2 2019RELATIEMAGAZINE VAN HET NEDERLANDS PARAMEDISCH INSTITUUT

INHOUD 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 14Sch

olingsa

anbod vo

or

handth

erapeuten

Het NPi, u

w persoonlijk

e

profess

ionalise

ringsp

artn

er

Fysioth

erapie vo

or pat

iënten op

de intensiv

e care

Leerlijn Longen: d

rie ro

utes

De effecte

n van fy

sieke

activ

iteit

op verm

oeidheid, fith

eid en

kwaliteit

van le

ven

Het NPi g

aat i

nternat

ionaal

Kennis-in-b

eweging: h

oe zat h

et

ook alweer?

Experim

entele senso

rimotoris

che

incongru

entie

Congres '

De Ove

rgan

g'

Dutch In

ternat

ional Stro

ke

Neurore

habilit

ation C

ourse

The com

plexity

of gro

in injury

2e in

ternati

onale

confer

entie

over

fysiot

herap

ie en

onco

logie

KIJK OOK OP WWW.NPi.NL

Congres ‘De overgang’Vrijdag 13 december

MUSCULOSKELETAAL

LE

ER

LIJ

NE

N UITGEBREID NPi-SCHOLINGSAANBODVOOR HANDTHERAPEUTEN

Leerlijn cursussen en

Skills Labs

Cursus ‘Handtherapie’3 dagen in voorjaar 2020

Cursus ‘Elleboogklachten: a state of the art’

8 en 22 november 2019

4 SKILLS LABS HANDTHERAPIE

Mobiliserende en corrigerende spalken

3 september 2019

Polsklachten23 september 2019

Artrose van de hand2 november 2019

Spalktherapie bij de kinderhand16 december 2019

Het NPi heeft naast de cursus ‘Handtherapie’ (3 dagen) en de opleiding ‘Handtherapie’ (12 dagen) inmiddels eenuitgebreid aanvullend scholingsaanbod ontwikkeld. Dit aanbod bestaat uit een leerlijn van zes masterclassesgericht op fysio- en ergotherapeuten die een NPi- of een andere opleiding ‘Handtherapie’ volgen of afgerond

hebben. Daarnaast is er een leerlijn met twee cursussen en vier skills labs ontwikkeld om specifiekeonderzoeks- en behandelvaardigheden te ontwikkelen. Deze skills labs kunnen ook gevolgd worden door

collega’s die de NPi-cursus ‘Handtherapie’ of vergelijkbare scholing gevolgd hebben. Hieronder een overzicht van de twee leerlijnen.

Leerlijn opleiding

en masterclasses

Opleiding‘Handtherapie’12 dagen, 4 stages, 4 toetsen

en casereport, start 27 maart 2020

6 MASTERCLASSES HANDTHERAPIE

Brain and hand21 september 2019

CMC 1-artrose 26 oktober 2019

Early active nabehandelingvan flexorpeesletsels

23 november 2019

De kinderhand7 december 2019

Extensorpeesletsels: PIP zone 3-4planning: voorjaar 2020

Polsklachtenplanning: voorjaar 2020 Op vrijdag 27 maart 2020 start

de tiende NPi-opleiding

'Handtherapie'.

Zie de NPi-cursuskalender

op www.npi.nl

Issue is het relatiemagazine vanhet Nederlands ParamedischInstituut (NPi). Met het NPiScholingsprogramma (mei en november) vormt Issue (februarien september) een alternerendekwartaaluitgave. Oplage: 25.000exemplaren. Beide uitgaven zijnook te vinden op de website van het NPi: www.npi.nl

ContactPostbus 11613800 BD AmersfoortT 033 421 61 00I www.npi.nlE info@npi.nl

twitter.com/paramedischvimeo.com/npifacebook.com/paramedischinstagram.com/paramedischlinkedin.com/company/nederlands-paramedisch-instituut

RedactieHarm AskesTinus Jongert

EindredactieGabriëlle Kuijer

VormgevingIdem Dito, Kampen

ISSU

E 2

- 20

193

HET NPi, UW PERSOONLIJKEPROFESSIONALISERINGSPARTNER

VOORWOORD

Als therapeut komt er veel op u af;ontwikkelingen gaan immers steedssneller. Dat geldt voor uw vakinhoud,wetenschappelijke kennis en de organisatievan de zorg, maar ook voor zaken alsinformatie- en zorgtechnologie. Denkdaarbij aan ontwikkelingen als kunstmatigeintelligentie, robotica, e-health, mixedreality, ‘internet of things’ enspraaksturing. Kortom, u staat voor eenlastige opgave. U moet niet alleen iederedag kwalitatief goede zorg bieden, maarook de ontwikkelingen volgen en de juistestrategische keuzes maken. Op welkeontwikkelingen speelt u in? Hoe kunt u voorde toekomst onderscheidend blijven in uwaanbod? En hoe brengt u dit in de praktijk?

Bij elk van deze en andere vraagstukkenkunt u vertrouwen op het NPi als uwPersoonlijke ProfessionaliseringsPartner.Het is onze missie om u zo goed mogelijk teondersteunen bij het levenslang leren endat doen wij op deze vijf belangrijke onder-delen:1. U houdt het relevante nieuws in de lande-

lijke media eenvoudig bij via de NPi-nieuws app en het NPi wekelijks nieuws;

hiervoor neemt u een gratis abonnementvia mijnNPi;

2. Wetenschappelijke ontwikkelingen houdtu bij via de NPi-service. U krijgtNederlandstalige samenvattingen van we-tenschappelijke artikelen, met een vertaal-slag naar de praktijk door thema-experts(240 referaten per jaar, verdeeld over tienthema’s). Voor KNGF-leden met lidmaat-schap ‘compleet’ is deze dienst zonder ex-tra kosten beschikbaar. Ook bieden we uwebcasts (>10 per jaar) en literatuurlijstenmet een overzicht van recente publicaties,zodat u snel ziet of er relevante publicatieszijn verschenen.

3. Voor levenslang leren bieden we ruim 300 cursussen aan, onderverdeeld in tienthema-leerlijnen. We werken hierbij nauwsamen met ruim 500 gerenommeerdethema-experts, cursusleiders en docenten.

4. Vanuit het NPi besteden we extra aan-dacht aan het duurzaam toepassen vankennis in uw beroepspraktijk. Dat doenwe zowel in cursusactiviteiten als in deNPi-service, bijvoorbeeld door de vertaal-slagen naar de praktijk. Om de transfernaar de praktijk te versterken hebben wenieuwe diensten ontwikkeld, zoals: - een IOF-jaarprogramma, dat we met hetKNGF ontwikkelden, om samen met uwcollega’s te werken aan implementatie inde zorgpraktijk (12 scholingspunten).- onze digitale kennisbank ‘Kennis-in-beweging’ (kennisinbeweging.info), die usnel en eenvoudig raadpleegt, ook tijdensde behandeling van patiënten. Als udenkt: ‘Hoe zit het ook alweer?’ vindt u

hier het antwoord. Bijvoorbeeld: het pro-tocol van een 6-minuten wandeltest. - Samen met het Keurmerk Fysiotherapieontwikkelden we de cursus ‘Expert wor-den in interpreteren van data; een prakti-sche cursus voor Keurmerk fysiothera-peuten’.

5. Innovatief aanbod voor uw beroepsprak-tijk ontwikkelen we ook vanuit het NPi.Samen met de NVFL, het lectoraatFunctioneel herstel bij kanker van deHogeschool van Amsterdam/AVL, het lec-toraat GLSO van de Haagse Hogeschool,Tom Zee en het Expertisecentrum voorlymfovasculaire geneeskunde NySmellinghe ontwikkelden we een e-healthapplicatie voor oefeningen voor patiëntenmet lymfoedeem. Samen met het lectoraatGLSO van de Haagse Hogeschool en hetWoWijs leefstijlcentrum ontwikkelden weeen gecombineerde leefstijlinterventievoor kinderen met overgewicht (met er-kenning door het Centrum Gezond Leven,RIVM).

In deze Issue informeren we u weer over di-verse recente ontwikkelingen en de dienstenvan het NPi. Al meer dan 21.000 therapeutenmaken gebruik van het NPi als hunPersoonlijke ProfessionaliseringsPartnerom hun kennis in beweging te houden.Wilt u meer weten over ons aanbod of heeft ueen specifieke vraag, kijk dan op npi.nl ofneem contact met ons op: info@npi.nl of 033 421 61 00.

Tinus Jongert, Directeur NPi,tinus.jongert@npi.nl

Issue is beschikbaar als papieren uitgave en als online

editie. Op MijnNPi.nl kunt u uw voorkeur aanpassen bij

MijnAbonnementen.

ISSU

E 2

- 20

1944

HART, VAAT EN LONGEN

PR

OM

OT

IE

Samen met de verbetering van de medischebehandeling stijgt het overlevingspercen-tage van patiënten die worden opgenomenop een intensive care-afdeling (IC).Hierdoor neemt het aantal patiënten metlichamelijke en psychische beperkingen op de lange termijn toe.

Patiënten op de IC ontwikkelen spier zwakteen een verminderde inspanningstolerantie.Vroegtijdige revalidatie voor IC-patiëntenwordt aanbevolen om fysieke achter -uitgang te voorkomen. Idealiter zou detrainingsbelasting door fysiotherapie,aangeboden op de IC, voldoende moetenzijn om het fysieke functioneren te ver -beteren. Tegelijkertijd moeten de oefen -sessies veilig zijn en moet fysiologischeoverbelasting worden vermeden. Kennisover veilige en effectieve fysiotherapie bijIC-patiënten ontbreekt echter. Het doelvan dit proefschrift was om een klinischerichtlijn te ontwikkelen voor veilige eneffectieve fysiotherapie op de IC en omhiaten in kennis over fysiologischereacties op inspanning en het meten vanspieractiviteit bij IC-patiënten op te vullen.

Op basis van de studies in dit proefschriftzijn evidence-based aanbevelingenontwikkeld voor fysiotherapie voor IC-patiënten. Deze aanbevelingen omvattenten eerste veiligheidscriteria voor hetstarten en begeleiden van fysiothera -peutische behandelingen. Daarnaast is ernu een set van uitvoerbare en betrouw -bare meetinstrumenten om fysieke

beperkingen in kaart te brengen en om de doelstelling en interventies van fysio -therapie voor IC-patiënten te kunnenbepalen.

De meting van de fysiologische reactiesbij (oplopende) inspanning laat eenfysiologische respons zien; IC-patiëntenblijken trainbaar te zijn, maar de inspan -ningsrespons komt niet overeen met dievan gezonde personen. Tevens blijkt uithet onderzoek dat tijdens bedfietsenspieractiviteit gemeten kan worden metoppervlakte elektromyografie. Tot slot iseen nieuwe methode voor vroegtijdigerevalidatie onderzocht: looptraining opeen loopband, mét gewichtsonder steu –n ing. Deze methode blijkt uitvoerbaar,veilig en potentieel effectief te zijn.

Met dit proefschrift is de basis gelegdvoor een veilige, onderbouwde eneffectieve fysiotherapiebehandeling op deIC. Met de ontwikkelde set meetinstru -menten kan het fysiek functioneren vanafde IC tot aan het ontslag uit het zieken -huis, gemonitord worden. Door analysesvan grote hoeveelheden data zou ditkunnen leiden tot een risicostratificatie en

inzicht in de effectiviteit van fysiotherapiebij deze patiëntenpopulatie. Met de kennisomtrent de respons op inspanning is hetmogelijk om vervolgonderzoeken uit tezetten om normaalwaarden voor dezepopulatie te ontwikkelen. Hiermeekunnen trainingsprogramma´s op maatopgesteld worden.

De implementatie van dit proefschrift is alin volle gang. De richtlijn voor fysiotherapieop de IC dient als basis voor de NPi-cursus ‘Fysiotherapie op de IntensiveCare-afdeling’. Tevens wordt de kennis,verkregen uit dit proefschrift, geïntegreerdin de NPi-cursus ‘Inspanningsfysiologieen trainingsleer bij de ziekenhuispatiënt’.

Op woensdag 5 juni 2019 verdedigdeJuultje Sommers haar proefschriftsuccesvol aan de Universiteit vanAmsterdam.

Haar proefschrift is online beschikbaar: https://webcolleges.uva.nl/Mediasite/Play/d4c5cb2a7ff24de396336783fa6da2431d

DR. JUULTJE SOMMERS

Fysiotherapeut Amsterdam UMC, locatie AMCCursusleider/docent NPi

FYSIOTHERAPIE VOOR PATIËNTEN OP DE INTENSIVE CARE

ISSU

E 2

- 20

195

LEERLIJN LONGEN DRIE ROUTES EERSTE LIJN, REVALIDATIE EN ZIEKENHUIS

UP

DA

TE

HART, VAAT EN LONGEN

Ongeveer 35 jaar geleden organiseerde de NPi-voorloper Stichting Wetenschap enScholing Fysiotherapie (SWSF) de eerstescholingsactiviteit binnen het themaLongen; het betrof de cursus ‘Fysio thera -pie bij CARA’ onder leiding van prof. dr. RikGosselink. Inmiddels is het NPi-cursus -aanbod binnen dit thema uitgebreid toteen Leerlijn ‘Longen’ en aanvullendecursussen en diensten. Ook door debeschikbaar gekomen evidence kan hetNPi post-HBO verdiepingscursussen enmasterclasses aanbieden, naast debeschikbare diensten vanuit het Longen-thema binnen de NPi-service. Onderimpuls van ontwikkelingen in het werk -veld, nieuwe onderwijs methoden en hetonlangs gepubliceerde Europese (ERS)curriculum voor de respiratoire fysio -thera peut (HERMES) (Breathe, jun 2019,Vol. 15, nr. 2 https://breathe.ersjournals.com/content/15/2/110), herziet het NPi de komende tijd de Leerlijn Longen.

Inspelend op de noden van de fysiothera-peut anno 2020 en in lijn met het HERMEScurriculum en de nieuwe KNGF-richtlijn

COPD, wordt de Leerlijn Longen modulairen complementair van opzet. De grootstewijziging zit aan het begin van de leerlijn:de cursus ‘COPD en astma’ zetten we omnaar de basismodule/cursus ‘Fysiotherapie bij longaan doen ingen’. Dit is een blended-learning cursus, eencombinatie van online- en contact onderwijs,waarin naast de generieke fysiologie -gerelateerde topics zoals gasuit wisseling,longfunctie en adembio mechanica ook depathofysiologie, diagnostiek en behan de -ling van de meest voorkomende long-aan doeningen aan bod komen (dus brederdan COPD en Astma). Waar het online-deel van de cursus zichricht op pathologie en longfysiologie zalhet contactonderwijs zich meer richten opeen longpatiënt, met veel aandacht voorhet klinisch redeneer proces in onderzoek,voor de medische en de fysiothera peu -tische behandeling.

Na deze basiscursus kiest iedere cursisteen route, afhankelijk van de interesse enwerksetting, waarna de verschillendemodules elkaar logisch opvolgen. Er komteen route voor fysiotherapeuten die vooralin de eerste lijn werken, een revalidatie-route en een route voor de ziekenhuis-fysiotherapeut. Binnen deze nieuwe opzetwordt een aantal van de huidigecursussen en masterclasses één op één

overgenomen en gepositioneerd in deleerlijn. Bij de diverse longgerelateerdecursussen zal de nieuwe leerlijn ookvisueel worden weergegeven. Door deverbeterde positionering zal een aantalcursussen kleine aanpassingen onder -gaan, zoals ‘Beweegprogramma’s (deel2): module COPD’. Deze cursus kan inomvang van twee dagen naar een dag,omdat de basiscursus ‘Fysiotherapie bijlongaandoeningen’ als verplichtevoorkennis gaat dienen. De nieuwe route-indeling maakt dedoorontwikkeling makkelijker, want erkunnen, mede in het kader van 'life-longlearning', eenvoudig nieuwe modulesworden toegevoegd aan de leerlijn.

Naast de gebruikelijke accreditatie bij hetKNGF en het Keurmerk Fysiotherapiebiedt de nieuwe opzet de cursist demogelijkheid om kennis, vaardigheden enattitudes van het ERS-curriculum tetoetsen. Zo kan iedere cursist zich in zijneigen tempo een groot aantal competen -ties voor de respiratoire fysiotherapeuteigen maken. De basiscursus ‘Fysio -therapie bij longaandoeningen’ zal in deeerste helft van 2020 op de NPi-cursus -kalender verschijnen. Cursisten die nu opde wachtlijst staan voor de cursus ‘COPDen astma’ nodigen we als eerste uit.

PROF. THIERRY TROOSTERS,

PT, PHD

President Elect EuropeanRespiratory Society (ERS)Dpt Rehabilitation Sciences,Laboratory of PneumologyUniversity Hospitals LeuvenCursusleider/docent/thema-expert NPi

PROF. DR. D. LANGER, PT, PHD

Assembly Secretary Allied HealthProfessionals EuropeanRespiratory Society (ERS)Laboratory of PneumologyUniversity Hospitals LeuvenCursusleider/docent NPi

FRANS LANTING

Coördinator deskundigheids-bevordering NPi

ISSU

E 2

- 20

196

De kansen om kanker te overleven zijnaanzienlijk toegenomen door vroegediagnose en verbeterde behandeling.Maar helaas ervaren veel patiëntenvermoeidheid en een afname van defysieke fitheid en kwaliteit van leven.Fysieke trainingsprogramma’s zijn veel -belovend om vermoeidheidsklachten teverminderen en om de fysieke fitheid enkwaliteit van leven te verbeteren. Omtrainingsprogramma’s te optimaliseren,moeten we weten welk programma hetmeest effectief is, en voor wie en wanneer dit geldt.

Om deze vraagstelling te onderzoekenzijn de resultaten van verschillendegerandomiseerde interventiestudiessamengevoegd. Fysieke trainings pro -gramma’s tijdens en na de behandelingvan kanker leiden tot een betere kwaliteitvan leven, fysiek functioneren, groterespierkracht en uithoudingsvermogen, entot minder vermoeidheid. Gesuperviseerdetrainingsprogramma’s zorgen voor grotereeffecten dan niet-gesuperviseerdeprogramma’s. Daarnaast zijn de effectenop spierkracht groter bij programma’smet krachttraining en de effecten opmaximaal aeroob uithoudingsvermogenzijn groter bij programma’s met duur -training en bij jongere patiënten. Hettrainingsprogramma moet daaromindividueel maatwerk zijn.

Wanneer we beter begrijpen hoe patiëntenervaren dat een trainingsprogramma dekwaliteit van leven verbetert, kunnen wede trainingsprogramma’s optimaliseren.Volgens patiënten dragen de socialeomgeving, persoonlijke zorg, supervisiedoor een fysiotherapeut, beter omgaanmet de ziekte, fysieke fitheid en gezond -heid, en een beter zelfbeeld bij aan eenverbetering van de kwaliteit van leven.Deze bevindingen kunnen helpen ompatiënten en zorgverleners bewust temaken van het belang van een trainings -programma en ze laten zien dat hettrainen niet alleen effect heeft op defysieke fitheid, maar ook op sociale enmentale factoren.

Naast het volgen van een trainingspro -gramma is het ook belangrijk om regel -matig fysiek actief te zijn. Na afloop vande behandeling van kanker zitten patiën-ten veel en ze zijn weinig fysiek actief.Oudere patiënten, rokers en patiëntenmet obesitas zijn minder fysiek actief ineen matig-tot-hoge intensiteit en brengenmeer tijd zittend door. Mannen zijn meerfysiek actief met een matig-tot-hoge intensiteit, maar zij zitten ook meer danvrouwen. Patiënten met minder ver -moeidheid zijn meer fysiek actief in een

BETER METEN EN BEGRIJPEN VAN DE EFFECTEN

VAN FYSIEKE ACTIVITEIT OP VERMOEIDHEID,

FITHEID EN KWALITEIT VAN LEVEN

LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE

PR

OM

OT

IE

DR. MAIKE G. SWEEGERS

Bewegingswetenschapper,Amsterdam UMC, afdelingEpidemiologie & Biostatistiek

Op 6 mei 2019 promoveerdebewegingswetenschapper MaikeSweegers aan het Amsterdam UMC.De titel van haar proefschrift luidt:‘Measuring and understanding theeffects of physical activity on physicalfitness, fatigue and quality of life inpatients with cancer’.

n ieiflfoityalu qdnaeugtiaf, ssenitfalciyshp

noyitvticaalciyshpfostceffeehtgnidnatsrednu

dnagniruaseM

M

sreeegwSGekiMa

recnachtiwstnetiap

matig-tot-hoge intensiteit. Het maximaalaeroob uithoudingsvermogen van patiën-t en na de behandeling metchemotherapie is vaak lager dan hetuithoudings ver mogen van de gezondepopulatie. De intensiteit van bepaaldeactiviteiten is daardoor relatief hoger danin de gezonde populatie. Het is belangrijkom trainings programma’s aan te passenaan het individuele uithoudingsvermogenvan de patiënt, omdat activiteiten mogelijkzwaarder worden ervaren door een lager maximaal aeroob uithoudings-vermogen na de behandeling van kanker.

ISSU

E 2

- 20

197

FRANS DE MEIJER

Manager Facilities enInformatievoorziening NPi

ALGEMEEN

HET NPi GAAT INTERNATIONAALSAMENWERKING

Het NPi is onlangs een nauwe samenwerkingaangegaan met Anatomy & Physiotherapy(A&P), een online platform dat fysio thera -peutische wetenschappelijke samenvat tin-g en publiceert in zeven talen: Engels,Duits, Frans, Italiaans, Spaans, Portugeesen (binnenkort) Japans.

De missie van het NPi is om therapeutente ondersteunen bij het verder profes siona -liseren, met deskundigheidsbevordering enwetenschappelijke informatievoorziening.Vanwege het grote succes van de NPi-service in Nederland zijn wij op zoekgegaan naar mogelijkheden om snel op teschalen naar een internatio nale versie.

Samenwerking met Anatomy & Physiotherapy

ALGEMEEN

KENNIS-IN-BEWEGING: HOE ZAT HET OOK ALWEER?

WEB-APPHandige tool voor fysio- en oefentherapeuten

Wij hebben in de samenwerking met A&P deze moge lijkheid gevonden.Daarnaast is het NPi bezig om op hetgebied van scholing de grenzen teverleggen.

Net als A&P moedigen wij het intensievegebruik van weten schappelijke literatuuraan. De samenwerking heeft dan ook alsmissie: toepasbare wetenschappelijkeinformatie laagdrempelig ontsluiten om de internationale fysiotherapeut teondersteunen bij lifelong learning.

Visie

De visie van het internationale A&Pplatform is het (in zeven talen) leverenvan op kwali teit, relevantie en toe pas-baarheid geselecteerde, relevante ab stracts en referaten van actueel (evidence based) wetenschappelijkonderzoek die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het praktischprofessioneel handelen (state of the art).

Daarbij staat het gebruiks gemak voor deinternationale eindgebruiker centraal.

Premium content

Het NPi gaat op het A&P-platform refe -raten beschikbaar stellen aan de fysio- enoefentherapeuten buiten het Nederlands -talige gebied. Deze komen als 'premiumcontent' in genoemde zeven talen beschik -baar op het A&P-platform. Het NPi/A&Plegt daar naast ook contacten met inter -nationale beroepsverenigingen om dedienst onder een zo groot mogelijke groepfysiotherapeuten onder de aandacht tebrengen.

Op het moment van schrijven wordt denieuwe A&P-website uitgebreid getestdoor een groep (internationale) collega'svan u. De nieuwe website kunt u in hetnajaar van 2019 bezoeken; attendeervooral uw buitenlandse collega's hierop!Zegt het voort! / Spread the word! /言葉を広める！

FRANS DE MEIJER

Manager Facilities enInformatievoorziening NPi

In uw dagelijkse praktijk bent uongetwijfeld weleens op zoek geweestnaar informatie die u ergens in uwachterhoofd heeft, maar graag nog eensna zou willen lezen of bekijken. Dewebapplicatie 'Kennis-in-beweging' (KiB)is een soort wiki met korte artikelen engeeft wellicht een antwoord op uwpraktische, zorginhoudelijke vraag.Daarnaast kunt u zèlf vragen enantwoorden plaatsen, zodat collega's ookvan uw expertise gebruik kunnen maken.

Het idee van deze applicatie kwam ondermeer voort uit ideeën die werden geopperdin onze informatie behoefte peiling. Door de grote diversiteit aan patiënten, degrote hoeveel heid richtlijnen, de snellewetenschappelijke ontwikke lingen en de

vele meetin stru men ten bleek er behoeftete zijn om snel even iets na te kunnenzoeken: een stroom schema van een richt -lijn, een protocol of een meet instrumentof de betekenis van specifieke afkortingenof normaalwaarden van specifieke testen.

Toegang

De applicatie is te vinden via kennisin beweging.info en is toegankelijkvoor iedereen met NPi-bonuspakket A ofB (daaronder vallen alle KNGF-leden meteen Compleet lidmaatschap). Door in teloggen met uw MijnNPi-gegevens kunt ualle KiB-artikelen lezen en zelf vragen enantwoorden toevoegen.

Thema's

U kunt zoeken naar vragen en antwoor denin alle NPi-thema's, maar de resultatenook beperken tot bijvoorbeeld alleen hetthema 'Ouderen' of 'Neurologie'.Daarnaast is een aantal categorieëngedefinieerd (zoals 'anatomie' of 'richt -

lijnen') en kunt u specifiek zoeken op devragen voor de beroepsgroepen 'fysio -therapie' en 'oefen therapie'.

Vragen toevoegen

Onze vakreferenten en thema-expertsvullen de applicatie doorlopend aan metkennisartikelen. Zoals vermeld kunt u ook zèlf vragen en antwoorden toevoegenvanuit uw eigen kennis en expertise. Deze worden door de NPi-vak referentengeredigeerd en eventueel aan gevuld mettrefwoorden, waarna uw bij drage zichtbaarwordt gemaakt voor uw collega's.

KiB is naar aanleiding van uw vraag opge -zet met uw hulp, met medewerking vanuithet KNGF en de VvOCM. Wij zijn dan ookbenieuwd of deze applicatie aan uw wensenvoldoet. Neem dus vooral een kijkje opkennisinbeweging.info en laat het onsweten! U kunt reageren opkennisinbeweging@npi.nl.

ISSU

E 2

- 20

198

EXPERIMENTELE SENSORIMOTORISCHEINCONGRUENTIE LEIDT NIET TOT MEER PIJN BIJ MENSEN MET MUSCULOSKELETALE PIJN

MUSCULOSKELETAAL

PR

OM

OT

IE

DR. SANNEKE DON

Psychosomatisch fysiotherapeutOnderzoeker Vrije UniversiteitBrusselCursusleider/docent/thema-expertNPi

Op 17 mei 2019 verdedigde Sanneke Donhaar proefschrift getiteld ‘An incongruentanswer to the sensorimotor incongruencetheory; in people with non-specificmusculoskeletal pain’ op de VrijeUniversiteit Brussel in België.

Het proefschrift richt zich op de relatietussen (musculoskeletale) pijn ensensorimotorische incongruentie (SMI).Van alle gezondheidsproblemen binnen defysiotherapiepraktijk hebben musculo -skeletale pijnklachten de hoogsteprevalentie. Het kan een flinke uitdagingzijn om patiënten met deze pijnklachtengoed te helpen, aangezien er veelal geendirecte oorzaak gevonden wordt. Op basisvan resultaten uit eerder onderzoek wordtverondersteld dat SMI een verklarings -mechanisme kan zijn voor dezeaanhoudende musculoskeletale pijn.

Bij SMI is er een conflict tussen de plan -ning van een beweging en de sensorischeinformatie vanuit ons lichaam tijdens hetbewegen. SMI kan ontstaan door veran -der ingen in het centraal zenuwstelsel(reorganisatie in sensorische of motorischehersengebieden). Aanhoudende versto -ringen binnen het sensorimotorischesysteem zouden kunnen leiden tot pijn,waarbij pijn gezien kan worden als eenwaarschuwingssignaal vanwege deincongruentie. Dit idee wordt ondersteunddoor onderzoek dat laat zien dat mensenallerlei sensaties ervaren - zoals pijn,ongemak, veranderingen in temperatuur,

een gevoel van zwaarte – wanneer zijblootgesteld worden aan een visueelexperiment waarbij een mismatch wordtgecreëerd binnen het sensorimotorischesysteem. Resultaten over de relatietussen pijn en SMI waren echter tegen -strijdig en er waren nog geen onder -zoeken die SMI hebben onderzocht bijmensen met lage rugpijn, de meestvoorkomende musculoskeletale klacht inde fysiotherapiepraktijk.

Proefschriftconclusie

De hypothese ‘SMI leidt tot pijn’ wordt nietondersteund door de onderzoeks resul -taten; experimentele SMI leidt niet tot eentoename van de pijn(intensiteit). In hetonderzoek werd incongruentie veroor zaaktdoor het verstoren van visuele feedbackdoor het gebruik van een spiegel of eencamera. Tijdens de spiegel experimentenis een conflict tussen visuele informatie,proprioceptie en motorische outputveroorzaakt, door een spiegel tusseniemands armen te plaatsen en dedeelnemer te vragen de armen asym me -

trisch te bewegen. Verder zijn drieexperimenten uitgevoerd waarin mensenmet nek- of lage-rugpijn real time visuelefeedback kregen (opgenomen door eenachter de persoon geplaatste camera)terwijl zij de nek of rug bewogen. Bijexperiment 1 werd de visuele informatiereal time gespiegeld voor de persoongetoond op een scherm (incongruentevisuele feedback). Hierbij zorgde softwarevoor het spiegelen van de bewegingen ophet scherm. De resultaten bij dezeincongruente bewegingscondities werdenvergeleken met de resultaten bij eencontroleconditie (experiment 2): bewegenzonder visuele feedback van de nek of rugen met de resultaten bij een correctebewegingsconditie (experiment 3), waarbijde visuele informatie klopte met deuitvoering. Er was geen verschil in pijntussen deze condities. Op basis van deresultaten van dit proefschrift kan gesteldworden dat SMI waarschijnlijk geen rolspeelt bij het genereren van pijn bijmensen met musculoskeletale pijn.

CONGRES 'DE OVERGANG'

BEKKENPROBLEMATIEKC

ON

GR

ES

ISSU

E 2

- 20

199

De overgang is een natuurlijke fase in het leven van een vrouw.De productie van hormonen verandert en het lichaam gaat opzoek naar een nieuwe balans. Echter, in deze fase kunnenverschillende klachten zich manifesteren, verergeren óf kanzelfs een eerder ontstaan letsel aan de oppervlakte komen.Osteoporose en bekkenbodemklachten zijn bekende voor -beelden. Minder bekend is de verhoogde kans op hart- envaatziekten, waarbij hartproblemen bij vrouwen zich ook nogeens anders uiten dan bij mannen. Cardiale problematiek bijvrouwen wordt dan ook niet altijd op tijd herkend.

Ook veel voorkomend in de overgang is stress of een opgejaagdgevoel. Een oorzaak hiervan is de voortdurende schommelingvan oestrogeen, die innerlijke stress geeft. In sommige gevallenworden vrouwen sterk beperkt in hun functioneren en is ersprake van ziekteverzuim op het werk. Vaak worden overgangs -klachten als oorzaak van verzuim slecht herkend, zowel door deleidinggevende als door vrouwen zelf.

Als fysio-, oefen- of ergotherapeut kunt u een belangrijke rolspelen bij het signaleren van overgangsklachten. Adequaatkunnen doorverwijzen naar en samenwerken met anderedisciplines is daarbij van groot belang. Op dit congres komen denieuwste ontwikkelingen ten aanzien van het behandelen van deovergangsklachten op verschillende terreinen aan bod.We hebben als NPi hiervoor sprekers aangetrokken met actuelekennis over de overgang en grote betrokkenheid ten aanzien van dit onderwerp. De meest relevante problematiek, zoalshart klachten, hormonen, osteoporose en seksualiteit komenaan de orde.

Na afloop van het congres kan de deelnemer:• de invloed van de verandering van de hormoonhuishouding

van de vrouw op de fysiologie in het algemeen en op debekkenbodem en gynaecologische veranderingen in hetbijzonder benoemen. Hij/zij weet welke behandelvormen erzijn, preventief en conservatief, en kan deze kennis inzettenter ondersteuning van het therapeutisch handelen;

• cardiologische klachten bij een vrouw in de overgangherkennen, de risicofactoren voor hartklachten bij vrouwenbenoemen en de beschermende werking van hormonenuitleggen. Hij/zij kent het verschil waarop slagaderverkalkingzich kan ontwikkelen bij mannen en vrouwen en het verschilin manifestatie van klachten bij hartproblemen tussenmannen en vrouwen;

• de relatie tussen de overgang en stressgerelateerde klachtenbenoemen en hij/zij weet hoe dit met ontspanningstechniekenbeïnvloed kan worden;

• de achtergronden en invloeden van de overgang oposteoporose en de hieraan gerelateerde klachten herkennenen benoemen. Hij/zij kan deze kennis in een adviserende roltoepassen in de praktijk, waarbij preventie een nadrukkelijkerol heeft;

• de invloed van de overgang op seksualiteit benoemen en kandeze kennis in een adviserende, overdragende rol toepassen.

Informatie en inschrijving:

npi.nl/overgang

Doelgroep: fysiotherapeuten, oefentherapeuten en ergo-therapeuten met aandachts - gebied ‘Bekkenproblematiek’en/of interesse in de ‘overgang’ bij de vrouw.

Datum: Vrijdag 13 december 2019

ISSU

E 2

- 20

1910

NEUROLOGIE

NP

i-N

IEU

WS

NPi ‘DUTCH INTERNATIONALSTROKE NEUROREHABILITATION COURSE’ IN KOPENHAGEN

MARLEEN BURUMA

Coördinator deskundigheidsbevor-dering NPi

De internationaal erkende expertise vande cursusleider en de docenten van de op -leiding ‘Neurorevalidatie/CVA’ heeft delaatste jaren geleid tot een toenemendevraag om de NPi-opleiding ook in hetbuitenland te organiseren. In 2018 ver zorg -den prof. dr. Gert Kwakkel, prof. dr. JaapBuurke, Jip Kamphuis, Hans Kerstens enMarleen Buruma - het zogenoemde‘Flying Dutch Neuroteam’ - de vijfdaagseNPi ‘Dutch International Stroke Neuro -rehabilitation Course’ in Singapore. Ditjaar, van 3 tot en met 7 juni, vond dezecursus plaats in Kopenhagen, voor bijna50 fysiotherapeuten van de DanishAssociation for Neurological Physio thera py,een onderdeel van de Association ofDanish Physiotherapists. Inmiddels heeftook de Association of CharteredPhysiotherapists in Neurology (ACPIN) inEngeland inte resse getoond in de ‘DutchInternational Stroke NeurorehabilitationCourse’. Het NPi is momenteel in overlegom de cursus in 2020 in Engeland te gaangeven.

Landelijke verschillen

Bij het organiseren van cursussen/oplei -dingen voor buitenlandse groepen blijktdat er tussen landen soms aanzienlijkeverschillen zijn. Bij de cursus inSingapore bleek de groep cursisten nogvrij traditioneel geschoold te zijn volgens

de Bobath principes. Dit feit maakte datde nieuwe inzichten rondom het lerencompenseren bij het leren van vaardig -heden de transfer extra lastig maakte. In Denemarken was dat anders, omdat er daar al veel sterker wordt aangeslotenop de huidige kennis rondom demechanismen die bepalend zijn voorherstel van vaardigheden, zoals lopen enarmhandvaardigheid. Kenmerk van de‘Dutch International Stroke Neuro -rehabilitation Course’ is dat deze uitgaatvan de huidige evidentie, zoals verwoordin de Nederlandse behandelrichtlijnen‘Beroerte’, waarbij kennis over de mecha -nismen van neurologisch en functioneelherstel aansluit bij vigerende inter natio-nale consensusafspraken voor deneurorevalidatie.

Evidence toepasbaar maken

De Danish Association for NeurologicalPhysiotherapy toonde specifiek interessevoor deze cursus vanwege het uniekekarakter, waarbij een vertaling plaats vindtvan beschikbare evidentie en theo retischemodellen naar de praktische toe passingenen het trainen van vaardig heden.De cursus was samengesteld uit eentheoretisch deel en een deel specifiekgericht op toepassing in de praktijk. Deochtendsessies stonden in het teken vanpittige en inspirerende theorielessen,gegeven door cursusleider prof. dr. GertKwakkel (hoogleraar Neurorevalidatie) enprof. dr. Jaap Buurke (hoogleraar Techno -logisch ondersteunde analyse van hetmenselijk bewegen). Hierbij stonden onderwerpen centraal alsklinimetrie, prognostiek en klinischedeterminanten, herstelmechanismen,

herstel van balans en het gaan, hetnormale en pathologische gaan, evidence-based practice en innovatieve therapieën.In de middagen nam een groep van 25 vande deelnemende therapeuten deel aanpraktische sessies. In deze sessies, waar -bij het klinisch redeneren centraal stond,verzorgden de zeer ervaren praktijk -docenten ‘Neurorevalidatie/CVA’ JipKamphuis en Hans Kerstens de prak tischevertaalslag van de theorie naar de praktijk. De medewerking van (Deense) CVA-patiënten uit het revalidatiecentrum wasvan grote toegevoegde waarde. Er werd inkleine groepjes, onder begeleiding van dedocenten, geoefend met deze patiënten.Tevens werd tijdens de praktische sessiesveelvuldig gebruikgemaakt vanondersteunend video materiaal.

Evaluatie

In Denemarken bestaan er nog geenspecifieke behandelrichtlijnen voorpatiënten na een beroerte. Ook is er noggeen landelijke consensus over het gebruikvan meetinstrumenten en inzicht over deindicatoren van functioneel herstel. Verder was een groot deel van de theorie,bijvoorbeeld met betrekking tot herstel -mechanismen, voor de Deense thera peutennieuw. Hierdoor kregen de cursisten veelnieuwe informatie te verwerken; zeraakten bijzonder enthousiast engeïnspireerd en toonden een grotebetrokkenheid om met de nieuw verworvenkennis en inzichten gezamenlijk aan deslag te gaan in Dene marken. Aan heteinde van de week werd de cursus doorde cursisten geëvalueerd met alsgemiddeld cijfer een 8,6, waar debetrokken docenten natuurlijk trots op zijn.

ISSU

E 2

- 20

1911

MUSCULOSKELETAALP

RO

MO

TIE

DR. ROB LANGHOUT

Fysio- en manueel therapeut,Fysiotherapie Dukenburg, NijmegenDocent en cursusleider NPi

Dat heup- en liesklachten een plaagvormen voor voetballers, coaches enclinici blijkt onder andere uit het feit datde afgelopen tien jaar acht proefschriftenover dit onderwerp verschenen (Jansen2010, Weir 2011, Agricola 2015, Serner2016, Tak 2017, Tijssen 2017, Mosler 2017,Langhout 2019). Gezien de com plexeanatomie, het ontbreken van relevantefunctiestoor nis sen (geen valide tests) enonbegrip omtrent het pathomechanismezijn indicatie stel ling, prognose, behan de -ling en preventie lastig te duiden. Hethuidige proefschrift biedt een nieuwe kijk op liesblessures.

Het proefschrift bevestigt dat de preva -lentie, incidentie en kans op recidief enchroniciteit van liesblessures ook bij deNederlandse vrouwen- en mannen voet -ballers hoog is. Het voegt aan de bestaandekennis toe dat eerdere, langdurige (± tweemaanden) enkel-, knie-, bovenbeen- enschouderblessures het risico op eennieuwe liesblessure verhogen (hazardratio 5,1; BI 2-15). Tevens blijkt datvoetballers met liesblessures eenverminderde range of motion (ROM) vande full-body backswing (tension arc) envan bekken kanteling vertonen. Omdat de

THE COMPLEXITY OF GROIN INJURYIn search of the injury mechanism

meeste liesblessures ontstaan of recidi -veren tijdens maximaal schieten, ver -onder stellen we dat resterende functie -stoor nis sen van ernstige blessures in hetverleden de voetbaltrap degraderen toteen bles suremechanisme. Door ver -minderde ROM van de tension arc enbekken kanteling zal de bal snelheid vooralworden gerealiseerd via compensatie vande heupflexoren (met name adductoren).Onderzoek naar de biomechanica van devoetbaltrap wijst uit dat flexie van delumbale wervelkolom en achterwaartsekanteling van het bekken (gekoppeldebewegingen) de grootste relatieve toe -name van de ROM vertonen bij schotenmet de hoogste balsnelheid. Hierdoorverlengt het proximale deel van deadductoren waardoor bij maximaalschieten een contractie op balcontactwordt vermeden (veiligheidsmechanisme).

De resultaten van dit proefschrift bete -ken en voor de klinische praktijk dat maat -regelen ter vermindering van incidentieen recidief van liesblessures in eenbreder, sportspecifiek kader geplaatstmoeten worden. We adviseren om voet -bal lers met een liesblessure te onder -zoeken op traptechniek (ROM van detension arc en bekkenkanteling) en opresterende functiestoornissen vanernstige blessures in het verleden (ookliesblessures). Vervolg onderzoek zal persportactie (schieten, sprinten, kappen,draaien) kinematische criteria moetenaandragen voor sportspecifieke functies

van seg menten en gewrichten, zodat wemeer grip krijgen op deze lastigeblessures.

Dit proefschrift beschrijft:• de hoge prevalentie (11%) en recidi -

vering (40-50%) van liesblessures bijNederlandse vrouwen- en mannen -voetballers;

• een nieuwe risicofactor en een nieuwblessuremechanisme voor lies bles sures;

• twee nieuwe, betrouwbare, sport -specifieke functietesten;

• snelle sporthervatting door manueletherapie van de adductoren.

Dit proefschrift is tot stand gekomen metde onmisbare hulp van vriend en collegaIgor Tak. Ik bedank tevens Adam Weir,Janine Stubbe, Gino Kerkhoffs, RintjeAgricola, Phil Glasgow, Ton Lenssen,Roelof van der Westen, Marvin Weber, Ed Waltjé, Paul Nelissen, Maarten Baren -drecht, Maarten Gozeling, Jan Klein -penning, Martijn Ricken, Annemarie vanBeijsterveldt, Sanne Groters, Occo vanIJsseldijk, Wendy Litjes, Joan Klooster,Klaas in ’t Hof, Enrico de Visser, MarshaTijssen, Bram Swinnen, Peter Eemers,Han Tijshen en alle ‘meet’-voetballers en-fysiotherapeuten.

Link proefschrift:https://pure.uva.nl/ws/files/36128216/Thesis.pdf

De zojuist gepromoveerde Rob Langhout geflankeerddoor zijn paranimfen dochter Linda en zoon Tom. Fotograaf: Luuk Holleman

ISSU

E 2

- 20

1912

ALGEMEEN

MUSCULOSKELETALEPIJNKLACHTEN

Datum: 29 oktober 2019

Plaats: Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn

Goede cursus met verdiepende kijk op ontstaanswijze van en

aangrijpings mogelijkheden bij musculoskeletale pijnklachten.

Patiënten met musculoskeletale pijnklachten vormen eenaanzienlijk deel van de patiënten die een fysiotherapeutraadplegen. In deze cursus worden state of the art-concepten over pijn en pijnbeïnvloeding in relatie tot hetneuroplastische brein gepresenteerd. Ook de implicatieshiervan voor het fysiotherapeutische diagnostische entherapeutische handelen komen aan bod.

OPLEIDING ‘OEDEEMFYSIOTHERAPIE’

Data: Blok 1 op 20-21 september, Blok 2 op 31oktober-2 november, Blok 3 op 12-14 december 2019en Blok 4 op 7-8 februari 2020.

Plaats: Hotel Papendal te Arnhem

Ik vond de cursus inhoudelijk echt top. Buiten dat, alle lof ook voor de docenten. Wat een leuk team.

Goede opleiding met deskundige docenten! Wel pittig.

Voor de opleiding ‘Oedeemfysiotherapie’ van het NPibestond sinds vele jaren een aanzienlijke wachtlijst.Door de opleiding in een frequentie van drie keer inde twee jaar te organiseren, is er geen wachtlijstmeer. De volgende opleiding gaat op 17 april 2020 van start.

MASTERCLASS ‘HOOFD-HALSLYMFOEDEEM’VOOR OROFACIAAL FYSIOTHERAPEUTEN

Datum: 9 december 2019

Plaats: Hotel Papendal te Arnhem

Orofaciaal fysiotherapeuten worden in toenemendemate geconfronteerd met lymfoedeem in het hoofd-halsgebied als gevolg van chirurgische en hoofd-hals-oncologische behandelingen. De orofaciaalfysiotherapeut die niet geschoold is als oedeem -fysiotherapeut kan zich metdeze master class verdiepen inde diagnostiek en behandelingvan zowel extern als internlymfoedeem in het hoofd-halsgebied.

CERVICOBRACHIALE PIJNKLACHTEN EN FYSIOTHERAPIE

Datum: 26 november 2019

Plaats: Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn

“Docent John Bos verdient een lintje voor de wijze waarop hij creatieve intelligentie

inzet ten dienste van een wetenschappelijk én empirisch verantwoorde en in de

praktijk toepasbare vakfilosofie.”

In deze cursus is de state of the art ten aanzien van dediagnostiek en (fysio)therapie bij patiënten met nek- enarmpijnklachten het thema. Er is bijzondere aandacht voorklachtenpatronen waarbij neurale symptomen in de arm(tintelingen, doof gevoel,neuropathische armpijn) aan de orde zijn.

ISSU

E 2

- 20

1913

KINDERFYSIOTHERAPIE BIJ KINDEREN MET PULMONALE AANDOENINGEN

Data: 1 en 15 november 2019

Plaats: Bilderberg Europa Hotel te Scheveningen

Het onderzoeken, behandelen en begeleiden van kinderenmet aandoeningen van de luchtwegen is één van dedomeinen van de kinderfysiotherapeut. Het betreft vaakkinderen met complexe aandoeningen zodat de kinder -fysiotherapeut goede kennis moet hebben van ziekte -beeld en en de factoren die van invloed zijn op hetziektebeeld en functioneren van het kind. In deze cursuswordt uitbreid stilgestaan bij de groei en aandoeningenvan de luchtwegen, zodat de kinderfysiotherapeut eengoede basis heeft om een gerichte anamnese, onderzoek

en behandeling uit te voeren. In deze tweedaagse cursusworden theorie en praktijk afgewisseld. De kinder -fysiotherapeut zal ook in een groep samenwerken omvoorlichtingsmateriaal voor kinderen met eenluchtwegaandoening te maken.

OPLEIDING ‘PROCESMATIGE ADEM- EN ONTSPANNINGSTHERAPIE’

Data: 30 oktober, 6, 13, 20 en 27 november 2019, 8 en 22 januari, 12 februari, 4 en 25 maart 2020

Plaats: Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn

Een heel andere manier van denken over zorg, de procesmatige aanpak, maar wel één die veel beter bij me past dan het in

de zorg gebruikelijke lineaire model.

In de uiterst praktische opleiding ‘Procesmatige adem- enontspanningstherapie’ leert u hoe u bij uw patiënten kuntonderzoeken in hoeverre overmatige spanning samen -hangt met hun klachten. Tevens leert u hoe u vanuit eenprocesmatige benadering patiënten kunt helpen om deovermatige spanning te reduceren met adem- enontspanningsinstructies. Het NPi biedt deze opleiding, dieuit drie delen bestaat, samen met het Van DixhoornCentrum voor Adem- en Ontspanningstherapie aan.

BASISCURSUS 'FUNCTIESTOORNISSEN VAN DEBEKKENBODEM IN BREED PERSPECTIEF'

Data: 4 en 5 oktober en 1 en 2 november 2019

Plaats: Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn

Ik vond het een zeer stimulerende cursus dieprikkelt om er zelf mee te gaan werken.

Bedankt dames!

Leuke, informatieve cursus met praktischehandvatten om in de praktijk mee aan de slag te

gaan. Zeer goede verschillende docenten!

Top organisatie en top docenten/sprekers! Zeker een aanrader.

Na de cursus kan de deelnemer met de in de cursusaangeboden kennis op methodische wijze en met een juisteattitude mensen behandelen en begeleiden metfunctiestoornissen van debekkenbodem met inacht -neming van verschillendepatiënt variabelen, zoalsleeftijd en geslacht.

ISSU

E 2

- 20

1914

LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE

CO

NF

ER

EN

TIE

Het NPi organiseert

2E INTERNATIONALE CONFERENTIE OVER FYSIOTHERAPIE EN ONCOLOGIE

Op 14 en 15 mei 2020 organiseert het NPi in Kopenhagen de 2nd International Conferenceon Physical Therapy in Oncology (ICPTO) in nauwe samenwerking met de Association ofDanish Physiotherapists en de Danish Society of Oncological and Palliative Physio -therapy.

Dutch Institute ofAllied Health Care

Join us at the 2nd International Conference

on Physical Therapy in Oncology

When Research meets Clinical Practice

May 14 - 15, 2020

Copenhagen, Denmark

www.npi.nl/ICPTO2020

With this conference, we aim to bring together physical

therapists working in oncology from around the globe,

to exchange best practices and update knowledge

based on recent scientific developments.

Het thema van de 2nd ICPTO is ‘WhenResearch meets Clinical Practice’. Naastinteressante wetenschappelijke ontwik -kelingen op het gebied van de oncologieen fysiotherapie zullen best practicesworden belicht door fysiotherapeuten uitdiverse landen. De sprekers, afkomstig uitde USA, Australië, Canada, UK, Scandi navië,Nederland en België, zijn internationaalerkende wetenschappers, klinischeexperts en leiders van landelijke eninternationale organisaties op het gebiedvan de oncologiefysiotherapie.

Tevens wordt gelegenheid geboden totposter presentaties, zodat fysiothera -peuten uit de hele wereld hun onderzoek,zorginnovaties en case reports onder deaandacht kunnen brengen van een breedpubliek van collega-fysiotherapeuten.De conferentie is zó vormgegeven datpraktiserende (oncologie)fysiotherapeutener zoveel mogelijk profijt van hebben voorhun dagelijkse praktijk.

Nadere informatie over en inschrijvingvoor de conferentie: www.npi.nl/ICPTO

MICHAEL SCHERMER

Coördinator deskundigheids-bevordering NPi

ISSU

E 2

- 20

1915

LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIEA

WA

RD

THEO RUITENBEEK

Oncologiefysiotherapeut en oedeemfysiotherapeutCursusleider en docent NPi-leerlijn ‘Oncologie’

In 2018 ontving ik uit handen van RinyHagenaars de ‘Leo Hagenaars Award’ voormijn bijdrage aan het uitdragen van hetbiopsychosociale gedachtengoed binnende fysiotherapie. Onderdeel van deze prijswas een congresbezoek, waarvan ik hiermet u mijn ervaringen deel.

Van 23 tot 25 mei 2019 werd in Berlijn het16e Wereldcongres van de ‘EuropeanAssociation for Palliative Care’ gehouden.Aanleiding voor het congres was het eerstelustrum van de WHO-resolutie inzakepalliatieve zorg (WHA67.19). Deze resolutiedringt er bij overheden op aan ‘to ensurethat palliative care is an integral compo -nent of all relevant global disease controland health system plans, including thoserelating to non-communicable diseasesand universal health coverage, as well asbeing included in country and regionalcooperation plans’.

Op dit congres werd vanuit het oogpuntvan vele landen het dagelijks handelen,wetenschappelijk onderzoek en cultureleachtergrond op zeer diverse maniergekeken naar de rol van palliatieve zorg.Deelnemende organisaties en hun indivi -duele zorgverleners wereldwijd onder -schrijven de belangrijke rol van palliatievezorg als onlosmakelijk en essentieelonderdeel van ons gezondheidszorg-sys teem; het betreft een sleutelrol in hetpalet van zorg, van cure, care en late(terminale) zorg.Eén congresdag werd gewijd aanoncologie en palliatieve zorg. Hier wasveel aandacht voor de noodzaak vantraining en scholing van zorgverleners

THEO’S INVULLING VAN DE ‘LEO HAGENAARS AWARD’:EAPC WORLD CONGRESS

voor vroegtijdige en deskundige signaleringvan zorgbehoeften. Het is een oproep omvroege palliatieve zorg te integrerenbinnen de oncologische zorg voor hetbehoud van kwaliteit van leven in devroege én late palliatieve fase. Daarbijgaat het om een juiste signalering en zonodig reageren met passende interventiesvan (para)medische zorg, met een belang -rijke rol voor fysiotherapie (bevorderingvan beweging, kracht en conditie) endiëtetiek (juiste voeding).Dat lijken voor ons niet zulke spectaculairenieuwe bevindingen, maar het delen vandeze inzichten op dit wereldpodium bleektoch voor veel deelnemers een eyeopener.In discussies bleek keer op keer dat inter -nationaal gezien veel zorgverlenerspallia tieve zorg nog altijd situeren in delate levensfase, terwijl wij in Nederlandmeer en meer de nadruk leggen op deprachtige rol van vroege inzet, juist omkwaliteit van leven te behouden, in zelf -standigheid, zelfredzaamheid en zomogelijk onafhankelijkheid.

Op dit congres werd ook de ‘EAPC atlas ofPalliative Care in Europe 2019’ gelanceerd.Deze geeft inzicht in de huidige stand vanzaken in de palliatieve zorg. Opvallend isdat in Nederland relatief weinig gespecia -liseerde voorzieningen zijn per inwoner.Nederland heeft immers gekozen ompalliatieve zorg als generalistische zorg tebenaderen. Schaalgrootte en goedetoegankelijkheid zijn daarbij voordelen,met als voorwaarden: de noodzaak tot

scholing en de aandacht voor palliatievezorg binnen de dagelijkse zorg. Een mooivoorbeeld vond ik bij de posterpresentatievan het Netwerk Palliatieve zorg Oost-Veluwe: www.netwerkpalliatievezorg.nl/oostveluwe/Hulpverleners/Transmuraal-zorgpad

Concluderend kan ik zeggen dat we in onsland al heel wat voor elkaar hebbengekregen met een breed toegankelijkedeskundige medische en paramedischezorg die steeds meer samenwerkt: binnenzorgcentra, in hospices, in adviesteamsen in thuiszorgsituaties; met eenbereidheid tot verdere scholing.

Dit draagt in zich de belofte van multi -disciplinaire palliatieve zorg door gedrevenen gemotiveerde zorgverleners, met vroegesignalering, tijdige interventie, steedsmeer mogelijkheden voor behoud vankwaliteit van leven, reductie van pijn,vergroten van zelfredzaamheid, maarvooral voor het bieden van zorg en troost.www.eapc-2019.org/home.html

Het NPi biedt de volgende scholing:• Thema Hart, vaat en longen:

‘Fysiotherapie in de palliatieve fase bij patiënten met longaandoeningen’

• Thema Lymfologie en oncologie: ‘Fysiotherapie in de palliatieve zorg bij kanker’

• Thema Ouderen: ‘Fysiotherapie in de palliatieve levensfase bij geriatrische patiënten’

Alle informatie over onderstaande NPi-scholingsactiviteiten en het

inschrijfformulier vindt u in de cursuskalender op www.npi.nl

NOG PLAATSIN HET NAJAAR

ALGEMEEN

Toekomstbestendige fysiotherapie• 17 sept. (middag en avond) 2019

Toekomstbestendige fysiotherapie(Blended learning scholing)• 12 nov. 2019 (avond)

‘Dry needling in de bekken-buik-bilregio’• 28 sept., 2 nov. 2019 en 28 maart 2020

Basiscursus ‘Functiestoornissen vande bekkenbodem in breed perspectief’• 4 en 5 okt., 1 en 2 nov. 2019

Functiestoornissen van de bekkenbodem in de geriatrie• 25 okt., 8 nov. en 12 dec. 2019

‘Het PPP-concept bij incontinentie’• 30 nov. 2019

Congres ‘De overgang’ • 13 dec. 2019

Kinderfysiotherapie bij kinderen metpulmonale aandoeningen• 1 nov. en 15 nov. 2019

Loopproblemen bij kinderen • 4 nov. (middag en avond) en 25 nov.

(middag en avond) 2019

Skills lab handtherapie ‘Spalk- therapie bij de kinderhand’ • 16 dec. 2019

Praktijkdagen lymfologie• 8 en 9 okt. 2019

‘Hoofd-halslymfoedeem: diagnostiek en behandeling’ • 9 dec. 2019

Beweegprogramma's (deel 2): module 'Oncologie'• 20 dec. (middag en avond) en

21 december 2019

BEKKENPROBLEMATIEK

KINDEREN

LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE

Handtherapie ‘Brain and hand’• 21 sept. 2019

Skills lab handtherapie‘Polsklachten’ • 23 sept. 2019

Kniepijnsyndromen• 28 okt. 2019

Musculoskeletale pijnklachten• 29 okt. (middag en avond)

Skills lab handtherapie ‘Artrose van de hand’• 2 nov. 2019

Snijzaaldag onderbeen, enkel en voet• 9 nov. 2019

Endoprothesen: het chirurgische en oefentherapeutische beleid• 14 nov. (middag en avond) en

15 nov. 2019

Vaardigheidstraining nek /thorax / schouder / elleboog• 20 nov., 4 dec. en 18 dec. 2019

Handtherapie ‘Early active’ nabehandeling van flexorpeesletsels• 23 nov. 2019

Snijzaaldag knie• 23 nov. 2019

Cervicobrachiale pijnklachten enfysiotherapie• 26 nov. (middag en avond)

Patroonherkenning: schouder enelleboog• 3 dec. (middag en avond)

Handtherapie ‘de kinderhand’• 7 dec. 2019

Patroonherkenning: nek en hoofd• 17 dec. (middag en avond)

Neurorevalidatie/CVA (Eindhoven-Hoensbroek-Oosterbeek)• Start 20 september

Balans; evidentie en toepassing inde neurorevalidatie• 21 nov., 22 nov. en 14 dec. 2019

MUSCULOSKELETAAL

Fysiotherapie in de palliatieve levens-fase bij geriatrische patiënten • 9 nov., 30 nov. en 14 dec. 2019

‘Fysieke activiteit voor de “Older Low Physical Performer”‘• 21 nov. (middag en avond) en

22 nov. 2019

Verdiepingscursus‘Vallen Verleden Tijd’ • 7 dec. 2019

‘Hamstringletsels in de sport’• 29 okt. 2019

Sportrevalidatie: specialisatie kracht• 15 nov. (middag en avond) en

16 nov. 2019

‘Nieuwe principes en conceptenover sportrevalidatie en return to playna een voorste kruisbandletsel’ • 18 nov. 2019

Beweegprogramma’s (deel 2): module ‘Artrose’• 25 nov. (middag en avond) en

26 nov. 2019

‘Sportmedisch wetenschappelijkjaarcongres 2019’ • 27 nov. 2019

‘Spierfysiologie, training en stretching, van lab naar oefenzaal’ • 9 dec. 2019

Opleiding ‘Procesmatige adem- enontspanningstherapie’• 30 okt., 6, 13, 20 en 27 nov. 2019,

8 en 22 jan., 12 feb., 4 mrt. en 25 mrt. 2020.

NEUROLOGIE

OUDEREN

SPORTGEZONDHEIDSZORG

PSYCHOSOMATIEK

masterclass nieuw vernieuwd

Voor nadere informatie overcursussen, de cursuskalender

en inschrijfformulieren zie

www.npi.nl