DALTON WERKBOEK

Daltonwerkboek laatst bijgewerkt:

06-01-2017

Dalton op de Globetrotter Katendrecht

Daltononderwijs is een manier van

omgaan met elkaar, Dalton is een

instelling en geen methode. Het

werken/ leren volgens de

Daltonprincipes betekent ruimte

scheppen. De kinderen vrijheid binnen

kaders geven om zelfstandig of samen

op een geschikte plek te werken aan

basis-, verrijkingsstof of keuze werk.

Zodoende duidelijk maken wat het doel

van dit leren is.

De Globetrotter Katendrecht en

Globetrotter Tolhuis zijn samen één

Daltonschool. Onze school heeft zich als

doel gesteld: “Dagelijks Dalton zijn.”

Zes principes staan hierin centraal:

Verantwoordelijkheid Samenwerking Zelfstandigheid Doelmatigheid

Reflectie Borging

Deze principes zijn terug te vinden in: - De organisatie van ons

onderwijs (doelmatigheid)

- De manier van les geven (didactiek)

- Het pedagogisch klimaat (gevoel van veiligheid)

In het volgende document leest u hoe wij hier in de praktijk vorm aan geven.

Daltononderwijs in de praktijk op de Globetrotter

Inhoud: Algemeen geldende afspraken

Groepen 1 en 2 Groep 3 Groepen 4 en 5 Groepen 6,7 en 8

Algemeen geldende afspraken ______________________________________________________ Omdat Dalton verweven is in onze hele manier van werken en omgaan met elkaar als school zijn veel van onze afspraken algemeen te benoemen. Vanuit onze Dalton principes gaan wij uit van zoveel mogelijk verantwoordelijkheid geven aan de leerlingen. Dat betekent dat de leerkrachten niets iets doen wat de leerlingen zelf ook kunnen. Verder zijn we met zijn allen verantwoordelijk voor de (ontwikkelingen binnen) school en de klas. Iedere groep maakt aan het begin van het jaar afspraken met elkaar. Hierbij valt te denken aan de verdeling van (huishoudelijke) taken, klassenregels en de werkplekken. In de eerste weken van het nieuwe schooljaar worden deze afspraken met de groepen gemaakt. In dit werkboek (dat jaarlijks wordt geëvalueerd!) worden o.a. deze afspraken per leerjaar specifieker toegelicht.

Symbolen Dag kleuren Op de Globetrotter wordt iedere dag van de week met een vaste kleur gewerkt. Deze kleuren structureren de week voor de kinderen. Dit helpt hen om een planning te kunnen maken. De kleuren hangen in iedere groep, zodat het kind steeds kan zien "waar we in de week zijn". Daarnaast worden de dag kleuren gebruikt bij de dagelijkse administratie. De dag kleuren zijn: Maandag: rood Dinsdag: blauw Woensdag: geel Donderdag: groen Vrijdag: oranje Dagritmekaarten In alle groepen gebruiken we dagritmekaarten. De dagritmekaarten geven de verschillende activiteiten per dagdeel in woord en/of beeld aan. Het gebruik van dagritmekaarten is onderdeel van het klassenmanagement en geeft de leerlingen een beeld van de dagindeling en doet een beroep op hun medeverantwoordelijkheid voor het goed laten verlopen van het proces. Dagritmekaarten zijn, naast het gebruik van de dag kleuren, één van de middelen om leerlingen al in een vroeg stadium te laten oefenen met de opbouw van een taakbewuste houding. Het gebruik van dagritmekaarten geeft leerlingen houvast en vooral de jongere leerlingen een gevoel van veiligheid en rust. Huishoudelijke taken Om leerlingen medeverantwoordelijk te laten zijn voor hun leef, -werk, - en leeromgeving worden er in iedere groep huishoudelijke taken verdeeld. Deze taken worden door de leerlingen samengedaan waardoor er sprake zal moeten zijn van werkoverleg, verantwoordelijkheidsgevoel en samenwerking. De inrichting van de klas zal zo zijn, dat de

leerlingen alle materialen die zij nodig hebben kunnen pakken, eventueel schoonmaken en weer opruimen. Dit wordt in iedere groep zichtbaar gemaakt d.m.v. een takenbord met foto’s en/of pictogrammen. Uitgestelde aandacht In alle groepen wordt er met uitgestelde aandacht gewerkt. Zelfstandig werken is zowel een middel om gedifferentieerd onderwijs te realiseren als doel op zichzelf. Het geeft leerlingen meer verantwoordelijkheid t.o.v. hun eigen leerproces en maakt zodoende minder afhankelijk van de leerkracht. De hulp van de leerkracht raakt op de achtergrond en de leerling zelf vindt oplossingen voor zijn problemen. De leerling moet een gevoel van competentie en autonomie krijgen.

Autonomie: Dit is het hoogste en meest abstracte niveau van zelfstandigheid. Op dit niveau bepaalt iedere leerling uiteindelijk hoe hij zijn leven richting wil geven en welke beslissingen hij daarbij neemt. Het betekent dat de autonome leerling rekening houdt met zijn omgeving (vrijheid in gebondenheid). We starten in groep 1 vanuit zelfredzaamheid. Daarna leren onze leerlingen omgaan met uitgestelde aandacht. Een leerkracht is niet altijd beschikbaar. Vervolgens investeren wij in zelfstandig verwerken, dan volgt de fase van zelfstandig werken, zelfstandigheid en tenslotte streven wij naar autonomie (groep 8).

De specifieke invulling van het werken met uitgestelde aandacht vindt u per groep beschreven verderop in ons werkboek.

Het algemeen gebruikte symbool voor uitgestelde aandacht is het stoplicht:

Rood: De leerlingen werken zelfstandig en oplossingsgericht, er is geen mogelijkheid tot overleg. De leerkracht heeft kind gesprekken, geeft (verlengde/ extra) instructie, loopt rondes of werkt aan een andere taak. Oranje: De leerlingen werken zelfstandig. Er is de mogelijkheid om werkoverleg /samenwerking te hebben met een maatje, klasgenoot of groepje. Dit gebeurt op fluistertoon. De leerkracht maakt rondes door de klas en geeft feedback. De leerkracht heeft kind gesprekken, geeft (verlengde/extra) instructie of werkt aan een andere taak. Groen: De leerlingen werken zelfstandig, samen met een maatje of in een team. Overleg gebeurt op fluistertoon. Gesprekken gaan over het werk. Daarnaast is er de mogelijkheid om bij de leerkracht instructie te vragen of andere (werk gerelateerde) vragen te stellen.

Dag-, weektaakbrief, takenbord. Vanuit onze visie streven wij ernaar dat ieder kind een passende taak krijgt. Daarmee willen we bereiken dat ieder kind zich kan conformeren aan zijn/ haar taak en zich er eigenaar van voelt. Onder passende taak verstaan wij:

- Passen op niveau en inhoud (begeleiding op zeer intensief, intensief, basis, verdiept niveau)

- Passend wat betreft hoeveelheid en tempo

- Passend op instructieafspraken

- Passend wat betreft eigen werk en/of keuze werk/plustaken De gedifferentieerde taakbrief wordt algemeen toegepast op De Globetrotter. In principe is de taak zo afgestemd dat de leerling met genoeg uitdaging op vrijdag de taakbrief af heeft in de gestelde tijd. Zie bijlage “Taakbrieven” voor actuele taakbrieven groep 1 t/m 8.

Instructie/instructietafel Instructie Alle leerlingen volgen de basisinstructie, behalve:

- Wanneer een leerling op een geheel ander niveau (zeer intensief/ OPP/ zeer verdiept) van dat vakgebied werkt. Er is dan sprake van een individuele leerlijn. Deze leerlingen krijgen op een ander moment een individuele of groepsinstructie.

- Als de leerling die op basis/verdiept niveau werkt, op dat moment geen instructie nodig heeft. De leerling gaat dan zelfstandig aan het werk.

Er is dus sprake van een gedifferentieerde instructie: basisinstructie, verlengde instructie en extra instructie. Instructietafel In elke groep wordt gebruik gemaakt van een instructietafel. Als er geen ruimte is voor een instructietafel, dan zorgt de leerkracht ervoor dat er een instructietafel gecreëerd wordt. Leerlingen die op een ander niveau dan het basisniveau werken, krijgen instructie op hun niveau. Dit gebeurt (voornamelijk) aan de instructietafel. Extra instructie: Voor leerlingen die de basisinstructie nog niet voldoende begrijpen of voor leerlingen die verder zijn en instructie van verdiepende stof/doelen nodig hebben. Verlengde instructie: Voor leerlingen die de stof (nog) niet zelfstandig kunnen maken/ gestelde doelen niet beheersen.

Differentiatie Differentiëren is binnen ons onderwijs dé manier om het onderwijs af te stemmen op de specifieke leerbehoeften van de leerling. Om dit doeltreffend te doen is het belangrijk om te werken volgens een cyclisch proces. Dat proces begint met signaleren (bv. vooraf toetsen) en diagnosticeren om de beginsituatie vast te stellen. Vervolgens wordt bij de uitvoering van het onderwijs gedifferentieerd in zowel de instructie als de lesstof. Tenslotte wordt er

getoetst/ geëvalueerd om te onderzoeken of het gestelde doel behaald is. Hierna vindt zo nodig remediëring plaats. Dit alles is terug te vinden in onze handelingsplannen (GHP, IHP en OPP). Differentiatie cyclus:

Doelmatigheid Ons daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Een taak als drager van de te leren vaardigheden en kennis biedt optimaal gelegenheid om tot een doelmatige inrichting te komen. Een taak op maat houdt een leerling, maar ook de leerkracht doelmatig en functioneel bezig. Wij werken daarom doelgericht op alle niveaus binnen onze organisatie. Denk hierbij aan (leren) stellen van (meer)jarendoelen, groepsdoelen en ik-doelen, plannen, secuur nakijken en het evalueren/ reflecteren van de gemaakte taak.

Samenwerken Daltononderwijs biedt de leerlingen iedere dag de mogelijkheid samen te werken. Doordat leerlingen samen met leerkrachten en medeleerlingen aan hun leertaken werken, leren zij met elkaar om te gaan en leren zij dat zij elkaar kunnen helpen. Het verwerven van kennis en vaardigheden in samenwerking met anderen kan het leren vergemakkelijken. Samenwerken met anderen heeft daarnaast een functie op het gebied van sociale vorming: leerlingen leren dat er verschillen bestaan tussen mensen. Ze leren naar elkaar luisteren en respect te hebben voor elkaar. Als leerlingen met elkaar samenwerken, ontwikkelen ze sociale vaardigheden. Ze leren reflecteren op de manier waarop ze leren, zoals het beoordelen van de eigen inbreng, de taak, de motivatie en die van de medeleerlingen, het aanleren van

discussievaardigheden, het leren omgaan met teleurstellingen en het ervaren van de meeropbrengst uit de samenwerking. Hier spelen wij op in door de samenwerking tussen de verschillende groepen in ons onderwijs extra te faciliteren doordat we een openwand constructie in onze lokalen hebben ingebouwd. Dit betekent dat er samenwerking plaatsvindt tussen de groepen 1,2 en 3, de parallelgroepen 4, 5 en 6 en de groepen 7 en 8. (zie foto’s bij uitwerking van werkplekken/samenwerking).

Werkplekken De kinderen hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school (in het klaslokaal, de hal en wanneer mogelijk in de samenwerk-, en stilteruimte). Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal vaak gelijktijdig bezig met verschillende opdrachten. Kinderen werken samen op een plek, verderop in het lokaal krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders maakt iemand een creatieve opdracht of is bezig met keuzewerk. In een daltonschool zal een kind (moeten) wennen aan een zeker "werkgeruis", maar het kan er ook voor kiezen een andere (rustige/stille) werkplek op te zoeken of een hulpmiddel te gebruiken zoals een stiltekoptelefoon of studybuddy (zie foto’s werkplekken).

Materialen Handelingswijzers De handelingswijzer is een handleiding, stappenplan om tot een bepaald resultaat te komen of om een regel/afspraak toe te leren passen. Met pictogrammen, foto’s en/of tekst wordt duidelijk gemaakt wat er wordt gevraagd of verlangd. Wij zetten dit middel in ter bevordering van het zelfstandig werken. In de groepen wordt een handelingswijzer nu nog zichtbaar getoond. Het ligt in de bedoeling om per groep een map/box met handelingswijzers samen te stellen. In groep 7 en 8 worden de handelingswijzers in een aparte map/box bewaard. De kinderen zijn zelf verantwoordelijk voor het feit of zij wel of niet een handelingswijzer raadplegen.

Groepen 1 en 2 ______________________________________________

Symbolen Dagritmekaarten De dagritmekaarten zijn een hulpmiddel om de dag voor de kleuters te ordenen. Op de kaarten staan afbeeldingen van verschillende activiteiten die op de planning staan voor die dag. Deze activiteiten worden aan het begin van de dag opgehangen. Het gebruik van de dagritmekaarten brengt ordening en structuur en geeft de kleuters een gevoel van veiligheid en rust.

Symbolen

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De leerlingen voelen zich medeverantwoordelijk voor het verloop van de dag. Het stimuleert hun tijdsbesef. Zelfstandigheid: De dagritmekaarten geven de leerlingen ordening en structuur en een veilig gevoel. Samenwerking: De leerlingen kunnen elkaar vertellen hoe het dagritme verloopt. Doelmatigheid: Voor de leerlingen is het zichtbaar hoe de dag verloopt door een pijl o.i.d. zodat de leerlingen elkaar kunnen helpen tijdens de lesovergangen en de leerkracht ruimte krijgt om leerlingen waar nodig te helpen. Reflectie: idem effectiviteit. Borging: Alle kleutergroepen werken met dagritmekaarten. Huishoudelijke taken De huishoudelijke-/controletaken worden verdeeld onder de leerlingen. Deze taken zijn visueel zichtbaar in de groep aan de hand van het werkbord. Deze taken wisselen met het wisselen van de maatjes. Belangrijk is wel dat alle leerlingen verantwoordelijk zijn voor de gehele klas.

Hier zie je een deel van het werkbord. In de kleutergroepen heeft de leerkracht iedere dag twee hulpjes. Zij mogen die dag naast de leerkracht zitten, vooraan in de rij staan, de kaartjes van het bord halen en als er vanuit de kring werk wordt gekozen, dan kiezen ze als eerste. De hulpjes worden aangegeven met een zwarte pijl of stip op het werkbord. De maatjes worden aangeduid met plaatjes die de leerlingen aan het begin van het schooljaar gekozen hebben. Leerlingen die later in het schooljaar binnenkomen kiezen dan hun plaatje. Achter de twee plaatjes van de maatjes hangt de huishoudelijke-/controle taak. Aan de linkerkant van de kolom staan de oudste kleuters. Dezelfde volgorde komt terug bij het verplichte werk. De maatjes wisselen als alle leerlingen een keer een hulpje zijn geweest. De leerkracht verschuift aan de rechterkant (jongste kleuters) de plaatjes allemaal 1 rij naar beneden. Hierbij houdt de leerkracht wel rekening met combinaties van leerlingen.

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Door verantwoordelijk te zijn voor een taak spreken leerlingen andere leerlingen aan als zij hun hoek/werkplek niet netjes hebben achtergelaten. Hierdoor zorgen we voor een nette omgeving met elkaar en vergroten we het zelfvertrouwen van de leerlingen omdat ze hierop elkaar mogen aanspreken. Zelfstandigheid: Door met een symbool aan te geven wat de huishoudelijke-/controletaak is kan de leerling zelfstandig beslissingen nemen, zonder dat iets aan de leerkracht hoeft te worden gevraagd. Samenwerking: De samenwerking ontstaat tussen de maatjes. Zij hebben samen een

huishoudelijke-/controletaak. Doelmatigheid: Doordat leerlingen weten wat hun taak is verlopen de overgangen sneller. Reflectie: In de kring bespreken we met de leerlingen hoe de taken zijn uitgevoerd en hoe indien nodig het de volgende keer beter kan. Borging: Alle kleutergroepen werken met dagritmekaarten. Uitgestelde aandacht Gedurende de hele werkles staat het stoplicht op oranje en mag de leerkracht niet gestoord worden. Wanneer er een probleem is kan er hulp aan de medeleerlingen waar ze mee samenwerken gevraagd worden of aan het maatje. Alleen met ‘bloed en tranen’ mogen de leerlingen naar de leerkracht. Tijdens de eerste werkles, werken de leerlingen met uitgestelde aandacht. Het werken met uitgestelde aandacht houdt het volgende in: De leerkracht loopt een vaste route zodat de leerlingen weten wanneer de leerkracht bij hun langs komt. Tijdens het lopen van de route maakt de leerkracht afspraken over wat het kind moet doen en denkt af te kunnen hebben als de leerkracht weer langs komt. Als de werkwijze gedurende het schooljaar is ingeslepen, is het visuele signaal van een stoplicht wellicht niet meer nodig. Dit wordt per groep besloten. Het rode en groene stoplicht wordt niet gebruikt bij de kleuters! Tijdens het werken met het oranje licht is er een visueel voorwerp op een afgesproken plek met de leerlingen zichtbaar. Een werkles duurt ongeveer 60 minuten.

10

Het symbool voor de toiletten In de kleutergroepen wordt gewerkt met een wc-rol of een ketting. Als je naar het toilet gaat moet die meegenomen worden zodat de andere leerlingen kunnen zien dat het toilet bezet is.

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De leerlingen weten dat de leerkracht niet altijd bereikbaar is en dat ze problemen met elkaar kunnen oplossen. Zelfstandigheid: Doordat de leerlingen problemen samen oplossen, vergroten we de zelfstandigheid en ontstaat er samenwerking tussen de leerlingen. Samenwerking: Idem zelfstandigheid. Doelmatigheid: Doordat de leerlingen verantwoordelijk zijn voor hun eigen handelen, zelfstandig aan het werk zijn en samenwerken waar nodig, ontstaat er ruimte en tijd die de leerkracht kan indeling zodat alle leerlingen gezien worden door de leerkracht. Reflectie: Na het werken met uitgestelde aandacht is er ruimte voor reflectie. Borging: Alle kleutergroepen werken met uitgestelde aandacht tijdens de eerste werkles.

Weektaak en werkbord Weektaak In de kleutergroepen wordt er gewerkt met twee verschillende weektaken m.b.v. het werkbord waar het verplichte werk op staat. Zodra de leerlingen eraan toe zijn krijgen ze een weektaak waarop ze zelf registreren wat zij gekozen hebben op het “Arbeid naar Keuze” bord. We streven ernaar dat leerlingen na 3 maanden onderwijs met een weektaak werken (Het doel is niet dat deze perfect geregistreerd moet worden, maar het ervaren en werken met een weektaak). Er zit een opbouw in de hoeveelheid verplicht werk. Groep 1 start met één verplicht werkje en groep 2 met twee verplichte werkjes. Vanaf januari streven we naar 2x verplicht werk voor groep 1 en 3x voor groep 2. Daarnaast wordt het ‘Arbeid naar keuze bord’ gehanteerd waar de leerlingen op kunnen kiezen. De leerlingen kiezen per dagdeel. De leerlingen noteren het gekozen werk op een weektaak. De weektaak is een a-5 formaat waarop de leerlingen registreren waar ze gaan werken. Groep 2 moet na de kerstvakantie het verplichte werk evalueren. Dit doen de leerlingen door een duim te kleuren. Verder voert de leerkracht een kind gesprek waardoor er een mondelinge evaluatie plaatsvindt. Proces is hierbij belangrijker dan het resultaat.

11

Groep 1 Groep 2

Werkbord In de kleutergroepen hangen de werkborden bij elkaar aan de wand. Deze wand biedt de leerlingen structuur bij het werken en de dagindeling. De volgende onderdelen hangen aan deze wand:

dagritmekaarten

werkbord

arbeid naar keuze bord

Eigen keuze Eigen keuze Eigen keuze Eigen keuze

Weektaak Wat heb ik gedaan deze week en wat was verplicht?

Deze weektaak is van?

Weektaak Wat heb ik gedaan deze week en wat was verplicht?

Deze weektaak is van?

Eigen keuze Eigen keuze

VerplichtwerkWat? Ging het goed?

Evaluatie:

Evaluatie:

Evaluatie:

Doel: Poppetje tekenen en pengreep.

Doel: verschillende taal- en rekendoelen.

Doel: Knippen en plakken.

12

Werkbord Op het werkbord vind je de volgende onderdelen:

- maatjes (al eerder beschreven) - huishoudelijke-/controletaken (al eerder beschreven) - Ik kan helpen met … je rits dichtdoen, je knopen dichtmaken en je veters strikken. Als het plaatje van de leerling onder bijvoorbeeld de rits hangt, dan betekent dit dat diegene je kan helpen daarbij enz. - dagen van de week De leerlingen hangen Raai bij de juiste dag. Aan de kleuren van de daken zien de leerlingen welke leerkracht er die dag is.

- verplicht werk De leerlingen kunnen op het werkbord zien wat het verplichte werk is voor de week. Het verplichte werk moet op vrijdag af zijn. Ze registreren op ditzelfde bord wat af is. Dit noemen de leerlingen het afhangen van het werk.

De leerlingen hangen een magneet op het werkbord wanneer ze het verplicht werk af hebben. De kleur van de magneet correspondeert met de kleur van de dag. Dit bord ziet er als volgt uit;

In de meest linker kolom staan de namen en plaatjes van de leerlingen. In de bovenste rij de afbeeldingen van het verplichte werk.

13

Naast het verplichte werk wordt er gewerkt met het keuze werk. Hiervoor werken we met het ‘Arbeid naar keuze bord’. Hierop kiezen alle leerlingen waar ze gaan werken. Onderaan op het bord is duidelijk aangegeven welk werk verplicht is. Is de bouwhoek bijvoorbeeld verplicht, dan kies je de bouwhoek die onderaan bij het verplichte werk hangt. Op het ‘Arbeid naar keuze bord’ kunnen de leerlingen aan de vakjes zien hoeveel er in een bepaalde hoek mogen. Wanneer we werk kiezen vanuit de kring krijgen de leerlingen die verplicht werk willen doen eerst de mogelijkheid. Daarna mogen de andere leerlingen kiezen.

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De leerlingen zijn verantwoordelijk voor de keuzes die zij maken en de uitvoering daarvan. Zelfstandigheid: De leerlingen werken zelfstandig aan hun taak en kunnen die ook zelfstandig administreren. Samenwerking: Het meeste taakwerk is samen in een hoek werken. Doelmatigheid: Door met een taak te werken leert een kleuter: - taakbewust handelen; - dat een taak een afgerond geheel is; - naar een doel toe te werken; - (zelf)verantwoordelijkheid dragen; - plannen maken; - rekening te houden met anderen. Reflectie: Gesprekken leerlingen onderling en leerkracht met leerling. Registratie taakbrief. Borging: Het juist afhangen op het werk-, en arbeid naar keuze bord.

14

Instructie

In de kleutergroepen werken we niet met instructietafels. Er wordt gewerkt aan de hand van het groepsplan. OGO Dit houdt in dat er tijdens de werklessen in kleine groepjes gericht aan doelen gewerkt wordt die de leerlingen nog moeten, willen of kunnen behalen. Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: De kinderen leren zelf (deels) verantwoordelijk te zijn voor hun keuze om wel of niet aan een extra instructie deel te nemen. Zelfstandigheid: De kinderen die geen (extra) instructie nodig hebben, kunnen zelfstandig aan het werk. Samenwerking: De leerlingen die geen extra instructie nodig hebben, helpen elkaar om tot oplossingen te komen. Doelmatigheid: De leerlingen ontvangen alleen doelgerichte instructie. Op deze wijze is iedere leerling gericht met zijn of haar ontwikkelpunten bezig. Reflectie: De leerlingen leren, samen met de leerkracht, kijken naar het eigen kunnen en leren bepalen bij welke doelen ze nog instructie nodig hebben. Borging: De leerlingen leren kritisch naar het eigen werk te kijken en te bepalen of ze het eerder gestelde doel nu behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht kunnen laten zien.

Differentiatie De kinderen worden in het groepsplan verdeeld in de drie niveaus verdiept, basis of intensief. Doelen verplicht werk!

Doelmatigheid OGO Aan het eind van de werkles vertellen we aan elkaar wat en hoe we gespeeld hebben met als doel dat de volgende werkles het spel nog betekenisvoller wordt. Eventuele problemen worden besproken. Bijvoorbeeld waarom hebben we het niet gered om in 10 minuten op te ruimen. Na de kerst registreert groep 2 aan de hand van duimen of het doel van die hoek behaald is. KindKracht Twee keer in de week hebben we een bordsessie met de kinderen. Nakijken De leerlingen laten het gemaakte werk aan de leerkracht zien of de leerkracht geeft een andere leerling de opdracht om het werk na te kijken.

15

Daltonprincipes: Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren nadenken over de keuzes die ze hebben gemaakt en wat de gevolgen zijn geweest van deze keuzes. Ze leren een vervolgaanpak te bedenken en te verwoorden. Zelfstandigheid: De leerlingen leren kritisch te kijken naar eigen doelen en eigen aanpak. Samenwerken: Door een gezamenlijke evaluatie leren de leerlingen kritisch kijken naar elkaars werk, hierover in gesprek te gaan en samen oplossingen en vervolgaanpakken te bedenken. Doelmatigheid: Leerlingen leren doelen stellen, acties bedenken om deze doelen te behalen. Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken naar gestelde doelen en of deze behaald zijn. Borging: Leerlingen leren behaalde doelen te behouden.

Samenwerken De leerlingen werken in verschillende hoeken samen. Deze verdeling komt tot stand door het werk dat de leerlingen gekozen hebben. Hierdoor ontstaan er verschillende samenwerkingsverbanden. Om de samenwerking en het gebruik van ieders talent te bevorderen hebben de leerlingen van groep 3 de keuze om bij de kleuters te gaan werken. Hier zoeken ze zelf een plek. De toegevoegde waarde hiervan is het feit dat ze een hulp kunnen zijn voor leerlingen in groep 2, groep 2 leerlingen zien al werk van groep 3 en stellen geïnteresseerde vragen. Daarnaast kunnen leerlingen van groep 3 gebruik maken van visuele materialen die in de kleuterklas beschikbaar zijn voor verschillende werkvormen en opdrachten. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Verantwoordelijkheid nemen voor de fysieke en sociale omgeving. De verantwoordelijkheid om hulp te zoeken en te verlenen. Zelfstandigheid: Zelfstandig hulp zoeken en hulpverlenen. Samenwerking: Duidelijke afspraken kunnen maken met een ander. Doelmatigheid: Leerlingen leren kijken naar elkaars talent en dit in te zetten voor het behalen van de eigen doelen. Reflectie: Leerlingen leren samen kijken naar gemaakt werk en naar vragen waardoor ze elkaar helpen met het stellen van nieuwe doelen. Borging: Aanvullen/actueel houden van samenwerkafspraken.

Werkplekken In de klassen werken de leerlingen in verschillende hoeken/plekken. Dit zijn aangewezen plekken die de leerkrachten met de leerlingen besproken heeft. Daarnaast kunnen de leerlingen ervoor kiezen om in groep 3 te werken. Zij nemen dan zelf werk mee waaraan ze zelfstandig kunnen werken. De leerlingen uit groep 3 kunnen op hetzelfde moment in hun oude kleutergroep werken en nemen ook eigen werk mee. Ook mogen de leerlingen naar een andere kleutergroep. Hier zijn afspraken over gemaakt welke groepen met elkaar werken. In de andere kleutergroep vragen de

16

leerlingen aan de leerkracht waar zij kunnen gaan spelen en hoeven geen werk mee te nemen. Beneden mogen de kleutergroepen gebruik maken van werkplekken op de gang. Er mogen maximaal 6 leerlingen per groep op de gang.

Materialen Materialen De inrichting van de klassen moet zo zijn dat de leerlingen alle materialen die zij nodig hebben, zelfstandig kunnen pakken, schoonmaken en opruimen. Het netjes opruimen van de gebruikte materialen is ook erg belangrijk. Daarom hebben de kleutergroepen op iedere kast een foto (Zoek de verschillen) hangen waarop de leerlingen kunnen zien waar elk werkje hoort in de kast. Zo is er een 123-, abc- en ( )-kast (ook wel kleur-/vormkast genoemd). Ook is er per plank met nummers of letters aangegeven waar welk werkje hoort. Dit nummer of deze letter staat ook op het ontwikkelingsmateriaal zelf.

Handelingswijzers In de kleutergroepen gebruiken we weleens een handelingswijzer voor een vouwwerkje of tekening. Ook is er een handelingswijzer voor puzzels en het opruimen van bijvoorbeeld de bouwhoekkast.

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De vrijheid, verantwoordelijkheid om zonder te vragen/zelfstandig materialen te gebruiken die nodig zijn en weer op te ruimen. De leerlingen zijn zelf verantwoordelijk voor het feit of zij wel of niet een handelingswijzer willen raadplegen. Zelfstandigheid: Als gebruikers zijn we ook medeverantwoordelijk voor het verzorgen van die materialen. Met een handelingswijzer kunnen leerlingen zonder hulp van de leerkracht een handeling uitvoeren. Samenwerking: Overleggen over het gebruik van (schaarse) spullen. Handelingswijzers kunnen ook aangeven of een opdracht samen gemaakt kan worden, wie of wat je kunt raadplegen. Effectiviteit: Wat de leerling zelf kan, doet de leerkracht niet. Reflectie: Gesprek over het opruimgedrag, wanneer nodig. Borging: Idem.

17

Groep 3 ___________________________________________

Symbolen Dagritme Hele dag Dalton Aan het begin van groep 3 legt de leerkracht bij de start van de dag het verplichte werk uit. Hier volgt een korte instructie bij die in totaal, lezen en rekenen, niet langer duurt dan 20 minuten. Hierna gaan de kinderen de gehele dag zelfstandig aan het werk. Het zelfstandig werken houdt in dat leerlingen zelfstandig, zelfverantwoordelijk en oplossingsgericht de geplande taken van de weektaak uitvoeren. Het zelfstandig werken houdt in dat leerlingen zelfstandig, zelfverantwoordelijk en oplossingsgericht de geplande taken van de weektaak uitvoeren. Tijdens dit zelfstandig werken geeft de leerkracht (verlengde/extra) instructie. Ter bevordering van de werkhouding worden er meerdere hulpmiddelen ingezet (stilte koptelefoons, (toegewezen) werkplekken, handelingswijzers). Daarnaast hebben de leerlingen de mogelijkheid om zelf werkplekken te kiezen in de klas, in het stiltelokaal, samenwerklokaal of bij de kleuters. Huishoudelijke taken Iedere leerling heeft, samen met zijn/ haar maatje van die week, een vaste huishoudelijke taak. Deze taken zijn niet zichtbaar in de groep maar worden door de leerlingen zelf bepaald. Zo leren de leerlingen ook dat ze met elkaar verantwoordelijk zijn voor alle onderdelen in de groep. Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: Als gebruikers van een lokaal (omgeving) zijn we ook medeverantwoordelijk voor het verzorgen van die leef-, leer- en werkomgeving Zelfstandigheid: De kinderen kunnen de huishoudelijke taken zelfstandig uitvoeren Samenwerking: De taken worden tenminste in tweetallen uitgevoerd. Daardoor zal er sprake zijn van werkoverleg. Er wordt gewerkt met wisselende tweetallen Doelmatigheid: De leerlingen bepalen zelf of ze vinden dat de werkomgeving voldoet aan de voorwaarden om fijn en rustig te kunnen werken. Ze stellen zelf doelen om deze omgeving opgeruimd en georganiseerd te houden en zetten verschillende acties in om tot dit doel te komen. Dit gebeurt aan de hand van kindkracht. Reflectie: Bij de start van de volgende week is er een evaluatie op het gestelde doel van de week ervoor. Hierbij kijken de leerlingen of het gestelde doel is behaald en of de acties zijn uitgevoerd zoals afgesproken. Dan zal er worden besloten of het doel is behaald of dat het moet worden verlengd.

18

Borging: Het behaalde doel krijgt een plaatsje in de pot waar de behaalde doelen inzitten. Eens in de zoveel tijd worden deze eens bekeken en kan er worden besloten of het doel nog altijd behaald is of dat er toch weer aandacht aan moet worden besteed.

Uitgestelde aandacht Elk werkmoment bestaat uit een uur werken. Na dit uur volgt een klassikaal moment in de vorm van een dictee/ energizer/ kort leesspel/ kort rekenspel. In dit uur zit een opbouw van stoplichtgebruik:

Stoplicht kleur Begin 3 Midden 3 Eind 3

Rood 5 minuten 10 minuten 15 minuten

Oranje 25 minuten 20 minuten 30 minuten

Groen 30 minuten 30 minuten 15 minuten

Dalton principes Verantwoordelijkheid: De kinderen hebben de vrijheid om zelf oplossingen te bedenken voor gerezen problemen en dragen tevens de verantwoordelijkheid voor de gevolgen daarvan. De vrijheid om hulp te zoeken en te geven. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen planning. Zelfstandigheid: De hulp van de leerkracht wordt pas gegeven als niet het kind, maar de leerkracht daartoe het initiatief neemt. Samenwerking: Oplossingen door middel van samenwerken worden gestimuleerd. Doelmatigheid: De leerlingen zoeken zelf naar de doelen die zelfstandig kunnen maken en bij welke doelen ze hulp van de leerkracht nodig hebben. Op deze manier leren ze doelmatig het werk in te plannen. Reflectie: Leerlingen leren zelf na te gaan of ze bepaalde vragen nodig hadden om verder te komen, leren hulp te vragen aan anderen en leren reflecteren op eigen werkaanpak. Borging: klasgesprek over hoe de uitgestelde aandacht regels zijn gehanteerd.

19

Taakbrief

De taakbrief start op maandag en wordt op vrijdag geëvalueerd. Begin groep 3

De leerling plant het werk in het planvakje en kruist het werk af wanneer het klaar is;

Afkruisen met de dag kleur waarop het werk is afgerond;

Het verplicht werk staat niet op de taakbrief;

Het werk is toegevoegd aan het taakbriefmapje en ligt op vaste plaats in klas;

De taken bevatten in ieder geval een opdracht waarbij leerlingen werken met een handelingswijzer of moeten samenwerken met een maatje;

De leerlingen plannen op de maandag voor de gehele week het taak werk in;

Bevat 5 losse werkjes;

Bevat voor enkele leerlingen een extra opdracht vanuit het hoogbegaafdheidsbeleid;

Kieskast en laatje opruimen;

Midden groep 3

De leerling plant het werk in het planvakje en kruist het werk af wanneer het klaar is;

Afkruisen met de dagkleur waarop het werk is afgerond;

Het verplicht werk staat op de taakbrief;

Het werk is toegevoegd aan het taakbriefmapje en ligt op vaste plaats in klas;

De taken bevatten in ieder geval een opdracht waarbij leerlingen werken met een handelingswijzer of moeten samenwerken met een maatje;

De leerlingen plannen op de maandag voor de gehele week het taak werk in;

Van herfst – tot kerstvakantie +/- 5 losse werkjes;

Van kerst – tot voorjaarsvakantie +/- 6 losse werkjes;

Van voorjaars – tot meivakantie +/- 6 losse werkjes + altijd een samenwerkingsopdracht;

Bevat voor enkele leerlingen een extra opdracht vanuit het hoogbegaafdheidsbeleid;

Kieskast en laatje opruimen;

Eind groep 3 De taakbrief wordt uitgebreid naar 7 losse werkjes, op niveau. Daarnaast staat er altijd een samenwerkingsopdracht op de taak en wordt de aandacht gevestigd op begrijpend lezen en het inoefenen van de contextsommen.

20

Kieskast De kieskast staat op de taakbrief. De leerlingen plannen deze taak in en voeren deze uit op het geplande moment. Klaar werk Wanneer de taak van de dag is afgerond of de gehele taak af is, is er altijd klaar – werk beschikbaar. Dit klaar werk sluit aan op de behandelde doelen en geeft herhaling of verdieping. Klaar werk wordt klaargelegd door de leerkracht. Daarnaast mogen kinderen zelf klaar werk bedenken. Ze zetten dit op de taakbrief, met het doel, en gaan hiermee aan de slag. De hulp, materialen en tijd die ze hiervoor nodig hebben, delen ze zelf in. Computer De leerlingen kiezen zelf wanneer ze op de computer willen. Hier werken ze aan pluspunt of een andere taak vanuit Ambrasoft en veilig leren lezen. Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid voor de eigen planning. Zelfstandigheid: De leerlingen kunnen zelfstandig administreren en leren verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen planning. Samenwerking: M.b.v. de dag kleuren kunnen leerlingen ook elkaar steunen met plannen van en afspraken maken voor samenwerkingsopdrachten. Doelmatigheid: De leerlingen werken gericht aan de behandelde doelen in de klas. Daarnaast is er de mogelijkheid eigen leerdoelen op te stellen en hier een werkplan voor te maken. De leerlingen leren kijken naar het eigen kunnen en aan welk onderdeel hiervan ze nog willen werken. Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken en reflecteren hoe de week is verlopen. Ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor het gemaakte werk en de wijze waarop dit is verlopen. Hieruit komen doelen voor de volgende week naar voren. Borging: Leerlingen zien wat een week erop beter kan en wat juist goed ging. Het ik – doel van de volgende week is gebaseerd op hetgeen in de week ervoor niet is behaald of als ontwikkelpunt naar voren is gekomen.

21

Instructie

De hele dag Dalton De lessen worden gegeven aan de hand van de gehele dag Dalton. Dit houdt in dat de leerlingen instructie op eigen niveau krijgen en alleen basisuitleg over te maken werk ontvangen bij de start van de dag. De instructiegroepen wisselen per kern/ blok. De activiteiten wisselen per dag en per instructiegroep. Na tussentijdse evaluatie (na rondlopen/ nakijken) wordt per dag de extra instructiegroep voor de volgende dag bepaald.

Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren zelf (deels) verantwoordelijk te zijn voor hun keuze om wel of niet aan een extra instructie deel te nemen Zelfstandigheid: De leerlingen die geen (extra) instructie nodig hebben, kunnen zelfstandig aan het werk. Samenwerking: De leerlingen die geen extra instructie nodig hebben, helpen elkaar om tot oplossingen te komen. Doelmatigheid: De leerlingen ontvangen alleen doelgerichte instructie. Op deze wijze is iedere leerlinggericht met zijn of haar ontwikkelpunten bezig en blijft er tijd over voor inoefening en automatisering van overige doelen. Reflectie: De leerlingen leren, samen met de leerkracht, kijken naar het eigen kunnen en leren bepalen bij welke doelen ze nog instructie nodig hebben. Borging: De leerlingen leren kritisch naar het eigen werk te kijken en te bepalen of ze het eerder gestelde doel nu behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht kunnen laten zien. Bij behalen van het doel volgt inoefening en automatisering.

22

Differentiatie Door de werkwijze ‘de hele dag Dalton’ ontvangt iedere leerling doelgerichte instructie op eigen te behalen doelen. Deze doelen worden in het begin van groep 3 door de leerkracht gesteld en aan het einde van groep 3 gaat dit in overleg met de leerling of komt dit vanuit de leerling zelf. Differentiatie bestaat dan ook in verschillende vormen. Er is werkdifferentiatie, doeldifferentiatie, tempodifferentiatie, taakdifferentiatie. Door deze werkwijze ontvangt iedere leerling wat hij of zij nodig heeft om verder te komen in de eigen ontwikkeling. Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: De leerlingen gaan in gesprek met de leerkracht wanneer ze behoefte hebben aan verrijking of intensievere aanpak bij het te maken werk en de te plannen taak. Zelfstandigheid: De leerlingen leren zelf aan te geven wanneer ze behoefte hebben aan instructie. Daarnaast leren ze een planning te maken die afgaat op het moment dat een instructiemoment gaat plaatsvinden. Samenwerking: De leerlingen leren kijken naar andere leerlingen waaraan ze hulp kunnen aanbieden of hulp kunnen vragen, afgaande op het niveau waarop deze leerlingen werkt (talentmuur). Doelmatigheid: De leerlingen leren doelgericht naar het eigen werk en kunnen kijken waardoor ze zelf doelen leren stellen voor de komende periode. Reflectie: De leerlingen leren kijken naar eigen werk en kunnen en bepalen wat ze nodig hebben om verder te komen in de ontwikkeling. Borging: De leerlingen leren kritisch naar het eigen werk te kijken en te bepalen of ze het eerder gestelde doel nu behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht kunnen laten zien. Bij behalen van het doel volgt inoefening en automatisering.

Doelmatigheid

Visuele doelen Om de leerlingen bewust te maken van wat ze leren, werken we met doelen. Deze doelen komen vanuit de leerlijn veilig leren lezen en pluspunt. De doelen hangen, per kern en blok, zichtbaar en in kindertaal in de klas. Elke activiteit wordt begonnen of afgesloten met de doelbenoeming. Eigen doelen wereldoriëntatie Voor wereldoriëntatie volgen we de leerlijn van veilig de wereld in, hieruit gebruiken we de aangegeven thema’s en bieden we de woordenschat woorden aan. De doelen voor deze thema’s bedenken de leerlingen zelf. Dit doen ze in clustergroepjes. Met deze doelen gaan ze dan 3 weken aan de slag. Aan het einde van deze periode presenteren ze de uitkomsten aan elkaar.

23

Ik – doelen Op de taakbrief beschrijven kinderen een persoonlijk doel. Dit doen ze elke week. Het kan zijn dat een doel niet behaald is aan het einde van de week, dan kan een doel terugkomen. Ze geven aan of ze het doel behaald hebben door te evalueren met de duimen en dit te verwoorden naar hun maatje of de leerkracht. Een persoonlijk doel kan per kind verschillen. Dit kan cognitief, gedragsmatig of op elk ander gebied zijn. Doelen op de taak De kinderen evalueren op het wel of niet behalen van de doelen die behoren bij de taken van de taakbrief. Om deze reden staat het leerdoel van de betreffende taak achter de taak vermeld. Deze doelen zijn altijd terug te vinden bij de visuele doelen op het doelenbord voor in de klas. KindKracht Als leerkrachten werken we met de methodiek LeerKRACHT om doelen te stellen voor een bepaalde periode en deze gericht te evalueren. Deze werkwijze hebben we doorgevoerd naar de klas. Met de kinderen worden doelen voor de komende periode bepaald, hierbij bedenken we acties om dit doel te behalen en evalueren we of het doel is behaald. Deze doelen zijn, in het begin van groep 3, vaak organisatorisch gerelateerd maar, naarmate het jaar vordert, worden deze inhoudelijker. Door acties te bespreken leren leerlingen gericht naar elkaar te kijken, elkaar aan te spreken op genomen verantwoordelijkheid en leren ze samen verantwoordelijk te zijn voor het te behalen doel. Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op het moment dat een doel niet behaald gaat worden en bedenken een oorzaak. Daarnaast zetten ze een actieplan op dit doel om het doel te gaan behalen. Zelfstandigheid: De leerlingen leren zelf na te denken over het eigen leerproces. Samenwerken: De leerlingen spreken elkaar aan op het opgestelde doel. Doelmatigheid: Leerlingen leren doelen stellen, acties bedenken om deze doelen te behalen. Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken naar gestelde doelen en of deze behaald zijn. Borging: Leerlingen leren behaalde doelen te behouden of ervoor te zorgen dat deze opnieuw onder de aandacht komen.

24

Nakijken Begin groep 3 De leerlingen kijken het werk niet zelf na. De leerkracht kijkt na op een bepaald moment van de dag. Dit kan na schooltijd zijn of in het laatste kwartier van de middag. Werk wat niet voldoende is gemaakt, wordt de volgende dag verbeterd en opnieuw ingeleverd. Taakbriefwerk wat niet voldoende is gemaakt, wordt op de volgende taakbrief verbeterd.

Midden groep 3 Periode: - herfst,- tot voorjaarsvakantie: de leerlingen kijken het werk niet zelf na - voorjaars,- tot meivakantie: de leerlingen kijken met de leerkracht 1 opdracht per blauwe rekenles na. Ook kijken leerlingen eigen dictees na en automatiseringsoefeningen. De leerlingen gaan oefenen met het nakijken van de blauwe rekenbladzijden.

Eind groep 3 De leerlingen kijken al het rekenwerk zelf na. De leerlingen kijken de dictees en automatiseringsoefeningen zelf na.

Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen voor het corrigeren en om hulp/uitleg te vragen als er veel fouten zijn gemaakt. Zelfstandigheid: De leerlingen kijken hun werk zelfstandig na. Samenwerking: In de vormen waarbij je elkaars werk corrigeert. Doelmatigheid: Leerlingen leren eigen werk te beoordelen en hieruit doelen te bedenken voor de volgende dag. Reflectie: Leerlingen leren kijken naar het eigen werk. Borging: Leerlingen leren zien welke doelen ze al behalen en aan welke doelen ze extra tijd gaan besteden.

25

Evalueren/ reflecteren Begin groep 3 De leerlingen tekenen het werk af bij de duimen van het reflecteren. Een duim omhoog wanneer ze het doel bij het werkje hebben behaald en een duim naar beneden als ze het doel bij het werkje nog niet hebben behaald of erg lastig vonden. Bij het aftekenen van de taakbrief door de leerkracht, worden deze duimen bekeken en worden hier vragen over gesteld. Het verplichte werk (rekenen/ lezen/ schrijven) wat niet op de taakbrief staat, wordt na elke les geëvalueerd.

Midden/ eind groep 3 De leerlingen tekenen het werk af bij de duimen van het reflecteren. Een duim omhoog wanneer ze het doel bij het werkje hebben behaald en een duim naar beneden als ze het doel bij het werkje nog niet hebben behaald of erg lastig vonden. Bij het aftekenen van de taakbrief door de leerkracht, worden deze duimen bekeken en worden hier vragen over gesteld. Daarnaast bekijken de leerlingen elkaars taakbrief en leren ze in groepen en met elkaar, te praten over het werk en op deze manier te reflecteren. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren nadenken over de keuzes die ze hebben gemaakt en wat de gevolgen zijn geweest van deze keuzes. Ze leren een vervolgaanpak te bedenken en te verwoorden. Zelfstandigheid: De leerlingen leren kritisch te kijken naar eigen doelen en eigen aanpak. Samenwerken: Door een gezamenlijke evaluatie leren de leerlingen kritisch kijken naar elkaars werk, hierover in gesprek te gaan en samen oplossingen en vervolgaanpakken te bedenken. Doelmatigheid: Leerlingen zien in een overzichtelijke tabel welke doelen ze al hebben behaald en waar ze nog aandacht aan moeten besteden. Reflectie: Leerlingen leren nadenken over het eigen gemaakte werk. Borging: Leerlingen kunnen terugkijken welke doelen al behaald zijn en aan welke doelen ze nog dienen te werken.

Samenwerken

Maatjes De leerlingen hebben elke week een vast maatje. De maatjes wisselen dus wekelijks. Een maatje heeft de volgende taken: - samen in de rij - is de eerste aan wie je hulp vraagt of je hulp aanbiedt

26

Talentmuur Ter bevordering van het gebruik van ieders talent, hangt er een talentmuur in de groep. Deze talentmuur bestaat uit 3 verschillende kleuren die zijn gelinkt aan de kleuren van het stoplicht. Tijdens het oranje en groene stoplicht mogen de kinderen gebruik maken van de talentmuur. Deze is ingedeeld in 4 verschillende vakken. Rekenen, lezen, taakbrief (planning/aftekenen etc.) en organisatorische vragen. Iedere leerling mag zijn of haar foto ophangen bij het talent van die periode. De periode loopt van blok tot blok/ kern tot kern. Bij de keuze van een talent wordt er gekeken naar de te behalen doelen voor die periode. De leerlingen moeten ook verwoorden waarom ze voor een bepaalde plek hebben gekozen. Samenwerkingsopdracht Elke week staat er op de taakbrief een samenwerkingsopdracht. Deze opdracht moeten de leerlingen zelf inplannen met een leerling waarmee ze de opdracht willen uitvoeren. Wederom kunnen ze gebruik maken van de talentmuur om een leerling te kiezen waarmee ze willen samenwerken. Daarnaast is er voor de leerlingen de gehele dag, tijdens oranje en groen stoplicht, de mogelijkheid om een andere leerling om hulp te vragen bij een vraag waar je zelf niet uitkomt. Kleuters Om de samenwerking en het gebruik van ieders talent te bevorderen hebben de leerlingen van groep 3 de keuze om bij de kleuters te gaan werken. Hier zoeken ze zelf een plek. De toegevoegde waarde hiervan is het feit dat ze een hulp kunnen zijn voor leerlingen in groep 2, groep 2 leerlingen zien al werk van groep 3 en stellen geïnteresseerde vragen. Daarnaast kunnen leerlingen van groep 3 gebruik maken van visuele materialen die in de kleuterklas beschikbaar zijn voor verschillende werkvormen en opdrachten. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Verantwoordelijkheid nemen voor de fysieke en sociale omgeving. De verantwoordelijkheid om hulp te zoeken en te verlenen. Zelfstandigheid: Zelfstandig hulp zoeken en hulpverlenen. Samenwerking: Duidelijke afspraken kunnen maken met een ander. Doelmatigheid: Leerlingen leren kijken naar elkaars talent en dit in te zetten voor het behalen van de eigen doelen. Reflectie: Leerlingen leren samen kijken naar gemaakt werk en naar vragen waardoor ze elkaar helpen met het stellen van nieuwe doelen. Borging: Aanvullen/actueel houden van talentenmuur.

27

Werkplekken De leerlingen hebben vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal gelijktijdig bezig met verschillende opdrachten. Hier zitten leerlingen samen te werken, daar krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders maakt iemand een creatieve opdracht in het kader van klaar werk. In een daltonschool zal een leerling (moeten) wennen aan een zeker "werkgeruis", maar het kan er ook voor kiezen een rustige werkplek op te zoeken. Dit kan in de eigen groep zijn of op een rustige werkplek elders in de school. Ook kan het zo zijn dat er in de klas wordt gewerkt met rood stoplicht en een kind een samenwerkingsopdracht wil maken. Ook dan kan er gekozen worden voor een andere werkplek. Leerlingen hebben hier eigen verantwoordelijkheid en keuze in. De hal Vanaf groep 3 hanteren we rustige werkplekken. Deze werkplekken zijn in de hal. In de hal staat het stoplicht altijd op oranje. In de hal is het zo stil en rustig mogelijk. De kinderen moeten immers uit kunnen wijken naar een plek waar ze effectief en echt rustig kunnen werken, wanneer dit in de klas niet lukt (doordat er instructie wordt gegeven en/ of verlengd instructie). De kinderen kunnen op eigen initiatief naar deze werkplekken toe. Er mogen 3 kinderen per groep naar de hal. Dit wordt zichtbaar gemaakt in de klas d.m.v. een kiesbord. Samenwerklokaal/ stiltelokaal Naast de keuze voor de hal kunnen de leerlingen ook kiezen voor het stiltelokaal of het samenwerklokaal. In het stiltelokaal is het stoplicht altijd rood en kunnen de kinderen zelfstandig in stilte aan het werk. In het samenwerklokaal is het stoplicht altijd oranje maar is er niet de doorloop die er in de hal wel is. Hierdoor is het er rustiger dan in de hal. Hier kunnen kinderen een samenwerkingsopdracht maken of aan het eigen werk met de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De verantwoordelijkheid om zijn werk te maken en dus om een gunstige werkplek te kiezen, ligt in principe bij het kind. Zelfstandigheid: Bij het maken van deze keuze moet het kind aanvankelijk met de leerkracht overleggen, maar uiteindelijk maakt het deze keuze zelfstandig. Samenwerking: Een goede samenwerking is nodig om de met elkaar de gemaakte afspraken na te komen. Doelmatigheid: Leerlingen leren te kiezen voor een werkplek die ze kunnen gebruiken bij het maken van het werk. Deze keuze moet een bewuste keuze zijn. Reflectie: Leerlingen leren reflecteren op de keuze van de werkplek.

28

Borging: Leerlingen bedenken een volgende keer waarom ze voor een bepaalde plek zullen kiezen.

Materialen Handelingswijzers Zie materialen in de groep. De leerlingen gebruiken door sturing/begeleiding van de

leerkracht of naar eigen inzicht handelingswijzers.

29

Groep 4-5

________________________________________________________________________

Symbolen Dagritme

Huishoudelijke taken Iedere leerling heeft, samen met zijn/ haar maatje van die week, een vaste huishoudelijke taak. Deze taken zijn visueel zichtbaar in de groep aan de hand van een takenbord. Deze taken wisselen elke week. Belangrijk is wel dat alle kinderen verantwoordelijk zijn voor de gehele klas, en de huishoudelijke taken alleen als controletaken dienen. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Als gebruikers van een lokaal (omgeving) Is iedereen verantwoordelijk voor het verzorgen van die leef-, leer- en werkomgeving. Zelfstandigheid: De kinderen kunnen de huishoudelijke taken zelfstandig uitvoeren . Samenwerking: De taken worden in tweetallen uitgevoerd. Daardoor zal er sprake zijn van werkoverleg. Er is wisseling wat betreft de tweetallen. Samenwerking: Oplossen door middel van samenwerken wordt gestimuleerd. Doelmatigheid: De leerlingen bepalen zelf of ze vinden dat de werkomgeving voldoet aan de voorwaarden om fijn en rustig te kunnen werken. Ze stellen zelf doelen om deze omgeving opgeruimd en georganiseerd te houden en zetten verschillende acties in om tot dit doel te komen. Dit gebeurt aan de hand van Kindkracht. Reflectie: Bij de start van de volgende week is er een evaluatie op het gestelde doel van de week ervoor. Hierbij kijken de leerlingen of het gestelde doel is behaald en of de acties zijn uitgevoerd zoals afgesproken. Dan zal er worden besloten of het doel is behaald of dat het moet worden verlengd. Borging: Het behaalde doel krijgt een plaatsje in de pot waar de behaalde doelen inzitten. Eens in de zoveel tijd worden deze eens bekeken en kan er worden besloten of het doel nog altijd behaald is of dat er toch weer aandacht aan moet worden besteed. Uitgestelde aandacht Groep 4 Doordat leerlingen nieuwe methodes krijgen aangeboden en leren werken op de tablet hebben ze de behoefte om meer vragen te stellen of bevestiging te vragen aan de leerkracht. Door meer tijd vrij te maken bij het groene licht krijgen ze hiervoor de ruimte. Tijdens het zelfstandig werken mogen de kinderen in de tussenruimte werken. Er mogen 2 kinderen tegelijk. Deze kinderen hangen nadat de leerkracht heeft aangegeven wie

30

dat aankan, de magneet bij hun naam op het bord. Ze mogen 15 minuten werken in de tussenruimte en krijgen hiervoor een timer mee. Deze regels gelden niet voor leerlingen die door de leerkracht zelf naar de gang/tussenruimte worden gestuurd om samen te werken.

Stoplicht kleur Begin 4 Midden 4 Eind 4

Rood 15 minuten 15 minuten 20 minuten

Oranje 20 minuten 30 minuten 30 minuten

Groen 25 minuten 15 minuten 15 minuten

Groep 5

Stoplicht kleur Begin 5 Eind 5

Rood 20 minuten 30 minuten

Oranje 30 minuten 15 minuten

Groen 15 minuten 15 minuten

Dalton principes Verantwoordelijkheid: De kinderen hebben de vrijheid om zelf oplossingen te bedenken voor gerezen problemen en dragen tevens de verantwoordelijkheid voor de gevolgen daarvan. De vrijheid om hulp te zoeken en te geven. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen planning. Zelfstandigheid: De hulp van de leerkracht wordt pas gegeven als niet het kind, maar de leerkracht daartoe het initiatief neemt. Samenwerking: Oplossingen door middel van samenwerken worden gestimuleerd. Doelmatigheid: De leerlingen zoeken zelf naar de doelen die zelfstandig kunnen maken en bij welke doelen ze hulp van de leerkracht nodig hebben. Op deze manier leren ze doelmatig het werk in te plannen. Reflectie: Leerlingen leren zelf na te gaan of ze bepaalde vragen nodig hadden om verder te komen, leren hulp te vragen aan anderen en leren reflecteren op eigen werkaanpak. Borging:

Taakbrief De taakbrief start op maandag en wordt op vrijdag geëvalueerd Groep 4 De leerlingen werken met een weektaak. De taakbrief heeft als doel dat de leerlingen hun eigen dagindeling maken. Op maandagochtend krijgen de leerlingen de nieuwe weektaak. In het begin van het jaar vullen de leerlingen samen met de leerkracht de weektaak in. De weektaak biedt overzicht en inzicht voor de te maken opdrachten en de gestelde doelen. Aan de achterkant van de taakbrief is ruimte voor het verhaal over de week. Hierin is ruimte voor de evaluatie van samenwerking, werkhouding of taakbrief. Ze kiezen een

31

activiteit/taak waar ze zin in hebben, dit gebeurt op maandag. Hiervoor moeten de kinderen de hele weektaak met elkaar doornemen creëren ze overzicht over de week. Er staan ook losse werkjes op die de leerlingen zelf kunnen inplannen. De werkjes sluiten aan bij de thema’s en/ of doelen die in de klas aan bod komen. De hoeveelheid van deze werkjes varieert en wordt aangepast aan de behoefte en het kunnen van de groep. In de loop van het jaar schooljaar zal hierin een opbouw zijn. In de loop van het schooljaar zal er ruimte komen op de taakbrief voor het werken aan een persoonlijk doel. Ook hierin zal een opbouw zijn. Aan het einde van de week geven de maatjes elkaar een compliment. Het ontvangen compliment wordt op de taakbrief genoteerd. De kinderen tekenen het werk af bij het duimpje van het reflecteren. Een duimpje omhoog als het werkje goed ging, een duimpje omlaag als je twijfelt of als het werkje erg lastig was. Het aftekenen gebeurt met de kleur van de dag waarop het werkje af is. Bij het aftekenen van de taakbrief door de leerkracht, worden deze duimpjes bekeken en worden hier vragen over gesteld. Aan het einde van de week wordt de gehele taakbrief geëvalueerd door de leerlingen. Zie boven. De leerlingen gebruiken het leerkracht-bord om eigen/klasdoelen te evalueren en om stil te staan bij hun gevoel en hoe de dag is verlopen.

Op vrijdag worden de taakbrieven met elkaar (met maatje of klassikaal) geëvalueerd. Op maandag gaat de taakbrief mee naar huis. Begin groep 5 In het begin van het schooljaar starten we met een dagtaak. Wanneer leerlingen dit goed beheersen gaan de leerlingen over op een weektaak. Het kan zijn vanuit bijvoorbeeld een IHP dat leerlingen het gehele jaar met een dagtaak blijven werken. Op maandagochtend plannen de leerlingen de taken voor de gehele week. Ze doen dit samen met de leerkracht met behulp van de handelingswijzer voor de taakbrief. Daarnaast kunnen leerlingen op de achterkant van hun taakbrief invullen welk boek ze lezen, welke extra taken ze voor zichzelf gepland hebben en aan welk persoonlijk leerdoel ze die week extra gaan werken. Ook vullen ze op de achterkant in hoe de maatjes elkaar gaan helpen met de persoonlijke leerdoelen die door beide gekozen zijn. Op vrijdag evalueren de leerlingen hoe ze met elkaar gewerkt hebben en of ze het persoonlijk leerdoel bereikt hebben. De leerkracht ondersteunt de leerlingen met het stellen van gerichte vragen over hun persoonlijk leerdoel en het werken met een maatje.

32

Eind groep 5 De taakbrief vullen de leerlingen zelfstandig in. Iedereen werkt met een weektaak. De leerlingen kunnen de keuzes die ze maken in een gesprek goed onderbouwen.

Kieskast De kieskast staat op de taakbrief. De leerlingen plannen deze taak in en voeren deze uit op het geplande moment. In de loop van groep 4 zal dit op de taakbrief geplaatst worden. Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid voor de eigen planning. Zelfstandigheid: De leerlingen kunnen zelfstandig administreren en leren verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen planning en hierin prioriteiten stellen. Samenwerking: Kinderen moeten tot een overeenkomst komen, samen plannen, overleggen, coöperatief bezig zijn, elkaar helpen en geduld hebben met elkaar. Doelmatigheid: De leerlingen werken gericht aan de behandelde doelen in de klas. Daarnaast is er de mogelijkheid eigen leerdoelen op te stellen en hier een werkplan voor te maken. De leerlingen leren kijken naar het eigen kunnen en aan welk onderdeel hiervan ze nog willen werken (Snappet). Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken en reflecteren hoe de week is verlopen. Ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor het gemaakte werk en de wijze waarop dit is verlopen. Hieruit komen doelen voor de volgende week naar voren.

33

De kinderen tekenen het werk af bij het duimpje van het reflecteren. Borging: Leerlingen zien wat een week erop beter kan en wat juist goed ging. Het ik – doel van de volgende week is gebaseerd op hetgeen in de week ervoor niet is behaald of als ontwikkelpunt naar voren is gekomen.

Instructie In groep 4 gaat de verwerking van de gegeven instructie over in zelfstandig werktijd. Het zelfstandig werken houdt in dat leerlingen zelfstandig, zelfverantwoordelijk en oplossingsgericht de geplande taken van de weektaak uitvoeren. Tijdens dit zelfstandig werken geeft de leerkracht (verlengde/extra) instructie. Begin groep 4 In groep 4 krijgen de leerlingen veel nieuwe methodes aangeboden. De eerste periode zal de methode worden gevolgd. De lessen worden gegeven aan de hand van het directe instructiemodel en bestaan uit instructie en verwerking. Midden groep 4 De lessen worden gegeven aan de hand van het directe instructiemodel en bestaan uit instructie en verwerking. De instructielessen van woordenschat en taal worden aan elkaar gekoppeld. Eind groep 4 De lessen worden gegeven aan de hand van het directe instructiemodel en bestaan uit instructie en verwerking. De instructielessen van woordenschat en taal worden aan elkaar gekoppeld. Begin groep 5 De lessen worden gegeven aan de hand van het directe instructiemodel en bestaan uit instructie en verwerking. Leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte binnen een bepaald vakgebied krijgen verlengde instructie en of extra instructie. Voor de verlengde en extra instructies wordt er naar alle leerlingen in de groepen 5 gekeken. De ene leerkracht geeft instructie en de ander begeleid de rest van de groep. De luiken staan dan open. Voor technisch lezen, woordenschat en begrijpend lezen zijn dit vaste groepen en deze zijn terug te vinden in de groepsplannen. Voor de andere vakgebieden wordt er gekeken naar de groepsplannen en de resultaten binnen Snappet. Eind groep 5 Idem. Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren zelf (deels) verantwoordelijk te zijn voor hun keuze om wel of niet aan een extra instructie deel te nemen Zelfstandigheid: De leerlingen die geen (extra) instructie nodig hebben, kunnen zelfstandig aan het werk.

34

Samenwerking: De leerlingen die geen extra instructie nodig hebben, helpen elkaar om tot oplossingen te komen. Doelmatigheid: De leerlingen ontvangen alleen doelgerichte instructie. Op deze wijze is iedere leerlinggericht met zijn of haar ontwikkelpunten bezig en blijft er tijd over voor inoefening en automatisering van overige doelen. Reflectie: De leerlingen leren, samen met de leerkracht, kijken naar het eigen kunnen en leren bepalen bij welke doelen ze nog instructie nodig hebben. Borging: De leerlingen leren kritisch naar het eigen werk te kijken en te bepalen of ze het eerder gestelde doel nu behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht kunnen laten zien. Bij het behalen van het doel volgt inoefening en automatisering

Differentiatie Differentiatie op basis van inhoud van de les vindt plaats binnen Snappet en de werkwijze die we hierbij hanteren. Wat betreft de hoeveelheid van taken, dit staat aangegeven binnen het groepsplan of IHP. Is bij de leerling hoogbegaafdheid vastgesteld a.d.h.v. een extern onderzoek of Sidi-3 dan krijgen de leerlingen een verrijkingsprogramma aangeboden. De opdrachten uit dit programma staan op de taakbrief aangegeven. Er wordt hierbij vooral gelet op vaardigheden zoals doorzettingsvermogen, discipline, creativiteit, originaliteit, plannen en structurerende leerkracht bepaald welke leerlingen behoefte hebben aan tempodifferentiatie en past, in overleg met de leerlingen zelf, de hoeveelheid werk aan. Als de leerling een dagtaak krijgt i.p.v. een weektaak gaat dit in overleg met de IB en wordt dit vermeldt in een IHP. Binnen de taakbrief staat er ook een opdracht waarbij we leerlingen eigenaar maken van hun eigen leerproces. Elke week kiezen de leerlingen een van de toets doelen van rekenen uit waarvan ze plusopgaven of een cadeautje maken. De leerlingen bekijken de doelen voor eind groep 4. Ze geven zelf aan wat ze willen leren. Samen met de leerling bepaal je wat ze gaan doen en het tijdspad. Ze vullen dit in op hun taakbrief onder het kopje ‘wat wil je leren?’ (in de loop van groep 4 zal dit laatste in het curriculum opgenomen worden). Klaar werk De kinderen bedenken zelf een persoonlijk leerdoel wat ze verder willen verdiepen of onderzoeken. Ze zetten dit op de taakbrief en gaan hiermee aan de slag. De hulp, materialen en tijd die ze hiervoor nodig hebben, delen ze zelf in. Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen gaan in gesprek met de leerkracht wanneer ze behoefte hebben aan verrijking of intensievere aanpak bij het te maken werk en de te plannen taak. Snappet biedt de kinderen inzicht in hun behaalde en niet behaalde doelen. Kinderen nemen zelf de verantwoordelijkheid binnen de keuzevrijheid zie ze krijgen om aan hun eigen doelen te werken.

35

Zelfstandigheid: De leerlingen leren zelf aan te geven wanneer ze behoefte hebben aan instructie. Daarnaast leren ze een planning te maken die afgaat op het moment dat een instructiemoment gaat plaatsvinden. Samenwerking: De leerlingen leren kijken naar andere leerlingen waaraan ze hulp kunnen aanbieden of hulp kunnen vragen, afgaande op het niveau waarop deze leerlingen werkt. Doelmatigheid: De leerlingen leren doelgericht naar het eigen werk en kunnen kijken waardoor ze zelf doelen leren stellen voor de komende periode. Reflectie: De leerlingen leren kijken naar eigen werk en kunnen en bepalen wat ze nodig hebben om verder te komen in de ontwikkeling. Snappet geeft de leerlingen directe feedback waardoor er gelijk gereflecteerd kan worden op het werk. Borging: De leerlingen leren kritisch naar het eigen werk te kijken en te bepalen of ze het eerder gestelde doel nu behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht kunnen laten zien.

Doelmatigheid Visuele doelen Om de leerlingen bewust te maken van wat ze leren, werken we met doelen. Deze doelen komen vanuit de leerlijn taalactief (taal, spelling en woordenschat) en pluspunt. De doelen hangen, per kern en blok, zichtbaar en in kindertaal in de klas. Elke activiteit wordt begonnen of afgesloten met de doelbenoeming. Ik – doelen Op de taakbrief beschrijven kinderen een persoonlijk doel. Dit doen ze elke week. Het kan zijn dat een doel niet behaald is aan het einde van de week, dan kan een doel terugkomen. Ze geven aan of ze het doel behaald hebben door te evalueren met de duimen en dit te verwoorden naar hun maatje of de leerkracht. Een persoonlijk doel kan per kind verschillen. Dit kan cognitief, gedragsmatig of op elk ander gebied zijn. Doelen op de taak De kinderen evalueren op het wel of niet behalen van de doelen die behoren bij de taken van de taakbrief. De doelen staan vermeldt op de dag planning. Groepsdoel Naast persoonlijke doelen is er een groepsdoel. Dit groepsdoel bedenken de kinderen. Hier wordt een bepaalde tijd aan gewerkt. Tussentijds en aan het einde wordt er geëvalueerd. Als het doel behaald is, wordt deze geborgd. Het bepalen en evalueren van doelen wordt gedaan in de vorm van een bordsessie (LeerKRACHT). Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen dragen verantwoordelijkheid voor zichzelf en groep. Hun eigen handelen heeft invloed op het doel van de hele groep. Zelfstandigheid: De leerlingen leren zelf na te denken over het eigen leerproces en dat van hun klasgenoten. Samenwerken: De leerlingen spreken elkaar aan op het opgestelde doel.

36

Doelmatigheid: Leerlingen leren doelen stellen, acties bedenken om deze doelen te behalen. Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken naar gestelde doelen en of deze behaald zijn. Borging: Leerlingen leren behaalde doelen te behouden of ervoor te zorgen dat deze opnieuw onder de aandacht komen. Nakijken Het werk is zelfcorrigerend als de leerlingen op de tablet werken. Dit geldt voor rekenen, taal, spelling en begrijpend lezen. Sommige talige opdrachten worden door de leerkracht nagekeken en teruggegeven. Als de leerkracht op het dashboard samen met de leerling heeft gezien dat aan de eisen van de opdracht is voldaan kan dit worden afgetekend op de taakbrief. De leerlingen leggen aan het einde van de dag hun overig gemaakte werk van die dag (schrijven, werkbladen, verkeer etc.) op een vast punt in de groep. Het gemaakte werk wordt in de multomap gestopt, zodat het een pakket vormt. De leerkracht kiest een aantal leerlingen uit waarbij het werk wordt nagekeken. De nadruk ligt op het controleren of het werk gemaakt is, waar mogelijk wordt ook de inhoud beoordeeld. De leerlingen kunnen de volgende feedback krijgen;

- Maak je werk af. - Je moet nog iets verbeteren. - Je hebt goed gewerkt.

Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen voor het corrigeren en om hulp/uitleg te vragen als er veel fouten zijn gemaakt. Zelfstandigheid: De leerlingen kijken hun werk zelfstandig na. Samenwerking: In de vormen waarbij je elkaars werk corrigeert. Doelmatigheid: Leerlingen leren eigen werk te beoordelen en hieruit doelen te bedenken voor de volgende dag. Reflectie: Leerlingen leren kijken naar het eigen werk. Borging: Leerlingen leren zien welke doelen ze al behalen en aan welke doelen ze extra tijd gaan besteden.

37

Evalueren/ reflecteren De kinderen tekenen het werk af bij het duimpje van het reflecteren. Een duimpje omhoog als het werkje goed ging, een duimpje omlaag als je twijfelt of als het werkje erg lastig was. Het aftekenen gebeurt met de kleur van de dag waarop het werkje af is. Bij het aftekenen van de taakbrief door de leerkracht, worden deze duimpjes bekeken en worden hier vragen over gesteld. Aan het einde van de week wordt de gehele taakbrief geëvalueerd door de leerlingen. Zie boven. De leerlingen gebruiken het leerkracht-bord om eigen/klasdoelen te evalueren en om stil te staan bij hun gevoel en hoe de dag is verlopen Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren nadenken over de keuzes die ze hebben gemaakt en wat de gevolgen zijn geweest van deze keuzes. Ze leren een vervolgaanpak te bedenken en te verwoorden. Zelfstandigheid: De leerlingen leren kritisch te kijken naar eigen doelen en eigen aanpak. Samenwerken: Door een gezamenlijke evaluatie leren de leerlingen kritisch kijken naar elkaars werk, hierover in gesprek te gaan en samen oplossingen en vervolgaanpakken te bedenken. Doelmatigheid: Leerlingen zien in een overzichtelijke tabel welke doelen ze al hebben behaald en waar ze nog aandacht aan moeten besteden. Reflectie: Leerlingen leren nadenken over het eigen gemaakte werk. Borging: Leerlingen kunnen terugkijken welke doelen al behaald zijn en aan welke doelen ze nog dienen te werken.

Samenwerken Leerkrachten De leerkrachten van paralelgroepen werken samen. Ze richten samen het onderwijs in voor hun groepen. Door de dynamische inrichting van het schoolgebouw (zie ‘werkplekken’) is hier ruimte voor. Leerkrachten gebruiken elkaars talenten en zien samen twee klassen. Een voorbeeld hiervan: rekeninstructie bij meester x en spelling instructie bij juf y. De samenwerking tussen leerkrachten is niet alleen voor de jaargroep, maar ook groep-doorbroken. Maatjes De leerlingen hebben elke week een vast maatje. De maatjes worden gekozen door de kinderen zelf op basis van een goede argumentatie. Je maatje is degene die je hulp kan bieden, met wie je de samenwerkingsopdrachten maakt.

38

Samenwerkingsopdracht Elke week staat er op de taakbrief een samenwerkingsopdracht. Deze opdracht moeten de leerlingen zelf inplannen met een leerling waarmee ze de opdracht willen uitvoeren. Wederom kunnen ze gebruik maken van de talentenmuur om een leerling te kiezen waarmee ze willen samenwerken. Daarnaast is er voor de leerlingen de gehele dag, tijdens oranje en groen stoplicht, de mogelijkheid om een andere leerling om hulp te vragen bij een vraag waar je zelf niet uitkomt. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Verantwoordelijkheid nemen voor de fysieke en sociale omgeving. De verantwoordelijkheid om hulp te zoeken en te verlenen. Zelfstandigheid: Zelfstandig hulp zoeken en hulpverlenen. Samenwerking: Duidelijke afspraken kunnen maken met een ander. Doelmatigheid: Leerlingen leren kijken naar elkaars talent en dit in te zetten voor het behalen van de eigen doelen. Reflectie: Leerlingen leren samen kijken naar gemaakt werk en naar vragen waardoor ze elkaar helpen met het stellen van nieuwe doelen. Borging: Regels terug laten komen in KindKracht sessies.

Werkplekken De kinderen hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal vaak gelijktijdig bezig met verschillende opdrachten. Hier zitten kinderen samen te werken, daar krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders maakt iemand een creatieve opdracht in het kader van klaar werk. In een daltonschool zal een kind (moeten) wennen aan een zeker "werkgeruis", maar het kan er ook voor kiezen een rustige werkplek op te zoeken. Dit kan in de eigen groep zijn of op een rustige werkplek in de tussenruimte of de gang. Hieronder staan de volgende werkplekken beschreven: het klaslokaal, de tussenruimte en de gang.

39

Het klaslokaal

In het klaslokaal zijn werkplekken flexibel. Voor klassikale activiteiten hebben de leerlingen een vaste plek aan een vast groepje. Tijdens samenwerkingsopdrachten en het zelfstandig werken kunnen de leerlingen een andere plek kiezen. Tafels kunnen makkelijk verplaatst worden door middel van schuiven. Hierdoor is er een dynamisch, effectief en doelmatig gebruik van de ruimte. De wand die rechts op de afbeelding te zien is kan omhoog. Hierdoor is er samenwerking met de andere groep mogelijk. Tussen de lokalen bevindt zich een tussenruimte. De tussenruimte

De tussenruimte heeft als doel om stilwerkplekken te creëren voor de leerlingen. Door de deur of via de schuifwand kunnen kinderen hier komen. Beide wanden op de afbeelding kunnen omhoog zodat de twee klaslokalen één grote ruimte vormen.

40

De gang

41

Op de afbeeldingen zijn de faciliteiten te zien die het schoolgebouw biedt wat betreft de mogelijkheden om als leerling op de gang te werken. Hiervoor is zelfverantwoordelijke werkhouding een vereiste. Stilteruimte Deze ruimte heeft als doel dat kinderen er even tot rust kunnen komen. Kinderen die soms overprikkeld zijn kunnen ervoor kiezen om daar heen te gaan. D.m.v. een time-timer weten ze wanneer ze sowieso weer terug in de klas moeten zijn. In de stilteruimte is ingericht voor het doen van yoga-oefeningen, stillezen of gewoon even uitrusten. Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De verantwoordelijkheid om zijn werk te maken en dus om een gunstige werkplek te kiezen, ligt in principe bij het kind. Zelfstandigheid: Bij het maken van deze keuze moet het kind aanvankelijk met de leerkracht overleggen, maar uiteindelijk maakt het deze keuze zelfstandig. Samenwerking: Een goede samenwerking is nodig om de met elkaar de gemaakte afspraken na te komen. Doelmatigheid: Leerlingen leren te kiezen voor een werkplek die aansluit bij het werk en de werkvorm. Deze keuze moet een bewuste keuze zijn de ze kunnen verantwoorden. Reflectie: Leerlingen leren reflecteren op de keuze van de werkplek. Borging: Leerlingen bedenken een volgende keer waarom ze voor een bepaalde plek zullen kiezen.

Materialen

Handelingswijzers

Ter bevordering van de werkhouding worden er meerdere hulpmiddelen

ingezet zoals stilte koptelefoons, (toegewezen) werkplekken en

handelingswijzers.

42

groepen 6, 7, 8 ______________________________________

Symbolen Dagritme

Huishoudelijke taken Ieder kind heeft, samen met zijn/ haar maatje van die week, een vaste huishoudelijke taak. Deze taken zijn visueel zichtbaar in de groep aan de hand van een takenbord. Deze taken wisselen wekelijks. Belangrijk is wel dat alle kinderen verantwoordelijk zijn voor de gehele klas, en de huishoudelijke taken alleen als controletaken dienen.

43

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: Als gebruikers van een lokaal (omgeving) zijn we ook medeverantwoordelijk voor het verzorgen van die leef-, leer- en werkomgeving Zelfstandigheid: De kinderen kunnen de huishoudelijke taken zelfstandig uitvoeren Samenwerking: De taken worden met maatjes/groepjes uitgevoerd. Daardoor zal er sprake zijn van werkoverleg. Er wordt gewerkt met wisselende maatjes/ groepjes.

Doelmatigheid: De leerlingen bepalen zelf of ze vinden dat de werkomgeving voldoet aan de voorwaarden om fijn en rustig te kunnen werken. Ze stellen zelf doelen om deze omgeving opgeruimd en georganiseerd te houden en zetten verschillende acties in om tot dit doel te komen. Dit gebeurt aan de hand van wekelijkse evaluatie en de bordsessies. Reflectie: Bij de start van de volgende week is er een evaluatie op het gestelde doel van de week ervoor. Hierbij kijken de leerlingen of het gestelde doel is behaald en of de acties zijn uitgevoerd zoals afgesproken. Dan zal er worden besloten of het doel is behaald of dat het moet worden verlengd. Borging: Het behaalde doel komt bij de successen te staan. De week erna worden er nieuwe succes op het bord gezet en wordt besproken of de voorgaande doelen behaald zijn gebleven of dat er toch weer aandacht aan moet worden besteed.

Uitgestelde aandacht Het rode stoplicht: Je werkt alleen en er is geen mogelijkheid tot het stellen van vragen. De leerkracht geeft verlengde instructie en heeft kind gesprekken. Het oranje stoplicht: Je werkt alleen of je werkt aan een samenwerkingsopdracht. Er is de mogelijkheid om vragen te stellen aan je maatje of een ander kind uit de klas. Dit doe je op fluistertoon. De gesprekken gaan alleen over het werk. De leerkracht loopt rond en geeft feedback op proces en/ of product. Tevens bekijkt de leerkracht de taakbrief en heeft kind gesprekken. Het groene stoplicht: Er is de mogelijkheid om vragen te stellen aan je maatje of een ander kind uit de klas. Dit doe je op fluistertoon. De gesprekken gaan alleen over het werk. Daarnaast is er de mogelijkheid een vraag te stellen aan de leerkracht. Door middel van naamkaartjes/pasfoto’s kunnen de kinderen zich opgeven om hulp te krijgen van de leerkracht. Vervolgens gaan ze verder met hun werk tot ze aan de beurt zijn. Op het bord werken we in de volgorde van beneden naar boven. Dit is echter de laatste stap.

44

Groep 6 Tijdsduur uitgestelde aandacht /zelfstandig (ver)werken:

De volgende opbouw wordt in principe gehanteerd. Rood 20 minuten(ver)werktijd per les. Oranje 30 minuten (ver)werktijd per les. Groen 15-20 minuten

Doordat leerlingen nieuwe methodes krijgen aangeboden hebben ze de behoefte om meer vragen te stellen of bevestiging te vragen aan de leerkracht . Door meer tijd vrij te maken bij het groene licht krijgen ze hiervoor de ruimte. Dit is lesafhankelijk.

Opbouw naar Zwols model: Rood 40 minuten Oranje 50 minuten Groen 15-20 minuten

Groep 7 en 8 Tijdsduur uitgestelde aandacht /zelfstandig (ver)werken

De volgende opbouw wordt in principe gehanteerd. Rood 30 minuten(ver)werktijd per les. Oranje 30 minuten (ver)werktijd per les. Groen 10-20 minuten doelbepaling/instructie/evaluatie/ per les

Opbouw naar Zwols model: Rood 60 minuten Oranje 60 minuten Groen 30 minuten

Dalton principes Verantwoordelijkheid: De kinderen hebben de vrijheid en verantwoordelijkheid om zelf oplossingen te bedenken voor gerezen problemen en dragen de gevolgen daarvan. De vrijheid om hulp te zoeken en te geven. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen planning. Zelfstandigheid: De hulp van de leerkracht wordt niet direct gegeven, maar volgens de afspraken m.b.t. de uitgestelde aandacht. Samenwerking: Oplossingen om samenwerkend te leren worden gestimuleerd. Doelmatigheid: De leerlingen geven zelf aan welke doelen ze zelfstandig kunnen maken en bij welke doelen ze hulp van de leerkracht nodig hebben. Op deze manier leren ze doelgericht het werk in te plannen. Reflectie: Leerlingen leren zelf na te gaan of ze bepaalde vragen nodig hadden om verder te komen, leren hulp te vragen aan anderen en leren reflecteren op eigen taakaanpak en planning. Borging: Leerlingen en leerkracht spreken elkaar aan op het volgen van de afspraken die gemaakt zijn m.b.t. de uitgestelde aandacht. Mocht dit niet positief zijn wordt het punt tijdens de bordsessie besproken en worden er actiepunten opgemaakt.

45

Taakbrief De leerlingen werken (uitzonderingen daargelaten) met een weektaak, die op maandagochtend wordt gepland. Ze doen dit door de te behalen doelen te bekijken/bespreken met hun maatje, het eigen werkpakket in Snappet klaar te zetten en de planvakken met de dagkleur aan te kruisen. Bij instructielessen staan de dagen (en tijd/ groep 6) waarop de instructie plaatsvindt aangegeven. De verwerkingsstof van Wereld Oriëntatie staat altijd als zelfstandig werk op de weektaak. De lessen voorafgaand aan de verwerkingsstof zijn thema lessen waarin ontdekkingsgericht leren centraal staat. Deze opdrachten/ Assignments worden door de leerlingen voorbereid, gemaakt en geëvalueerd, voordat het gezamenlijke moment plaatsvindt (nakijken, presenteren, reflecteren, feedback geven en ontvangen). De leerlingen hebben extra/eigen werk op de taakbrief staan, ze plannen dit zelf in. Dit werk bestaat uit: Verkeer, de kieskast, persoonlijke leerdoel, tekenen, rekentijgers, verdiepingsopdrachten van vanuit de Pittige Plus Torens. Eén opdracht daarvan is een samenwerkingsopdracht, dit is het vakgebied verkeer. De taken sluiten aan bij de thema’s en/of doelen die in de klas aan bod komen. Iedere vrijdag wordt de taakbrief geëvalueerd. Dit doen de leerlingen eerst individueel, vervolgens gaan zij met hun maatje in gesprek over de samenwerking. Op dat moment kan de leerkracht ook met enkele leerlingen in gesprek gaan. Daarnaast vindt er een evaluatie/reflectie in groepsverband plaats. Hierbij worden coöperatieve werkvormen wisselend ingezet.

Op de taakbrief staan de volgende punten aangegeven: o Naam + naam maatje; o Bijzonderheden, differentiatie, toetsen, samenlezen, e.d.; o Vakken, lessen, kieskast opdrachten, het eigen werkpakket, EV taken (eigen

verrijking), bijbehorende doelen/ doelnummers (corresponderen met doelen uit Snappet) en tijdsindicatie van de duur van de taak (groep6);

o Dagen/tijden van de instructie/ keuze wel of geen instructie nodig; o */Z = Werk dat leerlingen zelfstandig inplannen en maken; o Met wie het werk gemaakt wordt - team/samen/alleen (groep 6); o Wie het werk checkt (groep 6); o Evaluatie van het werk (product); is het doel behaald/ is het werk af; o Evaluatie en reflectie taken per week (proces).

46

Kieskast De kieskast staat op de taakbrief. De kieskast plan je ook in op je taakbrief. Je bepaalt zelf wanneer je uit de kieskast wilt werken en tekent dit af. Je geeft op de taakbrief aan welke taak/ welk doel je hebt gekozen en met wie je dit gaat doen. Eén taak uit de kieskast is voor alle leerlingen verplicht, meerdere taken zijn naar eigen inzicht en niveau in te plannen. De leerkracht controleert dat niet elke week voor dezelfde taken/ doelen wordt gekozen. Soms staat het doel van een kieskast opdracht vast, dit is afhankelijk van doelen waaraan gewerkt wordt. Dit door de leerkracht op de taakbrief gezet, de kinderen plannen zelf wanneer ze deze doen.

47

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De kinderen nemen verantwoordelijkheid voor eigen planning. Ze zijn verantwoordelijk voor het behalen van de doelen. Hierbij kan specifiek worden gedacht aan het plannen van het werkpakket, samenwerkingsopdrachten, het wel of niet volgen van instructies en het verzorgen van de benodigde materialen. Zelfstandigheid: De kinderen kunnen gericht administreren, inschatten hoeveel tijd zij nodig hebben voor bepaalde taken, vooruit werken, doelen behalen en evalueren/reflecteren. Samenwerking: Er zijn gerichte en gekozen samenwerkingsopdrachten, leerlingen plannen momenten zelfstandig in. Ze evalueren (en reflecteren) samen op dit proces. Doelmatigheid: De leerlingen werken gericht aan de te behalen doelen. Daarnaast is er de mogelijkheid eigen (leer)doelen op te stellen en hier een werkplan voor te maken. De leerlingen leren kijken naar hun eigen ontwikkeling en aan welk onderdeel hiervan ze nog willen werken. Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken naar zichzelf en hun leerproces. Evalueren en reflecteren hoe de week is verlopen is een vast gegeven. Ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor het gemaakte werk (product) en hoe dit tot stand is gekomen (proces). Hieruit komen doelen voor de volgende week/ periode naar voren. Borging: Leerlingen zien wat hun voortgang is in vergelijking met voorgaande weken en wat de week erop beter kan en wat juist goed ging. Het ik – doel van de volgende week is gebaseerd op hetgeen in de week ervoor niet is behaald of juist behaald is en de leerling wil vasthouden.

48

Instructie/ instructietafel Instructie Instructies worden gegeven op basis van de behoeften van de leerlingen (zie Snappet/ reflectie van de leerlingen op de taakbrief). De leerkracht maakt in basis gebruik van het IGDI-model. In de groepsplannen is terug te vinden welke leerlingen welke stappen uit dit model volgen. Instructiemomenten worden daar waar mogelijk geclusterd en vinden (meestal) plaats voorafgaand aan de zelfstandig werk momenten. Dit gebeurt dagelijks in groep 6 en op 3 momenten in groep 7 en 8. Kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte binnen een bepaald vakgebied, krijgen instructie wanneer nodig. Wanneer een leerling extra/verlengde instructie nodig heeft, geeft hij dit aan op het bord “Ik vraag instructie aan”. De leerkracht en leerlingen kunnen onder andere de volgende hulpmiddelen bij de instructie inzetten: instructietafel, het klasoverzicht/leerling rapport in Snappet, het stoplicht, timetimer(s), zelfstandig werkplekken, study buddy’s en koptelefoons.

Klasrapport Snappet

49

leerlingrapport Snappet

Instructietafel Bij een extra/verlengde instructie maakt de leerkracht gebruik van de instructietafel, instructie kan ook tussen leerling en leerling plaatsvinden. Is de instructietafel niet in gebruik is dit een werkplek

50

Daltonprincipes. Verantwoordelijkheid: De leerlingen leren zelf verantwoordelijk te zijn voor hun keuze om wel of niet aan een extra instructie deel te nemen. De rol van de leerkracht kan hierbij sturend worden i.p.v. begeleidend wanneer leerling dit nodig heeft. Zelfstandigheid: De leerlingen die geen (extra) instructie nodig hebben, gaan zelfstandig aan het werk. Samenwerking: De leerlingen die op de instructiemomenten geen (extra) instructie nodig hebben, helpen elkaar om tot oplossingen te komen. Doelmatigheid: De leerlingen ontvangen korte, duidelijke en doelgerichte basisinstructies. Op deze wijze is iedere leerling gericht geïnstrueerd en gaat vervolgens met zijn of haar eigen planning aan de slag. Reflectie: De leerlingen leren, samen met de leerkracht, te kijken naar het eigen kunnen en leren bepalen bij welke doelen ze nog instructie nodig hebben. Borging: De leerlingen kijken kritisch naar het eigen en leren te bepalen of ze het eerder gestelde doel behaald hebben en op welke wijze ze dit aan zichzelf en de leerkracht laten zien en willen behouden.

Differentiatie De basisdifferentiatie is terug te vinden op de taakbrief voortkomend uit groepsplannen/IHP/klasrapport Snappet en is voor ieder vakgebied verschillend. De leerkracht kijkt te allen tijde naar de behoeften van de leerlingen op dat moment. Er staan op de taakbrief een aantal vakken waar de leerlingen hun individuele werkpakket in plannen. Dit biedt specifieke uitdaging (plustaken) en de mogelijkheid extra te oefenen met een bepaald doel. Leerlingen die meer leerstof aan kunnen naast het basisprogramma en het eigen werkpakket krijgen verrijkingstaken aangeboden (EV op de taakbrief). Deze opdrachten komen voornamelijk uit de PittigePlusToren maar kunnen ook door de leerling zelf aangedragen worden en worden op de taakbrief ingepland, de leerkracht begeleid hierin. Er wordt bij de keus van de taak vooral gelet op vaardigheden zoals doorzettingsvermogen, discipline, creativiteit, originaliteit, plannen en structureren. Toegepast wordt ook: Tempodifferentiatie, werkhoudingsdifferentiatie, compact route, verkorte route en een aangepaste leerroute (dagtaak, doelen op eigen niveau, het niet volgen van de basisinstructies, dit gebeurt n.a.v. een IHP of OPP en wordt besproken met IB en ouders). De leerkracht observeert welke leerlingen behoefte hebben aan welke differentiatie en past, in overleg met de leerlingen (evt. IB en ouders), het werk en de taakbrief aan. Voor meer- en hoogbegaafde leerlingen hanteert de school het HB-beleid. Iedere vrijdag HB-gesprekken/activiteiten van 13.15 uur-14.00 uur met Birgitte van Heek(IB/HB-begeleiding).

51

Doelmatigheid Doelen leren stellen De leerlingen stellen hun eigen (leer)doelen op. Ze doen dit door gebruik te maken van de evaluatie en reflectie momenten, de klas/ leerling en lesrapporten uit Snappet, tips en tops die ze ontvangen tijdens de (samen)werkmomenten en presentaties en de doelenmuur. Ze leren zichzelf leervragen te stellen en deze smart te formuleren. Deze doelen worden geëvalueerd en gereflecteerd op te taakbrief maar ook tijdens groepsmomenten in coöperatieve werkvormen.

52

Zelfstandig werken Het zelfstandig werken houdt in dat leerlingen zelfstandig de geplande taken uitvoeren. Tijdens het zelfstandig werken kan de leerkracht (verlengde) instructies geven. Bij zelfstandig werken worden er naast het stoplicht, de timetimer, de taakbrief, meerdere hulpmiddelen ingezet. Hier zijn de leerlingen (een uitzondering daargelaten) zelf verantwoordelijk voor.

Nakijken Snappet! geeft de leerlingen directe feedback; ze krijgen de mogelijkheid het werk te verbeteren. De leerkracht kan dit volgen op het dashboard van Snappet! Momenteel geldt dit voor rekenen, taal, spelling, technisch lezen, automatiseren(rekenen) en NieuwsBegrip XL. De leerlingen kijken het overige gemaakte werk zelfstandig na. De antwoordboeken liggen op een centrale plek, die bij de leerlingen bekend is. De leerkracht kijkt steekproefsgewijs na.

53

Wereld Oriëntatie wordt klassikaal nagekeken/gepresenteerd/geëvalueerd daar wij in thema’s werken geënt op ontdekkingsgericht leren. Nakijken door leerlingen gebeurt met een groen potlood/pen, de leerkracht gebruikt een andere kleur pen. Toetsen worden door de leerkracht nagekeken.

Evalueren/ reflecteren: De leerlingen evalueren na iedere les hun eigen werk (product). Voorafgaand aan de

lessen is bekend wanneer het doel van de les nabesproken wordt. De leerlingen

leren onderscheid maken tussen het werk afhebben en het doel van de les behalen.

Hiervoor hebben zij een apart vakje op de taakbrief. Iedere dag wordt er na het

zelfstandig werken met de leerkracht geëvalueerd (product/proces). De manier

waarop is wisselend en afhankelijk van het doel van de leerkracht. Iedere vrijdag

evalueren en reflecteren de leerlingen hun week op de taakbrief:

o Waar is de leerling trots op; o Welke doelen niet behaald, hoe komt dit; o Wat heeft de leerling nodig om de doelen wel te behalen; o Beantwoorden van wisselende reflectievragen (zie document

reflectievragen); o Waar gaat de leerling volgende Daltonweek op letten.

Dit vullen de leerlingen individueel in, vervolgens gaan zij met hun maatje in gesprek over de samenwerking. Op dat moment kan de leerkracht ook met enkele leerlingen in gesprek gaan.

54

Kind gesprek

Huiswerk Iedere dinsdag en vrijdag krijgen de leerlingen uit groep 7 en 8 maakwerk als huiswerk mee. Dit wordt dit in de agenda geschreven. Dat wat dinsdag meegaat, wordt vrijdag ingeleverd en vice versa. Kwaliteit staat boven kwantiteit. De leerkracht bepaalt welk vak en hoeveel oefenstof er mee naar huis gaat. Het huiswerk sluit dus aan bij het niveau van de leerling; herhaling/verdieping van de lesstof. De leerlingen krijgen leerwerk mee wanneer er een toets op de planning staat. Het leerwerk is minimaal een week van tevoren bij de leerlingen bekend en wordt in de agenda geschreven. Dit geldt voor groep 6,7 en 8. Het huiswerk is de verantwoordelijkheid van de leerling. De leerkracht houdt wel een overzicht bij. Wanneer het huiswerk driemaal niet gemaakt/meegenomen is, worden de ouders/verzorgers hiervan op de hoogte gebracht. Dit geldt voor groep 7 na de herfstvakantie en voor groep 8 het gehele jaar. Bij een vierde keer worden de ouders op school gevraagd om samen met de leerling en de leerkracht een huiswerkcontract op te stellen. Het doel hiervan is samen kijken naar de behoeften van de leerling; wat heeft hij/zij nodig om het huiswerk te maken/mee te nemen. Het huiswerkcontract wordt na vier weken met de leerling en de ouders geëvalueerd. Leerlingen uit groep 7 en 8 mogen zelf ook huiswerk aanvragen, zij hangen dan een post-it op met de doelen waar zij huiswerk voor willen krijgen en hoeveel blaadjes. Bordsessie (KindKracht) Als leerkrachten werken we met de methodiek LeerKRACHT om doelen en acties op te stellen voor een bepaalde periode en deze gericht te implementeren en evalueren. Deze werkwijze hebben we doorgevoerd in de klas. Met de kinderen worden doelen voor de komende periode bepaald, hierbij bedenken we acties om deze doelen te behalen en evalueren we aan het eind van de afgesproken periode of het doel is behaald. Deze doelen zijn, vakinhoudelijk op product (we willen graag 80% scoren voor

55

het eerstvolgende signaaldictee) en proces (hoe kunnen we elkaar helpen haalbare doelen te stellen?) gericht en kunnen ook van organisatorisch aard zijn (het regelen van een het afscheid van een leerling). Naarmate het jaar vordert, worden deze doelen inhoudelijker en SMART-er. Door acties te bespreken leren leerlingen gericht naar elkaar te kijken en elkaar aan te spreken op genomen verantwoordelijkheid. (Feedback geven en ontvangen)

Dalton principes Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op het moment dat een doel niet behaald gaat worden en zoeken naar een oplossing om het doel toch te behalen. Daarnaast zetten ze een actieplan op dit doel te gaan behalen. De leerlingen hebben de vrijheid om keuzes te maken en leren dat zij uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor deze keuzes. Zelfstandigheid: De leerlingen leren de bordsessie zelf te leiden en denken na over het eigen en het groepsleerproces. Samenwerken: De leerlingen spreken elkaar aan op het opgestelde doel, wie welke acties voor zijn rekening neemt en komen al samenwerkend tot afspraken over doelen en acties. Door gezamenlijke evaluatiemomenten leren de leerlingen kritisch kijken naar elkaars werk, hierover in gesprek te gaan en samen oplossingen en vervolgaanpakken te bedenken. Doelmatigheid: Leerlingen leren doelen te formuleren, acties bedenken om deze doelen te behalen en prioriteiten te stellen Reflectie: Leerlingen leren gericht kijken naar gestelde doelen en of deze behaald zijn en wat er moet gebeuren als dit niet het geval is. Borging: Leerlingen leren behaalde doelen te behouden of ervoor te zorgen dat deze opnieuw onder de aandacht komen.

Samenwerken

Maatjes Groep 6 leerlingen hebben elke week een vast maatje. De maatjes worden elke maandag gewisseld. De maatjes hangen zichtbaar op het bord en worden vermeld op de taakbrief. Een maatje heeft de volgende taken: - Vaste maatje in de rij - Samenwerkingsopdrachten maken - Is degene waarmee je de huishoudelijke taak uitvoert

- Is de eerste aan wie je hulp vraagt Groep 7 en 8 leerlingen hebben geen vaste maatjes, ze maken hun keus door gebruik te maken van de kwaliteitenmuur en zijn zelf verantwoordelijk voor het doel tot samenwerken.

56

Kwaliteitenmuur De leerlingen zien elkaars kwaliteiten en maken hiervan gebruik. In de klas hangen de verschillende vakgebieden uitgeschreven. Iedere leerling heeft zichzelf bij minimaal één vak ingeschreven. Wanneer een leerling ergens niet uitkomt, kan hij/zij hier zien wie hem/haar hierbij kan helpen.

Daltonprincipes Verantwoordelijkheid: De verantwoordelijkheid om hulp te zoeken en te verlenen. Zelfstandigheid: Zelfstandig hulp zoeken en hulp geven. Samenwerking: Duidelijke afspraken kunnen maken met een ander en met iedereen samen kunnen werken. Doelmatigheid: Leerlingen leren elkaars talent een te zien en deze in te zetten voor het behalen van doelen. Reflectie: Leerlingen leren te kijken naar wat ze allemaal kunnen en hoe zij een ander en zichzelf kunnen helpen. Borging: Regelmatig bespreken of een ieder nog op de talentenmuur vertegenwoordigd is en wie er van een ander heeft geleerd of wie een ander iets heeft geleerd.

Werkplekken De leerlingen gebruiken in de klas hun eigen tafel, lege tafels, de instructietafel, de tussenruimte en de muurplank (groep 7 en 8). Er zijn in groep 6 een leeshoek en computertafel aanwezig op de gang. Er bevinden zich voor de groepen 7 en 8 vier werkplekken op de grote gang en in de samenwerkruimte (voormalige groep 3) en zes in stilteruimte (voormalige groep 8). Ook zijn er vier computertafels aanwezig in de tussenruimte bij groep 7 en 8. Met magnetische naamkaartjes geven de

57

leerlingen aan dat zij elders aan het werk zijn. Het stoplicht op de gang is altijd oranje en in de stilteruimte altijd rood. De leerlingen houden zelf de tijd in de gaten en zorgen ervoor dat eenieder de mogelijkheid van het werken op een van deze plakken kan benutten (15-20 minuten/ één taak).

Daltonprincipes

Verantwoordelijkheid: De kinderen hebben de vrijheid om zelf een werkplek te kiezen en zijn daarbij verantwoordelijk voor de keuzes die ze hierin maken. Zelfstandigheid: De leerlingen pakken/gebruiken hulpmiddelen die ze nodig hebben om hun doel te behalen ongeacht de gekozen werkplek. Samenwerking: Een goede samenwerking is nodig om de met elkaar de gemaakte afspraken m.b.t. de gekozen werkplek na te komen en eenieder de mogelijkheden bieden die de werkplekken te gebruiken. Doelmatigheid: Leerlingen leren te kiezen voor een werkplek die de werkhouding/ het werktempo positief beïnvloed. Deze keuze moet bewuste keuze zijn. Reflectie: Leerlingen leren reflecteren op de keuze van de werkplek. Borging: Leerlingen bedenken een volgende keer waarom ze voor een bepaalde plek zullen kiezen.

58

Materialen Studybuddy In de klas zijn twee studybuddy’s aanwezig. Tijdens toetsen zijn deze bestemd voor leerlingen die concentratieproblemen ervaren. Tijdens het zelfstandig werken mogen leerlingen deze pakken wanneer ze er behoefte aan hebben.

Koptelefoons In de klas zijn twee koptelefoons aanwezig. Tijdens toetsen zijn deze bestemd voor leerlingen die concentratieproblemen ervaren. Tijdens het zelfstandig werken mogen leerlingen deze pakken wanneer ze er behoefte aan hebben. Enkele leerlingen hebben een eigen koptelefoon.

Handelingswijzers De leerlingen gebruiken door sturing/begeleiding van de leerkracht of naar eigen inzicht handelingswijzers, deze liggen op een vaste plek en zijn voor alle leerlinge bereikbaar.

59

Overige materialen Alle materialen liggen op voor de leerling bereikbare plaatsen. Uit magazijnen worden materialen onder begeleiding van een leerkracht gepakt door de leerlingen.