1

Brandbeveiligingsregels

Broers R.

Gemeenschappelijke Preventie Dienst GO!

8 december 2016

Brandveiligheid

in schoolgebouwen

Brandveiligheid

in schoolgebouwen

1. Inleiding

2. Brandreglementering

3. Europese reglementering

4. Federale reglementering

5. Andere belangrijke regelgeving

6. Provinciale – gewestelijke reglementering

7. Gemeentelijke reglementering

8. En ook nog … (niet te vergeten)

2

Europese reglementeringVeiligheid en gezondheid werknemers

3

- Art. 137 van het verdrag van Rome

- Bijzondere richtlijnen van kaderrichtlijn veiligheid

en gezondheid 89/391/EEG

- Arbeidsplaatsen

- EU-richtlijn 89/654/EEG

(deur naar buiten draaien er kan niet op afgeweken worden)

- Minimumvoorschriften

- Elektrische installaties

- Vluchtwegen en nooduitgangen

- Brandmelding en –bestrijding

- Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

Federale reglementering

4

Arbeidsveiligheid

Arbeid

Welzijnswet 4 augustus 1996

Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB)

Algemeen Reglement op de Elektrische installaties (AREI)

KB 13 maart 1998 opslag ontvlambare en brandbare stoffen

Seveso I & II: samenwerking van 9 juni 1999 tussen

de federale overheid en de 3 gewesten.

Brand en welzijn op het werk

5

Welzijnswet en Codex• Uitvoeringsbesluiten KB’s

ARAB

Welzijnswet en Codex

6

Welzijnswet 4 augustus 1996

- Verplichtingen welzijnsbeleid

- Preventiebeginselen

• Bronaanpak (geen economische overwegingen)

• Substitutieprincipe (vervanging)

• …

Codex op het Welzijn op het werk

- Titel I, Hoofdstuk III, “Welzijnsbeleid”

• DRBS

•Risicoanalyse (art 8)

• Maatregelen

• Globaal Preventieplan/Noodplan/Jaaractieplan

7

Uitvoeringsbesluiten KB’s

KB van 7 juli 1994

“vaststelling basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing

waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen”

KB 10 oktober 2012

“algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten voldoen”

KB van 28 maart 2014

“ Brandpreventie op de arbeidsplaatsen”

8

Gewijzigd 4 april 1996, 18 december 1996, 19 december 1997,

4 april 2003, 13 juni 2007, 1 maart 2009 en

12 juli 2012 nieuwe terminologie

Besluit tot vaststelling van de basisnormen voor brand en ontploffing

waaraan nieuwe gebouwen (ongeacht hun bestemming) moeten voldoen.

Dus ook al de schoolgebouwen

KB van 7 juli 1994

Daar het een KB betreft kan

men niets wijzigen

aan deze voorschriften

KB Basisnormen

9

Al de wettelijke bepalingen beginnen met de vermelding

Dit zijn de minimale eisen die aan een op te

richten gebouw gesteld worden.

Indien de situatie dit vereist kan en mag

men strengere eisen stellen

Hierbij dient rekening gehouden te worden met

bv. ligging, inplanting, industrie, Seveso bedrijf als buur

Situatie = exploitatie

bv. labo’s, minder valide gebruikers, kleuters

10

KB van 10 oktober 2012

Algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten

beantwoordenUitrusting

- Elektrische installatie (geen brand- en ontploffingsgevaar)

- Afmetingen van lokalen en werkruimten

- Vloeren, muren, plafonds, deuren, ramen, daken van lokalen en circulatiewegen

Verlichting

- veiligheidsverlichting en noodverlichting

Luchtverversing

Temperatuur

Sociale voorzieningen

Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen

KB van 28 maart 2014

11

Brandpreventie op de arbeidsplaatsen (zie KB 10 oktober 2012)

Herschrijven van art 52 ARAB risicopreventie

Definieert verschillende belangrijke begrippen op gebied van

preventie van brandrisico’s

- gebouw,

- compartiment,

- veilige plaats,

- evacuatieweg (doorlopende, niet belemmerd)

- Beschermingsmiddel tegen brand (branddetectie, brandbestrijding, rook- en warmteafvoer,

melding-waarschuwing-alarm, verlichting, middelen die brandweerstand handhaven, …)

- veiligheidsverlichting noodverlichting

Legt verantwoordelijkheid voor brandpreventie en de te

nemen maatregelen bij werkgever

KB van 28 maart 2014

12

Risicoanalyse - risicofactoren

De werkgever moet …

Risicofactoren

- Waarschijnlijkheid aanwezigheid branddriehoek

- Arbeidsmiddelen, gebruikte stoffen, processen en hun interacties

- Aard van activiteit

- Grote van onderneming

- Maximaal aantal aanwezigen

- Specifieke risico’s eigen aan bepaalde groepen van personen

- Ligging en bestemming van lokalen

- Aanwezigheid van meerdere ondernemingen

- Werkzaamheden door externe ondernemingen

KB van 28 maart 2014

13

Preventiemaatregelen• Brand voorkomen

• Evacuatie

• Brand bestrijden

• Schadelijke gevolgen beperken

• Tussenkomst hulpdiensten vergemakkelijken

Specifieke preventiemaatregel• Brandbestrijdingsdienst

• Brandpreventie

• Periodieke controle en onderhoud van beschermingsmiddelen tegen brand

• Intern noodplan

• Brandpreventiedossier

• Opleiding en informatie van de werknemers

Welzijnswet en Codex

14

Codex welzijn op het werkKB van 28 maart 2014 vormt Titel III, hoofdstuk III

1° Titel III – Arbeidsplaatsen

2° Hoofdstuk III - Brandpreventie op de arbeidsplaats

Welzijnswet en Codex

15

Codex welzijn op het werk- Titel III, Hoofdstuk IV, afdeling 9

“Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen”

- Titel III, Hoofdstuk IV, Afdeling 10

“Ruimten met risico’s voor werknemers door een

explosieve atmosfeer”

- Titel III, Hoofdstuk V

“ Tijdelijke of mobiele werkplaatsen”

16

CODEX titel I hoofdstuk III

Opstellen Noodplannen KB 27 maart 1998

Art 9 Preventiemaatregelen nemen en onderzoek van de invloed hiervan op het risico.

Art 22 Verplichting werkgever een intern noodplan op te stellen.

Bescherming van de werknemers en gelijk-gestelden(in casu de leerlingen en studenten)

Op basis van vaststellingen ingevolge

de risicoanalyse

Nood- en interventieplannenKB 16 februari 2006

17

Intern noodplan - Rampenplannen

schadelijke gevolgen beperken t.g.v. noodsituatie

uitwerken van aangepaste materiële en organisatorische

noodmaatregelen, opgesteld door de betrokken school

Quadrotiek noodplan • pro actief

• reactie

• postactief

• nazorg

ARAB Art. 52

18

- 52.1.2 Graad van weerstand tegen brand NBN 713.020 bouwelementen

- 52.1.3 Werkgever is verplicht graad van weerstand tegen brand aan te tonen

- 52.2. Classificatie lokalen en niet gebouwen

- 52.3. Bouw (1 juni 1972 bestaande of in opbouw zijnde gebouwen)

(voorschriften inrichting lokalen).

- 52.5. Uitgangswegen en ontruiming (opgelet 1 juni 1972 bestaande en in opbouw zijnde gebouwen deurbreedte 70cm)

- 52.6. Gasinstallaties (lekken voorkomen + verplaatsbare recipiënten

vloeibaar gemaakte petroleumgassen; verbod kelder en

lager gelegen delen + inrichting lokaal)

- 52.7. Verwarming van lokalen(opgelet 1 juni 1972 bestaande en in opbouw zijnde stookplaatsen)

52.7.5. automatisch afsnijden van brandstoftoevoer.

- 52.8. Voorkoming van brand (branddriehoek)

ARAB Art. 52

19

- 52.9.3. Brandbestrijdingsmiddelen – winkels – sprinklers

- 52.10.4. Elektrische netten waarschuwing en alarm moeten verschillend zijn

- 52.10.7. Stilleggen automatische trappen

- 52.14. Verbouwingen en uitbreidingen art 52.3; en 52.7. van toepassing

stookplaatsen bouw aangevangen na 1 juni 1972

- 52.15.1. Afwijkingen (nagaan of het geen EN betreft want dan is er geen afwijking mogelijk)

- 52.15.2 – Meubelwinkels

- 52.16 - Overgangsmaatregelen

ARAB

20

- Artikel 63bis: noodverlichting

- Diverse activiteiten

- Art 347: verfspuitinstallaties

- Art 514: tijdelijke huisvesting

- …

Brand – en veiligheid schoolgebouwen

21

Naast de wettelijke bepalingen vermeld in de wet

Welzijn, de Codex en het ARAB, zijn er nog zeer

belangrijke regelgevingen die als doel hebben de

veiligheid in schoolgebouwen te verhogen.

NBN S 21 – 204 d.d. augustus 1982

22

Bekrachtigd bij KB 9/12/1982 verschenen in BS 12/3/1983

Deze norm is van toepassing op alle nieuw op te richten

schoolgebouwen inclusief de internaten

1. Algemene eisen en reactie bij brand

2. Indeling in 3 categorieën

- Gebouwen voor dagverblijf

- Gebouwen met nachtverblijf

- Gebouwen voor minder validen (ambulant en niet-ambulant)

3. Indeling gebouwen in hoogte

- Lage gebouwen – 1 bouwlaag – meer dan één bouwlaag

- Middelhoge gebouwen (10m < H < 25m vloerplaat bovenste verdieping)

4. Specifieke vereisten technische lokalen en andere (stookplaats, labo’s, sporthal, parkeerruimte, transformator lokaal, …)

Opmerking:

voor hoge gebouwen is de norm NBN S 21 - 202 en NBN S 21 – 203 van toepassing

NBN S 21-204 Belangrijkste bekommernissen

23

Compartimentering ( + weerstand tegen brand)

Evacuatie

Alarmering

Melding

Detectie

NBN S 21-204

24

Deze norm zegt echter niets over

interventie,

samenstelling interventieploeg

opleiding van de interventieploeg,

aanwezigheid van interventieploeg in internaten

draagbare of mobiele blusmiddelen

enz.

Voor de brandweerdiensten,

belast met de preventie blijft

deze norm een zeer belangrijk

werkinstrument

en een te hanteren leidraad

Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987

25

Betreft: Brandveiligheid in scholen en internaten

Noodzaak om in de scholen en internaten veilig te kunnen leven

“exploitatie” van de school- en internaatsgebouw

indien men de voorschriften naleeft heeft men een veilige school

26

Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987

Inhoud Aankoop toestellen

Passieve brandveiligheid

Menselijke tekorten en gedrag

Voorbeeldfunctie personeel

Inrichting

Gebruik van stapelbedden is verboden

Instructies naar personeel en leerlingen

Duidelijke vermelding van noodzaak om

1. Evacuatieoefeningen te organiseren

2. De alarmering te testen

3. Periodieke controles uit te voeren

4. Een eerste interventieploeg op te richten

5. Afspraken met bevoegde brandweer

6. Veiligheidssignalisatie

Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987

27

Spijtig genoeg wordt in punt 5 vermeld dat de bestaande

schoolgebouwen niet moeten voldoen aan de voorschriften

bepaald in de norm NBN S 21-204,

deze is van toepassing voor de nieuw op te richten scholen en

internaten (lees augustus 1982).

Uiteraard is dit om budgettaire redenen

Gewestelijke reglementering

28

Gewest of gemeenschap?

Bijzondere wet van 8 augustus 1980 (gewijzigd 8 augustus 1988)

- Politie van de als gevaarlijk, ongezonde en hinderlijke

ingedeelde inrichtingen

Specifieke bestemmingen:

bestemming van het gebouw bepaalt

de van toepassing zijnde regelgeving.

Gewestelijke reglementering

29

Leefmilieu

- Vlaams gewest: Vlarem II

- Brussels gewest: Ordonnantie milieuvergunningen 5 juni 1997

Specifieke bestemmingen

- Gemeenschapsmaterie

- Logiesverstrekkende bedrijven (decreet 27 januari 1988)

- Erkende kinderdagverblijven (decreet 5 oktober 2001)

- Voorzieningen voor kinderopvang (Besluit 19 september 2008)

Provinciale reglementering

30

• “Regelgeving” via aanbevelingen

• Toepassing van reglementering ruimtelijke ordening

Gemeentelijke reglementering

31

• Bevoegdheid van de gemeente: revolutionair decreet 16/24

augustus 1790 (art. 135, &2 nieuwe gemeentewet 24 juni 1988)“De gemeenten hebben ook tot taak het voorzien, ten behoeve van de inwoners,

in een goede politie, met name op de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid

en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.

5° het nemen van passende maatregelen om rampen en plagen, zoals brand, epidemieën

en epizoötieën te voorkomen en het verstrekken van de nodige hulp om ze te doen

ophouden”

• Bevoegdheid gemeenteraad: brandverordeningen (Wet van 30 juli

1979 preventie van brand en ontploffing, art 4)

Gemeentelijke reglementering

32

Art. 4

De gemeenteraad kan verordeningen inzake preventie van branden

en ontploffingen uitvaardigen. Hij kan eveneens de voorschriften van

de algemene verordeningen aanvullen. Behalve indien de algemene

verordening anders bepaalt, blijven de bestaande

gemeenteverordeningen van kracht tot bij het verstrijken van de

door de Koning vastgestelde termijn.

Brandveiligheid in schoolgebouwen

Antwerpen

33

1. Algemene bepalingen

2. Maatregelen tot het voorkomen en bestrijden van brand

3. Bijkomende voorschriften inzake

- oprichting

- herinrichting

- uitbreiding

4. Controle, afwijkingen en administratieve maatregelen

Voorbeeld van goed praktijk

En ook nog …

34

Codex Afd. IV Art 24.

De werkgever zorgt ervoor dat elke werknemer, wanneer een ernstig

en onmiddellijk gevaar voor zijn eigen veiligheid of die van anderen dreigt

en het onmogelijk is contact op te nemen met het bevoegde lid van de HL

of de IDP&B en rekening houdend met zijn technische kennis en middelen,

de nodige passende maatregelen kan nemen om de gevolgen van een

dergelijk gevaar te voorkomen.

Zijn optreden mag dan voor hem geen enkel nadeel met zich meebrengen,

tenzij hij ondoordacht heeft gehandeld of een zware fout heeft begaan.

35

En ook nog …

Codex Afd. IV Art 25.

Een werknemer die, in geval van een niet te vermijden,

ernstig en onmiddellijk gevaar, zijn werkpost of een gevaarlijke zone verlaat,

mag daar geen nadeel van ondervinden en moet

worden beschermd tegen alle ongerechtvaardigde nadelige gevolgen daarvan.

Hij stelt onmiddellijk het bevoegd lid van de hiërarchische lijn en de

Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk hiervan in kennis.

Toekomst

36

Omzetting ARAB Art. 52 in uitvoeringsbesluit KB

en opname in CODEX Tweede deel

- Deel A betreffende de preventie van brand op de arbeidsplaats

zie KB van 28 maart 2014

- Deel B tot vaststelling van de regels voor de bouw van gebouwen

waarin werknemers tewerkgesteld worden

37