MAANDBLAD VAN DE ACOM - ALGEMEEN CHRISTELIJKE ORGANISATIE VAN MILITAIREN

nummer 9 - 2014

•NAVO:NieuweAfghanistan-missieen‘flitsmacht’

•RapportLeijh:Opmaatvoorverbeteringgezondheidszorg

•OGS:Gravenin‘gevaargebieden’snel‘repatrieren’

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL

ACOM BOOT

OpzeggenlidmaatschapACOMHet lidmaatschap van de ACOM wordt aangegaan voor een periode van twaalf maanden, welke aanvangt op de dag van aanmelding als lid. Dit lidmaatschapsjaar hoeft dus niet samen te vallen met het begin en einde van een kalenderjaar. Het lidmaatschap wordt telkenmale stilzwijgend verlengd voor eenzelfde periode. Opzegging van het lidmaatschap dient schriftelijk (dus niet per e-mail) plaats te vinden. Deze opzegging dient uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van het lidmaatschapsjaar door de ACOM te zijn ontvangen.

ACOM-leden kunnen voor juridische bijstand terecht bij de advocaten van Delissen Martens in Den Haag. Al ruim 10 jaar staan wij ACOM-leden bij in militaire strafzaken, zaken op het gebied van het familierecht en erfrecht, in zaken van huurrecht, bouwrecht en burengeschillen. Bel gerust voor een gratis advies. Als verdere bijstand nodig is, dan hanteren wij gereduceerde tarieven. U bent ook welkom als u in aanmerking komt voor ‘toevoeging’ (pro deo). Contact: tel. 070-3115411, www.delissenmartens.nl

Voor wie, buiten zijn/haar schuld om, financieel in moeilijkheden is geraakt, reikt ACOM een vangnet aan in de vorm van het Fonds Maatschappelijke Bijstand.

Behalve lage premies bij gezins- en militaire verzekeringen, biedt ACOM-Boot extra korting op uw autoverzekeringen. ACOM-Boot: voor elk onderdeel een passend antwoord...!

DFD: De Financiële Dienstverleners; dé specialist voor militair en burgermedewerker. Uw risico is onze uitdaging! De uitzendingen naar Afghanistan of de West, de GVA, de eerste autoverzekering, of de hypotheek (óók de BBT-er). U verzekert ze allemaal bij DFD. Nu en in de toekomst.

Drukkerij Valkenstadt is de totaalverzorger voor al uw grafischemedia-uitingen. Of het nu gaat om het maken van originele ontwerpen of het verzorgen van puntgave drukwerken t.b.v. bijvoorbeeld huisstijlen en promotioneel drukwerk of zelfs complete boekproducties; Drukkerij Valkenstadt zorgt voor het onderscheid en geeft kleur aan uw bedrijf!

Gepassio

neerde Gra�ci!

2

U W V O O R Z I T T E R

INHOUD

M E D E Z E G G E N S C H A P M E D E Z E G G E N S C H A P

Overzicht MC-verkiezingenDefensie- Eenheid Verkiezingen Opgeven voor

onderdeel

KL OTCMAN (OTCO, CLAS) 22-09-14 Gesloten

KL Militair Geneeskundig 25-09-14 Gesloten

Logistiek Centrum

KL 42 Brigade Verkennings 07-10-14 Gesloten

Eskadron

KL HQ 1 GE/NL Corps 22-10-14 Gesloten

KLU Centrum voor Mens en 19-11-14 17-10-14

Luchtvaart

KM Nederlands-Belgische 10-11-14 26-09-14

Operationele School

CDC FBD 17-09-14 Gesloten

CDC MGLC te Heerenveen 25-09-14 Gesloten

CDC Diensten Centrum 06-11-14 Gesloten

Wervingen en Selectie

Het is alweer 2 jaar geleden dat wij over de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) geschreven hebben. Toen was de vraag of elke

eenheid een goedgekeurde RIE had. Bij ons was bekend dat dat niet bij alle eenheden bij Defensie het geval was.

Wij hopen dat de medezeggenschapscom-missies sinds die tijd de risico’s voor de gezondheid en veiligheid van de werknemer bij de eenheid met regelmaat hebben gecontroleerd op wijzigingen en eventuele maatregelen die genomen moesten worden om die gezondheid en veiligheid, ook op de langere termijn, te verbeteren en het liefst zeker te stellen.

Dat laatste is toch wel heel lastig want de ervaring leert dat de wetenschap toch telkens weer nieuwe risico’s ontdekt aan werkzaam-heden die al heel veel jaren uitgevoerd worden. Tevens wordt ook meer bijgehouden of iets op termijn meer ziektegevallen oplevert dan in de doorsnee bevolking van Nederland voorkomen zonder de blootstelling aan van alles in het werkproces.

Werkzaamheden eerst veilig … Het bovenstaande is allemaal vaag. Concreet kunnen we spreken over de (gezondheids)gevaren die kunnen kleven aan blootstelling aan bepaalde stoffen. Zo was het vroeger heel gewoon dat asbest gebruikt werd in de constructie van gebouwen. Asbest is een sterk materiaal en dat had zijn voordelen. Pas later werd ontdekt dat het inademen van de meeste soorten asbest als stof (bv na het boren in asbestplaten) op de lange termijn, te weten na ongeveer 25 a 30 jaar, kanker zou kunnen opleveren. Uiteindelijk heeft die ontdekking ervoor gezorgd dat vanaf begin jaren 90 in nieuwe gebouwen of bij verbou-wingen geen asbest meer gebruikt mocht worden en dat bij het verwijderen van asbest in bestaande gebouwen gecertificeerde bedrijven ingezet moesten worden. Het asbest werd/wordt dan verwijderd door mensen die met speciale pakken enz. worden beschermd tegen het losse asbest.

… later ziekteverwekkendEen ander voorbeeld van een stof waarvan later pas bleek dat deze slecht was voor de gezondheid is verf met zesvoudig chromaat erin. De verf werd best veel gebruikt bij Defensie. De reden daarvoor was dat deze bewuste verf heel lang meegaat en goed blijft onder veel weerscondities. Dat was weer uitermate belangrijk in het onderhoud van schepen en vliegtuigen. Maar het werken met die chromaathoudende verf bleek gezondheidsproblemen te veroorzaken. Later werd bekend dat chroom een kankerverwek-kende stof is. Degenen die bij onderhoud aan het schuren of schilderen waren konden later ziek worden. (Zie ook p. 23).

Ook is er lang (met minder bescherming) met verf gewerkt waarin oplosmiddelen zaten waarvan de schilder ziek kon worden. De schilders kregen OPS: Organisch Psycho Syndroom een chronische ziekte/handicap die door de patiënt en ook door zijn omgeving als zeer belastend wordt ervaren. De oplosmid-delen hebben het centraal zenuwstelsel aangetast en zorgen voor veel lichamelijke en psychische klachten, als:• concentratieproblemen,vergeetachtigheid,

geïrriteerdheid• geestelijkeen/oflichamelijkeouderdoms-

verschijnselen op jonge leeftijd• ernstigevermoeidheid,zwarehoofdpijnen,

depressies

• persoonlijkheidsstoornissen,agressiviteit• duizelingen,slaapstoornissen• pijneninmaag,borstenledematen• impotentieenonvruchtbaarheid• kortademigheidengebrekaaneetlust,enz.• uitvalvanspierfuncties,gewrichtsklachten.

Beheersbare risico’s bij DefensieBij Defensie is sprake van een aanzienlijk aantal risico’s op de werkplek voor de gezondheid en veiligheid van de werknemer. Gelukkig kunnen die risico’s, op termijn, worden uitgebannen, ingeperkt en beheerst. Wel is daar de aandacht van iedereen voor nodig. Nog steeds lezen wij in de krant over noodlottige ongevallen die in een klein hoekje zitten. De huisvrouw die op de vensterbank stapt om de ramen te lappen, door de vensterbank zakt, een hoofdader wordt geraakt en de vrouw bloedt dood. De klusser in huis die met een schroevendraaier zo van de trap valt dat de schroevendraaier uit zijn been gehaald moet worden, de keukenprins die uitglijdt op de gedweilde keukenvloer en zijn pols breekt en ga zo maar door.

‘Natuurlijk weten we allemaal dat we voor-zichtig en alert moeten zijn, maar we doen ons werk al zo lang en op dezelfde plaats en er is nog nooit iets gebeurd, dus waarom zou er nu wat gebeuren?’

Afgelopen najaar was er sprake van een aantal behoorlijke stormen. Veel bomen waren omgewaaid. Is er bij Defensie gekeken of de bomen na de storm losser zijn gaan staan, wordt er periodiek gekeken of bomen misschien ziek zijn waardoor er eventueel (zware) takken plotseling kunnen afbreken?

Veiligheid en gezondheid werknemer centraal

Er is genoeg te doen met veiligheid bij Defensie zonder dat er sprake is van gevaarlijke stoffen en gevaarlijke activitei-ten. Dat betekent dat met deze

activiteiten altijd de veiligheid en gezondheid van de werknemer centraal moet staan. Ook bij de medezeggenschap. Tenslotte staat de medezeggenschap op de werkvloer het dichtst bij de werkprocessen en kan zij samen met de werknemers en het Hoofd Diensteen-heid (HDE) het beste inventariseren welke risico’s er zijn. Daarom is ook wettelijk geregeld dat de Medezeggenschap samen met de werkgever, in dit geval het HDE, een Risico Inventarisatie en Evaluatie moet opstellen van alle risico’s die er bij het werk zijn. Als de risico’s in beeld zijn, ook dus de nieuw ontdekte risico’s door de wetenschap, dan kunnen passende maatregelen worden bedacht. Soms zijn die krijgsmachtbreed voor handen, soms vergt het maatwerk en bij dat alles heeft de medezeggenschap een aardige vinger in de pap.

Goed is dat er dagelijks met maatregelen voor het uitbannen of beheersen van de risico’s gewerkt wordt. Na verloop van tijd evalueren de medezeggenschap en het HDE de resultaten.

Het uitgangspuntHet uitgangspunt, net als in ons artikel van 2 jaar geleden, blijft: ‘Veilig je werk kunnen doen en ook gezond weer thuis komen, jaar in jaar uit’, is datgene dat iedereen bewust (of onbewust) graag wil. De ACOM kan daarbij adviezen geven, ondersteunen en in overleg treden met Defensie indien maatregelen tot het beperken van de risico’s niet worden uitgevoerd of worden uitgesteld, bijvoorbeeld door financiën. Neem contact met ons op indien u meer wilt weten over de RIE en alles wat daarbij komt kijken.

Controle door Medezeggenschap en updaten van de RIE vereist

10 1110A l g e m e e nA l g e m e e nA l g e m e e n

Z i e k z i j n , b e t e r w o r d e n

Rapport ‘Leijh’ over militaire gezondheidszorg: opmaat voor verbeteringBij de krijgsmacht is die scheiding echter losgelaten en is een en ander inmiddels formeel samengevoegd. Er is in dat kader afgesproken dat de curatieve, deels bedrijfs-geneeskundige zorg, die zich met name richt op de belastbaarheid en operationele inzet-baarheid van de militair, gescheiden zou worden gehouden van de werkzaamheden van de arbodienst (de bedrijfsgeneeskundige zorg), de medische beoordelingen en het verzekeringsgeneeskundige domein (dienst-geschiktheid).

Eveneens was er de afspraak dat gescheiden dossiervorming zou waarborgen, dat door laatstgenoemde disciplines (de arbo-artsen en verzekeringsartsen dus) géén inzage geno-men kan worden in de dossiers met betrek-king tot operationele inzetbaarheid van de militairen. Of die afgesproken waterscheiding in de praktijk op lange termijn zou werken werd door ons betwijfeld. De hieronder beschreven ontwikkelingen spreken daarbij voor zich.

Aan de laars gelapt…In het rapport van de commissie Leijh wordt in ieder geval vastgesteld, dat binnen de eerstelijns geneeskundige zorg niet wordt gewerkt conform de afspraken, zoals deze bij de introductie van het model van geïntegreer-de zorg zijn gemaakt. Het hiervoor omschre-ven – sowieso ietwat gekunstelde onder-scheid binnen het ongedeelde zorgmodel tussen de operationele inzetbaarheid en de verzekeringsgeneeskundige discipline was in het reorganisatieplan van het Eerstelijns Gezondheidszorg Bedrijf (EGB) in ieder geval al zo goed als verdwenen.

De bedrijfsgeneeskundige beoordeling van de functiegeschiktheid bleek in de praktijk versnipperd plaats te vinden – deels door de verzekeringsartsen bij het Bedrijf voor Bijzondere Medische Beoordelingen (nader te noemen: BMB) en deels door bedrijfsartsen uit het Medisch Zorgteam (MZT), alwaar voor de goede orde zich ook de dossiers inzake de operationele inzetbaarheid van de militairen bevinden. Dossiers die niet toegankelijk zouden moeten zijn voor verzekeringsartsen. Conclusie in het rapport Leijh was dat in ieder geval bovengenoemd reorganisatieplan in dit licht niet in zijn oorspronkelijke vorm gehand-haafd kon blijven.

De structuur en organisatie van het Eerste-lijns Gezondheidsbedrijf zou in ieder geval dusdanig moeten zijn, dat de scheiding

tussen de beoordeling van de belastbaarheid in relatie tot de operationele inzetbaarheid volledig los zou moeten staan van bedrijfsge-neeskundige beoordelingen waaronder functiegeschiktheid en de beoordeling van dienstgeschiktheid. Dit houdt in, dat een aparte afdeling bedrijfs-geneeskunde wordt opgericht die wordt ondergebracht in het Centrum Expertise Arbeidsgeneeskunde (CEAG). Die afdeling dient zich te gaan bezighouden met de bedrijfsgeneeskundige beoordeling daaronder begrepen functiekeuringen. In die zin is de destijds beoogde scheiding tussen curatieve operationele gezondheidszorg (MZT), de bedrijfsgeneeskundige beoordelingen en zorg (BE) en de (verzekeringsgeneeskundige) beoordelingen inzake dienstgeschiktheid (BMB) nu een feit.

Deze zaak vormde overigens een schoolvoor-beeld van de wijze waarop in het Georgani-seerd Overleg moeizaam bereikte compro-missen in delicate kwesties door de Defensieorganisatie in razend tempo in de uitvoeringspraktijk aan de laars werden gelapt…

Vele aandachtspuntenHet nieuwe geïntegreerde zorgmodel vormde een van de vele gezondheidszorgdossiers die in de afgelopen jaren in het arbeidsvoorwaar-denoverleg zijn besproken. Daarnaast kunnen wij noemen de professionele code voor de eerstelijns militaire arts, de kwestie van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens de dienst, de inrichting en uitvoering van de zorg (eerstelijns en tweedelijns), de Voorzieningen-regeling militaire oorlogs- en dienstslachtof-fers, het militair geneeskundig verwijs- en terugkoppelingsbeleid, de doorlooptijden wat betreft het proces van medische beoordelin-gen, de invoering van de Centrale Klachten-commissie1 en dental fitness in relatie tot de eis dat elke militair moet voldoen aan de militaire basiseisen.

Conclusie daarvan was dat er nog veel te verbeteren valt met betrekking tot de wijze waarop de militaire gezondheidszorg momen-teel functioneert. Wij hadden daarbij al in ons achterhoofd dat er ontwikkelingen gaande waren gericht op een radicaal verbeteren van de hele gang van zaken rond de militaire gezondheidszorg, met inbegrip van alle voorzieningen, het gehanteerde zorgmodel, de governance etc.

Rapport ‘Commissie leijh’Meer concreet betreft het hier de verschijning van het Rapport Militaire Gezondheidszorg van de voormalige Hoofddirecteur Personeel van Defensie, de luitenant-generaal b.d. J.G.A. (Hans) Leijh – een en ander na een desbetreffende opdracht vanuit het Georgani-seerd Overleg in verband met de vele knelpunten die zich met betrekking tot de militaire gezondheidszorg in de afgelopen jaren in het overleg hebben aangediend.

Bedoeld rapport is medio juli 2014 in het Georganiseerd Overleg besproken en de voornaamste observaties ervan willen wij met u delen – met inbegrip van de kanttekenin-gen, die van ACOM-zijde met betrekking tot

dit rapport zijn gemaakt.

Bezwaar tegen een ongedeeld zorg-model

Zoals bekend heeft de ACOM in de afgelopen jaren zeer veel bedenkingen gehad tegen de invoering van het geïntegreerde zorgmodel bij Defensie. Wij zijn van oordeel, dat de gezondheidssituatie van de militaire ambte-naar het beste gediend is met een volledige scheiding van de zogenaamde curatieve (huisarts), bedrijfsgeneeskundige en verzeke-ringsgeneeskundige zorg.

1 Wij hebben daar in het vorige nummer van ACOM Journaal bij stil gestaan naar aanleiding van de observaties van de

Inspectie Militaire Gezondheidszorg dienaangaande.

In het recente juli/augustusnummer van ACOM Journaal hebben wij enkele kritische kanttekenin-gen geplaatst bij eerdere optimistische bespiege-lingen van de minister van Defensie naar aanlei-ding van het verschijnen van het jaarverslag 2013 van de Inspectie militaire gezondheidszorg.

12 1312

Inleveren kopij ACOM Journaal#10: 24 september#11: 22 oktober Word vriend

op Facebook

Volg ons op Twitter @ACOM_Mil_Bond @LeonvdHulst

interviewinterviewinterview

“Ja, dat doen we allemaal zelf”, benadrukt directeur-bestuurder Flieringa die eraan hecht te onderstrepen dat de OGS ook haar medewerkers in Indonesië “heel fatsoenlijk” behandelt. “Ze krijgen een behoorlijk salaris en een pensioen, - natuurlijk is de honorering niet op het niveau van Nederland maar voor Indonesische begrippen is het heel behoorlijk. En belangrijk is dat de mensen heel graag voor ons willen werken.”Van zo’n 12.000 Nederlandse oorlogsslachtof-fers liggen de stoffelijke resten elders in de wereld. Sommigen liggen begraven op erevelden die door de Britten worden onderhouden. Te denken valt in dit verband aan graven van slachtoffers van de ‘Bir-maspoorlijn’4. Die graven worden alle door de Britten onderhouden. Daar staat tegenover dat de Oorlogsgravenstichting de 10.000 graven in Nederland onderhoudt van gealli-eerde militaire slachtoffers, onder wie een groot aantal Britten.

Onderhoud graven in nederlandDaarnaast liggen er nog graven her en der verspreid in een groot aantal landen. Voor het onderhoud daarvan ‘leunt’ de OGS onder anderen ook op de consulaire vertegenwoor-digers van het ministerie van Buitenlandse Zaken in die vaak veraf gelegen landen. (Buitenlandse Zaken participeert dan ook in de Raad van Advies van de stichting). Met name als er sprake is van (relatief) geïsoleerd liggende graven in landen met een relatief zwakke centrale overheid. Een illustratief voorbeeld daarvan is Jemen waar de OGS een stuk of vier graven heeft liggen. “U begrijpt dat die regio op dit moment moeilijk toegankelijk is voor ons. En waarschijnlijk liggen de graven er ook niet zo goed bij. Zodra dat weer mogelijk is, proberen we via de diplomatieke contacten van het ministerie erachter te komen hoe die graven erbij liggen.”De zeven erevelden in Duitsland die de OGS in beheer heeft vallen voor wat betreft de periodieke verzorging ‘onder’ de 26 man sterke Nederlandse onderhoudsgroep. In teamverband zijn die onderhoudsmensen continue en route in het land waarbij ze ook geregeld de grens naar Duitsland oversteken voor het onderhoud van de erevelden daar. Op die begraafplaatsen liggen met name ook veel ‘Arbeitseinsatz-slachtoffers.

Jaarrapportage consulsVan vitaal belang voor het werk van de Oorlogsgravenstichting in eigen land, is de rol van de ‘gemeentelijke’ vertegenwoordiger of consul, - een door de burgemeester aange-wezen vrijwilliger. Alle gemeenten met oorlogsgraven maken gebruik van de diensten van vrijwilligers die jaarlijks rapporteren aan de OGS hoe die graven erbij liggen. Daarbo-venop is er bovendien een jaarlijkse inspectie-rapportage op basis waarvan de stichting een onderhoudsjaarplan opstelt. Maar het reguliere onderhoud van de graven komt ten laste van de betreffende gemeente. “Dat is de ereplicht die de gemeenten in ons land hebben”, verduidelijkt Gel Flieringa, “in dat onderhoudstraject bezoeken wij elk graf een keer per jaar en verrichten het grote onder-houd en indien nodig de restauratie.”5 Bij het in kaart brengen van al die, mondiaal op uiteenlopende locaties liggende, oorlogs-graven, kon de OGS effectief voortborduren op de inventarisaties van diverse ministeries die in de jaren daarvoor belast waren met het ‘buitengaatse’ gravenonderhoud. Defensie ‘deed’ de militaire graven terwijl het toenma-lige ministerie van Verkeer en Waterstaat de koopvaardijers onder zijn schutse had. Op die manier werd het overzicht zoals dat nu bekend is, geleidelijk aan ingevuld.

Overigens wordt de stichting nog wel eens geattendeerd op voor haar nog ‘onbekende’ graven van oorlogsslachtoffers. Er zijn immers nog “heel veel mensen die zoeken naar in de oorlog omgekomen familieleden van wie de laatste rustplaats niet bekend is. De meeste familieleden gebruiken daarvoor het digitale slachtofferregister van de OGS waar al die 180.000 namen in staan. We identificeren tegenwoordig ook nogal wat onbekende slachtoffers door middel van DNA-technieken. In de afgelopen vier tot vijf jaar hebben we op die manier zeker vijf mensen geïdentificeerd.”

DnA-identificatieIn dat identificatieproces speelt de OGS overigens geen formele rol. In voorkomende gevallen treedt de werkgroep ‘Vermiste personen’ aan, die in ons land actief zoekt naar (oorlogs)slachtoffers van wie niets naders bekend is. De werkgroep is een samenwer-kingsverband van de Nationale Politie6

De Oorlogsgravenstichting, OGS, beheert en onderhoudt wereldwijd duizenden graven van oorlogsslachtoffers1. in totaal gaat het om ruim

50.000 graven op 1300 begraafplaatsen in meer dan 50 landen in 5 werelddelen. in nederland alleen al zijn er in 400 gemeenten

oorlogsgraven die onder het beheer en de zorg vallen van de OGS.

De Eindhovense (huis)arts Anton van Anrooy, “chef van den Geneeskundigen Dienst der N.V. Philips”, stond op 13 september 1946 aan de wieg van de OGS. Reserve luitenant-kolonel Van Anrooy, werd in augustus 1945 benoemd tot “Hoofd Identificatie en Berging van Oorlogsgesneuvelden” van het Ministerie van Oorlog. In die functie werd de gepromo-veerd medicus dag in dag uit geconfronteerd met oorlogsleed, - met name het leed van de Tweede Wereldoorlog.

Maar het idee voor een ‘eigen’ wereldwijd actieve Nederlandse oorlogsgravenstichting kreeg hij pas tijdens een werkbezoek aan de Britse Imperial War Graves Commission (later de Commonwealth War Graves Commission), opgericht na de Eerste Wereldoorlog. Helaas liet Van Anrooy kort na de oprichting van de OGS het leven bij een auto-ongeluk. Zijn vrouw die bij dit ongeluk gewond raakte maar voorspoedig herstelde, werd zodoende de eerste “president” van de jonge stichting.

Complicerende factorDe wereldwijde spreiding voor wat betreft de ligging van de graven, maakt het beheer en onderhoud “wat ingewikkeld” erkent Gellius (Gel) Flieringa, directeur-bestuurder van de Oorlogsgravenstichting. Het onderhoud op zichzelf heeft weinig tot geen voeten in de aarde maar de complicerende factor is toch de uitgestrektheid van het teraardebestel-lingsgebied. Dat de Nederlandse oorlogsgraven verspreid liggen over alle continenten komt doordat onze oorlogsslachtoffers niet louter en alleen maar militairen zijn. “In onze statuten”, licht Flieringa toe, “zijn oorlogsslachtoffers al diegenen die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog of bij een VN-operatie.” In het kader van vredesoperaties gaat het in alle gevallen om militairen maar in de periode van de Tweede Wereldoorlog betreft het iedereen die zich metterdaad tegen de vijand heeft verzet. Maar ook om diegenen die vanwege hun etniciteit of geaardheid om het leven zijn gebracht. Tot oorlogsslachtoffers

worden ook de koopvaardijers gerekend die in de oorlogsjaren in feite “gemilitariseerd waren en, in voorkomende gevallen, het Nederlanderschap hadden verkregen. Kwamen ze om door oorlogshandelingen, getorpedeerd of gebombardeerd, dan waren het oorlogsslachtoffers. Waar ze aan wal gebracht werden, werden ze ook begraven. Vandaar dus dat er over de hele wereld wel Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven liggen.”

Burgers die in de jaren ’40-’45 door oorlogs-geweld om het leven kwamen vallen daar evenwel nadrukkelijk niet onder, - tenzij ze in het verzet hebben gezeten of op een andere manier de bezetter de voet hebben dwars gezet. Dat is in de jaren na de oorlog, toen ‘het verzet’ nog een stevige vinger in de politiek-maatschappelijke pap had, zo bepaald. Burgers die, om het zo te zeggen, het malheur hadden bij een bommenregen om te komen, vielen c.q. vallen niet in die destijds scherp ‘ideologisch’ afgebakende categorie. Toch “accepteert” de OGS wel degelijk ‘bombardementsslachtoffers’ als ‘oorlogs-slachtoffers’. Flieringa noemt als voorbeeld “de mensen die zich verzet hebben tegen de Arbeitseinsatz2, vervolgens door de bezetter zijn opgepakt, op transport gezet naar Duitsland en bij een bombardement om het leven kwamen. Die zijn voor ons wel degelijk oorlogsslachtoffers.”

indonesische vestiging OGSDe Oorlogsgravenstichting “erkent” ca. 180.000 oorlogsslachtoffers. Bekend is van 50.000 slachtoffers waar ze precies begraven zijn. Van de rest is dat niet bekend omdat ze óf op zee zijn omgekomen óf in vernietigings-kampen óf (nog) niet zijn teruggevonden.Van de 50.000 in alle windsteken gesitueerde graven, liggen er 25.000 in Indonesië. De OGS heeft in ‘de archipel’ dan ook een kantoor en werkorganisatie van 125 mede-werkers, allen Indonesiërs, die, gecoördi-neerd door een directeur, belast zijn met het onderhoud van de 7 erevelden die de voormalige ‘Gordel van Smaragd’3 telt.

1 Het betreft niet alleen de graven van militairen, maar ook van burgers: mannen, vrouwen en kinderen die hun leven verloren tijdens de

Tweede Wereldoorlog, of zoals in voormalig Nederlands-Indië, tijdens gewelddadige conflicten daarna (Bersiap, politionele acties, de

kwestie Nieuw-Guinea). Daarnaast verzorgt de OGS in Nederland ongeveer 8.000 graven van geallieerde militairen. 2 ‘ Arbeitseinsatz’ was de benaming voor de (vaak) gedwongen inschakeling in de Duitse oorlogseconomie van arbeiders uit de bezette

gebieden tijdens de Tweede Wereldoorlog.3 De ‘koosnaam’ voor Nederlands-Indië bedacht door Multatuli (Eduard Douwes Dekker). Ze zou ‘de schoonheid van de natuur van

Indonesië combineren met de uitgestrektheid van het eilandenrijk’.

4 De Birmaspoorlijn, Dodenspoorlijn (Death Railway) of Birma-Siamspoorweg, is de bijnaam die geallieerde krijgsgevangenen gaven aan de spoorlijn die zij onder

dwang van de Japanners moesten aanleggen tussen Nong Pladuk in Thailand en Thanbyauzayat in Myanmar (Birma).

Tijdens de aanleg stierven per dag gemiddeld 200 arbeiders; 15 000 krijgsgevangenen stierven aan uitputting, ziekte en ondervoeding. Onder hen 7.000 Britten,

4.500 Australiërs, 131 Amerikanen en bijna 3.000 Nederlanders: veel KNIL-militairen en Nederlanders uit toenmalig Nederlands-Indië. Ook stierven ongeveer

100.000 Thaise en Indonesische Romoesja’s maar ook Birmese en Maleisische dwangarbeiders bij de aanleg door het moeilijke gebied.5 OGS kreeg in 2011 voor de zorg van Nederlandse oorlogsgraven het Bronzen Schild uitgereikt door de toenmalige Commandant der Landstrijdkrachten,

luitenant-generaal Rob Bertholee.6 Sinds 1 januari 2013 zijn alle politiekorpsen en -diensten samengevoegd tot één politiekorps, de Nationale Politie.

O o r l o g s g r a v e n s t i c h t i n g : ‘ O p d a t z i j m e t e e r e m o g e n r u s t e n ’ ( d e e l 1 )

‘Onze oorlogsgraven in ‘gevaargebieden’ indien mogelijk snel overbrengen naar Nederland’

vervolg op pagina 19

Commandeur b.d. Gel Flieringa,

directeur-bestuurder OGS

16 1716

a l g e m e e n a l g e m e e na l g e m e e n

nederland gaat met 100 militairen meedoen aan ‘Resolute Support’ een nieuwe naVO-missie in afghanistan. De nieuwe missie is een vervolg op ISaF en begint op 1 januari 2015.

Dit schrijven de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie, Frans Timmermans respectievelijk Jeanine Hennis en hun collega’s Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) en Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) aan de Tweede Kamer. Resolute Support gaat zich richten op het trainen, adviseren en assisteren van de Afghaanse strijdkrachten (Afghan National Security Forces, ANSF).

De nederlandse bijdrageNederland zal onder meer adviseurs en medisch personeel aan de missie leveren naast een transporteenheid inclusief beveili-ging en een logistieke eenheid. In aantallen manschappen uitgesplitst komt de bijdrage van ons land aan Resolute Support op het volgende neer:• Ongeveertienpersonenvoordeadvisering

van de ANSF, ook op het gebied van gender en de implementatie van VN Veiligheids-raadresolutie 13251;

• Medischecapaciteitvanongeveer25personen ten behoeve van het NAVO-con-tingentinMazar-eSharif;

• Eentransporteenheidvanongeveer30personen voor het transport, inclusief de beveiliging, van de adviseurs. Deze eenheid beschermt tevens de adviseurs op de trainingslocaties;

• Ondersteuningvandemultinationalelogistieke eenheid en het nationaal onder-steuningsdetachement,metongeveer20personen. Zoals gebruikelijk is bij de start en de beëindiging van militaire missies extra personeel nodig in de ondersteuning;

• StafofficierenindeNAVO-hoofdkwartiereninKabulenMazar-eSharif(ongeveervijftienpersonen).

Per onderdeel kunnen de aantallen personeel

nog gewijzigd worden als gevolg van nader overleg met het bondgenootschap.

Veiligheidssituatie verslechterdDe Nederlandse militairen worden in het noorden van Afghanistan gestationeerd, bij de stadMazar-e-Sharif.Duitslandheeftindezeregio de leiding over de NAVO-missie. Daarnaast blijven Nederlanders actief in verschillende staffuncties in Kabul.Doel van Resolute Support is, zoals gezegd, een verdere opbouw van een professioneel veiligheidsapparaat, leger en politie. De rol en taken van de Nederlandse militairen in het kader van Resolute Support verschillen wezenlijk van die indertijd in Uruzgan en Kunduz. In Uruzgan waren Nederlandse militairen verantwoordelijk voor de veiligheid in de provin-cie en in Kunduz hadden ze de taak grote aantallen rekruten te trainen in het veld. In de nieuwe NAVO-missie hebben de Nederlandse militairen, samen met bondgenoten, een adviserende rol voor het hogere kader van leger en politie. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Afghanistan ligt geheel in Afghaansehanden.MaardeAfghaanseoverheid heeft veel aan invloed verloren in grote delen van het noorden. Überhaupt is de algehele veiligheidssituatie in Afghanistan, melden de bewindslieden aan de Kamer, “in de afgelopenperiodeverslechterd”.Erissprakevan“fragielestabiliteit”.Metnameophetplatteland hebben de Taliban (weer) stevig voet aan de grond gekregen. Verwacht wordt dat “de opstandelingen gedurende het resterende deel van het jaar hun invloed (-) weten uit te breiden. Dat zal verder ten koste gaan van de veiligheidssituatie.”

gepantserde containersVoor de operatie in de regio Noord (de omgevingvanMazar-eSharif)iseenmachtvanruim1.200militairennodig.AlsFrame-work Nation draagt Duitsland daarvan het leeuwendeelbijnamelijk600soldaten.Het Train Advice & Assist Command-North (TAAC-N) vindt onderdak op het nabijgelegen NAVO-kamp‘Marmal’.“Voorlegering,opslagen werkplaatsen wordt gebruik gemaakt van 120gepantserdecontainers,diemomenteelnog in Afghanistan aanwezig zijn. Vanuit TAAC-N gaan op dagelijkse basis teams van adviseurs naar de diverse hoofdkwartieren van de Afghaanse veiligheidstroepen”, laten de ministers aan de Tweede Kamer weten.

Kosten en financieringDe bijkomende uitgaven voor de militaire bijdrage aan NAVO-missie Resolute Support “bedragen15miljoeneuroin2015.In2014zijnde additionele uitgaven voor de ontplooiing van de missie geraamd op 1 miljoen euro. Uitgaan-de van het mandaat bedragen de geraamde additionele uitgaven voor redeployment en herstelwerkzaamheden aan het materieel in 20167,4miljoeneuro.Daarnaastzijndeuitgaven voor (na)zorg van militairen voor de totaleperiodeongeveer0,75miljoeneuro.Deadditionele uitgaven voor de totale militaire bijdragenkunnenwordengefinancierduithet

Budget Internationale Veiligheid (BIV) voor crisisbeheersingsoperaties”, aldus de bewindslieden.

‘geen moeite met nieuwe missie’Voordat de Nederlandse militairen opnieuw afreizen naar Afghanistan moet Kabul nog wel aan een belangrijke voorwaarde voldoen. De nieuwe Afghaanse president dient namelijk nog overeenkomsten te ondertekenen met de Verenigde Staten (Bilateral Security Agree-ment) en met de NAVO (Status of Forces Agreement).

ACOMDeBondvanDefensiepersoneel“heeft geen moeite met de nieuwe missie naar Afghanistan” mits er “genoeg beveiliging is, de militairen altijd kunnen worden terugge-trokken en er voldoende medische voorzienin-gen zijn.” Aldus voorzitter Leon van der Hulst in reactie op de brief van Timmermans, Hennis, Opstelten en Ploumen aan de volksvertegenwoordiging. “Op zich hebben wij daar geen moeite mee (-). Dit was wel te verwachten na de eerdere trainingsmissie.”

Onderwerp van de resolutie: ‘Vrouwen in gewapende

conflicten’. Resolutie 1325 werd unaniem door de

VN-Veiligheidsraad aangenomen op 31 oktober 2000.

6 7

Nederland doet mee aan nieuwe NAVO-missie Afghanistan6

Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf is Prinsjesdag nog niet geweest. Inmiddels, bij het uitkomen van dit nummer van ACOM Journaal wel. Het is voor mij dus, terwijl ik dit schrijf, gissen wat Defensie werkelijk te wachten staat.

De begroting van Defensie zal “opgehoogd” worden en daarbij worden diverse bedragen genoemd. Maar wat mij betreft is van ophogen geen enkele sprake.

Ik breng u even in herinnering de beleidsbrief van de toenmalige bewindsman Hillen waarbij een besparing gevonden moest worden van € 635 miljoen in een meerjaren reeks tot 2017. Daarbo-venop kwam de bezuiniging van minister Hennis van € 282 miljoen tot 2019, na interventie van de Kamer werd dit verlaagd met € 115 miljoen. Dus er is geen sprake van een ophoging van het budget maar van een vermindering van de bezuiniging.

De zogenaamde ophoging krijgt juichende kritieken, - in mijn ogen is er wel sprake van een trendbreuk maar te juichen valt er niets. Ten eerste omdat door geopolitieke omstandigheden de ogen van het kabinet zijn geopend. Deze omstandigheden hebben geleid tot een signaal aan de NAVO-landen dat de defensiebudgetten weer naar de afgespro-ken 2% BNP moeten, - de aanleiding is dus triest.

Welnu mensen dan zou er € 5 miljard bij moeten komen. Ergo € 50 miljoen is dus niets en dan te bedenken dat er in Den Haag een heleboel mensen binnen Defensie van alles zitten te bedenken wat er allemaal gekocht kan worden. Niets dus! Er kan wellicht minder worden afgestoten!

Ook ik ben uiteraard die € 50 miljoen al aan het uitgeven maar dan alleen aan het personeel dat daar na jarenlange achteruitgang recht op heeft. Samenvattend kom ik tot de conclusie dat er dus nog steeds bezuinigd moet worden en dat € 50 miljoen volstrekt onvoldoende is om het personeel maar enigszins tegemoet te komen. Laten we dus niet al te hoge verwachtingen koesteren.

Een ander heikel probleem is het eindloonstelsel van de militaire pensioenen. Het lijkt erop dat met alle macht (fiscale beperkingen) getracht wordt het eindloonstelsel de nek om te draaien. Men vergeet gemakshalve dat daar wel premie voor betaald wordt door middel van een extra verhoging van de premie en een achteraf verrekening van de backservice.

Welnu in het ‘Witteveen 1’ kader konden we het nog enigszins droog houden door een afspraak met de Belastingdienst. Nu voor 2015 bij ‘Witteveen 2’ werd dit erg moeilijk. Door interventie van de minister van Defensie lijkt het, op dit moment van schrijven, erop dat de schade voor 2015 beperkt kan blijven door wederom een afspraak met de Belastingdienst. Waarvoor bij voorbaat dank aan de minister. Bij uitkomen van dit ACOM Journaal hoop ik u al te hebben kunnen berichten wat er afgesproken is.

Als laatste: in oktober begint het arbeidsvoor-waardenoverleg. Het zal tijd worden maar eenvoudig zal het niet worden. Te vrezen valt dat ons een hete herfst wacht!

Leon van der Hulst

3

N I E U W SN I E U W SN I E U W S

4

Akkoord arbeidsvoorwaarden Rijksdienst Caribisch Nederland

Ambtenaren bij de Rijksdienst Caribisch Nederland, RCN, krijgen meer loon. Het gaat om een gemiddelde salarisgroei van 3,25%

structureel oplopend tot 6,5%.

De loonsverhoging maakt deel uit van het akkoord over de arbeids-voorwaarden 2013-’14 dat de vakbonden na anderhalf jaar intensief onderhandelen hebben bereikt met RCN. Het akkoord heeft als looptijd 1 januari 2013 tot en met 31 december 2014 en geldt voor het personeel “dat op of vanaf 15 augustus 2014 in dienst is van de Rijksdienst Caribisch Nederland”.

Harmonisatie Met dit akkoord worden de salarisgebouwen van alle rijks-ambtenaren op elkaar afgestemd. Gezorgd is dat het huidige personeel er niet op achteruitgaat. Als gevolg van de verschillende uitgangsposities lopen de inkomenseffecten van de harmonisatie uiteen. Gemiddeld gaat het personeel er 3,25% op vooruit in 2013. Dit loopt gemid-deld structureel op tot 6,5%.

InkomensparagraafAanvullend op de harmonisatie zijn afspraken gemaakt die

eveneens een verbetering van het inkomen betekenen. De belang-rijkste hiervan zijn:• Dejaarlijkseperiodiekeverho-

ging van 1 januari 2014 wordt eenmalig met een half jaar vervroegd;

• Deeindejaarsuitkering2013wordt met terugwerkende kracht structureel verhoogd met 250 dollar bruto;

• Allesalarissenwordenstructu-reel verhoogd met 0,5% per 1 januari 2014;

• Alleambtenarenmeteenfulltime dienstverband, die op 1 juli 2013 in dienst waren, ontvangen een eenmalige harmonisatie-uitkering van 300 dollar bruto. Voor parttime dienstverbanden wordt naar rato een harmonisatie-uitkering verstrekt;

• Deopbouwvoordevakantie-uitkering wordt ingaande 1 juli 2013 met 0,5% verhoogd tot 8%. De verhoogde vakantie-uitkering wordt dus voor het eerst in 2014 uitgekeerd;

• Dewerkgeverzalambtenaren,die volgens de beoordeling over het jaar 2013 naar behoren functioneren (beoordeling C, D of E) een eenmalige uitkering verstrekken van 100 dollar bruto.

Korps Politie Caribisch Nederland

Voor het personeel van het Korps Politie Caribisch Nederland is onder andere aanvullend afge-sproken dat er een gezamenlijke inspanning zal worden gepleegd de medezeggenschap nog in 2014 in te voeren. Als eerste onderwerp zal evalu-atie van de functiebeschrijvingen worden behandeld. Indien dit proces leidt tot een aanpassing van de functiebeschrijvingen zullen deze functies eveneens opnieuw worden gewaardeerd.

Zie voor de volledige tekst van het ‘Arbeidsvoorwaardenakkoord 2013-2014’ www.rijksdienstcn.com

Deelname Nederland aan ultrasnelle interventiemacht NAVO

Nederland doet vanaf begin volgend jaar met ca. 200 militairen mee aan een proef voor een nieuwe ultrasnelle NAVO-interventiemacht. Minister van Defensie Jeanine Hennis van

Defensie maakte dat op 4 september jl. bekend op de NAVO-top in Wales.

De eenheden gaan begin 2015 in eerste instantie waarschijnlijk gezamenlijk oefenen in Oost-Europese NAVO-landen. De ‘flits’ interventiemacht is bedoeld om vijanden af te schrikken.

Rotatiebasis“Elke mogelijke agressor moet inzien dat als hij een NAVO-bond-genoot aanvalt, hij niet alleen de nationale strijdkrachten tegenover zich ziet, maar de hele NAVO”, aldus NAVO-topman Anders Fogh Rasmussen eerder over de ultrasnelle interventiemacht.

De Amerikanen, Britten en Fransen hebben al gezegd mee te doen aan de proef. “Het is de bedoeling dat zo veel mogelijk bondgenoten er aan bijdragen. Het kan niet zo zijn dat de macht slechts op de schouders van enkele NAVO-landen rust”, waarschuwde de Nederlandse minister van Defensie. De deelname gaat op rotatiebasis, is dus niet permanent. “Het is goed dat wij er direct aan meedoen, zodat wij ook bij de vormgeving van die flitsmacht betrokken zijn”, zei minister Hennis verder.

Geruststelling Secretaris-generaal Rasmussen van de NAVO bestempelt de supersnelle macht als de “spits” van de bestaande NATO Respon-se Force (NRF). Het is de bedoe-ling dat de troepen al binnen enkele dagen inzetbaar zijn.

Door de Russische agressie tegen NAVO-partner Oekraïne wil de alliantie de rol van de NRF vergroten om met name de verontruste bondgenoten in het oosten gerust te stellen.

StoorzenderN I E U W S

Als ik zeg: ‘TUUT TUUT TUUT’, zult U onmiddellijk terugdenken aan het gedrag van heethoofdige Zuid-Europeanen in Uw vakantie-file.

Als U een generatie ouder bent, zoals ik, denkt U mogelijk aan André van Duin, die een videotrucage met de gewezen premier Lubbers presenteert. Hierin wordt de rede van Lubbers afgesloten met: “TUUT TUUT TUUT, DE GROETEN VAN RUUD”.1

In de vakantieperiode dacht ik aan een brigade-generaal (b.d. natuurlijk, want dan durven ze wat te uiten) die toevallig ook Ruud heet.

Dat je op je (gewezen) rang trots bent is nog ‘allez’, maar als je als (duo-)voorzitter van wat een vakorganisatie heet te zijn, dan ook nog ‘operatio-nele’ uitspraken doet in het kader van de missie rond de MH17-onderzoeken als: ‘Slapen doe je in een tent, en niet in een hotel’, kan ik niet anders denken dan: ‘TUUT TUUT TUUT, DE GROETEN MET RUUD’.

Na zijn bevordering tot generaal heeft brigade-generaal b.d. Vermeulen functies vervuld bij werving en als projectofficier reorganisatie KL. Na het verlaten van de actieve dienst is brigade-gene-raal b.d. Vermeulen voor Defensie werkzaam geweest als projectleider loopbaanlint. Nou net drie van die gebieden waarop echte vakbonden de koude rillingen, ondanks het zomerse weer, van krijgen.Laten we ons beperken tot echte vakbondszor-gen… Politici, die over elkaar rollen hun goede bedoelingen met Defensie te etaleren… Misschien op Prinsjesdag wel 100 miljoen erbij… na een jarenlange kaalslag… op een begroting van zo’n 7,5 miljard… een fooi in gewone-mensen-taal.

Maar welaan, dan moeten ‘we’ wel meedoen met de anti-IS-coalitie, alsof je materieel, maar zeker ook het benodigde en gekwalificeerde personeel daarvoor zo van de plank zou kunnen plukken…. En de vakbondsman zegt dan ook nog: ‘En hoeveel zit er in de Defensie-huishoudknip voor arbeidsvoor-waarden voor het personeel?

Ik zou Jeanne van Den Haag voor willen houden, dat een defensieorganisatie niet draait om bommen en granaten (zoals die club van de eerder genoemde Ruud wel eens wil doen geloven), maar vooral om het personeel!

Er zal nog genoeg gedaan moeten worden om weer een geloofwaardige defensie te hervinden en een vertrouwenwekkende Defensiewerkgever te worden. Nee geen zalvende woorden, maar alles voor het ‘echie’.

Dat gezegd hebbend hoop ik op een jaar zonder spanningen en schandalen, en dat alle Defensiebazen zich mogen realiseren, wat zij voor de werkvloer kunnen betekenen, of op die werkvloer kunnen veroorzaken, nog voor zij ‘b.d.’ zijn.

Wijzigingen functietoewijzingDe functietoewijzing voor militairen is, zo is al geruime tijd duidelijk, op een aantal punten aan verbetering toe.

Defensie en de Centrales van Overheidspersoneel zijn dan ook het volgende overeengekomen:• omvoordeonderbouw(FPSfase1en2)desollicitatie-eisloste

laten. Daarvoor in de plaats komt een systeem, waarbij de plaatsings-autoriteit de (vervolg)functies aanwijst. Voor de onderbouw wordt het bestaande stelsel als omslachtig en weinig productief ervaren. Er ontstaat vaak een omvangrijk sollicitatieproces met nauwelijks toegevoegde waarde.

• datdemilitairindeonderbouwnogsteedssturingkangevenaanzijnloopbaan. Het kenbaar maken van de eigen belangstelling door middel van een belangstellingsregistratieformulier blijft bijvoorbeeld bestaan.

• dathet‘verlengenopfunctie’weermogelijkwordt.Inverbandmetde reorganisaties was deze mogelijkheid tijdelijk opgeschort. Het AMAR kent een bepaalde functietoewijzingssystematiek. De hoofdlijn is dat functies voor een periode van minimaal 2 en maximaal 3 jaar worden toegewezen. Deze duur kan met instemming van de militair met 2 keer een jaar worden verlengd. Overigens is het voor heel specifieke functies mogelijk om de functieduur op maximaal 7 jaar te stellen.

RapporterenAls de uitvoering op orde is, zullen op 1 oktober a.s. de veranderingen van kracht worden.Tweemaal per jaar zal Defensie aan de Centrales van Overheidsperso-neel rapporteren over de ervaringen.De ACOM kan zich vinden in deze afspraken maar zal de rapportages uiteraard nauwkeurig monitoren.

Sectoroverleg Defensie•WijzigingVVHO(HulpNoord-Irak)(312852)•WijzigingVVHO(MH-17Recovery(312214)• PrijsbijstellingRegelingHuisvestingenVoedingMilitairen(312709)• RapportIncidentmeldingen336SquadronCLSK(312517)• AanpassingArtikel13aInkomstenregelingMilitairen(312238)• KledingpakketMINUSMA(312406)

U kunt de volledige tekst van de wijzigingen (en de verslagen) lezen op onze site www.acom.nl onder de knop ‘Sectoroverleg’, of opvragen bij het ACOM Secretariaat onder vermelding van het bijbehorende nummer.

Ledenvergadering Regio OostRegio Oost belegt op 1 oktober 2014 een

ledenvergadering annex seniorendag.Locatie: het Zuidkamp van de voormalige Vliegbasis

Twenthe (Braakweg, Enschede).

Post-actieve en gepensioneerde leden uit de regio ontvangen een uitnodiging op het huisadres. Actief dienenden kunnen zich vóór 14 september 2014 opgeven bij H. Boldingh, de secretaris Regio Oost: hhboldingh@tele2.nl

Het programma begint om 10.00 uur en eindigt om 16.00 uur.

1Zie: www.youtube.com/

watch?v=ayvpPDa3E_E

5

A L G E M E E N

Nederland gaat met 100 militairen meedoen aan ‘Resolute Support’ een nieuwe NAVO-missie in Afghanistan. De nieuwe missie is een vervolg op ISAF en begint op 1 januari 2015.

Dit schrijven de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie, Frans Timmermans respectievelijk Jeanine Hennis en hun collega’s Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) en Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) aan de Tweede Kamer. Resolute Support gaat zich richten op het trainen, adviseren en assisteren van de Afghaanse strijdkrachten (Afghan National Security Forces, ANSF).

De Nederlandse bijdrageNederland zal onder meer adviseurs en medisch personeel aan de missie leveren naast een transporteenheid inclusief beveili-ging en een logistieke eenheid. In aantallen manschappen uitgesplitst komt de bijdrage van ons land aan Resolute Support op het volgende neer:• Ongeveertienpersonenvoordeadvisering

van de ANSF, ook op het gebied van gender en de implementatie van VN Veiligheids-raadresolutie 13251;

• Medischecapaciteitvanongeveer25personen ten behoeve van het NAVO-con-tingent in Mazar-e Sharif;

• Eentransporteenheidvanongeveer30personen voor het transport, inclusief de beveiliging, van de adviseurs. Deze eenheid beschermt tevens de adviseurs op de trainingslocaties;

• Ondersteuningvandemultinationalelogistieke eenheid en het nationaal onder-steuningsdetachement, met ongeveer 20 personen. Zoals gebruikelijk is bij de start en de beëindiging van militaire missies extra personeel nodig in de ondersteuning;

• StafofficierenindeNAVO-hoofdkwartierenin Kabul en Mazar-e Sharif (ongeveer vijftien personen).

Per onderdeel kunnen de aantallen personeel

nog gewijzigd worden als gevolg van nader overleg met het bondgenootschap.

Veiligheidssituatie verslechterdDe Nederlandse militairen worden in het noorden van Afghanistan gestationeerd, bij de stad Mazar-e-Sharif. Duitsland heeft in deze regio de leiding over de NAVO-missie. Daarnaast blijven Nederlanders actief in verschillende staffuncties in Kabul.Doel van Resolute Support is, zoals gezegd, een verdere opbouw van een professioneel veiligheidsapparaat, leger en politie. De rol en taken van de Nederlandse militairen in het kader van Resolute Support verschillen wezenlijk van die indertijd in Uruzgan en Kunduz. In Uruzgan waren Nederlandse militairen verantwoordelijk voor de veiligheid in de provin-cie en in Kunduz hadden ze de taak grote aantallen rekruten te trainen in het veld. In de nieuwe NAVO-missie hebben de Nederlandse militairen, samen met bondgenoten, een adviserende rol voor het hogere kader van leger en politie. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Afghanistan ligt geheel in Afghaanse handen. Maar de Afghaanse overheid heeft veel aan invloed verloren in grote delen van het noorden. Überhaupt is de algehele veiligheidssituatie in Afghanistan, melden de bewindslieden aan de Kamer, “in de afgelopen periode verslechterd”. Er is sprake van “fragiele stabiliteit”. Met name op het platteland hebben de Taliban (weer) stevig voet aan de grond gekregen. Verwacht wordt dat “de opstandelingen gedurende het resterende deel van het jaar hun invloed (-) weten uit te breiden. Dat zal verder ten koste gaan van de veiligheidssituatie.”

Onderwerp van de resolutie: ‘Vrouwen in gewapende

conflicten’. Resolutie 1325 werd unaniem door de

VN-Veiligheidsraad aangenomen op 31 oktober 2000.

6

Nederland doet mee aan nieuwe NAVO-missie Afghanistan

A L G E M E E NA L G E M E E N

Gepantserde containersVoor de operatie in de regio Noord (de omgeving van Mazar-e Sharif) is een macht van ruim 1.200 militairen nodig. Als Frame-work Nation draagt Duitsland daarvan het leeuwendeel bij namelijk 600 soldaten. Het Train Advice & Assist Command-North (TAAC-N) vindt onderdak op het nabijgelegen NAVO-kamp ‘Marmal’. “Voor legering, opslag en werkplaatsen wordt gebruik gemaakt van 120 gepantserde containers, die momenteel nog in Afghanistan aanwezig zijn. Vanuit TAAC-N gaan op dagelijkse basis teams van adviseurs naar de diverse hoofdkwartieren van de Afghaanse veiligheidstroepen”, laten de ministers aan de Tweede Kamer weten.

Kosten en financieringDe bijkomende uitgaven voor de militaire bijdrage aan NAVO-missie Resolute Support “bedragen 15 miljoen euro in 2015. In 2014 zijn de additionele uitgaven voor de ontplooiing van de missie geraamd op 1 miljoen euro. Uitgaan-de van het mandaat bedragen de geraamde additionele uitgaven voor redeployment en herstelwerkzaamheden aan het materieel in 2016 7,4 miljoen euro. Daarnaast zijn de uitgaven voor (na)zorg van militairen voor de totale periode ongeveer 0,75 miljoen euro. De additionele uitgaven voor de totale militaire bijdragen kunnen worden gefinancierd uit het

Budget Internationale Veiligheid (BIV) voor crisisbeheersingsoperaties”, aldus de bewindslieden.

‘Geen moeite met nieuwe missie’Voordat de Nederlandse militairen opnieuw afreizen naar Afghanistan moet Kabul nog wel aan een belangrijke voorwaarde voldoen. De nieuwe Afghaanse president dient namelijk nog overeenkomsten te ondertekenen met de Verenigde Staten (Bilateral Security Agree-ment) en met de NAVO (Status of Forces Agreement).

ACOM De Bond van Defensiepersoneel “heeft geen moeite met de nieuwe missie naar Afghanistan” mits er “genoeg beveiliging is, de militairen altijd kunnen worden terugge-trokken en er voldoende medische voorzienin-gen zijn.” Aldus voorzitter Leon van der Hulst in reactie op de brief van Timmermans, Hennis, Opstelten en Ploumen aan de volksvertegenwoordiging. “Op zich hebben wij daar geen moeite mee (-). Dit was wel te verwachten na de eerdere trainingsmissie.”

7

> De voordelen: Een vaste contactpersoon•

Betrouwbare, •

gespecialiseerde partners

Een kwalitatief goede •

werkwijze

Een vlotte gang van zaken•

Een vaste lage prijs•

Een correcte afwikkeling •

voor alle betrokkenen

Boot’s Echtscheidingsbemiddeling(‘Een scheiding brengt naast veel emoties, ook diverse financiële en gerechtelijke gevolgen met zich mee. Dankzij deze complete bemiddelingsservice kunnen we nu elk onze eigen weg gaan.’)

Boot’s Echtscheidingsbemid-

deling: goed snel en betaal-

baar. De professionele partij

bij de afwikkeling van een

echtscheiding.

Wilt u kennismaken met Boot’s Echtscheidingsbemiddeling: bel 0162 454 825 of kijk op www.boot-verzekeringen.nl

acom

bootacomacom

acom bootacom boot

acom boot

acom

acom boot

acom bootacom boot

acom boot

acom

acomacom

boot

bootbootWT_Boot_Acom_ADV_serie.indd 1 22-03-2010 11:44:17

M E R K S T E N E N

‘s Ochtends hielden wij als GV een dienst te velde. En ’s middags deed ik mee uitgeleide bij het defileerpunt en stak de mannen en vrouwen die meeliepen in het defilé een hart onder de riem. “Succes mannen.” “Geweldig wat jullie voor ons gedaan hebben, zo ver van huis.”

OntroeringZowel de verhalen van de veteranen die meeliepen als de verhalen van de toeschou-wers ontroerden me. Iemand verteld me: “Ik kom hier ieder jaar uit eerbetoon voor onze veteranen. Wij hebben onze broer verloren in Nederlands- Indië.” Of: “Ik bezoek altijd de Veteranendag, zo geweldig wat deze mensen voor onze vrijheid gedaan hebben en nog steeds doen.” Ik liep al lang rond met het plan om eens een balletje op te gooien om met een GV-delega-tie van veteranen te gaan meelopen. Waarom wij niet? Wij zijn non-combattanten; wij vechten niet! Staan ook niet voor in de vuurlinie. Wij staan wel bij de poort wanneer de mensen op patrouille gaan, die erop uit moeten met gevaar voor eigen leven. Wij verwelkomen ze ook als eersten bij hun terugkeer op de compound. Wij zijn er gewoon voor ze tijdens de hele missie. Zou het dan ook niet mooi en goed zijn om dit te laten zien op de Nederlandse Veteranendag (NLVD). Wij zwaaien ze uit bij het defileerpunt en verwelkomen ze wanneer ze het Malieveld binnenlopen. Het doet wat met hen, maar het doet ook wat met mij.

ExercitiegelegenheidZo groeide het idee en nu greep ik de gelegenheid van het 100-jarig bestaan aan om een delegatie van GV-veteranen op de been te brengen voor het defilé. Alle ins en outs over de organisatie laat ik buiten beschouwing. Wel kreeg ik een alarmerend telefoontje van een oud collega of we als GV niet onszelf zouden blameren door mee te lopen. Ik regelde dat er een exercitie-gelegenheid kwam op de Oranje Kazerne te Schaarsbergen. En zoals je kunt verwachten, hadden wij Geestelijk Verzorgers dit ook echt nodig!

Wanneer de opperwachtmeester zei: “Rechts om”, gingen wij kakelende GV’ers, links om1 . En kregen wij het bevel: “Halt”, dan was er altijd wel één die juist op het verkeerde been stopte. Gelukkig hebben we goed geoefend, zodat het er op de NLVD strak uitzag en we met het “hoofd rechts” langs de koning konden gaan.

Een unieke ervaringWat onwennig liepen we naar het begin van het defileerpunt en gingen ons opstellen. We moesten daar nog een tijd wachten en zagen al veel collega-veteranen op weg gaan. Ook wij applaudisseerden voor hen en voor de honden die meeliepen met hun bazen. Toen gingen wij, de laatste schoen nog gepoetst, uitgezwaaid door ons opperhoofd van de DGV. “Voorwaarts…mars. Links 1, 2, 3. Hoofd…rechts, Hoofd…Front.”Applaus, je naam horen roepen, kippenvelmo-menten. In de pas blijven lopen. Het doet je wat en het doet wat met je. Het ontroert je. Hier loop jij, ook zelf veteraan, zorg dragend voor de mensen die aan je toevertrouwd zijn, opdat zij mens kunnen blijven. Zij doen zowel fysiek als mentaal zwaar werk. In gevaarlijke situaties, met gevaar voor eigen leven. En jij loopt met ze op en hoort delen van hun levensverhaal. En jij bent ook zelf op uitzen-ding. Met je eigen verhaal. Misschien een thuissituatie die het amper aan kan. Of jijzelf die soms even er doorheen zit. Zo heeft het meelopen in het defilé twee kanten: De ene kant is dat je erbij bent, zoals je altijd bij de mannen en vrouwen in de krijgsmacht bent. En de andere kant is dat ook jij veteraan bent en dit ook mag voelen wanneer er geapplaudisseerd wordt als je meeloopt. Een kippenvelmoment. Een ervaring die je met elkaar kunt delen. Een schouderklop en een omhelzing bij terugkeer op het Malieveld. Een thuiskomen bij elkaar.

Ds. Mia van ’t Riet.

1 Zoals collega b.d. J. den Boer zo goed verwoordde in het Reformatorisch

Dagblad (RD): ‘Predikanten marcheren mee op Veteranendag’ (RD, 27-06-2014).

Geestelijk verzorgers defileerden met veteranen mee op Veteranendag

Op de 10e nationale Veteranendag was de tijd rijp dat de Diensten Geestelijke Verzorging (DGV) in het kader van haar 100-jarig jubileum bij de krijgsmacht,

mee ging lopen in het defilé in Den Haag. Vele jaren was ik aanwezig als dominee voor de veteranen bij ‘het Rustpunt’ op het Malieveld.

9

M E R K S T E N E N

M E D E Z E G G E N S C H A P

Het is alweer 2 jaar geleden dat wij over de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) geschreven hebben. Toen was de vraag of elke

eenheid een goedgekeurde RIE had. Bij ons was bekend dat dat niet bij alle eenheden bij Defensie het geval was.

Wij hopen dat de medezeggenschapscom-missies sinds die tijd de risico’s voor de gezondheid en veiligheid van de werknemer bij de eenheid met regelmaat hebben gecontroleerd op wijzigingen en eventuele maatregelen die genomen moesten worden om die gezondheid en veiligheid, ook op de langere termijn, te verbeteren en het liefst zeker te stellen.

Dat laatste is toch wel heel lastig want de ervaring leert dat de wetenschap toch telkens weer nieuwe risico’s ontdekt aan werkzaam-heden die al heel veel jaren uitgevoerd worden. Tevens wordt ook meer bijgehouden of iets op termijn meer ziektegevallen oplevert dan in de doorsnee bevolking van Nederland voorkomen zonder de blootstelling aan van alles in het werkproces.

Werkzaamheden eerst veilig … Het bovenstaande is allemaal vaag. Concreet kunnen we spreken over de (gezondheids)gevaren die kunnen kleven aan blootstelling aan bepaalde stoffen. Zo was het vroeger heel gewoon dat asbest gebruikt werd in de constructie van gebouwen. Asbest is een sterk materiaal en dat had zijn voordelen. Pas later werd ontdekt dat het inademen van de meeste soorten asbest als stof (bv na het boren in asbestplaten) op de lange termijn, te weten na ongeveer 25 a 30 jaar, kanker zou kunnen opleveren. Uiteindelijk heeft die ontdekking ervoor gezorgd dat vanaf begin jaren 90 in nieuwe gebouwen of bij verbou-wingen geen asbest meer gebruikt mocht worden en dat bij het verwijderen van asbest in bestaande gebouwen gecertificeerde bedrijven ingezet moesten worden. Het asbest werd/wordt dan verwijderd door mensen die met speciale pakken enz. worden beschermd tegen het losse asbest.

… later ziekteverwekkendEen ander voorbeeld van een stof waarvan later pas bleek dat deze slecht was voor de gezondheid is verf met zesvoudig chromaat erin. De verf werd best veel gebruikt bij Defensie. De reden daarvoor was dat deze bewuste verf heel lang meegaat en goed blijft onder veel weerscondities. Dat was weer uitermate belangrijk in het onderhoud van schepen en vliegtuigen. Maar het werken met die chromaathoudende verf bleek gezondheidsproblemen te veroorzaken. Later werd bekend dat chroom een kankerverwek-kende stof is. Degenen die bij onderhoud aan het schuren of schilderen waren konden later ziek worden. (Zie ook p. 23).

Ook is er lang (met minder bescherming) met verf gewerkt waarin oplosmiddelen zaten waarvan de schilder ziek kon worden. De schilders kregen OPS: Organisch Psycho Syndroom een chronische ziekte/handicap die door de patiënt en ook door zijn omgeving als zeer belastend wordt ervaren. De oplosmid-delen hebben het centraal zenuwstelsel aangetast en zorgen voor veel lichamelijke en psychische klachten, als:• concentratieproblemen,vergeetachtigheid,

geïrriteerdheid• geestelijkeen/oflichamelijkeouderdoms-

verschijnselen op jonge leeftijd• ernstigevermoeidheid,zwarehoofdpijnen,

depressies

Controle door Medezeggenschap en updaten van de RIE vereist

10

M E D E Z E G G E N S C H A P

Overzicht MC-verkiezingenDefensie- Eenheid Verkiezingen Opgevenvoor

onderdeel

KL OTCMAN(OTCO,CLAS) 22-09-14 Gesloten

KL MilitairGeneeskundig 25-09-14 Gesloten

LogistiekCentrum

KL 42BrigadeVerkennings 07-10-14 Gesloten

Eskadron

KL HQ1GE/NLCorps 22-10-14 Gesloten

KLU CentrumvoorMensen 19-11-14 17-10-14

Luchtvaart

KM Nederlands-Belgische 10-11-14 26-09-14

OperationeleSchool

CDC FBD 17-09-14 Gesloten

CDC MGLCteHeerenveen 25-09-14 Gesloten

CDC DienstenCentrum 06-11-14 Gesloten

WervingenenSelectie

• persoonlijkheidsstoornissen,agressiviteit• duizelingen,slaapstoornissen• pijneninmaag,borstenledematen• impotentieenonvruchtbaarheid• kortademigheidengebrekaaneetlust,enz.• uitvalvanspierfuncties,gewrichtsklachten.

Beheersbare risico’s bij DefensieBij Defensie is sprake van een aanzienlijk aantal risico’s op de werkplek voor de gezondheid en veiligheid van de werknemer. Gelukkig kunnen die risico’s, op termijn, worden uitgebannen, ingeperkt en beheerst. Wel is daar de aandacht van iedereen voor nodig. Nog steeds lezen wij in de krant over noodlottige ongevallen die in een klein hoekje zitten. De huisvrouw die op de vensterbank stapt om de ramen te lappen, door de vensterbank zakt, een hoofdader wordt geraakt en de vrouw bloedt dood. De klusser in huis die met een schroevendraaier zo van de trap valt dat de schroevendraaier uit zijn been gehaald moet worden, de keukenprins die uitglijdt op de gedweilde keukenvloer en zijn pols breekt en ga zo maar door.

‘Natuurlijk weten we allemaal dat we voor-zichtig en alert moeten zijn, maar we doen ons werk al zo lang en op dezelfde plaats en er is nog nooit iets gebeurd, dus waarom zou er nu wat gebeuren?’

Afgelopen najaar was er sprake van een aantal behoorlijke stormen. Veel bomen waren omgewaaid. Is er bij Defensie gekeken of de bomen na de storm losser zijn gaan staan, wordt er periodiek gekeken of bomen misschien ziek zijn waardoor er eventueel (zware) takken plotseling kunnen afbreken?

Veiligheid en gezondheid werknemer centraal

Er is genoeg te doen met veiligheid bij Defensie zonder dat er sprake is van gevaarlijke stoffen en gevaarlijke activitei-ten. Dat betekent dat met deze

activiteiten altijd de veiligheid en gezondheid van de werknemer centraal moet staan. Ook bij de medezeggenschap. Tenslotte staat de medezeggenschap op de werkvloer het dichtst bij de werkprocessen en kan zij samen met de werknemers en het Hoofd Diensteen-heid (HDE) het beste inventariseren welke risico’s er zijn. Daarom is ook wettelijk geregeld dat de Medezeggenschap samen met de werkgever, in dit geval het HDE, een Risico Inventarisatie en Evaluatie moet opstellen van alle risico’s die er bij het werk zijn. Als de risico’s in beeld zijn, ook dus de nieuw ontdekte risico’s door de wetenschap, dan kunnen passende maatregelen worden bedacht. Soms zijn die krijgsmachtbreed voor handen, soms vergt het maatwerk en bij dat alles heeft de medezeggenschap een aardige vinger in de pap.

Goed is dat er dagelijks met maatregelen voor het uitbannen of beheersen van de risico’s gewerkt wordt. Na verloop van tijd evalueren de medezeggenschap en het HDE de resultaten.

Het uitgangspuntHet uitgangspunt, net als in ons artikel van 2 jaar geleden, blijft: ‘Veilig je werk kunnen doen en ook gezond weer thuis komen, jaar in jaar uit’, is datgene dat iedereen bewust (of onbewust) graag wil. De ACOM kan daarbij adviezen geven, ondersteunen en in overleg treden met Defensie indien maatregelen tot het beperken van de risico’s niet worden uitgevoerd of worden uitgesteld, bijvoorbeeld door financiën. Neem contact met ons op indien u meer wilt weten over de RIE en alles wat daarbij komt kijken.

Controle door Medezeggenschap en updaten van de RIE vereist

11

A L G E M E E N

Z i e k z i j n , b e t e r w o r d e n

Rapport ‘Leijh’ over militaire gezondheidszorg: opmaat voor verbetering

Conclusie daarvan was dat er nog veel te verbeteren valt met betrekking tot de wijze waarop de militaire gezondheidszorg momen-teel functioneert. Wij hadden daarbij al in ons achterhoofd dat er ontwikkelingen gaande waren gericht op een radicaal verbeteren van de hele gang van zaken rond de militaire gezondheidszorg, met inbegrip van alle voorzieningen, het gehanteerde zorgmodel, de governance etc.

Rapport ‘Commissie Leijh’Meer concreet betreft het hier de verschijning van het Rapport Militaire Gezondheidszorg van de voormalige Hoofddirecteur Personeel van Defensie, de luitenant-generaal b.d. J.G.A. (Hans) Leijh – een en ander na een desbetreffende opdracht vanuit het Georgani-seerd Overleg in verband met de vele knelpunten die zich met betrekking tot de militaire gezondheidszorg in de afgelopen jaren in het overleg hebben aangediend.

Bedoeld rapport is medio juli 2014 in het Georganiseerd Overleg besproken en de voornaamste observaties ervan willen wij met u delen – met inbegrip van de kanttekenin-gen, die van ACOM-zijde met betrekking tot

dit rapport zijn gemaakt.

Bezwaar tegen een ongedeeld zorg-model

Zoals bekend heeft de ACOM in de afgelopen jaren zeer veel bedenkingen gehad tegen de invoering van het geïntegreerde zorgmodel bij Defensie. Wij zijn van oordeel, dat de gezondheidssituatie van de militaire ambte-naar het beste gediend is met een volledige scheiding van de zogenaamde curatieve (huisarts), bedrijfsgeneeskundige en verzeke-ringsgeneeskundige zorg.

In het recente juli/augustusnummer van ACOM Journaal hebben wij enkele kritische kanttekenin-gen geplaatst bij eerdere optimistische bespiege-lingen van de minister van Defensie naar aanlei-ding van het verschijnen van het jaarverslag 2013 van de Inspectie Militaire Gezondheidszorg.

12

A L G E M E E NA L G E M E E N

Z i e k z i j n , b e t e r w o r d e n

Rapport ‘Leijh’ over militaire gezondheidszorg: opmaat voor verbeteringBij de krijgsmacht is die scheiding echter losgelaten en is een en ander inmiddels formeel samengevoegd. Er is in dat kader afgesproken dat de curatieve, deels bedrijfs-geneeskundige zorg, die zich met name richt op de belastbaarheid en operationele inzet-baarheid van de militair, gescheiden zou worden gehouden van de werkzaamheden van de arbodienst (de bedrijfsgeneeskundige zorg), de medische beoordelingen en het verzekeringsgeneeskundige domein (dienst-geschiktheid).

Eveneens was er de afspraak dat gescheiden dossiervorming zou waarborgen, dat door laatstgenoemde disciplines (de arbo-artsen en verzekeringsartsen dus) géén inzage geno-men kan worden in de dossiers met betrek-king tot operationele inzetbaarheid van de militairen. Of die afgesproken waterscheiding in de praktijk op lange termijn zou werken werd door ons betwijfeld. De hieronder beschreven ontwikkelingen spreken daarbij voor zich.

Aan de laars gelapt…In het rapport van de commissie Leijh wordt in ieder geval vastgesteld, dat binnen de eerstelijns geneeskundige zorg niet wordt gewerkt conform de afspraken, zoals deze bij de introductie van het model van geïntegreer-de zorg zijn gemaakt. Het hiervoor omschre-ven – sowieso ietwat gekunstelde onder-scheid binnen het ongedeelde zorgmodel tussen de operationele inzetbaarheid en de verzekeringsgeneeskundige discipline was in het reorganisatieplan van het Eerstelijns Gezondheidszorg Bedrijf (EGB) in ieder geval al zo goed als verdwenen.

De bedrijfsgeneeskundige beoordeling van de functiegeschiktheid bleek in de praktijk versnipperd plaats te vinden – deels door de verzekeringsartsen bij het Bedrijf voor Bijzondere Medische Beoordelingen (nader te noemen: BMB) en deels door bedrijfsartsen uit het Medisch Zorgteam (MZT), alwaar voor de goede orde zich ook de dossiers inzake de operationele inzetbaarheid van de militairen bevinden. Dossiers die niet toegankelijk zouden moeten zijn voor verzekeringsartsen. Conclusie in het rapport Leijh was dat in ieder geval bovengenoemd reorganisatieplan in dit licht niet in zijn oorspronkelijke vorm gehand-haafd kon blijven.

De structuur en organisatie van het Eerste-lijns Gezondheidsbedrijf zou in ieder geval dusdanig moeten zijn, dat de scheiding

tussen de beoordeling van de belastbaarheid in relatie tot de operationele inzetbaarheid volledig los zou moeten staan van bedrijfsge-neeskundige beoordelingen waaronder functiegeschiktheid en de beoordeling van dienstgeschiktheid. Dit houdt in, dat een aparte afdeling bedrijfs-geneeskunde wordt opgericht die wordt ondergebracht in het Centrum Expertise Arbeidsgeneeskunde (CEAG). Die afdeling dient zich te gaan bezighouden met de bedrijfsgeneeskundige beoordeling daaronder begrepen functiekeuringen. In die zin is de destijds beoogde scheiding tussen curatieve operationele gezondheidszorg (MZT), de bedrijfsgeneeskundige beoordelingen en zorg (BE) en de (verzekeringsgeneeskundige) beoordelingen inzake dienstgeschiktheid (BMB) nu een feit.

Deze zaak vormde overigens een schoolvoor-beeld van de wijze waarop in het Georgani-seerd Overleg moeizaam bereikte compro-missen in delicate kwesties door de Defensieorganisatie in razend tempo in de uitvoeringspraktijk aan de laars werden gelapt…

Vele aandachtspuntenHet nieuwe geïntegreerde zorgmodel vormde een van de vele gezondheidszorgdossiers die in de afgelopen jaren in het arbeidsvoorwaar-denoverleg zijn besproken. Daarnaast kunnen wij noemen de professionele code voor de eerstelijns militaire arts, de kwestie van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens de dienst, de inrichting en uitvoering van de zorg (eerstelijns en tweedelijns), de Voorzieningen-regeling militaire oorlogs- en dienstslachtof-fers, het militair geneeskundig verwijs- en terugkoppelingsbeleid, de doorlooptijden wat betreft het proces van medische beoordelin-gen, de invoering van de Centrale Klachten-commissie1 en dental fitness in relatie tot de eis dat elke militair moet voldoen aan de militaire basiseisen.

1 Wij hebben daar in het vorige nummer van ACOM Journaal bij stil gestaan naar aanleiding van de observaties van de

Inspectie Militaire Gezondheidszorg dienaangaande.

13

A L G E M E E N

Deze dossiers vormden aanleiding tot soms diepgaande discussie – een en ander ook tegen de achtergrond van diverse voorgeno-men reorganisaties binnen het geneeskundig veld bij Defensie. Uiteraard moeten die in lijn zijn met de uitgangspunten en aanbevelingen van het rapport Leijh.

AanbevelingenWant uiteindelijk mondde het rapport uit in een lijst met 15 aanbevelingen, die zoals gezegd voor een deel een herziening inhou-den van de eerder voorgenomen reorganisa-ties – onder andere wat betreft de tandheel-kundige discipline. Tevens wordt aanbevolen om in de reorganisatie met voorrang die onderdelen op te pakken die te maken hebben met de borging van de kwaliteit van het totale gezondheidszorgsysteem. Zeker gesteld dient te worden dat binnen het systeem van kwaliteitszorg aandacht wordt geschonken aan het (planmatig) bijhouden van de vaardigheid van de individuele geneeskun-dige beroepsbeoefenaar. Voorts dient er zorg tewordengedragenvooreenadequateregistratie van dit personeel in het registratie-register dat van toepassing is op de desbetref-fende beroepsgroep.

Een van de aanbevelingen voorziet erin, dat met de vakorganisaties voor Defensieperso-neel de contouren van het verwijs- en terugkoppelingsbeleid worden besproken. Dit met het oog op de vaststelling van het beleid terzake en het formuleren van aanwijzingen met de betrekking tot de uitvoering van dat beleid.Overhetbelangvaneenadequateuitvoering dient voorts uiteraard een goede communicatie plaats te vinden.

Een andere aanbeveling richt zich op de noodzaakvanadequateregistratievan(medische) behandelingen/verrichtingen door de geneeskundig zorgverlener. In de profes-sionele code moet worden opgenomen, dat het(eventueel)doorverwijzenenhetadequaatdeclareren behoort bij de – administratieve – verantwoordelijkheden van de zorgverlener.

Verder is er een aanbeveling inzake de wenselijkheid van het helder beschrijven van de verantwoordelijkheden in de uitvoering van re-integratietrajecten. Daarbij hoort een centrale sturing en regie belegd bij de Hoofddirecteur Personeel van Defensie en een centrale uitvoering belegd bij de operatio-nele commando’s (in beginsel de eerste zes maanden). Dit veronderstelt voorts een heldere beschrijving van de rol van het Dienstencentrum Re-integratie (DCR) bij het ondersteunen van de individuele re-integratie-trajecten alsmede een heldere beschrijving van de verantwoordelijkheden van comman-

danten en DCR in de verschillende stadia van het re-integratietraject.

In dat kader dient volgens de Commissie Leijh ook het belang van verslaglegging, medische dossiervorming onder operationele inzet-omstandigheden te worden benadrukt. De actualiteit van de desbetreffende uitvoerings-lijnen moet worden gecontroleerd. Tot slot dient te worden bezien in hoeverre het reservepersoneel moet vallen onder de procedures/voorzieningen zoals die gelden voor actief dienend personeel.

Aanbevelingen overgenomenMedio juli 2014 is in het Georganiseerd Overleg vastgelegd, dat de aanbevelingen uit het Rapport Leijh door Defensie zullen worden overgenomen. Van ACOM-zijde zijn daarbij nog de volgende kanttekeningen gemaakt. In de eerste plaats is door ons aandacht gevraagd voor de problematiek van de numerus fixus – een en ander in de context van de door de ACOM onderschreven aanpassingenquacapaciteitindereorganisa-ties. Wij vroegen ons daarbij echter af of in dat kader functieplafonds zullen worden verhoogd of dat er een herschikking plaats-vindt binnen de totale numerus fixus. Aange-zien de conclusies van het rapport voor Defen-sie financieel voordelig uitpakken dient de gehele operatie in de visie van de ACOM in ieder geval niet ten koste te gaan van andere mensen.

Voorts heeft de ACOM bij Defensie de vraag neergelegd welke delen met de uitvoering en aanbevelingen van het rapport te maken krijgen. Zo zouden er plannen zijn om DCR naar Utrecht te verplaatsen. Alvorens dat gebeurt moeten echter eerst de uitgangspun-ten voor DCR helder zijn. Dienaangaande werd van Defensiezijde te kennen gegeven, dat eerst de re-integratieketen moet worden geëvalueerd en met de vakorganisaties besproken alvorens een verplaatsing aan de orde kan komen. Vervolgens werd er door de ACOM nog op gewezen, dat reorganisaties in dit kader ook goed afgestemd moeten worden met het Commando Landstrijdkrach-ten.

Gedegen blauwdrukDe reactie van Defensie op een deel van deze vragen moet dus nog worden afgewacht en zal met u worden gedeeld zodra een en ander bekend is. Met het rapport van de Commissie Leijh is echter hoe dan ook een gedegen blauwdruk voor de toekomst van de militaire gezondheidszorg neergelegd en dat was hard nodig. Nu de praktijk nog en die is zoals altijd weerbarstig. Wij komen in dit blad dus met zekerheid nog op dit onderwerp terug.

Voormalig HDP luitenant-generaal

b.d. Hans Leijh

14

A L G E M E E NA L G E M E E N

Zeventig jaar geleden, op 31 oktober 1944, werd de eerste vrouwelijke militair binnen

de specifieke mannelijke beroepsgroep van de Koninklijke Marine toegelaten. Niet veel

later volgden meer vrouwen haar voorbeeld.

Onder het motto ‘maak een man vrij voor de vloot’ werden die eerste vrouwen bij de Koninklijke Marine in walfuncties geplaatst.1 De Tweede Wereldoorlog was nog in volle gang en er waren veel werkzaamheden die net zo goed, zo niet beter, door vrouwen konden worden verricht.

Scepsis in mannenbolwerkHet eerste schip waarop ook vrouwelijke marinepersoneel werd ingedeeld was Hr. Ms. Zuiderkuis. Het mannenbolwerk dat de Koninklijke Marine toen ontegenzeggelijk was, toonde zich “voornamelijk sceptisch” over de instromende vrouwelijke collega’s. Maar die lieten van meet af aan strijk en zet blijken onmisbaar te zijn voor de zee-macht. Zozeer zelfs dat de Marine Vrouwenafdeling (in de wandeling afgekort tot ‘Marva’) op 1 januari 1982 werd opgeheven. De opleidingsmogelijkheden werden verruimd waardoor de carrière-gang van de vrouwen werd bespoedigd.

Er ontstond een nieuw tijdperk voor vrouwelijke militairen, nadat

in het kader van het Handvest van de Verenigde Naties op 31 maart 1953 in New York2 een verdrag werd gesloten betreffende de politieke rechten van de vrouw. In Nederland trad deze wet op 28 oktober 1971 in werking en dit werd de aanzet tot volledige integratie van de vrouwen binnen de krijgsmacht. Verschillen in rechtspositie tussen man en vrouw behoorden de jure tot het verleden. De bekrachtiging hiervan werd, voor wat Defensie betreft, in 1985 onderstreept met de beleidsnota ‘Vrouw in de krijgsmacht’.

Positieve actieDe Maatschappelijke Raad voor de Krijgsmacht (MRK) bracht in april 1984, op verzoek van staatssecretaris van Defensie, Jan van Houwelingen, advies uit over de vrouw in de krijgsmacht. De MRK introduceerde daarbij het begrip ‘dienstrecht voor vrouwen’ dat vervolgens door Defensie onder meer werd ingevuld door de invoering van een kennisma-kingscontract, - het Korte Contract voor Vrouwen (KCV). Gebaseerd op onder meer de adviezen van de MRK gericht op “bevordering van het integratieproces”, verscheen Defensie in december 1985, zoals eerder gemeld, met de beleidsnota ‘Vrouw in de krijgsmacht’ op het tapijt. Krachtens de nota staan in principe alle functies in de krijgsmacht open voor vrouwen. Bovendien kwam Defensie, mede naar aanleiding van discussies in de Kamer, met een flankerend plan naar buiten voor positieve actie gericht op de integratie van vrouwen in de krijgsmacht. Oogmerk van het integratiebeleid was “het bereiken van een situatie waarin vrouwen gelijk-waardig aan mannen een plaats in de Nederlandse krijgsmacht innemen”. Het streven was

hierbij om binnen vier jaar te komen op een percentage van 5% vrouwen (1989) en 8% in 1993. “Daarnaast dient een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen over alle in de krijgsmacht voorkomende rangen te worden verkregen.”Bij de Koninklijke Marine ging de integratie van vrouwen onder meer gepaard met een sterke verbetering van hun carrièremo-gelijkheden. Steeds meer rangen en functies werden voor vrouwen opengesteld. Vrouwen zijn goed opgeleid en vervullen belangrijke (leidinggevende) posities.

Oprichting verenigingDe onderlinge solidariteit en korpsgeest van de vrouwen waren sterk ontwikkeld en al snel bleek, dat er behoefte bestond aan contact tussen ex- en actief dienende vrouwelijke militairen bij de Koninklijke Marine. Daarom werd op 8 oktober 1970, op voorstel van de toenmalige Chef Marine Vrouwen Afdeling, hoofdofficier MARVA II P. Corten-raad, ‘de Vereniging van Ex- en actief dienende vrouwelijke militairen der Koninklijke Marine’ opgericht.

Het doel van de vereniging is het onderhouden en versterken van

1 De Marine Vrouwenafdeling (vaak afgekort tot Marva) werd op 31 oktober 1944 in Londen opgericht, en in 1952 omgezet in een beroepskorps.

Op basis van fysieke eisen is echter het Korps Mariniers nog steeds gesloten voor vrouwen. 2 Verdrag betreffende de politieke rechten van de vrouw, New York, 31-03-1953. Vervolg op pagina 22

‘ M a a k e e n m a n v r i j v o o r d e v l o o t ’ m a a k t e d e w e g v r i j :

Zeventig jaar vrouwelijke militairen bij de Marine

15

INTERVIEWINTERVIEW

De Oorlogsgravenstichting, OGS, beheert en onderhoudt wereldwijd duizenden graven van oorlogsslachtoffers1. In totaal gaat het om ruim

50.000 graven op 1300 begraafplaatsen in meer dan 50 landen in 5 werelddelen. In Nederland alleen al zijn er in 400 gemeenten

oorlogsgraven die onder het beheer en de zorg vallen van de OGS.

De Eindhovense (huis)arts Anton van Anrooy, “chef van den Geneeskundigen Dienst der N.V. Philips”, stond op 13 september 1946 aan de wieg van de OGS. Reserve luitenant-kolonel Van Anrooy, werd in augustus 1945 benoemd tot “Hoofd Identificatie en Berging van Oorlogsgesneuvelden” van het Ministerie van Oorlog. In die functie werd de gepromo-veerd medicus dag in dag uit geconfronteerd met oorlogsleed, - met name het leed van de Tweede Wereldoorlog.

Maar het idee voor een ‘eigen’ wereldwijd actieve Nederlandse oorlogsgravenstichting kreeg hij pas tijdens een werkbezoek aan de Britse Imperial War Graves Commission (later de Commonwealth War Graves Commission), opgericht na de Eerste Wereldoorlog. Helaas liet Van Anrooy kort na de oprichting van de OGS het leven bij een auto-ongeluk. Zijn vrouw die bij dit ongeluk gewond raakte maar voorspoedig herstelde, werd zodoende de eerste “president” van de jonge stichting.

Complicerende factorDe wereldwijde spreiding voor wat betreft de ligging van de graven, maakt het beheer en onderhoud “wat ingewikkeld” erkent Gellius (Gel) Flieringa, directeur-bestuurder van de Oorlogsgravenstichting. Het onderhoud op zichzelf heeft weinig tot geen voeten in de aarde maar de complicerende factor is toch de uitgestrektheid van het teraardebestel-lingsgebied. Dat de Nederlandse oorlogsgraven verspreid liggen over alle continenten komt doordat onze oorlogsslachtoffers niet louter en alleen maar militairen zijn. “In onze statuten”, licht Flieringa toe, “zijn oorlogsslachtoffers al diegenen die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog of bij een VN-operatie.” In het kader van vredesoperaties gaat het in alle gevallen om militairen maar in de periode van de Tweede Wereldoorlog betreft het iedereen die zich metterdaad tegen de vijand heeft verzet. Maar ook om diegenen die vanwege hun etniciteit of geaardheid om het leven zijn gebracht. Tot oorlogsslachtoffers

worden ook de koopvaardijers gerekend die in de oorlogsjaren in feite “gemilitariseerd waren en, in voorkomende gevallen, het Nederlanderschap hadden verkregen. Kwamen ze om door oorlogshandelingen, getorpedeerd of gebombardeerd, dan waren het oorlogsslachtoffers. Waar ze aan wal gebracht werden, werden ze ook begraven. Vandaar dus dat er over de hele wereld wel Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven liggen.”

Burgers die in de jaren ’40-’45 door oorlogs-geweld om het leven kwamen vallen daar evenwel nadrukkelijk niet onder, - tenzij ze in het verzet hebben gezeten of op een andere manier de bezetter de voet hebben dwars gezet. Dat is in de jaren na de oorlog, toen ‘het verzet’ nog een stevige vinger in de politiek-maatschappelijke pap had, zo bepaald. Burgers die, om het zo te zeggen, het malheur hadden bij een bommenregen om te komen,vielenc.q.vallennietindiedestijdsscherp ‘ideologisch’ afgebakende categorie. Toch “accepteert” de OGS wel degelijk ‘bombardementsslachtoffers’ als ‘oorlogs-slachtoffers’. Flieringa noemt als voorbeeld “de mensen die zich verzet hebben tegen de Arbeitseinsatz2, vervolgens door de bezetter zijn opgepakt, op transport gezet naar Duitsland en bij een bombardement om het leven kwamen. Die zijn voor ons wel degelijk oorlogsslachtoffers.”

Indonesische vestiging OGSDe Oorlogsgravenstichting “erkent” ca. 180.000 oorlogsslachtoffers. Bekend is van 50.000 slachtoffers waar ze precies begraven zijn. Van de rest is dat niet bekend omdat ze óf op zee zijn omgekomen óf in vernietigings-kampen óf (nog) niet zijn teruggevonden.Van de 50.000 in alle windsteken gesitueerde graven, liggen er 25.000 in Indonesië. De OGS heeft in ‘de archipel’ dan ook een kantoor en werkorganisatie van 125 mede-werkers, allen Indonesiërs, die, gecoördi-neerd door een directeur, belast zijn met het onderhoud van de 7 erevelden die de voormalige ‘Gordel van Smaragd’3 telt.

1 Het betreft niet alleen de graven van militairen, maar ook van burgers: mannen, vrouwen en kinderen die hun leven verloren tijdens de

Tweede Wereldoorlog, of zoals in voormalig Nederlands-Indië, tijdens gewelddadige conflicten daarna (Bersiap, politionele acties, de

kwestie Nieuw-Guinea). Daarnaast verzorgt de OGS in Nederland ongeveer 8.000 graven van geallieerde militairen. 2 ‘ Arbeitseinsatz’ was de benaming voor de (vaak) gedwongen inschakeling in de Duitse oorlogseconomie van arbeiders uit de bezette

gebieden tijdens de Tweede Wereldoorlog.3 De ‘koosnaam’ voor Nederlands-Indië bedacht door Multatuli (Eduard Douwes Dekker). Ze zou ‘de schoonheid van de natuur van

Indonesië combineren met de uitgestrektheid van het eilandenrijk’.

O o r l o g s g r a v e n s t i c h t i n g : ‘ O p d a t z i j m e t e e r e m o g e n r u s t e n ’ ( d e e l 1 )

‘Onze oorlogsgraven in ‘gevaargebieden’ indien mogelijk snel overbrengen naar Nederland’

Commandeur b.d. Gel Flieringa,

directeur-bestuurder OGS

16

INTERVIEW

“Ja, dat doen we allemaal zelf”, benadrukt directeur-bestuurder Flieringa die eraan hecht te onderstrepen dat de OGS ook haar medewerkers in Indonesië “heel fatsoenlijk” behandelt. “Ze krijgen een behoorlijk salaris en een pensioen, - natuurlijk is de honorering niet op het niveau van Nederland maar voor Indonesische begrippen is het heel behoorlijk. En belangrijk is dat de mensen heel graag voor ons willen werken.”Van zo’n 12.000 Nederlandse oorlogsslachtof-fers liggen de stoffelijke resten elders in de wereld. Sommigen liggen begraven op erevelden die door de Britten worden onderhouden. Te denken valt in dit verband aan graven van slachtoffers van de ‘Bir-maspoorlijn’4. Die graven worden alle door de Britten onderhouden. Daar staat tegenover dat de Oorlogsgravenstichting de 10.000 graven in Nederland onderhoudt van gealli-eerde militaire slachtoffers, onder wie een groot aantal Britten.

Onderhoud graven in NederlandDaarnaast liggen er nog graven her en der verspreid in een groot aantal landen. Voor het onderhoud daarvan ‘leunt’ de OGS onder anderen ook op de consulaire vertegenwoor-digers van het ministerie van Buitenlandse Zaken in die vaak veraf gelegen landen. (Buitenlandse Zaken participeert dan ook in de Raad van Advies van de stichting). Met name als er sprake is van (relatief) geïsoleerd liggende graven in landen met een relatief zwakke centrale overheid. Een illustratief voorbeeld daarvan is Jemen waar de OGS een stuk of vier graven heeft liggen. “U begrijpt dat die regio op dit moment moeilijk toegankelijk is voor ons. En waarschijnlijk liggen de graven er ook niet zo goed bij. Zodra dat weer mogelijk is, proberen we via de diplomatieke contacten van het ministerie erachter te komen hoe die graven erbij liggen.”De zeven erevelden in Duitsland die de OGS in beheer heeft vallen voor wat betreft de periodieke verzorging ‘onder’ de 26 man sterke Nederlandse onderhoudsgroep. In teamverband zijn die onderhoudsmensen continue en route in het land waarbij ze ook geregeld de grens naar Duitsland oversteken voor het onderhoud van de erevelden daar. Op die begraafplaatsen liggen met name ook veel ‘Arbeitseinsatz-slachtoffers.

Jaarrapportage consulsVan vitaal belang voor het werk van de Oorlogsgravenstichting in eigen land, is de rol van de ‘gemeentelijke’ vertegenwoordiger of consul, - een door de burgemeester aange-wezen vrijwilliger. Alle gemeenten met oorlogsgraven maken gebruik van de diensten van vrijwilligers die jaarlijks rapporteren aan de OGS hoe die graven erbij liggen. Daarbo-venop is er bovendien een jaarlijkse inspectie-rapportage op basis waarvan de stichting een onderhoudsjaarplan opstelt. Maar het reguliere onderhoud van de graven komt ten laste van de betreffende gemeente. “Dat is de ereplicht die de gemeenten in ons land hebben”, verduidelijkt Gel Flieringa, “in dat onderhoudstraject bezoeken wij elk graf een keer per jaar en verrichten het grote onder-houd en indien nodig de restauratie.”5 Bij het in kaart brengen van al die, mondiaal op uiteenlopende locaties liggende, oorlogs-graven, kon de OGS effectief voortborduren op de inventarisaties van diverse ministeries die in de jaren daarvoor belast waren met het ‘buitengaatse’ gravenonderhoud. Defensie ‘deed’ de militaire graven terwijl het toenma-lige ministerie van Verkeer en Waterstaat de koopvaardijers onder zijn schutse had. Op die manier werd het overzicht zoals dat nu bekend is, geleidelijk aan ingevuld.

Overigens wordt de stichting nog wel eens geattendeerd op voor haar nog ‘onbekende’ graven van oorlogsslachtoffers. Er zijn immers nog “heel veel mensen die zoeken naar in de oorlog omgekomen familieleden van wie de laatste rustplaats niet bekend is. De meeste familieleden gebruiken daarvoor het digitale slachtofferregister van de OGS waar al die 180.000 namen in staan. We identificeren tegenwoordig ook nogal wat onbekende slachtoffers door middel van DNA-technieken. In de afgelopen vier tot vijf jaar hebben we op die manier zeker vijf mensen geïdentificeerd.”

DNA-identificatieIn dat identificatieproces speelt de OGS overigens geen formele rol. In voorkomende gevallen treedt de werkgroep ‘Vermiste personen’ aan, die in ons land actief zoekt naar (oorlogs)slachtoffers van wie niets naders bekend is. De werkgroep is een samenwer-kingsverband van de Nationale Politie6

4 De Birmaspoorlijn, Dodenspoorlijn (Death Railway) of Birma-Siamspoorweg, is de bijnaam die geallieerde krijgsgevangenen gaven aan de spoorlijn die zij onder

dwang van de Japanners moesten aanleggen tussen Nong Pladuk in Thailand en Thanbyauzayat in Myanmar (Birma).

Tijdens de aanleg stierven per dag gemiddeld 200 arbeiders; 15 000 krijgsgevangenen stierven aan uitputting, ziekte en ondervoeding. Onder hen 7.000 Britten,

4.500 Australiërs, 131 Amerikanen en bijna 3.000 Nederlanders: veel KNIL-militairen en Nederlanders uit toenmalig Nederlands-Indië. Ook stierven ongeveer

100.000 Thaise en Indonesische Romoesja’s maar ook Birmese en Maleisische dwangarbeiders bij de aanleg door het moeilijke gebied.5 OGS kreeg in 2011 voor de zorg van Nederlandse oorlogsgraven het Bronzen Schild uitgereikt door de toenmalige Commandant der Landstrijdkrachten,

luitenant-generaal Rob Bertholee.6 Sinds 1 januari 2013 zijn alle politiekorpsen en -diensten samengevoegd tot één politiekorps, de Nationale Politie.

O o r l o g s g r a v e n s t i c h t i n g : ‘ O p d a t z i j m e t e e r e m o g e n r u s t e n ’ ( d e e l 1 )

‘Onze oorlogsgraven in ‘gevaargebieden’ indien mogelijk snel overbrengen naar Nederland’

Vervolg op pagina 19

17

DFD is klaar voor uw toekomst!

Verzekeren • Hypotheken • SparenTel: (040) 20 73 100 • E-mail: dfd@dfd.nl • www.dfd.nl

DFD-abonnementHelder, zeker en gemakkelijkAls militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaire- en privérisico’s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinati e met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige fi nanciële zaken alti jd en overal in orde zijn. Alles onder één dak!

Het DFD-abonnement biedt u de zekerheid van:Onafh ankelijk persoonlijk adviesAdvies bij u thuis, ook ‘s avonds en in het weekendEén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaarMaatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico’sSchadeverzekeringen zonder provisieGeen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaaltEen vlott e schadeafwikkelingGemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar.

••••••••

bron

: min

ister

ie v

an D

efen

sie

ACOM DFD Advertentie Abonnement.1 1 28-8-2014 14:53:36

18

INTERVIEWINTERVIEW

(toen nog het KLPD), het Rode Kruis en de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht. “Daar is ook de OGS bij betrokken omdat we behoorlijk wat graven in beheer hebben, - waaronder ook nog graven van onbekenden. Als we met het onderzoek bij zo’n graf komen dan wordt geprobeerd via DNA-matching tot identificatie te komen. Maar we zijn er nog steeds een paar kwijt, om het zo te zeggen. Zo zijn we nog altijd op zoek naar een stuk of vier militairen van bijvoorbeeld ‘de Grebbeberg’.”

Met name in het buitenland, bijvoorbeeld in Indonesië, is er op dit gebied, bij wijze van spreken, nog een wereld te winnen. Illustratief in dit verband is de jongste zoektocht naar aanleiding van berichten in de pers dat er ergens in de archipel in een put de stoffelijke resten van drie Nederlandse oorlogsslachtof-ferszoudenliggen.Eenqueestediebehalveveel tijd, ook veel voeten in de aarde heeft. En niet alleen omdat de betrokken instanties voor dit soort werk goeddeels afhankelijk zijn van de hulp van overheden, - op centraal niveau maar in het bijzonder ook op lokaal niveau. De OGS-directeur kan zeer wel “meevoelen” met de (mogelijke) nabestaanden die ongeduldig worden van het tergend langzame verloop van de gang van zaken. “Ja, maar Indonesië is nu eenmaal een enorm groot land en je stapt niet even in je auto om naar een waarschijnlijke vindplaats te rijden.”Daar komt nog bij dat het verkrijgen van (lokale) medewerking om nogal wat duw- en trekwerk vraagt. De betrokkenheid van de OGS bij dit soort zoektochten is overigens, benadrukt de stichtingsdirecteur-bestuurder, slechts instrumenteel, - het verlenen waar mogelijk van hand- en spandiensten. “Het is namelijk niet ons werk en wij willen er ook niet in verzeild raken. Maar we zullen er natuurlijk alles aan doen, mochten er ergens nog stoffelijke resten liggen, om die naar Neder-land over te brengen.”

Actie OGS bij grafruimingIn Nederland liggen er ongeveer 13.000 oorlogsslachtoffers begraven. Een kleine 7.000 van die graven zijn in particulier beheer. Als een van die graven, om wat voor reden dan ook, geruimd dreigt te worden, komt de OGS in actie. In overleg met (eventuele) nabestaan-den, die immers toestemming moeten

verlenen, en de Bergings- en Identificatiedienst van de KL, wordt het te ruimen graf overge-bracht naar het ereveld dat hiervoor in aanmer-king komt. Gaat het om een burger dan worden de stoffelijke resten overgebracht naar Ereveld Loenen; betreft het een militair die in de meidagen van 1940 is omgekomen dan worden het stoffelijk overschot opnieuw ter aarde besteld op Militair ereveld Grebbeberg.

“Op die erevelden”, verheldert Flieringa, “komen er elk jaar nog graven bij. Op ‘Loenen’ bijvoorbeeld zijn dat elk jaar zo’n 30 en op ‘Grebbeberg’ zo’n twee à drie. In het geval van Ereveld Loenen zijn het over het algemeen militairen die omgekomen zijn bij missies en vredesoperaties. In Afghanistan zijn 25 van onze militairen gesneuveld. Drie van hen liggen al op Loenen maar de overigen zijn elders in het land begraven. Sommige van die graven worden door de familie zelf onderhouden en de overige door de OGS.Militairen die tijdens een missie zijn gesneu-veld liggen niet op de Grebbeberg, - met name ook omdat de ruimte daar beperkt is. Als alle militairen die tijdens de meidagen van ’40 zijn omgekomen op ‘de berg’ hun laatste rustplaats krijgen is dat veld vol. Alle bij andere operaties, zeg maar, gesneuvelde militairen liggen op ‘Loenen’. Daar hebben we trouwens een speciale hoek waar militairen die bij VN-missies het leven hebben gelaten, begraven zijn. Op Ereveld Loenen hebben we nog voldoende ruimte voor de toekomst.”

Drie ‘begraafkeuzes’Militairen die worden uitgezonden geven, desgewenst, gedetailleerd aan hoe gehandeld zou moeten worden in het geval ze tijdens de missie eventueel om het leven zouden komen. Mocht het onverhoopt mislopen dan melden mensen van de Oorlogsgravenstichting zich binnen twee à drie dagen bij de nabestaanden. Die krijgen dan drie keuzes voorgelegd voor wat betreft de begrafenis en al hetgeen daarmee samenhangt.1. De familie van de omgekomen militair houdt

alles zelf in de hand, van de begrafenis tot aan het grafonderhoud. “Het graf”, illustreert Flieringa, “behoort dan de nabestaanden toe. Als OGS spelen wij daar verder geen rol bij, ook al gaat het om een oorlogsslachtoffer.”

2. De OGS richt het graf in op een begraafplaats die door de familie is uitgezocht. Dit betekent wel dat het graf een afbeelding van de Nederlandse Leeuw als kenmerk meekrijgt.

Vervolg van pagina 17

Drie 'begraafkeuzes' voor nabestaanden van gesneuvelde militairen

19

INTERVIEWINTERVIEW

“Sommige nabestaanden hebben daar lichte aarzelingen bij, omdat ze dan niet meer de volle vrijheid hebben om eigen inscripties op de zerk te laten plaatsen. Maar daar komen wij in de meeste gevallen wel uit”, is de ervaring van de directeur-bestuurder.

3. De gesneuvelde militair wort begraven op Ereveld Loenen en het graf wordt, conform de inrichting van het ereveld, aangeduid met een kleine zerk.

“De meeste families kiezen ervoor om het graf bij hen in de buurt te laten inrichten. Dat houdt natuurlijk wel in dat de nabestaanden zelf grafrechten moeten betalen en dat het gevaar bestaat dat het graf op termijn geruimd wordt als de rechtenperiode afloopt en er geen nabestaanden meer zijn. In overleg kunnen wij in geval van zo’n dreigende situatie tijdig het graf laten overbrengen naar Loenen. Begraven liggen op zo’n militaire begraafplaats heeft, in tegenstelling tot een particuliere begraafplaats, het ‘voordeel’, als je dat zo noemen mag, van de jaarlijkse herdenking op het ereveld.”

Lang en moeizaamNabestaanden, voor zover die er nog zijn, kiezen er in de meeste gevallen voor om graven van hun dierbaren die in verre en moeilijk toegankelijke gebieden liggen, naar Nederland te laten overbrengen. Zo’n regio is bijvoorbeeld Jemen, een land dat een weinig stabiel politiek bestuur kent. Daar liggen, zoals gezegd, nog vier Nederlandse oorlogsgraven. Nabestaanden van een van die slachtoffers willen het graf heel graag naar Nederland overgebracht zien. Dat is zo eenvoudig nog niet omdat, weet Flieringa, “in heel veel van

dat soort landen het überhaupt niet toegestaan is een graf te ruimen of alleen na het bewan-delen van een lang en moeizaam administratief traject. En bovendien, als we het al mogen doen, dan moeten we het zonder gevaar te lopen kunnen doen. In een land als Jemen is dat op dit moment duidelijk niet het geval.”

Lopen die, veelal toch christelijke c.q. christelijk geornamenteerde graven, geen schennisgevaar in niet-christelijke landen?

“Nou, ze zijn niet altijd als ‘christelijk’ herken-baar met een kruis of zo. In Indonesië zijn het wel veel graven met een kruis, maar er zijn er ook met een Davidsster, of met boeddhisti-sche of hindoeïstische graftekens, maar het is wel een ereveld met overwegend kruizen als graftekens. Dat levert, voor zover ik weet, geen problemen op.”

“Op de Grebbeberg heb je geen kruizen, - daar heb je een rechtopstaande steen met als inscriptie ‘Koninkrijk der Nederlanden’. In landen als Thailand, Singapore e.a. zijn het koperen platen met de Nederlandse Leeuw erop, - dus het varieert nogal. Zeker als het gaat om de graven waar de familie zich mee bemoeid heeft. Die graven hebben een privébedekking waardoor ze niet als ‘oorlogsgraven’ herkenbaar zijn. Nederland is daar een goed voorbeeld van. Wie hier over begraafplaatsen loopt ziet overal wel het groene bordje van de OGS maar de graven zijn niet direct als ‘oorlogsgraf’ aanwijs-baar vanwege de eigen familie-zerken. Zolang die nog goed zijn en goed worden onderhouden brengen wij daar geen verandering in.”

‘Dure plicht om gesneuvelde militairen en nabestaanden met eer en respect te behandelen’

Gellius (Gel) Flieringa is directeur-bestuurder van de Oorlogsgravenstichting, OGS, een ‘dubbelfunctie’ die hij sinds 1 januari

2013 vervult. De 61-jarige commandeur b.d. trad op 1 november 2009 aan als algemeen directeur bij de Oorlogsgravenstichting.

De OGS bezat toen nog een algemeen bestuur dat verantwoordelijk was voor het totale beleid van de organisatie. Maar de bestuurlijke en executieve inrichting van de stichting werd ingrijpend gewijzigd als gevolg van de code ‘Goed Bestuur’1. Die code voorziet in essentie in de scheiding van ‘bestuur’ en ‘toezicht’ bij (goede doelen) instellin-gen. “Die richtlijn ontneemt, om het zo te zeggen, de slager de mogelijkheid om zijn eigen vlees te keuren.”

Nieuwe inrichting OGSIn de nieuwe constructie kwam de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de OGS bij de directeur te berusten. Die beschikt nu in zijn portefeuille onder meer over een combinatie van executieve en bestuurlijke bevoegdheden. De ‘nieuwe’ directeur-bestuurder heeft een Raad van Toezicht en een Raad van Advies boven zich waarin het ‘oude’ bestuur is ondergebracht. Zo zijn in de Raad van Advies bijvoorbeeld de vier ministeries2 aangeschoven die in de oorspronkelijke opzet zitting hadden in de Raad van Bestuur.

1 De Code Goed Bestuur, ook wel Code Wijffels genoemd, is sinds 2007 opgenomen in het CBF-keurmerk. De code gaat over

het besturen van goede doelen, het houden van toezicht, het afleggen van verantwoording en een goede omgang met alle

belangrijke relaties van het goede doel (donateurs, vrijwilligers, de begunstigden, enz.).2 Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties; Buitenlandse Zaken; Defensie; Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

20

Verzekeren • Hypotheken • SparenTel: (040) 20 73 100 • E-mail: dfd@dfd.nl • www.dfd.nl

Uw hypotheek onze zorg!

Ook voor onafhankelijk hypotheekadvies kunt u bij ons terecht! DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex) militairen en hun gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de grootste onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De Hypotheker adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en leukste aankoop van hun leven: hun huis.

Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door:De expertise en zorg van twee specialisten;Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of fase-2 contract;Echt onafhankelijk en persoonlijk advies;Maximale zekerheid, ook voor de toekomst;Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt;De optimale hypotheek met de scherpste tarieven;Gezamenlijk alles voor u te regelen.

•••••••

Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies? Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.

Jazeker!

A5 ACOM Hypotheek.indd 1 17-2-2014 13:40:24

contacten tussen ex- en actief dienende vrouwelijke militairen. Dit gebeurt op landelijk- en regionaal niveau door middel van het organiseren van o.a.:* excursies, * bezoeken aan marine-instellin-

gen, * vaardagen, * nieuwjaarsbijeenkomsten en * reünies. Tevens verschijnt voor leden vier maal per jaar een informatief contactblad. Ook heeft de vereniging actieve websites: www.ex-actkm.nl of www.reunie.ex-actkm.nl

De vereniging onderhoudt rechtstreeks contact met de Koninklijke Marine, via contactper-sonen, bestuurs- en redactiele-den. Op deze manier staat de vereniging open voor alles wat nieuw is, zonder het belangrijke verleden te vergeten.

Grootse viering‘70 Jaar Vrouw in de Marine’ wordt op 31 oktober 2014 op grootse wijze gevierd in het kader van de vijfjaarlijkse reünie in ‘De Witte Raaf” op het Nieuwe Haven terrein te Den Helder. Deze landelijke verenigingsdag wordt door veel leden en niet-leden, zelfs vanuit het buitenland, bezocht. Hier ontmoeten baks-maatjes, klas- en jaargenoten elkaar weer. Nadere informatie over de landelijke Vereniging van Ex- en actief dienende vrouwelijke militairen der Koninklijke Marine: www.ex-actkm.nl www.reunie.ex-actkm.nl

(Bron: o.a. Vereniging van Ex-Act KM)

Vervolg van pagina 15

Open staan voor het nieuwe zonder het verleden te vergeten

22

A L G E M E E N

23

A L G E M E E N

1 ‘Als ’t moet’, het credo van de vrijwilliger die naast burger ook soldaat is.2 De Vrijwillige Landstorm werd opgericht bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog op 4 augustus 1914. Het oogmerk was

om zo de grote stroom vrijwilligers (circa 20.000), die daadwerkelijk wilden helpen Nederland te beschermen, in goede banen

te leiden en een plek te geven in de krijgsmacht. Deze vrijwilligers werden ingedeeld in de Vrijwillige Landstorm en trainden in

hun vrije tijd. Ze kregen wapens en militaire uitrusting uitgereikt. Na de Eerste Wereldoorlog bleef de Vrijwillige Landstorm

bestaan en aangevuld (in 1918) met de Bijzondere Vrijwillige Landstorm, een aparte categorie bijzondere vrijwilligers.

Het monument is een eerbetoon aan de leden van de Vrijwillige Landstorm2 die bij het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld. Het symboliseert de burger (de man met de spade in de grond en het geweer op de rug) die bereid en gereed is om in geval van nood en dreiging in het geweer te komen. Kolonel Gerard van der Thiel, commandant Korps Nationale Reserve, onthulde het herdenkingsteken eendrachtig met luitenant-generaal b.d. Wim Loos, voorzitter van de Stichting Nationale Landstorm Commissie.

ReplicaHet Korps Nationale Reserve zet de tradities van de Vrijwillige Landstorm voort en vierde het eeuwfeest dan ook met een herdenking bij het nieuwe monument. Het is een replica, gemaakt door kunstenaar Roel van der Burg, van het beeld dat in 1923 door August Falise werd gemaakt.

De originele versie ging in 1945 verloren bij het geallieerde bombardement op het Bezuiden-hout in Den Haag. Het nieuwe gedenkteken heeft als inscriptie meegekregen: ‘Ter herinne-ring aan de gevallenen van de Vrijwillige Landstorm – Meidagen 1940’.

Het Korps Nationale Reserve van de Koninklijke Landmacht omvat drie Natres-bataljons (één in elke gevechtsbrigade) met in totaal 3.000 actief dienende reservisten. Deze militairen oefenen geregeld en vervullen hun functie voor vrede en vrijheid naast een burgerbaan of studie.Met 3.000 reservisten vormt Natres een grote flexibele component binnen de Koninklijke Landmacht.

In nummer 10 van ACOM Journaal uitvoerig aandacht voor het 100-jarig bestaan van het Korps Nationale Reserve in een interview met militair-historicus prof. dr. Jan Hoffenaar hoofd wetenschappelijk onderzoek van het Neder-lands Militair Historisch Instituut.

Monument voor eeuwfeest Korps Nationale Reserve

De reservisten van de Koninklijke Landmacht hebben sinds 4 augustus jl. een eigen monument. Het gedenkteken ‘Als ’t moet’1, ter ere van het

honderdjarig bestaan van de Nationale Reserve, werd onthuld op Militair Ereveld Grebbeberg bij Rhenen.

‘Camouflageverf veroorzaakte mogelijk kanker’Letselschade-expert Yme Drost stelt het ministerie van Defensie aansprakelijk voor kanker

bij minstens 13 ex-werknemers van een voormalig NAVO-depot in Vriezenveen (OV).

De werknemers zouden kanker hebben gekregen door het onbeschermd werken met de giftige camouflageverf CARC (Chemical Agent Resistant Coating). Aan die verf werd tot 1991 het kankerverwekkende chroom-6 toegevoegd.

‘Willens en wetens’Defensie heeft zijn werknemers in die NAVO-depots willens en wetens blootgesteld aan het kankerverwek-kende chroom-6. Dat zegt Martin van den Berg, hoogleraar Toxicologie aan de Universiteit Utrecht. Hij komt tot die conclusie na bestudering van een rapport uit 1999 over de situatie in ‘Vriezenveen’ en analyses uit 2002 voor wat betreft de stand van zaken in het depot in Brunssum.Van den Berg is ervan overtuigd dat er op die locaties sprake was van te hoge concentraties chroom-6. “Het ministerie wist kennelijk heel goed hoe gevaarlijk het was,maaradequatemaatregelenblevenuit.”

Causaal verbandIntussen hebben zich bij zo’n 160 mensen gemeld bij Drost en bij een ander letselschadebureau. De bal kwam

aan het rollen nadat een oud-werknemer onlangs in de regionale media zijn verhaal had gedaan. “Zo veel kankergevallen onder één groep werknemers wijst heel sterk op een causaal verband met de werk-zaamheden in het NAVO-depot”, meent Drost.

‘Risico’s weggewuifd’In het depot, dat de Amerikanen tot 2003 in beheer hadden, werd gebruikt oorlogsmaterieel weer opgeknapt. De camouflageverf was speciaal voor legerdoeleinden ontwikkeld. Dat het gebruik van de verf mogelijk gezond-heidsrisico's met zich meebracht, is volgens Drost destijds al eens door de ondernemingsraad op het depot aan de orde gesteld, maar weggewuifd door Defensie. De verf is op tal van plekken in de wereld gebruikt.

‘Defensie aansprakelijk’Volgens de letselschade-expert is Defensie aansprakelijk voor de geleden schade als het verband met de verf wordt aangetoond. Aansprakelijkheid geldt tot 5 jaar nadat de schade is ontdekt en daarvoor de verantwoor-delijke persoon of instantie is aangewezen.

Reünie Electromonteurs KM

Contactdag KMar veteranen en reünie oud KMar personeel

Reünie Oud Nauten

‘Koninklijke Marechaussee: al 200 jaar als het erop aankomt’. Onder dit motto viert het Wapen zijn 200 jarig bestaan.

Eén van de jubileumactiviteiten dit jaar is de speciale contactdag Koninklijke Marechaus-see (CD KMar) die in opdracht van Comman-dant Koninklijke Marechaussee (CKMar) wordt georganiseerd.

De locatie voor de contactdag, op vrijdag 3 oktober 2014, is de Koning Willem III kazerne in Apeldoorn. De CD KMar dag bestaat uit twee delen:

•indeochtendstaathetprogrammainhetteken van de Veteranendag KMar met kranslegging en nasimaaltijd en

•vanaf14.00uurheeftopdezelfdelocatiedereünie plaats voor alle oud-KMar-medewer-kers.

Belangstellenden kunnen het aanmeldingsfor-mulier digitaal opvragen op e-mailadres contactdag.kmar@mindef.nl.

De Vereniging ‘Reünisten Electro-monteur KM’ belegt op

woensdag 22 oktober 2014 haar jaarlijkse reünie.

Locatie: Restaurant Kumpulan te Arnhem.Eenieder die gediend heeft, of actief dienend

is, als ecloctromonteur (elmnt) of als tde en aan de reünie wil deelnemen, wordt uitgeno-digd lid te worden van de vereniging. Zie hiervoor www.elmnt.orgVoor meer informatie: t.: 036 53 29 526; e: elmnt@kpnmail.nl

De Oud Nauten organiseren op 9 oktober 2014 weer een reünie

voor alle niet-actiefdienende onderofficieren en officieren

voortkomend uit de dienstgroep ODND en de voormalige Dek-

dienst.

Locatie: de Witte Raaf op de Nieuwe haven in Den Helder.

Deelname kost € 12.50 pp. Hierbij is inbegre-pen koffie en cake bij aankomst en de welbekende ‘rijsthap’.Inschrijven door overmaking verschuldigd bedrag op rek.nr. IBAN: NL12INGB0003972051 tnv. A.J. Schrama , Hendrik Baskenweg 68 1785 ML Den Helder ovv ‘reünie 2014’.Vermeld ook uw adres en of u veteraan dan wel postactief bent. Inschrijving sluit op 15 september 2014.

Leeftijdsontslagdag november

Op dinsdag 25 november 2014 wordt weer een informatiedag

gehouden voor degenen die nog eind dit jaar of volgend jaar met

leeftijdsontslag gaan.

Op die dag staan ziektekosten na het leef-tijdsontslag, de pensioenopbouw, de AOW verwachtingen en belastingzaken bij het misschien weer aan de slag gaan op de agenda.

OpgevenGaat u dit jaar of in 2015 met leeftijdsontslag? Dan bent u samen met uw partner van harte welkom.

U kunt zich tot 11 november a.s. opgeven door het sturen van een mail naar: n.van.ginkel@acom.nl onder vermelding van:

• Naam,•Militairregistratienummer• Datumleeftijdsontslag• Komst:alleenofmetpartner?• Enhetevt.willenontvangenvaneenBV-brief voor het deelnemen aan deze dag.

Plaats bijeenkomstDe bijeenkomst vindt plaats in het Echos Home te Ermelo en zal rond 10.00 a 10.30 uur aanvangen.U ontvangt uiterlijk een week van te voren het programma per mail.

24

N I E U W SA L G E M E E N

P U Z Z E L

PU

ZZ

ELP

AG

INAWoordzoeker

Oplossingenkuntuinzendentot

1oktober

naarACOMJournaal, Postbus290,3830AGLeusden, ofpere-mail:puzzel@acom.nl.

DeoplossingvandepuzzeluitACOMJournaal7/8:Ditishetneusjevandezalm.

Deprijswinnaarszijn: R.S.O.Visser,Rijenen

A.W.Simon-leFèbre,Barneveld.Proficiat!

25

T T G I T N I W T N E E E W T

A T N R O I I E S R T A U E E

F H O O P T L E U A O O L M N

E C T I F L O B R S R E E S T

L I T A I E S P H T S R P R O

S R T N G N A T P C G I E E O

C E G S U N A E O U E T T T N

H B N E U U J O R R N J I E S

I N E G R T P E E H T T S O T

K E T U R U T A B L E T T T E

K G S A K J O R T L E R A D L

I E A T S I W T U O O A R IJ L

N T T D P E E Z T E L I O T I

G S D I G N O O F E L E T E N

R T E G E M O E T K O M I N G

© Persbelangen A408

Woordzoeker

De woorden staan in alle richtingen. Sommige letters worden vaker gebruikt. Na oplossing vormen de overgebleven letters, van boven naar beneden gelezen, nog een woord.

TAAL • TAARTJE • TABLET • TAFELSCHIKKING • TAFT

TARPAN • TASTEN • TAUGÉ • TAURUS • TEGEMOETKOMING

TEGENBERICHT • TELEFOONGIDS • TELESCOOP • TELLING

TENTOONSTELLING • TERRAS • TERUG • THEE - TIJD • TIPI

TISSU • TITEL • TOETERS • TOETS • TOILETZEEP • TONG

TOON • TOPFIGUUR • TOPPUNT • TREIN • TROEF • TROEPEN

TROJKA - TROTS • TROUW • TSJECH • TUNNEL

TWEEËNTWINTIG • TWIST

25

De voorzitter van Regio Midden, de heer S.T. van Weerden, was ervoor naar Leusden afgereisd om jubilaris J.C. Dogger (60 jaar bondslid), het diamanten ACOM-insigne en de bijbehorende oorkonde uit te reiken. De informele seniorenmiddag in de ‘Acommodatie’ leverde het decor voor de huldiging.Op de foto: de heer Dogger (links) en regiovoorzitter Van Weerden.

Tijdens de seniorenbijeenkomst van 12 juni jl. in Venlo werden twee jubilarissen gehuldigd. Op de foto van links naar rechts: de heer M. Schoon (50 jaar lid) en de heer P.W. van de Mark die de zes kruisjes bereikte als bondslid. Op de rechterflank regioseniorenvertegen-woordiger A.T. Huizinga die regiovoorzitter J. van Koningsbrugge vertegenwoordigde.

A L G E M E E NS E N I O R E N

Jub

ilaris

senLeusden Venlo

Op dinsdag 18 november 2014 wordt de 2e MC dag van dit jaar georganiseerd op het ACOM hoofd-kantoor, Larikslaan 1 te Leusden. U komt toch ook?!

De dag zal om 09.30 uur aanvangen.De te behandelen onderwerpen zullen later worden bekendgesteld.

UitnodigingElk bij de ACOM geregistreerd MC-lid, kandidaat MC-lid en locatievertegenwoordi-

ger zal voor de dag een uitnodiging ontvan-gen met daarbij een opgavekaart. Bent u geen MC-lid maar als ACOM-lid wel geïnteresseerd? Dan bent u ook van harte welkom.

OpgevenU kunt zich voor de bijeenkomst van 18 november uiterlijk op 10 november 2014 opgeven bij N. van Ginkel via de mail: n.van.ginkel@acom.nl onder vermelding van de volgende gegevens:

OPGAVEMCDAG18november2014uiterlijkindienen10november2014

Naam ...............................................................................................................................................Registratienummer ..........................................................................................................................Eenheid ............................................................................................................................................Ja/nee lid van MC bij .......................................................................................................................Adres ...............................................................................................................................................Postcode en woonplaats .................................................................................................................Tel. ...................................................................................................................................................

Ja/nee ik ontvang graag een BV-BRIEF in verband met bondsactiviteiten

❏ ik ben geen MC-lid meer

MC-dag in het najaar26

S E N I O R E N

2014

Senioren(mid)dagen (met *** zijn hele dagen)

23 september, Huizen Prinses Irene, IJsselmeerstraat 5-A, 1271 AA

1 oktober, Regio Oost*** Locatie volgt

2 oktober, Vught Lunettenkazerne, Lunettenlaan, KEK-gebouw

7 oktober, Nijmegen Café-restaurant Groenewoud, Groesbeekseweg 227, 6523 NW

14 oktober, Wezep Dorpshuis, Zuiderzeestraatweg 500

16 oktober, Assen Kerkelijk Centrum ‘De Bron’, Einthovenstraat 28, 9402 CB

29 oktober, Vlissingen Marinekazerne, Oosterhavenweg 10, 4382 NK

5 november, Gilze Rijen*** Vliegbasis, Rijksweg 121, 5121 RD Rijen

11 november, Leeuwarden*** Vliegbasis, Keegsdijkje 1, 8919 AK

12 november, Ede (en Apeldoorn) Open Hof, Hoflaan 2, 6715 AJ Ede

13 november, SteenwijkDe Meenthe, Stationsplein 1, 8331 GM

26 november, SoesterbergDe Brik, voormalige Vliegbasis Soesterberg, Dolderseweg 34, Huis ter Heide

Let op!Deseniorenbijeenkomstenbeginnenom13.30uur,tenzijandersaangegevenopdeuitnodiging. De met *** aangegeven bijeenkomsten beginnen ’s ochtends, het programma en nadere gegevens krijgt u via een persoonlijke uitnodiging, omdat hiervoor ingeschreven moet worden.Nota bene: Indien u naar een seniorenmiddag wilt die op een Defensielocatie wordt gehouden, maar u heeft hiervoor geen uitnodiging ontvangen, vragen wij u om zichzelf uiterlijk drie weken voor de datum bij het algemeen secretariaat van de ACOM aan te willen melden. Dit laatste in verband met de toegang die wij voor u moeten regelen.

Leeftijdsontslagdag25november2014De leeftijdsontslagdagen worden gehouden voor leden die in 2014 en 2015 met functioneel leeftijdsontslag zullen gaan. De leeftijdsontslagdag wordt georganiseerd op dinsdag 25 november 2014 in het Echos Home de Schakel, Leuvenumseweg 68, 3852 AS Ermelo. U kunt zich hiervoor via de mail opgeven bij: n.van.ginkel@acom.nl onder vermelding van: 1. leeftijdsontslag dag november, 2. naam 3. militair registratienummer 4. datum leeftijdsontslag5. deelname alleen of met partner en 6. of u een BV (buitengewoon verlof) brief in verband met

vakbondsactiviteiten wilt ontvangen.

64+dagen2014Deze dagen worden georganiseerd voor de leden met geboortejaar 1950. Deze leden ontvangen in het voorjaar een uitnodiging op huisadres.•25september,JohannesPostkazerne,Postweg7Darp(Havelte).•28oktober,DeRuytervanSteveninckkazerne,Eindhovensedijk42,

Oirschot.'

27

Het komt wel eens voor dat (senior)leden of hun partner langdurig ziek zijn en dat uw bond daarvan pas na verloop van tijd op de hoogte wordt gesteld. Helaas heeft dat dan ook als gevolg dat wij pas heel laat onze belangstelling kunnen tonen.

Mede hierom verzoeken wij u om, mocht u (onver-hoopt) hiermee geconfronteerd worden, onverwijld uw regiobestuur en/of het secretariaat van de bond in Leusden te informeren over (langdurige) ziektegeval-len. Dat kan telefonisch: 033-495 30 20 of per e-mail: info@acom.nl

Langdurig ziek? Laat het de ACOM weten!

27

28

4-DAAGSE BUSEXCURSIEREIS SAUERLAND/DUITSLAND VOOR ACOM-LEDEN

Reserveren:Voor meer informatie en het reserveren van deze reizen verwijzen wij u naar onze website: www.effeweg.nl/acom-acp. Of bel: 0529 46 96 67 (bereikbaar op werkdagen van 08.00 tot 22.00 uur en op zaterdagen van 09.00 tot 17.00 uur).

Programma:Dag1:zondag05oktober2014:heenreisRechtstreeks vertrek vanuit de volgende opstapplaatsen:09.00 uur: Amersfoort (NS Station halte vakantiebussen)10.00 uur: Arnhem (achterzijde NS station, Sonsbeekzijde)10.30 uur: Didam (restaurant Juffrouw Tok). In Didam heeft u de mogelijkheid om uw auto te parkeren. U kunt hier even de benen strekken en een kop koffie drinken indien gewenst (niet inbegre-pen). Vanuit Didam vertrekt u richting het hotel in het Sauerland. Bij aankomst in het hotel ontvangt de familie Willemsen u met een heerlijke lunch. Na de uitreiking van de kamersleutels kunt u nog even heerlijk ontspannen in het hotel. Na het diner is er ’s avonds een gezellige avond.

Dag2:maandag06oktober2014:dagtochtSiegenVandaag maakt u een prachtige dagtocht naar de historische stad Siegen. Hier bezoekt u het Siegerland museum bij het Ober-schloss. Dit is de voormalige residentie van de vorsten van Nassau Siegen, verwant aan de Nederlandse koninklijke familie. Vandaag krijgt u een lunchpakket mee. ’s Avonds na het diner is er een gezellige avond in het hotel.

Dag3:dinsdag07oktober2014:boottochtSorpeseeenWinterberg

Na het ontbijt rijden we via een prachtige route richting de Sorpesee, waar u een leuke boottocht over dit stuwmeer kunt maken. Ook vandaag krijgt u een lunchpakket mee. Via Winter-berg, waar u de hoogste berg ‘de Kahler Asten’ bezoekt, gaat u terug naar het hotel.

Dag4:woensdag08oktober2014:terugreisNa het ontbijt heeft u de ochtend ter vrije besteding. U kunt nog wat leuke souvenirs kopen voor de thuisblijvers in de prachtige souvenirshop van het hotel. U sluit deze heerlijke vakantie af met een lunch in het hotel en neemt vervolgens afscheid van Bilstein. Vol leuke herinneringen rijden we terug naar Nederland. U wordt teruggebracht naar Arnhem en Amersfoort.

Accommodatie:Voor uw verblijf hebben wij hotel Bilstein***+ in Bilstein geselecteerd.Ligging: het hotel is gelegen in het centrum van het schilderach-tige plaatsje Bilstein met zijn Middeleeuwse Burcht. De centrale

ligging in het zuidwesten van het Sauerland, tussen de zonnige Noordzijde van de ‘Rothaarsteig’ en de Biggersee maakt de ligging uniek. Kamers: de nette kamers zijn voorzien van televisie, telefoon, kluisje, bureau met zitje, radio, minibar, broekenpers en wifi. De badkamer beschikt over een bad of douche, toilet en een föhn.

Faciliteiten:receptie, restaurant, bar/lounge, bruin café, huisbioscoop, liften, verwarmd binnenzwembad, wellness-faciliteiten, wintertuin/serre, bibliotheek, informatiedesk, gratis wifi

Beschikbare kamers: 60 x tweepersoonskamer inclusief, 15 x eenpersoonskamer inclusief

Dereissomisinclusief:- vervoer per luxe Effeweg touringcar(s), voorzien van toilet, koelbox, koffie-/theezetapparatuur, video/DVD apparatuur en airconditioning

- 3 overnachtingen in hotel Bilstein***+ op basis van verblijf in een één- of tweepersoonskamer

- verblijf op basis van all inclusive:- 3 x ontbijtbuffet- 4 x lunch (2 x in het hotel en 2 x lunchpakket)- 3 x 3-gangendiner of dinerbuffet- dagelijks uw drankjes gratis tussen 17.00 en 24.00 uur (o.a. bier, wijnen, jenevers, frisdrank, vruchtensappen, koffie en thee)

- excursieprogramma onder meer naar Siegen, Sorpesee en Winterberg

- gratis gebruik van de hotel faciliteiten (o.a. zwembad, sauna, biljart, internet enz.)

- gezellig avondprogramma in het hotel- verzorgingskosten chauffeur- vaste eigen opstapplaatsen vanuit Amersfoort, Arnhem en Didam (tevens parkeergelegenheid)

Dereissomisexclusief:- kop koffie/thee op de heenreis in Didam- reis- en ongevallenverzekering- annuleringsverzekering- poliskosten á € 4,24- overige verzorging (koffiestop op de heenreis)- entreegelden excursies- boottocht over de Sorpesee- uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.

- Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking- reserveringskosten à € 18,00 per boeking

Bestemming: Lennestadt/Bilstein/Sauerland/DuitslandVertrek op: zondag 05 oktober 2014. Terugkomst op: woensdag 08 oktober 2014Reissom: € 149,00 per persoonALL INCLUSIVE!

DE

BO

ND

VA

N D

EFE

NS

IEP

ER

SO

NE

EL

DE

BO

ND

VA

N D

EFE

NS

IEP

ER

SO

NE

EL

JA

, IK

WO

RD

LID

VA

N D

E

BO

N V

OO

R E

EN

NIE

UW

LID

Aan

meld

ing

skaart

: G

raag

in

blo

kle

tters

in

vu

llen

Naam: voorletter(s): m/v

Geboortedatum: - -

Adres: Huisnr.:

Postcode: Woonplaats:

Tel. nr.: Tel.nr.mob.: (06)

E-mailadres: @

Registratienummer: werknemer-ID: V

Elconummer: Onderdeel:

Krijgsmachtdeel: KL KLu KM KMar

Dienstverband: Militair Reservist Burger Postactief

Rang: Salarisschaal:

Betrokkene heeft bezwaar dat zijn/haar naam wordt doorgegeven aan DFD en/of Boot i.v.m. uitzendcertificaat e.d.

Datum: - - Handtekening:

Postbus 290 - 3830 AG Leusden - Bezoekadres: Larikslaan 1 - Tel.: 033 - 4953020 - Fax: 033 - 4953005

NoordS.G. MeijerSminiastate 328926 MH LeeuwardenPrivé: 058-2669403Dienst: 0525-657807

OostH.H. BoldinghHunenborglaan 1427576 XH OldenzaalPrivé: 0541-516457

MiddenA.W. v.d. KampTuinlaan 16681 EW BemmelPrivé: 0481-459857

WestP. CoomansTheeboomstraat 43151 RR Hoek van Holland Privé: 06-48426992

ZuidC.N.P.A. RommesMolièrelaan 1125924 AN VenloPrivé: 077-3871962

SurinameH.E. Rack (correspondent)Nieuwe Weg 119Accaribo-SurinamePrivé: 00-597-0323035 Mobiel: 00-597-8627294

P.H. Woerdings (2e correspondent)Sakasiristraat 40Paramaribo – SurinamePrivé: 00-597-431-637

Lidmaatschap40 jaar lid

Pas geleden hebben de volgende leden het ACOM-insigne voor 40-jarig lidmaat-schap ontvangen: J.G. Ars (SMbd), T.G. Buijs (AOObd), C.H.A. Boers (AOObd), P.H.J. Heesterbeek (AOObd), G.J.M. Offringa (AOObd), J.C. van de Tang (SMbd), A.J. Uittenbogaard (SGT-1bd), A. Puisters (AOObd), A. Sneijders (KPTbd), H.H.M.J. Schunselaar (AOObd), T.J. Adriaens (SMbd), C.P.L. Vleugels (AOObd),

50 jaar lidAan de volgende leden is onlangs hetACOM-insigne uitgereikt voor 50-jarig lidmaatschap: H.H. van Deutekom (SMbd), P. van Vliet (AOObd), R. Otten (AOObd),

Overledenen

DienstverlatingBevordering

60 jaar lid Recent ontvingen de volgende leden het ACOM-insigne voor 60-jarig lidmaatschap: P. Roelofs (AOObd), K.E.J. van Dijck (AOObd), Mevr. E.M. Poelman-Dackus, H.J. Grassens (AOObd), A.J. Hulzinga (AOObd), C.H. Waltz (AOObd),G.T. Hermsen (ELTbd), J.M. Hochstenbach (SGT-1bd),Mevr. N. Swagers-Jacobs, L.C. Bohmer (AOObd), G.A. Heesters (SMbd), Mevr. A.A. Frentz-Jager, H.C.J. Veerman (AOObd), D.S. de Haan (SMbd), A.A. Geesing (AOObd), H.W.G. Frie (AOObd),

GroningenJan Nummerdor, 88 jaar, op 7 juli. Correspondentieadres: Mauritsstraat 20, 9747 AM Groningen.

EibergenTheo Donicie, 67 jaar, op 9 juli. Correspondentieadres: Bronbeekstraat 40, 7151 EJ Eibergen.

UdenA.L. Benerink, 80 jaar, op 11 juli.Correspondentieadres: Pastoor Spieringsstraat 58, 5401 GT Uden.

AmsterdamBernard Albert Emanuel (Ben) Meulenhoff, 86 jaar, op 11 juli. Correspondentieadres: Loenermark 712, 1025 VJ Amsterdam.

EdeFoetina Maria Theresia (Foekje) Groen – Wol-berts, 76 jaar, op 18 juli. Correspondentieadres: Zuiderkroon 6, 6717 EJ Ede.

HoogerheideFranciscus Adrianus Joanna (Frans) Hoeks, 78 jaar, op 22 juli. Correspondentieadres: Putseweg 61, 4631 CJ Hoogerheide.

NijmegenA.J.M. (Remie) Apeldoorn, 82 jaar. Correspondentieadres: Molukkenstraat 3-u, 6524 NA Nijmegen.

EindhovenFelix (Fik) Binkhorst, 80 jaar, op 26 juli. Correspondentieadres: Tarantostraat 6, 5632 RH Eindhoven.

HeerlenPiet van Brugge, 75 jaar, op 13 augustus.Correspondentieadres: Thorbeckestraat 14, 6415 HL Heerlen.

VoorburgHubertus Gerardus Maria (Ben) van Kempen, 69 jaar, op 14 augustus. Correspondentieadres: Spinozalaan 37 P, 2273 XC Voorburg.

EernewoudeJan Hendrik de Vries, 80 jaar, op 16 augustus.Correspondentieadres: Langpad 25, 5509 LV Veldhoven.

Regiosecretarissen

Pasgeleden hebben de dienst verlaten:S. Westeneng (Burger), R. Daudeij (AOO), S. Miedema (AOO)

C.M. van Dellen bevorderd tot Kapitein.

AANMELDEN VOOR VERZEKERINGEN BIj UITZENDING

UITZENDCERTIfICAAT

DIENSTVERLENING ACOM

Als lid van de ACOM krijgt u voor de duur van uw uitzending een gratis ongevallendekking. Voorwaarde is dat u uw uitzending meldt. Dit doet u door uw uitzendcertificaat aan te vragen!

HetACOM-Uitzendcertificaatbiedtdevolgendedekking:• € 2.500,- bij overlijden als gevolg van een ongeval;• € 5.000,- in geval van algehele blijvende invaliditeit door een ongeval;

In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door een ongeval een evenredig percentage van € 5.000,-.

Waarvraagtuuwuitzendcertificaataan?• Surf naar www.acom.nl en klik op de button ‘Klik hier voor het

aanvragen van uw uitzendcertificaat’, of;• Bel met (040) 20 73 100 (kies 4) of;• Stuur een e-mail naar info@acom.nl o.v.v. ‘ik word uitgezonden’.

Geef hierin uw persoons- en postgegevens, naam uitzending, vertrek- en terugkeerdatum van uw uitzending.

InformatieoverdekkingendekkingsvoorwaardenACE European Group Limited (ACE) treedt op als risicodrager van deze verzekering. DFD treedt op als uw aanspreekpunt, zal u verder informeren en het bewijs van dekking toesturen. Bewaar dit goed.

GoedverzekerdHeeft u behoefte aan hogere verzekerde bedragen? Wenst u ook andere risico’s, zoals repatriëring of schade aan uw privéspullen te verzekeren? Het DFD MaatwerkPakket in combinatie met het DFD-abonnement biedt de oplossing. Voor meer informatie bel met DFD of bezoek www.dfd.nl.

PlaatsingindeWestOok voor een plaatsing in de West kunt u het ACOM-uitzendcertificaat aanvragen.

Bezoekadres: Larikslaan 1, LeusdenPostadres: Postbus 290, 3830 AG Leusden

Voor alle onderstaande diensten is het ACOM Secretariaat te bereiken onder T: 033 4953020F: 033 4953005E: info@acom.nl W: acom.nl, acom-carib.nl

Buiten kantooruren kunt u een boodschap inspreken. U wordt de eerstvolgende werkdag teruggebeld.

AfdelingGeorganiseerdOverleg, MedezeggenschapenBeleidsvorming:Algemeen coördinator: L.C. van der HulstMedezeggenschap: drs B.R.C. van Ginkel

AfdelingJuridischeOndersteuning:Algemeen coördinator: L.C. van der HulstDe afdeling is op werkdagen telefonisch bereikbaar van 08.45 uur – 12.30 uur.Telefonisch spreekuur senioren: elke dinsdag en donderdag van 10.30 uur – 12.30 uur.

AlgemeenSecretariaat, Ledenadministratie:Algemeen Secretaris: J.A. Kropf

AdviseurEthischeAangelegenheden:Prof. dr. A.H.M. van Iersel

PastoraalTeam:aalmoezenier F.A.M. Kerklaandominee J.W. van 't Rietrabbijn D.M. Sebbag pandit D. Djwalapersadimam G. Yalcin

Vertrouwenspersonen:Jolanda Dam-BloothoofdMustafa Bal

Al enige jaren kunnen ACOM-leden zich bij de ACOM aanmelden voor de gratis aanvullende Reis- en Ongevallenverzekering bij uitzending. Zij kunnen daarvoor bellen met telefoonnummer: 033-4962706. Samen met u wordt dan bekeken of deze verzekering ook op u van toepassing is.

ACOM Journaal is een uitgave van de ACOM de Bond van Defensiepersoneel en wordt uitgegeven door en onder verantwoordelijk-heid van het Bondsbestuur. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren of te redigeren. Overname van artikelen of delen daarvan is uitsluitend toegestaan na toestemming van het Bonds-bestuur.

Hoofdredacteur:L.C. van der Hulst

Redactie:H.A. Biervliet, J.P. Arts, G.A.M.C. Dijkers.

Postadres:Postbus 290, 3830 AG LeusdenT: 033 4953020E: info@acom.nlW: acom.nl, acom-carib.nl

Foto’s:Mediacentrum Defensie, ACOM Audiovisueel Archief

Vormgeving&Druk:Drukkerij Valkenstadt, Valkenswaard, www.valkenstadt.nl

AdvertentieacquisitieH.A. BiervlietPostbus 290, 3830 AG LeusdenT: 033 4953020F: 033 4953005

DeAlgemeenChristelijkeOrganisatievanMilitairen(ACOM)isaangeslotenbijdeChristelijkeCentralevanOverheids-enOnderwijspersoneel(CCOOP),deEuropeseFederatievanhetOverheidspersoneel(EUROFEDOP)endeStichtingWerknemers-envrijwilligersbelangenVredeenVeiligheid(SWVV).

COLOfON

S E R V I C E PA G I N A

‘Kinderen van Sulawesi’ willen schadevergoeding

ALGEMEEN

De inmiddels bejaarde kinderen van Indonesische mannen die

67 jaar geleden door Nederlandse militairen werden geëxecuteerd,

willen van Nederland een schadevergoeding.

Op last van de toenmalige koloniale overheid werden in 1947 duizenden mannen op Zuid-Sulawesi geëxecuteerd. Kinderen van de slachtoffers zagen dat soms gebeuren. Zij willen nu dat Nederland hun een schadever-goeding van 20.000 euro toekent, - net als eerder is gebeurd bij weduwen van de slachtoffers.

ZuiveringsactiesDrie van de eisers, in leeftijd variërend van 82 tot 77 jaar, waren onlangs in Nederland in verband met de rechtszaak in Den Haag. In de dorpen Suppa en Bulukumba, waar de drie vandaan komen, zijn in totaal honderden mannen gedood en werden huizen in brand gestoken. Dat gebeurde tijdens de ‘zuive-ringsacties’ van het Depot Speciale Troepen onder commando van kapitein Raymond Wes-terling. De acties moesten een einde maken aan de anarchie en het verzet tegen de Nederlandse koloniale overheid in het

vroegere Zuid-Celebes. De militairen zouden daarbij carte blanche hebben gehad.

RawagedeDe zaak van ‘de kinderen van Sulawesi’ ligt in het verlengde van de zaak-Rawagede. Hoewel Nederland zich beriep op verjaring, bepaalde de rechter in 2011 dat ons land een schadevergoeding moest betalen aan weduwen van slachtoffers van het bloedbad in het Javaanse dorp.Later besloot Nederland ook te betalen aan de weduwen van Sulawesi, maar niet aan de kinderen. Hun advocaat Liesbeth Zegveld kan naar eigen zeggen "geen argument vinden" waarom de kinderen geen recht hebben op een vergoeding en de weduwen wel.

Financieel geschilIn totaal hebben 23 nabestaanden de gang naar de Nederlandse rechter gemaakt: vijf kinderen, maar ook nog achttien weduwen. Een aantal van die hoogbejaarde vrouwen eist een schadevergoeding, terwijl de anderen een schikking niet hebben geaccepteerd vanwege een financieel geschil.Door de vaak zeer hoge leeftijd van de nabestaanden “werkt de tijd in het voordeel van de Staat”, meent advocaat Zegveld. Volgens haar vreest Nederland een stortvloed aan claims van familieleden van de slachtof-fers, als het ook de kinderen moet betalen. Maar volgens Zegveld gaat het hoogstens om enkele tientallen mensen.

(Bron: ANP)

Elke 3e woensdag van de maand belegt Regio Midden een informele seniorenmiddag in ‘d’Acommodatie’, de kantine van de ACOM in Leusden.

U bent van harte welkom in Leusden en wel op de volgende data:15 oktober en 17 decemberAanvang 14.00 uur

Informele seniorenmiddagen Regio Midden

Op 3 juli jl. overleed Mgr. drs. H.G.M (Henk) de Groot, emeritus Vicaris

Generaal van het Militair Ordinariaat.

De heer De Groot heeft grote betekenis gehad voor de ACOM de Bond van Defensieperso-neel. In de periode dat legerbisschop Philippe Bär zijn functie moest neerleggen heeft Monseigneur de Groot die bisschoppelijke taken op een voortreffelijke wijze vervuld.

AdviesHij was het die wist te bewerkstelligen dat de ACOM medio jaren ‘90, de Nederlandse vertegen-woordiger werd in het Apostolat Militaire International, - een lekenorganisatie voor militai-ren. Ook in de jaren dat hij met emeritaat was stond Monseigneur Henk de Groot altijd klaar om de ACOM te adviseren over zaken die betrekking hadden op de Geestelijke Verzorging binnen Defensie, in het bijzonder de Rooms Katholieke Geestelijke Verzorging.

In memoriam Henk de Groot gewezen Vicaris Generaal Militair Ordinariaat

31

acom

bootacomacom

acom bootacom boot

acom boot

acom

acom boot

acom bootacom boot

acom boot

acom

acomacom

boot

bootboot

Uw verzekeringen snel en

goed geregeld, tegen de

beste voorwaarden en de

scherpste premies!

De Acom - Boot verzekeringen de beste zorg voor u én uw familie. Kijk voor meer informatie op www.boot-verzekeringen.nl of bel 0162 454 825.

> Het speciale verzekeringspakket voor een complete dekking gericht op:

Aansprakelijkheid•

Inboedel legeringskamer•

Doorlopende reis•

Persoonlijke ongevallen•

Molestdekking•

Uitvaartkosten•

Geen maandelijkse •

abonnementskosten

(‘Met het militairen verzekeringspakket van Acom-Boot heb ik mijn financiële zaken en alle verzekeringen goed geregeld. Daardoor kan ik onbezorgd op missie gaan.’)

Acom - Boot Dé juiste verzekeringen voor militairen

WT_Boot_Acom_ADV_serie.indd 3 22-03-2010 11:44:37