www.bartels.nlNederland - Duitsland - Ghana - Ierland - Polen - Turkije

Building Information Modelling (BIM)

BIM, Building Information Modelling, is de oplossing die het mogelijk maakt datalle relevante informatie gedurende het hele bouwproces op één plek digitaal gebruikt, beheerd en wordt opgesla-gen.

Ervaring met BIM

De Van Heek parkeergarage in Enschede, in BIM uitgewerkt in Revit met architect en installatieadviseur

Alle partijen die bij het bouwproces betrokken zijn hebben toegang tot deze informatie en werken dus met dezelfde uitgangspunten en informatie. Ze zien van elkaar wat er gebeurt. De informatie is continu be-schikbaar en altijd actueel. Niet alleen voor de partijen die werken met BIM is het ideaal, ook voor de op-drachtgever en/of eindgebruiker is BIM nuttig. Het geeft onder meer de mogelijkheid om 3D digitaal door het gebouw te lopen. Dit vergroot niet alleen het in-zicht, maar ook het enthousiasme!

Bartels beschikt over de ervaring en mogelijkheden om samen met andere projectpartners te werken in een BIM model. Dit is een groeimodel, in de loop van het bouwproces komt hier steeds meer informatie in.

BIM werkmethodiek

Artist impression van een spoorbrug, door Bartels ontworpen

Het ideaalbeeld van BIM is dat alle partijen in een centraal model werken. In de praktijk is het vaak praktischer dat ver-schillende partijen in hun eigen model werken. Een BIM model hoeft dus niet één model te zijn, maar kan ook be-staan als een database met samenhangende gegevens van het bouwwerk. Op deze manier ontstaat een coördinatie-model met daaronder de verschillende aspectmodellen van bijvoorbeeld architect, constructeur en installateur.

Deze verschillende modellen moeten in de loop van het bouwproces wel continu onderling gecoördineerd en ge-synchroniseerd worden. Bartels kan deze coördinatie voor u verzorgen tijdens dit traject. Wij maken gebruik van een BIM server, waarop alle bestanden worden opgeslagen en beheerd. Op deze server kunnen alle partijen vervolgens werken.

Er kan grofweg op twee manieren gewerkt worden; volgens een Open of Gesloten BIM. Bij een Open BIM kan er met verschillende software worden gewerkt, waarbij de model-len in IFC formaat worden uitgewisseld. Deze worden ver-volgens over elkaar heen gelegd in een IFC viewer, bijvoor-beeld Solibri of Navisworks. Met een clash controle worden alle fouten opgespeurd. Alle partijen moeten deze fouten in hun eigen model vervolgens controleren. In een Gesloten BIM werken alle partijen met dezelfde software. Het voor-deel hiervan is dat je live in het model kunt werken en dus direct knel-punten of problemen ziet.

Werken volgens BIM geeft in een vroeg stadium inzicht in de kritische punten van een ontwerp. Ook wordt hiermee bijge-dragen aan het beheersen van het ontwerp, waardoor kostenverhogende onderdelen vroegtijdig onderkend worden. De opdrachtgever en het project-team komen op deze manier niet voor verrassingen te staan.

De voordelen van BIM

Detailaansluiting in 3D uitgewerkt, op deze manier kunnen veel problemen of knelpunten snel geconstateerd en opgelost worden.

3D model van de gevel en luifel van het Medisch Spectrum Twente, het nieuwe ziekenhuis in Enschede

Gegevens worden in een BIM model maar één keer in-gevoerd en vervolgens hergebruikt in daaropvolgende documenten en tekeningen. Het schetsontwerp van de ar-chitect is de eerste stap in de opbouw van een uitgebreid en rijk BIM model. De traditionele werkwijze moet hierbij worden losgelaten, alle projectpartners kunnen in principe tegelijk aan het project werken. Dit kan een groot voordeel in de tijd opleveren en dus een kostenbesparing.

Voor een optimale samenwerking moet het onderlinge ver-trouwen tussen de BIM partners groot zijn. Als we kijken naar nieuwe samenwerkingsverbanden, dan is volgens Bartels BIM de spil. Ketensamenwerking, lean bouwen, duurzaamheid, toekomstbestendigheid, alles komt samen in het werken volgens de BIM methodiek.

De rijkheid van het BIM model bepaalt het niveau van BIMmen. De BIM werk-methodiek faciliteert de informatieverrij-king van het model, zodat er van grof naar fijn gewerkt kan worden. Daarnaast ver-loopt hierdoor de uitwisseling van de ene naar de andere projectpartner soepel.

Afbeelding: alle bovenstaande partijen kunnen gezamenlijk werken volgens de BIM werkmethodiek

Standaard wordt er op 3D niveau gewerkt. Dit betekent een samenwerking tussen architect en constructeur en even-tueel de installatieadviseur. Bij BIM op 4D niveau kan er een koppeling worden gemaakt met de tijd, zodat de plan-ning uit het model gehaald kan worden. Op 5D niveau kan er een koppeling met de begroting, hieruit kan dus het kostenaspect worden gehaald. Deze twee niveau’s zijn vaak interessant voor de opdrachtgever en de uitvoerende partij.

Tot slot is het nog mogelijk om op 6D niveau een koppeling te maken met beheer en onderhoud van het pand. In de ge-bruiks- en exploitatiefase kan dit veel voordelen opleveren voor de eigenaar en/of gebruiker van het gebouw. Verbou-wingen, renovaties of aanpassingen kunnen direct in het model worden verwerkt. Hiermee is er altijd een actueel overzicht van het gebouw.

In eerste instantie zal een hoger BIM niveau meer in-spanning vragen, omdat er in het voortraject meer tijd in ge�nvesteerd moet worden. Maar dit betaald zich later, in de bouwfase en in de onderhoudsfase, terug, bijvoorbeeld in lagere faalkosten en tijdsbesparing voor onderhoud en beheer.

Op basis van de bestaande BIM modellen kunnen desge-wenst nog analysemodellen gemaakt worden, zoals kos-tencalculatie, planningsanalyse, duurzaamheidanalyse en een clash detectie.

Rechtsboven: uitgewerkt appartement met alle disciplinesRechtsonder: een clash detectie in NavisWorks

Linksboven: een 3D BIM model van een zorggebouw waarin architect, installateur en constructeur Bartels werken.Linksonder: een screenshot van Solibri model checker, waarin IFC modellen kunnen worden gecontroleerd op clash detectie

Niveau van BIM

December 2009 werd de eerste paal gesla-gen van het ambitieuze en futuristische nieuwe hoofdkantoor van IT-onderneming Decos Technology Group. Bijzonder aan het ontwerp is de staalconstructie, waaruit het gebouw is opgebouwd. Het door Inbo Architecten ontworpen gebouw lijkt meer op een ingeslagen meteoriet dan een kan-toor.

Decos Noordwijk

Foto: het Decos kantoor in aanbouw, de stalen spanten worden met hout bekleed.

De bijzondere gevels vormden voor zowel Bartels als Inbo een uitdaging. Door te werken met het 3D tekenprogram-ma Revit is dit een haalbaar project geworden. Het gebouw heeft namelijk gevels die vlak zijn maar niet haaks aanslui-ten. In het 3D model is dit ook goed te zien. Dit maakte het project inzichtelijk voor architect en constructeur. Lastige aansluitingen en knelpunten kregen op deze manier al in de ontwerpfase de aandacht die ze nodig hadden.

Foto: het Decos kantoor in Noordwijk, een ontwerp van Inbo architecten

Afbeeldingen: opbouw van het kantoorgebouw in een 3D constructiemodel

Het Amstelkwartier wordt een van de nieuwe verrassingen van Amsterdam: aan de brede bocht in de Amstel ligt straks een woonwijk op de grens van het cen-trum en het groene hart. Bartels werkt als hoofdconstructeur aan het kavel 4a, dat ontwikkeld wordt door de Maarsen Groep. Hier worden 139 luxe vrijesectorapparte-menten gerealiseerd met een onder-grondse parkeergarage.

Amstelkwartier

Boven: 3D constructiemodel van de appartementen Onder: artist impression van het Amstelkwartier

Binnen het ontwikkeltraject heeft de BIM werkmethodiek er sterk aan bijgedragen dat risico’s en kosten zorgvuldig konden worden gewogen en er efficiënt en gericht gewerkt kon worden aan een haalbaar plan.

Bij dit project hebben wij met de aannemer, Waal Bouw, gewerkt volgens de Lean filosofie. Hierbij is sprake van een pull planning, waarbij de gereeddatum als startpunt wordt genomen. Aan de hand hiervan is samen met alle partijen uit het bouwteam een strakke planning gemaakt. Op deze manier wordt er slimmer en beter gewerkt, wat zich uitbetaald in winst (in welke vorm dan ook) voor de opdrachtgever.

Artist impression van kavel 4a, door Architecten CIE

In Breda is men gestart met de bouw van het nieuwe treinstation. Het nieuwe sta-tion wordt een eye catcher in het centrum van Breda. Met een lengte van 300 meter en een opvallende architectuur ondergaat het stationsgebied een ware metamor-fose.

OV Terminal Breda

Afbeeldingen: Artist impressions van de OV terminal, een ontwerp van architect Koen van Velsen

Er wordt op basis van BIM gewerkt in opdracht van de aan-nemerscombinatie Ballast Nedam - Hurks.

Bartels zet het hele model in 3D op, om fouten te voorkomen en het hele ontwerp inzichtelijk te maken. Dit is een rijk 4D model waar de aannemer zijn planning en hoeveelheden uit kan halen. Bartels modelleert zoals het in werkelijkheid uitgevoerd gaat worden.

Normaal gesproken tekent de constructeur bijvoorbeeld al-leen de vorm van de vloeren. Nu moet het aan de hand van de stortvolgorde worden opgezet en moeten de vol-umes van het beton exact kloppen. Dit betekent veel extra werk voor de modelleur, maar levert een vermindering in werkvoorbereidingstijd op voor de aannemer. Daarnaast zorgt deze manier van modelleren ervoor dat eventuele fouten in een vroeg stadium worden ontdekt. En dat brengt de kans op faalkosten in het bouwstadium weer omlaag.

Afbeelding: 3D constructiemodel door Bartels van het noordelijke bouwdeel van de OV Terminal

OVG projectontwikkeling ontwikkelt voor Danone in Utrecht op het science park een duurzaam R&D centrum, met een labora-torium en kantoorruimte, het Danone Innovation Center. Kenmerkend voor de architectuur van Cepezed is de strakke staalconstructie die in het zicht blijft.

Danone Innovation Center

Afbeelding: 3D model van het Danone complex van binnen, met in het atrium een zwevende trap

Samen met de architect is gewerkt volgens de BIM methodiek. Op deze manier kon in vijf weken samen het complete Definitief Ontwerp worden opgezet.

Hierbij is parallel in één model getekend. Cepezed tekende het bouwkundige deel, waarna ze het model met ons uitwis-selden en Bartels constructief in hetzelfde model tekende. Op deze manier werden de modellen twee keer per week uitgewisseld. Afwijkingen ten opzichte van elkaars model werden op deze manier snel inzichtelijk.

Door deze manier van werken kon er veel aandacht worden geschonken aan eventuele knelpunten. Omdat de staal-constructie in het zicht bleef, is bijvoorbeeld extra gekeken naar de aansluiting van kolommen en andere details. Het resultaat was dat er veel tijd bespaard werd en de aanne-mer straks niet tegen deze knelpunten aanloopt tijdens de uitvoering.

Afbeelding: het 3D constructiemodel van Bartels

Doordat bezoekers van de te realiseren nieuwbouw van het Medisch Spectrum Twente, het nieuwe ziekenhuis in Ensch-ede, gaan parkeren op laag -2 in de be-staande Van Heek garage, worden er aan-passingen gerealiseerd aan deze garage.

Van Heek parkeergarage

In opdracht van de Gemeente Enschede worden de aan-passingen aan de garage door ons samen met de archi-tect en installatieadviseur volgens de BIM methodiek uitge-werkt. Bartels is tevens als hoofdconstructeur betrokken bij de nieuwbouw van het ziekenhuis.

Doordat alle partijen hebben gekozen om te werken met dezelfde software, Revit, is er sprake van een gesloten BIM. Wanneer er echter met verschillende software wordt gewerkt, moeten modellen via IFC worden uitgewisseld en wordt er gesproken van een Open BIM.

Bij iedere partij staat letterlijk een lokale server, die weer communiceert met een centrale server in Breda. Hierop staat het centrale model. Architect Atelier PRO, instal-latieadviseur Valstar Simonis en Bartels als constructeur hebben allen hun eigen lokale model op hun eigen server staan. Hierin wordt live gewerkt. Vervolgens communiceert het lokale model met het centrale model en worden de wijzigingen hierin verwerkt. Deze wijzigingen worden ver-volgens ook weer verwerkt in de lokale modellen van de overige partijen. Zo is altijd de actuele stand beschikbaar.

Bartels is de leidende partij bij het modelleren van de aan-passingen aan de parkeergarage. Dit komt omdat de con-structie leidend is ten opzichte van de architectuur, van-wege de aard van het bouwwerk. De aanpassingen zijn gefaseerd gemodelleerd, waardoor je een goed beeld krijgt van hetgeen er in de loop van de tijd aan werkzaamheden gebeurt. Dit is BIM op 4D niveau, waardoor de planning uit dit model kan worden gehaald.

Foto: Huidige westelijke inrit van de Van Heek parkeergarageAfbeelding: BIM model van de Van Heek garage

www.bartels.nl