De inhoud van dit thema: 1-1 1.2Didactiek 1.3Didactische sleutelvragen 1.4Didactisch model 1.5Tips...

De inhoud van dit thema:

1-1

1.2 Didactiek

1.3 Didactische sleutelvragen

1.4 Didactisch model

1.5 Tips voor de praktijk

Didactiek:

1-2

de theorie van het les- en leidinggeven

Planmatig werken:

1-3

• voorbereiden of plannen

• uitvoeren of realiseren

• evalueren

Didactische sleutelvragen:

1-4

1 Waar moet ik beginnen? Wat is de beginsituatie?

2 Wat wil ik bereiken? Wat zijn mijn doelstellingen?

3 Hoe ga ik de les geven?

4 Heb ik mijn doel bereikt? Wat levert evaluatie van

de les mij op?

Componenten of pijlers van het didactisch

model:

1-5

1 de beginsituatie

2 de doelstelling

3 de les of training

4 de evaluatie

Het didactisch model:

1-6

• is een schematische weergave van het

lesgeefproces

• komt voort uit vier didactische sleutelvragen

• kent vier componenten: beginsituatie,

doelstellingen, les of training en evaluatie

• kent drie fasen van handelen: plannen, realiseren

en evalueren


2-1

2.2 Motorisch, cognitief en sociaal-affectief gedrag

2.3 Wisselwerking tussen de drie gebieden


Drie aspecten bij gedrag:

2-2

• motorisch gedrag

• cognitief gedrag

• sociaal-affectief gedrag


3-1

3.2 Wat is een beginsituatie(analyse)?

3.3 De plaats van de beginsituatie in het

didactisch model

3.4 Hoe ga je te werk bij het analyseren van de

beginsituatie?

3.5 De beginsituatiefactoren


Beginsituatie:

3-2

het geheel van gegevens die de startsituatie bepalen

van waaruit de les of training gegeven wordt

Beginsituatieanalyse:

het verzamelen, ordenen en interpreteren van alle

gegevens die een rol spelen bij het lesgeven

Plaats van de beginsituatie in het didactisch

model:

3-3

• er dient een wisselwerking tussen

beginsituatieanalyse en bepaling van de

doelstelling te zijn

• de beginsituatie is een belangrijk vertrekpunt

voor de les

• evaluatie leidt tot een vernieuwde, gewijzigde

beginsituatie

Gegevens over de beginsituatie zijn te

verkrijgen door:

3-4

• observeren

• vragen stellen

• specifieke middelen

Beginsituatiefactoren:

3-5

• beginsituatie van de groep

• beginsituatie van de individuele deelnemer

• beginsituatie van de lesgever

• beginsituatie van de randvoorwaarden

Specifieke, wisselende beginsituatie van de

groep:

3-6

• gemiddeld motorisch niveau:- bewegingsvaardigheden- bewegingseigenschappen- fase van het motorisch leerproces

• gemiddeld cognitief niveau:- kennis- inzicht

• gemiddeld sociaal-affectief niveau:- omgang- communicatie- motivatie

Beginsituatie van het individu:

3-7

opmerkelijke of opvallende deelnemers:

• motorisch

• cognitief

• sociaal-affectief

Beginsituatie van de lesgever:

3-8

• motorisch

• cognitief

• sociaal-affectief

• didactisch

Beginsituatie van de randvoorwaarden:

3-9

• tijd

• ruimte

• materiaal


4-1

4.2 Wat zijn doelstellingen en waarom zijn

doelstellingen nodig?

4.3 De plaats van doelstellingen in het didactisch

model

4.4 Soorten doelstellingen

4.5 Het formuleren van korte-termijndoelen


Doelstelling:

4-2

dat wat je wilt bereiken met je les

Doelstellingen zijn nodig om:

4-3

• aan te geven wat je wilt bereiken

• je aan te zetten tot nadenken over wat je gaat doen

• te komen tot een optimaal leerresultaat

• richting te geven aan de praktische invulling van de

les

• je te kunnen verantwoorden tegenover anderen

De plaats van ‘doelstellingen’ in het

didactisch model:

4-4

• er is sprake van een wisselwerking tussen de

bepaling van doelstellingen en de

beginsituatieanalyse (doelstellingen kunnen

nauwkeuriger worden bepaald, naarmate de

beginsituatie concreter is)

• de inhoud van de les wordt gestuurd door de

gekozen doelstelling

• evaluatie leidt tot een vernieuwde, bijgestelde

doelstelling

Doelstellingen kunnen worden ingedeeld

naar:

4-5

• gedragsaspecten

- motorische doelstellingen

- cognitieve doelstellingen

- sociaal-affectieve doelstellingen

• de termijn

- lange termijn

- middellange termijn

- korte termijn (lesdoel, lesdeeldoel, oefendoel)

Bij de omschrijving van doelstellingen

onderscheiden we:

4-6

• algemeen geformuleerde doelstellingen

• concreet geformuleerde doelstellingen

In de omschrijving van een concrete

doelstelling moet:

4-7

1 de bewegingsvorm genoemd worden (inhoud)2 sprake zijn van waarneembaar eindgedrag

(deelnemergedrag, werkwoord)3 aangegeven worden onder welke voorwaarden of

omstandigheden de groep/het individu het gewenste eindgedrag moet kunnen laten zien

4 aangegeven worden welke zogenaamde minimumprestatie(s) de lesgever als maatstaf gebruikt:- kwalitatieve minimale eis (vaardigheidseis), en/of- kwantitatieve minimale eis (meetbaar resultaat)


5-1

5.2 Wat verstaan we onder planning?

5.3 Functies van planning

5.4 Soorten planning

5.5 Macroplanning

5.6 Mesoplanning


Planning is:

5-2

• bepalen van doelen

• bepalen van de volgorde van doelen

• bepalen van tijdspad om doelen te realiseren

• bepalen van de inhoud om de doelen te

realiseren

Functies van planning:

5-3

• steunfunctie

• afstemmingsfunctie

• verantwoordingsfunctie

Soorten planning:

5-4

1 Op basis van doelgroep en situatie:

situatiegerichte planning

- gesloten planning

- open planning

2 Op basis van ‘tijd’:

- macroplanning (lange termijn planning)

- mesoplanning (middellange termijn planning)

- microplanning (korte termijn planning)

Mesoplanning:

5-5

• een planning voor de middellange termijn

• er zijn diverse typen mesoplannen:

jaarplannen, periodeplannen en themaplannen

• bij het maken van een mesoplan volg je de

structuur van het didactisch model


6-1

6.2 Plaats van de lesopbouw in het didactisch model

6.3 Wat is een standaardopbouw van een les?

6.4 Het begin van een les

6.5 De kern van een les

6.6 Het einde van een les


Lesopbouw:

6-2

1 begin: warming-up of inleiding

2 kern: één of meerdere kernen

3 einde: cooling-down of speelse vormen

Het begin van een les:

6-3

• lesintroductie

• warming-up of inleiding

Functies van de warming-up/inleiding:

6-4

• fysiologische functie

• psychologische functie

• pedagogische functie

Fasen van de warming-up:

6-5

1 algemene warming-up

2 rekken en losmakende oefeningen

3 specifieke warming-up

De kern van een les bestaat uit:

6-6

• aanleren

• verbeteren

• toepassen

De kern van de les kan zijn:

6-7

• één kern• meerdere, afzonderlijke kernen• meerdere, aan elkaar gekoppelde kernen

• kern 1: bekende vaardigheden verbeteren en verfijnen

• kern 2: - het herhalen en toepassen van de

vaardigheden uit kern 1

- het herhalen en toepassen van de vaardigheden

uit voorgaande les(sen)

Het einde van een les:

6-8

• cooling-down of speelse bewegingsvormen

• lesafsluiting


7-1

7.2 Wat is organiseren?

7.3 De functies van organiseren

7.4 Plaats van organisatie in het didactisch model

7.5 Opstellingen

7.6 De organisatiemomenten

7.7 Differentiatie

7.8 Organisatie van spel


Een goede organisatie moet leiden tot:

7-2

• een veilig verlopende les

• een intensief verlopende les

• een doelmatig verlopende les

Opstellingen:

7-3

• ‘opstelling’ is de organisatie van de lesgever, de deelnemers en de materialen

• belangrijke organisatorische vaardigheden zijn:

- het komen tot opstellingen

- het aanpassen van opstellingen

- het veranderen van opstellingen (6 W’s)

• bij organisatievorm is het belangrijk om de plaats van de lesgever ten opzichte van de deelnemers goed aan te geven

Organisatiemomenten:

7-4

1 de lesvoorbereiding

2 vlak voor de les

3 de start van de les

4 tijdens de les

5 het einde van de les

6 na de les

De organisatie van spel is te verdelen in:

7-5

• de organisatie vóór het spel

• de organisatie tijdens het spel

• de organisatie na het spel


8-1

8.2 Wat verstaan we onder bewegingsvormen?

8.3 Plaats van bewegingsvormen in het

didactisch model

8.4 Het kiezen van bewegingsvormen

8.5 Methodiek


Beweginsvormen:

8-2

De activiteiten die de sport en bewegingsleider

de

deelnemers laat uitvoeren om de geplande

doelstelling(en) te bereiken

Richtlijnen bij het kiezen van

bewegingsvormen:

8-3

• eisen (criteria) vanuit het didactisch model:- aansluiten bij beginsituatie- bijdragen aan realiseren van doelstelling

• eisen waaraan bewegingsvormen moetenvoldoen:- veilig- betekenisvol - voldoende belevingswaarde en afwisseling

(psychische curve)- optimale intensiteit (arbeidscurve)- differentiatie

Methodiek, methode, leergang:

8-4

• methodiek: de theorie die ons richtlijnen geeft over de weg waarlangs we ons doel kunnen bereiken, en met name over de volgorde van de bewegingsvormen die we onze SB-deelnemers aanbieden

• methode: de manier waarop we iets aanleren en de volgorde van bewegingsvormen die we daarbij gebruiken

• leergang, een methodiek: de stapsgewijze, gefaseerde opbouw van een aantal specifieke bewegingsvormen om tot een bepaald (bewegings)doel te komen

Algemene methodiek:

8-5

• algemeen methodische principes

• methoden: deelmethode en totaalmethode

• leergang

• methodisch-didactische hulpmiddelen

Algemeen methodische principes:

8-6

• bewegingsvormen moeten aansluiten bij bekende

en beheerste bewegingsvormen

• bewegingsvormen moeten geleidelijk oplopend in

moeilijkheidsgraad zijn (van makkelijk naar

moeilijk)

• bewegingsvormen kennen een opbouw van

enkelvoudig naar samengesteld (complex)

• bewegingsvormen nemen in moeilijkheid toe op

basis van veranderingen op arrangementsniveau

(organisatieniveau) en/of op leervoorstelniveau


9-1

9.2 Wat zijn didactische werkvormen?

9.3 De plaats van didactische werkvormen in het

didactisch model

9.4 Indeling van didactische werkvormen

9.5 De keuze van didactische werkvormen

9.6 Didactische werkvormen

9.7 Didactische hulpmiddelen


Didactische werkvormen:

9-2

manieren om leren in de zaal (veld, zwembad) zo te

organiseren, dat deelnemers zoveel mogelijk leren

Indeling didactische werkvormen:

9-3

• organisatorisch

• wijze van aanbieden

• open en gesloten

De keuze van didactische werkvormen is

afhankelijk van:

9-4

• beginsituatie:

- randvoorwaarden

- deelnemerkenmerken (leeftijd, intelligentie, aantal)

• doelstellingen:

- motorisch

- cognitief

- sociaal-affectief

• bewegingsvormen (sport- en bewegingsactiviteiten):

- gevaar

- concentratie

Indeling didactische werkvormen:

9-5

• organisatorisch- vrij werken- werken in groepen- werken in een vaste volgorde (banen, stroomvorm)- klassikaal werken

• wijze van aanbieden- opdrachtvorm- instructievorm- vraagvorm of vraaggesprek- vorm van zelfontdekking - coachvorm- spelvorm

• ruimte die de lesgever biedt- open didactische werkvormen- gesloten didactische werkvormen

Twee voorbeeldvormen:

9-6

• het opdrachtvoorbeeld

• het instructievoorbeeld


10-1

10.2 Het belang van presenteren

10.3 Succesvol presenteren

10.4 Eigen vaardigheid

10.5 Voorbeeldfunctie


Succesvol presenteren:

10-2

• voorbereiden van een presentatie

• verbale communicatie

• aandacht voor non-verbale aspecten

De voorbereiding van een presentatie:

10-3

• deelnemers, doel en afstemmen boodschap

• opbouw van de presentatie

Communicatie:

10-4

• verbaal: in woorden

• non-verbaal: in lichaamstaal

Non-verbale aspecten van presenteren:

10-5

• uiterlijk

• lichaamshouding

• gezichtsuitdrukking, oogcontact

• arm- en handgebaren

Belang van eigen vaardigheid:

10-6

• voorbeeld

• motivatie

• acceptatie

• inleving

• hulpverlening

Voorbeeldfunctie:

10-7

• de lesgever als model• beroepshouding

- betrokkenheid- respect- empathie- echtheid- openheid- flexibiliteit- betrouwbaarheid- omgaan met emoties- klantgerichtheid- distantie (integriteit)


11-1

11.2 Wat is leren?

11.3 Vormen van leren

11.4 Sociaal-affectief leren

11.5 Cognitief leren

11.6 Motorisch leren

11.7 Input tijdens het motorisch leerproces

11.8 De persoon binnen het motorisch leerproces

11.9 Feedback tijdens het motorisch leerproces

11.10 Fasen van het motorisch leerproces

11.11 Kwantiteit van de les


Rijping en leren:

11-2

• rijping: min of meer autonome ontwikkeling van

het menselijk lichaam

• leren: proces waarbij onder invloed van

oefening of het opdoen van ervaring een

relatief permanente verandering ontstaat

Vormen van leren:

11-3

• sociaal-affectief, cognitief en motorisch leren

• intentioneel leren en incidenteel leren

Sociaal-affectief leren gaat over:

11-4

• samenwerken

• assertiviteit

• kritiek geven en ontvangen

• fair play

• accepteren, incasseren

Cognitief leren gaat over kennis van

en inzicht in:

11-5

• gezondheid en hygiëne

• spelregels

• tactiek

• techniek en methodiek

Basisschema motorisch leren:

11-6

input persoon output(instructie)

(leerresultaat)

volgende poging feedback

Instructievormen:

11-7

• visuele instructie (plaatje)

• auditieve instructie (praatje)

• tactiele of manuele instructie (beweging aan

laten voelen)

• mentale instructie (in gedachten uitvoeren,

zelfinstructie)

Visuele instructie:

11-8

• voorbeeld

• foute voorbeeld

• foto

• video

• markeringspunten

Auditieve instructie:

11-9

• uitleg, praatje

• ‘doe alsof’-opdrachten

• ritmische begeleiding

• gedragsgecentreerde instructie

• doelgecentreerde instructie

Tactiele of manuele instructie:

11-10

• aanvoelen van de beweging

• tikje of zetje

• inzet van een beweging

Mentale instructie:

11-11

• mental rehearsal, uitvoeren in gedachten

• zelfinstructie

Cognitieve handelingen van de deelnemer:

11-12

• MHV-patroon:

- motivatie

- houding (concentratie)

- verwachting

• aanpakgedrag:

- foutenanalyserende aanpak

- momentaanpak

Relatie alertheid/prestatie:

11-13

prestatie

alertheid/concentratie

Handelingstheorie (Pijning):

11-14

• instructie:

- gedragsgecentreerde instructie

- doelgecentreerde instructie

• aanpakgedrag:

- foutenanalyserende aanpak

- momentaanpak

• didactische werkvorm:

- dialogisch bewegingsonderwijs

Indelingen van feedback:

11-15

• feedback over het bewegingsverloop• feedback over het resultaat

• intrinsieke feedback- auditief- visueel- proprioceptief

• extrinsieke feedback- auditief- visueel- tactiel- mentaal

Corrigeren:

11-16

• functies

- geven van informatie

- vergroten motivatie

• manieren

- auditief

- visueel

- tactiel

- situatie beïnvloeden (arrangement)

Motorisch leerproces:

11-17

1 oriëntatiefase- globale bewegingsvoorstelling- opdoen bewegingservaring

2 grofmotorische fase- gedetailleerde bewegingsvoorstelling- uitvoeren totale beweging

3 verfijningsfase- verfijnen van de beweging- verbeteren deelstructuren

4 automatiseringsfase- bewegingsverbindingen- bewegingscombinaties- bewegingsverzwaringen

Kwantiteit van de les:

11-18

• dosering

- hoeveelheid

- intensiteit, arbeid-rustverhouding, massed practice,

distributed practice

• frequentie

- aantal herhalingen

• variatie

- veranderingen


12-1

12.2 Wat is evalueren en waarom doe je dat?

12.3 Plaats van de evaluatie binnen het didactisch

model

12.4 Evaluatievormen

12.5 Evaluatiemethoden

12.6 Evaluatie-instrumenten


Functies van evalueren:

12-2

• verbeteren volgende les

• bijstellen doelstellingen

• beoordelen en selecteren

• input voor begeleiding

• reflectie eigen functioneren

• verantwoording

Functies van evalueren:

12-3

• productevaluatie: evaluatie van resultaat, van doelstellingen- kwantitatieve productevaluatie- kwalitatieve productevaluatie

• procesevaluatie: evaluatie van lesverloop, van de didactische componenten- beginsituatie- lesopbouw- organisatie- bewegingsvormen- didactische werkvormen

Evaluatiemethoden:

12-4

voor productevaluatie

• prestatieproeven

• circuit

• wedstrijd

voor procesevaluatie:

• groepsgesprekken

• individuele gesprekken

• evaluatieformulieren

De inhoud van dit thema: 1-1 1.2Didactiek 1.3Didactische sleutelvragen 1.4Didactisch model 1.5Tips...

Documents

Transcript of De inhoud van dit thema: 1-1 1.2Didactiek 1.3Didactische sleutelvragen 1.4Didactisch model 1.5Tips...