UT Magazine mei 2013

36
UNIVERSITY COLLEGE ATLAS nieuwe opleiding voor topstudenten ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2.0 dossier geo-informatie en Afrika 2013 • 1 MAGAZINE VOOR ALUMNI EN RELATIES 3000 KM OP ZONKRACHT

description

UT magazine, 2013, editie 1

Transcript of UT Magazine mei 2013

Page 1: UT Magazine mei 2013

Een robotvogel die zo natuurge-trouw vliegt dat andere vogels er instinctief vandoor gaan. En wel om vliegvelden en vuilnisbelten vrij te houden. Dat is de gedachte achter Clear Flight Solutions, het jonge bedrijf van Nico Nijenhuis. Momenteel werkt hij aan doorontwikkeling van het concept. In de loop van dit jaar komen de robotvogels op de markt, in de varianten valk en adelaar. De eerste serieus geïnteresseerde klanten hebben zich al aangediend.

Vogels hebben enkele tientallen spieren om hun vleugels te bewegen. Die spieren kun je niet allemaal nabootsen in een kleine robot. Dus komt er flink wat analyse aan te pas om toch een robot te ontwerpen die levensecht vliegt. Die van Nijenhuis vliegt op een accu en is radiografisch vanaf de grond te besturen. Aan een automatische piloot wordt gewerkt.

“De valkenier die het concept verzon, had nog geen concrete plannen om iets met de uitvinding te gaan doen”, zegt Nijenhuis, die er als afstudeerder in de stro-mingsleer mee in aanraking kwam. “Dus heb ik het initiatief genomen. Vogels wegjagen lijkt een niche-markt, maar als je het wereldwijd bekijkt, is er ook vanuit andere richtingen dan vogelverjaging, een forse vraag naar robotvogels. De interesse is groot.”

www.clearflightsolutions.com

DOOR Christian Jongeneel

fOtOgRafie Gijs van Ouwerkerk

spin-Off

RObOtvOGel

UniveRsity COlleGe AtlAsnieuwe opleiding voor topstudenten

OntwikkelinGssAmenweRkinG 2.0 dossier geo-informatie en Afrika

“In de varianten valk en adelaar”

2013 • 1MagazIne voor aluMnI en relatIes

3000 km Op zOnkRACht

Page 2: UT Magazine mei 2013

2

INHOUD

4 dossier Geo-informatie en Afrika

8 in het kort

10 Promovabel Eierdozen stapelen tegen

suikerziekte

12 Onderwijs Bacheloropleiding voor brede

topstudenten

14 in de voetsPoren van

15 Column

16 ondernemen WiebeDraijerpleitvoor

wereldwijdestart-ups

18 het lab in

20 droom & daad De man achter de succesvolle

revolutiebijwehkamp.nl

23 oP de werkvloer

24 in het kort

26 vertrekPunt twente Enkele reis Mars, anyone?

28 aCtieve student Racen in de Outback

29 masterClass

30 oP de CamPus Officiëleopeningvan

High Tech Factory

32 onderzoek Circuits van wereldklasse

34MijnBaan

36 sPin-off

NaNofabriek30

26vertrekpuNt tweNte

20HuisvrouweNbolwerk

gaat 100% oNliNe

online versie ben je benieuwd naar de verhalen achter de geïnterviewden, videobeelden of extra informatie over faciliteiten? bezoek de online versie van het relatiemagazine: www.utwente.nl/touch/magazine

36robotvogel

oNtwikkeliNgs-sameNwerkiNg 2.0

4

Page 3: UT Magazine mei 2013

Vandaag zouden we hem een ‘T-shaped professional’ noemen, dekunstenaar,ontwerper,schrijveren architect Theo van Doesburg uit hetbeginvandevorigeeeuw.Hijontwierp onder meer spraakmaken-de gebouwen als het ‘maison particulière’.VanDoesburggaf,alseigenzinnige buitenstaander, ook eenbelangrijkeimpulsaande Bauhaus-opleiding in Weimar, die kunst, architectuur en technisch ambachtinzichverenigde.Vanhemzijndewoorden:“Elkepogingtot vernieuwing die uitsluitend de nadruk legt op één bepaalde factor en dus alle andere factoren negeert isarmoedigensterftaf.”

Bijnaeeneeuwlater,nuwijinTwente het University College ATLASvormgeven,zijndezelfdeuitgangspuntenvankracht:jonge,talentvollemensenmoetjenietteveel beperkingen opleggen in hun opleiding.Zijdeinzenechtniet terug voor diepgang, maar willen

zichookbreedontwikkelen.DeUniversityCollegeszijnaleenpaarjaarinopkomstinNederland,metdenodigediscussie.InTwentelatenwe ons deels inspireren door de brede algemene propedeuse die we onzestudentenindebeginjarenvandeuniversiteitaanboden.ATLASheeftalsenigeinNederlandeenhightechcomponent,entegelijk de human touch van de gamma-wetenschappen.Metdezecom-ponenten gaan we excellente studenten uit binnen- en buitenland opleiden die, van meet af aan, leren meedenken over de grote maat-schappelijkeproblemendieeenmultidisciplinaireblikvergen. Deze breedte is in ATLAS het verst doorgevoerd,maaristegelijkuit-gangspunt voor de vernieuwing van álle bacheloropleidingen van deUT.Eenspannendeexercitie, kanikuverzekeren,diepastbij de ambities die we in deze regio hebben met de versterking van menselijkkapitaal.

teN eerste

3

Prof. dr. H. (Ed) Brinksma (1957) is siNds 2009 rector magNificus vaN de uNiversiteit tweNte.

“joNge, taleNtvolle meNseN

moet je Niet te veel beperkiNgeN

opleggeN”

36robotvogel

Page 4: UT Magazine mei 2013

DOssIer geo-iNformatie

eN afrika

ontwikkElings samEnwErking 2.0

Het Afrikaanse continent kampt met woesti jnvorming, overstroming en razendsnelle verstedeli jking. Als onderwijs-

en onderzoeksinstell ing helpt het ITC hieraan het hoofd te bieden. “En dat doen we vanuit een eigen expertise”,

zegt Tom Veldkamp. Hij is decaan van het ITC, de faculteit voor Geo-informatie Wetenschappen en Aardobservatie

van de Universiteit Twente. door Berend Meijering fotografie ItC

Satellietbeelden registreren minuti-eushoeopaardeeengebiederbijligtenervoorstaat.“Zulkegeo-infor-matie is van levensbelang, zeker voor landen met een slechte infra-structuurendieheeftAfrikateveel”,weetTomVeldkamp.“Neemhetoverstromingsrisico:gebiedenvanhonderdkeerNederlandlopenzo-maar onder, een watersnoodramp in hetkwadraat.Satellietenlatendanzien waar wegen nog begaanbaar zijn.Snelinformatieverzamelenéndelen,daarkomthetopaan.”

PootgoedGeo-InformatieSystemen(GIS)zijnonmisbaar geworden voor de land-bouw.Nietalleenhoudenzedehoe-

veelheidneerslagbijendestandvanhetgewas.Alsdeoogsttelij-den heeft onder de droogte, hoeft de verzekeringsagent niet langer met schadeformulieren het veld in; vanachterzijnbureaukanhijbe-oordelen welke boeren hun verze-kerdepootgoedterugkrijgen.Enookoverhedenprofiteren,alsGIS-modellenuitwijzenofvoorzienbaretekorten in de ene regio te compen-serenzijnmetoverschottenelders.Binnenlands de voedselvoorraad herverdelenisdanafdoende.“Eenhele stap vooruit vergeleken met de klassiekeontwikkelingshulp”,steltVeldkamp.“Toenkwamgraanofmaisvanoverzee.Enlaghetindehavenofvrachtautowegterotten.”

WaterverbruikOvernaarhandelenindustrie.LakeNaivashainKeniaheefteensterkwisselendwaterpeil.Lastigvoordevisserijénvoorrondlopendwild,dattoch ook moet drinken; deels is dit meernamelijknatuurreservaat. Voegdaarbijdeexportindustriediezich langs de oevers breed heeft gemaakt:kassenvolrozenofsper-zieboontjesleverenvoordeNeder-landsemarkt;omzet1miljardeuro,inKeniaeenfabelachtigbedrag.Ditschept werkgelegenheid – maar met alsprijsgrootverbruikvanschaarswater,datnogvervuildwordtook.Veldkamp:“Hierspeelteerstenvooral de vraag van verantwoord bestuur:hoezoveelverschillende

4

Page 5: UT Magazine mei 2013

belangenteverzoenen.Monitorenalleenhelptniet.Jemoetinstitutiesin het leven roepen die de bevolking meenemen in de toekomstplannen enscenario’s.”

SloppenwijkvormingBeheervannatuurlijkehulpbronnenen duurzaam landgebruik, het vergt visieenbeleid.Afrikaishiervooraangewezen op midden- en top-kader,maardatiserteweinig.VandaardathetITCnaastweten-schapsbevorderingenonderwijseenderdemissieheeft:opleidentotGIS-enaardobservatiedeskundigeen -gebruiker tot op master- of PhD-niveau.Die‘capaciteitsop-bouw’ is temeer nodig nu de be-

volkinggroeitalsnooittevoren. Op de gekste plekken dreigt slop-penwijkvorming,waardoorarmoe-deenmilieuvervuilingblijvenbestaan.Veldkamp:“Alswijkunnenbijdragenaanstructureleoplossin-gen,zettenwijonzeexpertisegraagin.Engratis,onzeinformatieisvrijbeschikbaar.”

Watweervoorterugkrijgen?Eenrelevante leer- en experimenteer-ruimte.Somswordendingenineen Afrikaanse context ontwikkeld (mobielbetalenbijvoorbeeld). EnblijktpaslaterhunbelangtotinEuropatoe.Kennis-entechnologie-overdracht.Alleenineenrichtingdieniemandhadverwacht.”

ontwikkElings samEnwErking 2.0

“Wij zetten onze expertise graag en gratis in”

africa924 / Shutterstock.com

foto: africa924itC-decaan tom veldkamp

5

Bekijkhetinterview met tom veldkamp op www.utwente.nl/touch/magazine

Page 6: UT Magazine mei 2013

6

“Afrika,enMaraba,beleeftspannen-detijden,nuzichdaar–dankzij satellietverbindingen – een mobiele revolutievoltrekt.Metallerleidienst-verleningisdecoöperatiebeteraf.Voormarktprijzen:zemogenhopenopeeneerlijker,dushogereprijsvoorhunproducten.Bijtransacties:anders dan in Europa gebeurt dit telefonisch.Enindelogistiek:ookaan- en afvoer van agroproducten verlopenvlotter.Zogaatvoordezeboerinneneenwereldopen.Eenwereld die binnen bereik komt met hunzaktelefoontje(strakssmart-phone).Enviahetcommunitytele-centre,huninternet-café.”

Een terugkoppeling die onze model-lenmoetverfijnen.”

“Sakaza Muhinzi–lees:‘Boer(in),doe aan kennisdeling!’ – is een pro-jectdatwehopenuittebreidennaargrotere gemeenschappen en niet te vergeten:extension workers.Ditzijneen soort handelaars in agrokennis dievoorlichtenovermeerjarenplan-nenvandeoverheid.Alsdiegroepnueenskanmeeprofiterenvanonzegeo-informatietechnologie! Het zal hunkennisenkundevooruithelpen.Enkomenzeinspecteren,danzijnzetotindetailsoponzekoffieboerin-nenvoorbereid.”

Perceeltje“Nietmeer,maarbeterekoffiepro-duceren is het doel van de coöpera-tie.Zijdromenvaneeneigenkeurmerk,hun‘koffieappellatie’.Wijhelpen door geo-informatie te ont-sluiten.Satellietbeeldenwordenmetdedagbeter,inruimtelijkeresolutie,signaalresolutie en ‘revisit frequency’ (detijdwaarinbeeldenelkaaropvol-gen).Hierdoorkunnenwijtotopdevierkante kilometer nauwkeurig voorspellingendoen.Overbodem-gesteldheid, neerslag, gewasgroei en-ziektes.Ditmeldenwijonzeboe-rinnen.Enzijrapporterenweerdebijzonderhedenvanhunperceeltje.

Het nut van kennisdeling voor de koffieteelt. In Rwanda, in het district Maraba, draait het project Sakaza Muhinzi.

“Wij werken daar samen met tientallen koffieboerinnen,” vertellen ITC-onderzoekers Clarisse Kagoyire en Rolf de By.

“Onze werkhypothese: als hun informatiepositie verbetert, kunnen de boerinnen ook betere inschattingen en keuzes

maken rond hun bedrijvigheid.” door Berend Meijering fotografie Clarisse Kagoyire

dromEn Van JE EigEn koffiEkEUrmErk

DOssIer geo-iNformatie

eN afrika

benieuwd naar meer projecten die itC in afrikadoet?Kijkop www.utwente.nl/touch/magazine

Page 7: UT Magazine mei 2013

7

Het ITC (UT) participeert in een omvangrijk project ter stimulering van satellietgebruik voor maatschappelijke doeleinden (‘societal benefits’). Het project maakt deel uit van een wereldwijd initiatief van meer dan 85 landen (Group on Earth Observations).

Projectnaam: AGRICAB (Agriculture Capacity Building). Doel (algemeen): gebruik van aardobservatie voor de voedselvoorziening en voedselzekerheid in Afrika. De observatie gebeurt met satellieten die om de aarde draaien of in een geostationaire positie staan, zoals weersatellieten.

Doel (specifiek): wetenschappelijke kennisontwikkeling en -uitwisseling tussen Europa en Afrika op het vlak van geo-informatievoorziening ten behoeve van de land- en bosbouw. Kosten: 4,1 miljoen euro, gefinancierd binnen het Europese 7e Kaderprogramma.Partners: in totaal 17, uit 12 landen (10 Afrikaans, 6 Europees, 1 Zuid-Amerikaans). Behalve overheden zijn dit landbouw- en wateronderzoeksorganisaties. Onderzoeksthema: accurate ruimtelijke informatievoorziening (‘remote sensing signal processing, analysis and interpretation’). Dit bevordert een goed gebruik en beheer van natuurlijke hulpbronnen (land, water, vegetatie). Door veranderingen-in-de-tijd van land- en wateroppervlak te monitoren is het mogelijk voorspellingen te doen over waterbeschik-baarheid, oogstopbrengst, droogterisico en toegankelijkheid van gebie-den voor verkeer (testlanden zijn: Kenya, Mozambique, Senegal, Niger en Tunesië).Maatschappelijke relevantie: de water- en voedselvoorziening wereld-wijd. Afrika wordt een steeds belangrijker speler in de wereldeconomie, ook in de landbouw. High Tech: GEONETCast DVB-S (voor digitale schotelontvangst) en GNC TOOLBOX (voor beeldanalyse) zijn mede door het ITC ontwikkeld. Hiermee zijn grote gebieden te monitoren. In ‘near real time’, dat is: met zeer actuele en continu aangeleverde satellietbeelden.Human Touch: capaciteitsontwikkeling in Afrika, ofwel: opbouw van midden en hoger onderzoekskader (tot aan master- en PhD-niveau). De technologieën en toepassingen die het ITC ontwikkelt zijn voor ieder-een toegankelijk en bestemd voor algemeen gebruik (‘free data access and open source policy’).Websites: AGRICab-project: www.Agricab.infoGEONETCast Toolbox: http://www.itc.nl/Pub/WRS/WRS-GEONETCastGEO Group on Earth Observations: www.earthobservations.org

10 Keer AGrICAB

1.2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Page 8: UT Magazine mei 2013

8

IN HET KORTUT-hoogleraar Wiendelt Steenbergen is een crowdfundingactie gestart in destrijdtegenborstkanker.Hijwerktmetzijnvakgroepaaneencompleetnieuwe techniek om borstkanker op tesporen.Voordelenvandetech-niek,diePammografieisgedoopt,zijniniedergevaldatergeenge-bruik gemaakt wordt van röntgen-stralingendatdemetingpijnloosis.Steenbergen wil nu onder meer

onderzoekenofjemetPammografiein staat bent om kwaad aardige borst-tumorentedetecterenbijvrouwenjongerdan50jaar.Datiseengroepdienuinhetlandelijkebevolkings-onderzoek naar borstkanker niet kan worden meegenomen, omdat rönt-genstralingnietdoordringtinjongborstweefsel.Meerinformatieendoneermogelijkhedenvindtuopwww.pammografie.nl.

CrOWDfUNDING teGeN BOrstKANKer

wist u dat de Ut:

legio mogelijkheden heeft voor zaal- en horeca-

faciliteiten waar ook uw onderneming gebruik van

kan maken? Kijk op: www.utwente.nl/samenwerken

wist u dat de Ut:

u graag helpt bij het vinden

van het juiste talent? Kijk op:

www.utwente.nl/samenwerken

‘ACHTErbUUrTEn’ Op InTErnETnet als de echte wereld, kent ook het internet ‘achterbuurten’ waarhetnietveiligisopstraatenwaardecriminaliteitscijfershogerliggendaninanderewijken.GiovaneMouravoerdeeenpromotieonderzoek uit naar ‘bad neighborhoods’ op het internet: gebieden waar veel spam, phishing of andere ongewenste activi-teiten vandaan komen. uit het onderzoek kwam onder meer naar voren dat slechts 20 van de ruim 42.000 onderzochte internet serviceProvidersverantwoordelijkzijnvoorbijnadehelftvanalleinternetadressen die spam versturen. verder kwam naar voren dat spamvooraluitzuidelijkeaziatischelandenkomt,terwijlphishingvooral voorkomt in de verenigde staten.

WerelDreCOrD NANO-AArDBevINGeN NanotechnologenvandeUThebben eengoedkopeengemakkelijkemanier gevonden om geluidsgolven met ultrahoge frequentie op te wek-kenaanhetoppervlakvansilicium.Deaardvandegolvenlijktsterkop die van aardbevingen, maar dan opnanoschaal.Deonderzoekerswisten de hoogste frequenties ooit insiliciumterealiseren.

Page 9: UT Magazine mei 2013

9

IN HET KORT

KOeleN IN De rUIMteUT-onderzoekers hebben in op-dracht van ruimtevaartorganisatie ESA een nieuwe koeltechniek voor optische ruimtedetectoren ontwik-keld.Dekoeler,diewerktopwater-stofgas,maakthetmogelijkextreem zwakke signalen, die infor-matie bevatten over de geschiede-nisvanhetheelal,optevangen.Om deze signalen te kunnen meten, moeten de detectoren gekoeld wor-den tot enkele graden boven het absolute nulpunt van 273 graden ondernul.

DOOrkijklAsErOnderzoekersvandeUTzijnerin geslaagd om afbeeldingen te maken door geheel ondoorzichtige lagen.Veelmaterialen,zoalsverf,huid,papierenmatglas,zijnon-doorzichtig omdat ze licht ver-strooien.Lichtstralengaaninditsoort materialen niet rechtdoor, maar volgen een onvoorspelbaar pad.Hierdoorwashettotvoorkortnietmogelijkomvoorwerpendieerachter verborgen liggen scherp tezien.

DIAGNOse KOst eeUWeNIn1654schilderdeRembrandtvanRijnhetberoemdeschilderijvandebadendeBatseba.Sindsdejarentach-tiggeldthetschilderijalseenicoonvoorborstkankernadat twee Australische chirurgen de blauwe plek op de borstvanBatsebainterpreteerdenalsborstkanker.UT-onderzoekers hebben nu met computersimulaties laten ziendathet‘uiterstonwaarschijnlijk’isdatdeblauweplekdaadwerkelijkdoorborstkankerisveroorzaakt.Uitdesimulatiesblijkt–nadatdecomputer700uurhadgerekend – dat de verkleuring alleen door borstkanker veroorzaaktkanzijnalsdetumorzeeroppervlakkigzouliggen,terwijlborsttumorenindepraktijkaltijddieperliggen.Depatiëntheeftoverigensnietsmeeraandezekennis.Zijisenkeleeeuwengeledenaloverleden.

reNNeN teGeN KANKer DeBatavierenraceenKWFKanker-bestrijdinghebbendehandenineengeslagen.Vanafditjaarkunnendeelnemers aan ’s werelds grootste estafetteloop zichzelf of hun team laten sponsoren via de website bata4life.nl.Hetingezameldegeldzal worden besteed aan weten-schappelijkonderzoeknaarhetont-staanendebehandelingvankanker.

wist u dat de Ut:

21 kenniscentra heeft waarvan

ook u gebruik kunt maken?

Kijk op: www.utwente.nl/samenwerken

-273 C

Inhunonderzoekbeschenendeon-derzoekerseenobjectdatverborgenwas achter matglas, vanuit verschil-lende hoeken met laserlicht en keken welklichterterugkeerde.Vervolgenslieten ze de computer reconstrueren hoehetobjecteruitzag.Deonder-zoekers publiceerden hun onderzoek in het toonaangevende wetenschap-pelijketijdschriftNature.Hetonder-zoek is daarnaast uitgeroepen tot een van de tien beste wetenschap-pelijkedoorbrakenvan2012.

Page 10: UT Magazine mei 2013

10

In Nederland kampen meer dan 100.000 mensen met diabetes type 1, waardoor

ze dageli jks insuline moeten inspuiten om hun bloedsuikerspiegel in balans te

houden. Bij een gedeelte van deze patiënten werkt het inspuiten van insuline

onvoldoende. Promovendus Mijke Buitinga werkt daarom aan een nieuwe

methode om de insulineproducerende cellen te transplanteren. “Je kunt het

vergeli jken met een eierdoos.” door Joost bruysters fotografie rikkert Harink

EiErdozEn staPElEn tEgEn sUikErziEktE

Buitingaisaltijdensdemasterfasevan haar opleiding Technische Geneeskunde begonnen aan dit ontwerp en zit momenteel in het voorlaatstejaarvanhaarpromotie-traject.“Alsjeietsontwikkeltdatlijkttewerken,ishetheelleukomteonderzoekenofhetookéchtwerkt.Daarom wilde ik met dit onderzoek doorgaan.”

BloedvatnetwerkZevergelijkthaarontwerpmeteeneierdoos, maar dan vele malen klei-ner.Netalseeneierdoosbevathet‘bakjes’waarindeeilandjesge-plaatstkunnenworden.Debakjeszijnslechts400micrometergroot(eenmicrometeris1000keerkleinerdaneenmillimeter).Preciesgrootgenoegomperbakjeééneilandjete

Indealvleesklierbevindenzichon-geveereenmiljoenkleineklompjescellen–eilandjesvanLangerhansgenaamd.Dezeproducereninsulinedat de suikerhuishouding in het bloedreguleert.Bijdiabetestype1,ook wel bekend als type 1 suiker-ziekte, ziet het lichaam deze eiland-jesalslichaamsvreemdenvaltzeaan.Hetgevolg:depatiëntkanzijnsuikerhuishouding niet goed regule-ren, heeft kans op orgaanschade en kanzelfsincomageraken.MijkeBuitingawerktaaneennieuwe methodeomdeeilandjesvaneendonornaareenpatiënttekunnentransplanteren.“Onzevakgroepisbezigmetver-schillende ontwerpen voor zo’n transplantatievehikel.Ikwerkaanééndaarvan:hetmicrowelldesign.”

huisvesten.Hetisdebedoelingdatuiteindelijkdehele‘eierdoos’inhetlichaamvaneenpatiëntwordtgeïm-planteerdendeeilandjesaansluitingkrijgenophetbloedvatnetwerk.Endáár zit de uitdaging volgens Buitinga.

DonoreilandjesMomenteelvindenernamelijkaltransplantatiesmetdonoreilandjesplaats – Buitinga schat het op ge-middeldtienperjaarinNederland.Dedonoreilandjeswordeningespo-ten in de poortader waarna ze zich indeleverzullenvestigen.“Eengrootgedeeltevandeeilandjessterftechterbinnenkortetijd.Mijnontwerp moet de getransplanteerde eilandjeseenzohoogmogelijkeoverlevingskansbieden.”Hierbijzijn

Page 11: UT Magazine mei 2013

11

‘Ergere gevallen’Hoewel de methode waaraan Buitinga werkt – als deze inderdaad geschiktblijkt–eenuitkomstkanbiedenvoorpatiënten,zullenzekerniet alle mensen met diabetes type 1 ervankunnenprofiteren.Haar methode is expliciet bestemd voor de ‘ergere gevallen’, mensen die kampen met complicaties en die vaak al een niertransplantatie heb-benondergaan.“Omdathetomdo-normateriaalgaatmoetjemedicatiegebruiken om afstoting te voorko-menendatisooknietongevaarlijk.Bovendienhebjesimpelwegnieteenonbeperktaantaldonoren.”Om te zorgen dat de methode zo snelmogelijktoegepastkanwor-den, gebruiken Buitinga en haar collega’s materialen en transplanta-

tweezakenvanessentieelbelang:een goede bereikbaarheid van de transplantatiesite(zodatdeoperatiezominmogelijkbelastendisvoordepatiënt)eneengoededoorbloeding.Omtezorgendatdeeilandjeszosnelmogelijkaansluitingkrijgenophet bloedvatnetwerk, voorziet Bui-tingahaareierdozenvanporiën.Inhet begin kunnen hier voedingsstof-fen doorheen gaan en daarna kun-nen er bloedvaten doorheen groeien.Inhethuidigeontwerppassenon-geveer500eilandjes.“Datismeerdan genoeg om muizen te genezen, maar is nog veel te klein voor een mens.Aangezieneenmenseenmil-joeneilandjesvanLangerhansheeft,zaljestrakseierdozenopelkaarmoetenstapelen.”

“Als je iets ontwikkelt waarvan lijkt dat het werkt, is het heel leuk om te onderzoeken of het ook écht werkt”

EiErdozEn staPElEn tEgEn sUikErziEktE

tiemethodendiezodichtmogelijkbijdekliniekstaan.“Wezijnnube-zig met de eerste in-vivo-studies, inmuizen.Alsuitdezeenandere in-vivo-studiesblijktdathetwerkten dat het veilig is, kan het relatief snelgaan.Maardatisnogaltijdeenkwestievanjaren.”

PromoverenBuitingaverwachtvolgendjaartepromoverenophaaronderzoek.“Maar,hetblijftonderzoek.Zekerbijbiologischonderzoekkaneraltijdvanallesmisgaan...Ikgaervanuitdatikhethaal.Hethelptiniedergevaldatjeweetdatjemetjewerkuiteindelijkpatiëntenkunthelpen. Ikvinddelinknaarhetnutergbe-langrijk.Hetisechteenonderzoekvanuitdeklinischepraktijk.”

PrOMO-vABel

Page 12: UT Magazine mei 2013

12

“HetAmerikaanseuniversitairesys-teem is heel competitief en indivi-dualistisch.InEuropaismenmeergericht op samenwerking in grote onderzoeksgroepenenkrijgenjon-ge wetenschappers een betere start.ZelfhebikmijnBachelorofArtsgehaald,meteenMajorinscheikunde, aan een liberal arts col-lege.Zo’nbredeuniversitaireomge-ving, met bèta en gamma, vond ik ookinTwente.BijMESA+koniknieuw onderzoek starten en de sfeerhierisheerlijk.Ikwoonopdecampus en ben niet van plan weg te gaan, zeker niet nu ik als Dean de kans heb om ATLAS – in teamver-band–meeoptezetten.”

Wat maakt ATLAS bijzonder?“Erisbalans,onskernteamvandocentenishalfbèta,halfgamma.Degrotemaatschappelijkeproble-men – energie-, voedsel- en water-voorziening,stedelijkeontwikkeling– vergen zowel technologie als aan-

dacht voor de sociale vraagstukken erachter.Wijleideneennieuwsoortingenieurs op, met probleemoplos-send vermogen en de vaardigheden voorteamworkencommunicatie.Zijkunnensocialeentechnischewetenschappen combineren voor het ontwikkelen van bruikbare op-lossingen.NadezebredeATLAS-bachelor kunnen ze in hun master despecialisatiezoeken.”

Balans is het trefwoord...“Diewillenweookindestudenten-populatie:man/vrouw,binnenland/buitenlandenbredeinteresses. ATLAS kent de ‘personal pursuit’, waarinstudentenhunbijzondere interesse of passie – of dat nu muziek, sport of nanotechnologie is – kunnen uitdiepen in hun individu-eleonderwijsprogramma.”

De term University College suggereert kleinschaligheid...“ATLASisinmiddelsgeaccrediteerd

ONDerWIjs

De beste van twee werelDen

De Amerikaanse Jennifer Herek, inmiddels gewend op de UT-campus, schakelt als vanzelf over op

haar moedertaal, zodra ze over de nieuwe bacheloropleiding ATLAS begint te spreken. ATLAS is

een interdisciplinair University College van de UT voor topstudenten uit binnen- en buitenland.

“Our ambition is to create something new that is really valuable and fi l ls a gap in the Dutch

educational landscape.” door Hans van eerden fotografie rikkert Harink

Ut stArt BACHelOrOPleIDING vOOr BreDe tOPstUDeNteN

jeNNIfer HereKProf. dr. Jennifer l. herek (1968) studeerde scheikunde aan lawrence university in wisconsin, usa, en promo-veerde op Caltech (California institute of technology) in de chemische fysica. voor een jaar als post-doc vertrok ze naar zweden, lund university, werd daar universitair do-cent en bleef zes jaar. via contacten in amsterdam kwam zebijhetaMOLFterechtalsgroepsleider.datfungeerdeals springplank naar de ut, waar ze in 2006 aantrad als hoogleraar optical sciences en in 2010 een vici uit de ver-nieuwingsimpuls van nwo ontving. vorig jaar volgde haar benoeming tot dean van de nieuwe ut-bachelor atlas.

“Wij leiden een nieuw soort ingenieurs op”

Page 13: UT Magazine mei 2013

13

ders, zoals UT-alumni, voor de personalpursuit.”

Elke opleiding mikt toch op topstudenten...“ErzijntopstudentendiealwetendatbijvoorbeeldTechnischeNatuur-kunde of Psychologie hún opleiding is.Wijdenkeneennieuwtypestu-denten aan te trekken met een bre-de belangstelling, die op de UT nog nietgoedaanhuntrekkenkwamen.Engeïnteresseerdendieweldebre-de techniek willen, maar minder gamma,kunnenbijvoorbeeldvoorAdvancedTechnologykiezen.”

Hoogleraar en Dean, dat is ook top...“SindsikDeanvanATLASben,ismijntaakalshoogleraargeredu-ceerdtot0,7fte,alblijfiknatuurlijkhetzelfdewerkdoen.ATLASgeeftmijzoveelnieuweenergie...Ikbener trots op daarvoor te mogen pit-chen.Bijvoorbeeldinmeiopmijn

als kleinschalige, intensieve oplei-dingdiemagselecteren.“Wewil-len na de zomer starten met dertig totmaximaalvijftigstudenten.Wezijnnukandidatenaanhetinforme-ren en selecteren, niet alleen op za-ken als vakkenpakket maar ook op motivatie.Metdie‘handgeselec-teerde’, zeer gemotiveerde studen-ten willen we een vliegende start maken.”

Intensieve opleiding?“Datzit’minhetprojectgestuurdeonderwijsenindeATLAS-gemeen-schapdiewegaanbouwen.Destu-denten,ookdeNederlandse,wonenheteerstejaarverplichtopdecampus.Zolerenzeookwathetisomineengroepsamenteleven.De opleiding huist op de begane grond van gebouw de Citadel, di-rectaanhetO&O-plein.VandaaruitzijnweverbondenmetdegeheleUT-gemeenschap – en met de bui-tenwereld,bijvoorbeeldviabegelei-

De beste van twee werelDen

25.000 EUrO vOOr ATlAsKeesvanderGraaf,voorzittervanderaadvanToezicht van de ut, is enthousiast over atlas. “het biedt briljante studenten een internationale context en een omgeving waarinzijelkaarstimulerenentotgrotehoogtekunnenreiken.”Oppersoonlijketiteldoneerthij25.000euro,tebestemmenvoorbeurzen,waarvoorvierstudentenzijn geselecteerd. “ik hoop van harte dat atlas voor hen een brug naar een mooie carrière in de technologie gaat slaan.”

lees op utwente.nl/touch/magazine het volledige interview metKeesvanderGraafoveraTLas.

‘oude’LawrenceUniversity,tijdenseen TED-conferentie over onder-wijs.Backtomyroots,zoalsdeUTnuinzekerezinteruggrijptophaarbeginjaren(toenalleeerstejaarsdealgemene propedeuse deden, red.).”

Page 14: UT Magazine mei 2013

iN de vOet-sPOreN vaN

Toen Erik Boegborn in 1968 naar de UT (desti jds THT) kwam, waren er op de ‘Algemene Propedeuse’

slechts drie meisjes. Hij koos daarna voor Chemische Technologie. Dochter Miriam koos een paar

decennia later voor diezelfde studie, en zoon Joram deed hetzelfde. Een andere opvallende overeen-

komst: ze woonden alle drie aan de Witbreuksweg. door Jochem vreeman fotografie familie boegborn

Jullie kozen alle drie een chemische richting op de UT. Hoe zit het met het werk?EB:“Ikhebnamijnstudiejarenlangalsprocessengi-neerindechemischeindustriegewerkt.Dievoorliefdehebikblijkbaarovergedragenopmijnkinderen.”MB:“Ookikbenindeprocestechnologieterechtgeko-men,alwasdatvooralmijneigenkeuze.Natuurlijkkonikvoortipsendergelijkewelbijmijnvaderterecht.”

En allemaal op de campus gewoond?JB:“Ikloopnustageenwoondaaromtijdelijkbijmijnouders in Tricht, maar ook ik heb een kamer aan de Witbreuksweg.Grappig,wantdatisinhetzelfdehuiswaarmijnvaderheeftgewoond.”EB:“Inderdaadbesttoevallig.AlsikbijJoramopbezoekga,wandelikvoormijnoudekamerlangs.IkheboverigenseerstaandeCalslaangewoond.Nadatin1971deeersteflatsaandeWitbreukswegopgeleverdwerden,verhuisdeikdaarnaartoe.Huisnummer381staatinmijngeheugengegrift.”MB:“Ookikheb,hoeverrassend,aandeWitbreuksweggewoond.Zevenjaarlang.‘Gelukkig’washetdaaralle-maalwatlosserdanindetijddatmijnvadererwoonde.”

14

Want alles was begin jaren ’70 strak geregeld?EB:“Nouja,erwasindietijdeenstriktescheidingtussenjongensenmeisjes.Laterwerddatafgeschaftenkwamenerinmijnflatookmeisjeswonen.Verderwarenallekamersalingericht,kreegjeelkeweekschonelakensenwerdendebeddenvoorjeopgemaakt.Maarondanksdatwasheterggezellig.Wehebbennogbijnaelkjaareenflatreünie.”JB:“Diegezelligheidisiniedergevalgebleven.Mijnhuisisergactiefenwedrinkenvaaksameneenbiertje.”MB:“Ikhebmijnhuisindiezevenjaarnatuurlijkvaakvansamenstellingzienveranderen,maarleukbleefhetookbijmijaltijd.Dekerstdinerszaliknietsnelvergeten.”

En jullie hebben flink gesport op de campus, klopt dat?EB:“IkbenlidgeweestvanvoetbalverenigingDrienerlo.Echt goed voetballen kon ik niet, dus ik werd al snel tot keepergebombardeerdineenvandelagereelftallen.Ver-derhebikdaarvierjaarlangeenbestuursfunctievervuld.Datwas,enisnogsteedsoverigens,uitzonderlijklang.”MB:“IkhebgehandbaldbijCabezota,maarhebdaargeenbestuursfunctiegedaan.WelhebikalsPR-commis-sariseenbestuursjaargedaanbijC.T.S.G.Alembic,destudieverenigingvanChemischeTechnologie.”JB: “EenpaarjaarlaterbenikvoorzittergewordenvanAlembic en heb ik meegeholpen aan de organisatie van de studiereisnaarArgentinië.”

dE gEzElligHEid is gEBlEVEn

Erik boegborn (62)’74-’77 technische wetenschappen tht‘78-’79 wetenschappelijkmedewerkervakgroep Proceskunde tht‘79-’84 ProcessengineerbijessoChemieterotterdam‘84-’97 environmentalengineer,GeneralelectricPlastics, BergenopZoom(GeP)‘97-nuBeleidsadviseurbijHoogheemraadschap destichtserijnlanden(Hdsr)Miriam Boegborn (27)’03-‘10 Chemische technologie ut‘10-nu Processdevelopmentengineerbijakzonobel automotive & aerospace Coatings in sassenheimjoram Boegborn(25)’06-nu Chemische technologie ut

Page 15: UT Magazine mei 2013

COlUMN

INGeNIeUrsfIlOsOfIe

pelijkrelevant.Enpastdaarmeebijuitstekbijdehigh-tech-human-touchuniversiteit die de Universiteit Twenteis. Doorvanuitdetechnologiefilosofietebedrijvenontstaanheelnieuwevragen.Inplaatsvandenkbeeldenvangrotefilosofenuithetverledentoe te passen op techniek, is tech-niekjuisteenuitdagingomdiebe-naderinguittebreiden.Vanuittechniek over wetenschap denken betekentzichbezinnenopdevraag:welke rol spelen technologische waarnemingsinstrumenten in de ontwikkelingvanwetenschappelijkekennis?Bijethiekiseencentralevraaghoetechnologieënmedevormkunnen geven aan onze ethische beslissingenengedragingen.Entechnologieëndieingrijpenindemenselijkenatuur,zoalshersen-implantaten en prothesen, roepen de vraag op met welke begrippen wedemenskunnenbegrijpen. Deze academische puzzels in de techniekfilosofiestaanaltijdineenmaatschappelijkecontext.Techno-logieënveranderendesamenlevingendetechniekfilosofiehelptdieveranderingeneenwenselijkerich-tingtegeven.Doorontwerpersteleren anticiperen op de maatschap-pelijkeimpactvanhunproducten.Door beleidsmakers ruimte te leren maken voor de sociale aspecten van innovatie.Endoorburgerstehelpendoorzienhoenieuwetechnologieënhunlevenveranderen.Metfilosofiebijdragenaandepubliekeruimte, is dat niet de ultieme vorm van publieksfilosofie?

Aprilwasdemaandvandefilosofie.Overalinhetlandwerdenfilosofi-sche activiteiten georganiseerd, metalshoogtepuntdejaarlijkseNachtvandeFilosofie.Meteenenorm aanbod aan lezingen, dis-cussies en optredens wordt daar defilosofieopallerleimanierenbe-drevenentoegankelijkgemaakt. Veelacademischefilosofenzien datmeewarigaan.Zijhouden‘publieksfilosofie’graagstriktge-scheidenvan‘wetenschappelijkefilosofie’.Nietzonderreden:somswordt zweverigheid en quasi-diep-zinnigheidverkochtalsfilosofie.Maar daarmee hoeven we het be-reikvandefilosofienogniettebe-perkentotdeuniversiteit.Filosofieis in de eerste plaats een denkhou-ding,eenkritische,onafhankelijkeblikopdewereldenhoewijdiebegrijpen.Welbeschouwdisdefilo-sofienietzozeereenwetenschap,maareenmeta-wetenschap:filo-soferenheeftaltijdbetrekkingopiets.Bijvoorbeeldopdewetenschapzelf:opwelkegrondenbepalenweofeenwetenschappelijketheorieklopt?Oponshandelen:hoebe-argumenteerjeofeenbeslissingethischjuistofonjuistis?Ofoponszelf:hebbenwijnogweleenvrijewilalshersenprocessenonsbewustzijnbepalen? Datfilosofiealtijdfilosofie-van-ietsis,betekentdatzeookaltijdietstemelden heeft buiten het veld van de academischefilosofie.Endatgeldtalhelemaalvoordetechniekfilosofie.Dieisnietalleenwetenschappelijkvernieuwend, maar ook maatschap- Prof. dr. ir. P.P.C.C. (Peter-Paul)

VErBEEk (1970) is Hoogleraar filosofie vaN meNs eN tecHNiek aaN de uNiversiteit tweNte. Hij is voorzitter vaN de joNge akademie, die oNderdeel uitmaakt vaN de koNiNklijke Neder-laNdse akademie vaN weteNscHappeN.

“filosofie is Niet zozeer

eeN weteNscHap, maar eeN

metaweteNscHap”

15

Page 16: UT Magazine mei 2013

16

“De UT heeft zich mooi als ondernemende universiteit geprofileerd”

wiEBE draiJEr PlEit Voor wErEld-wijde start-uPs

Page 17: UT Magazine mei 2013

uit Brussel, op grote maatschappe-lijkethema’salsgezondheid,voed-sel,energieenwater.Wijmoeteneengroteraandeelkrijgen.Somsisechteronduidelijkwiehetaan-spreekpuntis.Bijthema’salsener-gie en water is er een aparte topsector.Hetthema‘healthyliving’past echter niet uitsluitend op één topsector – daarvoor zou een apart contactpunt moeten komen, met als enigetaak:innovatie-enonder-zoeksprogramma’s formuleren en gelduitEuropahalen.”

Zijn onze universiteiten daarvoor voldoende ‘top’?“WehebbeninNederlandeenon-gelooflijksterkeuitgangspositiemetonze dertien universiteiten die alle-maalindemondialetop-500staan.Ikvindnietdatwediemoetenbun-deleninbijvoorbeeldéénMIT,ombijdetop-3tehoren,maarwekun-nenwelkijkenofwedeexcellentievoldoendehebbengeorganiseerd.Ikheblieverdatweelkaardebaltoespelendanafpakken.”

Gaat dit niet ten koste van de regionale inbedding?“Ikziedaargeenconflict.Eenregio-nale inbedding is goed voor een ge-zonde instroom van studenten, maarjemoetookbuitenlandsestu-denten aantrekken – op basis van eensterkeinternationalepositie.”

Met hun spin-offs hebben univer-siteiten toch vooral een regionale functie?“Deelskloptdat,start-upscreërennieuwe werkgelegenheid in de re-gio, maar ze kunnen ook meteen

Hoe beoordeelt u de huidige ‘staat van innovatie’ in Neder land?“Positief.Dankzijonzeinnovatiezijnwebuitengewoonproductief.Enbijbedrijfsovernamesvanuithetbui-tenland vormen onze kennisbasis en innovatiekrachtvaakeenbelangrijkargument.Maarnatuurlijkdoenweer met z’n allen, overheid en be-drijfsleven,nooitgenoegaan.”

Tijd voor actie dus...“ToenhetInnovatieplatform(IP)werd opgericht, waren we net op de wereldranglijstvanmeestconcurre-rendeeconomieënnaarbenedengeduikeld.AlsIP-lidhebiklaterdeaanpak met sleutelgebieden – te-genwoordig topsectoren – kritisch latenonderzoeken.Conclusiewasdat het werkt; het heeft ons veel ge-bracht, de neuzen staan in de ver-schillende sectoren dezelfde kant op.Nustaanweweeropvijfindemondiale concurrentie-index, mede dankzijonsinnovatiefvermogen.”

Wat is de succesformule?“Iknoemdathethamburgermodel.Voorinnovatiemoetjedriedingen(‘lagen’)goedregelen:fundamente-le research, topsectoren en maat-schappelijkethema’s.WehebbeninNederlandgoedeverbindingenmetde fundamentele kennisbasis, met de universiteiten als aanspreekpun-ten.Topsectorenzijnbenoemd,hetbedrijfslevenheeftdaarindeleadenerzijnmiddeleningezet.”

Dus het innovatiebeleid werkt?“Definancieringvooronderzoekeninnovatie komt voor een groot deel

wereldwijdopereren.AlskoopmanvandewereldmoetNederlandhethebben van ondernemen en inno-veren in markten die steeds groter worden.Tegelijkishetaandeel studenten die de ambitie hebben ondernemerteworden,gedaald. Datkunnenweonsnietveroorloven.Laat hen de vaardigheid en houding opdoen om zich als ondernemer wereldwijdtemanifesteren.Innova-tieveproductenuitNederlandzijnrelevantvoorEuropaendewereld.”

Terug naar Twente, wat is uw band?“Ikbenergeborenengetogen,hebop de campus als kind leren zwem-menenjudoën.Maarikbenernietgaanstuderen,juistomdatmijnvadererrectorwas.LaterbijMcKinseyhebik, als het ging om het rekruteren van studenten,welregelmatigmijnkansgegrepen om voor presentaties naar deUTtegaan.EnnukijkikernaaruitomdeUTInnovatielezingtehouden.De UT heeft zich mooi als onderne-mendeuniversiteitgeprofileerd.”

17

ONDer-NeMeN

De ‘ondernemende universiteit’ kwam in de jaren tachtig aan de UT tot bloei. SER-voorzitter

Wiebe Draijer, geboren en getogen in Twente, vindt het concept nog alti jd uiterst relevant.

Hij legt de lat hoog, op internationaal niveau: start-ups kunnen met hun innovatieve producten

meteen de wereldmarkt op. door Hans van eerden fotografie ser

ser-vOOrzItter Geeft ONDerNeMeNDe UNIversIteIt INterNAtIONAle DIMeNsIe

wiebedraijer(1965)studeerdewerktuigbouwkundeindelftenbehaaldein1992zijnMBa.In1984werdhijfreelancejournalistenin1990tradhijalsconsultanttoetotadviesbu-reauMcKinsey,waarhijmanagingpartnernederland(2004)enBenelux(2006)werd.HijwaslidvanhetlandelijkeInnova-tieplatform en is per 1 september 2012 benoemd tot kroonlid en voorzitter van de sociaal-economische raad (ser). op 16meihoudtwiebedraijerdeUTInnovatielezing,bijgele-genheidvandefeestelijkeopeningvandeHighTechFactory.Zijnvader,wiebedraijer,wasvan1982tot1985rectorvanwat toen nog de technische hogeschool twente heette.

Page 18: UT Magazine mei 2013

18

Het lAB IN

Hetiseenvandemeestbijzondereplek-kenopdecampus:hetVirtualRealityLab.Verborgen achter een van de vele deuren in de Westhorst, is het een oase van interactie, hologrammen, touchscreens envisueelgeweld.Wieerbinnenwandelt,waant zich in een wereld van functionele ScienceFiction.

“BijdetermVirtualRealitydenkenveelmensenaaneenraarapparaatopjehoofd”,verteltFredvanHouten.“Inditlab,datisontstaanuitdejarenlange samenwerking van de UT en Thales Research & Technology, gaan we veel verder.OnderdenaamT-Xchangeondersteunen we complexe besluitvor-mingsprocessen in vakgebieden als pro-ductontwikkeling,ruimtelijkeordening,veiligheidengezondheidszorg.Doelisdat groepen mensen het op een creatieve manier eens worden over een probleem-stelling.“

“Wetrainenbijvoorbeeldcrisissituatiesoftestennieuweproductenendiensten.Vooreenzuivelfabrikantbijvoorbeeldisonderzocht wat het meest optimale ont-werpvandeverpakkingis.Daarbijwerdeen winkelomgeving gesimuleerd om te kijkenwelkontwerphetmeestinhetoogspringt.”

“DekrachtvanhetVRLabschuiltindeconfiguratie.Behalvedecontrolroomisallesverplaatsbaar.Tenbehoevevaneenziekenhuis plaatsten we al eens couveuses vooreenprojectieopeengrotewand.Vanuit dit lab brengen we zo op een intuïtievemanierkennisnaardemarkt.”

Naam Prof. dr. ir. Fred van HoutenLeeftijd 61Functie hoogleraar ontwerptechniek Opleiding Werktuigbouwkunde / productietechniek / TH Eindhoven (1977)Lab Virtual Reality Lab

door Jochem vreeman fotografie Kees Bennema

Page 19: UT Magazine mei 2013

Een oase van touchscreens en visueel geweld

meer zien van het virtual reality lab? Bekijkmetde360gradenfotohetgehelelab op utwente.nl/touch/magazine

Page 20: UT Magazine mei 2013

2020

Dedatumstaatinzijnhoofdgegrift:12augustus2008.Voorhethoofd-kantoorvanWehkampinZwollestond een groot scherm waarop werd afgeteld naar de lancering van devernieuwdewebsite.Diezounietmeerde(digitale)catalogusvanweleerzijn,maarmoesteenin-spirerende, interactieve plek wor-denmetsfeer,stijlenmooiefotografie.“Eenheelspannendmo-ment”,herinnertPaulNijhofzichnog.“Ikhebdienachtervoorslechtgeslapen.Maarhetiseenvanmijnbestebeslissingengeweest.”

Het was de kroon op het proces vanherprofilering.Heteindevan

In zi jn kantoor hangt een kleurri jk werk van Herman Brood met de tekst: ‘Dwaal niet’. Het past

helemaal bij de overtuiging van topman Paul Nijhof van wehkamp.nl. “Er zi jn meerdere wegen naar Rome,

maar kies er eentje en ga daarvoor. Focus, daar geloof ik in.” door Marco Krijnsen fotografie rikkert Harink

“Voor ons was het een revolutie, voor de klant een evolutie”

hetaloudepostorderbedrijfWeh-kamp(in1952opgerichtinSlagha-ren),dedefinitieveombouwnaarhetonlinewarenhuis.“Uniekindewereld”,zegtNijhof.“Geenenkelanderbedrijfheefteensuccesvolletransitie doorgemaakt van de papie-rencatalogusnaar100%online. Er bestaan nog steeds grote spelers indewerelddiegedeeltelijkvast-houdenaanpapier.Wijhebbeneenduidelijkekeuzegemaakt.”

Breed en mensgerichtEndantebedenkendatdejongePaulNijhofmoeitehadmetkiezen.Hijwildeeerstartsworden,maarzagdaarvanafbijdegedachtedat

Page 21: UT Magazine mei 2013

21

DrOOM& daad

21

Ookhetpostorderbedrijfstondtoen, door de komst van internet, vooreengroteverandering.Nijhofwildedatprocesgraagvormgeven.“Nee,bijonsthuiskwamvroegernooitdeWehkampgids.Hetbedrijfwerdindietijdnoggeassocieerdmetbetalenoptermijn.Mijnouderswarendaargeenvoorstandervan.”TermijnenbetalerszijnernogsteedsbijWehkamp,maarhunaandeelisgeslonkentotzo’n15%,vergelijk-baar met de rest van de detailhan-del.Hetisnietdeenigeveranderingbijhetwarenhuis.Nijhof,diein2007CEOenmede-eigenaarwerd,heeft meerdere keren het roer om-gegooid.Doorslaggevendwarenvolgenshemtweeprocessen:devolledige omschakeling naar online en het vernieuwen van het personeelsbestand.“WezagendatpartijenalsH&MenEsprit zich gingen manifesteren als webwinkel.Daarhaddenzesuccesmee.HetvoordeelvanWehkamp

communicatie.Vooraldatmensge-richtemaaktzijnwerkinteressant.Kijkennaarwatconsumentenwil-len.DatwasalzoinzijntijdbijNUON.“Hetbedrijfmaaktetoenneteencultuuromslag.Klanten,dieeerst werden gezien als energie-meters met nummers, veranderden inconsumenten.Inmensenmeteenbepaaldleefpatroon.Aanhetstroomverbruikkondenweaflezenwanneer een apparaat kapot dreig-de te gaan en vervolgens konden wedieklanteenaanbiedingdoen.Nieuwedienstenaanbiedenomklanten te ontzorgen en het verschil temaken.Hetgaatnietalleenomdelaagsteprijs,hetgaateromdatjejeinhethoofdvandeconsumentkanverplaatsen.Daarbeniknuooknogdagelijksmeebezig.”

Betalen op termijnDe plannen voor ontzorging van de NUON-consumentbrachtenNijhofin2000incontactmetWehkamp.

pAUl nIJHOf: DE MAn ACHTEr DE sUCCEsvOllE rEvOlUTIE bIJ wEHkAMp.nl

huisvrouwenbolwerk gaat 100% online

zo’nstudieweltienjaarzouvergen.ToenwerdhetbedrijfskundeaandeUniversiteitTwente.NietzovervanHengelo,waarzijnwieghadge-staan.“Destudiekwamuitdebe-roepsinteressetest op de middelbare school.Bedrijfskundebleekvoormijinderdaadperfect.Hetwasvanalleswat.Financiën,psychologie,inter-nationale betrekkingen, technisch tekenen.Heelbreedenmensgericht.Ikgingeralseentreindoorheen,wasinvierjaarklaar.”

Destudiegenotenvantoenziethijnogafentoe.Zezittenindeauto-motiveindustrie,bijAhold,inhetvastgoed.DeeenisCFObijKonink-lijkeWagenborginDelfzijl,deander– Lex Beins – is de succesvolle mede-eigenaarvanCheaptickets.

Aan de opleiding in Twente heeft Nijhofveelgehad,vindthijzelf.Hijdoetnamelijknogsteeds‘vanalleswat’:branding,logistiek,HRM,

Page 22: UT Magazine mei 2013

wasdatonzebackofficealklaarwas voor een totale overgang naar internet.Wehaddenonsheledistri-butiesysteem al op orde, omdat we geen winkel waren maar een post-orderbedrijf.Internvroegencolle-ga’s zich af of de klant wel klaar wasvoor100%online.Ikhebuit-eindelijkdeknoopdoorgehakt.Alsnel bleek dat de klant veel verder wasdanwij.Zoalseencollegaop-merkte:vooronswasheteenrevo-lutie,voordeklanteenevolutie.”

Mix van oost en westTrotsisNijhofophetveranderdeimagovanwehkamp.nl.Hetwaren-huis is niet langer het oubollige bol-werk van huisvrouwen op middelbareleeftijd,maareenshop-plekvoorrelatiefjongeconsumen-ten.Hetisdeinvloedvanaldienieuwe medewerkers die de afgelo-penvijfjaarzijnaangenomen.“Wehebben heel bewust gezocht naar eigentijdsecreativiteit,vooraluitdemodeendemarketing.Veelmen-

DrOOM& daad

senuitdeRandstad.Zehebbennietalleen het warenhuis mooier ge-maakt,maarzijnookmeeroutspo-kendandemensenuithetoosten.De sfeer in het hoofdkantoor is los-sergeworden,datmerkjealsjehierrondloopt.Erwordtmeergela-chen,geroepen.Vroegerwashetheelergingetogen:doemaarge-woon… De mix van oost en west werktheelgoed.Verhuizennaar de Randstad is voor ons dan ook geenissuemeer.Goedemensenkomengraagdezekantop.”

Online spelers zullen nog een fors marktaandeel pakken ten koste van fysiekewinkels,voorspeltNijhof.“Vooralbijdewoninginrichtinggaatbinnenkortveelveranderen.Web-winkelszoalswijzullensteedsmeeraan sfeer, beleving en social media bieden.Eengoedeprijsiseenrand-voorwaardegeworden.Consumen-tenzijnhetzatomhetheleinternetaf te zoeken, ze willen prettig win-kelenopéénplek,24uurperdag.”

“Sfeer en beleving worden in webwinkels belangrijker”

ONlINe WAreNHUIs vAN HAlf MIljArDPaulnijhof(Hengelo,1965)studeerdebedrijfskundeaandeUniversiteitTwente(1983-1987) en is nu Ceo en mede-eigenaar van rfs holland holding, een hol-dingmetenkeleonlinewinkelbedrijven:wehkamp.nl,Create2fit(consumenten-elektronica),Fonq(meerdan120nichewebwinkels)enLacent(financiëleproducten en diensten). rfs holland holding had in 2012 een omzet van ruim een half miljard euro. er werken in totaal 830 mensen (in fte’s). wehkamp.nl is met 122 miljoen bezoekers per jaar het grootste warenhuis op internet in nederland. dehelftvandebezoekersisonderde35jaar.

22

Page 23: UT Magazine mei 2013

op deWerK-vlOer

Wanders is als coördinator van het leerlingenlabdespin-in-het-web.Zeis de contactpersoon voor de scho-len, ze plant de practica in, helpt mee met de ontwikkeling van nieu-we practica, zorgt dat alle materia-lenaanwezigzijnenzorgtvoorvoldoendebegeleidersterplekke.Alseronvoldoendebegeleiderszijn,assisteertzebovendienzelfbijdepractica.“Deleerlingengaaneigen-lijkaltijdenthousiastnaarbuiten.”

De Universiteit Twente heeft in 2010,speciaalvoorleerlingenuithetvoortgezetenprimaironderwijs,een compleet laboratorium inge-richt:hetTwenteAcademyLeerlin-genlab.Wanders:“Deleerlingenkunnen er onder begeleiding van docenten experimenten uitvoeren dieopschoolvaaknietmogelijkzijn.”“WehebbenbijvoorbeeldeenDNA-practicum waar leerlingen kennis kunnenmakenmetDNAprofile-ring,eenpracticumwaarbijleerlin-gen zelf aspirine synthetiseren en een practicum waar de leerlingen zelf robots programmeren die aan heteindevandedagdestrijdmetelkaaraangaan.Hetaanbodwordtsteedsgroter.Perjaarkomenertweeofdrienieuwepracticabij.”

StudiekeuzeDe scholieren maken in het leerlin-genlab vaak voor het eerst kennis metdeuniversiteit.Naastdekennisdie ze opdoen, kan een dag experi-menterendeleerlingenhelpenbijhunstudiekeuze,verteltWanders.“Zehebbenvaakweleenbeeldhoelaboratoriumwerk eruitziet, maar depraktijkkananderszijn.Dooreen hele dag practicum op de universiteittevolgen,krijgendeleerlingen een beter beeld of een bèta-opleidingechtbijzepastofniet.”

Zelf aspirine maken, DNA analyseren of een robot programmeren. In het leerl ingenlab van de

Universiteit Twente kunnen leerl ingen allerhande experimenten uitvoeren. Rianne Wanders is coördinator

van het leerl ingenlab en zorgt dat alle practica vlekkeloos verlopen. door Joost bruysters fotografie rikkert Harink

“Aan het einde van de dag gaan robots de strijd met elkaar aan”

ExPErimEntErEn mEt lEErlingEn

op utwente.nl/touch/magazine meer activiteiten van de ut voor leerlingen

23

Page 24: UT Magazine mei 2013

24

IN HET KORT

Drie UT-studenten hebben met hun bedrijfSciSportsdewetenschappe-lijkeendesportwereldbijelkaargebracht.Zeontwikkeldeneen methode waarmee voetbalclubs, op basis van wiskundige modellen, dejuistespelerskunnenselecteren.Het algoritme om de beste speler te kiezen is een omgevormd algoritme vanNASA,diehetgebruikteomhet beste team van astronauten te vinden, in plaats van het team met debesteastronauten.Destudenten-onderneming kent een vliegende start.Destudentenhebbeninkortetijdaldiversetopclubsmogenadviserenenzijnuitgeroepentoteenvandevijftigmeestinnovatievestudentenbedrijventerwereld.

vOetBAlstAtIstIeK

iN Het KOrtKrAAKBeeNHerstelHet gebruik van volwassen stamcellen is een goede optie voor het kweken van een betere kwaliteit kraakbeen dat jedankuntgebruikenvoorreparatiesaaneenversletenheupofknie.Zekerwanneerjedezestamcellenkweektin combinatie met een beperkte hoeveelheid cellen uit hetkraakbeenvandepatiënt,ontstaaternieuwkraak-beenmetgoedeeigenschappen.Ditkomtnaarvoren uitpromotieonderzoekvanNicoleGeorgi.Optermijn kunjehiermeedeslaagkansvankraakbeenimplantatievergroten,mitsjeeroptijdbijbent.

NIeUWe GANzeNiedereen die wel eens op de campus van de ut is geweest kent ze wel: de groep ganzen die al jaren op het terrein graast. omdat de ganzen door het ver-dwijnenvaneenviaductregelmatigdedrukkewegoverstaken,ontstondenergevaarlijkesituaties.deongeveerdertigganzenzijndaaromdooreenheuseganzenvangergevangeneneldersuitgezet.OmdatdeUT-campusnatuurlijkniet zonder beeldbepalende ganzen kan, is een nieuwe groep ganzen uitgezet. deGanzenbeschermingverwachtdatdegevaarlijkesituatieshiermeetothetverledenbehoren,omdatdeganzeninprincipealtijdindebuurtblijvenvandevijverwaarjezeuitzet.

aan de ut zijn 9193 studenten ingeschreven,

waarvan 5689 bachelor-, 3082 master-

en 422 premasterstudenten

Page 25: UT Magazine mei 2013

25

IN HET KORT

de Ut telt 1940

eerstejaars studenten

reUMABeHANDelINGPatiëntendiekampenmetreumahebben last van chronische ontste-kingenindegewrichten.MarloesVermeer van de UT onderzocht het effectvaneennieuwebehandeling.Uithetonderzoekblijktdatde Treat-to-Target-behandelingbijmeerdan55procentvandepatiëntendeziektesneltotrustkanbrengen. Dit in tegenstelling tot de reguliere behandelingvannieuwepatiëntenwaarbijditpercentageopdertigprocentligt.

NIet slIMMer DOOr eNerGIe-DrANK energiedrankjes hebben geen positief effect op de cogni-tieve prestaties van jongeren. dat komt naar voren uit een onderzoek van Pascal wilhelm van de universiteit twente. wilhelmdeedzijnonderzoek,datgepubliceerdisineenwetenschappelijkvakblad,samenmetdriejongerendieopdat moment nog op de middelbare school zaten.

ONverWACHt veel slAAPAPNeUUiteengrootschaligonderzoekwaarbijdeUTisbetrok-ken,blijktdatslaapapneuveelvakervoorkomtdanwerdgedacht.Hetonderzoekwerduitgevoerdonderruim4000Philipsmedewerkers.Vanhenbleek6,4procent te kampen met de slaapstoornis, een veel hoger percen-tagedanwerdverwacht.Opvallendisdat78procentvandemensenwaarbijslaapapneuwerdvastgesteld,nietwistdatzekamptenmetdeaandoening.

de ut heeft: 9.000 twitter-volgers,

11.000 linkedin-leden en 5.000 facebook-fans

UT In DE MEDIA prijsDitjaarisvoorheteerstdeUTin deMediaPrijsuitgereikt.Dezeprijs,dievanafnujaarlijkswordtuitge-reikt, is bestemd voor de UT’er die demeesteaandachtvoorzijnofhaarwerkindemediakrijgt.DeeersteprijsgingnaarAlexandervanDeursen, die veel media-aandacht kreeg voor een onderzoek waaruit bleekdaterzeerveelwerktijdver-prutstwordtdoorICT-onkunde. DetweedeprijsgingnaarArjenHoekstra, die regelmatig in de (internationale)persverscheenmetzijn‘waterfootprint’.Luchtvaart-specialist Hans Heerkens eindigde opdederdeplaats.

Page 26: UT Magazine mei 2013

2626

Zelfreisthijnietaf,overtienjaar.InitiatiefnemerBasLansdorp(36)vindtzichzelfte‘ongeduldig’voorzo’nmissie:“Alzalikstikjaloerszijnalsdeeerstevierastro-nautenvertrekken.Nietvoornietsisditaljarenmijndroom.”AltijdenszijnstudieWerktuigbouwkundeaande Universiteit Twente, toen rond 1997 de Mars Path-finderopderodeplaneetlandde,begonhijnateden-kenovereenbemandeMars-missie.Hijmaaktezelfsaleersteberekeningen.DiedroombleefsluimerentijdenszijnpromotieinDelft,bijWubboOckels.Enooktoenhijeenmaalzijneigenonderneming,AmpyxPower,hadopgericht, dat zich richtte op een nieuwe manier van energieopwekking,bleefMarshembezighouden.In2011,toendepionierendefasevanhetbedrijfvoorbijwasenhetsuccesbegontekomen,staptehijeruit.HetmoestenzoudeMarsmissieworden.“Eigenlijkwarenmijncollega’shelemaalnietverbaasd.”

Bestaande technologie“WijzijnmetMarsOnenietvanplanomnieuwetech-nologieteontwikkelen,wezijngeenaerospacebedrijf.DetechnologieommensenopMarstezetteniseral.Maarjemoetwelallepuzzelstukkenineenziente

passen,endaarvoorzijnweeengrondigeinventarisatiegestart.”Eenbelangrijkestapisinmaartgezet:eencontract met Paragon Space Development Corporation, voor de ‘life support’ systemen die de eerste Marsbe-wonersnodiggaanhebben.

Omeenbeeldtegeven:deastronautenzijnzevenmaanden onderweg naar Mars, in een soort ‘ruimtesta-tion’datenigszinsvergelijkbaarismethetInternationalSpaceStation.Opdeplaneetkandetemperatuurvariërenvanmin100gradentotbovennul,dezwaarte-krachtis38procentvandieopaarde.Debewonerszulleninhogematezelfvoorzienendzijn,bijvoorbeeldvoedingsmiddelenkwekenineenkas.Buitenhun ‘woning’ begeven ze zich te voet, in een speciaal pak van70kilo,opdeplaneet.OfperMarsRovervoertuig.

Geen terugkeerEén‘detail’trektookveelaandacht:hetiseenenkelereis.Deontdekkingsreizigerskerennietterugopaarde.Lansdorp:“Datzoueenlanceerinrichtingenraketver-gendieernunognietzijn.DiezoujebovendieneerstnaarMarsmoetenvervoeren.Elkekilodiejeerheen

In 2023 moet het gaan gebeuren, als het aan Bas Lansdorp l igt.

Dan gaan de eerste vier astronauten naar Mars om er een kolonie

te stichten. Mars One: de ontdekkingsreizigers van de 21ste eeuw.

door Wiebe van der veen fotografie Kees Bennema illustratie Bryan versteeg

enkele reis Mars,

wil je meegenomen worden in dit waanzin-nigeproject?Bekijkdevideo op utwente.nl/touch/magazine

Page 27: UT Magazine mei 2013

27

ARTIKEL

27

vertreK-PUNttweNte

brengt,kostongeveer100.000dollar!Bovendienheeftjebot-enspiermassazich,tegendetijddatdiemoge-lijkheiderwélis,zoaangepastaandeomstandighedenopMars,datjeopaardeindeproblemenkomt.Daar-omzettenwijinopeenenkelereis,zoalsdeemigran-teninde18deeeuwookdeden.Maarikgeeftoe,ookvoorbijvoorbeeldingenieursvanNASA,dieergen-thousiastzijnoverdebemandemissie,ishetideevaneenenkelereiswelevenwennen.”

Indejarentot2023moetnogheelveelgebeuren. Deselectievanastronautenisalbegonnen.Debelang-stelling is nu al overweldigend, Lansdorp verwacht een keuzetemoetenmakenuiteenmiljoenbelangstellen-den.“Vandeselectiemakenweeentransparantproceswaarhetpubliekookdeelgenootvanwordt.Natuurlijkmoetendeastronautenvoorbereidzijnop extreme omstandigheden en goed in een kleine groep kunnenfunctioneren.Zekrijgeneenzeeruitgebreidetraining,waarbijexpertsvanNASAbetrokkenzijn.”Daarnaast staan al onbemande robotmissies naar Mars in de planning om materialen te brengen en de komstvandeastronautenvoortebereiden.

UT Is ‘sCIEnCE AnD EDUCATIOn pArTnEr’ de universiteit twente ondersteunt het mars one project van alumnus bas lans-dorp met onder meer uitdagende onderzoeksprojecten voor studenten van het nieu-we university College atlas. die kunnen gaan over de psychologische aspecten van zo’n nieuwe manier van leven, over robotica, over omgaan met calamiteiten. Prof. stefano stramigioli, hoogleraar robotics and mechatronics aan de ut, is een van de adviseurs van mars one: “ambities, dromen en kennis hebben de mensheid grenzendoenverleggen.ditprojectgaatdiedromenverwezenlijkenengeschiede-nisschrijven.Hetiseenfantastischavontuurwaarikgraageenrolinspeel.”

ExposureDekostenvoordemissieschatLansdorpopzesmiljarddollar.Diezullenvooreenbelangrijkdeeluitdemedia-aandachtmoetenkomen.“Kijkmaareensnaardemedia-opbrengstvaneenpaarwekenOlympischeSpelen. Strakszaldehelewereldkunnenkijkennaardeverrich-tingen van de astronauten, die in zekere zin ook topatle -tenzijn.Dieeersteviergaanechtgeschiedenismaken!”

enkele reis Mars, anyone?

Page 28: UT Magazine mei 2013

2828

ACtIeve stUDeNt

De tocht die de coureurs te wach-ten staat, gaat van Darwin naar Adelaide, dwars door de woestijn. En dat is afzien: de temperatuur in de auto kan namelijk oplopen tot maar liefst 50°C. Precies om 17.00 uur ‘s avonds moet de auto stop-pen en wordt er een streep getrok-ken over de weg. Dit is tegelijk de startplek voor de volgende dag. ‘s Nachts slaapt het team in tenten in de uitgestrekte en verlaten woestijn, zo dicht mogelijk bij de auto. En dit alles met maar één doel voor ogen: als snelste over de finish in Adelaide! Jeroen Endhoven, teamleider van Solar Team Twente, kijkt reikhal-

zend uit naar de race. “In septem-ber zijn we met zestien studenten van de Universiteit Twente en Saxion begonnen met het bouwen van onze zonneauto. We maken lange dagen, maar dat is het waard. Het is bijzonder om te wer-ken aan een project dat door zo-veel verschillende organisaties gedragen wordt. Ik ga bovendien naar plekken waar ik anders nooit kom en spreek mensen die ik an-ders niet ontmoet. Zo zijn we naar de Duits-Nederlandse windtunnels in Marknesse geweest om de aerodynamica van de auto te laten testen. En ik heb zelfs mogen spreken met minister Henk Kamp

Op 6 oktober is het zover. Dan staat Solar Team Twente, samen met zo’n vi jft ig

andere internationale deelnemers, aan de start van de World Solar Challenge.

Dat wordt vier dagen lang racen, van 8.00 uur tot 17.00 uur, in een zelfge-

bouwde zonneauto in de outback van Australië. door Juliette fhij fotografie rikkert Harink

racEn in dE oUtBackvan Economische Zaken. De sfeer in het team is erg goed. We zijn enthousiast en gaan voor de eerste plek. We doen het voor de eeuwi-ge roem en om te kunnen zeggen dat we wereldkampioen zijn!” In de afgelopen maanden heeft Solar Team Twente veel werk ver-zet. Jeroen: “In maart hadden we de ontwerppresentatie. Verder hebben we de deelsystemen ge-test door die te monteren op een frame van aluminium. Daarmee kunnen we zien hoe de verschil-lende onderdelen op elkaar reage-ren en waar nog verbeteringen mogelijk zijn. In juni gaan we onze nieuwe zonneauto presenteren aan partners en de pers. De voor-bereidingen hiervoor zijn in volle gang.”

Wil je meer weten over Solar Team Twente en hoe je het team kunt steunen? Bezoek dan de website www.solarteamtwente.nl

Page 29: UT Magazine mei 2013

29

MAster-ClAss

Waarom ging u de master Public Management doen?“Ikwastoeaaneennieuwesub-stantiëlestudie.Gewoonomdatikmecontinuwilontwikkelen.DathetPublic Management werd lag voor dehand.Ikwildemijnkennisvande overheid verbreden en verdiepen.”

Waarom in Twente?“Twentewerdmeaangeradendoorverschillendemensendiebijdeoverheidwerken.Vooralomdatheternietschoolsaantoegaat.Datdemasterstudie in Utrecht werd ge-geven,voormijbeterbereisbaar,gafdedoorslag.”

Hoe is de studie bevallen? “Omdatjesteedsweervanandere mensen – vaak van uit de praktijk–collegekrijgt,gajesneldedieptein.Ikvondhetheerlijkom er elke week een hele dag in te duiken en in het weekend al die

literatuuroptesnuiven;jebentweerhelemaalbij.Datjeervaringenmet studie genoten uitwisselt, is ook waardevol.”

Wat heeft u het meest verrast?“Datereenselectiecommissiewas.De studie is best duur en toch nemenzenietzomaariedereenaan.Menwilechtwetenwatjijkuntbij-dragenaandeopleiding.Bovendieniseropkomstplicht.Daardooront-staatereensterkgroepsgevoel.Datis prettig want de studie is pittig genoeg.”

Wat betekent de studie in uw werk?“Ikhebeenoverallvisie,stuuropinhoud en proces, verbind bestuur, ambtenarijenpolitiek,endraagbijaanorganisatieontwikkeling.Ikmerk ook dat ik in het MT word gewaardeerdommijnfrissekijkopzaken.HetbetekentechtietsalsjedeTwentseMPMhebtgedaan.”

door Karin Bos fotografie Eric brinkhorstAlUMNA HANNeKe te BIeseBeeK

HANNeKe te BIeseBeeK hanneke te biesebeek werkt als interim- manager duurzame inzetbaar-heidbijdegemeenteHeerhugowaard.eerderwaszegriffierenkwartiermakerbijeengemeentelijkeherindeling.Begin2011 rondde te biesebeek de master Public management vervroegd af.

sCrIPtIe alsjekijktnaaropleidingsniveau,blijkenraadsledennauwelijkseen afspiegeling van hun electoraat. dat concludeert te biesebeek in haar scriptie over de friese diploma-democratie,waarmeezijin2011 haar master Public management afrondde.

in twEntE ga JE snEl dE diEPtE in

“Het betekent echt iets als je de Twentse master Public Management hebt gedaan”

reCtifiCatie: in het vorige nummer (universiteit twente. (2012/2),p.29)isbij het interview met hanneke snoek een verkeerde foto geplaatst.

Page 30: UT Magazine mei 2013

“Hier combineren we ondernemerschap en nanotech nologie, twee dingen waar

de UT in uitblinkt”

Page 31: UT Magazine mei 2013

0p deCAMPUs

31

“HighTechFactoryishetultiemevoorbeeld van commercialisatie vanonderzoek”,verteltdetrotsedirecteurMiriamLuizink.“Hiercombineren we ondernemerschap en nanotech nologie, twee dingen waardeUTinuitblinkt”.

De hoogwaardige productiefaciliteit isintweefasesgerealiseerd.Eind2010vestigdenzichdeeerstebe-drijveninmicrosystemenennano-technologieinHTF.Eninoktober2012isdeuitbreidingmetdenieu-we centrale hal in gebruik genomen door de nieuwe gebruikers Micro-

NANOfABrIeK

Op 16 mei 2013 is de officiële opening van High Tech Factory (HTF)

op de campus van de Universiteit Twente. In het tot productie-

facil iteit getransformeerde laboratoriumcomplex beschikken

bedrijven over zo’n 5.000 vierkante meter aan labs, cleanrooms

en kantoorruimtes. door Jochem vreeman fotografie Eric brinkhorst

nit, DeltaMask, SmartTip en U-Needle.HighTechFactoryvanMESA+biedt onderdak aan nano- en micro-technologiebedrijvendieerhunprototypen kunnen ontwikkelen en (serie)productiekunnendraaien.Het bevat onder meer hoogwaardige cleanrooms met test- en productie-faciliteiten.ViaapparatuurfondsHigh Tech Fund is benodigde appa-ratuur aan te vragen, die door de bedrijvenkanwordengeleased.

Meerinfoop:www.hightechfactory.com

Page 32: UT Magazine mei 2013

32

CirCuits van werelDklasse

ONDerzOeK

uit nauta’s groep is in 2007 de spin-off onderneming axiom iC voortgekomen.Hetbedrijfisgespecialiseerdinhetontwerpenvan chips en levert ook diensten als consultancy en haalbaar-heidsstudies.GrotebedrijvenzoalsnXP,sTMicroelectronicsenPhilipszijnklant.Hetbedrijfwoninmei2012aldeVandenKroonenbergprijs,enrecentdeVentureLabGrowthaward, omdat het ondanks de economische crisis een gezonde groei doormaakte naar inmiddels 23 werknemers. en dat hadden er meerkunnenzijn,alszeallevacatureshaddenkunneninvullen.www.axiom-ic.com

AxIOM IC: GezONDe GrOeI

Page 33: UT Magazine mei 2013

33

Ongeloof is nog wel eens hun deel, als ze een nieuw ontwerp presente-ren.Datgebeurdebijvoorbeeldtoenze een verbluffend eenvoudige op-lossing presenteerden voor ‘noise cancelling’:hetlatenuitdovenvanstorende ruis in het radiogedeelte vaneenmobieletelefoon.Resultaat:eenbeterbereik,betereontvangst.Toen de Twentse chipontwerpers hun vinding presenteerden op een congres, waren veel congresgan-gers er niet van overtuigd dat het zo simpelkon.Nu,eenjaaroftienlater,is de oplossing in veel mobiele ap-paraten verwerkt en is het een tekst-boekvoorbeeld voor studenten geworden.

“Zohaddenweookeenontwerpvoor een analoog-naar-digitaal om-zetter die twintig keer zuiniger was énsneller.Datrecordheeftvijfjaargestaan! Er wordt wel eens be-weerddatwijaanproductontwikke-ling doen, dat het weinig met wetenschaptemakenheeft.Nietsisminderwaar.Hetzijnfundamen-teelnieuweoplossingenwaarbijeenhooprekenwerkkomtkijken.

Spookrijden“Wewillenbijvoorbeeldookgaanbekijkenofwedeschaarse,endusdure frequentieruimte beter kunnen benutten.Nuishetnogzodatjezendt op een andere frequentie dan jeontvangt.Kunjeook‘spookrijdenindeether’,willenwijweten.Dus:kunjetegelijkzendenenontvangenop één kanaal? De software van de telefoon rekent dan uit wanneer er ruimteis.Datklinkteenvoudig,maardaarzijnnogwelwatproble-menoptelossen.”

Een mooie opsteker was de recente beoordeling van het elektrotechniek-onderzoek in Delft, Eindhoven en Twente:daarinwasNauta’sgroepde enige die de volle score haalde op de criteria kwaliteit, productivi-teit, relevantie en levensvatbaarheid.‘Dezegroephoorttotdetopvijfinde wereld’, aldus de visitatie com-missie.

Deindustrieheeftdaardemogelijk-hedenoftijdvaaknieteensmeervoor.Onzeoplossingenzijnergintrek,albinnenvijftottienjaarnahetontwerpvindjedechipsteruginapparaten,diedoorlooptijdiskort.Enikvliegdehelewereldoveromhetverhaaltevertellen.”

VerwendNauta’sgroepisvooralgoedinhetontwerpen van schakelingen – ana-loog, digitaal of een mix van beide – die het zenden en ontvangen van mobieleapparatenverbeteren:meer bits, lagere kosten, langere le-vensduurvoordebatterij.Deeisenworden steeds verder opge-schroefd:“Deconsumentisver-wend:hetisheelgewoondaterweer een nieuw model smartphone oftabletis,datweerméérkan.Datdaarvoor heel hard is gewerkt, be-sefthijofzijeigenlijkniet.Tegelijkhoorjeookweleensdeverzuch-ting:moetdatnuallemaal,ishetniet een keer goed? Maar zeg eens eerlijk,zoujijmeteentelefoonoflaptopvantienjaarouduitdevoe-tenkunnen?”

Ze ontwerpen nieuwe oplossingen voor mobiel internet. Zodat het sneller, energiezuiniger en goedkoper

wordt. En ze doen dat erg goed: “We doen mee met de top van de wereld: MIT, Berkeley”, aldus prof. Bram

Nauta, die de groep Integrated Circuit Design leidt aan de UT. door Wiebe van der veen fotografie Gijs van Ouwerkerk

CirCuits van werelDklasse

“Kun je ook spookrijden in de ether?”

Kijkjein3dnaardecom-plexe opbouw van een chip (foto links), een schakeling voor radartoepassingen, dan is het (rechts) alsof je boven een drukke stad vliegt.

Page 34: UT Magazine mei 2013

CoMMuniCatie

mijN BAAN

Hetkaneenwereldvanverschilmaken:wateenorga-nisatiebelooft(explicietecommunicatie)enwatzebewijst(implicietecommunicatie).Halverwegezijnmaster communicatiewetenschap zit Van Glabbeek zichhierinteverdiepenalszijnafstudeerbegeleiderhemtiptvooreenstagebijInvolve.Ditadviesbureau,specialist in interne communicatie, zoekt een afstudeer-derdiezijnkenniswiltoetsenin–enaan–depraktijk. Ziekenhuizen,KPN,AkzoNobel,zesturenhemnaarnietdeminstebedrijveneninstellingen.Overalgaandirec-tiekamerdeurenopen:‘Implicietecommunicatie,zegje?Nooitvangehoord.Legeensuit!’“Wezijntoeneerstgesprekkengaanvoeren”,zegtVanGlabbeek.“Achter-eenvolgensmetcommunicatieadviseursenmanagers.”

OngerijmdhedenMaar na die mondelinge verkenningen doet de stage-studentmeer.Hijgaatobserveren.Gedrag.Iemandswerkplek.Hoeveel–ofweinig–menskrachtenbudgeteenprojectkrijgt.Enofditallesdehoogsteleidingeenzorgis.Stukvoorstuk‘impliciete’communicatiedieeenorganisatieopongerijmdhedenkanbetrappen.

Als de baas een boodschap komt brengen over duurzaamheid, maar in een benzineslurpende bolide

vertrekt, doet vooral dát statement zijn personeel versteld staan. Zelfs al komt er geen woord aan

te pas en is de logica ver te zoeken, alles op het werk ‘communiceert’. Bas van Glabbeek deed er

een boekje over open. En is mede daardoor Communicatietalent van het Jaar. door Berend Meijering

“Ineenszagjehetkwartjevallen”,bliktVanGlabbeekterug.“Hetriepbijonzeklantenzoveelherkenningopdatweeenboekhebbenuitgebracht:100%consistent: de impact van impliciete communicatie.”

Vanaf2012bijInvolveinvastedienstgekomenals communicatieadviseur, is Van Glabbeek ook nog eens verkozentotCommunicatietalentvanhetJaar(door Logeion, de beroepsorganisatie voor communicatie-professionals).Juniorvakgenotenopzoeknaarzijn‘ge-heim’raadthijaangeengenoegentenemenmeteenuitvoerdersrol, als producent van een zoveelste brochu-reofpersoneelsblad.“Communicatieisveelbrederdanvaakgedachtwordt.Doordaardanookvragenovertestellen,krijgjevanzelfeenpositieaandevergadertafel.”

OfhetvakvanadviseurovervijfjaarnogaanvoeltalsMijnBaan?VanGlabbeekvermoedtvanwel:“Ikvindhetontzettendleukombijanderenindekeukentekij-ken.”NietdatdeUTsindszijncumlaudecompleetuitbeeldis.“SamencoördinerenwijhetTrendonderzoekInterneCommunicatie.Nadenulmetingin2011wordthettijdomconclusiestetrekken.Ikkannietwachten.”

“INeeNs zAG je Het KWArtje vAlleN”

34

BasvanGlabbeektussenzijn

coauteurs: mark van vuuren

(ut) en ilse van ravenstein

(involve)

meer weten over het boek 100% consistent: de impact van implicie-tecommunicatie,kijkop utwente.nl/touch/magazine

Page 35: UT Magazine mei 2013

35

UNIVERSITEIT TWENTE is een jonge, ondernemenderesearchuniversiteit. Wij werken aan dé technologieën vande toekomst: ICT, bio- en nanotechnologie. Op onderdelenhiervan horen we bij de absolute wereldtop. We benaderennieuwe technologie in de context van mens-, management- en maatschappijwetenschappen. De combinatie van hightech en human touch staat bij ons voorop. We staan bekendom onze ontwerpgerichte aanpak voor het bedrijfsleven endoor de creatie van nieuwe, innovatieve ondernemingen.Daarnaast leveren we verrassende oplossingen voor grotemaatschappelijke vragen op terreinen als energieschaarste, duurzaamheid, veiligheid en gezondheid. UniversiteitTwente telt 3.200 medewerkers, 9.200 studenten en32.000 alumni, en heeft ruim 700 spin-off bedrijven.

COLOFONUniversiteit Twente. is het magazine voor relaties van de Universiteit Twente.

REDACTIE Joost Bruysters, Miriam Iliohan, Joe Laufer, Berend Meijering, Myrthe Swaak, Wiebe van der Veen

HOOFDREDACTIE Atilla Kerpisci

EINDREDACTIE Joost Bruysters, Berend Meijering, Wiebe van der Veen

BLADCOÖRDINATIE Berend Meijering

TEKST EN BEELDTekst: Karin Bos, Ed Brinksma, Joost Bruysters, Hans van Eerden, Juliette Fhij, Christian Jongeneel, Marco Krijnsen, Berend Meijering, Wiebe van der Veen, Peter-Paul Verbeek, Jochem VreemanBeeld: Kees Bennema, Eric Brinkhorst, Rikkert Harink, Clarisse Kagoyire, Gijs van Ouwerkerk, Bryan Versteeg

CONCEPT EN VORMGEVING Josta Bischoff Tulleken en Jan Mak Relatiemagazine.nu, Wormer

DRUKDeltaHage bv, Den Haag

REDACTIEADRESUniversiteit Twente, Marketing & Communicatie, gebouw Spiegel, Postbus 217, 7500 AE Enschede, tel. (053) 4892212, e-mail: [email protected] alumni: via utwente.nl/alumni of [email protected] Adreswijzigingen overig: [email protected]

ISSN 2210-8173OPLAGE 34.000

Dit magazine wordt gedrukt op FSC-gecertificeerd papier

Rechten: Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen, gereproduceerd of vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ten aanzien van de juistheid kunnen wij derhalve geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden.

vOOrUIt -BlIK

Detijddatrobotsslechtsimposantemachines waren voor het assemble-renvanauto’sisvoorbij.Zezijnernatuurlijknogsteeds,maarhetzijnwelrobotswaarbijjealsmensuitdebuurtmoetblijven.Denieuwstege-neratiesrobotszullendichterbijdemensstaan.Zevoerenprecisieope-raties uit in het ziekenhuis, ze helpen bijzorgtakendiedegroeiendever-grijzingmetzichmeebrengt.NeemhetrobotzeehondjeParo,datverte-deringoproeptbijdementerendeouderen.Ookdoenrobots,opland,in zee en in de lucht, klussen waar-aanrisico’sverbondenzijn:hetin-specteren van gasleidingen, het onschadelijkmakenvanexplosie-ven.Wekunnenernietomheen,ro-botszijnstraksonderdeelvanonzedagelijkselevenssfeer.Tochzienwerobotsnogvaakalsafstandelijke,weinig‘aaibare’machines.Zebewe-gen houterig, communiceren moei-zaam.Diemachinesnatuurlijker

De sOCIAle rOBOtlaten bewegen en laten reageren op de mens, dat is al een basis voor eengrotervertrouwen.DeUniversi-teit Twente werkt aan de technieken hiervoor, maar ook aan de acceptatie enhetkostenaspect.Desocialero-bot komt eraan!

agenDa16 mei 2013 innovatielezing

28 juni 2013 actualiteitencollege ‘megatrends in Corporate responsibility’

8-12 juli 2013 international summer school on entre-preneurship & venturing technology

25-28augustus2013 Coms, internationale Conferentie over Commercialisatie nanotechnologie in twente, www.coms2013.com

18 september 2013 Prinsjesdagdebat

19-20 september 2013 top Class entrepreneurship marketing

3 oktober 2013 u-meet

5oktober2013 wetenschapsdag

28 november 2013 symposium innovatie en risicomanagement

Kijkvoormeerinformatieop www.utwente.nl/evenementen

Page 36: UT Magazine mei 2013

Een robotvogel die zo natuurge-trouw vliegt dat andere vogels er instinctief vandoor gaan. En wel om vliegvelden en vuilnisbelten vrij te houden. Dat is de gedachte achter Clear Flight Solutions, het jonge bedrijf van Nico Nijenhuis. Momenteel werkt hij aan doorontwikkeling van het concept. In de loop van dit jaar komen de robotvogels op de markt, in de varianten valk en adelaar. De eerste serieus geïnteresseerde klanten hebben zich al aangediend.

Vogels hebben enkele tientallen spieren om hun vleugels te bewegen. Die spieren kun je niet allemaal nabootsen in een kleine robot. Dus komt er flink wat analyse aan te pas om toch een robot te ontwerpen die levensecht vliegt. Die van Nijenhuis vliegt op een accu en is radiografisch vanaf de grond te besturen. Aan een automatische piloot wordt gewerkt.

“De valkenier die het concept verzon, had nog geen concrete plannen om iets met de uitvinding te gaan doen”, zegt Nijenhuis, die er als afstudeerder in de stro-mingsleer mee in aanraking kwam. “Dus heb ik het initiatief genomen. Vogels wegjagen lijkt een niche-markt, maar als je het wereldwijd bekijkt, is er ook vanuit andere richtingen dan vogelverjaging, een forse vraag naar robotvogels. De interesse is groot.”

www.clearflightsolutions.com

DOOR Christian Jongeneel

fOtOgRafie Gijs van Ouwerkerk

spin-Off

RObOtvOGel

UniveRsity COlleGe AtlAsnieuwe opleiding voor topstudenten

OntwikkelinGssAmenweRkinG 2.0 dossier geo-informatie en Afrika

“In de varianten valk en adelaar”

2013 • 1MagazIne voor aluMnI en relatIes

3000 km Op zOnkRACht