www.mkbservicedesk.nl/365burnout 1

Burnout bij je personeel: herkennen, voorkomen en genezenIn drukke tijden is je personeel vatbaar voor stress. Hoe herken je een burnout, hoe voorkom je

dat je personeel een burnout krijgt en wat doe je als het tch zo ver komt?

Een burnout, wat is dat?

Het aantal werknemers met burnout-klachten neemt toe. In 2007 voldeed 10 procent van de werknemers aan de criteria van de diagnose burnout, in 2010 was dat percentage gestegen naar 13 procent. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Voorkom dat ook jouw werknemers slachtoffer worden van deze langdurige klachten.

Een werknemer met een burnout is langdurig oververmoeid, heeft minder vertrouwen in zijn eigen competenties en neemt afstand van zijn werk. Dit doordat hij langdurig blootgesteld is aan hoge taakeisen, zonder de kans te hebben gehad daarvan voldoende te herstellen. Dat leidt tot uitputting.

Door het stijgende aantal werknemers met een burnout zijn veel werkgevers op zoek naar een effectieve aanpak van een burnout. Daarbij zoeken ze vooral praktische oplossingen: Hoe herken je vroege signalen en voorkom je uitval? Op die vragen geven we je antwoord in dit whitepaper. Daarmee verbeter je je werkgeverschap, zorg je voor continuteit van je bedrijfsvoering, beperk je je kosten en verhoog je de productiviteit van je werknemers.

In deze whitepaper:

Een burnout, wat is dat?

Hoe herken ik een burnout bij mijn werknemers?

Hoe voorkom ik dat mijn personeel een burnout krijgt?

Hoe begeleid ik werknemers met een burnout?

Tips van experts en ondernemers

Arko van Brakel, spreker, on-dernemer en eigenaar Nieuwe Helden: Ik heb zelf een burnout gehad, twaalf jaar geleden. Ik was 31 en ging letterlijk onderuit tijdens een workshop voor een groep KPN-managers. De dokter zei me drie weken rust te nemen, maar na die korte rustperiode leken de jaren on the edge ondernemen en leven er extra hard uit te komen. Ik sliep vijftien uur per dag, liep met een zonnebril door het huis en kon gesprekken nauwelijks volgen om-dat mijn zintuigen overbelast wa-ren. Pas na zes maanden kwam er verbetering, na tien maanden ging ik weer aan het werk en na twee jaar had ik het idee dat de burnout uit mijn systeem was.

www.mkbservicedesk.nl/365burnout 2

Hoe herken ik een burnout bij mijn werknemers?

Letterlijk betekent burnout opbranden. Zoals een vuur kan doven door onvoldoende brandstof, zo kan iemands werklust uitdoven door een gebrek aan mentale energie. Heeft n van je werknemers een burnout dan is hij door zijn gebrek aan werklust, weinig energiek en nauwelijks betrokken.

Oorzaak burnoutEen burnout is het gevolg van een gebrek aan balans tussen stressveroorzakende factoren en iemands verwerkingsvermogen. Hierdoor ervaart iemand controleverlies en demoralisatie. Blijft dit gevoel van controleverlies en overbelasting lang voortduren, dan beginnen de klachten chronisch te worden en krijgt de overbelasting de naam burnout.

Ontwikkeling burnoutEigenlijk begint het burnout-proces al wanneer iemands betrokkenheid minder wordt en zijn energieniveau lijkt af te nemen. Zit een werknemer lekker in zijn vel, dan is hij energiek en bereid die energie in het werk te stoppen. Ook als het even tegenzit, is hij vastberaden om vol te houden. Zon werknemer voelt zich betrokken bij het werk, heeft een eigen inbreng en is enthousiast over het werk. Een dag op kantoor vliegt voor hem voorbij en hij vindt het moeilijk zich los te maken van het werk. Maar iemand die een burnout ontwikkelt, neemt een steeds grotere en meer aanhoudende afstand tot zijn werk. Merk je dus dat je werknemer zijn werkrol niet meer goed kan vervullen, vaker gerriteerd reageert, minder initiatief neemt en negatiever wordt in zijn houding tot zijn werk, krab jezelf dan eens achter de oren. Kijk ook eens naar de checklist overspanning in het kader.

Checklist overspanningHeeft je werknemer een van de volgende klachten, kan over-spannenheid spelen:

moeheid gestoorde of onrustige

slaap prikkelbaarheid niet tegen drukte of herrie

kunnen emotionele labiliteit piekeren zich gejaagd voelen concentratieproblemen vergeetachtigheid gevoel van controleverlies gevoel van machteloosheid gevoel de grip te verliezen

Pieter Molenaar, GZ-psycho-loog en directeur Villa Uitzicht:Een burnout is een sluipend proces. Officieel is er pas sprake van als je werknemer langer dan zes maanden overspan-nen is, maar vaak kun je een burnout al eerder signaleren. Als ik in mijn praktijk een patint met een burnout tegenover me heb zitten en vraag wanneer zijn klachten zijn begonnen, blijkt vaak dat het al maanden speelt. Ineens komen subtiele kenmerken boven zoals nek-klachten, onrust, slecht slapen of piekeren.

www.mkbservicedesk.nl/365burnout 3

Stappenplan bij een dreigende burnout1. Vraag je werknemer hoeveel hersteltijd hij na werktijd

nodig heeft. Hersteltijd langer dan een uur is het symptoom voor een dreigende burnout.

2. Check bij je werknemer hoe de balans is tussen taken die energie kosten en de taken die energie geven.

3. Merk je dat je werknemer veel taken schaart onder energie vrgende taken, vraag hem dan of dit m zit in het werk of in zijn persoonskenmerken (geen nee durven zeggen, onvoldoende kunnen doseren).

4. Herken je meerdere van bovenstaande alarmsignalen, spreek dan je zorgen richting je werknemer uit en schakel een bedrijfsarts of andere professional in. Bij aanwezige burnoutverschijnselen volgt een professionele behandeling en zal alles uit de kast getrokken worden om de werknemer bij het werk betrokken te houden.

5. Heb je een werknemer verwezen naar een professional, zorg dan dat jij als werkgever de regie houdt door in contact te blijven met de bedrijfsarts en de werknemer, zodat je weet wat jij als werkgever kunt betekenen in het proces.

Arko van Brakel, spreker, ondernemer en eigenaar Nieuwe Helden: Achteraf waren er signalen genoeg voor een burnout. Ik was al een tijdje sneller gerriteerd, was steeds vaker moe en moest mezelf be-wust oppeppen en erbij slepen om te kunnen blijven functio-neren. Mijn lichaam en intutie gaven al een hele tijd aan dat ik gas terug moest nemen, maar ik blf maar doorgaan omdat ik vond dat dat bij me paste. Ik probeerde te voldoen aan het beeld dat de omgeving van me had. Daarmee dreef ik af van wie ik werkelijk was, ten koste van mezelf.

Rian Lenting, P&O-functionaris bij het Kennemer Gasthuis: Zodra leidinggevenden bij ons tekenen van ander gedrag bij een werknemer opmer-ken, bespreken ze dit met de betreffende werknemer. En van medewerkers verwachten we dat ze het bespreken met hun leidinggevende als er sprake is belasting of overbelasting. In de praktijk echter, merken we dat werknemers het onderwerp hoge werkdruk moeilijk vinden om te bespreken. Daardoor raakt een werknemer toch weleens overbelast, wat kan uitdraaien op een burnout en een ziekmelding.

www.mkbservicedesk.nl/365burnout 4

Hoe voorkom ik dat mijn personeel een burnout krijgt?

Een verandering of grote hoeveelheid werk is niet direct de oorzaak van een burnout. Slechte communicatie hierover en gebrek aan steun hierbij zijn dat wl.

Om een burnout te voorkomen is het zaak om je werknemers tegemoet te komen in hun basisbehoeften. Werknemers die dicht bij hun basisbehoeften blijven, presteren namelijk beter, ook al is er druk. Zowel periodes van rust als energiebronnen op het werk kunnen een basisbehoefte vormen en het negatieve effect van een langdurige blootstelling aan hoge taakeisen compenseren. Overigens is die behoefte voor iedere werknemer anders, dus blijf hierover in gesprek met je werknemers. De n vindt het prettig om een dag in de week thuis te werken, terwijl de ander juist veel energie haalt uit een goede werksfeer. De basisbehoeften van je werknemers zijn grofweg onder te verdelen in autonomie, verbondenheid en ontplooing.

Energiebronnen van werknemersOnderzoek in functioneringsgesprekken van welke aspecten in het werk je werknemers energie krijgen en hoe hun energieniveau ervoor staat in vergelijking met dat van de afgelopen jaren. Energiebronnen op het werk kunnen bijvoorbeeld bestaan uit steun van collegas en leidinggevenden of het behalen van doelen. Energiebronnen helpen je werknemer om extra inspanning te kunnen leveren bij het halen en vasthouden van een doel. Ook komen ze tegemoet aan de bevrediging van de psychologische basisbehoeften van iedere werknemer, zoals autonomie, verbondenheid en competentie. Een voorbeeld: Geef jij als leidinggevende steun, dan werkt dit enerzijds als motivator om een opdracht binnen te halen en komt dit anderszijds tegemoet aan de behoefte aan verbondenheid die je werknemer heeft.

Pieter Molenaar, GZ-psycho-loog en directeur Villa Uitzicht: Zorg dat je een sfeer op de werkvloer creert waarin er voor iedereen voldoende ruimte is om aan te geven wanneer hij het te druk heeft. Verder is het belangrijk dat je als werk-gever zorgt voor voldoende uitdaging in het werk, een goede werksfeer, inspraakmo-gelijkheden, goede ondersteu-ning door collegas en door leidinggevende(n), voldoende tijd om het werk af te kunnen krijgen en duidelijke beslisstruc-turen.

Het aantal verzuimgevallen door een burnout stijgt. Deze stij-ging vindt vooral plaats onder mannen tussen 26 en 35 jaar en vrouwen tussen 46 en 55 jaar en vanaf 56 jaar. Over het alge-meen komt een burnout meer voor bij vrouwen dan bij mannen: in 2011 was 56 procent van de mensen met een burnout vrouw; 44 procent man.

www.mkbservicedesk.nl/365burnout 5

Ook persoonlijke hulpbronnen helpen je werknemer om weg te blijven van een burnout. Tot een persoonlijke hulpbron kun jij als leidinggevende behoren, maar het kan ook om de partner, buurvrouw, goede vriend of dokter van je werknemer gaan. Persoonlijke hulpbronne