52

Gehoord? Gezien?

1 Filmscènes

2 De stomme fi lm

3 Waarom fi lmmuziek?

Je hoort vier muziekfragmenten. Zet het nummer van het fragment bij de juiste afbeelding.

De geschiedenis van de fi lmmuziek begint bij de stomme fi lm (= beeld zonder klank). In 1895 wordt voor de eerste keer een fi lm voor groot publiek getoond. Die is een uitvinding van de broers Lumière. Er is alleen een beeldband. Om toch wat geluid te voorzien, wordt er live muziek (meestal piano) gespeeld in de fi lmzaal.

Kijk naar een stukje uit ‘The Kid’. Noteer drie kenmerken van een stomme fi lm.

•

•

•

De geluidsfi lm ontstaat in 1920. De fi lmstrook bevat nu naast de beeldband ook een geluidsspoor of soundtrack.

Filmmuziek wordt gebruikt om de sfeer van een fi lm en de emoties van de acteurs te versterken.

Je ziet het einde van de fi lm ‘V for Vendetta’. De muziek die je hoort, werd speciaal voor deze scène gecomponeerd. Soms wordt ook gebruik gemaakt van bestaande muziek.

Charles ‘Charlie’ Chaplin (1888-1977)Brits artiest

CADANS2_thema3-in the picture.indd 52 31/03/11 13:08

28

c Noteer de gebruikte klanken én het ostinaat uit de clip bij ‘We Will Rock You’.

klank 1 2 3 4

d Bevatten de volgende nummers een ostinaat?

Ja Nee

Fragment 1 Fragment 2 Fragment 3 Fragment 4 Fragment 5 Fragment 6

ostinaat = een ritmisch of melodisch motief dat steeds herhaald wordt

a capella = zingen zonder instrumentale begeleiding

parlando = vertellend zingen

b Wat valt op in de uitvoering van dit lied? Omcirkel het juiste antwoord.

• Het lied wordt begeleid door een voortdurend herhaald ritme / herhaalde melodie.

• De strofe wordt gesproken / gezongen door één persoon / een groep.

• Het refrein wordt gesproken / gezongen door één persoon / een groep.

• Op het einde van het lied horen we een gitaarsolo / pianosolo.

Queen scoorde tientallen hits in de jaren zeventig, tachtig en negentig, waaronder ‘We Are the Champions’, ‘Bohemian Rhapsody’ en ‘Bicycle Race’.Zanger Freddie Mercury overleed in 1991 aan de gevolgen van aids.

Queen (1970 - ...) Britse rockgroep© Denis O’Regan/Corbis

CADANS2_thema2-lets rock.indd 28 31/03/11 13:03

29

Aids is een ernstige ongeneeslijke ziekte.

Ze wordt veroorzaakt door het hiv-virus

(hiv = human immunodefi ciency virus,

menselijk immuundefi ciëntievirus). Dat virus

vernietigt het afweersysteem van het lichaam.

Hiv is een seksueel overdraagbare aandoening

(soa) en kan ook via het bloed doorgegeven

worden. Aids is de afkorting van acquired immunodefi ciency syndrome.

Acquired (verworven) betekent dat de ziekte

niet aangeboren is. Het woord ‘syndroom’

geef aan dat aids niet één ziekte is, maar een

verzameling van ziektes die de patiënt krijgt

omdat zijn afweersysteem verzwakt is.

Om te tonen dat ze solidair zijn met patiënten

met hiv of aids, dragen mensen weleens een

rood lintje.

e Duid het juiste antwoord aan. Je kunt hiv oplopen door:

uit hetzelfde glas te drinken als een drager van de ziekte.

te kussen.

seks te hebben zonder condoom met een drager van de ziekte.

muggen die je prikken.

een drager van de ziekte een hand te geven.

bij een inspuiting naalden te gebruiken waar resten van besmet bloed op zitten.

als baby al besmet te raken tijdens de zwangerschap.

borstvoeding te krijgen van een mama die drager is van de ziekte.

f Je kijkt naar een fragment uit Live In 1992: Freddie Mercury Tribute Concert.Welk gevoel heb jij wanneer je naar dit fragment kijkt?

Popmuziek is de afkorting van .

Het is een verzamelnaam voor tal van bv. reggae, rap, hardrock, blues, RnB, disco, metal, techno, jump …

a Vul bij elke omschrijving de juiste muziekstijl in uit de opsomming hierboven.

A Elektronische muziek

B Ontstaan in Jamaica met als grootste promotor Bob Marley

C Vooral ritmisch gesproken teksten

2 Popmuziek

A3

B6

C

CADANS2_thema2-lets rock.indd 29 31/03/11 13:03

30

D Vindt zijn oorsprong in de muziek van de slaven

E Rock met hardklinkende (distorted) gitaren

F Ontstaan in discotheken

G Agressieve ritmes, zwaar versterkte elektrische gitaren en duistere tonen

H Moderne zwarte popmuziek met wortels in de Amerikaanse soul en hiphop

b Kopieer de letters uit de genummerde vakjes in dit rooster en vul zo de zin aan.

Op 12 april 1954 namen Bill Haley en zijn Comets ‘Rock around the clock’ op. Dat was het begin van de:

- ' -1 2 3 4 5 6 7 8 9

c Schrijf het nummer van elk muziekfragment bij de juiste muziekstijl.

Muziekstijl A B C D E F G H

Fragment

E2 4

F7

G8

H1 5

Distorted is een geluidseffect bij elektrische gitaren, waarbij het geluidssignaal ‘overstuurd’ wordt. Daardoor krijg je een ‘scheurende’ klank.

D9

CADANS2_thema2-lets rock.indd 30 31/03/11 13:03

17

3 Cup and table

4 Table drum

1 2 3 4

I I I I Iklap klap rechterhand tafel

linkerhand tafelrechterhand tafel

I I Iklap met rechterhand

beker aan de bovenkant vastnemen

beker naar het midden verplaatsen

pauze

I I I Iklap met rechterhand

beker aan de linkerkant vastnemen

beker tikken tegen handpalm linkerhand

beker omdraaien en aan de rechterkant tikken

I I Ibeker doorgeven aan linkerhand

met rechterhand op tafel slaan

beker omgekeerd rechts op tafel plaatsen

pauze

a Plaats de beker omgekeerd, links, in het midden van de tafel.

b Oefen het klankschema.

c Voer het klankschema per twee tegenover elkaar uit.

d Vorm ook eens een cirkel rond de tafel. Geef de beker telkens door aan je rechterbuur.

Je tafel is je instrument; zorg dat er niets op ligt.

S = Sla met beide handen op tafel.K = Klap in je handen. R = Sla met je rechterhand op tafel.L = Sla met je linkerhand op tafel.

Voer de table drum als volgt uit:1 pianissimo (pp)2 crescendo, van pp naar f3 forte (f)4 fortissimo (ff)

t.

1 2 3 4 1 2 3 4I I I I I I I I I I I IS K R L K R L K R L K K

© www.musicalfurnishings.com

CADANS2_thema1-klankbord.indd 17 31/03/11 12:59

63

Tristan en Isolde en Romeo en Julia gaan over onmogelijke liefdes. Op het einde sterven de geliefden in elkaars armen.

In de kijker

Tristan en Isolde vs. Romeo en Julia

Tristan en Isolde is een legende.

Richard Wagner schreef zijn opera ‘Tristan und Isolde’ naar deze legende.

Romeo en Julia is een vroege tragedie van William Shakespeare.

Het is mogelijk dat William Shakespeare zich voor zijn Romeo en Julia op de legende van Tristan en Isolde baseerde.

Een legende is een verhaal dat wordt doorverteld over de generaties heen. De echtheid kan niet worden nagegaan.

Een tragedie is een toneelstuk met een ongelukkig einde.

CADANS2_thema3-in the picture.indd 63 31/03/11 13:09

64

Romeo + Juliet (1996) is de tiende verfi lming in de geschiedenis van de Amerikaanse cinema van het gelijknamige werk van William Shakespeare. De fi lm werd geregisseerd door Baz Luhrmann.

a Luister naar het laatste stuk van ‘Liebestod’ uit Tristan und Isolde. Kijk aansluitend naar de laatste scènes. Zoek naar gelijkenissen en verschillen. Welke stukjes muziek komen volledig terug?

b Het eerste deel van de muziek bij de sterfscène

uit de fi lm is speciaal voor de fi lm gecomponeerd. Voor het laatste deel is een bestaande opname van Wagners opera gebruikt.

Welke muzikale kenmerken zorgen ervoor dat deze twee nummers samen horen?

•

•

•

•

William Shakespeare wordt door velen beschouwd als de grootste Engelse schrijver ooit. Dat komt niet alleen door zijn literaire werken, maar ook door zijn sterke invloed op de Engelse taal.

Richard Wagner was een belangrijk vernieuwer in de muziek van zijn tijd. Zijn opera’s kregen de meeste bekendheid.

l ijk iRinm

William Shakespeare (1564-1616) Britse toneelschrijver en dichter

Richard Wagner (1813–1883) Duitse componist

CADANS2_thema3-in the picture.indd 64 31/03/11 13:09

18

Creabende

Pacman

Maak een klankband bij een computerspel. Maak groepen van drie of vier leerlingen.Iemand speelt het computerspel.

a Zoek met je groep naar passende geluiden of effecten bij de verschillende moves. Noteer hieronder jouw geluiden.

geluid of effect (vocaal of instrumentaal)

1 beginmuziek

2 Pacman eet bolletje

3 Pacman eet powerpil

4 Pacman eet spook

5 Pacman eet niets

6 spook eet Pacman

b Breng jouw uitvoering voor de klas.

c Voer de opdracht klassikaal uit. De groepen klinken nu door elkaar.

vocaal = met de stem

5 Cup and table drum

Combineer de cup and table met de table drum. Hou dit schema aan:

table drum 4 xcup and table (individueel = met eigen beker) 2 xtable drum 4 xcup and table (met overbuur = wisselen van beker) 2 xtable drum 4 xcup and table (doorgeven aan rechterbuur, beker nemen linkerbuur) 2 xtable drum 4 x

CADANS2_thema1-klankbord.indd 18 31/03/11 12:59

47

Ingeblikt

1 Het popinstrumentarium

Noteer de cijfers van de instrumenten bij de juiste naam:

klassieke gitaar elektrische gitaar

folkgitaar basgitaar

drumstel digitale drum

multi-effectprocessor digitale piano

synthesizer microfoon

P.A.-installatie monitorluidsprekers

mengpaneel

1 2 3 4

6

10

7

11

8

12

9

13

5

CADANS2_thema2-lets rock.indd 47 31/03/11 13:05

Ingeblikt

Lettersoep

Welke woorden zoeken we?

1 een instrument, maar ook een klein broodje

2 een hoofdgedachte van een muziekstuk

3 Een koordirigent vindt er de begintoon mee.

4 Deze Russische componist schreef verschillende sprookjes*.

5 heel zachte dynamiek

6 heel sterke dynamiek

7 gezongen, grappig toneel met dans en gesproken tekst

8 In dit orkest spelen de wortelfl uit en komkommerofoon.

9 de kern van een thema

10 een gezongen toneelstuk voor solostemmen, koor en orkest

23

* Alleen voor wie ‘In de kijker’ gemaakt heeft.

PICCOLO

THEMA

STEMVORK

PROKO

FIEV

THE

VEGE

TABL

E ORC

HES

TRA

OPERA

MOTIEF

PIANISS

IMO

OPERETTEP

B

B

S

E

E

E

M

A

G

G

KFO

RTIS

SIM

O

CADANS2_thema1-klankbord.indd 23 31/03/11 13:00