De betekenis van ut en ne in het Latijn

Als je Latijn doet heb je waarschijnlijk al eens gehoord van de woordjes “ut” en “ne”.

“Ut” is een onderschikkend voegwoord, dit betekent dat het bijzinnen kan inluiden. Maar het is niet zo gemakkelijk. “Ut” kan voorkomen bij twee wijzen, namelijk de indicatief en de conjunctief, en dan wordt het nog eens op een andere manier vertaald.

Ik som even alles op zodat het duidelijk wordt hoe je “ut” kan vertalen:

Wijs Bijzin Signaalwoorden Weergave

ut

conjunctief

ut

conjunctief

ut

conjunctief

ut

indicatief

ut

indicatief

Completieve zin dat

Doelzin om te,opdat

Gevolgzin ita,tam,adeo,talis, tantus,tot

zodat,zo ... dat

Tijdzin toen,wanneer

Vergelijkende zin ita,sic zoals

Eigenlijk is het niet zo moeilijk, je moet gewoon eerst kijken, staat er bij “ut” een conjunctief, zo ja, dan heb je al twee mogelijkheden minder. Als er in de zin de woorden “ita, tam, ...” te vinden zijn is het zeker een gevolgzin. En als je dan het niet ziet moet je gewoon naar de context van de zin kijken.

Dus hou dit kadertje maar goed in je hoofd.

Nu we “ut” achter de rug hebben, kunnen we beginnen met iets leuker. Namelijk “ne”.

“Ne” op zich is veel gemakkelijker dan “ut”, omdat je hier echt alle stappen kunt afgaan.

Ik geef je even het stappenplan om te weten hoe je “ne” moet vertalen.

1. Staat het in het begin van de zin en hangt het niet vast aan een woord a. Ontkenning, je vertaald dit met niet

2. Hangt het vast aan een woord?b. Staat er een vraagteken op het einde van de zin

ii. Ja, het is een vraagpartikel in een directe vraagzin en wordt niet vertaald

iii. Neen, je vertaald dit met “of”, bij een indirecte vraag3. Staat het los in de zin en is het geen van de bovenstaande?

c. Completieve zin als het na een werkwoord van wilsuiting staat, vetaal met “dat niet”

d. Vertaal het met “dat” als het na “vrezen” of “verhinderen” komt.e. Vertaal als een doelzin als het geen van de bovenstaande opties is: “om

niet te,opdat niet”

Als je alle bovenstaande stappen hebt gevolgd kan het absoluut niet moeilijk zijn om “ne” correct te vertalen in een Latijnse zin.

Zo simpel is het!