T R A N S P O R T + O P S L A G – 2 – F E B R U A R I 2 0 0 5

10

T R A N S P O R T + O P S L A G – 2 – F E B R U A R I 2 0 0 5

11

blijft volgens alle partijen voorlopig nog toekomstmuziek.Directeur Ruud Hollander van Nedcon/DLS is eigenlijk algepensioneerd, maar kan en wil het werk nog niet loslaten.Al zes jaar werken hij en zijn mensen aan een volautoma-tisch orderverzamelsysteem voor snellopers in de levens-middelenbranche. De vele inspanningen hebben geresul-teerd in een volledig operationele order release module(ORM). De eerste ORM is in 2003 geplaatst bij een grote, be-kende retailer. Veel ruchtbaarheid kan Hollander er niet aangeven, omdat de opdrachtgever omwille van concurrentie-overwegingen bewust geen publiciteit wil. “Toegegeven, hetproject loopt al zo lang en velen in de branche weten inmid-dels ook wel dat wij dat systeem bij AH in Pijnacker hebbenstaan; dus die ‘onthulling’ is eigenlijk een publiek geheim.Binnenkort plaatsen we daar de tweede module”. Het sys-teem werkt zo goed, dat het ook buiten Nederland in nieuwedc’s wordt geïnstalleerd in 2005 en 2006.

ONTBREKENDE SCHAKEL“Het traject vóór de ORM begint bij een geautomatiseerdpalletmagazijn, vervolgens worden pallets automatisch ge-depalletiseerd (Univeyor) en deze colli (grote aantallen snel-lopende colli levensmiddelen) worden toegevoerd aan onzemodule de ORM. Tot zover allemaal bestaande technieken”,vertelt Hollander. De ORM vormt de nieuwe schakel voorautomatisch en gesorteerd orderverzamelen van zeer ver-schillende colli in grote hoeveelheden. Hij kan worden ge-zien als een doorrolstelling, waarin voor elk artikel een ei-gen voorraadbaan is gereserveerd. Het bijzondere is datinvoer en uitlevering uit deze doorrolstelling zijn geauto-matiseerd. Bovendien werken de voorraadbanen niet opzwaartekracht, maar zijn zij aangedreven. De rollen hebben gepatenteerde slipkoppelingen. Hierdoorwordt elk artikel beheerst getransporteerd, altijd met uni-forme en gelijke snelheid, zodat bij accumulatie de stuw-druk beperkt blijft. Op deze wijze kan de grootst mogelijkeverscheidenheid aan verpakkingen worden behandled, zo-als dozen, trays, bundels, zakken. Aan de invoerzijde van de module bevinden zich invoer-conveyors op elk niveau, boven elkaar. De gedepalletiseerdecolli gaan op elk niveau, via de invoerconveyor en door eeninvoertrolley in de voorraadbaan, die aan dat artikel is toe-gewezen. De voorraadbanen hebben voor elk artikel eengrote uitleveringsbuffer. Aan de uitleveringzijde is elke voor-raadbaan voorzien van een computergestuurde dispenser.Hiermee worden colli op het gewenste moment uitgevoerdop de uitvoerconveyors, die zich boven elkaar op elk stel-lingniveau bevinden. Door de grote werkvoorraad in deORM, en omdat elke voorraadbaan voorzien is van een ei-gen dispenser, is de module geschikt voor zeer snel lopendeartikelen. De verzamelde colli worden in de gewenste volgorde via deuitvoerconveyors van de ORM getransporteerd naar bij-voorbeeld een spiraalconveyor om te worden samenge-voegd tot één uitgaande stroom. Een shoesorter kan vervol-gens de verzamelde colli verdelen naar verschillendebeladingsplaatsen voor pallets of rolcontainers. De spiraal-conveyor en shoesorter achter de ORM worden niet doorNedcon/DLS geleverd.De belading van pallets of rolcontainers kan halfautoma-tisch of automatisch gebeuren. Ook de apparatuur hiervoorwordt door derden geleverd. Toevoer van colli in de juiste

Een volautomatisch magazijn zonder mensen. Voor de eenis het Utopia, voor de ander een schrikbeeld. Mensen wor-den moe en maken fouten. Machines en robots niet, maarmissen nog voldoende intelligentie en fijngevoeligheid omde mens nu al volledig te vervangen. In veel magazijnen be-landen goederen al automatisch via transportbanden op dejuiste plek. Op terminals of met knipperende lampjes wordtprecies aangegeven wat moet worden verzameld. Maar hetlaatste stukje, het daadwerkelijk oppakken van de goederen,gebeurt meestal nog door mensenhanden. Enkele leveran-ciers hebben ook dit laatste stukje geprobeerd te automati-seren. De order picking machinery (OPM) van Witron en deorder release module (ORM) van Nedcon/DLS zijn de re-centste systemen, die orders volautomatisch kunnen verza-melen. Maar dan wel op colliniveau. Gerobotiseerde item-picking van verschillende artikelen uit verpakkingen is en

volgorde is volgens Hollander zo belangrijk, omdat sterkedozen altijd onder in de rolcontainer moeten komen en dekwetsbare, om beschadiging te voorkomen, daarbovenop.Ook kan door 100 procent sortering optimale vulling en ge-wichtsbeheersing van de te beladen ladingsdragers wordenbereikt. Tracebility is nu mogelijk en ook uitlevering infamily-groups. Filiaalorders kunnen snel, in enkele minu-ten, worden verzameld.

LAATSTE SCHAKELWitrons nieuwste ontwikkeling is de case order machine(COM). Met dit systeem kunen pallets en rolcontainers vol-ledig automatisch worden beladen. De COM is het sluitstukvan een totaal gemechaniseerd proces dat Witron order-picking machinery (OPM) noemt. Deze machine is Witron’santwoord op de zoektocht naar een volledig geautomati-seerd systeem voor het handlen van een grote variëteit arti-kelen die op colliniveau worden verzameld. Automatisch stapelen wordt reeds elders toegepast met in-

In een volledig automa-

tisch magazijn zie je

geen mensen meer

(Foto: Nedcon/DLS)

Technische innovatie en economische haalbaarheid tellen even zwaar

Orderverzamelen zondermensen: feit of fictie?De mens is nog steeds de perfecte machine.

Hoe tegenstrijdig dit ook mag klinken. We

werken weliswaar niet continu, maken fout-

jes en rusten op tijd. Aan de flexibiliteit van

mensenhanden en het de intelligentie van

het menselijke brein kunnen machines en

robots nog lang niet tippen.

Martin Althoff

De voorraadbanen be-

vatten voor elk artikel

een grote uitleverings-

buffer

(Foto: Nedcon/DLS)

T R A N S P O R T + O P S L A G – 2 – F E B R U A R I 2 0 0 5

1312zonder problemen te integreren. Zo kunnen van nagenoegalle ruim 8000 artikelen bij Edeka in Hamm, Duitsland wor-den gehandled met dit concept. En dat dus ongeacht devaak slechte en minimale verpakking of krimpfolies, die jevooral in Duitsland vaak tegenkomt. Intelligente softwareberekent het optimale belandingspatroon van een pallet ofrolcontainer vooraf. Vervolgens worden vanuit een werk-voorraad de colli individueel toegevoerd aan de COM. Ditgarandeert een foutloze operatie bij 100 procent volledigfamily-grouping”. Een grote retailketen in de Verenigde Staten draait momen-teel als eerste bedrijf met een OPM-magazijn met zestienCOM’s. Ook de Spaanse supermarktketen Mercadona is ge-start met de bouw van twee nieuwe dc’s met een OPM-sys-teem. Één voor droge kruidenierswaren en één voor pro-ducten in het verssegment én diepvriesproducten.

BESPARENDZowel Vamos als Hollander stelt dat hun systemen, doordatgeen menselijke fouten meer kunnen worden gemaakt tij-dens de orderpickprocessen, kostenbesparend zijn. Door-dat er geen zoekprocedures meer nodig zijn en de meestideale vulmethode van rolcontainers of pallets vooraf al be-kend is, besparen de systemen ook tijd. Met de juiste bela-ding gaat er in de winkels bovendien geen tijd verloren methet uitzoeken van de juiste aangeleverde goederen.“Dat komt doordat de aangevoerde goederen schapsgewijszijn gepalletiseerd of gecontaineriseerd”, verduidelijktVamos. “Een ander voordeel is dat de gemiddelde vulgraadvan een pallet omhoog gaat omdat de software vooraf de

zet van robots, die zuigen of klemmen. Deze systemen zijnechter slechts betrouwbaar bij een beperkte verscheiden-heid aan artikelafmetingen en bij de juiste verpakkings-kwaliteit. Net als bij ORM van DLS/Nedcon worden in hetOPM concept van Witron de goederen tijdens het geheleproces gedragen, waardoor ook hier een veel grotere varië-teit aan goederen kan worden gehandled. Antal Vamos mar-keting manager bij Witron: “Bovendien is het OPM-conceptgeschikt om ook de langzaam lopende artikelen efficiënt en

en grote aantallen gepickt via een automatische pick-to-box orderverzamelsysteem. “Lijkt al sterk op automatischeitempicking, maar is feitelijk ook collipicking van helekleine medicijndoosjes”, aldus Leerintveld. “Ook geschiktvoor bij voorbeeld cd-doosjes en sigarettenpakjes”, vultHereijgers er nog aan toe.

HAALBAARHEIDOok bleek er veel eensgezindheid over de toepassingsmoge-lijkheden en de economische haalbaarheid. ‘Deze automa-tische orderverzamelsystemen zijn alleen geschikt en ren-dabel voor grote retailers’, verklaren ze alle drie. Hereijgers:“Wel zie ik ook nog rendabele toepassingen in de dranken-handel en de zuivelindustrie”. “De investeringen in deze sys-temen zijn hoog en alleen daarom al niet voor iedereen opte brengen”, vindt Ronald Mantel. “De terugverdientijdspeelt hierbij een belangrijke rol. In Nederland mag die vaakniet langer dan drie jaar zijn. In Japan bij voorbeeld wordenveel langere terugverdientijden geaccepteerd. Daarom gaatmen daar veel sneller tot automatisering over”. Leerintveld en Hereijgers komen tot dezelfde conclusie.Dergelijke systemen zijn al eerder verschenen en weer ver-dwenen. Dat kan ook zomaar het lot van deze volautomati-sche casepicking systemen zijn. Volledig gerobotiseerdeitempicking is voorlopig nog puur sciencefiction. Voor eenveel bredere groep gebruikers dan alleen de retail, zien wemeer toekomst in goods-to-man systemen, waarbij de mensvanwege zijn flexibiliteit een belangrijke rol blijft spelen. ■

Reacties: martin.althoff@reedbusiness.nl

meest ideale palletsamenstelling berekent. Tijdens het be-laden worden de losgestapelde colli gesteund door de driewanden van de ‘pack corner’.” In beide systemen kunnen wijzigingen in het assortiment -bijvoorbeeld door seizoenswisselingen - eenvoudig wordengemanaged door de software. Bovendien is het OPM con-cept van Witron, naar eigen zeggen, ongevoelig voor assor-timentsuitbreidingen omdat niet per artikel een kanaal isgereserveerd zoals bij ORM, maar per colli een locatie in dewerkvoorraad.

DÉJÀ VUWe deden rondvraag bij enkele experts op het gebied vanmagazijnautomatisering om te achterhalen of de systemenvan Witron en Nedcon/DLS echt zo uniek zijn als ze lijken.We vroegen Eric Hereijgers van Groenewout consultancy,Docent werktuigbouw Ronald Mantel van de UniversiteitTwente en Peter Leerintveld van Logistore naar hun mening.‘Veel elementen komen me heel bekend voor’, verklaardende drie heren onafhankelijk van elkaar. “De ORM van DLS doet me heel sterk denken aan het sys-teem van het Finse Esko Salo uit de jaren 80”, zegt RonaldMantel. “Een belangrijk nieuw element ten opzichte van hetFinse systeem is, dat de ORM colli met verschillende vor-men en afmetingen kan handlen. Dat Finse bedrijf bestaatinmiddels niet meer en het systeem is toen helemaal geensucces geworden. Misschien was de tijd er gewoon nog nietrijp voor”. “Het is een vrij normaal verschijnsel dat er oudetechnieken en concepten worden opgepikt en verbeterd”,zegt Eric Hereijgers. “Daar is ook helemaal niets mis mee.Het wiel moet je ook geen tweede keer willen uitvinden”. Een mogelijke tussenvorm van collipicking is volgens PeterLeerintveld het Layerpicking-systeem van het DeenseUniveyor. Hierbij wordt verzameld per palletlaag en wan-neer het orderprofiel dit toelaat, is dit een goed concept om95 procent van de collipicking te mechaniseren. Een derge-lijk concept wordt toegepast bij Schuitema in Eindhoven enHays in Oosterhout. De drie heren halen ook de A-framesvan de firma Knapp aan, die al jaren worden gebruikt in defarmacie. Hiermee worden producten met kleine volumes

T R A N S P O R T + O P S L A G – 2 – F E B R U A R I 2 0 0 5

De case order machine

van Witron kan rolcon-

tainers helemaal zelf-

standig beladen

(Foto: Witron)

Proefopstelling van de order release module bij DLS in Doetinchem

A-frames worden inge-

zet voor farmaceutische

en cosmetische produc-

ten. Knapp heeft ook

een uitvoering voor

sloffen sigaretten

(Foto: Knapp)

Ruud Hollander: “Door

de grote werkvoorraad

in de ORM en omdat

elke voorraadbaan voor-

zien is van een eigen

dispenser, is de ORM

bij uitstek geschikt

voor zeer snel lopende

artikelen”

De Deense Univeyor kennen we als layerpicker, een soort grote

stofzuiger die elke keer de bovenste laag of colli van een pallet pakt