Coöperatief groepswerk

Fanny Matheusen

voor Velovconferentie

26/03/2014

Menu

Wat is COGW?

Waarom?

Principes

Werkvormen

Toelichting bij enkele onderdelen

En nu is het aan jullie…

Wat is Coöperatief groepswerk?

Groepswerk vs. coöperatief leren

• Willekeurige groepen

• Taak niet voorgestructureerd

• Individuele cursist is niet verantwoordelijk

• Ongelijke inbreng

• Weerspiegeling van ongelijke verhoudingen in de (klas)groep, samenleving

• Groepssamenstelling door trainer

• Elk groepslid een specifieke rol

• Alle groepsleden verantwoordelijk

• Niemand is klaar tot de groep klaar is

• Interactie en samenwerking is noodzakelijk

Coöperatief leren (E. Cohen)

• CLIMrollen

• Procedure-afspraken

• Taakgerichte settings: werken met opdrachten

• Product- en procesevaluaties

werken op STATUS en INTERACTIE

om de meerwaarde van heterogene groepen optimaal te benutten voor zinvol leren

Waarom?

• Toenemende heterogeniteit in de klas:

Stromae

• Actief leren:

Kolb

• Leren samenwerken:

Vandana Shiva

• Democratisch denken en handelen:

Martha Nussbaum

Heterogeniteit in de klas

Een kleurrijke klas?

http://www.youtube.com/watch?v=ccNVr03A_3I

• Migratiegeschiedenis van leerlingen – Arbeidsmigratie

– Kolonisatie

– Asiel

– Adoptie

• Taalachtergronden

• Onderwijservaring

• …

Onderzoek homogeen/heterogeen groeperen

Niveau homogeen

Gender homogeen

Sociaal milieu homogeen

Cultureel-etnisch homogeen

Prestaties + sterke lln - zwakke lln

+ meisjes - jongens

Grote verschillen tussen scholen!

- allochtone lln

Welbevinden + sterke lln - zwakke lln

+ meisjes -jongens

- zwakke lln -autochtone lln + allochtone lln

Conclusie Inzetten op lkattitude

Enkel voor wetenschappen

Kleinere klassen LKcompetenties

Spreidingsbeleid?

Onderzoek onderwijspraktijken

• Didactische verschraling en eentonigheid

• Leerlingen worden weinig geactiveerd tot verbale participatie

• Leermiddelen stimuleren niet dat leerlingen inbreng geven vanuit eigen achtergronden en ervaringen

• Statuseffecten in groepswerk spelen door

• Een leerklimaat van lage verwachtingen

Actief leren

Vandana Shiva: waarden voor de toekomst

• Hebzucht

• Concurrentie

• Loskoppelen, autonoom, reductionistisch denken

• Solidariteit en medeleven

• Coöperatie

• Verbondenheid, systeemdenken

Martha Nussbaum: hoe kan onderwijs bouwen aan een democratische

samenleving?

Haar transitie-idee

Werken aan een ideaal van wederzijdse behoefte en onderlinge afhankelijkheid:

• Aanvaarden van eigen eindigheid/sterfelijkheid

=werken aan zelfredzaamheid

• Inleven in kwetsbaarheid van andere mensen

=werken aan medeleven, via verbeeldingskracht

Principes

G

I

P

S

Gelijke deelname: evenveel (tijd) investeren

Individuele aansprakelijkheid: iedereen

aanspreken op resultaten

Positief wederzijds afhankelijk: elkaar nodig

voor (betere) resultaten

Simultane interactie: meerdere leerlingen zijn

observeerbaar actief bezig

Voordelen van coöperatief leren

1. Andere waarden en normen in de klas/groep:

Iedereen kan iets, niemand kan alles

Plicht om te helpen, recht om hulp te vragen

Aandacht voor noden van elke groepslid

2. Betere resultaten voor alle cursisten, vooral grote leerwinst voor de zwakkere

3. Ontwikkelen van IC competenties

4. Actief en constructief leergedrag

Werkvormen: voorbeelden

Toelichting bij enkele onderdelen

• Groepssamenstelling

• De taak

• Begeleiding

• Procesevaluatie

• Tijd

Zoom op groepssamenstelling

• De relevantie van etnisch-culturele verschillen

• Jongens en wetenschap

• Ervaring baart kunst

• Differentiatie

• Uitdaging

Voorbeeld: o.b.v. werkveld en POP

GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3

Verslaggever Gil Liza Anneleen/Christel

Materiaalmeester Marijke Siska Mirjam

Bemiddelaar Jessie Karen Palesa

Planner Ann Kelly Bart

Organisator Karlien Ingrid Annelies

Bron Inge Lief Liesbeth

Zoom op procesevaluatie

Evaluatie groepswerk IC Competenties

• Wat hebben jullie gedaan? • Wat zou je de volgende keer anders doen? • Wat zou anders kunnen?

• Hoe verliep de samenwerking? • Hebben jullie elk de rol opgenomen? • Heeft iedereen bijgedragen tot het resultaat? • Wat is het eindresultaat? • Voldoet het aan de criteria? • Wat kan beter/anders?

Good practice

Evaluatie door studenten TP:

“Ideaal om andere culturen te leren kennen. Je leert ook steeds beter met elkaar omgaan. Ik heb heel sterk het ‘samen’ ervaren. Ieder doet zijn inbreng waardoor het eindproduct steeds beter wordt. Echt krachten bundelen. Verschillen tussen België en Nederland en eventuele andere cultuur leer je op deze manier goed kennen. We hebben het doel ‘samenwerken’ wel bereikt!”

“Ik zag er heel hard tegenop om nòg een taak te moeten maken, maar dit groepswerk vond ik echt tof en ik vond het jammer dat het al zo snel af was ;-)”

Zoom op de taak: voorbeeld 1

INTERCULTURELE COMPETENTIE: WHAT'S IN A NAME? – GROEP 3

Individuele opdracht: Schrijf jouw definitie van interculturele competentie op. Groepsopdracht A 1. Vergelijk je definitie van interculturele competentie met de definities van de andere groepsleden. Maak een overzicht van de verschillen en gelijkenissen. 2. Lees de bronnenkaarten. Welke nieuwe informatie geven ze aan de groep? Welke vragen hebben jullie erbij?

Zoom op de taak: voorbeeld 1

Groepsopdracht B Het docententeam van de lerarenopleiding wil intercultureel competente leerkrachten klaarstomen. Welke inhouden zet ze dan best op haar programma? Hoe kan zij de interculturele competentie van studenten gaan evalueren? We verwachten van jullie een powerpointpresentatie met een voorstel voor zinvolle leerinhouden binnen een 3 jarige opleiding/bachelor tot leerkracht. In een posterpresentatie stellen jullie voor welke inhouden en vormen aangewezen zijn in de evaluatie van de studenten. Een lerarenopleiding doet dit werk niet in het ijle. Men hecht er veel belang aan dat dit gebeurt in samenspraak met het werkveld. Speel in de presentatie deze dialoog met het werkveld. De grote groep fungeert als ‘het werkveld’. Denk na over een geschikte aanpak.

Zoom op de taak: voorbeeld 2

Kijk naar het filmpje van R. Pannikar over het venster: http://www.youtube.com/watch?v=Kvsov6OuTWs&noredirect=1. In IC contacten is je eigen referentiekader kennen heel belangrijk. Presenteer vrijdag wat jullie geleerd hebben over je eigen referentiekader deze week. Verken of er verschillen zijn tussen jullie op vlak van referentiekader (NL/B?). Daag de andere studenten uit met een opdracht waarbij ze werken aan zelfkennis.

Zoom op de taak: voorbeeld 2

Ben je zelf ooit slachtoffer geweest van vooroordelen of racisme? Beschrijf de situatie zo uitgebreid mogelijk en bespreek in je groep. Was er sprake van vooroordelen of racisme? Waar trek je de grens?

Schrijf een column over Sint en Piet. Is dit nu racistisch? Breng de huidige discussie in beeld.

Meervoudige intelligentie

Gardner

Zoom op begeleiding

• Belang van regels en afspraken

• Structuur

• Begeleidershouding

Procedureafspraken

• Je bent pas klaar als iedereen klaar is.

• Je hebt oog voor wat de ander nodig heeft.

• Je helpt door uit te leggen hoe iets moet.

• Iedereen helpt.

• Beknopt zijn, luisteren, argumenten ontwikkelen. Iedereen draagt bij.

• Discussieer en beslis.

• Geef redenen voor je suggesties.

Coaching

Van harte coachen…

… luister met aandacht

… gevoelens bespreekbaar maken

… en verder op weg

“Bij coachen gaat het er niet om het beste uit jezelf in anderen te leggen, maar om het beste uit de mensen zelf te halen.”

Neem de tijd! “Les voyageurs sont trop pressés de nos jours, pressés d’arriver, d’arriver à tout prix, mais ce n’est pas au bout du chemin que l’on arrive. A chaque étape on arrive quelque part, à chaque pas on peut découvrir une face caché de notre planète, il suffit de regarder, de désirer, de croire, d’aimer.”

Amin Maalouf

Formule voor intercultureel onderwijs?

ICO=C+MT+Co

Bronnen

• CLIMwijzer

• Cohen, E. Designing Groupwerk. Strategies for the heterogenuous classroom.

• http://www.diversiteitenleren.be/~wwwsteu/sites/default/files/Kwaliteit_van_groepswerk_liablaton.pdf

• www.steunpuntdiversiteitenleren.be

Bedankt voor uw aandacht!

fanny.matheusen@thomasmore.be

goesthing.fanny@gmail.com