38

Iedereen in en rond Herentals kent hetverhaal: dertig jaar lang had Rik Van Looygeen fiets aangeraakt, tot hij op zijn 70stebesloot dat het tijd was om zich opnieuw vangoed gerief te voorzien. Zijn aartsrivaal vanweleer bouwde ondertussen fietsen enuitgerekend bij hem kocht hij er één. En ook alwordt hij vrijdag 80, in het afgelopen jaar reedVan Looy drie keer per week.

‘Soms 80 tot 90 kilometer. Gemiddeld tegen35 kilometer per uur in de winter, 38 in dezomer. Als je goed uit de wind zit, heeft diesnelheid geen belang. Overlaatst passeerde ereen camion tegen 60-70. Ik zei tegen demannen: kom, erachteraan. Ze durfden niet.Gevaarlijk? Je remt altijd sneller dan eencamion.’

Jan Bakelants: ‘Ik ken dat groepje, maar ikheb nog nooit meegereden. Ik train het liefstealleen. Ze rijden tegen 40 per uur. Dat is rap,zonder meer.’

Van Looy: ‘Ik heb liever dat ze 40 rijden dan35. Dat gaat precies makkelijker.’

Jan: ‘Dat is het aanzuigeffect van het peloton.’Rik: ‘Peloton is een groot woord. Met vijf, zes

man zijn we. Soms pikken anderen aan enrijden ze enkele kilometers met ons mee. Nee,die weten niet in wiens wiel ze hangen. Dathoeft ook niet, want anders beginnen ze tochmaar weer over vroeger.’

Dertig jaar niet gefietst, dat is een eeuwigheid.Rik: ‘Midden in de zomer van 1970 ben ik

gestopt. Ik wilde eerst nog wat rond blijvenrijden, je kunt niet zomaar plots allesstilleggen. Onderweg kwam ik Vic Van Schilen Jos Huysmans tegen, de helpers van EddyMerckx, en die vroegen of ik niet met hen meewilde. Ik dacht: waarom niet? Tot ik hoordedat ze naar Namen reden. Ik heb me

omgedraaid en zo was het toch van vandaag opmorgen voorbij.’

Pappie moet meeLater, door de kleinkinderen (nadat ze

atletiek hadden beoefend, belandden die in hetwielrennen), sprong Van Looy toch weer op defiets. ‘Pappie moest mee. In het begin op eenoude fiets van de wielerschool, met riempjes enop sloefen. Ik had niets meer, alles was door desupportersclubs verloot. Ik had een goeie fietsnodig en zo ben ik bij Merckx terechtgekomen.Ik weet niet of hij is geschrokken – je moet hethem eens vragen, maar ik heb een schoonprijsje gekregen. Ik heb nu elf versnellingen.Elf! Toen ik begon, heb ik Parijs-Tours noggereden zonder versnelling.’

Zo is hij er opnieuw aan begonnen, met zijnschoonbroer – die ook al 78 is en eenopenhartoperatie heeft ondergaan – zijn zoonen nog enkele mannen die veel fietsten. ‘Ja, hetviel hard mee. Je raakt dat blijkbaar niet kwijt,ook niet na dertig jaar: bij wind goed in hetwiel gaan zitten, voelen wat er gebeurt. Ik rijdwel haast nooit op kop. En ik rijd eerst 20-25kilometer alleen, zodat ik een beetje benopgewarmd. Want die jonge mannenvertrekken altijd vol gas.’

‘Ik doe alles op het gevoel. Een hartslagmeterheb ik niet, een kilometerteller evenmin. Ikweet wanneer ik op kop kan komen enwanneer ik beter beschut blijf zitten. Hetrijden is niets. 35, 40, 50, zelfs 60 km per uurmogen ze rijden, als het met de souplesse nietmeer lukt, doe ik het met de force. Na dewinter heb ik wel een maandje nodig om weerin gang te komen. Gelukkig heb ik ook rollenthuis. Kom je van de training, Jan?’

Jan: ‘Nee, van bij Lieven Maesschalck

DE KEIZER EN DE KLEINE PRINS: RIK VAN LOOY EN JAN BAKELANTS

Jan: ‘Ik hadgraag in jetijd gekoerst’Rik: ‘Toen réédiedereentenminste. Numag de helftniet’

De een wordt vrijdag 80, was achttien jaar prof en won ongeveer alles wat er te winnenviel. De ander is 27, vijf jaar prof en won dit jaar voor het eerst. Rik Van Looy praatzelden – niet één woord in zijn pas verschenen biografie – maar voor stadsgenoot JanBakelants maakt de keizer van Herentals een uitzondering. ‘Het schoonste dat ik hebgewonnen? Mijn bankrekening.’Hans Vandeweghe, foto’s Jimmy Kets

(kinesitherapeut van Belgium’s finest, red.)voor een check-up. Dat is nodig, want ik hebsnel last van de rug en de nek.’

Rik: ‘Curieus is dat toch. Ik heb nooit lastgehad van mijn rug, nu nog steeds niet. Maarjij hebt altijd scheef gezeten op je fiets, al vanbij de nieuwelingen: een beetje gewrongennaar links.’Toen hij op Corsica zijn Touretappe won, hinghij vooral tussen zijn kader.

Rik: ‘Dat heb ik gezien. Daar moet ik nu omlachen: jullie trainen in de windtunnel, perfectaerodynamisch, maar dan kom je op de streepafgestormd met een peloton in je nek en teltdie positie van geen kanten.’

Jan: ‘Klopt. Zelfs al zit je omgekeerd op jefiets, het doet er niet toe: als je maar als eersteover die streep rijdt. Laten we zeggen dat ikeen vrij kenmerkende stijl heb, om niet tezeggen dat die er wat hoekig uitziet.’Ken jij de carrière van Rik?

Jan: ‘Ja, twee keer wereldkampioen, twee keerRonde van Vlaanderen, twee keer Parijs-Roubaix.’

Rik: ‘Drie keer Parijs-Roubaix.’Jan: ‘En uiteraard als enige wielrenner alle

klassiekers één keer of meer gewonnen. Delaatste was de Waalse Pijl.’

Rik: ‘Altijd zat er iets tegen. Maar in 1968,toen ik 36 jaar oud was en over mijnhoogtepunt heen, lukte het toch. Het was diedag precies allemaal plat, terwijl het andersaltijd hoge bergen leken.’

Elk voor zijn vel

Rik: ‘Onlangs passeerde er eencamion tegen 60-70 per uur. Ik zeitegen de mannen: kom,erachteraan. Ze durfden niet.Gevaarlijk? Je remt altijd snellerdan een camion’

Rik: ‘Jullie trainen in dewindtunnel, perfectaerodynamisch, maar dan storm jeop de streep af en telt die positievan geen kanten’Jan: ‘Zelfs al zit je omgekeerd op jefiets: hoe je over de streep komt,doet er niet toe. Als je maar wint’

Rik: ‘Waarom mag er niet meerworden afgestopt? Waar staat datje niet mag aanvallen in debevoorrading? En waarom moetde ploeg van de geletruidragervoorop rijden?’

Jan: ‘Als je vroeger op 80 kilometervan de finish ontsnapte, had jekans op slagen. Vandaag lachen zeje in je gezicht uit als je dat doet’

Rik: ‘Nee, ik heb mijn biografieniet gelezen. Dat interesseert mijniet’

Jan: ‘Ik ken de bedragen dieanderen verdienen die wel op hetjuiste moment hebbengepresteerd. Wel, ik krijg niet eensde helft’

Rik: ‘Armstrong is verdorie nooitbetrapt. Ik wil die bewijzenweleens zien’Jan: ‘Hij zat wel klem, hoor’Rik: ‘Mij hadden ze nooit zo vergekregen te bekennen’

39

Wie zou jij zijn in het huidige peloton?Rik (zonder aarzelen): ‘Rik Van Looy.’Jan: ‘Hij zou nog altijd een kopman zijn,

maar het niveau van de gemiddelde knecht issterk verbeterd. Vier van zijn knechten warendoor het plaatselijke café gesponsord. Nu bijSky…’

Rik: ‘Dat moet ik tegenspreken. Mijn helperswonnen ook koersen, ritten in de grote rondesen ze gingen met vier mee naar het WK.’

Jan: ‘Maar Sky koopt renners die zelf koersenkunnen winnen, maar zich moeten opofferenom te knechten. Richie Porte kan vierdeworden in de Tour, maar moet voor Froomewerken.’

Rik: ‘Er wordt te veel belang gehecht aan deTour.’

Jan: ‘Ik heb het zelf ondervonden: ik win éénrit en iedereen heeft het daarover. De Tour is

één en al hectiek. Ik probeer uit de sprints wegte blijven, maar op het laatst moet je altijd welnog iemand helpen en ongewild verzeil jetussen de sprinters. Levensgevaarlijk.’

Rik: ‘Jullie zitten met te veel van één ploegsamen. Ik had alleen Edgard Sorgeloos die bijmij bleef.’

Jan: ‘Veel spurters zouden beter af zijn metslechts één helper. Die zouden dan makkelijkersamen kunnen blijven dan dat treintje vanacht waarmee van alles misgaat en waardoorvreselijk gevaarlijke toestanden ontstaan.’

Rik: ‘De hele dynamiek van het huidigepeloton komt mij vreemd voor. Waarom mager niet meer worden afgestopt in de koers?Belkin (de ploeg van onder meer Robert Gesinken Sep Vanmarcke, red.) heeft het dit jaar éénkeer geprobeerd en er kwam boel van. Waarstaat dat je niet mag aanvallen in debevoorrading? En waarom moet de ploeg vande geletruidrager voorop rijden?’

‘Ze wachten vandaag ook veel te lang om te

koersen. Vroeger bleef in een ontsnappingiedereen rijden, nu mag de helft niet. Als het aleens gebeurde dat er één niet meer wildemeewerken, lieten we ons inlopen. Fred De

Bruyne en ik hebben ooit de Ronde vanLombardije zo verloren. Hij wilde niet en ikzat kapot. We stonden stil en het peloton vloogons voorbij.’

Jan: ‘Ik had eigenlijk liever in de tijd van Rikgekoerst. Vandaag wordt er goed doorgeredenen vijf minuten heel rap gekoerst, waarin deschifting wordt doorgevoerd. Ik denk dat zevijftig jaar geleden meer op duurvermogenreden, dat is meer mijn ding. Iedereen zag af.Als je toen op 80 kilometer van de finishontsnapte, had je kans op slagen. Vandaaglachen ze je in je gezicht uit als je dat doet. Metdrie, vier man houden ze je binnen schot ennet voor de aankomst word je bijgehaald.’

In de Tour moet jij je in die laatste kilometersdan toch hebben afgevraagd waar ze bleven?

Jan: ‘Jazeker, maar dat was zo’n rit waarin zezich hebben misrekend. Peter Sagan had éénhelper te weinig om mij bij te halen.’

Rik: ‘Wij hebben ook Giro’s gereden met 180man, maar zo georganiseerd als nu was het

niet. Ook in de klassiekers was het elk voor zijnvel om eerst aan te komen bij bijvoorbeeld deechte oude Kwaremont. Dat was een veredeldpad, op de plek waar nu de nieuwe ligt. DeRonde van Vlaanderen, die liep haast alleenover kasseien en veloweg, een pad in as naastde kasseien. Hier in Herentals koersen, datbetekende rijden over een kasseistrook van 12kilometer.’

Heb jij raad voor Jan?Rik: ‘Nee, hij moet het zelf voelen. Ik vind

dat allemaal overdreven. Neem nu diesportdirecteurs: als je ze hoort, is het alsof zijkoersen. Jan is slim genoeg, misschien eenbeetje te slim. Hij praat veel. Je moet jezelfaanpassen aan het milieu waarin je zit. Ikpraatte ook veel, maar er is een verschil. Ikvind: je kunt pas beginnen meepraten met eenpalmares, en dan bedoel ik als je een klassieker

of een kampioenschap hebt gewonnen.’

Wat vinden we van de radiocommunicatie, deoortjes?

Rik: ‘Ik hoor dat het goed is voor deveiligheid. Dus roept de sportbestuurder alshet gevaarlijk wordt. Wat zie ik: iedere ploegtrekt naar voren met zijn kopman en boem, zevallen.’

Jan: ‘Die nervositeit bij de minste hindernis:

40

hup, allemaal samen naar voren. Het wordtvan jaar tot jaar erger. Van mij mag het bestzonder.’

Rik: ‘Als kopman weet je toch zelf wat jemoet doen? Een sportbestuurder reed bij onsmet de auto achter het peloton. Ik zou het nietkunnen verdragen als ze in mijn oor zoudenzeggen dat ik naar links of naar rechts moet.Tegen Boonen moet je dat ook niet zeggen.’

Boonen of Gilbert?Rik: ‘Tom Boonen. Philippe Gilbert, een heel

jaar zo geweldig en dan niks… Zoek daar nuniets achter, want dat bedoel ik niet. Het is welopvallend dat de wereldkampioen haast nooitpresteert een jaar na zijn titel.’

Jan: ‘Ik ben geen wereldkampioen, maar watop mij is afgekomen na mijn zege in de Tour,geeft mij een idee van wat het moet zijn als jedat wel bent. Ik word nu al zenuwachtig vanwaar ik overal verwacht word.’Rik, in jouw boek staat dat jij ooit bent verhuisdomdat je te vaak werd lastiggevallen doorsupporters.

Rik: ‘Dat is onzin. We zijn verhuisd omdatons huis af was. Nee, ik heb dat boek nietgelezen. Het interesseert mij niet om dat telezen.’

Jan: ‘Je hebt het al eens meegemaakt, datherlezen dient nergens toe. (tegen Rik) Zehebben je toch betaald om dat te mogenschrijven? Nee? Hola, dat gaat over jou en danmag jij je procentje vragen.’

De man van 800.000 euroInsiders die dit lezen, zullen nu denken: typischBakelants. Na je ritoverwinning in de Tour zouje over de streep zijn gekomen en nog badend inhet zweet hebben gevraagd of je nu toch800.000 euro per jaar waard was.

Jan: ‘Dat heb ik nooit gezegd, dat zweer ik.

Dat bedrag klopt niet.’Rik: ‘Ik heb het ook gehoord en het heeft in

de gazet gestaan.’Jan: ‘Iemand heeft dat gerucht verspreid:

Bakelants denkt dat hij 800.000 euro waardis. Wat de na-Tourcriteriums betreft: dieworden georganiseerd om geld te verdienen, oponze kap dus. Dan vind ik het normaal dat jedaarvoor goed wordt betaald. (kijkt verstoord)Dat verhaal van die 800.000 euro heeftdeuren doen dichtklappen. Zelfs mijntoenmalige manager heeft dat nooit gevraagd,dat weet ik zeker.’

Rik: ‘Waarom heb jij een manager nodig? AlsJean Van Buggenhout destijds bij mij kwamna de eerste Touroverwinning van Merckx,vroeg ik meer dan het jaar daarvoor. Ik wasminder waard, maar ik moest meer hebben ofMerckx moest alleen in de criteriums rijden.En hij betaalde. Dat onderhandelen doe jebeter zelf.’

Jan: ‘Ik heb nu geen manager meer, hoewelhet toch makkelijk is als iemand anders datvoor jou doet. Zomaar een bedrag noemen,vind ik moeilijk. Mijn ex-manager heeft veelgevraagd, maar geen 800.000 euro. Nadienheb ik het zelf proberen op te lossen, en ik hebgevraagd wat ik waard was. Ik word nu nietvolgens mijn marktwaarde betaald. Door decrisis is er een onevenwicht in het peloton. Ikhad de pech dat ik de eerste helft van het jaarbuiten strijd was met een knieblessure. Ik kende bedragen die anderen verdienen die wel ophet juiste moment hebben gepresteerd. Wel, ikkrijg niet eens de helft.’

Rik: ‘Heb je op papier gezien hoeveel dieverdienen? Nee? Over niets wordt zo veelgelogen als over geld, neem dat van mij aan.En ik ben ook achttien jaar voetbalvoorzittergeweest, ik kan het weten. Ik geef je toch eengoeie raad. Wees content met wat je hebt en alser één naast jou zit van wie je weet dat hijmeer verdient, dan kun je altijd zeggen: ik benmeer coureur dan jij.’

Jan: ‘Natuurlijk ga ik daarom niet minderhard rijden. Het motiveert mij zelfs. Bovendienben ik tevreden over de manier waarop PatrickLefevere (de teammanager van OmegaPharma-Quick Step, waarbij Bakelantsonderdak vond, red.) het heeft aangepakt. Veelruimte om te onderhandelen was er niet, maarhij heeft mij tenminste niet met de rug tegende muur gezet, zoals anderen dat wel hebben

gedaan. En ik zit in een zeer goede ploeg.’

Maak je überhaupt een kans om je gang te gaanmet die strenge discipline binnen OmegaPharma-Quick Step?

Rik: ‘Als Boonen goed is in het voorjaar, ishet alleman voor den Tom, maar in de koersendie volgen – Gold Race, Luik-Bastenaken-Luik– moet jij het maar doen.’

Jan: ‘Ik zou niets liever hebben dan datBoonen de Ronde wint of Parijs-Roubaix. Danis de stress weg en kunnen wij in die anderewedstrijden onze gang gaan.’Heb je nog contact met je ex-teammanagerJohan Bruyneel?

Jan: ‘Ik heb met Johan gebeld toen ik dieproblemen had. Ondanks alles wat er gebeurdis, kun je niet om de expertise van Johan heenals het gaat om het financiële systeem van hetwielrennen en de marktwaarde van eencoureur. In mijn eerste jaar was Johan al nietmeer actief bij de ploeg betrokken; daarna ishij helemaal verdwenen. De Bruyneel van USPostal is niet de Bruyneel van RadioShack,overigens, en van Lance Armstrong was nooitsprake.’

Rik (zucht): ‘Armstrong... Ik zou nooithebben toegegeven. Hij is verdorie nooitbetrapt. Ik wil die bewijzen weleens zien.’

Jan: ‘Hij zat wel klem, hoor.’Rik: ‘Mij hadden ze nooit zo ver gekregen.

Voor het wielrennen is dat geen goeie zaak. Ikvind het raar dat ze worden betrapt nadat zezijn gestopt, maar ik kom uit een andere tijd.’Heb jij ooit van hormonen geweten?

Rik: ‘Ik denk dat er toen nog geen hormonenwaren. Amfetamines, die waren er wel, maar iknam alleen wat dokter Dries Claes mijvoorschreef. Cortisone kenden wij toen ook

41

niet – allez, ik in elk geval niet.’Jan: ‘Dat was gemakkelijk.’Rik: ‘In 1965 zijn de controles begonnen. Dat

was nieuw en veel tralala was daar niet bij. Dedokter zei: kleed je maar uit en plassen. Ikweet niet wat er na mij is gebeurd en ik denkook niet dat ik ben geklopt door gasten die welaan de hormonen zaten. Ik was 36 en traindeniet meer zo veel. Dan moet je niet zagen datanderen een pilleke hebben dat jij niet hebt.’

Blijf jij tot je 36ste koersen?Jan: ‘Hangt ervan af. Ik doe het erg graag,

nog steeds, ondanks alles. Het is wel eenbelastend beroep: pols gebroken, kniegebroken, elleboog gebroken.’

Rik: ‘Ik alleen een sleutelbeen, in Gent op depiste achter een derny. Helemaal in mijn eentjeaan het trainen voor het WK in Salo en toenviel ik toch wel, zeker. Weg WK en het wasverdorie op mijn trainingsparcours.’

Een toerke & een etentjeHeb je ergens spijt van?

Rik: ‘Nee. Ik heb altijd gedaan wat ik graagdeed. Soms vragen ze: wat is het schoonste datje hebt gewonnen? Als ik daar cru opantwoord, zeg ik: mijn bankrekening. Ik beneen zaak begonnen toen ik 20 was, en ik bensuccesvol geweest, zo zie ik dat.’

‘Wat ik in het peloton heb geleerd, is simpel:je moet voor jezelf opkomen. Je moet vriendenhebben en die doen eens wat voor jou, en jijdoet eens wat terug. Zonder kun je nietkoersen. Neem nu Jürgen Van den Broeck. Dieis toch een vreemde in het peloton? Hij koerstzelden en dan komt hij in de Tour. Wie kenthem?’

Jan: ‘Dat valt wel mee. Ze weten wel dat hij

meespeelt voor het klassement. Ik heb ook nietde meeste vrienden in het peloton, omdat ikniet de meest sociale ben. Pas als ik iets meervertrouwen heb, begin ik te praten. Je moetproberen contact te maken en vooral hetpeloton aan te voelen. Stommiteiten doen ofdemarreren op het ongepaste moment, datwordt niet geapprecieerd. Rik heeft gelijk datje beter goed ligt. Als je dan eens voorop raakt,zullen ze het jou misschien gunnen, terwijl zeeen ander absoluut willen terugpakken.’

Zijn er grote festiviteiten gepland op 20december?

Rik: ‘Nee. Als het goed weer is, rij ik eentoerke met de mannen en daarna is er eenetentje met de familie. We zijn met veertien, delaatste aanwinst is een achterkleindochter, eenferme. Mijn vrouw is dit jaar zwaar ziekgeweest en hoewel ze nu beter is, houden wehet toch beter rustig.’Geen zin om als master in de +80 nog eens vooreen wereldtitel te gaan?

Rik: ‘Allez jong, waarom zou dat nogmoeten?’

Jan: ‘Niet doen Rik. Je hebt alleen maar teverliezen. Als je wint, zeggen ze: dat isnormaal. Maar je zult zien dat er altijd één zalzijn die je wiel kan houden en je dan in desprint klopt. Die kan dan stoefen dat hij VanLooy heeft geklopt en dat hij zelf coureur hadmoeten worden.’

Rik: ‘Stel je voor.’

42

43