijving 79functieomschrijving 200functioneringsgesprek 189fusie 109Galbraith, J.K. 316Gastelaars 31, 32G-cultuur 165gebruik 156gedragslijn 262gegevens, persoonlijke 126getalsmacht 209gezag 208Goffman 316Gouldner, A.W. 313, 319Grit, R. 191Groot, H. de 307groupthink 146Handy, C. 160Harrison 161Hawthorne-experiment 320helicopterview 242helikoptervermogen 242Hersey, P. en Blanchard, K. 240Herzberg 321hierarchie, formele 105Hobbes, Th. 306, 315Hoffman, E. 163, 164Hofstede, G. 164hoofddoel 63, 64Horkheimer 316Hotman, F. 307Houten, D. van 163Hughes, R. 308huisvestingsbeleid 259hulpmiddel 51hulpverlening, ingebouwde 67

Register 359

hulpverleningsbeleid 259human capital 322human relations 322human relations approach 320human resource development 325human resource management 322identiteit 158ideologie 298individualiteit 164informatie

–, -uitwisseling 48, 127–, vertrouwelijke 126

informatie- en communicatiestroom 48informatiemacht 208informatieoverdracht 47informatierecht 245input 43, 49inrichting 25inspraakorgaan 244instelling 25instellingsbeleid 72instellingsbeleidsplan 263instemmingsrecht 245intercultureel management

–, van de dienstverlening 170–, van het personeel 171

interim-management 326interventierol 137intervisie 189invloed 207, 210inwerkperiode 183inwerkprogramma 184, 185ISO-norm 269jaarrekening 260, 264jaarverslag 264job-enlarchment 147job-enrichmen 147jobrotation 147, 179Jong, H.W. de 109Kafka, F. 316Kapteyn, B. 137Kets de Vries, M.F.R. en Miller, D. 161Keuning, D. en Eppink, D.J. 291klankbordgroep 96klokkenluider 130kolommenstructuur 90krachtenveld, balkaniserende 99kritiek

–, geven 128, 129–, persoonlijke 129–, zakelijke 128

De organisatie als hulpmiddel360

Kuitenbrouwer 157kwaliteitscirkels 271kwaliteitscriterium 277kwaliteitsdefinities 267kwaliteitsdenken 271kwaliteitseis 269kwaliteitskring 269, 322kwaliteitsniveau 276kwaliteitsplan 277kwaliteitssysteem 273

–, extern 274–, intern 274

kwaliteitsverbetering 270kwaliteitszorg 269laisser-faire 236, 239Lammers, C.J. 297langetermijnbesliscultuur 159Lawrence 315Leary, T. 122ledenvergadering 36leer-arbeidsovereenkomst 219legitimeringsinstrument 262leider, quasidemocratische 239leiderschap 236

–, autoritair 239–, coachend 324–, democratisch 238–, eenhoofdig 86–, groepsgericht 236–, mens- of groepsgericht 237–, mensgericht 236–, participatief 236, 238–, procesgericht 236–, productgericht 236–, situationeel 240–, taakgericht 236, 237

leidinggeven 48Lievegoed, B.C.J. 109lijnfunctionaris 83, 88lijnorganisatie 82, 86lijn-staforganisatie, functionele 89lijn-stafstructuur 87lijnstructuur 84Likert, R. 101, 321Lindblom 317linking-pinstructuur 101Litterer 315lobbyen 258Locke, J. 307long life learning 325Loo, L.F. van 37

Register 361

loopbaan 179–, interne 179

loopbaangesprek 188Lorsch 315loutering 139Luther, M. 307maatschappijvisie 300Machiavelli 316machocultuur 159macht 71, 207

–, formele 207–, positionele 207

machtsafstand 164machtsbron 207machtsconflict 133machtscultuur 162machtsdenken 316machtsnetwerk 210macrogebied 298management

–, by incentives 328–, by objectives 238, 328–, general 318–, human relations 320–, intercultureel 233

management, operationeel 232management, strategisch 233management, tactisch 232managementoverleg 125managementteam 80, 128managen 232managing diversity 233March, J.G. 317March, J.G. en Simon, H.A. 132Mariana, Juan de 307marktontwikkeling 256, 257masculiniteit 164Maslow, A.H. 304massadienstverlening 32Mastenbroek, W.F. 135matrixstructuur 92, 95, 96maturity 240Mayo, E. 106, 320McGregor, D. 172, 321M-cultuur 165medezeggenschap 72, 125, 244mensbeeld 299menselijk kapitaal 322menselijke verhoudingen 302Merton 313mesogebied 298

De organisatie als hulpmiddel362

mesotheorie 313methodiekontwikkeling 270methodisch-technisch handelen 275Michels, R. 316Michielse, H.C.M. 311microgebied 298microtheorie 317middenkader 98, 99Milton, J. 307minderheid, etnische 168min-maxcontract 221Mintzberg 33Mintzberg, H. 98, 99, 100, 313missie 66, 71model

–, aangeklede 35–, kale 35

Montesquieu 307Morgan, G. 207, 314motiveringsinstrument 262multiculturalisering 168nevendoel 63Newton, I. 314Nieuwenhuisen, M. 204non-profitorganisatie 55, 57non-profitsector 42, 55, 58norm 154

–, professionele 154not-for-profitsector 59nulurencontract 221ondergang 139ondernemingsraad 244ontslagbescherming 246ontwikkelingscyclus 109ontwikkelingsfase 265onzekerheidsvermijding 164opdrachtgever 96

–, gedelegeerd 96open-eindefinanciering 59operationaliseringsfase 265oproepovereenkomst 221opvatting X 172opvatting Y 172organisatie 24, 25, 41

–, dienstverlenende 31–, functionele 318–, horizontale 81, 82–, interculturele 170–, lerende 291–, monoculturele 170–, multiculturele 168

Register 363

–, ontwikkelingsfasen in de 108–, platte 81–, professionele 100, 127, 240, 243

organisatie als politiek strijdtoneel 315organisatieadviesbureau 326organisatiebewustzijn 18organisatiecultuur 153, 161organisatiekunde 26organisatieleer 26

–, klassieke 318organisatiemetafoor 313organisatieontwikkeling 287, 290organisatiepsychologie 302organisatiesensitiviteit 18organisatiesociologie 302organisatiestructuur

–, formele 104–, functionele 86

organisatietheorie 26, 297organogram 88, 103orientatiefase 265Ouchi 316ouderraad 131output 43, 44, 45overheid 42, 52overlegkring 101overlevingscultuur 167overspanning 204Pareto-analyse 270participating 242particulier initiatief 42, 53particuliere instelling 52patientenvereniging 131PDCA-cyclus 284peer-assessment 193personeelsbeleid 259

–, multicultureel 171personeelsplan 263personeelsvertegenwoordiging 246Persoonlijk Ontwikkel Plan 191persoonscultuur 162perspectief

–, filosofisch 272–, klantgericht 272–, procesgericht 272–, productiegericht 273–, waardegericht 273

Peter, L.J. 179Peter-principe 179Peters, T.J. en Waterman, R.H. 278Pettigrew 315

De organisatie als hulpmiddel364

pikorde 105Pinto, D. 165polariseren 134politiek-historische benadering 306Pondy 315portfolioanalyse 256primus inter pares 148, 243privatisering 313procesbegeleider 138procescultuur 159productontwikkeling 257professional

–, lerende 325–, reflexieve 325

professionalisering 37profileringsinstrument 262profit 55profitorganisatie 55profitsector 56project, multidisciplinair 93projectgroep 97projectleider 93, 96projectstructuur 93

–, zuivere 95, 96promotie 190promotiebeleid 179public relations 213quality circles 271rechtspositie 215regel 154revisionisme 321ritueel 156roddel en gerucht 124Roethlisberger, F.J. en Dickson, W.J. 303rol

–, organisatorische 116–, vakinhoudelijke 116

rolcultuur 162Romein, J. 289Rooij, L. de 204roos van Leary 122Ruiter en Bakker, C.G. 102Sahlins 316salarisgesprek 193samenwerking 47, 48, 114sanctiemacht 207Sartre, J.P. 316schaalvergroting 289Schermer, K. 124, 166Schuringa, L. 235scientific management 314, 318

Register 365

selectiebureaucratie 32self-assessment 193Selling 241Selznick 313, 316semiprofessional 100Senge, P. 323, 325shared values 280Siebers, H., Verweel, P. en Ruijter, A. de 234Simons, P. en Verhage-van Kooten, M. 217, 227skills 280slechtnieuwsgesprek 194slingerbeweging 290SMART 262Smith, Adam 46sociologisch-functionalistische benadering 305sollicitatiebrief 181sollicitatiegesprek 182solliciteren 180soorten organisaties 29span of control 84spel, politieke 257Sperry, R.W. 317staf

–, ondersteunende 98, 99, 101–, technische 98, 99

staff 279staffunctionaris 88staflid 87stafstructuur 86stafvergadering 125stageovereenkomst 218standaard, professionele 68stand-by-overeenkomst 221STARR 183statuut 65Steehouder, M.F. 127stichting 34, 36strategy 280stress 204structure 279structuur 78

–, functionele 86, 90–, G(eografische)- 91–, horizontale 81–, informele 106–, linking-pin 85–, M(arkt)- 91–, P(roduct)- 90–, verticale 84

structuurkenmerk 78sturing 47, 48

De organisatie als hulpmiddel366

sturingsinstrument 261stuurgroep 96subcultuur 157, 158supervisie 189Swaan, A. de 306SWOT-analyse 254symbool 156systeem 41systeembenadering 44systeemdenken, biologisch 314systems 279taak 78taakcultuur 161taak-/functieomschrijving 200taakverdeling 78taakvolwassenheid 240takenpakket 78, 79, 200Taylor, F.W. 86, 314, 318, 320taylorisme 318team 80

–, zelfsturend 145teamrol 116, 117teamrolmanagement 117teamvergadering 124, 141technostructuur 98Telling 241Thomas, R. 233throughput 43, 46, 49, 51, 109, 139, 145Tichy 322tijd 164timemanagement 328toetsing, collegiale 189top, strategische 98, 99top-down 102, 239, 244TOPOI-model 163Total Quality Management 268, 321TQM 321Trompenaars, F. 161uiting 155uitvoerende 98, 99uitvoeringsfase 265uitzendovereenkomst 222unit 91vakbond 72, 212, 223veranderingsmatrix 284verantwoordelijkheid 200

–, gedelegeerde 145vereniging 35, 36verkoopcultuur 159verwarring 139verzorgingsstaat 305

Register 367

vetorecht 142vijfde discipline 325visgraatdiagram 270voorovereenkomst 221vriendjespolitiek 105vrijwilligerscontract 221waarde 155Walker, C.R. 320Weber, M. 313, 319welzijn 45welzijnsinstelling 42welzijnswerk 52werkgeversorganisatie 223werkklimaat 71werkoverleg 124, 246werkplan 264werkstress 204werving 50Wet verbetering poortwachter 225Whyte, W.F. 316, 320Wiener, N. 317wij-gevoel 161Wijn, M. 124Wilensky, H.L. en Labeaux, Ch.N. 306zelfsturing 145zorgarrangement 33

De organisatie als hulpmiddel368