de HAVEN

www.pwc.nl

Als zeevaartnatie hebben we een naam hoog te houden. Het scheep vaart -bedrijf en de bijbehorende logistieke sector zijn al eeuwen drijvende krachten achter onze economie, en ook voor de toekomst zijn de verwach tingen hoog-gespannen. Zo wil Nederland in 2020 Europees marktleider zijn in de keten van trans nationale goederenstromen. PwC ondersteunt deze ambitie graag. Bijvoorbeeld door relevante thema’s hoog op de politieke agenda te plaatsen en concrete aanbevelingen te doen voor verbeteringen en stimuleringsmaat-regelen. Alleen met een goed inves teringsklimaat kan Nederland kapitaal en talent binnen de dijken houden. Het is de voorwaarde om uit te kunnen groeien tot keten regisseur en niet te vervallen tot doorgeefl uik. De inzet is de maritieme en logistieke cluster in zijn geheel te versterken. Want hoe breder de basis, hoe groter de kans op succes.

Isis Bindels, +31 (0)88 792 36 06, [email protected]

Het moet uit de breedte komen

© 2012 PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 3412089) Alle rechten voorbehouden.

4890-01 PwC Adv. T&L A4.indd 1 3/29/12 3:41:13 PM

Imago Maritieme cluster

30ste Havencongres Rotterdam: Ondernemers met lefveRslag

INTeRvIeW

RONdeTafelgespRek met dick Benschop, dirk van slooten, guido dubbeld en Hans smits

samen werken aan mix duurzame energie

deJaarliJks magazine biJ Havencongres rotterdam

DE H

AVEN 2012

12-137_HCRMagazine2012_omslag_v6_424x297.indd 1 16-05-2012 19:04:03

Op zoek naar gemotiveerde medewerkers?

Het Werkgeversservicepunt kan u helpen!

www.spijkenisse.nl

Wat houdt onze dienstverlening in?

Doet u met ons mee? Wij maken graag een vrijblijvende afspraak met u.Het Werkgeversservicepunt is ook werkzaam in de gemeenten Bernisse, Brielle en Westvoorne.

ER ZIJN VEEL DOUANEGARANTIES. ER IS ER MAAR ÉÉN DIE GRENZELOOS ONDERNEMEN GEMAKKELIJK MAAKT.

Wetgeving verplicht steeds meer internationaal opere-

rende bedrijven om douanegaranties te laten stellen. Een

douanegarantie van Nationale Borg biedt hun de vrijheid

om grenzeloos én probleemloos te blijven ondernemen.

Nationale Borg is namelijk dé expert als het gaat om

douanewetgeving. En omdat wij een groot deel van alle

douanegaranties afhandelen, hebben wij een snel en goed

contact met de belastingdienst. Maar dat is niet alles.

Omdat wij onze klanten door en door kennen, kunnen

we nancieel borg voor hen staan. Als u zaken doet met

Nationale Borg kunt u uw kapitaal dus vrijhouden. Niet

voor de bank, maar om in alle vrijheid te ondernemen. Dat

maakt Nationale Borg uw ideale partner in het interna-

tionaal zakenverkeer. Wilt u met ons in zee? Neem dan

gerust contact met ons op. Kijk op www.nationaleborg.nl

of kom eens langs op de Keizersgracht 165 te Amsterdam.

DE ENIGE ONAFHANKELIJKE BORGVERSTREKKER VAN NEDERLAND.

Met dank aan Rederij Clipper Stad Amsterdam

BBCCOM_00778_NatBorg_Douanegarantie.indd 1 30-3-11 10:1212-137_HCRMagazine2012_omslag_v6_424x297.indd 2 16-05-2012 19:04:11

Beste Lezer,

Voor u ligt de jaarlijkse uitgave van de Haven, een vakblad over de strategische ontwikkelingen in de Rotterdamse haven. De haven is druk en dynamisch, veel verschillende takken van sport worden er beoefend en komen samen. En als je er bent, proef je dat. Uit enquêteresultaten van de jongeren verenigingen blijkt dan ook dat mensen die er werken er niet meer weg willen.

Toch blijft imago een uitdaging: bij het aantrekken van jongeren om er te studeren en te werken en bij de veiligheidsdiscussies met bewoners. Ook bij nieuwe plannen zoals bijvoorbeeld rondom energie en energie-reductie. Kijk naar de reacties rond-om ondergrondse opslag van CO2 of bijstook met biomassa. Hoe kunnen we dat negatieve imago naar buiten toe verbeteren?

We hebben geprobeerd de beweging van de haven te vangen in dit magazine met uiteenlopende onderwerpen. Zo leest u bijvoorbeeld over nieuwe energie in de haven tijdens een rondetafelgesprek met de voormannen van Shell, Havenbedrijf Rotterdam, Vopak LNG en Eneco. En over innovatie gesproken: de ontwikkelingen rondom het intelligent maken van de lading: iCargo. Ook het afhandelen van die lading kan sneller en intelligenter. Cargotec is daar volop mee bezig op onder meer Maasvlakte 2.

Het zal u niet ontgaan dat een deel van de input voor de artikelen komt van het Havencongres Rotterdam 2012. Zo hebben we o.a. geprobeerd Maurizio Aponte te verleiden tot uitspraken over het normaal toch wel gesloten MSC. Ook komen verrassende nieuwe ondernemers aan het woord actief in Rotterdam, samen met de jongere generatie die dit jaar ook een podium kreeg. Het was een enerverende middag, wat heeft geleid tot boeiende verhalen. We hopen u met dit magazine wat meer inzicht te geven in de nieuwe en spannende ontwikkelingen in de haven.

see you next year!Daniëlle Schönhage

de HAVEN 2012 3

CoLoFonde Haven® verschijnt eenmaal per jaar.

www.havencongres.nl

Een uitgave van:Management ProductiesPostbus 82 3130 AB Vlaardingen010 435 04 [email protected]

Hoofdredactie:Janny Kok,Press Release

Eindredactie:Daniëlle Schönhage

Bladmanagement:Marieke Vollebregt

Vormgeving:Zeker ontwerp + communicatie

Omslagfoto:Danny Cornelissen, PortPictures.nl

Fotografie:Robert Tjalondo, Rockin’ PicturesDanny Cornelissen, PortPictures.nl

Druk:Silber Druck oHG, Niestetal (D)

Advertenties:Anita Korendijk

Oplage: 2.500Verspreiding: haven professionals in Nederland en België.

ISSN: 2213 - 3062

©2012 Management Producties b.v.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gege-vensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek-tronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgevers en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgevers en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgevers en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aanspra-kelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op be-doelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele ken-nis en ervaring en de te gebruiken infor-matie te controleren.

Voorwoord

12-137_HCRMagazine2012_biwerk_v6.indd 3 15-05-2012 10:58:33

4 de HAVEN 2012

‘ de Laatste raFFinaderij die in europa gesLoten zaL worden, staat in rotterdam’ Rondetafelgesprek met Dick Benschop, president-directeur Shell Nederland, Dirk van Slooten, managing director Vopak LNG Holding, Guido Dubbeld, CFO Eneco en Hans Smits, president- directeur Havenbedrijf Rotterdam.

Interview op Havennummer 5210 over co-siting

water VerBindende FaCtor Voor Huntsman en eVides

Interview met Maurizio Aponte, Martin Poulsen en Michiel Nijdam

’maak de HaVenBeLastingVrij’

‘trots op de HaVen’

Vraag & antwoordmet Jan Bert Schutrops,President VOPAK Nederland

6

22

44


creo

Interview op Havennummer 5210 over co-siting

water VerBindende FaCtor Voor Huntsman en eVides

imago maritiem CLuster Onderzoek van PwC over de toekomst van het Nederlandse Maritieme cluster.

port oF tHe Future:’niet kiezen is VerLiezen’

‘trots op de HaVen’

Jongeren op het podium van

Havencongres Rotterdam 2012

16

46

40

de HAVEN 2012 5

inHoudRondetafelgesprek Rotterdam Energiehaven

Samen werken aan mix duurzame energie is noodzaak.

30ste HavencongresRotterdam 2012

Huidige resultaten kunnen garantie geven voor de toekomst

Port of the future: Niet kiezen is verliezen

Over dé haven van Europa, 2030 en ambities

Global developmentsin containers

Overcapaciteit van schepen nog beheersbaar

Ondernemers met lef: zaak van geen woorden maar daden

In gesprek met Peter Goedvolk en drie nieuw gestarte ondernemers

Intelligent innoverenSamenspel van machines, technologie en ketendenken

Een jonge haven vernieuwt zichzelf

Tafelgesprek met Smits, Van Sluis en Baljeu op het Havencongres Rotterdam 2012

Internationaal archipel van niches

Resultaten onderzoek maritiem cluster door PwC

Vraag en antwoord met Jan Bert Schutrops

Rotterdamse haven maakt wereld van verschil

Synergievoordelen met co-siting

Praktijkcase van Evides en Huntsman

6

16

22

26

31

36

40

44

46

18


6 de HAVEN 2012

aan mix duurzame ener gie is nood zaak‘

‘samen werken

De redactie van dit magazine was te gast bij het Havenbedrijf Rotterdam in het World Port Center op de kamer van de president-directeur. Op de zestiende etage kwamen samen om te praten over Rotterdam Energiehaven: Dick Benschop, president-directeur Shell Nederland, Dirk van Slooten, managing director Vopak LNG Holding, Guido Dubbeld, CFO Eneco en natuurlijk Hans Smits.


de HAVEN 2012 7

rondetafelgesprek

aan mix duurzame ener gie is nood zaak‘

‘samen werken


8 de HAVEN 2012

rondetafelgesprek

Wat Hans Smits, Dick Benschop, Dirk van Slooten en Guido Dubbeld betreft is er geen twijfel over mogelijk: Rotterdam is dé Energiehaven. Van Slooten klinkt als een reclamespot voor de haven als hij de reto-rische vraag opwerpt “wat zou Rotterdam zijn zonder energie? De haven kan zich meten met Houston, Singapore en Shanghai. Hier kunnen de allergrootste schepen komen, er zijn goede achterlandverbindingen dus is het mooi dat hier een energiehub is gekomen. Daarin zouden wij graag willen investeren, tenminste als er ruimte is.”

De vraag over beschikbare ruimte in het Rotterdamse havencomplex is al eerder opgeworpen. Het antwoord ligt in efficiënte inrichting van bestaande ruimte en in die van Maasvlakte 2.

amBitieEen andere vraag is of de havenbeheerder de ambitie kan waarmaken om de haven in 2030 wereldwijd koploper te laten zijn op het gebied van efficiency en duurzaamheid, zoals in de Havenvisie 2030 is voorzien.

Smits en zijn gesprekspartners menen van wel. “De ambitie is haalbaar in goede logistieke oplossingen, een goed politiek klimaat en een goed samenspel met diverse partijen. Wij hebben een goede samen-werking met de Milieudienst DCMR, de overheden en het havenbedrijfsleven. Het is fantastisch om de doelstelling samen te bereiken, al beseffen we dat daarvoor veel nodig is.”

Dat vinden de andere gesprekspartners ook, maar ze wijzen ook op de innovatie die in de bestaande energie-industrie plaatsvindt. Benschop doet dat wijzend op de activiteiten van de raffinaderij in Pernis, die samen met de chemische fabrieken in Moerdijk de groot-ste in Europa is en op de GTL (gas to liquids – een schonere brandstof uit gas) aanlanding. Hij meldt meteen dat in juni de ontzwave-lingsfabriek (HydroDeSulphurisation) HDS 6 officieel in gebruik wordt gesteld. Dat is een installatie voor de productie van diesel met een ultralaag zwavelgehalte. Shell ontwikkel-de de hoogwaardige technologie voor de ontzwavelingsfabrieken zelf en zorgde ervoor

De topmannen van het Havenbedrijf Rotterdam, Shell Nederland, Vopak LNG Holding en Eneco waren het in het rondetafelgesprek al snel met elkaar eens: “Er zal een verschuiving in gebruik van energiebronnen moeten plaatsvinden. De samenleving is te lang aan het gebruik van koolwaterstoffen blijven hangen.”

’de Laatste raFFinaderij die in europa gesLoten zaL worden,

staat in rotterdam’

smits:

“er zuLLen grote (Lng) Bunkerstations komen in de HaVen en in Het aCHter Land. aLs rotterdam dat reaLiseert, VoLgen andere.


de HAVEN 2012 9

dat de installatie een van de duurzaamste en efficiëntste raffinagefabrieken ter wereld zal zijn.

niet VanzeLFsprekendDat is ook wel nodig om onderscheidend te zijn in de markt. “De concurrentiepositie van raffinaderijen is niet vanzelfsprekend; ook de vestigingen in de Rotterdamse haven niet”, aldus Benschop. “Er is zeker 30 procent overcapaciteit aan raffinaderijen in Europa, dus zullen we moeten bekijken wat er op nationaal en Europees niveau moet gebeuren om concurrentiekracht te behouden.” Van Slooten onderschrijft dat. Hij merkt op dat door toename van disbalans in de markt de business bij Vopak toeneemt. Alle ont-wikkelingen zouden kunnen betekenen dat raffinage activiteiten verschuiven naar het Midden- en Verre Oosten, waarop Smits meteen reageert met “de laatste raffinaderij die in Europa gesloten zal worden, staat in Rotterdam”.

De industrie speelt zeker in op verandering van productie- en handelsstromen en op ver-scheidenheid in gebruik van diverse energie-bronnen. Zo bezien is het niet verwonderlijk dat Shell de grootste investeerder in LNG is onder de private olie- en gasmaatschappijen. De interesse in de technologie voor de commerciële toepassing van de schone LNG werd in 1964 al zichtbaar. Nu wil Shell LNG een volwaardige plek geven in de mix van fossiele brandstoffen.

Het geloof in schone LNG-productie en gebruik is dusdanig dat Shell de Zuid- Koreaanse scheepswerf Samsung Heavy Industries opdracht heeft gegeven voor de bouw van een drijvende fabriek voor de productie van vloeibaar aardgas. De ’floater’ (600.000 ton DWT) komt voor de kust van Australië te liggen, het gas gaat naar Azië. Maar er zijn Nederlandse toeleveranciers bij betrokken: SBM Offshore en het maritiem onderzoekscentrum Marin dat de testen uitvoerde van het supergrote schip annex drijvende LNG-productiefabriek.

goLden age oF gasBenschop en Van Slooten hebben het in dat kader over een mozaïek van gas en renewables in mobiliteit. Van Slooten: “GTL brandstof en LNG kunnen relatief makkelijk in transport worden gebruikt”, vertelt hij tijdens het rondetafelgesprek. “LNG uitponden van grote naar kleine schepen is ook mogelijk. Tenslotte moeten kleinere schepen, zoals in de shortsea, ook voldoen aan de eisen die in 2015 ingaan voor laagzwavelige brandstof in de Baltische Zee en verdere SECA-gebieden. Er zullen daarvoor ook grote bunkerstations komen in de haven en in het achterland voor de binnenvaart. Als havens dat realiseren, volgen andere. Vopak zit niet voor niets in deze haven, maar ook in Marseille. We hebben om die reden ondermeer de Altamira Mexico terminal gekocht (in joint venture 60% Vopak/40% Enegas voor USD 408 miljoen, red.).

“er zuLLen grote (Lng) Bunkerstations komen in de HaVen en in Het aCHter Land. aLs rotterdam dat reaLiseert, VoLgen andere.

Van sLooten:


10 de HAVEN 2012

Van boven naar beneden: - Eerste schip op de Gate terminal in Rotterdam- Artist Impression van Shell: Floating Liquefied Natural Gas (FLNG)- Enecogen, één van de schoonste gastgestookte

electriciteitscentrales in Europa

rondetafelgesprek

In het algemeen investeren en herinvesteren we wereldwijd alleen in duurzaamheid en langdurige projecten.”

Voor Eneco moet investeren in duurzaamheid een tweede natuur zijn, getuige de mission statement van de energieleverancier ‘Samen gaan we voor duurzaam’. Dat benadrukt Dubbeld dan ook als hij het heeft over ‘smart grids’ en Eneco’s inspanningen om zijn afnemers te voorzien van zonnepanelen en groene stroom afkomstig uit zonne- en windenergie. Eneco focust zich in R&D ook op biobrandstof. “Daarmee moeten we in 2030 een heel eind komen”, zegt Dubbeld over de bevoorrading van zeker 2,2 miljoen klanten in Nederland. “We investeren 800 miljoen euro op jaarbasis in duurzame ener-gievoorzieningen en de verbetering van distributienetten. Toon (een thermostaat die inzicht geeft in energieverbruik en mogelijke besparingen), zonne-energie en slimme energie meters zijn daar maar een paar voorbeelden van.” (De laatste registreert het actuele energieverbruik en geeft dit door aan de netbeheerder, red.). De komende 4 jaar wordt 600 miljoen euro van de investeringen in Rotterdam gedaan, dit gaat naar wind-energie, zonne-energie en biomassa. Dat is bijna het dubbele van hetgeen Rotterdam zelf investeert.”

Daarbij noemt hij de gas gestookte energie-centrale Enecogen op de Maasvlakte ook even als duurzaam voorbeeld. Eneco en Dong Energy hebben daarin ieder een 50 procent belang. De centrale heeft een vermogen van 870 Megawatt in totaal en een efficiëntie van 59,5%. Enecogen stoot de helft minder CO2 uit dan de bestaande moderne gasgestookte centrales. Ze is sinds 21 november vorig jaar operationeel, maar wordt nu al de meest efficiënte en schoonste gasgestookte centrale van Europa genoemd. Dubbeld beschouwt het in ieder geval als een uitgemaakte zaak dat energiecentrales niet meer op kolen, maar op gas worden gestookt, dat het energiebedrijf investeert in de aanleg van windparken en dat er voorzien wordt in de infrastructuur voor warmte en hergebruik van warmte. De flexibiliteit van een gasge-stookte centrale sluit ook prima aan om de fluctuaties in wind en zon op te vangen.

gezamenLijk optrekkenEneco en het Havenbedrijf Rotterdam trek-ken in voorkomende gevallen gezamenlijk op richting overheid voor het verkrijgen van vergunningen. Dat soort acties leidt soms niet tot het gewenste resultaat, zoals in het geval van de mogelijke plaatsing van


creo

de HAVEN 2012 11

windmolens op de zeewering van Maas -vlakte 2. Daarvoor moest separaat een vergunningenprocedure worden opgestart, terwijl het logischer zou zijn de plaatsing van de windmolens als deel van de bouw-werkzaamheden voor de zeewering op te nemen. Hans Smits had daarop aanvankelijk kritiek, maar begrijpt nu wel waarom de zaak zo is gelopen. “Het gaat om twintig hele grote windmolens op de kering die na tien jaar zullen worden overgedragen aan Rijkswater-staat. Zo bezien is het niet verwonderlijk dat de overheid zeer zorgvuldig te werk gaat. We zijn intussen on speaking terms en we verwachten dat de windmolens in 2014 mogelijk operationeel kunnen zijn.”

Smits geeft desgevraagd aan dat het Haven-bedrijf Rotterdam er alles aan doet om economie en ecologie in goede balans te hou-den. “Voor zover nodig nemen wij de regierol op ons, maar vaak trekken we gezamenlijk op naar Den Haag of Brussel. Het is een kwestie van vertrouwd worden door bedrijven en door de overheid. Dat vertrouwen bestaat ook tussen Rotterdam en Antwerpen. We zijn samen bezig met een feasibility studie voor mogelijke uitbreiding van het pijpleidingen-netwerk tussen beide havens. We verwachten in Q3 (het derde kwartaal van 2012, red.) de studie af te ronden.”

Uit de woorden van Smits blijkt verder dat de blik richting Duitsland – inclusief de haven Duisburg als achterlandhub – intensiever wordt. Dat gebeurt in de wetenschap dat de zogenoemde ARA havens – Amsterdam,

Rotterdam en Antwerpen – belangrijker voor Duitsland worden. Vopak-man Van Slooten noemt in dat verband ook de Eemshaven ‘die een satelliet bunker-station voor LNG kan worden’. Bij alles voorzien de gesprekspartners dat Rotterdam nog sterker een hub wordt voor een netwerk van andere havens. Het is een kwestie van denken op grote schaal, kijken naar afstand en mogelijke integratie en geen sentimenten laten meespelen bij het nemen van beslis-singen. Conclusie: “Denk Europees. Als je het hier verkeerd doet, vertrekken je klanten naar elders. We hebben het over een open markt, waarin de klant bepaalt welke dien-sten hij wil afnemen en waarin hij graag wil investeren.”

Co2 reduCtie kostBare zaakDaaraan kan de vraag worden gekoppeld of de klant wel wil betalen om ‘de schoonste’ te zijn. Olieprijzen worden almaar hoger in tijden van crises en biobrandstof blijkt nog eens 5 procent duurder dan olie. In zo’n omstandigheid is het moeilijk de samen leving te overtuigen van de noodzaak duurzame energiebronnen te gebruiken en daarvoor de juiste prijs te betalen. Tot dusver worden de werkelijke kosten van groene stroom alleen in Duitsland doorberekend aan de klant.

Benschop noemt in dat verband de paradox dat de handelsprijs van CO2 nu zo’n 8 euro per ton is en daarmee geen zinnig prijssig-naal afgeeft, terwijl de CO2-kosten van aller-lei standaarden en verplichtingen oplopen

’eneCo FoCust ziCH ook op BioBrandstoF. daarmee moeten we in 2030 een HeeL eind komen’

duBBeLd:


Reserveer nu: www.rotterdamenergyport.nl

LantarenVenster, Rotterdam, Donderdag 21 juni 2012

Hét energiedebat met 150 deelnemers:

ROTTERDAM ENERGY PORT

ADV109__REPvj12_voor HCRmag_v4.indd 1 14-05-2012 15:53:2112-137_HCRMagazine2012_biwerk_v6.indd 12 15-05-2012 10:58:57

creo

tot 200 tot 300 euro per ton. ”Het is beter om een marktconform prijssignaal af te geven, dan allerlei kosten te verbergen. We moeten vooral kosteneffectief te werk gaan.”

De gesprekspartners zijn het met Benschop eens dat innovatie gestimuleerd moet worden door R&D en proefprojecten te subsi diëren. Nu wordt er te veel gekeken naar levenslange exploitatiesubsidies voor projecten. Het argument is dat langdurige subsidies zouden kunnen leiden tot gemak-zucht bij de producenten. Zij kunnen immers op gegarandeerde omzet rekenen bij lang-durige overheidssteun. Benschop noemt in dat verband de opkomst van Chinese fabri-kanten van goedkope zonnepanelen die de Europese fabrikanten wegconcurreren. “De huidige wijze van subsidiëren leidt tot een soort bubble in de zonne-energie sector.” (min of meer vergelijkbaar met de economi-sche ‘zeepbel’ in de IT sector die in de jaren 90 uiteenspatte, red.)”

De ultieme oplossing kwam niet op tafel, of deze moest zijn om CO2 vloeibaar in lege gasvelden op zee op te slaan. Er zijn al ideeën ontwikkeld, zoals inname van CO2 uitstootrechten tegen een bodemprijs, export van CO2 afvang en verkoop; bijvoorbeeld aan de glastuinbouw zoals nu al gebeurt, en het ontwikkelen van kostenefficiëntere duurzame productiemethoden. Dat moet de stimulans zijn voor het bedrijfsleven en consumenten om duurzame energie af te nemen tegen een prijs die voor verkoper en afnemer acceptabel is.

Het rondetafelgesprek heeft grotendeels de vraag beantwoord of het Havenbedrijf Rotterdam, Shell Nederland, Vopak LNG Holding en Eneco zelf ‘de schoonste in het land’ zijn. President-directeur Smits en anderen geven de gekende invulling van milieubewustzijn in eigen huis door lichten uit te doen in onbezette ruimten en water-besparende voorzieningen. Een van de schepen van de Havendienst vaart op NEXT-BTL brandstof en andere zullen zo mogelijk volgen. Smits en de zijnen gaan ook met de eigenaren van het World Port Center praten over verregaande voorzieningen om het gebouw CO2 neutraal te maken.

“Wij zijn CO2 neutraal”, besluit Smits terwijl de overige gesprekspartners instemmend knikken. De redactie van dit magazine heeft helaas niet kunnen vaststellen of de directie-auto’s van de gespreksdeelnemers dat ook zijn. Mogelijke reductie daarvan zou op de agenda kunnen staan in het totaal van de vermindering van de CO2 uitstoot met 50% in 2025, vergeleken met die in 1990. Dat is de doelstelling van het Rotterdam Climate Initiative, waarvan het Havenbedrijf Rotterdam partner is.

Transport en opslag van CO2 (CCS) en afvang daarvan zullen een groot deel van de beoog-de afname moeten zien te bereiken. Op die manier kan Rotterdam bewijzen werkelijk de schoonste in het land te zijn.

’Het is Beter om eenmarktConForm prijssignaaL aF te geVen, dan aLLerLei kosten te VerBergen’

BensCHop (oVer prijs Co2):

de HAVEN 2012 13

Reserveer nu: www.rotterdamenergyport.nl

LantarenVenster, Rotterdam, Donderdag 21 juni 2012

Hét energiedebat met 150 deelnemers:

ROTTERDAM ENERGY PORT

ADV109__REPvj12_voor HCRmag_v4.indd 1 14-05-2012 15:53:21 12-137_HCRMagazine2012_biwerk_v6.indd 13 15-05-2012 10:58:58

14 de HAVEN 2012

HavenUpdate.com

o n l i n e c o m m u n i t y


de HAVEN 2012 15

dé site die HaVeninFo samenBrengt

HaVenupdate.Com


HaVenCongres rotterdam 2012

Wat doet een congresorganisator die moet constateren dat er geen felle discussies over bepaalde onderwerpen zijn in de Rotterdamse haven? Die laat sprekers en deelnemers in de toekomst kijken, dromen dat zij de baas zijn van de haven en toont aan dat ondernemen met lef kan leiden tot innovatieve oplossingen. Alle aanwezigen op 17 april kunnen tenminste één advies ter harte nemen: stop de negatieve retoriek en wees trots op wat er hier tot stand is gekomen.

16 de HAVEN 2012


de HAVEN 2012 17

30ste HaVenCongres rotterdam Leert:

Huidige resuLtaten kunnen garantie geVen Voor de toekomst

Alle aanwezigen kunnen tenminste één advies ter harte nemen: stop de negatieve retoriek en wees trots op wat er in Neder-land, en in Rotterdam in het bijzonder, tot stand is gekomen. Als die waarschuwing zelfs door buitenlanders – in dit geval CEO APM Terminals Europe Martin Poulsen – wordt afgegeven, moet de Nederlandse geneigd-heid om zaken negatief te benaderen wel zeer opvallend zijn. “We zijn in dit land goed in staat om als iets niet goed is, dat uit te vergroten”, beaamde president directeur Hans Smits van het Havenbedrijf Rotterdam tijdens het congres dan ook. Hij en andere sprekers weigerden te blijven somberen.

Dat kunnen ze doen op basis van markt-gegevens die aantonen dat Nederland wat import betreft van Europees niveau is opgeklommen naar wereldniveau en steeds belangrijker wordt voor de EU, dat toekomst-verwachtingen van McKinsey en van Policy Research elkaar niet veel ontlopen (de inter-pretatie van de gegevens verschilt wel) en dat ondanks de snelle economische groei in China er nog een heel groot verschil is tussen de GDP van de Volksrepubliek en dat van Europa.

De toekomst mag dan onzeker zijn, zoals Michiel Nijdam zijn gehoor voorhield, maar daarop anticiperen is mogelijk; zeker als overheden en het bedrijfsleven flexibel genoeg zijn om rekening te houden met diverse scenario’s en op termijn met de zich dan voordoende werkelijkheid.

Deelnemers aan het 30ste Havencongres die opbeurende woorden wilden horen in crisistijden, zijn op hun wenken bediend. Transporteconoom Nijdam vertelde zijn gehoor dat de kansen voor het grijpen liggen in de concentratie van zeehavens in de Rijn-Schelde Delta, als er maar sprake is van samenwerking van terminal operators, havenautoriteiten en rederijen. Executive director Europe Maurizio Aponte van Mediterranean Shipping Company (MSC) voegde daaraan toe dat de overcapaciteit in de scheepvaart nog steeds beheersbaar is, maar waarschuwde wel dat deze in de containervaart een probleem kan worden. “Het is vreemd dat je verladers nooit hoort klagen als vrachttarieven laag zijn.”

Martin Poulsen en Maurizio Aponte

HaVenCongres rotterdam 2012


18 de HAVEN 2012

port oF tHe Future:

niet kiezenis VerLiezen

Het zal op congressen maar weinig voorkomen dat er een songtekst in een presentatie getoond wordt. Vopak Nederland president Schutrops deed dat in zijn ope-ningsspeech door een deel van de song België van Henk Westbroek te tonen. Dit ter illustratie dat het lastig is om een land aan te wijzen, waar alles in orde is:

‘k heb getwijfeld over België omdat iedereen daar lacht ‘k heb getwijfeld over België want dat taaltje is zo zacht ‘k stond zelfs in dubio maar ik nam geen enkel risico ‘k heb getwijfeld over België

dé HaVen Van europaSchutrops: “We zijn veel te kritisch in Nederland, terwijl we ons zou-den moeten realiseren hoe goed we het in dit land hebben. We voeren hier discussies waarvan mensen in Azië denken ‘waar hebben ze het

Dagvoorzitter René Buck, sprekers en deelnemers aan het 30ste Havencongres Rotterdam hebben kunnen nadenken over stellingen zoals “naar welk land verhuis je als de gang van zaken in Nederland je niet bevalt”, “niet kiezen is verliezen” en “het havenbedrijfsleven bestaat uit blanke mannen en grote bedrijven die de dienst uitmaken”. Dagvoorzitter René Buck zette de toon na de openingstoespraak van president Vopak Nederland Jan Bert Schutrops door de laatste stelling te poneren. In de loop van het congres bleek de werkelijke situatie genuanceerder te zijn.

Jan Bert Schutrops tijdens zijn openingstoespraak


creo

de HAVEN 2012 19

over’. De discussie of de Olympische Spelen in Rotterdam of in Amster-dam gehouden moeten worden bijvoorbeeld. Die is voor Aziaten onbegrijpelijk, zeker gezien de afstand tussen beide steden. Het is zaak te kiezen ‘doen of niet doen’. Niet kiezen is verliezen!” Hij betoogde dat Nederlanders zich bewust zouden moeten zijn van unique selling points in het buiten-land, zoals de voetballers Arjan Robben en Wesley Sneijder (Schutrops: “in China heten ze Lobbe en Sneidel”) en het feit dat Rotterdam dé haven van Europa is.

“Het gaat erom beter en meer te communiceren over hetgeen er in de haven gebeurt en dat veiligheid en risicobeperking daarbij een zeer grote rol spelen. Dat moeten we vooral richting mensen in de buurt van het haven- en industriecomplex doen en ook richting overheid, onderwijs en bedrijfsleven.”

kennis maken, kennis deLenHet vooruitstrevende van de haven en industrie is op velerlei plekken zichtbaar voor wie daar oog voor heeft. Dat bewezen voorzitter Jong Havenvereniging en business manager logistics Havenbedrijf Rotterdam Gerrit Peekstok, commissaris externe relaties LINK Maritiem en marketing manager Kuehne + Nagel Perry Pieëte en bestuurslid Jong VRC en senior executive Maersk Line Desiree Tetteroo. Ze weerspraken de stelling van dagvoorzitter Buck als zou de haven alleen uit blanke mannen bestaan en grote bedrijven die de dienst uitmaken.

“Het gaat om kennis maken en kennis delen”, aldus Peekstok over de activiteiten van Jong Havenver-eniging, waarbij hij ondermeer de Master Classes bij de maritieme opleidingengroep STC noemde, de Mainport Meewerkdagen,

de organisatie van de verkiezing van het ultieme Jong Haventalent en de RTM Port Party als feestelijk netwerkevenement. “Daar gaat het echt niet alleen om feesten en bier drinken. Het gaat er alleen infor-meler aan toe onder het motto ‘als je elkaar niet kent, kun je ook geen zaken met elkaar doen’.”

Dat is ook de instelling van de jonge leden van LINK Maritiem, een informeel netwerkplatform voor jonge professionals in de haven en transportsector. Jong VRC houdt het ogenschijnlijk wat serieuzer door als adviesorgaan voor het hoofdbestuur van de VRC (Vereni-ging Rotterdamse Cargadoors) te fungeren en als denktank voor de toekomst van de vereniging. Jong VRC-leden komen ondermeer bij elkaar in diverse werkgroepen. Bij alles is het doel om kennis en netwerk van jonge cargadoors te vergroten.


creo

20 de HAVEN 2012

winnaarDe drie maritiem gerelateerde jon-gerenorganisaties konden op het Havencongres Rotterdam de kennis van de congresdeelnemers peilen. Jongeren quizmaster Pieëte begon met de makkelijke vraag wat de oudste voetbalclub van Rotterdam is: Sparta of Feyenoord. Er gingen heel wat rode kaarten de lucht in met het goede antwoord, maar dat aantal slonk in de loop van de quiz aanmerkelijk; zeker bij de vragen ‘Wie werd als eerste verkozen tot Jong Haventalent?’ en ‘Hoeveel leden hebben de drie jongeren-vere nigingen bij elkaar opgeteld?’.

De winnaar met het dichtstbijzijnde antwoord (550 leden) bleek HbR president Hans Smits te zijn. Hij riep bij aanvaarding van de prijs – een op aluminium gedrukte havenfoto van fotograaf Danny Cornelissen – dat hij alle schijn van voorkennis tegen zich had, maar ook: “ik vind het heel belangrijk

overrijp is voor verandering. “De waterklerken staan nog steeds alleen per telefoon in contact met kantoor. Daardoor krijgen we 4 à 5 keer invoer voordat uiteindelijk het gewenste resultaat er is.”Informatie-uitwisseling moet dus effectiever en transparanter wor-den. Dat zal naar verwachting in 2030 ook zo zijn.

De jongeren die in ‘De Nieuwe Generatie Over de Haven’- film aan het woord kwamen, verwachten dat de sectoren LNG en maritieme dienstverlening een grotere vlucht gaan nemen, dat de verhouding mannelijke en vrouwelijke werkers in de haven zeker 60/40 procent zal zijn en dat er in 2030 nog gro-tere volumes door de haven zullen worden behandeld. Ze voorzien ook een efficiënter doorgevoerde samenwerking tussen Rotterdam, Dordrecht, Moerdijk en verder in de Rijn-Schelde Delta om concurrerend te kunnen blijven.

wat jullie doen in en voor de haven”. Smits beloofde meteen na te denken over de eindbestemming van de trofee. Hij maakte aan het slot van het congres bekend dat de speciale afdruk van de haven -foto naar de winnaar van Jong Haven talent van dit jaar zou gaan. Deze werd een paar dagen na het Havencongres aangewezen in de persoon van projectmanager Nautische Ketencoördinatie Jacob Bac bij de Divisie Haven-meester van het Havenbedrijf Rotterdam.

2030 ‘Acteurs’ in het door de jongeren-verenigingen getoonde filmpje durfden koffiedik te kijken om de toekomst van de haven te voorspel-len. Ze benadrukten daarin het be-lang van duurzaamheid, effectieve communicatie en samenwerking van de diverse havens en partijen. Wesley Lems van Vopak Agencies weet in ieder geval wat er nu al

razende reporter

JK: Wat hebben de jongeren op het podium u geleerd?

MvR: Als vader van vier dochters neem ik sowieso mee het verhaal van de man/vrouw verhoudingen die naar 40/60% gaan. Inderdaad kom ik op cruciale functies in mijn dagelijkse werk steeds meer vrouwen tegen, die ook steengoed zijn.

JK: Hoe is het gesteld met de man/vrouw verhouding binnen Rhinecontainer?

MvR: Wij gaan ook gestaag naar een verhou-ding van 50/50, nu is dat 35/65. Maar het gaat er vooral om dat je de juiste mensen hebt. De gemiddelde leeftijd bij ons in het bedrijf is ongeveer de helft van mijn leeftijd. Dus misschien is het tijd om op te stappen!

JK: Dat kan je niet menen!

MvR: Zolang ze me accepteren, blijf ik er werken tot mijn pensioen. Ik houd van mijn vak!

steeds meer Vrouwen op CruCiaLe FunCties

mattHieu Van roermund (mVr) - managing direCtor rHineContainer

Razende reporter Janny Kok (JK) interviewde de deelnemers tijdens de ontmoetingsmomenten.


de HAVEN 2012 21

amBitieUit de 400 reacties op de door de drie jongerenorganisaties gehou-den enquête blijkt dat jong en oud de haven ervaren als ambitieus. Dat kan op zich al garantie zijn voor de toekomst. Opvallend is dat op de vraag hoe men voor het eerst in aanraking is gekomen met de haven het toch vooral reacties van familie-leden zijn geweest, zeker onder de 55 jaar kwam dit vaak naar voren. Slechts rond de 30% van de groep tot 35 jaar heeft bewust gekozen om in de haven te werken, dus hier lijkt nog wel werk aan de winkel.

Het goede nieuws is dat een belang-rijk deel van de respondenten, nu

ze in de haven werken, ook bewust hun carrière vervolgen in de haven. Dus als je er eenmaal werkt, wil je niet meer weg!De conclusies van de enquête zijn verder dat concurrentiepositie en opkomende economieën kansen bieden voor een veelbelovende toekomst, dat infrastructuur zowel een kans is als een bedreiging, en dat wetgeving eerder een bedrei-ging is dan een kans.

Volgens de jongeren wordt de samenwerking met Afrika & China aangehaald, zal het wonen en werken in de haven meer samen gaan en wordt er gewoon nog werkkleding gedragen in de haven.

geweLdig positieFHet staat vast dat de getoonde uitspraken van jongeren het nega tivisme wegpoetsen als zouden jongeren niet in de haven willen wer ken. Zo noteerden de enquêteurs de volgende uitspraken:

’de HaVen Biedt nog grotere kansen om iets te Bereiken dan ik op VoorHand Had gedaCHt! er zijn Legio mogeLijkHeden om te groeien en zoVeeL uitdagingen!’

’ondanks dat ik VLakBij woonde, Had ik weinig tot geen geVoeL Bij de HaVen. Bij toeVaL Ben ik er toCH in tereCHt gekomen en nu wiL ik ook niet meer anders’

’de HaVen is HeerLijk en nog Leuker dan ik Had VerwaCHt. iedere dag iets nieuws, VeeL werk en de Bekende Handen uit de mouwen mentaLiteit’

’de saamHorigHeid, de dynamiek en de BeweegLijkHeid Leer je pas eCHt kennen aLs je in de HaVen zit!’

Dagvoorzitter René Buck, Gerrit Peekstok, Perry Pieëte en Desiree Tetteroo


22 de HAVEN 2012

oVerCapaCiteit Van sCHepen nog BeHeersBaar

gLoBaL deVeLopments in Containers:


de HAVEN 2012 23

Het is in de containersector als met het weer: wisselend bewolkt en hier en daar een bui, of om met Mediterranean Shipping Company (MSC) executive director Europe Maurizio Aponte te spreken “de overcapaciteit is nog steeds beheersbaar, maar wordt een probleem”. Een andere stelling in het Engelstalige gesprek met Aponte, APM Terminals Europe CEO Martin Poulsen en transporteconoom dr. Michiel Nijdam verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam was deze: “when there is no trade, you don’t need a port”.

oVerCapaCiteit Van sCHepen nog BeHeersBaar


24 de HAVEN 2012

kleine daling te zien geven en volgt herstel in de tweede helft met een stabiel of licht positief eindresul-taat. Zo bezien is in het eerste kwartaal wat vet opgebouwd. Of dit aangesproken wordt, hangt af van de Duitse en de Nederlandse economie. De eerste blijft zich positief ontwikkelen, de tweede geeft nog weinig reden voor opti-misme. Lichtpunt is de export naar landen buiten de EU, waarvan het grootste deel via Rotterdam loopt.”

De toekomst is dus onzeker, zoals Michiel Nijdam ook in zijn presen-tatie aangaf. “Planning voor de toekomst kan problematisch zijn, wat niet wegneemt dat aanpassing aan de diverse scenario’s belangrijk is. Mogelijke oplossingen moeten in flexibiliteit worden gezocht; zowel bij het opstellen en sluiten van

resuLtatenNijdam hield het op het Haven-congres Rotterdam aanvankelijk positief door te melden dat de positie van Europa en van Neder-land in het bijzonder erg sterk is. Overslagcijfers in de Rotterdamse haven gaven hem gelijk: in het eerste kwartaal van 2012 stegen deze met 3% ten opzichte van de vergelijkbare periode van 2011 tot 110 miljoen ton. De overslag van containers daalde licht van 1,75 miljoen in het eerste kwartaal van afgelopen jaar naar 1,68 mil-joen in het nu voorbije kwartaal.

De resultaten werden precies op de dag van het Havencongres bekend gemaakt. President- directeur Hans Smits van het Havenbedrijf Rotterdam hield in een toelichting nog de moed erin: “Het resultaat is beter dan we eind vorig jaar verwachtten, ook als ik de procent groei er vanaf trek die we danken aan het schrikkeljaar. Volgens de prognose van eind 2011, zou de eerst helft van 2012 een

contracten als in de ontwikkeling van de nodige infrastructuur. Bij alles geldt dat stuwadoors, havenautoriteiten en rederijen met elkaar moeten samenwerken.”

kansenHet goede nieuws dat de transport-econoom meldde was dat de Rijn – Schelde Delta Regio kansen biedt als unieke concentratie van zee-havens en dat Nederland eerder de opgaande lijn van de wereld-handel volgt dan die van Europa. Maar dan nog zijn toekomstvoor-spellingen voor diverse uitleg vatbaar. Dat blijkt wel uit die van Policy Research in opdracht van ECT en die van McKinsey in op-dracht van het HbR. Deze lopen niet ver uiteen – Policy Research gaat uit van 14,5 miljoen TEU in 2017 en McKinssey van ongeveer 17 miljoen

’ mijn adVies? maak de HaVen BeLastingVrij!’

Maurizio Aponte


de HAVEN 2012 25

TEU – maar de verwachte gevolgen voor de containerbehandeling in de Rotterdamse haven wel. McKinsey verwacht in 2017 een bezettingsgraad van 68% op alle terminals als de economie zich on-gunstig ontwikkelt. Policy Research verwacht een bezettingsgraad van 61% op de terminals op de bestaande Maasvlakte. Daar zit voor de fijnproevers nu net het verschil in presentatie van de toekomst verwachtingen.

Niemand maakte de opmerking dat je met statistieken kunt liegen, maar wel dat de lading ergens naar-toe moet en dat de markt bepaalt naar welke haven. “MSC is een wereldspeler en als zodanig vinden we dat de lading wel naar Rotter-dam moet komen”, zei de hoogste baas van de Europese divisie van de van oorsprong Italiaanse familie-onderneming MSC. “Wij zien groei in Azië en Latijns-Amerika en ook wel in Afrika en we hopen dat die groei zodanig is dat het de toevoeging van het 18.000 TEU containerschip aan de wereldvloot rechtvaardigt. Nu is overcapaciteit nog beheersbaar, maar dat kan een probleem worden. Ik ben het met dr. Nijdam eens dat samenwerking tussen verladers, terminals en rederijen nodig is. Het is alleen vreemd dat je verladers nooit over lage tarieven hoort klagen, maar wel als deze stijgen.” Hij consta-teerde dan ook dat de moraal in het zakenverkeer behoorlijk instabiel is. “Het gaat niet om Rotterdam, maar om hoe het er in de handel aan toe gaat.”

CEO Martin Poulsen van APM Terminals Europe beaamde dat. “We hebben het over volgroeide markten en kapitaal dat gaat waar de markt zich bevindt. Als het om de grootte van container-schepen gaat, zeg ik dat wij inves-teringen op langere termijn doen. We moeten wel in nieuwe hardware en in nieuwe faciliteiten investeren om goed in business te blijven. Rotterdam is goed gepo sitioneerd en daar maken wij gebruik van.”Het moest Poulsen van het hart dat het een misverstand is te denken dat de maritieme industrie niet transparant zou zijn. “Zelfs de lijnvaart houdt rekening met het gegeven dat we in de 21ste eeuw leven”, waarop Aponto er nog een schepje bovenop deed door op te merken dat politici verkeerde argumenten gebruiken om con-tainerisatie in een kwaad daglicht te stellen.

Baas Van de HaVenWat de gesprekspartners in de containeri satieronde betreft mag de toonzetting in het algemeen wel wat positiever zijn. “Houd op met de negatieve retoriek en probeer daarvan positieve berichtgeving te maken”, aldus Poulsen, die dat zei op de vraag van dagvoorzitter Buck wat hij zou doen als hij de baas was van de Rotterdamse haven. Michiel Nijdam beet de spits af bij de beantwoording daarvan. “Leg meer nadruk op de achter-landverbindingen en de diverse modaliteiten die deze onderhou-den. Het wegvervoer wordt almaar schoner, de waterwegen kunnen nog beter worden benut en de treinverbindingen ook.”

MSC topman Aponte zou als baas van de haven nog meer zorg besteden aan de scheep-vaartmaatschappijen. “Iedereen verdient aan de maritieme industrie, havenautoriteiten ook. In het verleden waren wij niet welkom in Rotterdam. Nu wel en als nieuwkomer kan ik zeggen dat Rotterdam een goede haven is. Mijn advies? Maak de haven belastingvrij!”

Michiel Nijdam

Collega’s Ben Vree (nieuwe CEO APMT Rotterdam) en Martin Poulsen


26 de HAVEN 2012

ondernemers met LeF:

Een mens moet lef hebben als hij tegen de verdrukking in de verkoop en productie van biobrandstoffen blijft bevorderen en de ambitie heeft groene leverancier van gas en elektriciteit aan huishoudens te worden. Lef is ook nodig om een shortsea dienst voor versgoed vanuit het zuiden van Spanje naar

Rotterdam op te zetten, in de wetenschap dat dit vaak geprobeerd is maar tot dusver niet gelukt. Het getuigt zeker van doorzettings-vermogen als dat plan niet helemaal van tafel gaat omdat de helft van de citrusoogst in An-dalusië bevroren is, maar het afvaartschema vertraagd wordt tot na de volgende oogst.

De strofe “Binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daarbuiten” uit een gedicht van Jules Deelder zou toepasbaar kunnen zijn op het handelen van ondernemers met lef. CEO Argos/North Sea Group Peter Goedvolk, managing director O-foil Bas Goris, directeur Henny Endenburg van Alveis Shipping en directeur Mark Remie van Raillogix/RailRelease passen in ieder geval de bekende slogan ‘Geen Woorden, Maar Daden’ toe in hun dagelijkse praktijk. “Wij kunnen misschien sneller reageren dan grote en logge bedrijven”, aldus Goedvolk op het Havencongres Rotterdam.

zaak Van geen woorden maar daden

Bas Goris Henny Endenburg


creo

de HAVEN 2012 27

waLVisstaartDagvoorzitter Buck kon met alle respect deze ‘lefgozers’ aan het woord laten. Ook de voormalig logistieke consultant die in 2005 1.500 euro investeerde in een door een vriend gemaakte website. Hij startte zonder kapitaal een makelaardij annex verhuur-bedrijf van spoorwagons. De laatste in het rijtje ondernemers kan durf niet worden ontzegd. Aan de hand van een vissenstaart liet hij zien hoe een brede, op-en-neer bewegende vleugel het alternatief kan zijn voor een traditioneel voortstuwingsysteem. Daarbij wierp hij de vraag op “ooit een walvis gezien met een scheepsschroef?”

Dat laatste deed managing director O-foil Bas Goris op het congres, waar hij uitlegde hoe het systeem werkt. Het verschil met de scheepsschroef is dat de O-foil vleugel over de totale breedte van het binnenvaartschip wordt geplaatst, waardoor het stuwing-oppervlak een stuk groter is dan dat van een gewone scheepsschroef. De ontwerpers hebben berekend dat het rendement van de O-foil vleugel 50 procent hoger is, een brandstofbesparing van 33 procent oplevert en de CO2 uitstoot fors beperkt.

Anderen hebben zich ook door vissen laten inspireren, zoals directeur Jac Meeuwissen van scheepsschroevenfabriek Van Voorden. Deze wil nog dit jaar een binnenvaartschip uitrusten met een zogenoemde walvisstaart-voortstuwing die dieselelektrisch of LNG zou kunnen worden aangedreven.

duurzaamHet zijn maar twee voorbeelden van duur-zaam denken en doen. Peter Goedvolk doet

zaak Van geen woorden maar daden

Mark Remie

dit al jaren. “Olie is eindig en regeren is vooruitzien”, hield hij zijn gehoor voor toen hij zijn plannen ontvouwde om van de Argos Group ook een duurzame leverancier van elektriciteit en gas te maken. “We worden écht geen Essent of Eneco, maar kunnen onze rol in Europa gaan spelen nu Argos en NSG zijn samengevoegd. Daarmee hebben we de toekomst naar voren gehaald.”

Die toekomst is voorzien om als grotere speler voldoende kracht te hebben om verder te groeien in de Europese markt. Goedvolk kijkt ook naar Brazilië waar de handel in ethanol almaar meer wordt, en naar Singa-pore, Hongkong en Shanghai voor de groothandel in bunkering. Hij noemde desgevraagd ook bunkeringactiviteiten in


razende reporter

JK: Je hebt geholpen bij de totstandkoming van dit programma. Het kan niet anders dan dat jij dit een geweldig programma vindt?

BJ: Wij vinden het als Deltalinqs heel erg leuk om mee te praten over het onderwerp en we denken dat het goed is om 1 keer per jaar een congres te hebben in Rotterdam gericht op logistiek en overslag.

JK: Is dit congres geslaagd?

BJ: Ik ben zelf altijd wel erg kritisch over wat het oplevert voor de aanwezigen. Maar ik vond dit zeker een leuke aflevering. Het onderwerp ‘de jeugd heeft de toekomst’ spreekt me zeer aan. Vooruitkijken, positief zijn ondanks de economisch mindere tijden, vind ik erg belangrijk. En dit jaar hadden we ook gewoon leuke sprekers!

Vooruitkijken

Bas janssen (Bj) - pLV. direCteur deLtaLinqs


Noordwest Europese havens, LNG leverantie aan de binnenvaart en ‘ethanolachtige acti-viteiten’. Als dit magazine later opmerkt dat de leverantie van een 85/15 procent mix van benzine en ethanol aan de pomp toch is gestaakt wegens gebrek aan overheidssteun, door middel van heffing van lagere accijnzen, en te geringe afname, merkt Goedvolk op dat ‘je ergens ook te vroeg in kan zijn’. Hij ver-wacht dat de geesten bij overheid en consu-menten rijper worden voor duurzame brand-stoffen voor auto’s. Deze zal dan ook bij de Argos benzinestations weer verkrijgbaar zijn, als de overheid faciliteert en de consument de juiste, scherp gecalculeerde prijs wil betalen.

rijpAlveis Shipping directeur Endenburg verwacht dat de verladers nu rijp zijn om groenten en fruit via shortsea vanuit Spanje naar Rotterdam te vervoeren. Dat doet hij op basis van bestaande en nieuwe contacten in Andalusië, Valencia en Almaria. De bevriezing

van de helft van de citrusoogst in Andalusië heeft weliswaar de start van de afvaarten fors vertraagd, maar Endenburg en de zijnen zijn vast van plan in oktober 2013 te begin-nen met een lijndienst die vooralsnog met een schip zal worden uitgevoerd vanaf Hu-elva naar Rotterdam. De retourvracht moet in containers gaan. Endenburg: “Er moet een afvaart komen op woensdag om maandag in Noord Europa te zijn. We willen volgend jaar meer havens gaan aandoen, maar dan moeten er wel wekelijks twee schepen


creo

de HAVEN 2012 29

peter goedVoLkCeo argos nortH sea group

In 1984 verliet Peter Goedvolk Total om onafhankelijk olieleverancier te worden. In 1994 nam hij bunkerbedrijf Argos over en zette zijn andere ondernemingen voort onder deze naam. Argos Oil groeide uit tot één van de snelst groeiende energie bedrijven in deze regio.

In maart 2011 fuseerde Argos Oil met North Sea Group (NSG) en is daarmee de grootste onafhankelijke speler op de West-Europese downstream oliemarkt en combineert de opslag en distributie met de internationale handel in en verkoop van minerale oliën en biobrandstoffen. Peter Goedvolk, in 2006 nog Havenman van het Jaar, is eindverantwoordelijk voor de Argos North Sea Group.

worden ingezet. Het natransport kan vanaf Rotterdam per trein naar het achterland gaan. Vanaf Spanje verder Europa in kan niet, omdat het spoor in Spanje smaller is dan in andere Europese landen.”

Dat heeft Endenburg besproken met direc-teur Raillogix en RailRelease Remie. De laat-ste heeft zeker het momentum gebruikt toen de geesten rijp waren voor effectief gebruik van het spoorvervoer. De vroegere consultant in logistiek constateerde dat spoorvervoer efficiënter kan worden georganiseerd als wagons sneller beschikbaar zijn. “Het gaat veelal als bij het wegvervoer; de trekker is er wel maar de oplegger niet”, legde hij aan de congresdeelnemers uit. “In het spoor-vervoer kun je locomotieven sneller inzetten als wagons beschikbaar zijn. Dat kan door die wagons op een ‘parking’ te zetten en die aan de vervoerder te verhuren als hij die nodig heeft. Wij hebben bewezen dat er maar 48 uur hoeft te zitten tussen aanvraag en uitvoering van het spoorvervoer.”

Het succes van het concept liet niet lang op zich te wachten. Remie begon in 2005 naar eigen zeggen zonder financiën of vreemd vermogen met als enige asset een door een vriend gebouwde website. Hij haalde met behulp daarvan binnen een maand zijn eerste verhuurcontracten binnen. “Het is dus mogelijk spoorvervoer zo flexibel mogelijk te regelen”, constateert hij. In 2011 heeft hij een omzet van 20 miljoen gerealiseerd.

oVerHeidAlle ondernemers moeten het hebben van overheden die niet tegenwerken. Dat gebeurt in voorkomende gelegenheden wel door lo-kale overheden. Zij willen het spoorvervoer liever niet over hun grondgebied hebben en gebruiken allerlei argumenten om het tegen te houden. Spaanse havenautoriteiten hebben min of meer de ontwikkeling van het shortsea vervoer belemmerd door kosten intensieve procedures en havengelden. De Nederlandse overheid is indirect de verkoop van de milieuvriendelijke 85/15 procent mix benzine/ethanol tegengegaan door accijns op die brandstof niet te verlagen. Argos heeft de accijnsrekening voor een deel opgepikt, maar kon daar niet mee doorgaan. Zeker niet omdat consumenten in tijden van crisis en hoge olieprijzen liever voor goedkope brand-stof kiezen. Voor alle ondernemers geldt dat ze het leuk vinden om trendsetter te zijn, maar niet tegen elke prijs.


Evides Ongekend betrouwbaar

12 miljoen m3 demiwater

per jaar produceren met één installatie.

Wij doen het.

Vijftien grote (petro)chemische bedrijven in de Rotterdamse haven worden vanuit onze Demiwaterplant Botlek 24/7 voor-zien van proceswater. Hun processen staan nooit stil. Onze productie dus ook niet. Betrouwbaarheid, leveringszekerheid en kwaliteit zijn kernvereisten bij ons ‘maatwerk in water’ voor de chemische-, petrochemische- en voedingsmidde-lenindustrie. Op basis van DBFO-contracten (Design, Build, Finance & Operate) leveren wij onze opdrachtgevers diverse soorten proceswater, zorgen wij voor de zuivering van afval-water en maken wij hergebruik van water (effluent) mogelijk. En dat 24/7 vanuit operational excellence. Voor minder doen we het niet.

www.evides.nl


de HAVEN 2012 31

samenspeL Van maCHines, teCHnoLogie en ketendenken

inteLLigent innoVeren:

“De informatiestroom verloopt in feite nog steeds zoals in de beginfase van ECT. Het is te lang, te duur en er wordt teveel technologie toegepast. Zorg dan tenminste dat het geheel samenwerkt.” Cargotec senior vice-president Frank Kho kreeg met die uitspraak wellicht een deel van de Havencongres Rotterdam deelnemers rechtop in hun stoel, maar dagvoorzitter Buck merkte koeltjes op “dat weten we in Rotterdam toch al zeker tien jaar!”

Evides Ongekend betrouwbaar

12 miljoen m3 demiwater

per jaar produceren met één installatie.

Wij doen het.

Vijftien grote (petro)chemische bedrijven in de Rotterdamse haven worden vanuit onze Demiwaterplant Botlek 24/7 voor-zien van proceswater. Hun processen staan nooit stil. Onze productie dus ook niet. Betrouwbaarheid, leveringszekerheid en kwaliteit zijn kernvereisten bij ons ‘maatwerk in water’ voor de chemische-, petrochemische- en voedingsmidde-lenindustrie. Op basis van DBFO-contracten (Design, Build, Finance & Operate) leveren wij onze opdrachtgevers diverse soorten proceswater, zorgen wij voor de zuivering van afval-water en maken wij hergebruik van water (effluent) mogelijk. En dat 24/7 vanuit operational excellence. Voor minder doen we het niet.

www.evides.nl

Zoveel is duidelijk: de door Frank Kho geconstateerde macht der gewoonte kan ver-tragend werken. Volgens hem is economische druk van buiten noodzakelijk om vastgeroes-te gewoonten - “dat doen we al jaren zo”- los te weken. Het is een kwestie van anders naar de gang van zaken kijken, de diverse compo-nenten in het logistieke proces te standaardi-seren en waar mogelijk te integreren. Kho zegt dat samenspel van machines, technologieën en ideeën binnen netwerken vernieuwing en verbetering bevorderen. Hij bepleit verregaande samenwerking tussen rederijen en vervoerders om dat doel te bereiken.

VernieuwingswinkeLKho: “Bedrijven kunnen KPI’s (Key Perfor-mance Indicators) benoemen om resultaten

te boeken. Zo kan een automatisch lashing platform een oud probleem bij vast- en losmaken van twist locks oplossen. Er zijn om te beginnen al 90 soorten twist locks. Standaardisatie daarvan is zeker wenselijk.”Er is dus nog werk aan de vernieuwings-winkel, al bewijzen toegepaste innovaties dat de containersector het niet bij het oude laat. Kho noemde het succes van de zogenoemde corner casters (afgeschuinde hoeken) aan de 45-voets containers, waardoor deze inter-modaal kunnen worden vervoerd. Voor het weggedeelte is het namelijk belangrijk dat de trucklengte binnen de normering van 13,60 meter blijft en dat kan als op de opleg-ger een container met corner casters staat.

inteLLigente LadingZo zijn er meer vernieuwingen in technologie


32 de HAVEN 2012

te noteren. Kho noemde desgevraagd ECT als de best georganiseerde terminal en als goede tweede de Hamburgse HHLA terminal. Hij weet uit eigen jarenlange ervaring - onder andere bij ECT – dat terminalactiviteiten niet op zichzelf staan, maar onderdeel uitmaken van het hele logistieke proces. “De terminal moet interactief zijn met veel externe factoren.”

Dat beaamde Hans Moonen, universitair docent aan de Universiteit Twente en consul-tant Logica. “Het is mogelijk dat een kraan vier containers tegelijk pakt en die op een bepaalde eindbestemming in stack zet. Dat is een kwestie van organisatie op basis van informatie van de diverse partijen. Die infor-matie ontbreekt nogal eens. Eigenlijk hebben we het over processen, waarvan ICT een

onderdeel is. Nog steeds is het deels een verrassing welke containers in het schip zitten en waar ze naartoe gaan.”

jo Van nunenDat kan anders, aldus Moonen wijzend op het EU project EURIDICE en het onderdeel Intelligent Cargo. In het kader daarvan werden in een pilotproject treinwagons naar

razende reporter

JK: We hebben het deze editie ook over techniek gehad en het tekort aan technische mensen.

RM: Ja, techniek hoort bij de haven. En wij proberen met dit soort congressen aan te haken op alle ontwikkelingen die spelen. Ik denk dat dit één van de belangrijkste congressen is in het jaar.

JK: Denk je dat je hier ook ‘new recruits’ kunt binnenhalen?

RM: Dat kan ik natuurlijk niet zeggen. Iedereen die hier rondloopt is dedicated aan zijn/haar bedrijf. Maar je weet natuurlijk nooit wat er gebeurt met de vele kaartjes die er hier uitgewisseld worden!

JK: Zijn er nog mensen die je vandaag specifiek wilt spreken?

RM: Alle grote bazen van de rederijen zijn aanwezig, dus dat is leuk om te zien. En ze staan ook nog gemoe-delijk met elkaar te praten, ondanks alle perikelen.

teCHniek Hoort Bij de HaVen

remi mankers (rm) - saLes manager, Croon eLeCtroteCHniek



creo

de HAVEN 2012 33

Zweden en Finland toegerust met een soort sensor die naar de beste modaliteiten zocht voor de eindbestemming. Uit zijn presentatie bleek dat Intelligent Cargo in feite onderdeel uitmaakt van een ‘internet van dingen’ die met elkaar communiceren. Dat gebeurt ook in Nederland in het nieuwe Intelligent Cargo Project waaraan DHL, Unilever, TNO en Logica Business Consulting meewerken.

“Mijn oude baas (wijlen professor Jo van Nunen) zou zeggen dat we ons niet meer moeten richten op ’tracking & tracing’ maar

op ‘sensing & pacing’. Concluderend kunnen we stellen dat intelligente lading een belang-rijk bouwblok is voor de Topsector Logistiek.”Die Topsector kan gebruik maken van de al eerder gepresenteerde ‘bouwstenen’ ICT Platform voor Logistiek Synchromodaal transport en 4C.*

Het rendement van congressen is doorgaans slecht te meten. De aanwezigen hebben in ieder geval kunnen vaststellen dat het resul-taat van het onderdeel Intelligent Innoveren van het Havencongres Rotterdam een afspraak heeft opgeleverd: Cargotec senior vice-president Kho en Universiteit Twente wetenschapsman Moonen gaan gesprekken voeren over intelligente toepassingen in de praktijk van de multifunctionele kranen-bouwer Cargotec.

Frank Kho en Hans Moonen

* Cross Chain Control Centre: een soort cockpit voor de regie van diverse logistieke ketens, een financiële logis-tieke keten en een logistiek kernnetwerk die de regierol op zich neemt voor knooppunten havens, luchthavens, (groenten en fruit)veilingen en logistieke clusters.


creo

34 de HAVEN 2012

Zojuist verschenen:

Bestel op:www.wegwijsrailgoederenvervoer.nl

In dit boek van Gerrit Nieuwenhuis wordt ingegaan op de organisatie van de

markt, de operationele aspecten in het railgoederenvervoer en de belangrijk-

ste recente ontwikkelingen. Kortom, een onmisbaar inzicht in de Europese en

Nederlandse wereld van railgoederenvervoer.


de HAVEN 2012 35

’zorg tenminste dat Het geHeeL samenwerkt’

Frank kHo


36 de HAVEN 2012

en industriecomplex. Bovendien werkt de terughoudende opstelling van banken niet bevorderend. Een aantal gebruikte onlangs de crisis en vermeende onveiligheid in de chemiesector als argument om niet te finan-cieren. Van Sluis beseft dat misstanden geen reclame voor de chemiesector zijn, maar zei daar meteen bij dat juist het zorgvuldig melden van alle incidenten bij de Milieu-dienst DCMR en aanpak van misstanden het bewijs zijn dat haven en industrie veilig zijn.

toL“We moeten ons niet laten leiden door belangen van politieke partijen of anderen die mensen bang maken als zouden ze op een tikkende tijdbom leven”, aldus Van Sluis. Smits merkte droogjes op: “We zijn als land goed in staat als iets niet goed is, dat uit te vergroten”. Dat werd onderschreven door havenwethouder Baljeu. ”We moeten kijken naar de feiten die zich voordoen en oppassen dat de problematiek niet over het hele haven- en industrieel complex wordt uitgelegd.”

Wat Smits betreft legt de door het Haven bedrijf Rotterdam (HbR) gepresenteerde Havenvisie 2030 de basis voor de haven die zich al doende moet blijven vernieuwen om ‘in business’ te blijven. “Er is een hoofdstuk gewijd aan inno-vatie in het logistieke gedeelte van de haven”, aldus Smits die daaraan toevoegde dat het HbR en Deltalinqs praten over de gezamenlijke instelling van een zogenoemd venture fund voor financiële ondersteuning van innovatieve oplossingen. “Veel in de logistieke wereld is inefficiënt. Dat zal moeten veranderen. De haven groeit met 3 procent, im- en export van containers zijn meer in balans en er gaan minder lege containers naar het Verre Oosten. We hebben de indruk dat de markt meer volatiel is geworden, al hebben we een redelijk eerste kwartaal gehad.”

FinanCiËnDeltalinqs voorzitter Wim van Sluis haakte daarop in door te stellen dat het HbR verdient, maar dat die verdiensten niet altijd worden doorgezet naar het bedrijfsleven in het haven-

“Veel in de logistieke wereld verloopt inefficiënt. Jonge ondernemingen kunnen wat dat betreft een venture jump maken. Er zit muziek in de vooruitgang van de haven, maar het is wel een kwestie van moeten.” Dat zei Havenbedrijf Rotterdam president-directeur Hans Smits in het afsluitend interview dat dagvoorzitter René Buck hem afnam aan de tafel, waaraan ook voorzitter Deltalinqs Wim van Sluis en havenwethouder van Rotterdam Jeannette Baljeu zaten.

een jonge HaVen Vernieuwt ziCHzeLF


de HAVEN 2012 37

smits, Van sLuis en BaLjeu aan Het woord:

Zij en de andere gesprekspartners gebruikten de gelegenheid om even de noodzaak van de aanleg van de Blankenburgtunnel te onder-strepen en scepsis te uiten over mogelijke tolheffing op de A13/A16.

aantrekkeLijkDat bracht René Buck op de vraag “boeken we nou vooruitgang en wordt die haven nog aantrekkelijker?” De antwoorden waren niet mis te verstaan. Smits over de aantrekkelijk-heid van de haven voor jongeren: “We gaan kleine stapjes vooruit. Vijf jaar geleden was het beroep aan hogescholen om jongeren te wijzen op een carrière nog aan dovenmans-oren gericht. Daarin is verandering gekomen, maar het is zeker een langdurig proces om meer mensen naar werk in de haven te krij-gen. Dat zal zeker vijf jaar duren.”

De gesprekspartners constateerden met ge-noegen dat het in Den Haag is doorgedrongen dat het bedrijfsleven technische mensen nodig heeft. Dat moet in opleidingen worden

gefaciliteerd, maar het bedrijfsleven zal ook zijn bijdrage moeten leveren door niet te bezuinigen op stageplekken en banen. “Het moet niet gebeuren dat 100 jongeren buiten blijven staan door wegbezuinigen van stage-plekken”, aldus Van Sluis over mogelijke bezuinigingen bij bedrijven in economisch slechtere tijden. Verder verwacht hij dat de relatie met bestaande grote klanten van de haven driehonderd procent zal zijn en de aandacht voor nieuwe bedrijven optimaal zal zijn, maar hoopt dat dit niet ten koste zal gaan van bestaande bedrijven. Als de aan de Havencongres tafel beleden liefde voor de haven blijvend wordt getoond, kan dat alleen maar helpen de aantrekkingskracht daarvan te vergroten.

een jonge HaVen Vernieuwt ziCHzeLF


aan Het HaVenCongres rotterdam 2012 werkten mee:

kijk Voor een sFeerimpressie op: www.HaVenCongres.nL


aan Het HaVenCongres rotterdam 2012 werkten mee:

kijk Voor een sFeerimpressie op: www.HaVenCongres.nL


creo

40 de HAVEN 2012


de HAVEN 2012 41

Het maritieme cluster is al jaren bezig aan-dacht te besteden aan opleidingen die beter aansluiten bij de behoefte van het bedrijfs-leven en het verbeteren van het imago van de sector. Desondanks blijft er aan de mari-tieme industrie een imago kleven als zou deze ouderwets zijn. “Beelden zijn hard-nekkig, waardoor verbeteren van imago een lastige zaak is”, weet PwC-partner Jeroen Boonacker. “Nog steeds staan logistiek en haven voor sommigen, en gelukkig voor steeds minder, synoniem voor ‘oud en vies werk’ en de scheepsbouw voor ‘zwaar en roest’. Dat dit allang niet meer zo is, is bij sommigen kennelijk niet doorgedrongen. Het is een feit dat de manier waarop de logistieke keten is ingedeeld, innovatief is, de Nederlandse scheepsbouw hoogwaardig en dat niets zo internationaal is als deze sector.”

pwC onderzoekers ConCLuderen:

maritiem CLuster in Feite een internationaaL arCHipeL Van niCHes

Boonacker, zijn collega partner Isis Bindels en PwC director Jasper Pierik vinden dat juist dat internationale aspect gebruikt zou kunnen worden om jonge Vmbo’ers, Mbo’ers, Hbo’ers en academici naar de diverse secto-ren van de maritieme industrie te trekken als een boeiend alternatief voor een inter-nationale carrière bij Unilever, Shell of een andere multinational. Pierik: “Toen we begonnen met ons rapport stelden we de vraag of er wel een maritiem cluster is. Daar heeft iedereen het immers over. Het is echter zeker geen homogeen cluster, maar eerder een aaneenschakeling van niches als een archipel met internatio-nalisering daar omheen.”

De ‘maritieme archipel’ moet volgens de PwC onderzoekers dan ook als dusdanig worden

PwC-partners Jeroen Boonacker en Isis Bindels en director Jasper Pierik zijn het erover eens dat de maritieme industrie moet uitstralen dat ze actief is in een dynamische wereld vol internationale kennis en knowhow. “Niets is zo internationaal als de maritieme sectoren; minstens zoals Unilever, ING of Shell”, durven ze zelfs te stellen. Vooralsnog staan de door PwC ondervraagde bestuursvoorzitters nog voor de vraag hoe de maritieme sectoren van het imago ’oud en vies’ kunnen afkomen.

IntervIew


42 de HAVEN 2012


de HAVEN 2012 43

IntervIew

gefaciliteerd als het gaat om beleidsmatige zaken zoals deregulering, fiscaliteit, arbeids-markt en bevordering van innovatie. Bindels daarover: “Je kunt ook vragen ‘wat hebben die eilandjes in de archipel met elkaar ge-meen?’ Dat is kennis, knowhow en resources, waardoor ze een dynamische wereld vormen. Dat zouden de vertegenwoordigers van de sectoren kunnen uitdragen en dat doen mensen die ouder zijn dan ik ook. Zij zijn enthousiast over een carrière in hun sector.

Maar bij mensen in bepaalde studierichtin-gen ligt dat anders. In gesprekken is ons gebleken dat aankomende studenten meer in een algemene richting worden gestuurd dan dat ze bij een bepaalde sector terecht komen. Dan kom je vanzelf wel bij Unilever, ING of een vergelijkbaar internationaal bedrijf terecht. Daarbij komt dat er nog maar weinig grote Nederlandse rederijen zijn, die hier een hoofdkantoor hebben.”

weinig rotterdamsDe drie PwC onderzoekers tekenen hierbij ook aan dat bij ondernemingen die in niche-markten opereren – zoals die van de heavy lift en projectlading – het Nederlandse aspect minder speelt. Hun activiteiten hebben im-mers per definitie een internationaal karak-ter. Uit interviews met bestuursvoorzitters is hen gebleken dat het feit dat de Rotterdamse haven steeds meer in internationale handen is gekomen, in ieder geval niet als bedreigend wordt ervaren. “CEO’s maken wel duidelijk dat ze hun eigen strategie daar tegenover willen zetten, waarbij ze natuurlijk inspelen op de internationalisering. Het Havenbedrijf Rotterdam is nadrukkelijk bezig met inter-nationalisering. Het investeert in buitenland-se havens en achterlandverbindingen en draagt zelf een internationaal imago uit.”

De inbreng van de overheid wordt door het bedrijfsleven gewaardeerd, maar de be-stuursvoorzitters uit de diverse maritieme geledingen leggen de verantwoordelijkheid voor het hele proces vooral bij zichzelf. Ze hebben in afgestane interviews aan het PwC drietal daaraan toegevoegd dat ze al doende de overheid wel nodig hebben als facilitator.

Desondanks is het bedrijfsleven kritisch over de instelling van het logistieke kennis-centrum Dinalog en kwamen de door minis-ter Maxime Verhagen (economische zaken) ingestelde adviesorganen Topsector Logistiek en Topsector Water niet eens ter sprake. De ‘grote PwC drie’ konden wel de ambitie registreren van het bedrijfsleven om tot uitwisseling van kennis met de diverse

onderwijssectoren te komen, maar in de praktijk houden ‘praktische bezwaren’ verwezenlijking van die ambitie soms tegen. “Zeker in crisistijden waarin bedrijven die een slecht jaar beleven zeggen ‘dit jaar maar even niet’. In feite willen mensen uit het bedrijfsleven en de onderwijssectoren het-zelfde: op het bedrijfsleven toegesneden onderwijs. Het is dus een kwestie van elkaar bij de les houden om dat te bereiken.”

gemeensCHappeLijkIn de conclusies en aanbevelingen van het PwC rapport blijken de kansen voor verdere groei van de Nederlandse maritieme archipel voor het grijpen te liggen. De kracht van wat voor het gemak nog even het ‘maritieme cluster’ wordt genoemd, ligt in de aanwezig-heid van alle daarbij betrokken sectoren. De diverse organisaties in het cluster kunnen hun voordeel doen met hetgeen ze gemeen-schappelijk hebben: het internationale karak-ter van hun activiteiten, kennis en resources. De PwC boodschap luidt dan ook: “Benut het internationale karakter als realiteit en richt je op het hebben van de regiefunctie bij techno-logische ontwikkelingen, (niche) markten en logistieke en toegevoegde waardeketens.”

De PwC onderzoekers noemen vier uitdagin-gen die de ‘maritieme archipel’ kan aangaan op basis van hetgeen ze gemeenschappelijk heeft en die zouden kunnen dienen als basis voor toekomstige groei van alle betrokken sec toren. Deze zijn:1. Verdere verhoging van de kwaliteit van het

onderwijs en verbetering van het bestaan-de imago bij het grote publiek.

2. Versteviging van de innovatieve positie die de maritieme sectoren al innemen door gebruik te maken van kennisnetwerken.

3. Specialisatie en consolidatie als vereisten opnemen voor verdere groei.

4. Internationalisatie en investeringen in regieposities als hoofdbestanddeel van de bedrijfsstrategie incorporeren.

Ze bepleiten een holistische benadering van de vier aan elkaar verwante uitdagingen om al doende het toekomstige succes van de maritieme sectoren te verzekeren. “We zijn van mening dat de strategie van de bestuurs-voorzitters gericht moet zijn op verandering van de arbeidsmarkt, het vormen van kennis-netwerken en op een internationale focus op het vasthouden van de regierol. De mate waarop voordeel kan worden behaald uit groei hangt af van de mate waarop het Nederlandse maritieme cluster de veran-deringen kan faciliteren.”

meer informatieop www.pwc.nl/ transport-logistiek


44 de HAVEN 2012

Blijft vraagminister Maximeminister Maximeminister Verhagen aangewezen

Kan er nog er nog er wat veranderen aan hetBlijft de vraag

Helpen de door economische door economische door zaken ministerhet zoveelste politiek Haagse speeltje?

in het haven- en industriecomplex?Helpen

Maxime Verhagen aangewezen TopsectorenKan er nog er nog er wat veranderen aan het

Blijft de vraagHelpen de door economische door economische door zaken

is dit het zoveelste politiek Haagse speeltje?haven- en industriecomplex? Toch

Helpen de door economische door economische door zaken ministerhet zoveelste politiek Haagse speeltje?

in

Schutrops is gevraagd het 30ste Havencongres te openen en hij heeft niet nagelaten te wijzen op de trendsettende manier waarop de Rotterdamse haven en industrie zich manifesteren. “Rotterdam is leidend voor wat continue innova-tie betreft. Ik kan je na 5,5 jaar ver-blijf in China en 3 jaar in Maleisië verzekeren dat er naar ons gekeken wordt. Ik hoor om me heen nogal eens ‘als het (politiek) zo doorgaat hier, ben ik weg’. De vraag is: ‘Naar welk land dan wel?’ Nederlanders zijn te kritisch op hun eigen land. Als je ook een poos ergens anders hebt gewoond dan realiseer je je twee dingen: dat het hier goed is én dat de mensen dat zelf niet in de gaten hebben. De consequentie is vaak een negatieve houding en dat

is erg jammer want daarmee staan we onszelf in de weg.”

Toch blijft de vraag of innovatie niet meer is dan een ‘buzz word’?

Schutrops: “Zeker niet, er zijn veel voorbeelden te geven waaruit blijkt dat innovatie meer is dan een inhoudsloos begrip. Ik denk zelf direct aan de zero emissie terminal die we gebouwd hebben in West-poort (de Amsterdamse haven). Bij de term innovatie denken mensen nu eenmaal vaak aan baanbrekende uitvindingen zoals elektriciteit of een nieuw medicijn. In de haven kun je het beter evolutie noemen, continue verbetering. Daar win je misschien geen Nobelprijs mee

maar het is voor de haven een ongelooflijk belangrijk proces. Gelukkig evolueert de Rotterdamse haven voorspoedig. Dat vraagt om slimme en flexibele mensen want het betekent ook dat werken op een terminal tegenwoordig iets heel anders is dan twintig jaar geleden.”

Helpen de door economische zaken minister Maxime Verhagen aangewezen Topsectoren daarbij, of is dit het zoveelste politiek Haagse speeltje?

Schutrops: “Het nieuwe beleid ge-tuigt van een gerichte benadering van de sectoren en van focus aanbrengen, dat vind ik verstandig. Niet kiezen is verliezen. Mijn erva-

rotterdamse HaVen maakt wereLd Van VersCHiL

“Er is alle reden om trots te zijn op de Rotterdamse haven,” meent Vopak Nederland President Jan Bert Schutrops. Volgens hem kunnen we iedereen en dan in het bijzonder jongeren enthousiast maken door ze de haven zelf te laten beleven. “We hebben de jongeren nu en in de toekomst hard nodig. Het bedrijfsleven moet laten zien wat er in de haven gebeurt. Bezoekers van onze terminals zijn onder de indruk door de grootte, de techniek en het belang. Het zicht op een Very Large Crude Carrier (VLCC) die bij een terminal afgemeerd ligt, leidt vrijwel altijd tot enthousiaste reacties. Er valt zoveel indrukwekkends te ontdekken. Echt, wie er eenmaal van proeft, raakt eraan verknocht.”


creo

de HAVEN 2012 45

aangewezen aan het

vraag zaken minister

speeltje? industriecomplex?

Helpen aangewezen Topsectoren

aan het vraag

zaken speeltje?

industriecomplex? Toch zaken minister

speeltje?in

rotterdamse HaVen maakt wereLd Van VersCHiL

Helpen dit het zoveelste politiek

het haven- en industriecomplex? een ‘buzz word’?

aangewezen Topsectoren veranderen aan het gevestigde

innovatie niet meer is meer is meer dan minister zoveelste politiek Haagse het haven- en industriecomplex?

een ‘buzz word’? aangewezen Topsectoren

veranderen aan het gevestigde niet meer is meer is meer dan een

aangewezen Topsectoren veranderen aan het gevestigde

industriecomplex?

ring in het buitenland is dat bedrijven niet moeten hopen dat anderen helpen als het wat minder gaat. Het bedrijfsleven is zelf ver-antwoordelijk, en zo hoort het ook.”

Kan er nog wat veranderen aan het gevestigde management in het haven- en industriecomplex?

Schutrops: “Sterker nog; dat gaat vanzelf. De wereld verandert continu en razendsnel, in de haven is dat niet anders. Het is daarom goed om een mix van jonge mensen en ervaren rotten in huis te hebben. Jonge collega’s houden je scherp. Zij hebben vaak een ander perspectief, een frisse blik. Maar in feite worden ondernemingen door de markt al scherp gehouden. We moeten

steeds betere prestaties kunnen leveren voor onze klanten en de omgeving. Bovendien wordt van bedrijven verwacht dat ze ook steeds meer verantwoording afleg-gen op bijvoorbeeld het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Juist die ontwikkelingen en het tempo, maken van de haven een boeiende en uitdagende werkplek.”

Samenwerking van kenniscentra met het bedrijfsleven wordt ook wel genoemd als voorbeeld van vernieuwing. Hoe effectief is deze?

Schutrops: “Daarvan zijn goede voorbeelden te geven. Denk maar aan de Deltalinqs ‘University’ en

andere kenniscentra, maar ook aan de Jong Havenvereniging. Welke andere wereldhaven heeft nu zo’n enthousiaste club jonge mensen die kennis met elkaar willen delen? Het is een prachtig, informeel netwerk waarin jongeren elkaar kunnen vinden en kennis en erva-ring kunnen uitwisselen. In een waardevol netwerk zou de focus vooral moeten liggen op het effec-tief delen van kennis, en dus niet zozeer op het instituut zelf. Het gaat om de samenwerking, daar zit de winst.”

Vraag & antwoord


creo

46 de HAVEN 2012


de HAVEN 2012 47

IntervIew

water VerBindende FaCtor Voor eVides en Huntsman

Co-siting LeVert synergieVoordeLen:

Evides Industriewater heeft met succes gebruik kunnen maken van een deel van de beschikbare ruimte op de plant van Huntsman Holland in het Botlekgebied. De ondernemers vullen zo één van de speerpunten voor een duurzamer haven en industrie cluster in Rotterdam: co-siting. Het op deze manier efficiënter gebruik maken van ruimte wordt toegepast op havennummer 5210. Daarop stonden namelijk ook twee kleine proceswater fabrieken die door Evides Industriewater zijn overgenomen. Dit is uitgebreid met een nieuwe demin/water-installatie (capaciteit 1.400 m3/uur). Daarvan heeft niet alleen Huntsman plezier, maar ook zestien andere chemische bedrijven en drie raffinaderijen in het Rotterdamse industriecomplex. Evides Industriewater en Huntsman Holland bewijzen dat co-siting meer kan zijn dan een stukje grond op een haventerrein verhuren aan een ander.

Huntsman Holland site contracts & services manager Kees Schols plaatst de voor de buitenstaander schijnbaar aparte vorm van co-siting voor dit magazine graag in perspec-tief: “In het verleden deden bedrijven in prin-cipe alles zelf. Ze hadden een eigen warmte-krachtcentrale en deden andere activiteiten die niet per definitie bij hun kernactiviteiten hoorden. De toekomst is dat bedrijven zich steeds meer gaan richten op datgene waar ze goed in zijn en andere activiteiten uitbe-steden. Wij zijn goed in het produceren van MDI, een halffabrikaat voor polyurethaan; een soort schuim dat ondermeer in isolatie, de matrassen van Tempur, dashboards van auto’s, stoelen en wat al niet meer zit.

“Evides is net als wij een firma die goed is in haar kerntaak, innovatief is en investeert in verder onderzoek en ontwikkeling. Zij willen goed zijn in water en het verwerken van vuil water. Dat bewijzen ze op ons terrein. Wij hadden twee waterfabrieken. Zij hebben daarnaast een nieuwe demin/waterinstalla-tie (gedemineraliseerd water dat ontdaan is van alle zouten) en die geautomatiseerd. Evides heeft maar twee man nodig voor het betrouwbaar bedrijven van onze voormalige fabrieken terwijl wij in onze waterfabrieken zeven man aan het werk hadden.”

De zogenoemde multi-client Demi Water Plant Botlek (DWPB) is sinds midden 2009


operationeel. Met de DWPB en andere diensten blijkt Evides Industriewater al doende een betrouwbare partner van Huntsman Holland en andere te zijn. Schols: “We hebben aan elkaar ‘geroken’ in de fase dat ze alleen proceswater aan ons leverden. Dat moet altijd beschikbaar zijn en dat is het dan ook.”

Verdere ontwikkelingVoor Huntsman Holland en Evides Industriewater vormt betrouwbaarheid voldoende basis om de samenwerking verder uit te bouwen. Momenteel leggen beide partijen de laatste hand aan een contract dat zal toezien op het verleggen van de verantwoordelijkheid voor de afvalwaterzuivering van Huntsman naar Evides. Nadat in de komende jaren de bedrijfsvoering hiervan is overgenomen door Evides, ontstaan er nieuwe uitdagingen zoals onderzoek naar verlaging van de operationele kosten en verbetering van de energiebalans. Als het om nieuwe initiatieven gaat, wijst Schols graag op ‘vele nieuwe innovatieve projecten in de polyurethaan business’ van Huntsman Holland en op de testfaciliteit voor duurzame procestechnologie Plant One op het terrein van Huntsman. Deze wordt door het Havenbedrijf Rotterdam, Deltalinqs en andere spelers in het Rotterdamse industriecomplex gepromoot als dé faciliteit voor stimulering en versnelling van duurzame ontwikkeling in de petrochemische industrie. Plant One biedt ruimte voor de nodige energiebesparende ontwikkeling van slimmere en efficiëntere productiemethoden.

Die activiteiten sluiten prima aan bij de ontwikkeling van Huntsman Holland zelf, ‘cositing’ ondernemingen als Air Liquide en Evides en mogelijk andere. “Als bedrijf moet je blijven innoveren om in de markt te blijven”, zegt Schols daarover.

waterspecialistDat doet Evides Industriewater ook. De waterspecialist heeft op 11 april de afvalwaterplant in werking gesteld en kan zich vervolgens beraden op methoden voor benutting van zoutwaterstromen die uit het afvalwater kunnen worden gehaald en andere toepassingen.

De Evides Industriewater general manager Markus Flick ervaart de vestigingsplaats van de DWPB als een prima basis voor uitbreiding. “De keuze voor vestiging van de demin installatie is de juiste gebleken: in het hart van de Rotterdamse industrie nabij sommige van de grootste gebruikers van demin water, en dichtbij de leidingenstrook bij de A15 met daarin de dubbel uitgevoerde distributieleiding van demin water, het zogenaamde demin net.”Huntsman had de ruimte op de site beschikbaar, waaraan de waterspecialist zijn acti viteiten kon verknopen met die van het petrochemiebedrijf en service kon bieden aan hen en andere bedrijven in het industriecomplex.

Flick voegt daaraan toe dat de productie van hoogwaardig proceswater middenin het haven en industriecomplex een hoge toegevoegde waarde heeft voor de hele Rotterdamse haven en industrie. De betrouwbare beschikbaarheid van dit demin water en diverse andere kwaliteiten “water uit de pijp” is belangrijk als vestigingsfactor voor de industrie. Flick: “Onze klanten hoeven zelf geen investeringen te doen in eigen productie van proceswater. Bovendien zorgt een gecombineerde productie van proceswater voor schaalvoordelen (prijs) en leveringszekerheid. Het aardige is dat het demin net inmiddels ook is verlengd naar Maasvlakte 1 waar E.ON als eerste energiecentrale in het gebied demin water van ons inkoopt. Vanzelf

’als bedrijf moet je blijVen innoVeren om in de markt te blijVen’

schols:

48 de HAVEN 2012


creo

de HAVEN 2012 49

’als bedrijf moet je blijVen innoVeren om in de markt te blijVen’

sprekend zien wij kansen ook de toekomstige industrie op Maasvlakte 2 te laten profiteren van centrale water commodities. We maken daartoe in 2012 ook echt een begin door het waterleidingennetwerk te gaan uitrollen naar Maasvlakte 2. Eind 2012 moet het industriewater in het gehele gebied beschikbaar zijn. Demin water zal beschikbaar komen naarmate zich industrie gaat vestigen in dit nieuwe stukje Nederland.”

De Evides Industriewater general manager stelt vast dat de synergie tussen chemieoperator en waterspecialist bewezen is. Evides biedt daarbij aan de bouw van maatwerkinstallaties en de daaropvolgende bedrijfsvoering geheel in eigen beheer te doen, waarbij de onderneming gebruik maakt van meerdere bronnen om de continuïteit van levering te kunnen garanderen.Het gaat om drinkwater bereid uit Maaswater als primaire bron en water uit het Brielse Meer. Dat is de enige zoetwaterbron in de directe nabijheid van de Rotterdamse haven.

ruimteFlick: “Onze klanten hebben altijd de keuze om hun proceswater met een eigen waterinstallatie te produceren. Water in deze grootste delta van Europa is echter een ingewikkelde materie gebleken. Dat levert complexe vragen in het licht van bronnen, technologie, kennis en kapitaal. Ik geloof te mogen stellen dat wij in de afgelopen decennia hebben bewezen voor de industrie in deze delta – van Rotterdam tot Vlissingen, Terneuzen en Antwerpen – toegevoegde waarde te leveren door water beschikbaar te stellen in de gewenste kwantiteit en kwaliteit. Door de levering van water in handen te leggen van specialisten is water een zeer betrouwbare commodity geworden voor de industrie. Inderdaad een noworry product!”

Maar water gaat verder dan proceswater. “Evides Industriewater richt zich op maatwerkinwater in de gehele watercyclus: in plaats van de levering van installaties leveren we complete waterdiensten op maat. Dat betekent dat we op basis van Design, Build, Finance & Operate contracten aan de voorzijde van het proces van onze klanten maatwerkproducten leveren, maar ook in opdracht van onze klanten hun afvalwater zuiveren en waar mogelijk het effluent hergebruiken voor de productie van demin water. Omdat zoetwater in onze delta een schaars product is maar ook omdat we op deze manier een bijdrage willen leveren aan de inspanningen van de industrie om hun waterverbruik te verlagen. En bij dit alles moeten we voortdurend innoveren. Met het doel om de leveringszekerheid te verhogen en toch kostenefficiënt te blijven.”

Flick zegt daarbij dat Evides Industriewater voortdurend contact houdt met de klant om het gewenste product te ontwikkelen en te leveren. Dat bewijst de bestaande praktijk, ondermeer in de samenwerking met Huntsman Holland. “Het blijft daarbij wel lastig om in de Rotterdamse haven voldoende gekwalificeerd personeel te vinden. Huntsman is zo verstandig geweest om in tijden van crisis personeel vast te houden, waardoor kennis en knowhow aanwezig blijven. Wij groeien en hebben voortdurend interesse in goed gekwalificeerde technici. Maar dat is niet vreemd in een tijd waarin de belangstelling voor technische vakken op hogescholen en universiteiten nog altijd achteruit gaat. Onbegrijpelijk als je beseft voor welke opgaven de watersector zich in de komende decennia gesteld ziet. Ik weet wel wat ik mijn zoon ga adviseren te studeren...”

’ik weet wel wat ik mijn zoon ga adViseren te studeren...”

flick:


creo

THUIS IN MARITIEM EN LOGISTIEK

De Rotterdamse haven, in samenwerking met de andere Nederlandse zeehavens, speelt een belangrijke rol in de internationale positionering van Nederland en de ontwikkeling van onze economie. De ongekende dynamiek van de sector vraagt om een voortvarende en kundige aanpak. ABN AMRO Maritime biedt alle deelnemers in de keten, van rederij tot logistieke dienstverlener, de ervaring en professionele slagkracht die ondernemers verder helpt hun ambities te realiseren. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met ABN AMRO Maritime, tel 010-402 54 32.

210010358 1811 Adv Maritiem&Logistics A4.indd 1 16-04-12 16:0512-137_HCRMagazine2012_biwerk_v6.indd 50 15-05-2012 11:00:32

creo

Op zoek naar gemotiveerde medewerkers?

Het Werkgeversservicepunt kan u helpen!

www.spijkenisse.nl

Wat houdt onze dienstverlening in?

Doet u met ons mee? Wij maken graag een vrijblijvende afspraak met u.Het Werkgeversservicepunt is ook werkzaam in de gemeenten Bernisse, Brielle en Westvoorne.

ER ZIJN VEEL DOUANEGARANTIES. ER IS ER MAAR ÉÉN DIE GRENZELOOS ONDERNEMEN GEMAKKELIJK MAAKT.

Wetgeving verplicht steeds meer internationaal opere-

rende bedrijven om douanegaranties te laten stellen. Een

douanegarantie van Nationale Borg biedt hun de vrijheid

om grenzeloos én probleemloos te blijven ondernemen.

Nationale Borg is namelijk dé expert als het gaat om

douanewetgeving. En omdat wij een groot deel van alle

douanegaranties afhandelen, hebben wij een snel en goed

contact met de belastingdienst. Maar dat is niet alles.

Omdat wij onze klanten door en door kennen, kunnen

we nancieel borg voor hen staan. Als u zaken doet met

Nationale Borg kunt u uw kapitaal dus vrijhouden. Niet

voor de bank, maar om in alle vrijheid te ondernemen. Dat

maakt Nationale Borg uw ideale partner in het interna-

tionaal zakenverkeer. Wilt u met ons in zee? Neem dan

gerust contact met ons op. Kijk op www.nationaleborg.nl

of kom eens langs op de Keizersgracht 165 te Amsterdam.

DE ENIGE ONAFHANKELIJKE BORGVERSTREKKER VAN NEDERLAND.

Met dank aan Rederij Clipper Stad Amsterdam

BBCCOM_00778_NatBorg_Douanegarantie.indd 1 30-3-11 10:1212-137_HCRMagazine2012_omslag_v6_424x297.indd 2 16-05-2012 19:04:11

www.pwc.nl

Als zeevaartnatie hebben we een naam hoog te houden. Het scheep vaart -bedrijf en de bijbehorende logistieke sector zijn al eeuwen drijvende krachten achter onze economie, en ook voor de toekomst zijn de verwach tingen hoog-gespannen. Zo wil Nederland in 2020 Europees marktleider zijn in de keten van trans nationale goederenstromen. PwC ondersteunt deze ambitie graag. Bijvoorbeeld door relevante thema’s hoog op de politieke agenda te plaatsen en concrete aanbevelingen te doen voor verbeteringen en stimuleringsmaat-regelen. Alleen met een goed inves teringsklimaat kan Nederland kapitaal en talent binnen de dijken houden. Het is de voorwaarde om uit te kunnen groeien tot keten regisseur en niet te vervallen tot doorgeefl uik. De inzet is de maritieme en logistieke cluster in zijn geheel te versterken. Want hoe breder de basis, hoe groter de kans op succes.

Isis Bindels, +31 (0)88 792 36 06, [email protected]

Het moet uit de breedte komen

© 2012 PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 3412089) Alle rechten voorbehouden.

4890-01 PwC Adv. T&L A4.indd 1 3/29/12 3:41:13 PM

Imago Maritieme cluster

30ste Havencongres Rotterdam: Ondernemers met lefveRslag

INTeRvIeW

RONdeTafelgespRek met dick Benschop, dirk van slooten, guido dubbeld en Hans smits

samen werken aan mix duurzame energiede

JaarliJks magazine biJ Havencongres rotterdam

DE H

AVEN 2012

12-137_HCRMagazine2012_omslag_v6_424x297.indd 1 16-05-2012 19:04:03

de HAVEN

Documents

Transcript of de HAVEN