cursus:

Van kerndoel naar handelingsplan

> Over deze cursus 3 > De kerndoelen 6 > Schoolplan, jaarplan, leerlijnen 10 > Van kerndoel naar leerlijn en handelingsplan 12 > Observeren 17 > Didactische werkvormen 19 > Reflectie 23 > Theoriebron 1: De kerndoelen 25 > Theoriebron 2: Schoolplan, jaarplan, leerlijnen 27 > Theoriebron 3: Van kerndoel naar leerlijn en handelingsplan 28 > Theoriebron 4: Observeren 30 > Theoriebron 5: Van kerndoel naar leerlijn en handelingsplan 32 > Werkmodel: Cursusplanning 34 > Beoordeling 35 

>Inhoud

Colofon Uitgeverij Edu’Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Auteurs Elisabeth Bosma en ROC Mondriaan Titel Van kerndoel naar handelingsplan Vormgeving Binnenwerk: DBD design/Ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast

ISBN 978 90 3720 703 3 Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v.

Eerste druk/derde oplage

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

© Uitgeverij Edu’Actief b.v. 3

In deze cursus ga je aan de slag met kerndoelen. Waar komen de kerndoelen vandaan, hoe zijn deze tot stand gekomen? Waarom zijn er kerndoelen? Vervolgens ga je je bezighouden met handelingsplannen.

Beoordeling Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Deze punten kun je achter in dit boek vinden. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn:

• actieve deelname aan de lessen

• nette uitwerking van de opdrachten

• afgeronde processtappen voor het maken van het beroepsproduct.

Je toekomstige collega

>Over deze cursus

Doelstellingen• Je kunt aangeven wat een kerndoel is.

• Je kunt aangeven waarom wordt gewerkt met kerndoelen.

• Je kunt het verschil aangeven tussen een tussendoel en een kerndoel.

• Je kunt uitleggen wat een leerlijn is.

• Je kunt aangeven wat een schoolplan is.

• Je kunt uitleggen wat de verbinding is tussen een leerlijn en een kerndoel.

• Je kunt aangeven wat een handelingsplan is.

• Je kunt het verschil aangeven tussen een groepshandelingsplan en een individueel handelingsplan.

• Je kunt de vaste elementen noemen die een handelingsplan moet bevatten.

• Je kunt aangeven bij welk onderdeel ondersteund kan worden en je kent je eigen grenzen.

• Je kunt een invulling bedenken voor de uitvoering van een handelingsplan.

Naam: Rosalie van der Graaf

Werkzaam bij: Basisschool De Toermalijn

Medewerkers: 14 leerkrachten, 1 onderwijsassistent, 1 remedial teacher, 1 intern begeleider, 1 directeur

Werkzaam als: Onderwijsassistent

Soort werkzaamheden: Ondersteunen van de leerkrachten van de middenbouw bij zorgleerlingen (bijvoorbeeld extra lezen of rekenen) of met een groepje leerlingen activiteiten uitvoeren. Assisteren bij handvaardigheidslessen, zorgen voor voldoende materialen en zorgen voor een nette/opgeruimde werkomgeving.

Over de werkomgeving: De Toermalijn is een gezellige school met veel zeer betrokken ouders. Mijn collega’s zijn aardig en behulpzaam.

Wat is er leuk aan je werk:

De uitspraken die kinderen doen! Elke dag hoor ik een kind wel iets zeggen waarvan ik denk: dat moet ik opschrijven!

Grootste blunder: Ik was laatst met een groepje leerlingen aan het kleien en het lukte niet zo goed. Het wilde niet aan elkaar blijven zitten en het brak steeds. Bleek dat ik de verkeerde klei had gekocht!

Waar werk je aan: Ik ben een hoek over taal- en schrijfactiviteiten aan het opzetten voor het taalatelier in onze school.

Van kerndoel naar handelingsplan 4

Beroepsproduct: Een lesvoorbereiding maken

Dit beroepsproduct inleveren voor:

Hieronder staat een handelingsplan. Het is de bedoeling dat jij de komende tijd twee keer per week met de leerling uit dit handelingsplan gaat werken. Beschrijf stap voor stap wat je gaat doen bij de uitvoering van het handelingsplan.

Handelingsplan Vakgebied Lezen

Naam: Janine Huisman Geboortedatum: 15-05-2003 Groep: 3 Periode HP: 10-01-2010 t/m 07-03-2010 Evaluatie: 10-03-2010 Beginsituatie Janine heeft alle letters en tweetekenklanken aangeleerd gekregen. De medeklinkers, korte en lange klanken kent ze goed. Met de tweetekenklanken heeft ze soms nog moeite. Bij het lezen blijft ze spellend lezen, ze komt niet tot vloeiend lezen. Op de AVI-toets van M3 heeft ze een D-score behaald. Hulpvraag Wat heeft Janine nodig om tot vloeiend lezen te komen?

© Uitgeverij Edu’Actief b.v. 5

Doelstelling: • Janine kan alle tweetekenklanken vlot en correct benoemen.

• Janine kan mkm-woorden vlot en correct lezen.

• Janine beheerst de techniek van het zingend lezen en spelt woorden niet meer.

• De AVI M3-toets wordt voldoende gemaakt. Uitvoering Janine krijgt twee keer per week dertig minuten individuele ondersteuning buiten de klas van een onderwijsassistent. In deze tijd wordt aandacht besteed aan het flitsen van woorden, het extra oefenen van de tweetekenklanken en het maken van leeskilometers. Alles in het kader van lezen leuk houden en Janine gemotiveerd houden voor het lezen. Middelen en materialen We maken gebruik van de methode Veilig Leren Lezen. Daarnaast van leesboekjes en leesspelletjes. Evaluatie Dit handelingsplan wordt geëvalueerd op 10 maart 2010. Processtappen • Maak een planning.

• Stel de eerste lesvoorbereiding op, gebruik opdracht 24.

• Stel de tweede lesvoorbereiding op, gebruik opdracht 25. Laat elke processtap goedkeuren door je docent voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen beroepsproduct

• Voor elk lesplan moet je minimaal één werkblad maken of kiezen voor het oefenen van de tweetekenklanken Gebruik opdracht 20.

• In het lesplan moet beschreven worden hoelang je aan een opdracht/spel gaat werken.

• De punten waarop je beroepsproduct wordt beoordeeld, kun je achter in dit boek vinden in het hoofdstuk ‘Beoordeling’.

Werkmodel: Cursusplanning

Werkmodel: Woordenlijst op www.factor-e.nl

Taal Taal Taal Taal

• Neem deze cursus door en onderstreep de woorden die je niet kent.

• Noteer deze woorden in de woordenlijst en zet de betekenis erbij.

• Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens de cursus, voeg je toe aan de woordenlijst.

• Na afloop van de cursus neem je dit overzicht op in je taalportfolio.

Van kerndoel naar handelingsplan 6

We beginnen bij onszelf. Bij alles wat we doen hebben we een doel. We gaan dit eerst bij onszelf onderzoeken.

• Vul de opdracht in en ga daarna in viertallen zitten en bespreek je antwoorden.

– Je doet nu de opleiding voor onderwijsassistent. Waarom heb je gekozen voor deze opleiding?

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Wat is je doel met deze opleiding?

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Heb je ook een bijbaan? Zo ja, waarom? Wat is het doel van je baan?

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Wat doe je graag in je vrije tijd?

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Wat is het doel van deze vrijetijdsbesteding?

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

Toen je op de basisschool zat, waren er ook doelen die je moest bereiken.

• Schrijf per vakgebied een paar doelen op die je gehaald hebt op de basisschool. – Lezen:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

>De kerndoelen

Doelstellingen• Je kunt aangeven wat een kerndoel is.

• Je kunt aangeven waarom wordt gewerkt met kerndoelen.

• Je kunt het verschil aangeven tussen een tussendoel en een kerndoel.

Opdracht 1: Je eigen doelen

Opdracht 2: Doelen op de basisschool

© Uitgeverij Edu’Actief b.v. 7

– Spelling:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Rekenen:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Nederlands:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Aardrijkskunde:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Geschiedenis:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Verkeer:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

De kerndoelen zijn niet zomaar opeens bedacht. Daar is een reden voor geweest.

• Schrijf in jullie eigen woorden op waarom de kerndoelen er zijn gekomen.

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

Opdracht 3: Tijdslijn van de kerndoelen

Theoriebron 1: De kerndoelen

Van kerndoel naar handelingsplan 8

1990 2000 2010

• De kerndoelen zijn onderhevig aan verandering. Geef op de tijdbalk hierboven de volgende momenten aan: – eerste versie van de kerndoelen + het aantal kerndoelen – tweede versie van de kerndoelen + het aantal kerndoelen – derde versie van de kerndoelen + het aantal kerndoelen.

• Er zijn steeds minder kerndoelen. Betekent dit dan ook dat kinderen steeds minder hoeven te kennen en te kunnen? Bespreek in viertallen of het aantal kerndoelen iets zegt over wat ze moeten kennen en kunnen. Schrijf hieronder kort op wat jullie belangrijkste bevindingen zijn.

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

Er zijn kerndoelen opgesteld voor Nederlands, Engels, Fries, Rekenen/Wiskunde, Oriëntatie op jezelf en de wereld, Kunstzinnige oriëntatie en Bewegingsonderwijs.

• Hieronder zie je een aantal kerndoelen. Geef aan bij welk vakgebied deze horen.

– De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van het cultureel erfgoed.

___________________________________________________________________________________________________________________________

– De leerlingen leren de rekenmachine met inzicht te gebruiken.

___________________________________________________________________________________________________________________________

Opdracht 4: Bij welk gebied hoort het kerndoel?

© Uitgeverij Edu’Actief b.v. 9

– De leerlingen leren de schrijfwijze van enkele eenvoudige woorden over alledaagse onderwerpen.

___________________________________________________________________________________________________________________________

– De leerlingen leren meten en leren rekenen met eenheden en maten, zoals tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.

___________________________________________________________________________________________________________________________

– De leerlingen leren over belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

___________________________________________________________________________________________________________________________

– De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden.

___________________________________________________________________________________________________________________________

– De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen.

___________________________________________________________________________________________________________________________

Hierboven heb je een aantal kerndoelen gelezen. Zoals je ziet zijn het grote doelen die niet in één keer bereikt kunnen worden.

• Kies een van de bovenstaande doelen uit en beschrijf hieronder uitgebreid wat bij dit doel aan bod zou kunnen komen.

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________

Opdracht 5: Bij het kerndoel

Van kerndoel naar handelingsplan 10

Wanneer je aan je stage begint, kom je in aanraking met veel vaktermen. Je hebt nu vast de termen 'schoolplan', 'schoolgids' en 'zorgplan' wel eens voorbij horen komen. Hieronder staan enkele termen.

• Vul bij elke term in wat deze betekent. Bijvoorbeeld:

– Zorgplan: Het plan dat de school schrijft over hoe ze de leerlingenzorg de komende vier jaar gaat aanpakken/invullen. Nu jij!

– Schoolplan:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Schoolgids:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Jaarplan:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Leerlijn:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Handelingsplan:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

– Kerndoel:

___________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________

>Schoolplan, jaarplan, leerlijnen

Doelstellingen• Je kunt uitleggen wat een leerlijn is.

• Je kunt aangeven wat een schoolplan is.

Opdracht 6: Termen in het onderwijs

Theoriebron 2: Schoolplan, jaarplan, leerlijnen