Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 ·...

14
Cardiologie ECG Pagina 1 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl ECG ECG technisch ECG protocol ECG kinderen Ischemie Inspannings ECG Hypertrofie Bloks AV/SA blok Bundeltak blok ECG atleet ECG atleet normaal ECG atleet abnormaal Pacemaker Fysiologische afwijkingen Ionen en geneesmiddelen Collaps Syndromen Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren Atriumflutter Bradycardie Extrasystolen Junctioneel ritme Ventriculaire aritmie Extrasystoles ECG ECG technisch 1 kanaals afleiding Alleen voor ritme st. schaal Tijd 1 sec = 25 mm 100 msec = 2,5 mm 1 mm = 0,04 sec volt 1 cm = 1 mVolt 1 mm = 0,1 mVolt ECG protocol abnl thorax =andere criteria aneurysma ST elevatie as I en aVF/II/III: re helft, li (li bovenste ¼, vanaf 30 graden), nl (li onderste ¼) Re-as aVR aVL (-30°) Li-as +180°=-180° I III II Re-as aVF (+60°) nl-as li as? (aVF-, I+) li hart LVH sokolow 35, S>R in V1 atrium ? inf infarct II, III en aVF li ant hemi block Q in I, R in III (=li bovenste tak blok) re as ? (I-) re hart RVH R>S in V1 of V3r (voorkeur) atrium ? li post hemi block QRS as 100-180 gr sR: kleine S en diepe R in I, aVL qR: kleine q en grote R in II, III, aVF ................................. geïsoleerd zeer zeldzaam, normaal alleen van belang bij een RBTB atleet Zie Cardiologie sport COPD Afwijkingen rechter atriumhypertrofie oud OWI beeld R progressie afname RVH (zie aldaar) digitalis ? flutter, fibrillatie, AV block, ST flutter, fibrillatie of AV block digoxine ST Epsilon golf Definitie piek vlak na QRS in V1-3, verdacht voor ARVD Frequentie schaal 5 mm = 300-150-100-(helft 85)-75-60-50-40 bradycardie <50 tachycardie 100-150

Transcript of Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 ·...

Page 1: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 1 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

ECG ECG technisch ECG protocol ECG kinderen

Ischemie Inspannings ECG

Hypertrofie Bloks

AV/SA blok Bundeltak blok

ECG atleet ECG atleet normaal ECG atleet abnormaal

Pacemaker Fysiologische afwijkingen Ionen en geneesmiddelen Collaps Syndromen Supraventriculaire aritmie

Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren Atriumflutter Bradycardie Extrasystolen

Junctioneel ritme Ventriculaire aritmie

Extrasystoles

ECG

ECG technisch

1 kanaals afleiding Alleen voor ritme st.

schaal Tijd 1 sec = 25 mm 100 msec = 2,5 mm 1 mm = 0,04 sec

volt 1 cm = 1 mVolt 1 mm = 0,1 mVolt

ECG protocol

abnl thorax =andere criteria

aneurysma ST elevatie

as I en aVF/II/III: re helft, li (li bovenste ¼, vanaf 30 graden), nl (li onderste ¼) Re-as aVR aVL (-30°) Li-as +180°=-180° I 0° III II Re-as aVF (+60°) nl-as

li as? (aVF-, I+)

• li hart

• LVH → sokolow 35, S>R in V1 → atrium ?

• inf infarct → II, III en aVF

• li ant hemi block → Q in I, R in III (=li bovenste tak blok) re as ? (I-)

• re hart

• RVH → R>S in V1 of V3r (voorkeur) → atrium ?

• li post hemi block QRS as 100-180 gr sR: kleine S en diepe R in I, aVL qR: kleine q en grote R in II, III, aVF

................................. geïsoleerd zeer zeldzaam, normaal alleen van belang bij een RBTB

atleet Zie Cardiologie sport

COPD Afwijkingen

• rechter atriumhypertrofie

• oud OWI beeld

• R progressie afname

• RVH (zie aldaar)

digitalis ? flutter, fibrillatie, AV block, ST flutter, fibrillatie of AV block

digoxine ST

Epsilon golf Definitie piek vlak na QRS in V1-3, verdacht voor ARVD

Frequentie schaal 5 mm = 300-150-100-(helft 85)-75-60-50-40

bradycardie <50

tachycardie 100-150

Page 2: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 2 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

flutter 150-350 (kan ook ventriculair)

fibrillatie >350

Hyperkaliëmie ECG spitse T golven

Hypothermie Effect geleiding minder goed: alles wordt breder J-golf in ST segment

Ritme afib of VT bij opwarmen

Infarct acuut infarct

ST oud infarct

Q of QS, significant als >0,04 sec, >25% van R

ischemie acute ischemie

ST (DD/ repol st bij hypertrofie, bundeltakblok, digitalis) T- (kan oud of nieuw zijn) bij inspanning: kijk 0,08 sec na J punt oplopend = gunstig, aflopend = verdacht

J golf Zie Hypothermie

J-punt Junctie tussen + en - richtingscoefficient

Juveniele T golven Zie Pediatrie cardiologie

kleurcode Rood aVR, geel aVL, zwart aVF (onder li borst)

lokalisatie Inferior II, III, aVF (neem ook V1R, re infarct nooit zonder inferior) kan uitbreiden naar: re, lat en post

Anterior (V1-7)

•anterolat: V5-7

•anteroseptaal: V2 Lateraal

I, aVL acuut posterior

hoge R (R>S) in V1-4 (= gestoorde R progressie) ST depressie V1-4 (= reciproque daling van achterwand) oud posterior

bifasische T (normaliseert bij nieuwe ischemie = pseudo-normalisatie) aneurysma vorming op litteken = ST depressie ≠ nieuwe ischemie (toename bij inspanning) R-top verlies in V1-V4 (ivm met oud ECG)

RV

ST alleen in V1 = re ventrikel infarct, nooit zonder OWI hoofdstam of prox LAD (LMCA)

ST alleen in AVR

longembolie ? Zie Pneumologie algemeen

Marriot afleidingen Zie reanimatie

Neg giant T apicale HCM

hersenmeta’s

Osbourn golf Notch na QRS bij hypothermie

P top verloop Definitie Depol voorkamers (zie vector)

Verloop 1e deel = RA = positief 2de deel = RA+LA = isoelectrisch 3de deel = LA = negatief

Normaal in alle afleidingen (behalve V1) positief OF negatief

atrium ritme dus geen sinus ritme, maar een andere atriale pacemaker neg P in verschillende afleidingen

pericarditis ST optrekkingen in ALLE afleidingen, voltages door vocht R/ aspirine (tegen pijn)

ST in alle afleidingen en overal voltages, PQ depressie

P-R interval Definitie Depol AV knoop, His bundel en uitlopers begin P tot eind R

AV block type I: >5 hokjes = 0,2 sec P-R type II

• Mobitz I (Wenkebach) → P-R steeds langer tot geen QRS, evt. 2:1, 3:1 geleiding

• Mobitz II → P-R even lang, soms geen QRS, evt. 2:1, 3:1 geleiding

• DD/ geblokkeerde PAC’s type III = totaal

• AV dissociatie (geen verband), P-P interval constant

• block = geen geleiding,

• dissociatie = wel ante/retrograde geleiding mogelijk korte PR (<3mm)

Wolff-Parkinson-White → delta golf ?

• type A = V1 pos

• type B = V1 neg

• neg T en Q mag (pseudo-infarct beeld)

• vaak alleen R’s of S’sen in de VW afh van de Kentbundel

junctioneel ritme → ontstaat uit AV knoop, lijkt neg P, nl QRS

fusieslag → toevallig P vlak voor QRS bij totaal AV blok AVNRT (ook retrograde P toppen) aflut (geen echte P) sinus coronarius ritme neg P (komt van onder) en korte PR (dicht bij AV knoop) Lawn-Ganong-Levin syndroom

aflopend P-Q segment = PTA daling = pericarditis teken of atriaal infarct.

leeftijd kind: 0,10 – 0,12 adolescent: 0,12 – 0,16 volwassen: 0,14 – 0,21

Q golf Abnormaal

• >1/4de QRS in I,AVL, V5 of V6

• >1 mm breed

QRS breed LBTB (> 3 hokjes = 0,12 sec)

• mijter (rSR = notching = pos, eerste notch meestal klein) in V3-6, I, II, aVL

• qS (=neg) in V1-2, III, aVR (Q = infarct, bij hypertrofie tekens eerder hypertrofie)

• geen uitspraak over hypertrofie of infarct

Page 3: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 3 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

• vooral 1ste deel QRS aberrant RBTB (>3 hokjes)

• mijter (rSR’ = notching = pos, eerste notch meestal klein) inV1-2, III, aVR

• qS (=neg) in V3-6, I, II, aVL

• geen uitspraak over hypertrofie

• vooral 2de deel QRS abberant Intraventrivulaire geleidingsstoornissen

• indien wel blok maar niet duidelijk RBTB of LBTB, beschrijven als ”neigend naar LBTB / RBTB” icLBTB / ic RBTB

• onvolledig = < 3hokjes Cave

• heel breed QRS = bundeltakblock, geen fibrillatie ofzo

• alleen qs met notching = infarct zeker als neg T

• R’ is altijd bundeltakblock(R’) of reVhypertrofie (r’)

• Q en S is altijd bundeltakblock VES

Vaak negatief complex (pos = AES) bigemie = 1nl/1VES, trigemie = 2nl/1VES couplet = 2xVES, triplet = 3xVES, > = korte run VT unifocaal = steeds dezelfde morfologie, multifocaal = veranderende morfologie re entry = interval VES en slag steeds idem escape ritme = interval VES-VES steeds idem capture beat = nl slag tussen VT in ventrikeltachycardie = VES >100 freq AIVR = accelerated ideo-ventricular respons = VT >100

R op T = gevaarlijk, blok bijgeven VT

vaak ook notching, vaak tweede notch kleiner JES

junctioneel, hoog = korte P-R afstand, P is neg, mid = p in QRS, laag = p na QRS AES

Vaak positief complex (neg = VES) Normale extra slag, nl QRS inclusief P, P kan verdwijnen in T, ook bigeminie/trigeminie

PAC vroeg vallende atriale extra slag, soms enkel P (= geblokeerde PAC, DD/ 2de graads AV block)

Pacemaker LBTB= re V, RBTB = li V, “met beeld van …block, pseudoinfarct”, infarct

QRS-complex <2 mm Depol kamers (zie vector), Q = septum depol hoogte afh van isolatie: adipositas + emfyseem

Q-T verlenging

• man > 0,44 sec = 11 mm

• vrouw >0,47 sec = 11,5 mm

• Corrected QT interval zie Cardiologie aritmie algemeen

• De u golf telt ook mee, dus een uitgesproken U-golf zou theoretisch ook een risico inhouden

verkorting

• < 7,5 mm

• zie Cardiologie aritmie algemeen

QT-tijd Zie lang QT syndroom bij ECG aritmie

Ritme Ritme

• Sinusritme: P voor elke QRS

• Flutter: (zie Cardiologie aritmie atriaal)

• Fibrillatie

Pacemaker perfect regelmatig en pacemaker signaal

R-progressie afname oud voorwand infarct

R-verlies oud voorwandinfarct

ST Elevatie ....................... • acuut infarct

• vroege repolarisatie bij jong iemand (zie Cardio sport)

• blijvend = aneurysma vorming - Brugada (confex)

vlak = gestrekt............. is repolarisatie stoornis, alleen bij klachten van betekenis licht oplopend ............. is normaal Depressie ..................... - ischemie

- reciproke ST depressie bij tegenoverliggend ECG elevatie - LVH met strain - Digitalis/hypokaliemie/hypomagnesiemie

lokalisatie ischemie: zie ischemie/infarct II moet goed zijn bij man en vrouw, moet T pos zijn V2-3 vaak vroege repol

V5-6 vaak ST (0,08 sec na J punt moet het in principe goed zijn) III, aVL, aVF vaak onschuldige neg T

convex eerder ischemie

concaaf eerder onschuldig

sporter < 2 mm elevatie mag nog

stappen 1. sinusritme ? 2. as ? 3. QRS breedte ? 4. Hypertrofie ? 5. Q ?

Page 4: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 4 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

6. ST ?

supraventiculair Sinusknoop, voorkamer, AV knoop

Transitie zone Plaats in voorwand waar R>S, nl V3

T-top definitie Repol kamers

Groei geboorte +, na 2 jaar -, rond 12-13 jaar weer positief

U golf Definitie Kleine notch na T golf = bifasche T golf, onschuldig

cave te lange QT tijd (U hoort bij T)

Differentieel diagnose voorwand infarct

vector Voorkamers re → li hartoortje

Kamers li septum → re

voltages

• obees, emfyseem

• hypothyreodie

• pericarditis / effusie

wandering pacemaker Zie Cardiologie sport

ECG kinderen

Kinderen Vanaf 14 jaar is een rust-ECG ongeveer normaal

Ischemie

ECG Zegt alleen wat als er POB is geweest en als het er van te voren niet was

graden ischemie = O2 tekort = reversibele repolarisatie st T- = transmurale T+ hoog = subendocardiale

laesie = ST afwijking ST elevatie = transmuraal, irreversibel ST depressie = subendocardiaal, reversibel

infarct = necrose = elektrisch stil weefsel QS beeld

Pardee curve = ST optrekking

Posterior infarct ECG reciproke ST-depressie in de voorwand

pseudonormalisatie Zie T bifasische

Q pas na dgn (subacuut), is necrose, is transmuraal infarct, geen Q na ST = nt transmuraal

R progressie Normaal van R<S in V1 naar R>S in V3 (transitie zone) Direct R>S wijst op re Vhypertrofie op posterior infarct

Reciproke STT Bij infarct aan andere zijde afleidingen (bv VWI en in OW reciproke STT)

ST depressie Acute subendocardiale leasie (meten tot diepste punt depressie)

ST elevatie Acuut infarct (transmurale laesie), bij ♀ aspecifiek, inspanningsproef vaak vals positief, indien T neg = subacuut STT score (alle afleidingen optellen) > 12 mm = positief, later Q-wave

kan zonder reciproke SST ook myocarditis zijn DD/ aneurysma (zie ECG)

ST maligne slope Later geen Q wave, waarschijnlijk alleen wat ischemie

T bifasisch = repolarisatie st na voorwand infarct ook mogelijk, bij ischemie (pijn) dan normalisatie van het ECG = pseudo-normalisatie

T hoog-positief = subendocardiale ischemie

T negatief = transmurale ischemie

Inspannings ECG

CEB Definitie = cyclo ergometrische belastingsproef voor sporters zie SGK keuring

Verloop 20 wat begin dan opbouwen tot gestandardiseerde (vlgs leeftijd) waarde, in 8-12 min naar max

Gevoeligheid fietsproef bij persoon met klachten: sensitiviteit 45-50%, specificiteit 85-90%

Farmacologische stress

- dipyridamol (persantine) als mensen niet kunnen inspannen (30 Wat 3 min), via pomp anders achteraf hoofdpijn - dobutamine - adenosine

Interpretatie

• lichte ischemie → geen verandering van ECG, enkel bij ernstige ischemie

- % inspan (submax als mensen onder de gestandaardiseerde waarde fietsen) alleen wat te zeggen over ischemie als ze 100% fietsen (of flink HR,

BD) en ’t ECG in rust nl is - ST depressie vaak bij snel ritme en ST bij vrouwen vaak nl - kijk 0,08 sec na J punt (= einde S) daar mag geen depressie zijn van > 2mm - depressie van >0,16 sec = sowieso verdacht - indien depressie dan moet hij oplopend zijn, downsloping = ischemie - bifasche T en ST depressie in de voorwand is nl kort na posterior infarct - PVC’s tijdens inspanning is risico op ernstige ventriculaire ritmestoornissen - Ritmest kan teken ischemie zijn

Ouderen zeer vaak vals neg

Nut indien twijfel over ischemie of ernst (van klachten of letsel indien al vaak geopereed en liever niet weer ingreep): thalliumscan, indien positief dan CAG, neg = ontslag| HRmax is maat voor inspanning (80% van HR max)

Interpretatie bij pijn direct CAG, geen PCI mogelijk dan geen zin

HR HRmax

HR max./min, weinig versnelling = chronotrope incompetentie (zie Cardiologie aritmie atriaal) of -blok gebruik

<85% voorspelde HRmax = risico ischemie HRherstel

1 min

BD BD BD max./min, zie Cardiologie bloeddruk

VO2 VO2max

VO2max = ischemie kans

Pre-test onderzoek Anamnese

• klachten ?

• recent infarct ?

• AoS ?

Page 5: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 5 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

Klinisch onderzoek

• Ao syst souffle: dan eerst echo cor

Arm ergometrische test definitie ....................... ip zelfde als CEB, echter met arm bewegingen interpretatie VO2max is lager en eigenlijk VO2piek (zie Duursport VO2, tgv lokaal beperkende factor)

BD HR en VO2 wel hoger voor de zelfde arbeid

Contra-indicaties inspanning Absolute contra-indicaties

• infarct <4 wk

• ernstige AoS

• hartfalen klasse IV

• pulmonale embolie

• myocarditis/pericarditis Relatieve cntra-indicaties

• LAD stenose

• HOCM

• hypertensie, zie Cardiologie bloeddruk

Stopreden

Stopreden ................... • hypertensie, zie Cardiologie bloeddruk

• > 20 mmHg daling systolisch bij inspanning

• VT

• syncopaal

• ST elevatie

• >2 mm ST depressie

• multiforme PVC’s

ECG geen meerwaarde Indien LBTB (geen infarct te zin, direct thalliumscan) PM >1 mm ST depressie in rust

Herstel Definitie tot 70% van voorspelde HRmax

Hypertrofie

Hypertrofie atriaal Definitie >2,5 mm hoog of >3 mm breed

rechter atriumHT

• gehaakt in II: 1ste piek groter en puntiger (>2,5 mm in II en III)

• bifasisch in V1 (>2,5 mm hoog) linker atriumHT

• gehaakt in II: 2de piek groter en ronder

• bifasisch in V1 (negatieve deel meer dan 1 mm breed of diep) re + li atrium HT

• gehaakt in II: 2 pieken evenhoog

• bifasisch in V1 gedilateerd atrium

P bifasisch (+ = RA dan - LA), P- in V2 atleet criteria

zie linker/rechter atrium hypertrofie

Hypertrofie ventriculair RVH ............................ • I: grote S

RVH type I ................... • congenitaal

• V1-3: R>S

• V1: RSr’ (rSR’ = RBTB)

• V1: R>5 mm

• R in V1 + S in V5> 10,5 mm (sokolow-lyon)

RVH type II .................. • cor pulmonale, tgv vergrote longweerstand

• grote S’sen overal, trage R progressie

• geen R’s in V1-6, afwijkende P-toppen LVH .............................. S>R, Soklow 35 = S(V1)+R(V5) of elke andere uitslag > 35 mm

R in V5 of 6 >26 mm R in aVL >12 mm li as, QRS verbreed, repol st (T-)

• I: grote R, geen S

Li + Re VH ................... • grote R en grote S in alle afleidingen CAVE .......................... bij overgewicht is P-top gevoeliger voor hypertrofie dan QRS complex

Bloks

AV/SA blok

AV blockgraad 1 graad 1 PR verlenging (> 5 mm)

oorzaak

• congenitaal (bv 17 jr)

• ischemie

• myocarditis: Borrelia (lyme, bij jong persoon, gewrichtsklachten), EBV, coxackie

• medicatie: -blok, digoxine

• hartfalen

• sport: verhoogde vagale tonus (zie Cardiologie sport) indien trage Vrepons bij afib = AV block

Epidemiologie 1ste graad block bij 0,65% van de populatie

Symptomen als bradycardie, CEB: last met hogere freq ?

Diagnose Vrespons ?, perioden bradycardie ? bij inspanning, holter, CEB, jong: Borrelia serologie de P’s moeten wel steeds dezelfde interval hebben anders is er sprake van sick sinus syndroom

Behandeling oorzakelijk, pm indien klachten (bij bradycardie, HR<50, moe bij inspanning, >5sec asystolieen) isoprenaline op hartbewaking tijdelijk als te traag

AV block graad 2 Mobitz I (Wenkebach)

graad 2 Mobitz I: (wenkebach): RR steeds langer, dan ineens geen QRS meer. DD/ geblokkeerde PAC’s (eerder fysiologisch, bij 10% van kinderen tot 16 jaar)

Sport Vaak bij sporters

AV block graad 2 Mobitz II ECG

Page 6: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 6 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

PR steeds constant, soms geen QRS, kan 2:1 of 3:1 geleiding Oorzaak

meestal verergering na graad 1, grotere kans op pathologie Sport

NIET vaak bij sporters: verder nazicht nodig

AV block graad 3 graad 3 geen verband tussen P en R toppen, dan nieuwe pacemaker (junctioneel of V ritme, te herkennen aan vorm QRS en freq), soms fusieslag

Epidemiologie 3de graad block bij 0,003% van de populatie

Sport NIET vaak bij sporters: verder nazicht nodig

SA blok oorzaak ischemie, digitalis, isoptin

graad 1 niet te zien, alleen traag

graad 2 type 1: Wenkebach, PP steeds korter dan 1x lang type 2: bv 3 keert kort PP dan lang

Bundeltak blok

bifasculair block =li ant hemi block + RBTB = li as + RBTB

li ant hemiblockl q I en r II,III

LBTB (li bundeltak blok) Oorzaak

altijd pathologisch (bv na infarct, hypertrofie, CMP) dus zoeken, kan ook door fibrose (ouderdom), LBTB vertraagt geleiding en doet EF

ECG QRS breed, QS in v1, RSR’ in V6 (geen infarct of hypertrofie diagnose)

Intermitterend kan ook, soms freq afhankelijk (alleen bij snelle freq LBTB)

Diagnose ECG, echo bij 1ste keer ontdekt

Anatomisch

• hypokinesie septum

• asynchrone contractie, QRS > 0,16 sec = indicatie biventriculaire pacing

RBTB (re bundeltak blok) Oorzaak

• Rechter kamer overbelasting: longembolie, COPD

• persisterend juveniel patroon (meestal niet pathologisch)

• cardiomyopathie: ARVD

li post hemiblock re as: r I en q II,III QRS iets langer

Onvolledig bundeltak blok Dus wel QRS breed, RSR’ en gehaakte S’sen maar klopt niet volledig = intraventriculaire geleidingsst. Neigend naar LBTB / RBTB, of QRS is niet breed genoeg

rsr = altijd blok

sinus arrest plots even geen slagen meer, = sick sinus of sinus caroticus syndroom

Behandeling pacemaker of sinus caroticus denervatie

ECG atleet

ECG atleet normaal

Geïsoleerde rechter as T golf inversie in V1-V3 bij kaukasisch ras <16 T golf inversie in V1-V4 bij negroïden QTc<480 ms Geïsoleerde sokolow-criteria van LVH

Aanbevelingen [1]

as Duursport meer naar links

Oorzaak past bij de toegenomen LV massa

AV block Definitie zie Cardiologie ECG

Oorzaak verhoogde vagale tonus in rust

Epidemiologie

• 1ste graads AV block bij 10-20% v/d sporters

• 2de graads AV block bij 2,5-10% v/d sporters Normaliseert bij:

• inspanning (in 90%)

• valsalva (in 75%)

• atropine (in 100%)

• stoppen met sporten prognose

in een studie met 9 jaar follow-up: geen verergering

extrasystolen Duursporters Freq bij sporters: PAC’s en PVC’s, verdwijnt bij inspanning gevolg van dilatatie ?

Hoge voltages DD/ Oorzaak

• mager

• hypertrofie

• posterior infarct (R>S in V1-V4)

• Eik goed ?

icRBTB Epidemiologie Bij 30% van de sporters,

Betekenis

• tgv de hypertrofie/dilatatie/overload van de re apex (geen His probleem)

• verdwijnt niet bij inspanning

• geen verhoogde kans op cRBTB

Inspannings ECG Normalisatie normalisatie is geen garantie dat er geen cardiomyopathie bestaat

J punt elevatie vaak bij sporters depressie zeldzaam verdwijnt bij inspaaning

Junctioneel ritme Epidemiologie 1-7% van de atleten

Li ventrikelhypertrofie (LVH) QRS breed (brede S, diepe R) li as Sokolov 35 (S in V1 + R in V5)

Page 7: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 7 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

elke uitslag van >35 mm repolarisatie st (T negatief of vlak) Cornell R in aVL + S in V3 >2,8 bij man, >2,0 bij vrouw

LVH ECG criteria sokolov 53 ipv 35

Oorzaak duursport: na 11 weken training al toename

Normalisatie bij stoppen met inspanning

Para-fysiologische aritmie Definitie aritmie in rust die verdwijnt bij inspanning of na stoppen van de de sportbeoefening

PR interval Sporters verlengd

P-top Vaak groter, vaak notching inferior

PVC’s Belang Onbelangrijk, tenzij ze toenemen bij inspanning

QT Bij sporters vaak verlengd

RVH ECG RSr’ = re V hypertrofie

Differentieel diagnose RSr’ = re V hypertrofie rSR’ = re bundeltakblock

sino-artiale Wenkebach ipv AV block (Wenkebach) nu SA (dus geen p) R-R steeds steeds korter dan ineens lang

sinus aritmie AH gebonden

inAH = HR, uitAH = HR sino-atriale block

met escape slag (sino-atriale Wenkebach) wandering pacemaker

steeds andere P-top (“sinus coronarius ritme”)

sinus bradycardie Definitie

=vagus + sinusknoop in rust, 30 tijdens slaap Oorzaak

vagus overheerst omdat grensketen tijdens inspanning overheerst en dat meer fysiologisch wordt → AV block, escape junctionale ritmes

SA firing rate Gevolg

soms zo traag dat een junctioneel/atriaal/ventriculair ritme ontstaat Interpretatie

al bij weinig trainen weerspiegeld wel verhoogd SV (SV al max op 50% van VO2max zie cardio fysio)

Differentieel diagnose

sick sinus → bij inspanning nl ritme, nooit pauzes van meer dan 4 sec.

Stoppen met sport Herstel in 53 maanden

Zwarte ras Dikker myocard en sneller neg T of terminnale neg T

Sinus coronarius ritme Definitie steeds een iets andere P-top

Oorzaak duursporters

ST depressie Duursporters Mag tot <1,5 mm anterolateraal precordiaal

Epidemiologie niet zo frequent, 1 mm daling bij 3% van de duursporters

Normaliseert bij:

• inspanning, maar lang niet altjd

• stoppen met sporten, maar lang niet altijd

Vroege repolarisatie Definitie normaal bij sporters/jonge personen

Normaal concaaf, J-punt licht verhoogd en dan upslope Mag tot <2 mm anteroseptaal precordiaal vaak met spites T-golven Normaliseert bij: inspanning/stoppen met sporten

Abnormaal convex, J-punt zeer sterk verhoogd en dan downslope vaak met neg T (Brugada syndoom,

tachy-aritmie Symptomen syncope tijdens sport, bv flutter en bij adrenaline (betere AV geleiding) ineens 1:1 geleiding

Behandeling

geen intense sport, -blok, verapamil, ablatie, defibrillator

T-golf bifasich Zie Cardiologie ECG (juveniele T-golven)

T-golf juveniel Zie Pediatrie cardiologie

T-golf negatief Definitie voorwand vanaf V2 of extremiteit afleidingen

Oorzaak

• duursporter: (groot LV massa en dik septum)

• cardiomyopathie (bij ST depressie, septale Q golf, QT verlenging) Duursporters

Bij 30% v/d duursporters, verdwijnt bij inspanning neg T in V2 is zeldzaam vanaf 14 jaar (slechts 1-2%) ook vaak terminaal negatief (zie juveniele T-golven)

Normaliseert bij:

• inspanning

• stoppen met sporten

T-golf verhoogd Oorzaak vergrote ventriculaire massa = meer repolaristie en meer depolarisatie

Vroege repolarisatie Zie ST elevatie

Wandering pacemaker Zie sinus coronarius ritme

ECG atleet abnormaal

Abnormale bevindingen Indicatie voor verder onderzoek

• convexe vroege repol met heel hoog J-punt en dan downslope (Brugada)

• neg T vanaf V2

Pacemaker

Ac pacemaker Zie Traumatologie reanimatie

Page 8: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 8 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

Biventriculaire pacemaker Zie Cardiologie hartfalen

ICD intra-cardiale cardioverter-defibrillator, zie traumato reanimatie

indicatie Asystolie door AV-blok beste resultaat SSS (sick sinus syndroom)

pacemaker Pacing 5 V

Sensing drempel wordt bepaald in mV

Pacemaker code 1ste letter: pacing V(ventrikel), A(atrium), D(dual) 2de letter: sensing 3de letter: triggering I(inhibitie als eigen ritme), T(trigger als spike op eigen ritme, gebruikt, indien stoorsignaal, bescherming tegen R op T (risico tachycardieën) 4de letter: rate sensing

inspanningsgerelateerd (via bewegings, accel, decel, AH sensor)

Pacemaker RX spanningspneu ? (dus F en P nodig) draden mogen niet gespannen staan

soorten Unipolair 1 elektrode in het hart Bipolair 2 intracardiale elektroden (<2 cm)

Tijdelijke (acute / externe) pm = besturing uitwendig

ind RR < 30, orthostatische hypotensie, hypoxie (verwardheid)

Depol Bereikt de membraanpotentiaal een drempelwaarde dan wordt de membraan plots goed doorgankelijk voor Na+ → intern milieu wordt +

geleidingssnelheid 1 m/s

myocard Multinucleaire cel

AV knoop = rem op de prikkel = AV delay (prikkel wordt gefilterd)

Bundel van His Geleidt zeer snel Tussen AV knoop en purkinje vezels

geleidingssnelheid 1 m/s

Purkinje cellen = uitlopers bundel van His

Sinusknoop Aan de inmonding van de VCS

Fysiologische afwijkingen

persisterend juveniel patroon neg T tot in V4 (net als kinderen), vaak bij vrouwen

tachycardie kind 0 jr 180 ½ jr 160 5 jr 120 10 100

Ionen en geneesmiddelen

Ca2+ ST langer

Ca2+ ST kort

Digitalis aflut, fibrillatie, ST, AV blok

K+ ECG

T golf plat of neg, ST langer, PR langer, P

Symptomen bradycardie

K+ ECG

T golf , PR langer, QRS langer, P

Symptomen ventriculaire aritmie

QT verlenging oorzaak tambocor, sotacor

Collaps

Collaps Diagnose

telemetrie, indien recidiverend negatieve exploratie → “reveal” = onderhuidse inplanting hartritme detector, uitlezen bij volgend event Behandeling

sustained VT’s, VF → ICD

Syndromen

Brugrada syndroom Definitie congenitaal Na+ kanaal (SCN5A) defect

ECG RSR’ (RBTB patroon), met ST stijgingen (heel traag aflopende R) in re-precordiaal + V1 meest uitgesproken lijkt op vroege repol maar convex en J-punt sterk verhoogd i.p.v. concaaf (normaal, zie Cardio sport)

Risico VF (ontstaat meestal bij bradycardie, zelden bij inspanning)

Behandeling als palpitaties+ of fam+ = ICD

Kort QT syndroom Oorzaak genetische aandoening (K+ kanaal, HERG gen), autosomaal dominant

Symptomen syncope, plotse dood, afib, hartkloppingen

ECG

• QT verkort (< 7,5 mm) zie Cardiologie aritmie algemeen

• spitse T-toppen Behandeling

ICD

Torsades des Pointes Definitie snelle polymorfe ventriculaire tachycardie) die kan overslaan in ventriculaire fibrillatie

Da Costa syndroom Definitie =hyperventilatie, ST afwijkingen

Lang QT syndroom Oorzaak Genetisch (soms met congenitale doofheid), cocaine, ARVD, geleidingsproblemen er zijn 4 genen en 12 mutaties beschreven

Indeling type I (35%): tachycardie geïnduceerd type II (30%): tachycardie geïnduceerd type III (10%): bradycardie geïnduceerd type IV: drug geïnduceerd

Differentieel diagnose

Ca2+, medic (prepulsid, sotalol, cordarone), ischemie Mechanisme

langere refracitaire periode = gevoeliger voor VF Symptomen

Page 9: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 9 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

syncope, plotse dood, fam + Diagnose

ECG: lang QT (>0,46 sec = >11,5 cm), holter, gen. Oz, EFO (electrofysiologisch oz) sinusbradycardie, T-golf afwijkingen), driehoekige T-golven >0,52 = hoog risico DNA onderzoek

ECG correctie voor freq nodig (QT/√RRtijd) vrouw < 0,42, man < 0,43, begin Q tot eind T zie Cardiologie ECG

Risico risico op torsades des pointes (snelle polymorfe ventriculaire tachycardie) die kan overslaan in ventriculaire fibrillatie

Behandeling

• -blok (bewezen goed): HR mag niet boven de 130 uitkomen bij inspanningstest

• ICD Prognose

20% overlijdt binnen een jaar na een syncope 50% overlijdt binnen 10 jaar na een syncope

3-jaar mortaliteit van 26% naar 6% met -blokker

Lenegre syndroom Definitie geleidingsprobleem

Lawn-Ganong-Levin

syndroom

Definitie Smokkel route vlak langs AV knoop: geen AV delay, wel direct op His, dus normaal QRS

ECG

korte PR, nl QRS, geen -golf

Wolf-Parkinson-White Oorzaak genetisch

Mechanisme

Extra Kentbundel (over AV junctie, geleidt antegraad meestal: kans op SVT is klein) → pre-excitatie = delta golf/notch= traag oplopend want gaat niet via de snelle His bundel daarnaast ook verhoogde kans op afib

Epidemiologie 0,3% v/d bevolking, 40% van de WPW pt krijgt afib

Symptomen geen, SVT met snel wisselende snelheid (bij afib)

Risico

Het gevaar is een afib die de Kentbundel 1:1 doorgeeft = VT → VF , komt congenitaal vaak voor met andere geleidingsst.: baby met VT, 0,1% van de pt sterft per jaar 1/1000 pt met WPW sterft per jaar 40% v/d pt krijgt ooit afib

ECG kort PR-interval, ∆-golf, pseudo-infarct-Q’s (=omgekeerde ∆-golf) lokalisatie bundel: II, III, aVF (naar toe of vanaf) vaak ook niets te zien op ECG

type a QRS pos in V1 (kent tussen li atrium en ventrikel), grote R (V1-V6)

type b QRS neg in V1 (kent tussen re atrium en ventrikel), grote S (V1-V6)

concealed kentbundel = geleiding ventrikel → arium (niet gevaarlijk) je kunt geen andere diagnosen stellen

Behandeling acuut Procaïnamide (pronestyl®) 500 – 1000 mg

Behandeling chronisch

eerst weten of het gevaarlijk is: geleidt de Kentbundel ook hoge freq’s ? flecainide test of inspanningstest: nl ECG, zonder golf ? (dan geleidt de

kentbundel geen hoge freq) → ongevaarlijk

blijft de golf dan gevaarlijk: dan ablatie Kentbundel ook na ablatie nog steeds verhoogde kans op afib

Cave NOOIT digoxine

Fietstest

je verwacht dat de golf verdwijnt of blijft, maar niet dat ie dan pas ontstaat dood orthosympatische stimulatie geleidt de AV knoop beter (de kent bundel kan buiten spel worden gezet)

Supraventriculaire aritmie

Adrenaline effect QT tijd

AH gebonden =fysiologisch, inAH = HR

asystolie = arrest

Atriale tachycardie =

Atriaal ritme

Definitie = SVT

Epidemiologie 3,5% gemiddelde diagnose leeftijd 57 jaar

ECG aflut alleen dan >300 /min, neg P toppen grote pos complexen (ventriculair = negatief)

Behandeling cardioversie

AV dissociatie Definitie =graad 3 AV block

AVNRT Definitie = AV nodale re-entry tachycardie

Oorzaak genetisch

Epidemiologie meest voorkomende ritmestoornis <35 jaar

Mechanisme extra by-pass bundel om AV knoop, meestal alleen retrograde geleiding = AVNRT WPW: Kentbundel is alleen antegrade geleiding dus normaal geen AVNRT mogelijk

ECG p-toppen tussen QRS-en door, retrograde P-toppen, bifasische T (zit P in), smal QRS,140-250/min, regulair

Differentieel diagnose aflut (carotis massage: stop = AVNRT, golfjes = aflut)

Behandeling carotis massage, valsalva, hurken/staan, koud water in gezicht = duikreflex (geen stop dan aflut te zien) adenosine IV (geen stop dan is het aflut)

Page 10: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 10 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

Isoptin 80 mg bij aanvallen in te nemen (of 3dd1) tambocor 50 mg 1-3dd1 selokeen cordarone Bij aanvallen via infuus (co bloeddruk) ablatie na elektrofysiologisch onderzoek (via CAG)

brady-aritmie Behandeling stoppen sport, pacemaker

bradycardie Oorzaak

digitalis, -block, verapamil, re coronair ischemie

carotis massage nut =AV blokkade, stopt aritmie dan zat AV in het circuit (niet ectopisch, meestal supraventriculair) eerst auscultatie > 3 sec asystolie = sinus carotis syndroom

Chronotrope incompetentie Definitie soms te traag, soms te snel (bv bij inspanning te traag, bij afib te traag, onder medicatie te traag)

belang uiting van SSS (zie aldaar)

Dying heart ritme Zie reanimatie

escape ritme als erg traag, AV dissociatie, VKF → dan QRS spontaan door pacemaker in ventrikel sinusritme (sinusknoop) 50-100 atriumritme (atrium, anders dan sinusknoop) junctioneel ritme (AV knoop) 40-60 ventrikel ritme (ventrikels) 20-40

PAT (paroxysm atriale tachy) Definitie = paroxismale supraventr tachyc, zie AVNRT

re-entry K+

bradycard medic die QT verlenging geeft

SA tachycardie 1 plaats van re-entry in atrium, AV knoop beschermt tegen ventrikeltachycardie

SA tachycardie 1 plaats van re-entry in atrium, AV knoop beschermt tegen ventrikeltachycardie

Sick sinus syndrome (SSS) Definitie Bradycardie tgv van slecht werkende sinusknoop

Mechanisme sinusknoop reageert niet goed op de signalen van buitenaf

ECG soms geen P, pauze met eventueel escape ritme, snel dan weer traag (bradycardie)

Diagnose

fietstest (= van inkomende signalen) reageert de sinusknoop goed ? Differentieel diagnose

sinus caroticus syndroom Behandeling

pacemaker

Sinus arrest Sinusknoop stopt even met vuren

Sinus bradycardie oorzaak

-blok, verapamil Behandeling

atropine (0,25 – )0,5 mg 1-3x

Sinus caroticus syndroom Mechanisme overreactie sinus caroticus bij uitrekken a. carotis

Symptomen

bradycardie → syncope

D/ ................................ sinus caroticus massage (SCM, 20 sec a. carotis uitrekken door omhoog te wrijven) → >3 sec is pathologisch, evt. stomp op borst bij te lange pauze

DD/ .............................. sick sinus syndroom R/................................. HK: denervatie sinus caroticus

Sinus exitblock Sinusknoop vuurt wel maar komt soms niet door, pauzes precies een veelfout van een nl slag (2:1, 3:1, 4:1)

Sinus tachycardie oorzaak koorts, stress, hyperthyreoidie, ondervulling

Mechanisme fysiologisch

SVT = supraventriculaire tachycardie, zie AVNRT SVT Definitie

Supra ventriculaire tachycardie

oorzaak 1) afib 2) aflut 3) AV (nodaal / extra-nodaal) re-entry tachycardie 4) WPW met boezemfibrilleren 5) sinus tachycardie 6) atriale tachycardie

brede QRS = SVT met abberantie

WPW Zie ................................ Syndromen

Primair (lone) atriumfibrilleren

Afib adrenerg geïnduceerd Definitie afib bij hoge adrenerge tonus (dus bij inspanning)

Epidemiologie 50 jaar

Symptomen tijdens of direct inspanning, na koffie/thee/stress, HF vooraf >100/min vaak PAC’s, vaak atriale tachycardie, duurt seconden tot minuten, vaker toch secundair vaak familiaal voorkomend

Medicatie

bolk/sotalol/cordarone werken allen Behandeling

extreme inspanningen vermijden, dehydratatie vermijden, stress/koffie/thee vermijden

Page 11: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 11 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

zie lone afib

Afib tgv sport Oorzaak constante hoge vagale tonus ?

dilatatie → fibrose →afib

Risico boven de 17 jaar geeft duursport een verhoogd risico op duursport mogelijk veroorzaakt sport atriale schade (fibrosering) hypertensie (vooral diastolisch) tijdens inspanning kan ook een oorzaak zijn

Afib vagaal geïnduceerd Definitie afib bij hoge vagale tonus (dus in rust), te zien als als vorm van overtraining

Epidemiologie 40-50 jaar, 4x vaker bij man, vaker bij sporters

Symptomen altijd in rust, >1 uur na inspanning, maaltijd etc, HF vooraf <60/min vaak PAC’s, vaak atriale bigeminie, afib <220/min, duurt minuten tot uren stopt met inspanning, vaak familiaal voorkomend

Medicatie

-blok en digoxine verergeren klachten cordarone werkt wel sotalol/Ca2+ antagonisten geen effect

Behandeling 5 dagen geen sport, daarna op 50% intensiteit beginnen en langzaam opbouwen zie lone afib

Lone atrial fibrillation Definitie afib zonder oorzaak, <65 jaar komt meer voor bij sporters

Epidemiologie 10-20% van het afib

Prognose weinig kans op thrombo-embolische aandoeningen

Diagnose oz naar oorzaak: echo, inspanningsECG, lab

Follow-up elk jaar echo (atriale dilatatie/schade), CEB (bloeddrukrespons)

Indeling vagaal geinduceerd Adrenerg geinduceerd focaal (uit 1 punt, vaak bij de pulmonaal venen)

Behandeling geen atrium dilatatie: ascal (indien <65 jr) wel atrium dilatatie: sintrom pulmonaal vene ablatie: 70% succes

Secundair atriumfibrilleren

Afib Epidemiologie < 40 jr: 0,5% > 65 jr: 5% >80 jr: 10%

Diagnose TSH screening, ventolin ?, cardiale VG ?, CEB (ischemie oorzaak voor afib ? bij <70 jr) 1ste keer: altijd een echo (atria dilatatie ? oorzaak ?)

Mechanisme meerdere triggers (10-15) van re-entry in atrium

ECG Vrespons irregulair, QRS abnl = escape ritme geen patroon of vlak, geen wisselend block effect

Echo moeilijker te beoordelen tgv diastolische dysfunctie en variabele EF

Symptomen

afh van Vrespons, indien traag kan het geaccepteerd worden, HRmax (tgv diastolische dysfunctie) Risico

thrombus, embool, tachycardiomyopathie (indien wkn >100/min), HDC Ontslag

co 3 mnd (evt. holter vooraf)

Afib behandeling anti-stolling ook bij ouderen

<48 uur chemische conversie: 1ste keus: tambocor

• 150 mg IV als LV functie OK is (of jonge persoon)

• → HR dus niet goed voor chron VKF 2de keus: cordarone

• 300 mg IV → HR + vasodil 3de keus: sotalol

• 2x80 mg/dg oraal (continue of bij klachten) 4de keus: digoxine

• dosis zie med <48 uur elektrische cardioversie:

INR en K+ moeten goed zijn, als het niet lukt na 1 med: 200 J → 360 J → 360 J, daarna 3 mnd orale anti-coag CI HDC als er zo nu en dan SR is geen elektrische cardioversie dan komt het vanzelf wel goed mislukte ECV codarone oraal opstarten na 4 weken wederom ECV en dan in sandwich positie

>48 uur 1 maand ontstolling + cordarone (voor rate control) dan ECV

blok of cordarone oraal dan terug en schema <48 uur ( blok minder risico op cardioversie (bv selokeen / atenolol 50-100 mg 1dd1 voor rate control)

digoxine indien men niet wil cardioverteren en -blok niet kan vanwege COPD indien Vrespons >100 en lukte niet trager: TEE (geen stolsel = <48 uur schema)

Afib chronisch Definitie > 2 wk

Afib oorzaak Hartafwijkingen → atrium dilatatie / hypertrofie

• hypertensie

• ischemisch hartlijden / coronair anomalieen

• verminderde LVF

• maligne/benigne LVH

• klepafwijkingen

• extra zenuwbundels longafwijkingen

• longaandoeningen (COPD, pneumonie)

Page 12: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 12 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

hormonaal

• hyperthyreoïdie sport ???

zie lone afib medicatie

theofylline, caffeine, salbutamol, alcohol

Afib paroxysmaal = PAF Definitie =paroxysmaal atriumfibrilleren Spontaan weg of via cardioversie

Diagnose CEB (dan PAF ?)

Preventie 1) sotacor 80 mg 1dd1 2) fragmine totdat orale anti-co werkzaam (permanent, INR 2,5-3,5)

Afib permanent Definitie Niet weg na conversie (med of elek)

Behandeling ventrikel vertragen tot <80

1ste keus sotocor of selokeen zoc 2x25 dan 2x50 (afh van BD) of eerst 5 mg selokeen IV om 5 min, max 15 mg

2de keus isoptine (maar neg inotr: bd, dus niet bij LVF)

3de keus cordarone dosis: zie farmaco (als LVfct, vasodil=bd) 4de keus digoxine nl schema, PO of IV (PO werkt pas na wkn, IV = risico cardioversie) evt. cordarone erbij (dan onderhoudsdosis digoxine halveren) His ablatie

als ’t nog niet lukt (geen zicht op SR en snelle ventrikel) Risico

weken HR>100 = tachycardiomyopathie

Afib persisterend Definitie niet weg na chem of elekt cardioversie

Afib snel >80 Vrespons (dus wel AV geleiding), Geen tijd voor lediging = stolling + risico op snel ventrikulair antwoord, dus veel gevaarlijker dan traag

Afib traag <55 min is te traag, waarschijnlijk ventriculair escape ritme en geen AV geleiding

Afib/flut oorzaak TSH

koorts anemie Ao klep (His loopt er vlak achter

Aflut Zie Aflut

ECV (elektrische cardioversie) voorwaarde <48 Afib of Aflut of 4 wk antisitolling of geen stolsel op TEE

pre-operatief synchroon, K+ goed, INR goed, pt nuchter (voor anest), obees = AntPost opstelling

Mechanisme patches plaatsen, goed uit elkaar (sternum en onder borst), synchroon (springt uit na elke shock), altijd record strook na elke shock

Post-operatief notie in status, ontslag bief (incl achterkant), declaratie formulier

Trombus in atrium R/................................. 4 wk orale anti-co

Trombus in atrium Etio/ ............................ VKF, HDC

D/ ................................ TEE R/................................. 1 maand anti-co

Atriumflutter

Aflut Oorzaak zie afib

Mech 1 trigger met re-entry (ongeveer hetzelfde als AVNRT alleen niet afwijkende P-top)

Diagnose carotis massage = trager = zaagtand te zien

Differentieel diagnose sinus tachycardie <300/min met P toppen, regulair, geen wisselend blok

ECG zaagtand, (250-)300/min, Vrespons regulair, QRS nl (nl voortgeleiding) meestal >150 Vrespons = 2:1 block (300=1:1, 75=4:1 geleiding) vaak wisselend block = 4:1, 3:1, 2:1 geleiding zaagtand en regelmatige Vrespons (wisselend block, daartussen onregelmatig), je kunt de golf doortekenen in II

Symptomen vanwege snelle Vrespons (met wisselend blok) vaak veel klachten, kan dus niet blijven bestaan, wel minder kans op trombo-embolieën dan Afib

Behandeling

nooit laten bestaan (zie S/), <48 uur chem converteren met ibutilide = Corvert (als je niet zeker weet of het afib is dan eerst adenosine geven) >48 uur dan eerst 4 wk orale anti-co en dan elektrisch converteren, lukt ’t niet dan flutter ablatie rate control bv sotalol 80 mg 2dd1

ECV

50 J → 100J → 150J (als K+ en INR goed is)

Fibrilloflutter Definitie Bestaat niet, noem het dan fibrilleren

Bradycardie

Chronotrope incompetentie Definitie <85% van voorspelde max HF

Extrasystolen

AES = atriale extra-systole = PAC

Asherman fenomeen QRS complex verandert van uitzicht afh van de Q-Q tijd, terwijl de P top iedem is voor elke QRS

Compensatoire pauze Na PVC, NSVT

Escape beat Wanneer lang geen systole

PAC = prematuur atriaal complex = AES vroegtijdig QRS, soms zonder QRS ECG/ smal QRS met P-top, neg P is andere atriale focus

supraventriculaire ES vroegtijdig QRS zonder P-top (is AV of Hisbundel)

Page 13: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 13 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

Junctioneel ritme

Fusie slag Totaal (grd III) AV blok, toevallig p net voor QRS (heel kort P-Q interval)

Junctioneel = nodaal ritme Definitie impuls ontstaat in AV knoop ipv de SA knoop

ECG kort PR interval, negatieve P

Oorzaak verhoogde vagale tonus (zie Cardiologie sport)

Epidemiologie 0,06% van de populatie

Is extra pacemaker in de buurt van de AV junctie, gaat niet via de AV knoop, dus geen AV delay (P-R kort), maar komt niet in de His bundel dus traag oplopend begin van de R top (deta golf) hoog = extra pm net in atrium: neg P (retrograde activatie) mid = extra pm in AV zone P valt in QRS, je ziet niks laag = extra pm net in ventrikel P na QRS

Korte P-R junctioneel ritme (afwijkende P) LGL syndroom (nl P, nl QRS)

WPW syndroom (nl P, -golf)

Ventriculaire aritmie

ICD = (automat) intra-cardiale cardioverter-defibrillator, detectie at te stellen, meestal shock voor bewustzijnsverlies Indicatie

1. na reanimatie tot tegendeel bewezen (sec preventie) 2. (N)S-VT (prim preventie)

3. bewezen coronairlijden+LVF+reanimatie = op zich al indicatie voor ICD event eerst EFO voor ICD plaatsing

CI levensverwachting kort, psychisch moeilijk

Sport geen contactsport, geen hoge intensiteit sport 20 slagen onder ICD blijven

AIVR Definitie Accelerated ideo-ventricular ventrikel respons = VT van <100/min

oorzaak bijna uitsluitend na reperfusie na hartinfarct

AVNRT AV nodal re-entry tachycardie (zie SVT)

Capture beat VT met soms een nl sinusslag die er tussendoorkomt met P en nl QRS

Fusion beat P op QRS is nl sinusslag die er bij VT door heen komt

ICD = intracardiale converter / defibrillator, zie reanimatie

idioventriculair ritme =ventrikel ritme = 25-40/min

NS-VT Non-sustained ventrikel tachycardie = spontaan stoppende VT (bv 5 slagen) R/ β-blok, ICD ?

polymorfe vertriculaire

tachycardie

=Torsades des Pointes

Torsades des Pointes Definitie

= polymorfe vertriculaire tachycardie = absurde tachycardie (polariteit draait om bv), paroxysmaal → stop of VF

Epidemiologie 1/100.000

Oorzaak mutatie

Uitlokkende factoren voor VF R op T bradycardie

catecholaminerge vorm → inspanning is uitlokkende factor Diagnose

positieve familie anamnese Behandeling

• K+ op niveau (beter te hoog dan te laag), Mg2+ bijgeven

• -blok

• ICD

VF Definitie =ventrikel fibrillatie, meerder plaatsen met re-entry in de ventrikel, basislijn schommelt, functionele hartstilstand

prim = zonder uitlokkend event sec = na uitlokkend event (bv infarct) Diagnose

bij jonge pt zonder infarct, virus serologie, EFO ?, verlengd QT syndroom ?

VT Definitie =ventrikel tachycardie, 1 plaats van re-entry in ventrikel, soms capture en fusion beats, >100/min (<100/min = AIVR)

oorzaak 1. ischemisch (polymorf) 2. litteken (na AMI, monomorf))

3. K+ of andere ionstoornissen (ook Ca2+ en Mg2+) ECG/ notch na QRS is eerder VT (notch ervoor eerder afib / BTB) DD/ BTB, >0,07 sec van begin tot top R = eerder VT in V1 R/ 1. Pronestyl

2. ECV (elektrische cardioversie)

3. cordarone 300 mg IV, -blok (houd BD in ’t oog),nr 1 indien DC of BD 4. ICD

VT idioventriculaire na AMI, 60-100/min

VT paroxysmaal 140-200/min, → hypotensie, organisch lijden

VT sustaind =langdurige VT, pt wordt blauw, epilepsie, schuim op mond, lijkt dood

Extrasystoles

PVC = Prematuur ventriculair complex

oorzaak

• mentale stress

Page 14: Cardiologie ECG - RozenbergSport › ... › Sportgeneeskunde › ECG.pdf · 2019-11-19 · Supraventriculaire aritmie Primair (lone) atriumfibrilleren Secundair atriumfibrilleren

Cardiologie ECG Pagina 14 van 14 Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl

• start/einde inspanning

• ischemie

• hypertensie

• dilatatie, cardiomyopathie ontstaat in ventrikel, soms retrograde P-top

dilatatie unifocaal = morfologie steeds idem multifocaal = morfologie veranderd steeds bigemie = nl QRS dan VES trigemie = 2 nl QRS dan 1 VES couplet = 2x VES na elkaar triplet = 3x VES na elkaar korte run VT = >3x VES na elkaar ECG/ breed, zonder P-top, soms compensatoire pauze vroeg of laat vallend ? zie R op T Behandeling

Selokeen zoc 50 mg 1dd1

R op T PVC Definitie PVC die vroeg valt met R op piek van de T golf, vallend halverwege de dalende lijn is onschuldig

Risico VT

Behandeling selokeen zoc 50 1dd1

parasysytolie 2de ritme van VES (VES-VES interval constant, vl QRS-VES interval wisselend) Oorzaak

ventriculaire extra pacemaker (meestal oud litteken)

VES Zie PVC (VES is een verouderde term)