Cimicifuga Cimicifuga racemosaracemosa

Zelfzorgmiddelen voor mens en dierZelfzorgmiddelen voor mens en dier

Jolijn BormansJolijn BormansAn BroothaersAn BroothaersLeen VergaelenLeen Vergaelen

Cimicifuga racemosaCimicifuga racemosa Wetenschappelijke naamWetenschappelijke naam

Actaea racemosa L. Actaea racemosa L. Cimicifuga racemosa (L.)Cimicifuga racemosa (L.)

Familie Familie

RanunculaceaeRanunculaceae

Andere benamingenAndere benamingen

Black cohoshBlack cohosh

BugbaneBugbane

Actée à grappesActée à grappes

ZilverkaarsZilverkaars

BeschrijvingBeschrijving Voorkomen:Voorkomen:

schaduwrijke vruchtbare grond van de schaduwrijke vruchtbare grond van de bossen in Maine tot Ontario, Wisconsin en bossen in Maine tot Ontario, Wisconsin en GeorgiaGeorgia

Botanisch omschrijving:Botanisch omschrijving:

→ → stengels tot 3 m hoog stengels tot 3 m hoog → → cilindrische, knobbelige wortelstokcilindrische, knobbelige wortelstok 1-2,5 cm dik en 2-15 cm lang1-2,5 cm dik en 2-15 cm lang→ → bloemen zonder bloemblad met groenwittebloemen zonder bloemblad met groenwitte

kelkblaadjes gebundeld in trossenkelkblaadjes gebundeld in trossen

Bloeiperiode:Bloeiperiode: juni tot september juni tot september

OorsprongOorsprong Inheemse Amerikanen gebruikten de wortelstok voor Inheemse Amerikanen gebruikten de wortelstok voor

allerlei aandoeningen allerlei aandoeningen

1820 – 1920: een officieel kruid in de USP1820 – 1920: een officieel kruid in de USP→ → in Europa, Zuid-Afrika en Australië gelijkaardige in Europa, Zuid-Afrika en Australië gelijkaardige recepten recepten

in werken vermeldin werken vermeld

Ook in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM)Ook in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM)

In 1850 in VS: zeer populair middel met belangrijke In 1850 in VS: zeer populair middel met belangrijke plaats in ‘American Eclectic Dispensatory’ (1854)plaats in ‘American Eclectic Dispensatory’ (1854)

Allereerste apotheekproduct met cimicifuga: ” Lydia Allereerste apotheekproduct met cimicifuga: ” Lydia Pinkham’s Vegetable Compound”, een populaire remedie Pinkham’s Vegetable Compound”, een populaire remedie tegen “vrouwelijke tegen “vrouwelijke klachten” einde jaren 1800klachten” einde jaren 1800

““For all those painful complaints and For all those painful complaints and weaknesses so common to our best weaknesses so common to our best

female population”female population”

InhoudsstoffenInhoudsstoffen

Chemische samenstelling is nog niet volledig Chemische samenstelling is nog niet volledig gekendgekend

Triterpeen glycosiden: acteine, Triterpeen glycosiden: acteine, cimicifugosidecimicifugoside, acteol, ..., acteol, ...

Organische zuren: Organische zuren: fukinolic, cimicifugic fukinolic, cimicifugic acids A, B, E en F, ...acids A, B, E en F, ...

Fenolische componenten: isoflavonen Fenolische componenten: isoflavonen (o.a.formonetine), ...(o.a.formonetine), ...

Andere inhoudstoffen: tanninen, harsenAndere inhoudstoffen: tanninen, harsen, , zetmeel, sucrose,...zetmeel, sucrose,...

FarmacologieFarmacologie

Het precieze werkingsmechanisme is nog niet Het precieze werkingsmechanisme is nog niet geheel opgehelderdgeheel opgehelderd

Enkele theoriëen:Enkele theoriëen:- werking door “Fyto-SERM effect”- werking door “Fyto-SERM effect” →→ binding met oestrogeen-binding met oestrogeen-ß-receptorß-receptor

→ → orgaanselectief: antagonistisch effect op de uterusorgaanselectief: antagonistisch effect op de uterus en agonistisch effect op het skelet, lever en aortaen agonistisch effect op het skelet, lever en aorta

- werking via receptoren in CZS:- werking via receptoren in CZS: → → serotonineserotonine (5-HT1a) en/of dopamine (D2)(5-HT1a) en/of dopamine (D2)

Geen gegevens over farmacokinetiekGeen gegevens over farmacokinetiek

Therapeutische Therapeutische toepassingentoepassingen

Primair: behandeling van Primair: behandeling van menopausale symptomenmenopausale symptomen

Postoperatieve functionele tekorten Postoperatieve functionele tekorten tengevolge van een ovariectomie of tengevolge van een ovariectomie of hysterectomiehysterectomie

Behandeling van het premenstrueel Behandeling van het premenstrueel syndroomsyndroom

Bij juveniele menstruele kwalenBij juveniele menstruele kwalen

De menopauzeDe menopauze Gevolg van hormonale veranderingenGevolg van hormonale veranderingen:: CCoestradioloestradiol en C en Cprogesteronprogesteron in bloed in bloed CCFSHFSH en C en CLHLH in bloed in bloed

Gepaard met climacterische klachtenGepaard met climacterische klachten ::- - op korte termijnop korte termijn: onregelmatige cyclus, : onregelmatige cyclus,

warmteopwellingen, stemmingsstoornissen, warmteopwellingen, stemmingsstoornissen, insomnia, transpiratie, zenuwachtigheid,...insomnia, transpiratie, zenuwachtigheid,...

- - op middellange termijnop middellange termijn: uitdroging van huid en : uitdroging van huid en slijmvliezenslijmvliezen- - op lange termijnop lange termijn: meer kans op hart- en vaatziekten, : meer kans op hart- en vaatziekten,

botverliesbotverlies

Daarbij komen vaak nog psychische factoren die de klachten Daarbij komen vaak nog psychische factoren die de klachten kunnen versterkenkunnen versterken

BehandelingBehandeling Bij milde klachten:Bij milde klachten:

- sojapreparaten (fyto-oestrogenen)- sojapreparaten (fyto-oestrogenen)

Bij ernstige klachten: hormonale substitutieBij ernstige klachten: hormonale substitutie- indien baarmoeder verwijderd: oestrogenen- indien baarmoeder verwijderd: oestrogenen- indien baarmoeder aanwezig: oestrogeen en progestageen - indien baarmoeder aanwezig: oestrogeen en progestageen

(afzonderlijk of samen)(afzonderlijk of samen) → → NadelenNadelen:: mogelijke doorbraakbloedingen, mogelijke doorbraakbloedingen, gewichtstoename en toegenomen kans op gewichtstoename en toegenomen kans op

borstkankerborstkanker

Cimicifuga Cimicifuga = mogelijk alternatief= mogelijk alternatief → → goede werkzaamheid en minder bijwerkingengoede werkzaamheid en minder bijwerkingen

Klinische vaststellingenKlinische vaststellingen Statistiek is niet altijd duidelijkStatistiek is niet altijd duidelijk KleinschaligKleinschalig De studies zijn van korte duurDe studies zijn van korte duur Betrouwbare bronnen?Betrouwbare bronnen?

Bevindingen:Bevindingen:

- zekere werkzaamheid bij psychische en neurovegetatieve - zekere werkzaamheid bij psychische en neurovegetatieve klachten in de menopauzeklachten in de menopauze

- dankzij orgaanselectieve werking - dankzij orgaanselectieve werking →→ geen ongewenste geen ongewenste invloed invloed

op het endometrium in tegenstelling tot oestrogenenop het endometrium in tegenstelling tot oestrogenen

- osteoprotectief ? - osteoprotectief ? → → lange termijnsstudies noodzakelijklange termijnsstudies noodzakelijk

EffectenEffecten

Kupperman index Kupperman index Vaginale maturatie index kleine Vaginale maturatie index kleine Self assessment depression scale Self assessment depression scale Hamilton Anxiety Scale scoresHamilton Anxiety Scale scores

(Kronenberg & Fugh-Berman, Ann. Intern. Med. 2002, 137, 805-813)(Kronenberg & Fugh-Berman, Ann. Intern. Med. 2002, 137, 805-813)

VeiligheidVeiligheid Geen in vitro bewijs van mutageniciteit Geen in vitro bewijs van mutageniciteit Veilige dosage tijdens de zwangerschap, Veilige dosage tijdens de zwangerschap,

borstvoeding of bevalling werd borstvoeding of bevalling werd momenteel nog niet vastgelegdmomenteel nog niet vastgelegd→→ afgeradenafgeraden

Enige bijwerkingen: maaglastEnige bijwerkingen: maaglast, hoofdpijn, hoofdpijn Extreem hoge dosis: mild emetisch Extreem hoge dosis: mild emetisch

effect effect Geen interacties gemeldGeen interacties gemeld

SpecialiteitenSpecialiteiten

Bio-Climal: 80 mg gestandaardiseerd Bio-Climal: 80 mg gestandaardiseerd extract; 1 tablet/dagextract; 1 tablet/dag

Ymea: 40 mg gestandaardiseerd Ymea: 40 mg gestandaardiseerd extract; 1 tablet/dagextract; 1 tablet/dag

Elusan Cimicifuga: 20 mg Elusan Cimicifuga: 20 mg gestandaardiseerd extract; 2x1 gestandaardiseerd extract; 2x1 tablet/dagtablet/dag

Homeopatische middelen (Vogel, Homeopatische middelen (Vogel, HEEL)HEEL)