De brede school als uitingsvorm van dOnze samenleving verandert en het onderwijs probeert hierbij aan te sluiten,bijvoorbeeld door brede scholen te ontwikkelen. De overheid stimuleert deze ontwikkelingenen de bijbehorende samenwerking tussen onderwijs, kinderopvang en andere betrokkenen.Scholen krijgen zo een bredere functie dan alleen het geven van onderwijs.Dit maakt de brede school tot een uitingsvorm van de veranderende maatschappij.

Van gestandaardiseerd onderwijs naar desocio constructivistische leervisieVan gestandaardiseerd onderwijs gaan we naar een socioconstructivistische leervisie. Met de komst van de industrieontstond efficiënt gestandaardiseerd onderwijs. Aan grotegroepen mensen werd dezelfde leerstof in dezelfde tijd aange-boden. Maar onze huidige kennismaatschappij vereist snelle,

adequate reacties op behoeften van klanten. Die klantgericht-

heid vraagt van het onderwijs een socio constructivistische

leervisie. Deze holistische procesbenadering is gericht opgezamenlijke kennisconstructie met aandacht voor kwaliteit,diversiteit, netwerken, autonomie, coöperatieve relaties, ge-zamenlijk beslissen, initiatief nemen en samenwerking inteamverband.

Verbreding van scholen met formeel en informeel lerenDe moderne maatschappij vraagt om verbreding van scholen,dus om een andere onderwijsbenadering dan de traditionele.Scholen kunnen zich niet meer beperken tot het formele,schoolse leren. De samenleving wordt meer individualistisch;er is sprake van een afnemend gemeenschapsgevoel. Ouders

hebben de indruk dat het onveiliger is op straat en spelengebeurt vaak onder toezicht. De natuurlijke omgeving van kin-deren om te spelen, verkennen en leren neemt af.

Het spelen behoort tot informeel leren, waarbij kinderen leer-gedrag oefenen. Dit ondersteunt formeel leren én levenslangleren. Door minder natuurlijke oefenmogelijkheden voor hetinformele leren, oefent het kind leergedrag tegenwoordigvooral op school en is het kind, de maatschappij en school vaninvloed. Maar de fabrieksmatige onderwijsbenadering uit devorige eeuw leidt tot verveling bij kinderen door gebrek aan dejuiste betrokkenheid, integratie en onderwijs. De school kanechter leergedrag gunstig beïnvloeden door aan te sluiten bijfamilie, maatschappij en gemeenschap; bijvoorbeeld via eenbrede school.

De sociaal pedagogische versus deonderwijsvoorbereidende traditieBij de brede schoolontwikkeling zijn vervolgens diverse be-naderingen zichtbaar die behoren tot de sociaal pedagogischeof onderwijsvoorbereidende traditie. Bij de eerste traditie ishet doel om een brede ontwikkeling en levenslang leren testimuleren met als uitgangspunt het zelfontdekkend leren.Hierbij is aandacht voor cognitieve ontwikkeling, persoonsge-

veranderende maatschappijbonden doelen en sociale competenties. Deze holistische visieis leidraad in Scandinavië, Duitsland, Frankrijk en BelgischVlaanderen.

gericht op sport en cultuur. Dit bevordert zinvolle vrijetijdsbe-steding, sociale cohesie en een verbinding tussen het binnen-en buitenschoolse leren ter voorbereiding op maatschappelijk

functioneren. Bij risico kinderen werken jeugdzorg en onder-wijs samen met integraal jeugdbeleid. Aan de opvangbehoeftevan ouders wordt voldaan ter bevordering van de arbeidspar-ticipatie. Kortom, er zijn diverse doelen en activiteiten.

Bij de tweede traditie is het doel om voor te bereiden op delatere schoolloopbaan om te komen tot een goed opgeleidebevolking. Bij deze traditie gaat veel aandacht uit naar cogni-tieve ontwikkeling en andere competenties van het schoolseleren. Bij ongelijke kansen door diversiteit wordt gestreefdnaar gelijke kansen, zoals in de Verenigde Staten, Engeland enNederland.

Bredere functie verandert school in leercentrumvan de gemeenschapIn de Verenigde Staten is de verbreding van scholen begonnenvanuit achterstandbestrijding met gemeenschapsscholen. De

samenwerking tussen onderwijs, gezondheid en recreatiebevordert schoolloopbaansucces met voorschoolse program-mas, naschoolse activiteiten en verbindingen tussen binnen-en buitenschools leren. Belangrijk is de betrokkenheid van ende samenwerking met de ouders, naast aandacht voor veilig-heid en binding. De scholen stimuleren educatie en gemeen-

schapsleven en hiermee levenslang leren, samenwerking ende gemeenschap.Uit onderzoek blijkt dat dergelijke scho-len een positief effect hebben op leerlin-gen, gezinnen, scholen en gemeen-schappen. Door de bredere functie zijndeze scholen ook buiten traditionele

schooltijden open en veranderen ze inleercentra van de gemeenschap.

Brede schoolontwikkeling iny'

Nederland heeft niet geleid tot een'eenduidig conceptIn navolging van de VS is de Nederlandsebrede schoolontwikkeling ontstaan van-uit bestrijding van onderwijsachterstand,gericht op ontwikkelingskansen.Kansarme kinderen kunnen zich hier-door veelzijdig ontwikkelen op persoon-lijk en sociaal gebied met de school alscentrum voor ontwikkeling in de wijk.Door een verlengde schooldag ontstaatonderwijsverbreding met buitenschoolseactiviteiten van toegevoegde waarde

De doelen zijn op leerlingniveau, sociaal maatschappelijken/of oudergericht; vaak zijn ze niet expliciet geformuleerd.Het gaat om ondersteuning bij de ontwikkeling van de school-loopbaan, welbevinden, zinvolle vrijetijdsbesteding en oudersmeer te bieden dan vanuit de thuissituatie wordt aangeboden.Het activiteitenaanbod is wel expliciet en gericht op de buurt,opvang, zorg, verlengde schooldag of doorgaande leerlijn. DeNederlandse brede schoolontwikkeling heeft dus niet geleidtot een eenduidig concept.

Profielen van Nederlandse brede scholenDoor het streven naar gelijke kansen ontstonden de eersteNederlandse brede scholen in achterstandswijken. Met degroei van brede scholen kwam er een naast dit kansenprofieleen breder aanbod met bijbehorende profielen, gericht opopvang, verrijking, zorg of de wijk Izie de tabel).

---'. ,-------------------......,

Overzicht van de brede schoolprofielen

Profiel Gericht opGelijkeonderwijskansen

Brede ontwikkeling

ActiviteitenOnderwijskansen creëren enachterstand bestrijden

Verrijkende sociale, culturele ofsportieve activiteiten door

buitenschoolse instellingen

Voorzieningen voor de buurtin een buitenwijk of landelijk gebied

Kind en oudergerichte zorgen hulpverlening

Kinderopvang

Bij de start kiest een brede school een profiel, dat aansluit bijde gerichtheid van het te ontwikkelen activiteitenaanbod. Nadeze profielkeuze volgt ontwikkeling van een gezamenlijkepedagogische visie, een doorgaande lijn in werkwijze en eenverankerde samenwerking. Dan laat de school het profielmeestal los en komen er activiteiten vanuit diverse profielen.

Kansen

Verrijking

Wijk Bevordering vansociale cohesie

ActiviteitvoorbeeldenHuiswerkklas en voorschool

Sporten via een vereniging

Cursus voor de buurt enhet buurttheater

Ontbijtproject enopvoedi ngsondersteuni ng

Dagarrangement en opvangtijdens kantooruren

Vaak zijn er vanaf de start al brede schoolactiviteiten uit diver-se profielen aanwezig. Beter is om te starten vanuit een ge-zamenlijke missie met een eigen uniek profiel dat aansluit bijde context. •

A.w. Duit, fv1Sc, onderwijskundige (www.eduan.nL)

Zorg Zorgverbredingrondom kinderen

CNVS-standpunt

De brede school, zoals A.w. Duit in dit artikel beschrijft, kan vanuit beleidsarme uitgangspunten worden vormgegeven, maarhet is beter om beleidsrijk aan de brede school te werken. Werken vanuit een gezamenlijke missie geeft de ontwikkelingvleugels, en houdt het concept compact. CNVS is het met de stellingname in dit artikel eens en beveelt de centrale positie

van het kind aan bij het maken van keuzes.

Opvang Combineren vanarbeid en zorg

Literatuur- Duit, A.w. [20091. De effectiviteit van een brede schoolprofiel. Utrecht: Universiteit Utrecht [Masterthesisl.- Emmelot, Y. , & Veen, I. van der [20031. Brede basisscholen uitgelicht. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut [SCO-rapport 6801.- Emmelot, Y. , Veen, I. van der, & Ledoux, G. [20061. De brede school: kenmerken, verwachtingen en mogelijkheden.

Pedagogiek, 26 [1), 64-81. ..-~ .- Grin en, M. van der, Walraven, M. , Broekhof, K. , Hoogeveen, K. , & Studulski, F. [20071. Handboek brede school 0-12 jaar. Utrecht:

Oberon/Sardes, USP bv.- Ke dall, . [20051. Lifelong Learning Really Matters for Elementary Education in the 21 st Century. Education and Information

-ec noloqies, 10 [3), 289-296.~'-er, J. ,Domen, c., Grinten, M. van der, Dubbelman, E., & Zuidam, M. [20071. Brede scholen in Nederland -Jaarbericht 2007.

--ec ;: Oberon, USP bv.- -= ·5 .J. 20061. The scheel's role in encouraring behaviour for learning outside the classroom that supports learning within.

:.. ---es::::rtSe·o "he 'Every Child Matters' and Extended Schools inititatives. Support for Learning. 21 [4), 175- 181.- ,=:;-::2 :J. &:: ben, K. [20071. From schools to community learning centers: A program evaluation of a school reform process.

:: x: _:-::- :"':; :>rogram Planning, 30, 351-363.I. Een rijk programma voor ieder kind. Den Haag: aBT bv.

:0=:;= -- :_ . _ I. ha! is Instructional-Design Theory and How is it Chanqinq? In C. M. Reigeluth [Ed.]. Instructional-Design'0 ume /I. lpp. 5-291. Mahwah. NJ: LEA.

- ~...2.-=-=-:--= . _ 20051. Re!hinking Educa!ion In !he Global Era. Phi Delta Kappan, 87 [3), 209-212.