De Lever

6A

De lever

• Leverlobjes• Aftakkingen:– Poortader– Leverslagader– Galgang– Leverader

De lever

• Via poortader en leverslagader bloed toegevoerd

• De cellen van leverlobje produceren gal• Via de galgang vervoerd naar de galblaas

Leverlobje

• Bevat levercellen• Producten van de

levercellen worden via leverader en galgang afgevoerd naar de galblaas

Functies

• Glucosegehalte van het bloed controleren: rond 0,1% van de bloedwaarde. Welke hormonen spelen hierbij ook alweer een rol?

• Aminozuren die het lichaam binnenkomen– Opnieuw gebruikt – Omgebouwd tot andere aminozuren– De essentiële aminozuren kan de lever zelf niet

maken, die moeten met het voedsel binnenkomen

Teveel eiwitten• Behoud van energie door aminozuren af te

breken. C2-verbinding ontstaat die kan worden gedissimileerd.

• Daarnaast ontstaat een aminogroep. • De aminogroepen worden verwijderd in de

lever: ammoniak. Deze giftige stof wordt vrijwel onmiddellijk omgezet

in ureum

Functies• De lever vormt eiwitten die een rol spelen bij de bloedstolling

• De lever heeft een ontgiftende werking. – Schadelijke stoffen omgezet in stoffen die minder schadelijk

zijn en beter oplosbaar zijn in water

• Vrijgekomen ijzer wordt deels opgeslagen in lever

• Ook kalium, koper, vitamine A, B12 en D worden hier opgeslagen

• Kan beperkte hoeveelheid vet opslaan

Functies• De lever vormt per dag ongeveer 0,7 liter gal:

– Bevat galzuren en cholesterol om de vetten te verdelen in druppels

– Resten van gifstoffen kunnen in de gal worden uitgescheiden. Via darm met ontlasting het lichaam uit.

• Breekt dode rode bloedcellen (en dus hemoglobine) af: bilirubine komt vrij. Komt voor in het gal en geven de kleurstof aan de ontlasting. – Hoog bilirubinegehalte in het bloed:

• versterkte bloedafbraak• slechte leverwerking• afsluiting van de galwegen (galstenen)

Functies• De lever bevat ongeveer 20% van het totale bloed in het

lichaam. Bij plotseling bloedverlies kan de lever voor aanvulling zorgen. Het dient dus als een soort bloed reservoir

• De lever vormt vitamine A uit carotenen die met voedsel binnen komen (wortel).

• Breekt cholesterol af en bouwt het op

• Bepaalde gifstoffen niet uit bloed: worden opgeslagen in lever (kwik, arsenicum)

Vetten• Vetzuren vervoerd via lipoproteïnen. De grootste

zijn de chylomicrons • Staan vetzuren af aan de weefsels en daar verder

verwerkt• Als ze de vetzuren kwijt zijn: resten (eiwit en

cholesterol) in de lever afgebroken

• Apo = proteïnen• groene bolletjes = fosfolipiden• C = cholesterol• T = triglyceriden

LDL en HDL• Meer vetzuren dan nodig: vetzuren verpakt in een ander soort

lipoproteïnen: VLDL's (very low density lipoproteïns). – Brengen de vetzuren naar de spier- en vetweefsels. Wat

overblijft zijn de cholesterolrijke LDL's. – LDL: Zij brengen de cellen die het nodig hebben cholesterol en

keren zonder cholesterol terug naar de lever.

• In de lever en de dunne darm worden ook HDL's (High density lipoproteïns) gemaakt. – Na productie bevatten deze heel weinig cholesterol en halen

het cholesterol uit de chylomicrons en de weefsels om dat terug te brengen naar de lever.

The good, the bad and the ugly• Teveel cholesterol: veroorzaakt galstenen. Gevolg?• Hoog LDL gehalte: hart en vaatziekten door

vervetting van de wanden van de bloedvaten. Wordt ook wel slecht cholesterol genoemd.

• Hoog HDL gehalte: brengt overtollig cholesterol naar de lever die het cholesterol vervolgens met het gal het lichaam uitwerkt

Alcohol

• Alcohol + alcoholdehydrogenase ethanal (aceetaldehyde)

• Ethanal + aldehydedehydrogenase azijnzuur. Dit kan verder gedissimileerd worden

• Eindproducten van alcoholafbraak kunnen worden gebruik voor dissimilatie: levercellen gaan minder vet omzetten in glucose

• De bloedsuikerspiegel daalt hierdoor. Het vet in de lever stapelt zich op: leververvetting.

• 6 weken geen alcohol: lever is ontvet

Alcohol• Ethanal is veel giftiger dan alcohol zelf. • Zorgt namelijk voor vochtverlies in de weefsels : kater! • Andere effecten van ethanal: blokkeren van celdeling en

remming van testosteronproductie.

• Werking tegen alcoholisme is hierop gebaseerd: disulfiram is een middel dat de werking van aldehydedehydrogenase onderdrukt waardoor ethanol ophoopt

Alcohol• Toch alcohol blijven gebruiken: alcoholische hepatitis.

Leverontsteking: levercellen sterven af. Galstoffen komen terecht in je bloed: geelzucht. Blijvende schade aan de lever

• Uiteindelijk: versteende en verharde lever (levercirrose). Deze

functioneert slecht. 12-30% van de alcoholisten sterft door niet functionerende lever

• Verder heeft alcohol een slechte invloed op rijping van je hersenen in de puberteit en tijdens de zwangerschap