De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “ g rote samenleving”
25
De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “grote samenleving” Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA
description
De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “ g rote samenleving”. Jan Van Doren Adjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA. De overheid is terug, meer dan ooit Brandweer in de financiële crisis Architect nieuw industrieel beleid Crisismanager op arbeidsmarkt Investeerder Zorgdiensten. - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of De grenzen van de overheid Van “grote overheid” naar “ g rote samenleving”
De grenzen van de overheidVan “grote overheid” naar “grote samenleving”
Jan Van DorenAdjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA
Huidig systeem botst op limieten
De overheid is terug, meer dan ooit
- Brandweer in de financiële crisis- Architect nieuw industrieel beleid- Crisismanager op arbeidsmarkt- Investeerder- Zorgdiensten
Geen tijdelijke maar structurele trend
- Hoe rijker, hoe meer overheid (Wet van Wagner)- Trap omhoog na elke crisis (Peacock & Wiseman)- Diensten steeds duurder (Wet van Baumol)- Hoe meer globaal, hoe meer overheid buffert- Hoe minder internationaal competitief, hoe meer overheid
compenseert- Hoe hoger afhankelijksgraad (vergrijzing), hoe meer
overheid zorg opneemt
Zorgdiensten groeien als kool(toename aandeel in loonmassa 2000-2011)
- Onderwijs: + 6%- Publieke diensten: + 9%- Gezondheidszorgen: + 16%- Maatschappelijke dienstverlening: + 42%
Opwaartste druk op Belgische overheid houdt aan
- Vergrijzing
- Tanende internationale concurrentiekracht
Zorg is de koekoek in het nest van de overheid.
Factuur gezondheidszorg + ouderenzorg(overheidsuitgaven in % BBP)
Bron: Hoge Raad van Financiën, Studiecommissie voor de vergrijzing, 2012
2011 20177.7
7.8
7.9
8
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
+2,1 M €
Factuur ouderenzorg(bijkomende overheidsuitgaven in prijzen 2012)
Bron: ECOFIN, Ageing Report, 2012
2020 2030 20500
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
+9,2 M+1,8 M +3,6 M
Huidig model leidt tot vicieuze cirkel
Toenemende kosten
Toename publiek budget
Hoge belastingen
Economisch draagvlak
krimpt
Overheidsoptreden geen garantie voor succes
- Overheid mee aan bron financiële crisis/eurocrisis- Geen track record inzake industriebeleid- Anti-cyclisch beleid vaak symptoombestrijding- Overheid kan niet alle zorgnoden dekken
162.000Ouderen op
wachtlijst woonzorgcentra
bron: onderzoeksbureau Ablecare, 2012
12.000De afgelopen 10 jaar
20.000 tot 30.000Bijkomende bedden nodig
de komende 10 jaarbron: ING studie 2011
Overheid heeft belangrijke rol in maatschappelijke doelstellingen
- Rule of law: eigendomsrechten, veiligheid, rechtszekerheid (état gendarme)
- Bestaanszekerheid (stabilisatie)- Sociale gelijkheid (herverdeling)- Publieke voorzieningen aanvullend aan de markt
(allocatie)
Niet elke overheid even succesvol
- “Waar voor uw geld”
- “Why nations fail”: instituties en vertrouwen
“Waar voor je geld”- index (overheidsbeslag gerelateerd tot de duurzaamheidsindex)
1 Switzerland 2.08 18 Spain -0.03
2 Australia 1.15 19 Luxemburg -0.06
3 New Zealand 1.09 20 United States -0.09
4 Korea 1.01 21 United Kingdom -0.09
5 Iceland 0.91 22 Austria -0.37
6 Japan 0.89 23 Slovenia -0.44
7 Ireland 0.75 24 Poland -0.51
8 Slovakia 0.73 25 Czech Republic -0.57
9 Norway 0.56 26 Estonia -0.64
10 Chile 0.53 27 Denmark -0.80
11 Canada 0.52 28 France -0.97
12 Germany 0.38 29 Greece -1.03
13 Sweden 0.11 30 Belgium -1.07
14 Finland 0.10 31 Turkey -1.24
15 Portugal 0.10 32 Hungary -1.26
16 Netherlands 0.08 33 Italy -1.75
17 Mexico 0.04
• Wat bepaalt of een land welvarend is of niet? inclusieve instituties versus extractieve instituties
• Inclusive institutions: Inclusive economic institutions…are those that allow and encourage participation by the great mass of people in economic activities that make best use of their talents and skills and that enable individuals to make the choices they wish.
• Extractive institutions “such institutions are designed to extract incomes and wealth from one subset of society to benefit a different subset.”
Belang van instituties
VERTROUWEN?Land in nationale regering in regionale & lokale regering
België 38% 57%Duitsland 41% 63%
Denemarken 42% 70%Nederland 47% 57%
Zweden 59% 61%Griekenland 7% 22%
Spanje 11% 21%
From “big state” to “big society”“We are in a transition from a big state to a small state, and from a small society to a big society”
Van “grote staat” naar “grote samenleving
Van “grote staat” naar “grote samenleving
- Verantwoodelijkheid individu- Rol middenveld- Ondernemerschap in (semi)publieke diensten- Overheid: van actor naar regisseur- Alles heeft een prijs
Belgisch/Vlaamse praktijk
- Levenslang leren (leerrekening)- Vlaamse zorgverzekering- Familiale solidariteit- Ondernemerschap in zorgdiensten- Rekening rijden- Meer inzetten of groei
De grenzen van de overheidCEDERDIALOGEN
Jan Van DorenAdjunct-Directeur Kenniscentrum VOKA
