College 2 Sys

SYSTEEMGERICHTE HULPVERLENING

THEM

A GEZIN

S- EN

OPVO

EDIN

GSO

ND

ERSTEUN

ING

College 2

12-2-2008 cornelisnuman http://numanmwd.googlepages.com 1

ANALYSE

Behandel

Draaglast

DRAAGKRACHT Draagvlak

9 individueel

7 Systemische methoden vermindering van knelpunten in de sociale steun

4 Positionele methoden


Definitie

• Een systeem is een verzameling van elementen, • die in een samenhangende relatie tot elkaar staan, • dat een noodzakelijk (communicatief ) evenwicht

nastreeft • en zich daardoor als een particuliere entiteit

manifesteert • die niet herleidbaar is tot (de optelsom van) de

afzonderlijke elementen.


Toelichting definitie

• niet de elementen maar het netwerk van relaties tussen de elementen,

• Het is de organisatie, die een systeem maakt tot een systeem.

Hypotheseformule

• relevante oorzakelijke factor:– Mogelijk door de echtscheiding van de ouders

• schets probleemsituatie:– is er bij Richie sinds zes maanden sprake van onhandelbaar

gedrag dat niet kan worden opgelost

12-2-2008 5cornelisnuman http://numanmwd.googlepages.com

Hypotheseformule• probleeminstandhoudende factor:– doordat ouders weigeren met elkaar in gesprek te gaan

over de omgangsregeling

• gevolgfactor:– met als gevolg dat Richie met zijn gedrag er alles aan doet

om zijn gescheiden ouders weer met elkaar in contact te laten komen.

12-2-2008 6cornelisnuman http://numanmwd.googlepages.com

Relevante Begrippen• Organisatie• Geheel• Zelfstandige entiteit• Grenzen• Hiërarchie• Subsysteem• Energie• Homoiostase• Feedback• Tijd en Ruimte


Ervaring in de praktijk

Nieuwe theorie of stroming

Nieuwe inzichten

Beschrijving ervaringen

experimenteren

Onvrede

STROMINGEN

VIER STROMINGEN (accenten)

• de structurele stroming van Minuchin• de strategische stroming van Haley en

Watzlawick • de intergenerationele stroming van

Boszormenyi-Nagy, • en de cybernetische stroming van Selvini

Palazzoli e.a.

Interventietechnieken

• In de huidige praktijk van zowel maatschappelijk werk als therapie wordt veelal een mix van technieken gebruikt die binnen de diverse stromingen zijn ontwikkeld

Structurele Stroming Minuchin

• Structurele gezinstherapeuten gaan uit van het gegeven dat ieder gezin een aantal functies moet vervullen (praktisch & affectief)

• hierbij ontwikkelen zij gewoonten of patronen.

• Het begrip gezinsstructuur verwijst naar de basisregels in de transactiepatronen die het gezin aanwendt bij het vervullen van deze functies.

Structurele Stroming Minuchin

• Ieder gezin beschikt over een bepaald repertoire aan structuren.

• voorkeurtrans actiepatronen, die in de loop van de gezinslevenscyclus voortdurend worden aangepast

• Vanaf het eerste gesprek probeert de structureel werkende therapeut de basisregels van de gezinstransactiepatronen op te sporen.

Zegt de ene aap, tegen de andere aap…….•In een nog lege kooi wordt een trap geplaatst, •boven het hoogste punt van de trap hangt een banaan. •Rondom de kooi staan mannen met waterspuiten. •Er wordt een aantal apen in de kooi losgelaten. •Het duurt niet lang of de banaan wordt ontdekt.

Zegt de ene aap, tegen de andere aap…….

•Op het moment dat een aap de trap opklimt….. • wordt hij kletsnat gespoten en ook de hele groep krijgt de volle laag. •Die situatie herhaalt zich net zo vaak tot de groep apen zelf verhindert dat er een de trap opklimt.

Zegt de ene aap, tegen de andere aap…….•Het duurt niet lang of de banaan wordt ontdekt. •Op het moment dat een aap de trap opklimt ……• wordt hij kletsnat gespoten en ook de hele groep krijgt de volle laag. •Die situatie herhaalt zich net zo vaak tot de groep apen zelf verhindert dat er een de trap opklimt.

Zegt de ene aap, tegen de andere aap………..•In de volgende fase wordt een aap vervangen door een verse aap die het natspuiten dus niet kent. •Die nieuwe aap heeft maar weinig tijd nodig om naar de trap te rennen. •Voordat de aap de trap bereikt wordt hij besprongen door de hele groep, die hem helemaal in elkaar slaat. •Oké, denkt de aap.•Dat proces van een aap er uit en een verse aap er in wordt een aantal keren herhaald.

Zegt de ene aap, tegen de andere aap…….

•Ook worden de mannen met de waterspuiten één voor één teruggetrokken.•Op het eind van het experiment zijn alle apen met de natspuitervaring vervangen door apen zonder die ervaring. •De banaan hangt nog steeds bovenaan de trap….• Alle apen hebben geleerd dat ze de trap niet opmogen,

Zegt de ene aap, tegen de andere aap…….•Vraagt de ene aap aan de andere: “waarom mogen wij die trap niet op?” •Zegt die andere aap: “Weet ik niet, dat doen wij gewoon nooit.”

Grensbegrip

• Centraal in de beschrijving van dominante gezinsstructuren staat het grensbegrip.

• Grenzen zijn regels die bepalen wie wel en wie niet aan een bepaalde transactie deelnemen en hoe

Autonomie en Verbondenheid

• Bij gezinnen met een los-zand-transactiestijl zijn de grenzen te star. De leden hebben een overtrokken gevoel van zelfstandigheid en gebrek aan saamhorigheid.

• Bij kluwengezinnen zijn de grenzen te vaag. Het verhoogde gevoel van saamhorigheid gaat ten koste van autonomie.

• Ouders mengen zich voortdurend in aangelegenheden die zij aan hun kinderen hadden kunnen overlaten

• en kinderen bemoeien zich met ouderlijke onderwerpen.

• Zinnen worden afgebroken en voltooid door anderen,

• intrusies op andermans gedachten- en gevoelswereld komen legio voor.

Onopgelost Gezinsconflict

• Naast het grensbegrip speelt ook het onopgelost gezinsconflict een belangrijke rol in het denken van structurele gezinstherapeuten.

• Zij analyseren deze conflicten hoofdzakelijk vanuit een drie-relatie-context,

• bijvoorbeeld twee ouders en een kind; grootouder, ouder en kind; onderwijzer, ouders en kind.

• Daarbij beklemtonen zij het belang van intergenerationele grensoverschrijdingen.

Driehoeksfenomenen• Driehoeksfenomenen komen in alle gezinnen

voor. • Ze worden pas onderdeel van de gezinsstructuur

door stereotypie• telkens zijn dezelfde gezinsleden bij eenzelfde

type van onopgelost conflict betrokken • Je bestudeert het intractiepatroon van drie leden

van het systeem• Zo ontstaan verschillende interactiedriehoeken

(triangles)

Triangulatie

• Door triangulatie vinden de ouders geen oplossing voor hun onderlinge machtsstrijd over het kind en roepen zij ditzelfde kind te hulp.

• Bij stabiele coalitie zit het kind op de schouders van de ene ouder, waardoor het sterker is dan de andere ouder.

Triangulatie

• Tussen het bliksemafleidend kind en zijn ouders bestaat een machtsevenwicht:

• als de ouderlijke conflicten oplaaien, neemt het kind het voortouw en leidt het via lastig gedrag de aandacht af.

Doelstelling

• Doelstelling van de structurele gezinstherapeut is

• dusdanige veranderingen aan te brengen in de gezinsstructuur dat ouders en kinderen (gezins)functies adequaat uitvoeren en dat symptomen verdwijnen.

Interventies

• gericht op het tot stand brengen van een transactiestijl die aangepast is aan het ontwikkelingsstadium van het gezin

• op de oplossing van een tot dan toe onopgelost conflict en

• op het herstel van de gezinshiërarchie.

Ontwikkelingsstadium

• als de omstandigheden zich wijzigen, moetengezinsleden in staat zijn om hun structuur bij te stellen.

• `evenals alle levende organismen vertoont het gezinssysteem zowel een neiging tot instandhouding als tot evolutie.

• Gezinnen hebben de neiging om vast te houden aan voorkeursinteractiepatronen, die hun effectiviteit bewezen hebben

Gezinsstress

• Ontwikkeling van één gezinslid• Nieuw gezinslid• Uitsluiten van gezinslid (bv bij scheiding)• Bijzondere stressoren:– Handicap– Ziekte– Mantelzorg– Economische veranderingen (schulden, werkloosheid)– Verhuizing

Enactment

• het actualiseren van de gezinsrelatiepatronen in de sessie.

• De structurele gezinstherapeut is vaak meer geïnteresseerd in ‘spontane’ gezinstransacties dan in wat de gezinsleden vertellen over het probleem

Wat gebeurt er nu?

• ‘Spontane' transacties uitlokken • Staan minder onder controle en geven meestal

informatie over de grenzen tussen gezinsleden. • meer geïnteresseerd in wat de gezinsleden

laten zien dan in wat zij erover vertellen. • Het ensceneren van de transactiepatronen,

bijvoorkeur rondom de aanmeldingsklacht, staat op de voorgrond.

Wie zijn er bij?

• Aanwezigheid van alle gezinsleden die tot de huishouding behoren

• zeker in de eerste sessie(s). • Later en afhankelijk van de therapie-

doelstellingen werkt hij wel met deelsystemen.• de actuele gezinscontext staat op de

voorgrond en de intergenerationele, langeter-mijndimensie op de achtergrond

Metaforen

• transactiepatronen bij voorkeur via ruimtelijke metaforen.

• wie wel en wie niet participeert bij een subsysteemoperatie.

• Coalitievorming : `Rob is sterker en groter dan moeder, omdat hij op de schouders van vader zit.'

Diverse bindingen

• alliantie, overkoepelend, neutraal • (stabiele) coalitie, samengaan en gericht

tegen een ander, • Associatie, ontbreekt het tegen een ander zijn.

Aantasting Gezinshiërarchie

• Minuchin let op repetitieve grensoverschrijdingen tussen generaties

• die op den duur de gezinshiërarchie aantasten • en die de problemen voor het gezin

onoplosbaar maken.

Gerelateerde technieken uit de Gereedschapskist

• Herstructureringstechniek• Invoegtechniek /Accomoderen– Joining/Steunen– Mimicri– Tracking

Geen oorzaakWel: instandhouding

• Men kan nooit zeggen dat een bepaalde gezinsstructuur een probleem veroorzaakt; wel worden symptomen onderhouden door dominante gezinsstructuren en het symptoom onderhoudt de gezinsstructuur

CONCLUSIE

• Gevolg is dat gezinsstructuur niet wordt beschreven als een vastliggend gegeven, maar als het geheel van transactiepatronen, die aangepast moeten worden aan voortdurend veranderende, interne en externe omstandigheden.

College 2 Sys

Travel

Transcript of College 2 Sys