‘Welzijn doen we

samen.’

Startnotitie Pilot gemeente Zederik:

2

Startnotitie Pilot gemeente Zederik: ‘welzijn doen we samen’Deze startnotitie beschrijft op welke wijze invulling gegeven kan worden aan ‘Welzijn doen we samen’ op basis van de eerste verkennende gesprekken vanuit de startgroep.

StartgroepDe startgroep bestaat uit vertegenwoordigers van• Gemeente Zederik in de personen van Wethouder

Hans Freije en beleidsmedewerker WMO Hanneke Luijten en griffier en projectleider , Floor de Lange,

• Syndion in de personen van regiomanager Trudy van Asch van Deenen, projectleider WMO clustermanager, Tamara Hoogesteger , projectleider WMO Kind en gezin Ellis van den Berg,

• Cosensis in de personen van: procesbegeleider en inhoudelijk deskundige Wim Wink en architect duurzaam organiseren Bartele Bouma, projectleider duurzaam organiseren Luc Verberne en communica-tiestrateeg Oscar Roelofs

3

1 InleidingDe afgelopen maanden hebben tussen bovengenoemde mensen (in wisselende samenstellingen) gesprekken plaatsgevonden over hoe invulling te geven aan het begrip ‘welzijn doen we samen’ . In deze gesprekken hebben we verkend hoe het concept ‘dorpshuis’ hiervoor als vliegwiel kan dienen. En wat dan belangrijke kaders en uitgangspunten zijn voor de weg er naar toe. Belang-rijk uitgangspunt hierbij is dat de pilot een zo breed mogelijke uitstraling krijgt binnen en eventueel zelfs buiten de gemeentegrenzen en dat andere organisaties en instanties waar mogelijk aangehaakt worden.In de sessie van 28 nov jl. met de startgroep op het gemeentehuis Zederik is afgesproken om hiervoor een pilot te starten in Meerkerk vanuit een gemeenschappe-lijke ambitie, die is opgebouwd uit de kernboodschappen van de drie initiatiefnemende organisaties, zijnde:

• ‘welzijn doen we samen’, Gemeente Zederik

• ‘kwaliteit van leven’, Syndion

• ‘duurzaam organiseren’, Cosensis

Cosensis is gevraagd voor deze pilot de startnotitie te schrijven , die gebruikt kan worden voor communicatie en besluitvorming binnen de gemeente Zederik, Syndion en de regio.

4

2 Achtergrond De huidige sociaal-maatschappelijke, macro-economische, demografische en politieke ontwikkelingen leiden tot een groot aantal veranderingen voor gemeenten en zorgorganisaties in het veld. Deze hebben zo’n impact dat gemeenten en zorgorganisaties zich als het ware opnieuw moeten gaan uitvinden.

Dit brengt een ingrijpende transitie met zich mee en de noodzaak en urgentie is hoog.Denk alleen maar aan nieuwe wetgeving per eind 2013 op het gebied van WMO en AWBZ. Gemeente Zederik en Syndion zijn zich hiervan bewust.

“Problemen kunnen niet opgelost worden met

dezelfde logica alsdie de problemen heeft gecreëerd.”

- Einstein-

De essentie van deze transitie is de vraag hoe met min-der geld op (deels fundamenteel) andere wijze betere kwalitatieve zorg en/of ondersteuning geleverd kan worden. Belangrijke accenten hierbij zijn:• versterken eigen kracht en informele zorg • organiseren integrale cliëntregie bij meervoudige

cliëntvragen• versterken samenredzaamheid in de wijk/gemeente

5

Cosensis heeft een aanpak en visie ontwikkeld waarmee dit gerealiseerd kan worden.

Formuleren  maatschappelijk  perspec3ef  en  gedeelde  waarden  

Gemeente  en  Syndion  in  regierol  

Start  co-­‐crea3e  met  aanbieders  en  burgers  

Gezamenlijk  proces  van  duurzame    maatschappelijke  waardecrea3e:  Broedplaatsen  

Van A naar B, via B: Expliciteren maatschappelijk perspectief dorpshuis en gedeelde waarden

• Ervaringsleren• Toekomstgericht• Dialoog• Verbindend• Verleidend, uitnodigend• Gericht op kansen• Verbinden van kleinschalige trajecten

6

De visie is gebaseerd op ervaringsleren en toekomstge-richt samenwerken, en gebaseerd op Theory U. Dit is een bewezen methodiek voor het aanpakken van complexe sociaal maatschappelijke vraagstukken waar diverse partijen met verschillende belangen bij betrokken zijn. Deze procesaanpak dient hierbij als leidraad en geeft een kader om te ontdekken en te bepalen waar we staan en welke volgende stap we willen, kunnen en moeten zetten.

Cosensis werkt in haar aanpak in cocreatie met alle betrokkenen. Cosensis zelf bestaat ook uit een samen-werkingsverband waarbinnen diverse marktpartijen samen werken ter ondersteuning van het duurzaam oplossen van complexe maatschappelijke vraagstukken. Cosensis faciliteert hiervoor broedplaatsen, waarin bui-ten de bestaande kaders van de betrokken organisaties op een vernieuwende, creatieve en verbindende manier samen werken betekenis geven aan duurzame en prakti-sche oplossingen.

Wat is nodig?

• Lef, om te beginnen• Vertrouwen, in proces en betrokken mensen• Holistische verbindende aanpak• Doorzettingsvermogen, om te bereiken wat je wilt

Begin met de eerste stap: een nadere kennismaking, toelichting en dialoogover perspectief en waarden.

7

3 Gedeelde betekenis tot nu toe; pilot concept dorpshuis In de laatste bijeenkomst van 28 nov jl. is afgesproken om op basis van onze gedeelde ervaring en hiervoor benoemd proces een pilot te starten. Deze pilot heeft als scope het opnieuw betekenis geven aan het concept Dorpshuis in de nieuwe duurzame burgersamenleving. De ervaringen die in deze pilot worden opgedaan kunnen als basis dienen voor eventuele vervolgprocessen binnen de gemeente Zederik en daarbuiten.

3.1 Gedeelde ambitie en doelstelling ‘welzijn doen we samen’

Dit betekent:• Iedereen doet mee • Iedereen in zijn kracht• Waarden gedreven• Dorpshuis als vliegwiel (broedplaats)• Toekomstgericht

Uit onze ontmoetingen is gebleken dat we met elkaar de visie delen dat integrale oplossingen binnen het sociale domein alleen gerealiseerd kunnen worden als betref-fende marktpartijen, financiers en burgers meer en anders gaan samenwerken. En gezamenlijk de integrale cliëntvraag of vraag van de burgers centraal stellen en vertalen naar gemeenschappelijke ambities en perspec-tieven. Vervolgens zijn we samen op zoek gegaan naar geschikte aanknopingspunten om deze ontwikkeling op gang te krijgen. De doorontwikkeling van het dorpshuis/dorpshuizen in Meerkerk lijkt hiervoor in aanmerking te komen. Enerzijds omdat er acuut vraagstukken spelen in relatie tot beheer en kosten, anderzijds omdat het ‘con-cept dorpshuis’ het vehikel kan zijn om de drie decentra-lisaties, ‘welzijn doen we samen’ en ‘kwaliteit van leven’ in de praktijk gestalte te geven.

8

3.2 Perspectief ‘welzijn doen we samen’: ‘het concept dorpshuis als vliegwiel’

Genoemde aanknopingspunten Dorpshuis

Gemeente• Doorontwikkelen als ontmoetingsplaats, van

en voor burgers• Bundelen inzet vrijwilligers• Rendabele en passende beheerconstructie,

synergie voordelen (ook qua vervoer etc)• 3 decentralisaties in de praktijk• Realiseren leefbaarheidsvisie• Betrekken kansrijke initiatieven als beursvloer,

de overburen etc.

Syndion• Dienstverlening Syndion aanbieden in dorps-

huis, maaltijden

• Spreekuur Syndion in dorpshuis (integrale cliëntvraag kwaliteit van leven) voor alle burgers

• Leer/Werktrajecten binnen dorpshuis• Ontmoetingsplaats voor ambulante cliënten

Gezamenlijke aanknopingspunten• Ontwikkelen vanuit gedeeld perspectief• Zwaan kleef aan• Betrekken alle burgers (kwetsbare) burgers,

en burgers participerend via verenigingen, bedrijven, instellingen• Slim aansluiten op regionale dynamiek• Dorpshuis als 2e thuis voor alle burgers, verenigingen, organisaties

9

Het perspectief is het doorontwikkelen van het ‘concept dorpshuis’ van de gemeente Zederik tot een nieuwe betekenisvolle plek voor en van de inwoners van de gemeente. Deze zogenaamde ontmoetingsplek is geschikt en uitnodigend voor vele kleinschalige activi-teiten. De ambitie is dat al deze groepen zich thuis gaan voelen in het dorpshuis. De activiteit en dynamiek die dit teweeg zal brengen in het dorpshuis geeft kansen om:

Voor de gemeente • de inzet van vrijwilligers in het dorp te bundelen • financieel en maatschappelijk rendabele beheercon-

structie te ontwerpen voor het dorpshuis• een ontmoetingsplek te creëren voor burgers die nu

nog niet actief zijn in het dorpshuis of verenigingsleven• inzichtelijk te krijgen welke thema’s er leven in het

dorp waarlangs de leefbaarheidsvisie 2030 ingevuld kan worden

• individuele thema’s van kwetsbare burgers te lokalise-ren die preventief kunnen worden opgepakt

• synergie voordelen te behalen in relatie tot vervoer, bezetting, door dingen samen te doen, (waardoor bv zorgkantoor ook sponsor kan worden).

Voor Syndion• activiteiten te ontwikkelen voor ambulante cliënten

van Syndion (en andere maatschappelijke organisaties)• kennis en kunde van Syndion (en andere maatschap-

pelijke organisatie) in te zetten rond activiteitenbege-leiding, kwaliteit van leven en andere te ontwikkelen functies rond het concept dorpshuis

10

3.3 Perspectief pilot in het licht van transities

Het perspectief van het concept dorpshuis appelleert aan de visie om de eigen kracht van burgers en de samenredzaamheid van burgers te vergroten. Dit raakt meerdere domeinen van/binnen de gemeente. De pilot is dus uitermate geschikt om praktijk casuïstiek te krijgen t.b.v. 3D ontwikkeling en/of ontschottingsprocessen.Daarnaast biedt het voor de maatschappelijke partijen (waaronder Syndion) een ideale kans om al werkende uit te vinden hoe de nieuwe samenwerkingsverhoudingen met de gemeente zich in de praktijk kunnen uitkristal-liseren. En hoe deze vervolgens te vertalen is in een dienstverleningsovereenkomst welke aansluit bij wet en regelgeving, budgettaire ruimte enerzijds en ondersteu-nend is aan de (integrale) vraag van de burgers ander-zijds. Alle betrokken partijen kunnen zo ‘ervaringsgewijs’ inzicht krijgen en invulling geven aan de eigen transfor-matievraagstukken.

B  

Eigen  kracht  

Informele  zorg  

Collec5eve  voorzieningen  

Individuele  voorziening  

Duurzame  oplossing  van  maatschappelijke  vraagstukken  

Gemeentelijke  regie  

Maatwerk  aanpak:    crea5eve  arrangementen  

Gewenst perspectief gemeenteBurgers, vrijwilligers en aanbieders geven gezamenlijk betekenis aan duurzame oplossingen voor maatschap-pelijke vraagstukken in gemeente Zederik, met de gemeente als kaderstellende regisseur.

11

3.4 Waarden en functies ‘concept dorpshuis’

Meer en anders samenwerken vraagt om een sterk gezamenlijk commitment en betrokkenheid. Verbinding is essentieel. Deze verbinding wordt het sterkst verankerd vanuit een gemeenschappelijke set van waarden.

Collec&eve  Ambi&e  

Missie  +  kernwaarden  

Gemeente  &  Syndion  

Waarden  Dorphuis  

Func&es  Dorpshuis  

Opdracht  Brainstorm:  Geef    het  concept  dorpshuis  inhoud  en  vorm  

Welke  kleur  past  hierbij?  

Welke  smaak,  geur  past  hierbij?  

Welke  cultuur  past  

hierbij?  

Welk  beeld  past  hierbij?  

Welke  woorden  passen  hierbij?  

Welk  concept  past  

hierbij?  

Welke  naam  past  hierbij?  

Welke  persoonlijkheid  past  hierbij?  

Welk  karakter  past  

hierbij?  

Welke  visuele  

kenmerken  passen  hierbij?  

Welke  ac&viteiten  passen  hierbij?  

Welke  saillante  kenmerken  

passen  hierbij?  

Welke  klanten  passen  hierbij?  

Welke  energie  past  

hierbij?  

Welke  rela&e  met  odprachtgevers  passen  hierbij?  

Gemeente  &  Syndion  

12

Op het moment dat je samen achter dezelfde waarden staat met elkaar en vanuit die zelfde set van waarden in actie komt is de succeskans het grootst. Natuurlijk moet je ook weten wat je met elkaar wilt gaan doen. Vandaar dat de eerder neergezette collectieve ambities vertaald worden naar functies en waarden. Deze ‘oefening’ heeft de startgroep tijdens de sessie van 28 nov jl. met elkaar uitgevoerd om vast te stellen of er in deze startgroep voldoende gemeenschappelijke basis is voor de pilot “Het nieuwe Dorpshuis in de nieuwe duurzame burger-samenleving.” De resultaten hiervan zijn uitgewerkt in het kader.

Om gezamenlijke ambities te kunnen realiseren is het van belang om vanuit gedeelde waarden te werken. Uit onze sessie van 28 november zijn de volgende waarden naar voren gekomen.

• thuis en welkom voelen• inspirerend, energiek, genieten• aantrekkelijk (glamour in de polder)• broederschap, geven en delen en binden (bier als

metafoor)• verbindend en wederkerig (tussen kleinschalige initia-

tieven)• eenvoudig, praktisch (boeken, klusjes, ditjes en datjes)• toegankelijk (ook sociale media en internet)• maatwerk voor iedere doelgroep• vernieuwend, ruimte voor het nieuwe, loslaten van het

oude, grensverleggend• verrijking van het leven• magnetiserend/ voorbeeldfunctie (ook voor andere

gemeenten/kernen)• relatie met historie• relatie met natuur

13

14

15

16

17

Gekoppeld aan deze waarden zijn de volgende functies geïnventariseerd.

• Dorpshuis Linde annex sporthal in Meerkerk dooront-wikkelen als ontmoetingsplaats, van zelfredzaamheid en samenredzaamheid

• Dienstverlening betrokken partijen aanbieden aan dorpshuis Meerkerk, (bv maaltijden service) spreekuur

• Vraagbaak; bijvoorbeeld cliëntservicebureau Syndion inzetten voor ontsluiten integrale cliëntvraag, zo infor-meel als mogelijk

• De ambulante zorg Syndion verbreden met eigen kracht, gericht op versterken eigen regie en/of gebruikmaken van ontmoetingsruimte dorpshuis

• Kennis ambulante zorg Syndion inzake ontwikkelen kwaliteit van leven/welzijn inzetten voor andere doel-groepen (welzijnsambassadeurs) die gebruik maken van dorpshuis

• Samen doorontwikkelen van integrale cliëntregie bij meervoudige zorgvraag cq vraagstukken sociale domein(gemeente financieel, Syndion zorginhoudelijk)

• Inzetten werktrajecten binnen dorpshuis

• Sport• Recreatie• Bibliotheek/ruilsysteem• Ontwikkelfunctie• Flexplekken• Repaircafe• Gemeenschappelijke huishouding gebruikers• Maatschappelijke stages• Restauratieve voorziening• Pedagogische functie• Uitvalsbasis buurtcoaches, CJG etc. 1e lijns desk• Community jobs, werkplekken voor mensen met ach-

terstand tot arbeidsmarkt• Bezoekerscentrum• Toeristische en historische functie• 2e hands winkel

18

4 De volgende fase in het ontwikkelprocesOns voorstel is om als Cosensis al vast met stap 1 te star-ten, met de verkennende gesprekken met de te betrek-ken partijen. Dit proces kan wellicht parallel lopen aan de interne processen van de gemeente en Syndion. De volgende bijeenkomst kunnen we de uitkomsten van de ze verkenning synchroniseren met de uitkomsten van de interne doorvertaling binnen de gemeente en/of regio en Syndion. Met als uitkomst de agenda voor de bijeen-komst met alle geïnteresseerde partijen.

Het dorpshuis heeft een ideale mogelijkheid om burgers de gelegenheid te bieden met elkaar het ‘concept dorps-huis’ te ontwikkelen. Dit vraagt om een duidelijk kader. Dit kader willen we graag ontwikkelen met de belang-rijkste professionele partijen die hun kennis en kunde kunnen inzetten ter ondersteuning van het ontwikkelen van de bovengenoemde functies. Hierbij wordt gedacht aan de woningbouw coöperatie, buurtzorg, welzijnsorganisatie, zorgkantoor ……).

De eerste stappen zijn1 Professionele partijen deelgenoot te maken van de

pilot, hoe te verleiden om mee te doen (wat is hun urgentie, belang bij pilot, delen ze onze waarden, verkenning op wat de in te zetten kennis en kunde, menskracht en financiën van betrokken partijen is); waar nodig ook binnen de gemeente en Syndion

2 Burgers en verenigingen op de hoogte stellen en ver-leiden om mee te doen

3 samen met geïnteresseerde partijen en burgers een diepere verkenning te doen op de maatschappelijke thema’s die we graag willen aanpakken met deze pilot, door te vertalen in functies en een ieders rol en bijdrage in deze (kennis, mensen en middelen)

4 met welke functies gaan we starten, analyse van de lokale dynamiek op basis van vragen als:

- welke burgers kunnen het voortouw nemen (wie zijn de verbinders en regelaars)

- welke functies kunnen niet wachten - welke lopende initiatieven te adopteren - wat is organisatorisch en budgettair op korte ter-

mijn haalbaar/wenselijk5 Programmaplan welzijn doen we samen

19