Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten...

30
Medicatie Robert Rozenberg © 29 March 2018 www.rozenbergsport.nl Pagina 1 van 30 Analgetica Chemotherapie Corticosteroiden P.O. Verband Dermatologie Farmacologie KNO Gynaecologisch Neurologisch Vasculair Anesthesie Hematologie Oftalmologie Zuurremming Nausea / anti-emitica Gastro-enterologie Crohn / Colitis ulcerosa NSAIDS NSAIDS COX-1 selectief Corticosteroïden Prolotherapie Spasticiteit Orthopedie Zalven Kortwerkende 2 agonist Langwerkende 2 agonist Anti-cholinergica Combinatie-therapie Corticosteroiden Divers Anti-histaminica Anti-arritmica Orthosympathicus Parasympaticus Combinatie preparaten Vasodilatatie Diuretica Cholesterolremmers Cardiaal belastende med Aggregatie remmers Heparine derivaten Anti-stolling Trombolyse Toegestane middelen afvallen Experimenteel Kruiden/afslank middelen Afval medicatie Verboden middelen Laxeermiddelen Gewichtsverhogend Doping Doping instanties Regels Maskerende middelen Doping testen Bloeddoping Genetische doping Verboden afh van sport Anabole steroiden Diuretica Peptide hormonen Stimulantia Cannabinoiden Narcotica Supplementen Legaal Verboden Legale middelen Illegale middelen Referenties Analgetica Buscopan Spasmolyticum Dosis 1 amp. I.M. om de 4 uur contramal zwak opioïd druppels Nevenwerking malaise contramal (tramadol) zwak morfine derivaat Dafalgan-codeïne zwak morfine derivaat

Transcript of Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten...

Page 1: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 1 van 25

AnalgeticaChemotherapieCorticosteroiden P.O.VerbandDermatologieFarmacologieKNOGynaecologischNeurologischVasculairAnesthesieHematologieOftalmologieZuurremmingNausea / anti-emiticaGastro-enterologieCrohn / Colitis ulcerosaNSAIDSNSAIDS COX-1 selectiefCorticosteroïdenProlotherapieSpasticiteitOrthopedieZalvenKortwerkende 2 agonist Langwerkende 2 agonist Anti-cholinergicaCombinatie-therapieCorticosteroidenDiversAnti-histaminicaAnti-arritmicaOrthosympathicusParasympaticusCombinatie preparatenVasodilatatieDiureticaCholesterolremmersCardiaal belastende medAggregatie remmersHeparine derivatenAnti-stollingTrombolyseToegestane middelen afvallenExperimenteelKruiden/afslank middelenAfval medicatie

Verboden middelenLaxeermiddelenGewichtsverhogend

DopingDoping instantiesRegelsMaskerende middelenDoping testenBloeddopingGenetische dopingVerboden afh van sportAnabole steroidenDiureticaPeptide hormonen

StimulantiaCannabinoidenNarcotica

SupplementenLegaalVerbodenLegale middelenIllegale middelen

ReferentiesAnalgeticaBuscopan Spasmolyticum

Dosis 1 amp. I.M. om de 4 uurcontramal zwak opioïd

druppelsNevenwerking

malaisecontramal (tramadol) zwak morfine derivaatDafalgan-codeïne zwak morfine derivaat

Nevenwerkingobstipatie

Diazepam 5-10 mg (max 20 mg/dg)spierontspanner

dipidolor (piritramide) morfine derivaatDormicum Anti-dotum

anexaateenmalig 2,5 – 7,5 mg IV

pomp 5 mg/24 uurtegen onrust

Durogesic (fentanyl) zwak opioïdpleister

IM: 0,05 mg werkt maar zeer kortdurendmarcaïne langwerkend lokaal anestheticummorfine Antidotum

naloxon2,5-10 mg SC of IVte herhalen om de 4 uurpomp 2 mg / uur te beginnen(of dosis van eenmalige

obstipatie, nausea, braken, sedatie, urineretentie, AH-depressie

Page 2: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 2 van 25

giften)max 10 mg/uur

MS Contin (morfine sulfaat) opstarten: 2 x 20 mg, 1/6-1/12 als bolus bij doorbraakpijnook laxativum erbij: lactulose 5-15cc 1-3 dd1ook anti-emeticum erbij: primperan 10 mg 1-3dd1

Naloxane = morfine antidoticum 0,4 mg in 10 ml NaCl 1ml/2minNSAIDS Zie Orthopedie farmacologieopioïden Zwak

codeïne, tramadol, piritramide, fentanylSterk

methadon (mephenon), morfine-sulfaat (MS Contin)Paracetamol dafalgan, panadol, perdolan=niet-NSAIDS, eventueel met codeine

max 60mg/kgmaskeert koorts

Paracetamol-codeine 500-10pijn paracetamol NSAIDS contramal, codeïne morfinesulfaat, methadon, fentanylTramadol, Tramal

(tramadol)opioid agonist50 mg 3dd1jong persoon: 100 mg 2dd1 retard gedurende 5 dg

xylocaïne (lidocaïne) kortwerkend lokaal anestheticumZaldiar® paracetamol 325 + tramadol 37,5

ChemotherapieCisplatinum chemotherapieNolvadex (Tamoxifen) chemo bij E-gevoelige gyn. tumoren, risco op endometrium hyperplasie/caTaxol chemotherapie

Corticosteroiden P.O.

Prednison Dosis5 mg 3dd1 (10 mg bij overgewicht, DM, atrofie huid) 4 wk

Afbouwen (bij klachten)2,5 mg/2 wk tot 10 mg, daarna 1 mg/4 wk

Afbouwen (zonder klachten)5 mg/wk

Stootkuur Prednison 5mg 2dd3 gedurende 2 weken No. 84afbouwen niet nodig

VerbandTubigrip Knie: maat E

DermatologieZyrtec Definitie

H1-anti-histaminicaIndicatie

tegen allergie, vooral jeukDermovate® (clobetasol) Definitie

corticosteroid zalf0,05% 2dd1

salicylzuur gel 6% 1dd1, voor de nacht met pleister eroverhyperkeratose, zie Dermatologie

Farmacologie Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

antichol. nevenwerkingen droge mond, eetlust toegenomen, slaap, constipatie, minder zwetenDiamox® (acetozolamide) koolzuuranhydrase

remmer: buffert alkalose

250 mg 2-3dd1 hoogteziekte verminderde eetlust, hoofdpijn

KNONoscapine hoestdrank Geen recept nodigAnti-grippine Paracetamol 250/vit C 25/Codeine 25 3dd2Nasivin® (oxymetazoline) Werking

zie otrivinIndicatie

neusverkoudheidDosis

zie otrivinOtrivin® Allergodil(azelastine, xylometazoline)

Werkingneusspray met adrenaline derivaat: vasoconstrictie = minder mucus productiesympaticomimeticum met voornamelijk α-effect + antihistaminicum

Indicatieneus/oorverkoudheid

Dosis0,1% 1-3dd1x per neusgat, max 6dd1

GynaecologischMarvelon pil met 30Mercilon pil met 20 microgr. EE (ethinyl-oestradiol)Mirena Levonorgestrel (P) spiraaltjeTamoxifen P hormoon therapie als P-R positief bij ca

Neurologisch Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

Barbituraten anti-E, leverinductie: OC minder werkzaam

Benzodiazepines tetrazepam (myolastan)

antidotumanexaat

spierontspanner

Depakine (valproaat) Anti-epilepsie, gegeneral

Risicoteratogeen: baby misvormd

Page 3: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 3 van 25

lever inhibitie, pil werkt beter

Seroxat (paroxetine) SSRI Depressie, angststoornisProzac (fluoxetine) SSRIDiazepam 10 mg 1-3dd1 spierontspannerdifantoïne (fenytoïne) anti-E, leverinductie: OC

minder werkzaam, teratogeen

Ethosuximide anti-E (abscense)Fenobarbital Luminal anti-EImigran (sumatriptan) Kosten

uur, pillen 10 euro per stuk, spray 25 euro per stuk

tablet 100 mgneusspray 20 mg

migraine

Imovane (zopiclon) 7,5-15 mg 1dd1 slaapmedicatie (doorslaper)

Inhibin (hydrokinine) 200mg bij avond eten, 100 mg voor slapen gaan, 14 dg

restless legs (zie Neuro patho perifeer)

Lithium depressie, prev clusterheadache

Melatonine jet-lag: 2-5 mg ’s avonds na aankomst gedurende 2-4 dagenslaapproblemen: max 10 mg/dgzonder recept te verkrijgen: 0,1-0,3 mg/dg

Jet-lag, slaapproblemennooit bewezen dat het werkt (ondanks veel studies)

Contra-indicatie orale anti-coagulantia epilepsie

Motilium® Zie Gastroenterologie farmacologie

migraine

Normison (temazepam) Benzodiazepine 10 mg 1dd1 inslaperOxazepam Benzodiazepine 10 mg 1-3dd1 anxiolyticumRedomex (amitryptine) anti-depressivum,

spierspanningshoofdpijn

Stesolid (diazepam) Antidotumflumazenil

Tegretol anti-E, leverinductie: OC minder werkzaam, teratogeen

Tegretol(carbamazepine)

anti-E, gegeneraliseerde epilepsie, minst teratogeen

Temazepam 10 mg inslaapstoornissenTemesta (lorazepam) 2,5 mg 1-2dd1Stilnoct (zolpidem) 10 mg 1dd1 inslaapstoornissen

Vasculair Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

inhibin 200 mg bij avondmaaltijd100 mg voor nachtrustkuur van 14 dagen

spierspasmen (restless legs), eerst oorzaak behandelen

Anesthesie Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

succinylcholine Definitiekortwerkende spierverslapper (5 min)

1-2 mg/kg IV intubatie hyper K+

Hematologie Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

Fero-gradumet® DefinitieIJzer in gereguleerde afgifte tablet komt pas vrij in duodenum: dus geen opname via maag mogelijk: niet optimaal

Oraal, 105 mg Fe2+ 1dd1

Neurobion® Definitievitamine B complex

1 ampul IM (diep) 2-3x/wk, handwarm opwarmen

WADAintramusculair mag

Ferrofumaraat Definitieoraal ijzer

pil: 200 mg (=65 mg ijzer) 3dd1 6 weken, daarna 6 weken1dd1 (na de eerste 6

Page 4: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 4 van 25

weken is een stijging van Hb te verwachten)drank: 6,25 mg/mlkinderen: 9mg/kg

Ferrlicit DefinitieIV ijzer

WADAintramusculair mag (intraveneus niet)

Venofer DefinitieIV ijzer

1 ampul = 20 mg/ml van 5 ml = 100 mg 2-3x/wk

1 ampul in 100 ml NaCl 0,9% in 15-20 min laten inlopen

eerst 1 ml proef dosisWADA

intramusculair mag (intraveneus niet)

Cosmofer DefinitieIV of IM ijzer (ijzerdextraan)IV enkel voor dialyse patiënten

1 ampul = 2 ml = 50 mg Fe3+

WADAintramusculair mag (intraveneus niet)

Losferron Definitieoraal, bruistablet, bete keus

80 mg, oplossen in water, 30 min voor maaltijd 1dd1

Oftalmologie Definitie Dosis Indicatie Nevenwerking

Oxymetazoline Indicatieaspecifieke of virale conjuctivitissympathicomimeticum: -effect

0,25% 2dd1-2

Zuurremming

Antacide Middelenbismuth sucitraat, ulcogant

Werkingsduur30 min

Bismuth sucitraat vormt laag in maag tegen ulcusH2 R antagonisten Cimetidine (Tagamet), Ranitidinelosec(omeprazol)

DefinitiePPI

Dosis20 mg 1dd1

PPI’s middelenLosec®, Dakar®, Logastric®, Pantozol® 40 mg 1dd1

ulcogant Mechanismebindt eiwitten

IndicatieHHD bij ’s nachts last, preventief voor ulcus

dosis5 ml = 1 gr 1-4dd1 (200mg/ml)

Zantac DefinitieRanitidine= H2-R antagonisten

Dosis150 mg 2dd1

Nausea / anti-emitica

Prepulsid® (cisapride) Definitieprokineticum

Biiwerkingrisico op QT verlenging (alleen gastro-entereloog mag ’t voorschrijven)

primperan, maxolon®(metoclopramide)

Definitieanti-emeticum, =prokineticum

Indicatienausea braken

dosis10 mg 1-2dd1

Motilium® (domperidon) Definitieanti-emeticum

Indicatievertraagde maaglediging

Dosispil: 10-20 mg 3-4dd1suppo: 60 mg 2-4dd1

Haldol (haloperidol) anti-emeticum, pro-kineticumCinnerazide Definitie

Histamine-1 receptor antagonistindicatie

preventief reisziekte

Page 5: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 5 van 25

Dosis25mg, 2 voor 2 uur voor vertrek daarna 1 per 8 uur

Gastro-enterologie

Afslankmiddelen Zie Voeding farmacologie

fenfluramine Zie Voeding farmacologie

Immodium® (loperamide) Definitiemorfine derivaat, tegen diaree, niet bij invasieve infectie

lactulose (duphalac®) laxativum

somatostatine selectieve GI vasoconstrictie, bij GI bloedingen, vooral slokdarmvarices

Crohn / Colitis ulcerosa

5-asa(meslazine ≈ sulfasalazine)

Definitie5-amino-salicylzuur

Mechanismeremming prostaglandine mechanisme

MerkenPentasa®, Asacol®, Mesalazine®, Salofalk®0

NSAIDSnaprosyne, apranax,

Aleve(naproxen)

Definitieniet selectief NSAIDS

Dosis500 mg 2dd1 (in kuur 7 dg, evt met pantozol), altijd in 2 keer wand t1/2 = 12 uur

arthrotec Definitiediclofenac + misoprostol (prostaglandine E1 remmer)

Dosis50/0,2 mg 1-3dd1

bijwerking COX aspecifiek gastrointestinaal (naproxen en diclofenac minder probleem dan (ibu)profen) hypertensie renale dysfunctie

COX-2 specifiek waarschijnlijk verhoogde kans op hartinfarct

Movicox (meloxicam) DefinitieCox aspecifiek (zou COX-2 selectief zijn, maar dit is onvoldoende onderbouwd)

Dosis7,5 mg 1-2dd1

Brexine (piroxicam) DefinitieCox aspecifiek

Indicatiechronisch gebruik

Cataflam (diclofenac) Zie DiclofenacVoltaren®, Cataflam®

(Diclofenac)Dosis

PO 50 mg 3dd1SC 75 mg eenmalig

Brufen®, Nurofen, Advil, Sarixell

(Ibuprofen)

Dosis400 mg 3-4dd1

Indocid (indomethacine) Dosis25mg 3dd1 (oraal)

Cyclo-oxygenase DefinitieGeremd door asperine, COX2 = inflamm. COX1 = maagbescherming + stolling

NSAIDS Cox 1+2Brexine, Piroxicam, ibuprofen, brufen, junifen, diclofenac, Voltaren, aspirine, indomethacine, Indocid, biofenac, naproxen, apranax, naprosyne, Feldene, Movicox

cox 2Vioxx, Celebrex, Mesulid, Arcoxia

caveNOOIT MET ACE-I = nierfct st.

Voltaren (diclofenac) Zie DiclofenacZalf Zie Zalven

NSAIDS COX-1 selectief

Celebrex® (celecoxib) DefinitieCox 2 specifiek

Contra-indicatiehartproblemenHOGERE KANS OP AMI BIJ OUDEREN (beter Arthrotec)

Dosis200 mg 1-2dd1

Arcoxia, Auxib (etoricoxib) DefinitieCox 2 specifiek

Contra-indicatiehartproblemen

Page 6: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 6 van 25

Dosis60 mg 1dd1

Vioxx (rofecoxib) DefinitieCox 2 specifiek, VAN DE MARKT GEHAALD

Dosis25-50 mg 1dd1

RisicoHOGERE KANS OP AMI BIJ OUDEREN (beter Arthrotec)

Verbodenintussen vanwege risico op hartinfarct van de markt gehaald

CorticosteroïdenMethylprednison(Medrol)

CS, bij ontstekingen, niet bij infectie

Dapsone Definitie=cortisone

Lederspan DefinitieTriam-cinolon-hex-acetonide, ontstekings remmend, cortison basis, bij gewrichten en spieren

becotide inhalatie CS bij astmacortisone injectie zie Sportgeneeskunde peesCS systemisch NW osteoporose

catarct, glaucoomCS myopathieCushingoid5. Avasculaire necrose (heup of ander bot)

kenacort dosis afh van gewricht (10 mg = 1 cc)cortisone injectie vormt een kristal = lokaal meer actief en minder systemisch,

=pijn en stevigheid pees (lost proteoglycanen en collageen op) dus rust 14 dg achterafmax 3-4 spuiten om de 4 wkninspuiten op plaats van maximale pijnCS nog nuttig bij minimale calsificaties

CS indicaties chron inflam (st III)bursitis, facitis, enthesitis (tennis/golf elleboog), chron tendinitis, synovitis, epiduraalIn studies nooit echt effect bewezen, slechts tijdelijke verbetering

CS Contra-indicaties patella pees en achilles pees erg gevaarlijk (te veel belasting)nooit bij een acuut letsel want dan rem je het herstelnooit IN pees maar longitudinaal in peesschede (te veel weerstand is in pees = fout)niet bij infectiehemartroseenstige kb letselsnooit een tweede keer als de eerste keer niet hielpDM (ontregeling)

CS complicaties / nadelen niet te veel oppervlakkig: wantlost subcut vet op (huid atrofie)septische arthritispeesruptuur (proteoglycanen en collageen prod)chondrocyten metabolisme plat als langdurend

kraakbeen artrose en pees ruptuur nooit in mensen aangetoond, wel 25% daling in peeskracht na 1 week, na 3 weken is dit effect wegSteroid flare

1 dg na injectie opvliegers (blos op wangen)mensisst

ProlotherapieProlotherapie Defintie

proliferatie therapieWerkingsmechanisme

glucose inflammatie proliferatieDosis

Dextrose 15%glucose 25% of 20% of 12,5% of 10%glucose 25%/lidocaine 1%bv 50% glucose 1ml + 3 ml NaCl = 12,5%

Spasticiteit

Baclofen (lioresal) spier relaxeerder, oraal of pomp subcutaan, aspecifieke antispasticitBotox Botuline toxine, bij spasticiteit, werkt na 3 dagen, 3 weken gips, werkt 3 maand

1 spuit = 50E, max 20E/kgValium vanaf 25 kg 3x5 mg/dg

Orthopediebifosfonaten (fosamax) indicatie

tegen botafbraak, bij osteoporosedosis

op lege maag, met glas water, nadien 60 min niet liggen(Bio)glucosamines SO4 Definitie

kb versterker, alleen bij arthrose gr 1-2, zit soms ook chondroitine sulfaat in (zorgt voor de inbouw), zonder chondroitine ook studies bekend met goed resultaat, zonder chondroitine 1/2de goedkopermet chondroitine 30 euro per maand, zonder 15

Dosis1500 mg 1x/dg, min 3 mnd

fermetrol = hyalyronzuur injectie in gewricht, erg duur, is “smeerolie”, vaak enkele maanden verbeteringZyloric (Allupurinol) Dosis

100mg 1dd1Hyaluronzuur Definitie

smeer middel knie, produceert knie nl zelf, bij arthose: afbraak > aanmaak, dus substitutie door rechtstreekse inspuiting is gerechtvaardigdDosis

synthetisch: ostenil, synocoron, adantbio: arteparon, synvisc, fermathron, supartz1-malig injectie: adant, ostenil, durolane

Durolane Definitiehyaluronzuur

Dosis60 mg/3 ml, eenmalig

Page 7: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 7 van 25

Traumeel Indicatietendinopathie

Dosis1 ampulHeel traumeel novo ampul

aprotinine Definitiemetalloprotease inhibitor (collagenase inhibitor)

Effectbij tendinopathie zijn metalloproteasen in hoge dosis aanwezig

Dosis6,25 ml = 62500 E max 4x

chondroitine sulfaat DefinitieGegeven bij glucosamines (zorgt voor inbouw)

Nadeeldeel wordt door GE stelsel afgebroken bij PO inname

Dosis1200 mg 1dd1

calcitonine (miacalcic) Paget, Sudeck

Zalven ingrediënt indicatie Per dosis /dg opmerking

DMSO zalf Sudeck dystrofie (zie Syndromen) zalfflammazine vingertopletsels, verbranding

stimuleert granulatie, pijnstillend, ontsmettendzalf

Algesal NSAIDS zalf 100 gr tube 2dd1

Arnica plantenextract Subcutane vasodilatatie zalf 35 gr tube 3dd1

Dolofin ibuprofen zalf 5% 50 gr tube 2dd1

Fastum gel ketprofen zalf 2,5% 60 gr tube 2dd1

Flector Diclofenac zalf 100 gr tubeFeldene Piroxicam (Brexine®)FlexiumIbuprofen Teva ibuprofen gel 50 gr tube 2dd

1Ibutop ibuprofen gel 50 gr 5% 2dd

1Intralgin SalicylzuurLiberol SalicylzuurLuiflex indomethacineMobilat SalicylzuurNurofen ibuprofenReflex SalicylzuurHirudoid Heparine Thromboflebitis

(contusio/distorsio: “doorbloeding verbeteren”)

zalf 3 mg/g 3dd1

Tijgerbalsem mentholVoltaren emulgel diclofenacEmla Lidocaine/prilocaine Pijnreductie creme 5% 1-

3dd1

Kortwerkende 2 agonist

Eigenschappen Werkingsduur0-2 uur

Gewenningna 14 dagen wordt het effect van de -agonisten iets minder

berotec Definitiekortwerkende 2 agonist = bronchidilator

bricanyl (terbutaline) Definitiekortwerkende 2 agonist = bronchidilator

Dosis500 microgram 4dd1

clenbuterol Zie Doping hormonaalVentolin (salbutamol) Definitie

kortwerkende 2 agonist = bronchidilatorIndicatie

acute bronchospasme (astma)Dosis

200 mg zo nodig (max 4dd1)WADA

toegestaan met attest (zie Doping stimulantia)

Langwerkende 2 agonist

Eigenschappen Werkingsduur0,5 – 6,5 uur

Gewenningzie Kortwerkende 2 agonist

Fumaraat, Oxis,Foradil (formoterol)

DefinitieLangwerkend 2 agonist = brochodilator

Dosis12 microgram max 2dd1, altijd samen met CS

IndicatieCOPD waarbij CS alleen niks doet

NWinduceert afib, nerveus, HR, palpitaties

Page 8: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 8 van 25

Voordeelwerkt redelijk snel

serevent (salmeterol) DefinitieLangwerkende 2 agonist = brochodilator

Anti-cholinergica

atrovent(ipatropium bromide)

Definitieanti-chol (aerosol alleen anders monddroogte)

Nadeelwerkt pas na 45 min (2-agonst werkt direct), hoofdpijn, droge mond

Dosispas na 45 minuten goed effect

WADAtoegestaan

indicatie Werkt goed bij bronchitis-achtige klachten (veel hoesten en slijm)NW Zie Farmacologie algemeenspiriva Voordeel werkt langer en beter

Combinatie-therapie

seretide(salmeterol + fluticason)

Definitiesalmeterol = langwerkende 2 agonistfluticason = inhalatie corticosteroid

Dosis500/50 mcg 2dd1

berodual Definitie= fenoterol + ipratropium ≈ combivent in inhalator

Dosis40/100 mg 3dd1

Symbicort®(formoterol + budesonide)

Definitieformoterol = langwerkende 2 agonistbudesonide = inhalatie corticosteroid

Dosis400 (formoterol)/12 (budesonide) mcg 2dd1 (maximale dosering)

Preventie nevenwerkinginnemen bij maaltijd, wel ’s avonds innemen (-agonist werkt maar 12 u)Moet spoelen nadien

combivent DefinitieSalbutamol (ventolin 2,5 mg = 2 ml)+ ipratropium (atrovent 0,5 mg = 2 ml)

Dosis2,5 cc 4dd1

duovent definitie =berotec + atrovent

Corticosteroidenbecotide Definitie

inhalatie CS bij astmadexamethasone Definitie

= systemisch CS (meestal IV werkt beter)dosis

6 mg 2dd1 af te bouwen met 2-3 mg per 2-3 dagen tot vorige onderhoudsdosis, acuut: 8 mg gevenflixonase Flixotide®(fluticason)

Definitiecorticosteroid neusspray

Dosis50 g 2dd2 (per neusgat = maximale dosering) 3 maanden, daarna 1dd2

WADA Richtlijnlokale corticosteroïden zijn toegestaan, algemeen niet

Bumesonide®, butesonide® Definitielokale corticosteroïden

NW systemisch CS Bijwerking waterretentie: tubigrips diurectica (alleen H2O retentie, geen longoedeem of pleuravocht) osteopenie: bifosfonaten (actrimel 30 mg 1dd1 of fosamax 70 mg 1/wk) + Ca2+ bruistabletten bijgeven glaucoom moon face + buffalo hump fragiele huid + pezen euforie pijn in de benen tgv waterretentie

Prednison Definitiesystemisch CS (PO)

Dosisbeginnen met 20 of 30 mg/dg (in 2x/dg geven) af te bouwen met 5 mg per 3-7 dg 12 mg = 60 mg dexamethasone

Pulmicort®/rhinocort® DefinitieLokaal CS

Biiwerkinglangdurig gebruik longdysfunctie

Diversbis-I-chromoglycaat mechanisme

remt degranulatie van de basofiele granulocyten bij allergienadeel

weinig effectDopram Mechanisme

Stimuleert CZS om te AHindicatie

CO2 stapelenFluimucil definitie

acetylcysteïne, acetylsalicylzuur (aspirine®)nut

1) ophoesten slijm gaat beter2) verminderde kans op excerbatie bij COPD indien dagelijks gebruik

Dosis200 mg (3dd1 maximale dosis)

hibitane Definitiechloorhexidine zuigtablet

Dosis

Page 9: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 9 van 25

2,5 mg 1 per uurLomudal (cromoglycaat) Dosis

15-20 minuten voor de inspanningWADA

toegestaan

Relenza (Zanamivir) DefinitieGriepremmer

Dosisinhallatie

Singulair (Montelukast) mechanismefenylalanine, leucotrieen receptor blokker

indicatieastma (aanvulling op 2 agonist of inhalatie corticosteroïden), vooral nachtelijk astma

dosis10 mg 1dd1

Spiriva (tiotropium) Definitieinhibitie muscarine receptoren

IndicatieCPOD onderhoud (vooral bij rokers)

theofylline nutBrochodilatatie

mechanismePDE-i

Indicatie2de keus product, zeker bij sporters (vanwege nevenwerkingen)nachtelijke bronchospasmen

bijwerkingHR, BD, ritmest, braken, nausea, “gespannen gevoel”, gastritis (bij NW altijd stop)

DosisIV 400-600 mg/24 uur

CIAMI

Theolair Indicatienachtelijke bronchospasmen

Dosis200mg 2dd1

WADAtoegestaan

Anti-histaminicaIndicatie Weinig meer gebruikt, enkel bij allergie: loopneusNW

Anti-cholinergisch (zie Farmacologie algemeen) slijm luchtwegen dikt in

Hismanal (astemazole) Caveniet bij erythromycine: risico op QT verlengingen

Aerius® (desloratadine) DefinitieHistamine-1 receptor antagonist

Indicatieallergische rhinitis (loopneus)

Dosis5 mg 1dd1

Allerfre Claritine (Loratadine)

DefinitieHistamine-1 receptor antagonist

Indicatieallergische rhinitis (loopneus)

Dosis10 mg 1dd1

Zyrtec (cetirizine) Dosis10 mg 1dd1

Telfast (fexofenadine) H1-antihistaminicumIndicatieAllergische rhinitisDosis120 mg 1dd1

InhoudAnti-arritmicaOrthosympathicusParasympaticusCombinatie preparatenVasodilatatieDiureticaCholesterolremmersCardiaal belastende medAggregatie remmersHeparine derivatenAnti-stollingTrombolyse

Anti-arritmica“regel” HR te snel: medi GEEN pacemaker

HR te traag: pacemaker GEEN medicatieAdenocor® (adenosine) Indicatie

SVT (AV(N)RT: stop, aflut: fluttergolven te zien=D/)Mechanisme

Klasse IA, blokt AV knoop enkele secondenDosis

(3-)12 mg IV snel (zo snel mogelijk) effect is er ook binnen 30 secAnti-aritmica NW neg inotroop

aritmogeen (klasse I en III)bradycardie / AV blockneurolog (verward, spraakst, visusst, vertigo)QT tijd verlenging Klasse II

Cordarone® (amiodarone) IndicatieVKF: ventrikel trager maken, 2de keus voor chem cardioversie, goed bij LVfct vanwege vasodil

Page 10: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 10 van 25

Biiwerkingfotosens (niet in zon), grauwe huid, hypo/hyperT, cataract, longfibrose, verhoogt digoxine spiegel, vasodil, -blok

Contra-indicatieniet met β blok (ook niet sotalol)

Risicoverlengt QT tijd = risico torsades des Pointes (geen VF risico) = anti-arritmogeen effect

Oraal4wk 3dd1 200mg dan 1dd1 (werkt pas na 4 wk), altijd TSH controleren (uitgangswaarde voor R/)

IVwerkt direct = chem cardioversie

Als geen effectkijk cordarone spiegel na

Corvert® (ibitulide) Indicatiechem conversie Aflut

CI/ recent AMI, instabiele pt, LVF (risico op vasodilatatie met RR) dan beter cordarone geven bij aflutdigoxine (digitalis) lanoxin

indicatie1ste keus voor pos inotroop (HDC), vertraging van snelle VKF (in rust)

mech/ load reductie, BD via vagus, werkt alleen in rustdosis/ oplaadschema: 0,5 mg dan om 4 uur 0,25 mg (2x = totaal 1 mg) dan 0,25 mg per dg of 0,125 mg/dg (>70 jr of nierfct)CI cordarone (dan digoxine dosis ½), K+ afwijkingenNW nausea +, st kleurvisus, AV blok, bradycardie, trage VKF, diaree, icterus (door leverstoornissen)

Fenytoïne (Epanuntin) Ind digitalis intoxificatieKlasse I Snelle Na+ instroom (fase 0) (QRS) kans op VTKlasse IA Fase 0 + QT (+QRS) kans op bradycardie

Kinidine, Disopyramide, ProcaïnamideKlasse IB Fase 0 +QT

Lidocaïne, mexiletine, tocaïnideKlasse IC Fase 0 + QRS (+QT) kans op VT

Flecaïnide, PropafenonKlasse II = -block propanolol, metoprolol, atenolol, timolol

QT bekijkenKlasse III K+ blok = repol duur = QT kans op bradycardie

amiodarone, sotalol (Sotacor=-blok), corvert®Klasse IV = Ca antagonisten (zie Ca antagonisten)Lidocaïne 1ste keus anti-aritmicum bij reanimatieProcainamide Anti-aritmicum nadeel neg inotroop en vasodilProcaïnamide (pronestyl®) Ind/ VT

CI/ slechte LVFDosis/ 100 mg/min tot 1000 mg

Tambocor® Definitie= anti-arritmische -blok

Indcardioversie, SVT blok, vertragen

dosiscardioversie: 150 mg in 15 minonderhoud: 80 mg 2dd1

Orthosympathicus

+ sympathicomimetica Adrenaline, efedrine + werking Zie cardio fysio sympathicomimetica Noradrenaline, metaraminol, methoxamine1 + 2 sympathicomimetica Isoprenaline, methoxyphenamine

Indicatieshock, HDC, AV block met te trage Vrespons

Bijwerkingarritmogeen

1 sympathicomimetica Directdopamine, dobutamine

Indirectlevodopa

Indicatieshock, HDC

Bijwerkingaritmogeen

2 sympathicomimetica KortwerkendSalbutamol, terbutaline (Bricanyl)

LangwerkendForadil

Nevenwerking800 mcg 83 sec winst op 40km tijdrit

-block Prazosine1-block (selectief) 1+2

propanolol (inderal), kredex, eucardic(Carvedilol)1

atenolol (tenormin), metoprolol (selokeen), emcor (bisoprolol, vooral HR), dilanorm (celiprolol)klasse II anti-aritmica

zie anti-arritmicaklasse III anti-aritmica

zie anti-arritmicaindicatie

HT, HDC, anti-arritmeffect

zie Cardiologie fysiologieContra-indicatie

acute DC bronchoconstrictie (hoewel β1 in principe cardioselectief) Ca-antagonisten, cordarone DM (hypoglycemie niet te voelen) lipid st claudicatio hypotensie (systolisch <95 mmHg) bradycardie (<60)

SportHR kan niet stijgen, dus SV teoname, 40% prestatie

Page 11: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 11 van 25

Bijwerking bronchoconstrictie via 2 claudicatio erger (perifere vasoconstrictie) thermoregulatie nadelig beïnvloed (perifere vasoconstrictie) sneller hypogyclemie verminderde maximale en submaximale inspanningscapaciteit (1+2 = 10% afname VO2max, 1=6% afname) blokkering adrenerge symptomen van een hypoglcyemie (angst, tremor, tachycardie, zweten, bleek, mydriasis)

Gewenningmeeste gewenning na 3 wk

1+2-block (apecifiek) Bijwerkingzie 1-selectieve blokkers, maar in mindere mate

Atenolol® (tenormin) = 1 blok, niet bewezen goed bij HFDilanorm® (Celiprolol) 1 blok

dosis/ 100 mg 1dd1dobutamide Indicatie

shock - ernstige HDC, ter overbrugging slechte periodedosis

3-20 (=microgram/min), veranderen met 5 per keer, mag in 1 dag worden afgebouwd6 = plasdosis (diuretisch)

effectHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio)

caveerg zieke pt is weinig ongevoelig voor catecholamines, opknappen = gevoeliger worden

Domperidone DefinitieD2 antagonist

Dosis20 mg oraal

dopamine definitie= 1 agonist, niks met dopaminerge R te maken

Ind/ shockDosis/ 3-20 (met 5 veranderen)Effect/ zie dobutamide (meer perifere effecten dan dopamide)

Dopamine agonisten BromocriptineEmcor (bisoprolol) = 1 blok, bewezen goed bij HF

zou cardioselectiever zijn dan metroprololdosis/ beginnen met 2,5 mg 1dd1 dan na 2 dg 5 en dan 7,5 als RR goed blijft en HR >55

Eucardic® (Carvedilol) 1 + 2 + blokkerind/ HF (ook in lage dosis bewezen effectief)CI COPDdosis/ 3,125 2dd1 6,25 2dd1 12,5 2dd1, per 2 wk ophogen

ibopamine agonist + dopamine agonistSelokeen® (metroprolol) = 1 blok, bewezen goed bij HF

dosis/ beginnen met 25 mg 2dd1 dan na 2 dg 50 en dan 100 als RR goed blijft en HR >55, dan omzetten naar zoc (langwerkend)Sotalol Risico QT verlenging (plotse dood)

Parasympaticus

Atropine Werkingsmechanismeblockt parasympaticus

Effecttoename HF

Combinatie preparaten

Cozaar® / Hyzaar® Definitielosartan (angiotensine II antagonist) / hydrochloorthazide (thiazide diureticum)

VasodilatatieACE-i Definitie

captopril (capoten), enalapril (renitec) 20mg, coversyl, zestril, New-Ace (fosinoprilnatrium)effect

vasodil (RAAS) BDindicatie

HT, hypertrofie, HF (EF < 40%, bewezen mortaliteit)Contra-indicatie

lage BD, slechte nierfct, NOOIT NSAIDS MET ACE-i = nierfct st.cor pulmonale

Bijwerking K+ stijging prikkelhoest creat 10% (angio II zorgt nl voor constrictie eff ateriool = perfusie) risico hypotensie na plots stoppen inspanning 1-3% afname van VO2max

Dosisondervuld (na lasix) = flinke activatie RAAS, altijd met erg lage dosis ACE-i beginnen en met capoten beginnen: (evt 1mg) 2,5 mg 2x2,5 2x5 2x10 om de 2 dagen te verhogen als bloeddruk en nierfct goed blijft, of na 2x5 over naar zestril 5 1dd1 en dan omhoog

MKZestril 10 mg 2dd1

Adalat® (nifedipine) Ca-antagonist, vooral perifere vasodilatindicatie HT, ook acute HT (adalat oros 30 mg eenmalig)Dosis 30 mg 1dd1

adenosine Effect maximale vasodilatatieAngiotesine II antagonist Definitie

Aprovel® (irbesartan), Atacand®, losartanIndicatie

hypertensiealternatief voor ACE-i

Dosis150-300 mg 1dd1

Ca-antagonisttildiem, amlor, verapamil (isoptin) (vooral hart), diltiazem, nifedipine (adalat, vooral load)

indicatie

Page 12: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 12 van 25

chem. Cardioversie (verapamil), Vrespons vertragen (Verapamil)effect HR, BD, after/preload (a/v vasodil), vertraagt AV knoopAV(N)RT

CI/ LVF, BD, -blok behandeling, HK (want ook HR en vasodil)NW/

inotroop, cardioversie 1-3% afname van VO2max

indicatie angina pectoris, HT (verapamil bij VKF)MK/ isoptin

Capoten® = ACE-I, kortwerkend (2-3 x/dg)ind HF bewezen goedCI nierfct st, dan beginnen met 2mg 3dd1Dosis (evt 2mg 3dd1 ) 6,25 2dd1 beginnen op geleide BD naar 12,5 2dd1 en dan 12,5 3dd1

Deponit® = nitropleister, 10 mg /dgferrofumaraat chron<6,5 Hb, 3dd1 200 mg gedurende 3 mndHartglycosiden Zie digoxineIsoptin® (verapamil) Zie Ca antagonist

dosis IV: 2 mg per 3 min om Vrespons t/m 6 mg dan per 1 mg t/m 10 mg (let op: BD)dan onderhoud 3x40 3x120

New-Ace = ACE-I (fosinoprilnatrium)dosis/ eerst 10 mg 20 mg 1dd1 (10-40 mg)

lisinopril Weinig in moedermelknitraten Kortwerkend/ (sublinguaal)

iso-sorbide-di-nitraat (Cedocard®, MCR®) 50 mg, Isordil 5 mg, nitrospray sublinguaal of IVlangwerkend/

molsidomine (corvatard®), Mono-cedocard retard 1-2x50 mgpleister kan ook (deponit 10 mg)

effect/ vasodil (tgv NO release) coronairen + pre- en afterload, max 1x/dg (anders gewenning), initieel BD, nooit shockdosis/ maximaal 1x/dg, anders gewenning (24 uur nitraatvrije periode nodig)NW/ hoofdpijn (tgv vasodilatatie) de eerste dagen, nausea dan dosis halveren en na 1 wk weer proberen op te hogen, kan geen shock door BD veroorzakenInd/ bewezen coronair ischemie (langwerkend 0,5-1 jr na infarct of IAP dan stop als er weinig of geen AP meer is) alleen dosis bij pijn

nitroprusside NO donorInd/ maligne HT

Zestril = ACE-i, langwerkend: 1dd1dosis 5mg 1dd1 ≈ capoten 2mg 3dd1

Persantin Zie stolling

Diuretica

burinex IndicatieK+ lisdiureticum

Dosis1 mg ≈ 40 mg lasix

Bijwerkingjicht, K+

ThiazideDiuretica Indeling

thiaziden =K+ daling (mild): hydrochloorthiazide (Esidrex®) lisdiureticum = K+ daling (sterk): Burinex®, furosemide (lasix®) K+ sparend (mild): spironolacton (Aldactone®), triamtereen (Dytac®)( koolzuur anhydrase –i: acetazolamide) niet meer gebruikt

Bijwerkingjicht, K+/, nierfunctiest

Combinatielisdiuretica en thiaziden niet combineren: te sterke werking

Sport10% verminderde inspanningscapaciteit tgv verminderd plasmavolume

Dytac (triamtereen) IndicatieK+ diureticum, werkt sneller dan aldactone

Dytenzide = dytac + hydrochloorthiazideEsidrex (Hydrochloorthiazide) K+

CI DM, lipidst, nierfct stNW jichtDosis kuur van 1-3 dg

Gebruik ind Overvulling: pleuravocht + strerke vaattekening op RX thorax, pitting oedeemCI ondervulling = uitdroging: mucosa, turgor, BDdosis in 1 of 2 keer ’s morgens (vaak plassen)

Lasix® (furosemide) Ind HT, DC, lisdiureticumNevenwerking

calciurie, K+, Na+ 40 mg loopsnelheid afname met 3-7%

Dosishartfalen onderhoud 2dd1 40 mgac HDC: perfusorpomp 500mg/24 of 1x 80 mg IV, diurese + kg volgen, indien pomp dan catheder (anders moet de pt te vaak opstaan om te plassen)echte HDC: IV (want er blijft water staan in de darmen = geen goede opname)

spironolacton (aldactone) ind K+ diureticum, werkt pas na dgn, bewezen effect op mortaliteit bij EF < 40%NW gynaecomastiedos 25 mg, K+ dan 50 mg

CholesterolremmerslipitorNW GI klachten

Werkt ook op vaatendotheel, gunstig effect dus ook bij laag chol gevenSimvastatine (Zocor®) Definitie

statineindicatie

coronair problemen: bij chol >5 of LDL >2,5 bij of bij als ze DM heeft♂ ♀geen coronaire VG: bij chol >7 of LDL >4 bij man en vrouw

Werking1) LDL-chol2) stabiliserend effect op kwetsbare plaque (zie Vasculair fysiologie)

Bijwerkingleverfct st mogelijk

statines Lovastatine, pravastatine, simvastatine (Zocor), atorvastatineWerking 1) chol synthese enzym geremd

2) LDL-R in de leverResultaatmeest effectief

Page 13: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 13 van 25

Galzuur sequestratie Cholestarmine hars, colestipolWerking bindt galzuur en stimuleert omzetting van chol tot galzuur

Fibrine zuur derivaten Gemfibrozil, probucol, colfibraatWerking LDL-C, HDL-C

Cardiaal belastende med

Zyban Nutrookstop

Zie Voeding farmacologieXatral Zie Urologie

Vervangen doorOmnic

eetlustremmers Zie Voeding farmacologie

Aggregatie remmers

ASA (Ascal® Acetosal®) thrombocyt aggregatie remmerMech/ cyclo-oxygenase blok = TX blok, werkt binnen min, stopt na dgnNW/ ulcera bij >325 mg/dg

bij allergie plavix gevenCI/ allergie, niet met sintrom, maagulcusDosis cardiaal: 80 mg 1dd1 (oplaaddosis = 1 dg 4dd1)

neuro: 38 mg 1dd1Persantin® (dipyridamol) thrombocyt aggregatie remmer

mech/ BP-R (GP2b-3a R bindt nl fibrinogeen, nu geblokt (erg duur) ook vasodilaterend (werkt langer dan sublinguale nitraten)ind/ als vaatverwijder bij submax. CEB = medicamenteuze hart belastingCI COPD of andere longaandantidotum/ theofyllineNW/ BD val

Thrombocytaggregatieremmers

ASA, Plavix, persantine, reopro® (verschillende werkingsmech zie aldaar)ind/ TIA, (in)stabiele angor, AMI (GEEN DVT), CABGpre-op/ 1 wk stop

Heparine derivatenaPTT Heparine, snel, tijdelijk R/Clexane® laag moleculair (LMW) heparine derivaat, 20-40 mg preventief, >60 therapeutischFragmin® (LMW heparine) Thrombose preventie ≠ anti-stolling

laag risico 1x2.500 Ehoog risico of >80 kg 1x5.000 EDVT preventie ≠ anti-stolling<55 kg 1x10.000E55-65 kg 1x12.500E65-85 kg 1x15.000EIAP = anti-stolling<50 kg 2x5.000E50-70 kg 2x5000E>70 kg 2x10.000E

Heparine aPTT, snelmech/ fibrinogeen remNW

bloeding, thrombopeniehiridoid zalf =heparine zalfLMW Heparine Definitie

laag moleculair, kan SC, NW en werkt langer en stabielerind DVT, instabiel angor, non-Q infarct

dalteparine (fragmin), enoxaparine (clexane), nadroparine (fraxiparine)

protamin Heparine antidotumReopro® (abciximab) thrombocyt aggregatie remmer

mechanismeBP-R (GP2b-3a R bindt nl fibrinogeen, nu geblokt (erg duur), ook beetje fribrinolytisch≈ selektieve asperine

indicatieerg onstabiele IAP, PCI + stent tijdens ingreep

dosisenkel IV

Anti-stolling

Cofact = 4 factoren = snel antidotum van oacConakion® =vit K=anti-coumarine pas na 12 uur effect, dus dan pas coCoumarine derivaten = vit K antagonisten (marcoumar, sintrom, fenprocoumon)

INR nl <1,5, nu 2,5-3,5aPTT= quicktijd nl <30% nu 60-120%

embool = los geraakte thrombusIndeling heparine: stollingsfact werking, SC of IV vooral veneus

ind DVT, instabiel angor, non-Q infarctorale anti-coagul: stollingsfact aanmaak, coumarine vooral veneus

ind DVT, kunstklep, longemboolpreventieorale anti thrombocyt aggregatie: BP werking, asperine vooral arterieel

ind TIA, (in)stabiele angor, AMI (GEEN DVT)fibrinolytica: lost thrombus op, IV

ind AMIMarcoumar (fenprocoumon) zie coumarine derivaten

Dosis/ Begin 3-2-1 of 4-0-1 (moeilijker in te stellen als clexane maar stabieler op de langere termijn (kleinere schommelingen), dus clexane voor kort gebruik en marcoumar voor chron gebruik)

CI/ niet met ASA

Page 14: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 14 van 25

Orale anti-coagul PTT/INR traag (dgn), vit K afh.ind DVT, kunstklep, longemboolpreventieantidotum

traag = vit Ksnel = cofact

coumarine (marcoumar®), sintrom®Plavix® (clopidogrel) thrombocyt aggregatie remmer

mech/ BP-R (GP2b-3a R bindt nl fibrinogeen, nu geblokt (erg duur)ind/ 1mnd met ASA na CABG en na PCI, aspirine allergiedosis/ oplaaddosis: 4x75 mg, onderhoud: 75 mg 1dd1 PO gedurende 1 mnd

PPSB =factor 2,7,9,10=K afh. factorenPT(T) = quick = INR Marcoumar/sintron PTT = 15-30 %, traag, chronisch

INR DVT + VKF 2,5-3,5, klepst. AMI 3-4niet te snel 0, niet meer dan 1 veranderen ( = hogere bloedingsneiging)

sintron Makkelijke in te stellen, maar grotere schommelingenBegin: 6-4-2 dan co, doel = INR 2,5-3,5 bij VKF, DVT 3-4 bij AMI

CI/ niet met ASAthrombus = stolsel ergens aan vastgehectVit K Coumarine antidotum

Trombolysethrombolyse Zie fibrinolytica

fibrinolytica IVind AMI alleen voorwand = streptokinase, voorand met re uitbreiding of inferior dan reteplase = potenter, <6 uur

NW/ bloedingCI/ DM retinopathieAntidotum/ cyklokapron® of bloedtransfusie

streptokinase, anistreplase, alteplase, reteplase (rapilysine), urokinase, tPA (tissue plasminogeen activator), eminase

Toegestane middelen afvallen

Benz-phetamine als Fen-di-metrazineBijwerking

zie Fen-di-metrazineBupropion (zyban®) Werking

versterkt noradrenerge activiteit -adrenerge R in hypothalamus onderdrukt honger blokt dopamine re-uptake ook een beetje

Indicatie nog experimenteel voor afvallen anti-depressivum stoppen met roken

Dosis100 tot 400 mg/dgstoppen met roken op 150 mg/dg (8 wk, 120 €)

Bijwerking palpitaties en bloeddruk verhoging, vooral in combinatie met nicotinepleisters

Contra-indicatie leverfct st psychiatrische medicatie

cafeïne Als ergogeen supplementzie Doping supplementen

Werkingvertraagt noradrenaline afbraak

Dosis200 mg 3dd1

Calcium tabletten bijwerkinggewichtsverlies

mechanismeminder vet opgenomen in de darm (350 KJ verlies per dag)Ca2+ van zuivel producten zou effectiever werken dan supplementen

dosis1200-1500 mg

CombinatieCafeïne + efidrine

Werkingzouden synergistisch zijn

Effect 3-5% gewichtsverlies LDL verlaagt

Bijwerking BD + HR toename (normaliseert vaak wel tgv afvallen) palpitaties, pijn op de borst geagiteerd

Combinatieorlistat + sibutramide

Effecttoch maximaal 10-11% gewichtsafname, geen duidelijke meerwaarde dan 1 therapie

di-ethyl-propion als Fen-di-metrazineBiiwerking

zie Fen-di-metrazine minder kans op verslaving

efidrine Effectthermogenese stimulatie

Bijwerking bloeddruk elevatie tremor ontregelde suikers

Dosis20 mg 3dd1vanaf 150 mg/dg bloeddruk stijging

Voorschriftin Amerika vrij verkrijgbaar, dus daar veel gebruikt

Fen-di-metrazine Werking

Page 15: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 15 van 25

noradrenarge stimulatie -adrenerge R in hypothalamus onderdrukt hongerEffect

3-8% gewichtsverliesDosis

maximaal 12 wk achtereenBiiwerking

insomnia, tachycardie, hypertensie, droge mond, constipatie verslaving

fluoxitine Werkingselectieve serotine re-uptake blokker

Indicatieanti-depressivum

Effectslechts dubieus effect op gewicht

Nederland Geregistreerd voor gewichtsreductie orlisat sibutramide

Orlistat (Xenical®) Werkinglipase blokker (voornamelijk pancreas lipase en maag lipase ook in lichte), TG niet in FFA gehydrolyseert

Effect 30% minder vet opgenomen, 6-10% gewichtsafname insuline gevoeligheid verhoogd (Hb1AC en nuchter glucose lager) bloeddruk daling LDL daling, totaal cholesterol daling leptine daling

Effectiviteitslecht 1% neemt het >1 jaar vanwege matige effectiviteit en bijwerkingen

Indicatie BMI > 30 of BMI >28 met co-morbiditeit (DM II en hypertensie zijn geen bezwaar) zowel voor afvallen als voor gewichtsbehoud te gebruiken

Dosis120 mg 3dd1, nu enkel nog in ziekenhuis voorgeschreven, mogelijk in de toekomst naar de huisarts

duur mag niet langer dan 2 jaar worden voorgeschreven vaak is er na een jaar toch weer toename van gewicht ook als de therapie doorgaat in studies tot 2 jaar voorgeschreven

follow-up eerste 4 wk moet er minimaal 2 kg af zijn, zoniet andere therapie of geen therapie vetoplosbare vitamines opvolgen/suppleren

Bijwerking vetoplosbare vitamines ook minder opgenomen, maar de meeste patiënten hebben geen substitutie nodig maaglediging sneller vet/olie diarree en andere GI last (toename van vezelinname vermindert de nevenwerkingen) hoofdpijn droge mond sneller hypo’s bij DM

Phentermine (Ionamin) als Fen-di-metrazineBijwerking

zie Fen-di-metrazine minder kans op verslaving

Dosis30 mg/dg

Duurmax 12 wk

sertraline Als fluoxtineSibutramide (Meridia®,Reductil®)

Werking Noradrenaline re-uptake blokker -adrenerge R in hypothalamus onderdrukt honger serotonine re-uptake blokker onderdrukt honger(eigenlijk het zelfde als fenfluramine maar blokkeert alleen re-uptake en stimuleert vrijgifte niet)

Effect blokt eetlust: 3-8% gewichtsverlies lichte thermogenese stimulatie Hb1AC en nuchter glucose waarden lager geen effect op LDL, HDL stijgt iets

Indicatie BMI > 30 of BMI >28 met co-morbiditeit (DM II geen bezwaar en hypertensie is een relatieve contra-indicatie) zowel voor afvallen als voor gewichtsbehoud te gebruiken

Voordeel geen GI last geen verslaving

Dosis 10 mg/dg (evt. 15 mg indien geen of te weinig effect)

duur mag niet langer dan een jaar worden voorgeschreven minder neveneffecten met 12 wk wel, dan 7 wk niet vaak is er na een jaar toch weer toename van gewicht ook als de therapie doorgaat in studies tot 2 jaar voorgeschreven

follow-up eerste 4 wk moet er minimaal 2 kg af zijn, zoniet andere therapie of geen therapie HR en BD bijhouden

Contra-indicatie HT (relatief, met de gewichtsdaling zal de bloeddruk ook dalen) hartproblematiek

Bijwerking BD stijging (1,5 mmHg diastolisch, 3,0 mmHg systolisch), HR stijging (2-5 slagen)(indien er echter gewichtsverlies optreedt zal tgv daarvan de bloeddruk wel dalen) zie Fen-di-metrazine schadelijk bij zwangerschap beinvloed rijvaardigheid

Thyroid hormoon Bijwerking voor een groot deel (tot 80%) is het gewichtsverlies spier tachycardie, cardiale aritmie, plotse dood

topiramaat WerkingVersterkt GABA onderdrukt honger en stimuleert energie verbruik

Indicatie nog experimenteel voor afvallen anti-depressivum

Page 16: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 16 van 25

anti-epilepsieEffect

5-8,5% gewichtsreductieDosis

64 – 384 mg/dg

Experimenteel

Leptine(recombinant leptine, rL)

Werkinglichaamseigen gewichtsverlagend hormoon

Bewezen effect zowel obees als slank valt af zonder verdere gewichtsverlagende maatregelen het gewichtsverlies is voor 95% vet

Dosis0,1 – 0,3 mg/kg subcutaan

Neuropeptide Y blocker WerkingNeuropeptide Y stimuleert eetlust

Kruiden/afslank middelen

Ma Huang-Guarana Definitiekruiden, actieve bestanddelen zijn efidrine en cafeïnezie combinatie cafeïne + efidrine

Dosis72 mg efidrine240 mg cafeïne

Ma Huang-Kola noot Definitiekruiden, actieve bestanddelen zijn efidrine en caffeine

Dosis90 mg/dg efidrine192 mg/dg caffeine

Cafeïne + efidrine KruidenMa huang-GuaranaMa huang-Kola

Afslank middelenfit & slimmetabolifediet max

Caffeine kruidenGuaranagroene thee extractgota kolayate matee

Efidrine kruidenMa huangcitris aurantium

Afval medicatieVerboden middelenAmfetamine werking

Blokt de re-uptake in catecholaminerge neuronen voor noradrenaline en dopamineBiiwerking

verslavingmiddelen

captagon, rilantinedi-nitro-phenol Werking

ontkoppelde oxydatieve fosforyleringEffect

vet verbrandt zonder mechanische energie, alles naar warmteBiiwerking

hypertermie (zweten, koorts) cataract, neuropathie hepatotoxisch

Fenfluramine (Pondimin,ponderal®)

Verbodin 1997

Analoogdex-flenfuramine (Redux)

Werkingstimuleert serotonine afgifte EN blokkeert pre-synaptische re-uptakegeen CZS stimulatie, geen noradrenerge sympaticomimeticum

Biiwerking hartklepafwijkingen (zoals bij carcinoid syndroom, waarbij er ook te veel serotonine is) pulmonale hypertensie te veel serotonine is schadelijk voor pulmonale en coronaire bloedvaten

Verbodsinds 1997 verboden

fenphen Verbodin 1997

Definitiecombinatie fenfluramine en phentermine

Biiwerkingzie fenfluramine echo-cardiografische afwijkingen in 30% van de gebruikers

Aminorex, aminoxaphen Verbodin 1968

Werking

Page 17: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 17 van 25

amfetamine derivaatBiiwerking

pulmonale hypertensie (50% mortaliteit van de pt met pulmonale hypertensie)Dex-fenfluramine(isomeride®)

als fenfluramine

Phenyl-propanol-amine Werkingsympatico-mimeticum

Gebruikt voor eetlust remmer anti-hoest

Biiwerkingbloedig CVA

“regenboog pillen” Definitiecombinatie: thyroid hormoon, diuretica, digitalis

Biiwerkingverslaving, hypertensie, plotse dood, myocardiale toxiteit

Ephedra alkoiden Werkingefidrine derivaat

Biiwerkinghypertensie, stuipen, tachycardie, CVA, plotse dood

Mazindol (Teronac®) Werkingnoradrenarge re-uptake blocker -adrenerge R in hypothalamus onderdrukt honger

Verbodverboden in Nederland, niet in alle Europese landen, niet in Amerika

HCG (humaanchoriongonadotrofine)

Effectgeen bewezen effect

Bijwerkingthrombo-embolische fenomenen

vezelsFiberform®Agiolax (sennapeulen)Metamucil / Volcolon (psylliumzaad)Normacol (sterculiagom)

Voorwaardeveel drinken (tegen obstipatie), minimaal 2L/dg

Laxeermiddelen

Lactulose (duphalac®,Legendal®)Lactitol (importal®)

Gewichtsverhogend

Risperidone Indicatieanti-psychoticum

Sertindole Indicatieanti-psychoticum

Olanzapine Indicatieanti-psychoticum

clozapine Indicatieanti-psychoticum

mitrazipine Indicatieanti-psychoticum

Tri-cyclische middelenvalproaat-blokker Mechanisme

Remt de catecholamine gemedieerde vetoxidatie tijdens inspanning

Dopingdrug Definitie

middel gebruikt voor diagnose, behandeling of preventie van een ziekteInfuus >50 ml = verboden, dan dispensatie nodigOperatie TUE

ook TUE invullen, 10 dagen geen webstrijdenErgogene middelen Definitie

Alles wat de prestatie doet verbeteren van voeding, doping, psychologische tot mechanische factorengendertest Definitie

chromosomaal nazicht om te zien of een vrouw chromosomaal ook vrouw isNut

geen, aangezien er geen duidelijke lijn te trekken is tussen de verschillende afwijkingen en het veel psychische problemen veroorzaaktAntibiotica zijn allen toegestaanprevalentie Lifetime

NL 1%, 160.000 mensen gebruikt per jaar minimaal 1x anbole steroiden, 4,2% topsport in NederlandVS 5-10%

Doping instantiesIOC International olympic comiteeDEA Drug enforcement administration, reguleert drugs (zie definitie) in VSFDA Food en drug administration, reguleert voeding en drugs (zie definitie) in VS

Page 18: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 18 van 25

NOC Nederlands olympisch comiteeUSOC United States olympic comiteeWADA World anti doping agency (internationale wet voor sporters en begeleiders), afgevaardigen van internationale sportfedreratie en regeringen (om wetten mbt doping af te

stemmen met de regels van de sportfederaties en zo is er 1 controle systeem mogelijk)WADA Regelgeving

Stimulantia, cannabinoiden en narcotica mogen buiten de wedstrijddag, niet eropRegelsMelding >21 dg voor wedstrijdDopinglijst Elk jaar bekend in oktober, gaat in per 1 jandoping Definitie

2 van de volgende 3 criteria: prestatie bevorderend schadelijk voor de gezondheid oneerlijke sport/schade aan sport-imago/”spirit of sport”

Maskerende middelen

DiureticaepitestosteronHES Hydroxyl-ethylzetmeel (starch)Doping testenUrinetesten Voordeel

Meeste stoffen geconcentreerder in urine dan in bloedBiochemische Gaschromatografie

o.b.v. massa, grootteElectroforese

o.b.v. ladingImmuno

ELISA via anti-lichamen

BloeddopingEffect Effect

bewezen effectiefbloeddoping Definitie

autoloog: van dezelfde persoon, plasma terug, packed cells bewaren voor wedstrijdhomoloog: packed cells van een andere persoon voor wedstrijd

Verbodverboden

Bewezen effect Hct = VO2max, aerobe prestatie (55-60% optimum) Effectief bloeddebiet = betere thermoregulatie (blijft bloed over voor huid)

Nadelenzie EPO: Doping hormonaal

Ergogeenbewezen voordeel (Hb stijgt gemiddeld met 7%, VO2max met 5%)

Dosisom de maand 500 ml bloed (= 1 U) afnemen en 1-7 dg voor wedstijd teruggeven (1-2 units)

Gebruikt doorVS wielrenploeg op de Olympische Spelen (1984)

Autoloog Definitievan dezelfde persoon

Gemodificeerd HBGenetische doping

Vector Definitievoor overdracht in de celvirus (blijvend) of plasmide (tijdelijk)

Verboden afh van sport blok Effect 1. tremor

2. HR (voordeel bij schietsporten)3. angst / stress

NW1. VO2 max (10%)2. duurprestatie (30%)

AlcoholCannabisLokale anestheticaGlucocorticosteroiden

Anabole steroidenAAS algemeen Definitie

Androgene anabole steroïdenSoorten

Methandione, Nandrolone, stanozol, oxymetholoneAAS doping test urine

Testosteron / LH >30 = +Testosteron / epi-testosterin >6 =+ratio’s worden aangepast aan genetisch profiel

AAS dosis 2-3x /jr 6-12(-16) wk kuur, meerdere middelen tijdens kuur, wisselende doseringen1 middel weinig effect (meerdere R stimuleren)

Testosteron: oraal inactiefStacking: Mindere soorten AAS combineren in hoge doseringen, oraal en IV (ook met insuline/IGF-1/groeihormoon)pyramiding: Progressief dosis opbouwen

AAS bijbesmetting Vlees meer bij ongecastreerde varkens weinig in vlees, veel in organen (nier/lever/hart/hersenen) in de VS mogen AAS worden gegeven aan het vee

AAS ergogeen effect Nagestreefd effect Anabool: GH release, werkt cortisol tegen (katabool) kracht, spiermassa psychologisch = agressie = “roid rage” (versterkte reactie op catecholaminen) waterretentie (water zit in spieren spieren lijken groter( verbeterde aerobe capaciteit is nooit bewezen)( Epo stimulatie ?)( herstel ?)

Page 19: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 19 van 25

Bewezen in combinatie met intensieve kracht training, veel eiwit, veel kcal en sportspecifieke krachtmeting toename in kracht en spiermassa 12 weken kuur gemiddeld 8 kg meer bankdrukken / 11 kg meer squaten

Blijft onduidelijk, maar de combinatie van verschillende middelen en de hoge dosages zorgen waarschijnlijk voor een betere werking bij de athleten dan bij de wetenschappelijke experimenten waarbij meestal 1 middel in lage dosis wordt gebruikt

AAS nevenwerkingen NW algemeenhirsutisme (haargroei lichaam)alopecia (uitval hoofdhaar)acnepees en bw sterkte afnamebloedplaatjes aggregatie toenamedepressie (vooral bij stoppen), psychose, agressie, paranoiavochtretentietranspirerenlibido / , fertiliteit,leverfct st: peliosis hepatis (zie Gastroenterologie lever)LDL chol, HDL chol ( tot 50%, vooral bij de 17-gealkyleerde vormen)NW mogelijk (niet bewezen)cardiale ventriculaire overgroei en ischemieHTleverca, nierca, lymfosarcoom in ratten (levensverwachting 5x)schildklierfctNW maneigen testosteron

testiculaire atrofieinfertiliteit (hoeveelheid sperma)geslachtsorganen, priapismeprostaat vergroting door chron stimulatiena stoppen binnen enkele maanden normalisatie

estradiolgynaecomastie en soms lactatiemeestal IRREVERSIBEL

“neatherthaler” schedel (grote jukbogen)NW vrouwstemverlagingclitoris hypertrofiemensis st, amenorreemannelijke vetverdeling (=slanker)borst atrofielibidomannelijk beharingspatroon: baardgroei, hoofdhaaruitvalkindsluiten vvan groeikraakbeen schijven

AAS prevalentie Professional bodybuilders 90%Professional honkbal 30%VS jaarlijks 300.000/jrVS liftime <15jr jongens 325.000

<15jr mejes 175.000<15jr 500.000 = 1/15

Androsten-edione Zie Doping supplementenClenbuterol Bronchodilatator (-agonist) met flinke anabole werkingDHEA de-hydro-epi-androsterone zie Doping supplementenDianabol Meth-androsteno-lone

therapie 5mg 4dd1doping tot 120 mg

Epi-testosteron Bedoeld om testosterone urine test te omzeilensalbutamol Alleen in hoge dosis

WADAzie Doping stimulantia

Diureticachloortalidoneffecten Effect 1. gewicht

2. maskering (urine concentratie)NW1. dehydratatie

2. electrolytenst.3. spierkramp4. VO2 max, duurprestatie (al bij 40 mg lasix)

HydrochlorothiazidePeptide hormonenACTHEPO Definitie

Erytropoetine, Darbepoetine (werkt trager en langer)Verbod

nog geen eenduidige test, dus Hct tes: man 50%, vrouw 47%Colombianen die op 3000 leven mogen hogere Hct’s hebbenEpo heeft een T½ van 4-6 uur dus niet aan te tonen met een testreticulocyten worden ook nagekeken (plotse stijging is verdacht)oplosbaar transferrine receptor/ferritine ratio wordt nagekeken (gestegen is verdacht)

ISU (schaatsen)zie Labo

Werking zie Endocrinologie algemeenBewezen effecterythopoiese (Hb, Hct 12-13%)NadelenBloed viscositeit toename = CO + snelheid = prestatieBloed viscositeit toename = risco op CVA, AMI (thrombus), sec LVH, hartfalen, longoedeem, HT + filtratie nier toename, longembolie, CVA3) Veel ijzer substitutie: kan tot lever dysfunctie lijden4) Pijn / koude gevoel in de lange beenderen 1-2 uur na inspuiting5) hoofdpijn, griepachtigErgogeen

aeroob vermogen (8-10%) uithoudingsduur (8-10%)

Dosis Hct 55-60% = optimum voor O2 transport 50 IU/dg 3x per week zorgt bij een patiënt met anemische dialyse voor een Hct van 30-36%. Ook ijzer suppletie is nodig

Gebruikt door

Page 20: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 20 van 25

Barne Riis (wielrenner)Marco Pantani (wielrenner)

GH DefinitieGroeihormoon = humanGH =hGH = somatotropine (zie Endocrinologie algemeen)

Nagestreefd effect vetmassa afname eiwit sparend (geen effect op spiermassa of kracht)

Bewezen effect geen toename in kracht of spiermassa in studies

Nevenwerkingen acromegalie in 25% onstaat carpal tunnel syndroom vochtretentie myalgie / atralgie hypergycemie

Testbloedtest is acuraat

CS Nagestreefd effect1) euforie (stimulerend)2) onderdrukken van vermoeidheid (onstekingsverschijnselen)Nadelen1) verdringt testosteron en oestrogeen uit z’n receptor: dus op langere termijn verlies van de anabole werking van T en E spier

vooral bij vrouwen (hebben al weinig T)HCG Humaan choriongonadotrofine, enkel bij man verboden

soms ook gebruikt om af te vallen (zie Voeding farmacologie)IGF Insuline like growth factorInsuline Werking zie Endocrinologie diabetes

Nagestreefd effectvetverbranding en spieropbouw

Bewezen werking1) glycogeen aanmaak2) vet catabolisme3) aminozuur anabolisme

LH Enkel bij man verbodenSomatropine

Stimulantia2 agonist Definitie

Salbutamol, salmeterol, formoterol, TerbutalineEffect

toename spierkracht Salbutamol 800 mcg verbetert duurprestatie (tijdrit: 40 km: 85 sec ) inhalatie (in therapeutische dosissen) geen effect op sportprestatie bij gezonde personen salbutamol tablet (4 mg) 5% toename in sprintvermogen

WADA (internationaal attest), 1 van de criteria >10% daling FEV1 na inspanning >20% daling FEV1 via provocatie met metacholine of eucapnische hyperventilatie (tussen 3-30 min) OF >15% daling FEV1 via provocatie met NaCl 4,5% >12% reversibiliteit met bronchodilatatie lagere score mag als er een brief is met een duidelijke kliniek/voorgeschiedenis

Nationaal attest vermelding voldoende (ook bij KNWU is een vermelding voldoende), ook bij hoger niveau fietsen moeten de internationale bonden de licenties van de nationale bonden overnemen provocatie testen zijn dus niet nodig

Doping test> 1000 ng/ml = positief (met inhalatie max 250, >250 mg kan alleen met tabletten)

Alternatiefatrovent (zie Pneumologie farmacologie)

Amphetamine(Benzedrine)

AnalogenDextro-amfetamine-sulfaat (Dexedrine), methyl-amfetamine, di-methyl-amfetamine en benzyl-amfetamine

Verbodverboden door alle organisaties, urinetest

Werkingstimuleert CZS, simuleert adrenaline en noradrenaline werkingBlokt de re-uptake in catecholaminerge neuronen voor noradrenaline en dopamine dopamine stijgt in nucl accumbenskomt normaal niet in menselijk lichaam voor, zit niet in voeding

Nagestreefde werkingStimulerend effect (dieper gaan)Afvallen (verhoogd metabolisme, setpoint omlaag: zie Voeding farmacologie)

Bewezen effectuitstel vermoeidheid niet-max aeroob vermogen makkelijker wakker blijven, alertheidHR, BD, AH, metabolisme (afvallen), glucose

Nadelenmaximale prestatiebeoordelingsvermogen, overmoedigveslaving (“downers” nodig = barbituraten), toenemende dosis nodigrisico van pijn en vermoeidheid suppressiehartkloppingen mogelijkbij fenfluramine en dexflenfluramine (gebruikt om af te vallen) is pulmonale HT beschreven (zie Voeding farmacologie)

Ergogeengeen duidelijk ergogeen effect aangetoond

Dosis5-20 mg eenmalig (na 60-90 min effect, werkt 8-24 uur)meestal zenuwachtig voor wedstrijd: barbituraten (“downers”) voor wedstrijd en bij de wedstrijd dan amfetamine (“uppers”)

gebruikt doorTommy Simpson (overleden in de Tour van 1967)

brompcryptine dopamine agonist (primarily through the D2 receptor 2,5 mg ‘s avonds, HR, afib, syncopaal, gebruikt om vet te verbrandenXTCCocaine bloeddrukverhogingcofeïne Zie cafeine (Doping supplementen)CS Zie Doping hormonaalEphedrine = 1 sympathico mimeticumformoterol Zie 2 agonistRitalin® (methylfenidaat) Definitie

Page 21: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 21 van 25

morfine agonistIndicatie

gebruikt bij ADHDVerbod

verboden door WADASalbutamol Zie 2 agonistSalmeterol Zie 2 agonistTerbutaline Zie 2 agonistCannabinoidenCannabis T1/2 soms na 3 mnd nog positiefHasjMarihuanaNarcoticaRitalin® Nut

ADHD medicatieWADA

ten alle tijden verboden, ook met attest (opiaat)MethadonPethidineOxycodonFentanylHeroïneMorfineNiet verboden codeïne / di-hydro-codeïne

dextromethorfantramadol

Supplementenbesmetting Definitie

Veel supplementen zijn besmet met echte dopingmiddelen, zo kan een legaal middel toch een positieve dopingtest opleverensupplementen Definitie

= dieet supplement, niet verboden voedingsbestandelenSoorten

vitamine kruiden aminozuren middelen die voeding stimuleren een deel van een van bovenstaande stoffen

Veiligheid www.necedo.nlLegaalaminozuren Verbod

supplement, geen verbodNagestreefd effect

GH, cortisol en testosteron stijging (zoals bij hormoon deficiente patienten)stimuleren van weefsel groei door een positieve proteine balans

Bewezen effectbij gezonde mensen geen effect op hormoneninname direct na krachtinspanning doet glucose, insuline, GH en IGF stijgen (werkt ook met KH)te veel: geen effect op weefselgroei, genoeg eiwit is wel een voorwaarde voor groei

BCAAzie aldaar

Leucinezie aldaar

BCAA Definitiebranch chained amino-acids (vertakte AZ)

Nutgezien de C-keten’s zijn ze beter als energie bron te gebruiken, dit zijn ook de eerste AZ die worden gebruikt uit spierweefsel als alternatieve energiebron bij glycogeen depletie

Soortenleucine, isoleucine, valine (zijn essentiele AZ)

Buffer oplossingen AnalogenNaHCO3 (Na-bicarobonaat)Na-citraatCa-citraat

Verbodgeen IOC verbod

Werkingvoor inspanning lichaam alkaniseren met een buffer oplossing

Indicatieinspanningen <1 min

Bewezen effect pH daalt minder: anaerobe inspanning tot ½ - 7 min gaat beter (bv schaatsen0 geen effect op krachttraining geen effect op VO2max

Nadelensoms GI-krampen/diaree/nausea/spierkrampen (minder bij Ca/Na-citraat)bruist heel erg, dus veel water drinken

Ergogeenbewezen effect: roeien 880m race gaat 2,9 sec sneller, 30 km fietsen ook sneller

DosisNa-bicarbonaat: 300 mg/kg (of zoveel als maag aankan, gemiddeld 20 gr) 1,5 uur voor inspanning in 1 L waterNa-citraat: 300-500 mg/kg (of zoveel als maag aankan) 1-2 uur voor inspanning in 1 L water

cafeïne Analogenpurines

Verbodvanaf juli 2004 toegestaan

Voeding koffie (100 mg/kop), thee cola (30-45 mg/kop) energy-dranken, chocolade

Werking stimulatie van adrenaline release blokt adenosine-R lipolyse toename vertraagt noradrenaline afbraak meer vet gebruikt als brandstof moter-unit recruitment toename

Nagestreefd effectzie werking

Page 22: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 22 van 25

afvallen (zie Voeding farmacologie)Bewezen effect

alertheid toename, vermoeidheid, slaap, pijn (CZS effect veruit ’t belangrijkst) aeroob vermogen vet afbraak, glucose sparend (inname van veel KH stimuleren echter insuline doet de vetoxidatie dus weer dalen euforie eetlust absolute kracht neemt niet toe (geen anaerobe invloed) 13% toename in rustmetabolisme

Diurese tijdens inspanning geen toegenomen diurese (catecholamines doen renale flow dalen) geen effect op plasmavolume/temperatuur/zweetproduktie/hartslag tijdens inspanning in rust wel diuretisch effect

Nadelen grote verschillen in effect bij verschillende personen (soms nerveus) diureticum (valt mee bij inspanning: catechol renale flow) remt creatine opname licht gewenning doet ’t effect teniet soms verminderde coördinatie

Ergogeenbewezen ergogeen effect op aeroob vermogen(tijdrit prestatie toename, tot 20% isostar, lopen: 1,9%, zwemmen: 1,9%) bij 3-6 mg/kg is de stimulerende werking belangrijker dan de dehydratatie

Dosiseffect bij 3-6 mg/kg (hogere dosis verbetert prestatie niet meer), piekconc na 60-90 minkoffie: 60-150 mgthee: 20-50 mgcola: 50 mgchocoladeLD 50: 10 grenkel voor wedstrijd inname, in dagelijks leven niet, anders gewenningpillen: 200 mg

Geen effect bij veel KH inname (dan vet niet als brandstof gebruikt) cafeïne in koffie regelmatig cafeïne gebruik (4-6 dg voor wedstrijd dus geen cafeïne gebruiken)

-alanine Nagestreefd effectintracellulaire buffer

chroom Analoogchroom-picolinaat (picolinaat verhoogd absorptie)

Voedingzit in noten, brocolli, ei, appelschil, paddestoelen, kaas

Werkinginsuline functie, zie Endocrinologie diabetesChroom tekort doet chol stijgen en verlaagt insuline gevoeligheid

Nagestreefd effectinsuline stimulus (vet verbranding en spieropbouw)

Bewezen effectondanks aangetoonde verhoogde spiegels geen voordeel

NadelenCh is in competitie met Fe voor binding aan transferinne transferinneZn en Fe absorptie is vermindertOp menselijke celculturen verzaakt Ch chromosomale schade

Ergogeennooit aangetoond

Dosis200-600 microgr/dg

Creatine Analogencreatine-monohydraat (Cr-H2O)

Voedingzit in vlees, kip, vis (4-5 gr/kg)lichaam maakt 1gr/dglichaam bevat 120-140mg creatine (95% in spier)

Verbodniet verboden, wel vaak afgeraden gezien het risico op bij-besmetting

Nagestreefd effectsprint inspanningen verbeteren1-10 RM kracht verbeterenanabool effect (lichaamsgewicht)zou beter werken met HMB

Bewezen effect Onmiddellijk energie (en betere relaxatie: ook ATP nodig) uitstel van anaerobe glycolyse effect vermindert door cafeïne

Contra-indicatierenale dysfunctie (dan risico op interstitiele nefritis), dus vooraf nierfunctie contoleren, de nierproblemen zijn vaak wel reversibel

Nadelen creatine creatine verdwijnt in urine, CI bij nierproblemen lichaamsgewicht (0,5-5 kg) tgv water en mogelijk ook anabool (FFM) spierkrampen zijn beschreven cafeïne doet werking licht verminderen 20-30% van de bevolking reageert niet op creatine eigen creatine productie gaat volledig plat

Ergogeen kracht toename bij krachttraining korte hoog intensiteit inspanning (voordeel bij inspanningen tot 3 min) sprinten, zwemmen, fietsen, springen, voetbal, volleybal sommige studies tonen een spierhypertrofie aan

Dosis loading: 0,2-0,3 g/kg/dg gedurende 6 dg (verdeeld over 3dd1) PCr 30% (gedurende enkele dgn tot 2 weken) onderhoudsfase: 0,03 g/kg/dg gedurende 1 maand, dan minimaal 3 mnd stop KH versnelt creatine loading (insuline glucose en creatine cel opname)

eiwit Nagestreefd effectstimuleren van weefsel groei door een positieve proteine balans

Bewezen effectinname direct na kracht inspanning de glucose, insuline, GH en IGF doen stijgen (werkt ook met KH) te veel: geen effect op weefselgroei, genoeg eiwit is wel een voorwaarde voor groei

Page 23: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 23 van 25

verlaagt de basisspiegel testosteronginseng Definitie

planten-extract, wisselende ingredientenNagestreefd effect

toename motivatieVO2max neemt toe

Werkingzou steroïde glucosides bevatten

Nadeelvaak besmet met verboden substanties

Ergogeenalleen als er verboden substanties in zitten

glucose Definitiena krachttraining glucose inname

Bewezen effectverminderde eiwit afbraakinsuline

foliumzuur Zie Voeding algemeenGlutamine Functie glutamine

brandstof voor macrofagen en lymfocyten (er zit 1,4 kg aan deze cellen in het lichaam) bouwstof voor purine en pyrimidine (basis van nucleotiden in DNA/RNA) Bij een immuunreactie delen de cellen zich in grote getale en is veel glutamine nodig macrofagen produceren O2 radicalen om micro-organismen te doden, maar loopt daardoor ook vaak schade op aan eigen DNA

Glutaminolyse glutamine wordt omgezet naar glutamaat/aspartaat/alanine

Productielever, vet, long

Glutamine daling bij: sepsis, groot trauma, brandwonden, uithongering sport (langer dan 2 uur), bij kortdurende inspanning treedt er een stijging op, 20% daling 1 uur na marathon overtraining

Lab waarde550-700 M normaal

Dosis5 gram

Nagestreefd effectminder infectiesminder kans op overtraining

Bewezen effectnog geen bewijs, glutamine in plasma stijgt wel en de leucocytose na inspanning is minder

Glycogeen loading Zie Voeding sportHCA Definitie

hydroxy-citraatNagestreefd effect

vertragen vetopbouw vertragenWerking

remt cytraat lyaseErgogeen

niet aangetoondHMB Definitie

-OH--methyl-butyraatWerking

afbraakproduct van leucine, zit in voeding: grapefruit, vis, melkwerking onbekend, je maakt ‘t zelf

Nagestreefde effectzou eiwit afbraak verminderenzou vet afbraak doen toenemenzou beter werken met creatine

bewezen effecttegenstrijdige resultaten, in bepaalde studies: kracht, FFM, proteolyse, in andere studies geen effect

nadelennog geen nadelen aangetoond

ergogeennog niet eenduidig bewezen, sommige studies wijzen wel in de richting

dosis3-6 gr/dg

KH loading Zie glycogeen loadingKH na inspanning Bewezen effect

brandstof supplementinname direct na kracht inspanning de doet glucose, insuline, GH en IGF stijgenspiergroei is niet aangetoond, wel meer proteine aanmaak dan afbraak vergeleken bij placebo

L-Carnitine Werking komt voor in zuivel en vlees lichaam maakt ‘t ook in lever en nieren van methonine en lysine 95% bevindt zich in de spieren faciliteert de infux van lange keten FFA in de mitochondrien (snelheidsbepalend) acetyl-Coa in de cel meer lactaat en pyruvaat omgezet in acetyl-CoA

Nagestreefd effect toename instroom van FFA in mitochondrieen vetverbranding bij inspanning lactaat afbraak tegen spierpijn anti-oxidant

werkelijk effect nooit voordeel aangetoond, geen hogere L-Carnititine niveau’s bij inname nooit tekorten aangetoond (genoeg eigen productie) wel een perifere vasodilator minder spierpijn (en lagere CK niveau’s)

Ergogeengeen ergogeen effect aangetoondwel minder spierpijn

Dosis100-200 mg/dg

Leucine Definitieaminozuur

Nut BCAA intermediair in citroenzuurcyclus

Nagestreefd effect

Page 24: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 24 van 25

eiwit opbouw als brandstof (BCAA)

Omega 3 en 6 vetzuren Nagestreefd effectanti-oxidant

Magnesium Nagestreefd effectvermindering spierkramp

Dosismagnesium 400 mg 1dd1

MCT Definitiemedium-chain TG (8-10 C’s)

WerkingLCT (long chain = 12-18 C’s) vertraagt maaglediging, duurt 4 uur om te absorberen in de darm, kan enkel in chylomicronen via de lymfe worden vervoerd, transport tot in de mitochondria kan enkel via het Carnitine-acyl-Coa-transferase systeem (zie Biochemie) ZIJN DUS TRAAGMCT’s hebben al deze problemen niet (want zijn beter wateroplosbaar)

Nagestreefd effectsnel als brandstof beschikbaar vet = glycogeen sparen

Nadelengeen galblaas lediging, dus vaak kramp en diaree

Ergogeen effecter is een kleine toename in prestatie aangetoond bij aerobe inspanning (als naast MCT ook KH worden ingenomen)

Dosis380mg/kg 1 uur voor aerobe inspanning

Q10 NutZie Metabolisme respiratoire keten

Suppletiezie Voeding algemeen.htm

Bewezen effectbij verhoogde komt dit niet in de mitochondrieen terecht maar in de lysosomen

NaHCO3 Definitie= natrium bicarbonaat, zie buffer oplossingen

Taurine Werkingdiuretischvergelijkbaar met caffeine

Vet Definitievet inname na inspanning of dieet van veel vet

Bewezen effecttestoteron direct na inspanning na vet innametestosteron basisspiegel bij hoger percentage vet in dieet

MCTzie aldaar

Nitraat (NO3-) EffectVO2 daling tijdens inspanning

VerbodenAndrostene-di-one Werking zet om in nandrolone en testosteron, “pro-hormoon”

tussen DHEA en testosteron / oestrogeenzie Endocrinologie algemeen

Verbod niet alle sporten verbieden het (bv Honball), IOC welNagestreefd effect

zou als pro-hormoon moeten werken voor testosteronBewezen effectTestosteron spiegel verandert nietgeen toename spierkrachtergogeen geen voordeel aangetoondnadelenestradiol en estron spiegels stijgenHDL chol 12%frequent besmetting met 19-nor-androstenonedosis 500-1200 mg 1dd1

DHEA Definitie de-hydro-epi-androsterone (Prasteron)Werking zie Endocrinologie algemeen

precursor hormoon voor A en E wat in het bijniermerg wordt gevormd, geen drug (zie doping algemeen) dus supplement en dus zonder recept in VSVerbod wel door IOC verbodenNagestreefd effect

gebruikt tegen vanalles, vooral ouder worden, voorkomen van kanker / ASC / infectiesWerkelijk effect

bewezen:1. vetvrije massa 1,2% (vet neemt wel iets toe bij vrouwen)2. immuunsysteem nadelen: mogelijk AAS neveneffectenergogeen: nog geen duidelijk voordeel aangetoond(geen effect op testosteron en oestrogeen spiegel / kracht)

Dosis 25 mg 1dd1 t/m 1 grglycerol Verbod

door USOC verboden (vreemd: beschermt tegen uitdroging en oververhitting)(urine test) alle glycerol wordt gereabsorbeerd in de nier, dus excretie is overmatig gebruik

Biologischkomt in lichaam voor (meer bij inspanning zonder KH inname vetcatabolisme)

Werking1) osmotisch actief molecule plasma H2O retentie2) intestinale H2O absorptie3) plasma volume renale filtratie glycerol + H2O reabsorptie hyperhydratie

Nagestreefd effecthyperhydratie

Bewezen effecthyperhydratie tot 6 uur (zweten, HR) in meeste studies aangetoond

Nadelen1) hoofdpijn2) nausea

Dosis1 gr / kg glycerol + 1-2 L water

Pangaamzuur Definitie“vit B15”

Werkinggeen nut in het lichaam

Verbodverboden door FDA

Nagestreefde werking

Page 25: Medicatie - RozenbergSport · Web viewHR, RR, diuretisch (in lage dosis), meer perifere effecten dan dopamine, vooral cardiac output, (zie cardio fysio) cave erg zieke pt is weinig

MedicatieRobert Rozenberg © 29 maart 2018 www.rozenbergsport.nlPagina 25 van 25

volgens studies in Rusland zou het aerobe vermogen toenemenbewezen effect

in beter opgezette studies geen effectergogeen

geen ergogeen effect aaangetoondLegale middelen

Cooling-down Bewezen effectlactaat (enkel zin na anaerobe inspanning)bloedredistributie (verminderd kans op syncope, CO snel terwijl vasodil nog even blijft bestaan)resterende catecholamines gestopt (kan de werking op het hart verlengen)

TMJ / MORA DefinitieTMJ =Temporo-mandibulaire joint repositie dmv een “bijt-spalk”MORA = mandibulair orthopedisch repostie appliance

Verbodniet verboden

nagestreefde werkingbetere vasculaire / neurale flow in cervicaal gebied

bewezen effectgeen effect

nadelenslecht gepositioneerd heeft het zelfs een nadelige werking

ergogeennog nooit aangetoond

Warming-up Mechanismeenkele min voor inspan, inspan simuleren

Nagestreefd effect prestatie verbetering psychologische voorbereiding voorkomen van blessures

Bewezen effect psychologisch (placebo) effect is er wel degelijk toename spiertemperatuur (Hb lost sneller O2), toename motor unit recruitment, toename perifere bloedflow, spieren soepeler, bewezen minder snel ruptuur bij warme spier warming-up geeft hart de kans de coronair doorbloeding aan te passen, bij coronair problemen kan er zonder warming-up eerder ischemie en zelfs een infarct ontstaan

Ergogeen buiten psychologisch voordeel geen prestatie verbeterend effect stretching alleen effect bij bepaalde sporten (bv voetbal) of functionele tekorten

Rekken Definitievolledige ROM (of zover nodig voor sport) opspannen, >30 sec aanhouden

Nagestreefd effect spieren als spaghetti wat rechttrekken (alleen zin voor inspanning) psychologische voorbereiding voorkomen van blessures ergogeen (prestatie verhoging)

Bewezen effect als algemene regel: geen preventief effect (in bepaalde sporten (bij gebruik volledige ROM) wel afname blessure kans als er vooraf functionele tekorten zijn) therapeutisch wel effect als het spiertekort oorzaak van een blessure is >30 sec spier oprekken 10-15% ROM toename gedurende 4-6 uur 3 dd 1 30 sec na 10 dg stabiel 10-15% ROM toename, dan 1 dd 1 bij stoppen rekken na 4 wk weer oude spierlengtes psychologisch (placebo) effect is er vaak visco-elastische veranderingen zijn nooit aangetoond rollen met tennisbal onder de voet: hamstrings een stuk langer

Ergogeen psychologisch voordeel er zijn studies waarbij de loopsnelheid/kracht/springhoogte verbetert

Spierenhamstrings reageren minder (theorie: tight hamstrings zijn secundair aan lage rugproblemen)

Verend rekken = excentrisch rekkenzou niet mogen omdat er een myostatisch reflex wordt opgewekt, de huidige inzichten gaan er vanuit dat het brein dit reflex aan en uit kan zetten, dus mag wel

Conclusierekken mag altijd op alle manieren, ook bij spierpijn en bij sprinters, kan geen kwaad maar ook nooit een voordeel aangetoond bij gezonde individueen

Zuurstof inhalatie DefinitieHoge concentratie O2 inademen

Pre-inspanninggeen zin: al de Hb is al vol met O2 (sat in rust > 95%) en in plasma lost bijna niks op

Per-inspanningwel zin:snellere diffusie meer O2 in bloedminder AH arbeid = meer bloeddebiet voor de rest van het lichaamdit is wel verboden

Bewezen effectVO2max 12% toename met 55% O2 [1]41% toename uithoudingsvermogen op 80% VO2max [1]Ventilatie neemt af

Post-inspanninggeen zin: herstel niet sneller, lactaat niet sneller afgebroken

Illegale middelen

Referenties1. Plet, J., et al., Increased working capacity with hyperoxia in humans. Eur J Appl Physiol Occup Physiol, 1992. 65(2): p. 171-7.