De geschiedenis van de raket voor de 19de eeuw.

Al sinds mensen vogels door de lucht zagen zweven, hebben ze altijd willen vliegen. Velen hebben dan ook geprobeerd dit tot werkelijkheid te brengen. Je kan dan bijvoorbeeld denken aan vliegtuigen. Maar voor de komst van de vliegtuig, probeerde men met andere middelen hoog in de lucht te komen, namelijk met raketten. De geschiedenis van de raket gaat vér terug voor de Tweede-Wereldoorlog, naar het jaar 100 v. Chr. Een griekse uitvinder, genaamd Heron van Alexandrië, kwam met een uitvinding dat eerder gebaseerd was op een mechanische interactie van warmte en water. Heron noemde zijn uitvinding de aeolipile, dat werd aangedreven door stoomkracht. Heron vond dus als allereerste de stoommachine uit! Boven een vuur stond een afgesloten ketel met water, waarop de deksel twee openingen waren gemaakt. Beide openingen werden aangesloten aan twee buizen, die elk weer vast zaten aan een cirkelvormige luchtdichte kamer. Doordat het werd opgewarmd en doordat de stoom door de L-vormige buizen kon ontsnappen, ging de kamer ronddraaien. De aeolipile leek dus op een soort van primitief raketmotor; het kon aangedreven worden door een stuwkracht.

Maar de allereerste echt doorbraak in de raketgeschiedenis was in de negende eeuw n. Chr., toen Chineze Taoïstische alchemisten tijdens het zoeken naar een levenselixer perongeluk als allereerste de buskruit uitvonden. Een typisch gevalletje van serendipiteit dus, wat wel vaker voorkomt. Door de hoge vernietigingskracht, is buskruit uiterst geschikt als oorlogswapen. Het duurde dan niet lang meer of de eerste bommen verschenen op het slagveld. Maar wanneer voor het eerst raketten zijn gebruikt op het slagveld, is niet zeker. Sommige historici beweren dat de allereerste raketten werden gebruikt door de Chinezen in 1232 tegen de massale Mongoolse hordes. Wat we wel zeker weten is dat in 1264 er zeker sprake is geweest van raketachtige apparaat, dat werd gebruikt in het leger van de Chineze keizer Lizong. Deze raketten had zowel een vernietigende effect als een psychologische effect op de vijanden. Eén van de eerste teksten die vertellen over een “raket”, was de Huolongjing, geschreven door de Chineze artillerie officier Jiao Yu in de 14de eeuw n. Chr. Jiao De Huolongjing was in feite een handleiding voor het gebruik van vuurwapens, zoals raketten.

Iedereen, in ieder geval de kenners van de geschiedenis van de ruimtevaart, weten dat de eerste man in de ruimte de Russiche kosmonaut Yuri Gargarin. Maar was dit werkelijk zo?

In China kent men een legende, dat eeuwen terug gaat naar 1500 n. Chr, over een man genaamd Wàn Hǔ. Wàn Hǔ, een lokale ambtenaar, was gefascineerd door de sterren. Hij droomde over een plek waar niemand was geweest: hij wilde dichterbij de sterren komen. Om zijn dromen tot werkelijkheid te brengen, leerde hij eerst alles wat hij moest weten. Wàn Hǔ was van plan een vervoermiddel te ontwerpen waarmee hij tot de sterren kon komen. Hij verbreidde zijn horizon uit met kennis over explosieve brandstoffen en raketten, en ontwierp een vrij onnozele vervoermiddel: een stoel met daar om heen

en er onder 47 van de sterkste raketten die hij kon krijgen bevestigd. Wàn Hǔ was ervan overtuigd datde oorlogswapens ook als vervoermiddel konden dienen. Op een dag was het zover, Wàn Hǔ zou de lucht ingeschoten worden met als doel de sterren. Hij gaf aan 47 dienaren ieder een fakkel, waarmee ze tegelijkertijd alle raketten konden aansteken. Wàn Hǔ ging op de stoel zitten en binde zichzelf vast. De dienaren staken op bevel van hun meester de raketten aan en renden voor hun leven. Een geweldige knal volgde, en op de plek waar ze hun meester voor het laatst zagen stond niets meer. Ze hadden geen flauw idee waar hun meester gebleven was, terwijl ze in feite omringd werden door hem. Nou ja, in ieder geval delen van hem.

Hoe de Europeanen voor het eerst in aanraking kwamen met de rakettechnologie, is te danken aan de Mongoolse heersers Genghis Khan en Ögedei Khan, wanneer ze grote delen van Rusland, Oost en Centraal Europa hadden veroverd. Door de verovering van de noordelijke deel van China, waren de Mongolen in het bezit gekomen van de rakettechnologie. Het was dan niet vermijdelijk dat de Mongolen deze vernietigende kracht ook gingen gebruiken voor hun doeleinden. Door het verdere gebruik van de rakettechnologie voor militaire doeleinden en de uitbreiding van het Mongolenrijk kon de rakettechnologie zich verspreiden, waardoor meer volken in contact kwamen én in het bezit kwamen van deze bijzondere maar dodelijke technologie. In Korea bijvoorbeeld werd na de Mongoolse invasies de hwacha uitgevonden.

DeDe Koreaanse hwacha.

De hwacha was een kar met twee wielen met een lanceerplatform voor 200 pijlen. Deze pijlen hadden een bereik van bijna 500 meter en ontploften wanneer het punt een object aanraakte, waarbij 150 tot 200 ijzeren spijkers in alle richtingen vlogen die verschrikkelijke wonden veroorzaakten. De hwacha had een bloederige effect op de vijanden en ook een demoraliserende effect.

Maar de Mongolen waren niet de enige door wie de Europeanen in contact kwamen met de raket. De spreiding van raketten was ook beinvloed door de Ottomanen tijdens het beleg van Constantinopel in 1453, die zelf de technologie hadden overgenomen van hun vroegere vijanden, de Mongolen. Zoals er al eerder stond, namen andere volken het gebruik van de raket over. Tijdens het beleg van Bagdad in 1258 n. Chr., werden raketten gebruikt door de Mongolen tegen de Arabieren, volgens oud Arabische geschriften. De Arabieren zagen hoe effectief de raketten waren, en namen het principe over.

Na het overnemen van de buskruittechnologie, werd het geperfectioneerd door de Arabieren. Tussen 1270 en 1280 n. Chr. schreef de Arabier Hasan al-Rammah de al-furusiyyah wa al-manasib al-harbiyya (Het Boek van de Militaire Ruiterij en Ingenieuze Oorlogstuig). In het boek worden 107 recepten voor het toepassen van buskruit beschreven, waaronder 22 recepten voor raketten. Volgens verscheidene historici waren al-Rammah’s recepten vele malen explosiever dan de recepten die in China gebruikt werden. De man was zo brilliant, dat hij zelfs de allereerste ‘torpedo’ uitvondt, dat werd aangedreven door water door middel van een raketsysteem met explosieve materialen.

Het duurde dus nog even voordat de Europeaan zich met deze technologie ging bemoeien, maar het kwam er uiteindelijk wel. Tussen 1529 en 1556 schreef de Oostenrijker Conrad Haas een boek over het concept van meertrappige raketten. In zijn werk houdt Haas zich bezig met de technische details van een raketconstructie, legt de werking uit van raketten en meertrappige raketten, beschrijft hij verschillende mengsels van vloeibare brandstoffen en introduceert delta-vormige vinnen. Ook beschijft hij op basis van zijn ideeën een moderne ruimteschip.

Alleen een echt standaard boek werd niet gebruikt in veel landen, want die bestond namelijk nog niet. Raketten werden namelijk niet op grote schaal gebruikt. Deze kwam er wel in 1650, toen het gedrukt werd in Amsterdam,. De auteur van het boek, de Artis Magnae Artilleriae pars prima (De grote kunst van de artillerie, het eerste deel), was de Poolse nobelman Kazimierz Siemienowicz, een knappe kop op het gebied van rakettechnologie. Zijn werk werd vertaald naar het Frans, Engels, Nederlands, Duits en Pools en werd gedurende twee eeuwen gebruikt als basishandboek voor artillerie in vele landen. Het boek beschreef standaard modellen voor het maken van raketten, de eigenschappen ervan, de constructie en de productie. Verder werden nog meertrappige raketten beschreven, de motoren en de vleugelstabilisatoren.

Hoewel de leer van de raketten al eeuwen bekend was, deed de raket zijn intrede in Europa pas echt in de 19de eeuw. Het begon na een oorlog tussen een Indische sultan en troepen van de Britse West Indische Compagnie, waarbij de sultan raketten gebruikte tegen de Britten. De Britten raakten geïnteresseerd in deze projectiel, en ontwikkelden de technologie verder gedurende de 19de eeuw.

Een belangrijk figuur op dit gebied was William Congreve. William Congreve ontwierp voor het leger een nieuw type raket, een voorvader van onze hedendaagse raketten van Oud & Nieuw: de Congreve raket. Een belangrijk onderdeel dat er bij kwam was de stok aan de achterkant, wat voor een grotere stabiliteit en nauwkeurigheid zorgt. De raket had een explosieve kop, maar kon ook een zwaard of sabel dragen waarmee het meerdere man kon doorspiesen als het ware. Deze raket bewees zijn aandeel in de Napoleontische Oorlogen; het werd zelfs gebruikt in de slag van Waterloo.

Afgezien van het feit dat ze vanaf toen vaker gebruikt werden, bleven raketten onbetrouwbaar. Ze bleven namelijk inaccuraat, en konden makkelijk uit koers raken. Soms ontploften ze al bij het aansteken, waardoor in plaats van vijanden juist de eigen troepen werden geraakt. De raketten werden dan wel verbeterd door William Congreve, maar het was niet genoeg om erin te vertrouwen. Dit veranderde in 1844, toen de Engelsman William Hale de constructie van raketten zo veranderde, dat de raketten gingen draaien rond hun as. Door het draaien van de raketten, waren de stokken overbodig geworden, wat weer zorgde voor minder luchtweerstand. Zo werden de raketten een stuk accurater dan hun vroegere voorgangers.