01<NIEUWSBRIEF #92JANUARI 2008 JAARGANG 19

INHOUDAANKONDIGING

01 NIEUWJAARSBORREL 24 01 08

VERSLAG

05 MATERIALZ 207 INNOVATIVESHELTER TU/E

NIEUWS

02 GROEN BETON 03 MOVE YOU09 ARCHITECT+STAAL WINTERGASTEN10 C&BBROCHURES11 ABT - WORLDEXPO12 HOLONITERAAMONDERDORPEL13 ECOFYSZONNEBOILER

14 BOOOK HET WERK VANCEPEZED

08ANTWOORDKAART15PARTICIPANTEN 16AGENDACOLOFONBESTUUR

booostingbooosting AANKONDIGING 24 01 08AANKONDIGING NIEUWJAARSBORREL OP DONDERDAG 24

JANUARI 2008 VAN 16:00 TOT 18:00 IN HET

KRAANSPOOR IN AMSTERDAM

DONDERDAG 24 01 200816:00-18:00

NIEUWJAARSBORREL

LOCATIE=HetKraanspoorIN AMSTERDAM INSCHRIJVEN VIA DE ANTWOORDKAART VAN DEZE NIEUWSBRIEFOF VIA INFO@BOOOSTING.NL > ZIE OOKWWW.KRAANSPOOR.NL <<

Het Cement&BetonCentrum organiseert in 2008 alweer de 6e CasestudyPrefab Beton voor architecten, met als thema ‘groen beton’.De Casestudies Prefab Beton zijn bedoeld om recente ontwikkelingen te ver-kennen en nieuwe te stimuleren. In open dialoog tussen ontwerpers enproducenten worden nieuwe mogelijkheden verkend en getoetst. De sessieszijn intensief en besloten. Voor de volgende casestudy worden deelnemersgezocht die willen bijdragen aan ideevorming en productontwikkeling.

Met actuele begrippen als ‘duurzaamheid’ en ‘CO2- en klimaatneutraal’ ligthet voor de hand om de duurzaamheid en levensduurcyclus van beton tebenadrukken en verder uit te buiten. Actief en passief gebruik van dethermische massa van beton zal een grote rol gaan spelen in het reducerenvan energiegebruik in gebouwen. Daarnaast zijn er interessante vorderingenop het gebied van thermisch isolerend constructief beton. Ook is er een latente vraag naar een ‘echt’ groen beton: beton waarvan hetlevenloze karakter wordt gecombineerd met begroeiing.

>

booosting NIEUWS

CASESTUDY PREFAB BETON 2008

DEELNEMERSGEVRAAGD

?Cement&BetonCentrumHans KöhneT 073 640 1251E hanskohne@cementenbeton.nl

> Zie ook: pag 10 van dezenieuwsbrief. > Ga ook naar de expositieExperimenteel Beton, 23 tm 25januari 2008 Beurs GevelTotaal2008, voor o.a. de prototypen uitde Casestudy 2006/07 ‘Lichtin/op/door beton’.

De lange levensduur van beton roept ook op tot verbetering en beheersingvan veroudering en verwering. Zo wordt er gewerkt aan zelfreinigend beton,wat de ‘originele’ verschijningsvorm benadrukt, terwijl er ook aandacht nodigis voor verouderingsprocessen die wellicht meer verschijnen als eenmetamorfose. Kortom, daar waar ‘groen beton’ op het eerste gezicht eeneenvoudige reactie lijkt op de vraag naar eco-producten, strekt dezecasestudy zich verder uit naar wellicht complementaire toepassingen.‘Groen beton’ is ook op te vatten als reactie op de zoektocht naar perfectduurzaam wit of zwart beton.

Aan ontwerpers de vraag zich te buigen over groen en beton, overpersoonlijke fascinaties en drijfveren, die niet beperkt hoeven te blijven doorde bovengenoemde voorbeelden en richtingen. In de casestudy zullen wegezamenlijk de grenzen opzoeken van materiaalsamenstellingen, productie-processen, toepassingen en gebruik.

G R O E N B E T O N

02<

Bij karton bepalen de dikte van het papier, het aantal lagen en (bijgolfkarton) de golfrichting en -hoogte, de sterkte van het karton. Maar ookhet karakter van de houtvezels, zoals de houtsoort en de wijze waarop devezels zijn vrijgemaakt, beïnvloeden de eigenschappen van het papier, endus die van het karton. Overdimensionering en het afwerken van kartonnenhoningraat- en golfkartonelementen met massief karton zijn oplossingenvoor brand-, vocht- en sterkteproblemen. Voorbeelden van gerealiseerdeprojecten met karton zijn het Cardboard House, dat is ontwikkeld door ColJames samen met Stutchburry and Pape vanuit de Universiteit van Sydney, ende Westborough Primary School in Westcliff on Sea, ontworpen door Cottrelland Vermeulen Architecture.

De belangrijkste afwegingen bij het gebruik van nanomaterialen zijn de prijs,de verwerkbaarheid en andere factoren met betrekking tot de marktpositie.Omdat nanocoatings of nanofolies een zeer nauwkeurig productieprocesvereisen, en voor iedere toepassing specifiek ontwikkeld moeten worden, zijnze meestal duur. Toch zijn er ook voor de bouw toepassingen denkbaar. Zois het mogelijk om in een grote serie een materiaal met carbo nano tubeste bedrukken waardoor het materiaal stroom kan geleiden.

Als vervolg op LED verlichting denkt Philips dat large area organic lights enOLED’s (Organische LED verlichting) de volgende stap zijn voor delichtindustrie. Meer en meer wordt verlichting in het materiaal geïntegreerd.De toepassingen zullen niet alleen minder energie gebruiken, er kan ook opde bijbehorende installatie worden bespaard.

Ieder materiaal loopt tijdens de gebruiksfase schade op. Self HealingMaterials repareren deze schade zelf. Zal bij een ‘standaard’ materiaal eenhaarscheur bij belasting na de rustperiode verder worden vergroot, bij SelfHealing Materials is in de rustperiode het materiaal(deels) hersteld. Dr. Alexander Schmets van de TU Delftgaf als voorbeeld een hangbrug in Japan die doorzichzelf herstellend beton niet alleen minder onderhoudvergt, maar ook lichter geconstrueerd kon worden,zodat ook in de bouwfase winst kan worden geboekt.

Nieuwe materialen en nieuwe toepassingen van materialen zijn eenstimulans voor architecten en bouwkundigen. Omgekeerd worden vanuit dewensen van ontwerpers ook nieuwe toepassingen ontwikkeld. Beidenleiden meestal tot inventieve bouwtechnische oplossingen met dematerialen en hun eigenschappen in de hoofdrol.

MicroBeton, ook wel ferrocement, bestaat uit wapeningsstaal met daar-omheen een dunne uiterst dichte laag cement, waardoor het licht vangewicht is. Met 20 millimeter dikke vloerelementen, met een gewicht vancirca 55 kg/m2, is een vrije overspanning van 500 millimeter haalbaar. Voorde productie van lichtgewicht balkons met ferrocement wordt een vulling vanpolystyreen schuim gebruikt. Dankzij die productiemethode zijn licht-gewicht balkons van 170 kg/m2 mogelijk. 03>>

booosting NIEUWS

NIEUWE MATERIALENEN HUNTOEPASSINGEN

KA

RT

ON

NE

N S

CH

OO

L, W

EST

CLI

FF O

N S

EA

, OC

OT

TR

ELL

AN

D V

ER

ME

ULE

N A

RC

HIT

EC

TU

RE

n

Fibre C, een composiet van glasvezels en beton, ook wel glasvezelversterktbeton genoemd, maakt zeer dunne elementen van 8 à 13 mm mogelijk. Hetmateriaal is verkrijgbaar in verschillende kleuren en met verschillendeoppervlakten. Dankzij de glasvezels is het brandwerend en licht vangewicht, omdat het in heel dunne elementen kan worden toegepast. Hetmateriaal kan gerecycled worden en is geheel gebaseerd op organischegrondstoffen.

Aad van der Wijngaart onderzoekt samen met de TU Delft de mogelijkhedenvan Grancrete, een chemisch gebonden keramiek. Van het materiaal, datontstaat door een exotherme reactie tussen fosfaat en magnesium, zijn alprototypen van wanden, daken en andere bouwelementen gemaakt. Van derWijngaart wil, om de kringloop te sluiten, het fosfaat uit mest halen. Diemest komt vervolgens weer vrij als het gebouw wordt afgebroken.

Aerogel of Nanogel is een siliconenmateriaal dat gebruikt kan worden alsisolatie en voor 95% uit lucht bestaat. Het materiaal is niet doorzichtig enwordt geproduceerd in heel kleine korreltjes die in een ander materiaalkunnen worden gegoten. De voordelen van het materiaal komen goed naarvoren als het bijvoorbeeld gebruikt wordt in een polycarbonaat dak van eensportaccommodatie. Door het diffuse licht is minder verlichting noodzakelijken is de lichtverdeling gelijkmatiger inde zaal. Tegelijk heeft het lichtdoor-latende dak een goede thermische enakoestische isolerende werking.

?MoveYouJeroen van NieuwenhuizenT 070 3466134E info@moveyou.nuI www.moveyou.nu

<04DETAIL WESTBOROUGH PRIMARY SCHOOL IN WESTCLIFF ON SEA n>n HOEKDETAIL KANTOOR SCHERPONTWERP, RO&AD ARCHITECTEN EINDHOVEN

technologie’ stelt Curie. ‘Ze hebben net in nieuweproductiestraten geïnvesteerd en kunnen moeilijkaangepast worden’.

KILLER APPLICATIONOok Aad van der Wijngaart van Wijngaart’s EngineeringServices kampt met een vergelijkbaar probleem. Hetgoedkope keramische materiaal, in blokken of alsspuitmateriaal te verkrijgen, heeft veel toepassings-mogelijkheden, maar een duidelijke killer application isnog niet gevonden. Van der Wijngaart wil met de TUDelft zoeken naar de technische mogelijkheden van hetmateriaal én naar de best passende toepassings-mogelijkheden.

Met het begrip killer application is het Buzzwoord van dedag gevallen. Je kunt wel nieuwe materialen ont-wikkelen, maar de markt bepaalt of het gebruikt gaatworden. Daarom investeert Philips niet alleen in hetmateriaalonderzoek maar ook in toepassingsmogelijk-heden van nieuwe materialen.

Bedrijven, universiteiten en architecten zoeken naarnieuwe materialen en naar nieuwe toepassingen.Partijen hebben elkaar daarbij nodig, zo is de boodschapvan de TU Delft. Om universiteiten, studenten enbedrijven meer met elkaar samen te laten werkenorganiseerde de Technische Universiteit Delft samenmet het tijdschrift DAX op 27 en 28 september 2007, detweede editie van het symposium MaterialZ.

Na de succesvolle eerste editie in 2006 stond in hettweede symposium het onderzoek naar materialencentraal. Veel bedrijven hebben goede ideeën, maarstuiten tegen zoveel hindernissen dat ze verdere ont-wikkeling staken. Samenwerking met andere bedrijvenen universiteiten kan voorkomen dat de ontwikkelingstokt.

Een bedrijf als Kyria, gespecialiseerd in nanotechnologie,doet onderzoek naar materialen met nanodeeltjes.Edwin Curie van Kyria legde uit dat deze technologie vaaktoegepast wordt in de chemische industrie en deverfindustrie. Met behulp van de nanodeeltjes kunnenmaterialen nieuwe functies krijgen. Zoals extra grote UV-wering bij glas of sterk verbeterde krasvastheid. Detoepassingsmogelijkheden vallen Curie nog tegen,evenals de terughoudendheid van de industrie. ‘Deglasindustrie zit helemaal niet te wachten op nieuwe

booosting VERSLAG

WHIZZ MATERIALS

VERSLAG VAN HET SYMPOSIUM MATERIALZ 2

27 EN 28 SEPTEMBER 2007

> >05

‘In ons Homelab observeren wij mensen in hundagelijkse omgeving’ zegt Evert van Loenen van PhilipsResearch. Daardoor weten wij hoe mensen reageren opnieuwe dingen en wat aanslaat en wat niet’. HetHomelab blijkt zo succesvol dat er tegenwoordig ook aleen Shoplab en een Carelab zijn. Philips voorspelt dat ersteeds meer intelligente producten komen waarin kleinedevicers worden ingebouwd. Bijvoorbeeld in hardloop-schoenen waarmee de snelheid, afstand en stapritmeworden gemeten.

ZELFHERSTELLENDE MATERIALENDe TU Delft behoeft zich niet direct om de afzet vannieuwe materialen te bekommeren. Haar taak is zich terichten op kansrijke nieuwe mogelijkheden. Het huidigemateriaalonderzoek concentreert zich op zelfherstel-lende materialen. ‘De natuur herstelt zich weer’ zegtProfessor Sybrand van der Zwaag, van de faculteit Lucht-en Ruimtevaarttechniek, ‘maar materialen ontworpendoor de mens nog niet’. Zo herstelt een gebroken botzichzelf, maar een betonnen muur niet. Het principe vanzelfherstellend materiaal is eenvoudig: ‘Er wordtmaterie ingekapseld in het materiaal. Als het materiaalscheurt komt deze materie vrij en vloeit het uit in deontstane scheur.’ Voor de reguliere bouw is hetmateriaal nog te duur, maar in brugdekken wordt het algebruikt. Als dit materiaalonderzoek verder is uit-gewerkt zal de vervolgvraag over de toepassings-mogelijkheden actueel worden. Samenwerking metbedrijven is hiervoor essentieel.

En de rol van de ontwerper? Kan hij een bijdrageleveren aan materiaalvernieuwing? Absoluut. Als hijmaar steeds kritische vragen blijft stellen. En dat hoeftlang niet altijd hightech te zijn. In het kantoor 06<

Westraven van Rijkswaterstaat (RWS) in Utrecht heeftCepezed voor de buitenste gevel van de klimaatgeveleen eenvoudig gaasdoek toegepast. Het doek reduceertde windsnelheid, waardoor de ramen ook op grotehoogte open kunnen worden gezet. Bovendienvermindert het doek de windsnelheden rondom hetgebouw omdat het de wind absorbeert. Een eenvoudigedoeltreffende oplossing die echter nog wel getest moestworden. ‘Omdat RWS altijd beproefde technieken wenstmoest deze oplossing uitgebreid getest worden. Zelfshet effect van het doek op ijsvorming aan de gevel isgetest’ aldus de architect Jan Pesman.

Ook Ronald Lewerissa van Flex the innovation lab, vindtdat er meer gekeken moet worden naar nieuwetoepassingen voor bestaande materialen, in plaats vanhet toepassen van nieuwe materialen. Hij heeft ook nogeen suggestie voor een interessant materiaal: EPP ofwelexpanded polypopyleen: goedkoop, sterk, waterdicht eneenvoudig in alle vormen te gieten.

SAMENWERKINGUit de bijeenkomst voor materiaalontwikkeling blijkt datlang niet altijd samengewerkt behoeft te worden,instituten en bedrijven kunnen dat vaak zelf of kunnenhet in kleine samenwerkingsverbanden.Samenwerking is belangrijker bij het vinden van toe-passingsmogelijkheden voor een nieuw materiaal. Wantbij het ontbreken van een Killing Application verdwijnteen materiaal roemloos naar de vergetelheid.

Frido van NieuwamerongenVicevoorzitter Booosting

>

vochtig, soms is er veel plek, soms ook niet, de bereikbaarheid is vaak eenprobleem en… het mag eigenlijk niet veel kosten. Daarbij komt dat het nietalleen gaat om de woning, maar ook om het centrumgebouw, de urbanplanning, de religie, de kookvoorzieningen, de medische hulp, deverlichting, het weren van ziekteverspreidende insecten, water, sanitairevoorzieningen, etc. Het probleem is dus veel breder dan alleen het dak bovenhet hoofd. Vandaar ‘sheltering’ in plaats van shelter.

Van 21 tot 23 november 2007 was het zover. Drie groepen, te wetenhulporganisaties, (bouw)industrie en de academische wereld, kwamenbijeen om binnen de geschetste problematiek creativiteit te genereren. UitNederland, maar verrassenderwijs eigenlijk vanuit de hele wereld kwamenzeer gedreven mensen bijeen en werd er drie dagen van 09.00 tot 22.00 uur(en voor sommigen nog later) onvoorstelbaar intensief gewerkt.

Het werden drie zeer inspirerende dagen. Volgens planning werden op dag1 vraag en aanbod met elkaar geconfronteerd. Dankzij deondersteuning van Studium Generale werden hierbij ookstudenten betrokken. Op dag 2 kon iedereen eenpresentatie geven over zijn of haar idee, probleem ofdienst en werd er druk gediscussieerd, gegenereerd engenetwerkt.

HET RODE KRUIS BENADERDE DE LEERSTOEL PRODUCTONTWIKKELING VANDE TU/E OM SAMEN EEN SYMPOSIUM INNOVATIVE SHELTERING OP TEZETTEN.

Het Rode Kruis is zeer goed in het snel organiseren en mobiliseren vannoodhulp bij rampen. Maar er zijn ook knelpunten. Mensen in nood willenna verloop van tijd weer bouwen aan een bestaan en dan de noodtent speeltdaarbij geen rol meer. Dat is jammer. Meestal is de noodtent dan ook alafgeschreven. De slachtoffers moeten dus weer helemaal opnieuwbeginnen. Bovendien is er tegen die tijd geen media-aandacht meer.

Een uitdaging zou kunnen zijn om een onderdak te ontwikkelen waarmee jewél een doorstart kunt maken. Uitbreiden, anders invullen, verplaatsen, etc.Geen eenvoudige opgave omdat de omstandigheden zo wisselend kunnenzijn. Er zijn verschillende politieke, sociale en soms religieuze omstandig-heden of belemmeringen. Het kan warm of extreem koud zijn, droog of 07>>

booosting NIEUWS

INNOVATIVESHELTERINGVERSLAG VAN DE INTERNATIONALE WORKSHOP

TU/E, 21 - 23 NOVEMBER 2007

FOTO

’S: B

AR

T V

AN

OV

ERB

EEKE

Boo

ostin

g

post

bus

386

300

0 A

J Rot

terd

am

an

two

ord

ka

artPOSTZEGEL

NAAM

BEDRIJF

ADRES

POSTCODE

WOONPLAATS

TELEFOON

E-MAIL

Kom

t op

don

derd

ag 2

4 ja

nuar

i 20

08

naar

de

Nie

uwja

arsb

orre

l in

deK

raan

spoo

r te

Am

ster

dam

an 1

6:0

0 t

ot 1

8:0

0 u

ur m

et

per

sone

n.

Zie

pag

ina

01 v

an d

eze

nieu

wsb

rief

Res

erve

ert

vrijd

ag 1

0 o

ktob

er 2

00

8 al

vast

in d

e ag

enda

voo

r 20

jaar

Boo

ostin

g

Is g

eïnt

eres

seer

d in

een

lidm

aats

chap

bij

Boo

ostin

g en

ont

vang

t hi

erov

ergr

aag

info

rmat

ie.

<

�

Mensen die elkaar tot 21 november nog nooit hadden ontmoet vormdenconsortia en zaten geconcentreerd te brainstormen en voorstellen teschrijven voor samenwerking met hulporganisaties. Deze werden op deslotdag in een opbouwende atmosfeer gepresenteerd aan een review-commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van het Rode Kruis en deTU/e. De onderwerpen gingen van goedkope gemakkelijk te transporterenbouwmaterialen, zoals karton en behandelingsmethoden, tot completesystemen voor shelter, woningen en centrumgebouwen. Interessant was ookeen voorstel om te komen tot mapping van ervaringen bij noodhulp.

In totaal waren er 11 consortia en dat zal nog wel groeien. Voor wieinhoudelijk geïnteresseerd is, is er een snel uitbreidende website dieinmiddels is gegroeid tot een open source waarop alle informatie wordtuitgewisseld. Ook voor een impressie van het symposium kun je er terecht. Aan publiciteit ontbrak het overigens niet. Met artikelen in o.a. Trouw, NRC,De Pers en uitzendingen op Vara Radio, Radio 2 Llinke soep en op TV bij hetNOS journaal op 3 stond Innovative Sheltering volop in de etalage.Ook het Rode Kruis is enthousiast over de creativiteitsgolf die over ons heenkwam en wil het initiatief graag doorzetten. En dat is dus wat er gaatgebeuren.

Jos Lichtenberg, Hoogleraar bouwproductontwikkeling TU/ewww.innovativeshelter.com

08<

Op verzoek van architecten organiseert Bouwen met Staal het seminar‘Architect+Staal’. Tijdens het seminar maken de deelnemers – letterlijkbinnen het eigen bureau – nader kennis met actuele mogelijkheden entoepassingen van staal voor de constructie en afwerking van gebouwen.Onderwerpen kunnen zijn: vormgeving van stalen gevels en daken, keuze engebruik van lichte stalen vloersystemen en brandwerendheid van stalen(hoofd)draagconstructies.

MAATWERKNaast datum en tijdsduur kunnen de aanvragers zelf het programmabepalen. Ze kunnen kiezen uit negen vaste onderwerpen, maar ook eigenonderwerpen en vraagstukken aandragen. Behalve een lezing zijn meer inter-actieve presentatievormen mogelijk, bijvoorbeeld een discussie of een work-shop.

De presentaties worden gegeven of begeleid door adviseurs van Bouwen metStaal en Corus. Deelname is gratis voor de medewerkers van het architecten-bureau.

?aanmeldenBouwen met Staal, Arend DolsmaE arend@bouwenmetstaal.nl T 079 353 1277

WINTERGASTENINTERDISCIPLINAIRE LEZINGENREEKS

TU/E

Cheops, studievereniging Bouwkunde van de TU/e, organiseert dekomende maanden de lezingenreeks ‘Wintergasten’. Vanuit verschillendeontwerpdisciplines zullen vijf sprekers de gang van zaken binnen hun eigenvakgebied toelichten.

Ieder product doorloopt een aantal fasen: ontwerpen, produceren en tenslotte het aan de man brengen. We hebben hier mee te maken als bouw-kundige maar ook als meubelontwerper of bij het ontwerpen van auto’s. Indeze reeks wordt gekeken wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussende verschillende vakgebieden. Op deze manier worden de studentengeprikkeld eens verder te kijken dan hun eigen discipline. Na een lezing iser tijd voor vragen / discussie.

data 29 januari, 12, 26, 28 februari en 4 maart 2008locatie TU/e Faculteit Bouwkunde, Trappenzaal Vertigoaanvang 12:30 sprekers binnenkort bekend

?CheopsBellefleur Kramerwww.cheops.ccT 040 247 3140 09<

booosting NIEUWS booosting NIEUWS

<

INCOMPANY SEMINARARCHITECT+STAAL

Zonder beton kunnen energiecentrale gebouwen nietworden gerealiseerd. Het actief gebruik van dethermische massa van beton is de basis voor het zeerdrastisch reduceren van energiegebruik in gebouwen.Dat vergt integratie van architectuur, constructie eninstallatie. Het Cement&Beton Centrum ontplooit activi-teiten om de integrale ontwerpaanpak te bevorderen.

Het Cement&BetonCentrum maakt zich gereed omeen actieve rol te spelen in de aanpak en ontwikkelingvan de zo gewenste integratie van ruimte, materiaal eninstallatie. Op de Betondag 2007, 15 november 2007, zijn tweebrochures vrijgegeven. De eerste is Thermische Massavoor energiezuinige gebouwen, over het energiegedrag van gebouwen en derol van beton daarin. De tweede is Energiek beton, een bewerking van hetrecente themanummer van het vakblad Cement over betonkernactivering. Volgend jaar zullen meer activiteiten starten gericht op architecten,constructeurs en installatieadviseurs, zoals bijeenkomsten, publicaties,studies en voorbeeldprojecten.

booosting NIEUWS

10<>

?www.cementenbeton.nl.Zie ook pag 2 van deze nieuwsbrief

TWEE BROCHURES OVER

ENERGIENEUTRALEGEBOUWEN MET

THERMISCHEBETONMASSA

ABT werkt het project uit naar zogenoemd DO+ -niveau. Lokale partijen,waaronder de Tongji Universiteit in Shanghai, begeleiden straks de bouw.In april moet het ontwerp klaar zijn. De uitvoering van Happy Street startnaar verwachting eind 2008. De 20 miljoen euro voor de bouw, inrichtingen exploitatie zijn bijeengebracht door de Nederlandse overheid en hetbedrijfsleven.

?ABT, Gyuszi FlorianT 026 368 3111E g.florian@abt-consult.nl

Wordt vervolgd!

IN SHANGHAI IS HET NEDERLANDSE PAVILJOEN VOOR DE WORLD EXPO 2010ONLANGS GEPRESENTEERD. CHINESE MEDIA NOEMEN HET PROJECT HAPPYSTREET AL EEN VAN DE OPVALLENDE INZENDINGEN VOOR DE WERELDTEN-TOONSTELLING. OOK BOUWTECHNISCH IS DE BRUG, DIE ALS EEN ACHTBAANOVER HET TERREIN LOOPT, BIJZONDER. ABT WERKT OP DIT MOMENT HETONTWERP VAN ARCHITECT-KUNSTENAAR JOHN KÖRMERLING CONSTRUCTIEF,BOUWKUNDIG, BOUWFYSISCH EN INSTALLATIETECHNISCH UIT.

Het thema van de World Expo 2010 is Better City, Better Life. VolgensKörmerling begint een betere stad bij een betere straat. Zijn 350 meter langeHappy Street slingert zich als een achtbaan naar een maximale hoogte van13,3 meter. Aan de straat hangen ca. 20 huizen in verschillende Nederlandsebouwstijlen, ban een 17e eeuws grachtenpand tot een huis in de stijl van hetRietveld-Schröderhuis.

Het paviljoen toont onder meer Nederlandse vindingen op het gebied vanenergiebesparing en duurzaamheid, bezoekers kijken vanaf de straat in dehuizen: vier ervan zijn ook toegankelijk. De architect-kunstenaardoorbreekt met zijn ontwerp de trend van serieuze ontwerpenvoor wereldtentoonstellingen. Hij wil een kermisachtigeuitstraling die het publiek tot een glimlach verleidt. Tegelijktoont Körmerling de rijke Nederlandse bouwtraditie.

Happy Street zelf is bouwtechnisch uiterst complex. Alleenkolommen dragen straks het paviljoen, stabiliteitswanden komen erniet. De hangende huizen zorgen voor veel excentrische belastingen.Aardbevingen, niet onbekend in dit deel van China, vormen een heelander risico. Afgezien van deze on-Nederlandse belasting mag deconstructie, waar straks miljoenen bezoekers over zullen lopen, sowiesoniet trillen.

booosting NIEUWS<11

ABT ENGINEERT NEDERLANDS PAVILJOEN WORLD EXPO2010 SHANGHAI

>

HYBRIDERAAMONDERDORPELBOOOSTING AANGESLOTENE HOLONITE, LEVERANCIER VAN AFBOUW-ELEMENTEN IN GEGOTEN COMPOSIETSTEEN, HEEFT EEN NIEUWE RAAM-ONDERDORPEL GENAAMD HYBRIDE® ONTWIKKELD.

De nieuwe producttoepassing is technisch beter dan de conventionelemethoden en oplossingen en kent vier bouwkundige voordelen:> het kozijn inclusief de raamonderdorpel, is in één keer te plaatsen door

de industriële montage tijdens de kozijnfabricage> geen stelwerk> geen voegwerk meer nodig, wat een naadloze aansluiting waarborgt> geen kozijnrot, door gebruik van gegoten composietsteen met hogere

duurzaamheid

De Hybride® raamonderdorpel is als integrale oplossing, een grote vooruit-gang voor de bouw- en timmerindustrie; de kwaliteit van het totale raam-kozijn verbetert aanzienlijk. In proefopstellingen van gevelelementen,ondermeer in samenspraak met TNO en Bouwend Nederland, is deHybride® uitvoerig getest.

?Holonite Paul JasT 0166 601340E pjas@holonite.nlI www.holonite.nl

12<booosting NIEUWS

>

Ecofys is in 1984 gestart als onderzoek- en adviesbureau voor energie-besparing en duurzame energietoepassingen. In de loop der jaren is hetpalet van activiteiten uitgebreid en is de Econcern holding opgericht. Tot deEconcern groep, waar zo’n 850 mensen werken, behoren naast Ecofys debedrijven Ecostream, Evelop en Ecoventures.Binnen Ecofys worden in het cluster Innovation in Energy Systems diverseonderzoeken en ontwikkelingen uitgevoerd.De projecten zijn zeer divers: van bevestigingssystemen voor zonnestroom-panelen tot windmolens, van glastuinbouwsystemen tot slimme meters envan golfslag-generatoren tot zonneboilers.

Eén van de innovaties is een onlangs op de markt gebracht nieuw typezonneboiler ICS. In Nederland kan de ICS een besparing op het warmwaterenergiegebruik leveren van 30-40%. In de grootste afzetmarkt, de landenrond de Middellandse Zee, is een besparing van 70% haalbaar. De ICS wordt

in serie geschakeld met de tapwaterverwarming en functioneert dus alseen voorverwarmer van het tapwater.

Een groot voordeel van het product is dat er in huis geen ruimte-beslag is, behalve het leidingwerk. Voorraadvat en collector

zijn één en worden in één keer geplaatst op het dak vande woning. Installatiewerk is hiermee tot een

minimum beperkt.

?Ecofys UtrechtIwan van BochoveT 030 2808 348 M 06 5024 0291i.vanbochove@ecofys.nl

>

booosting NIEUWS

WARMWATERBESPARENDEZONNEBOILERONTWIKKELD DOOR ECOFYS

13<

‘elke lijn die je trekt kost geld’. Dit gaat opvoor het tekenen, maar vervolgens ook deproductie, assemblage en uitwerking - duswerk met vlakke, maximaal grote onder-delen. En Peter Gerssen die een strakkerbouwproces propageerde, waarin dehoofdaannemer overbodig werd door hetbouwproces in afgeronde fases te knippen.De fundering, draagconstructie en af-werking moesten als afgeronde proces-gangen apart door de architect aanbesteedkunnen worden.

Het boek beschrijft hoe cepezed dezeorganisatorisch/technische lijnen staps-gewijs heeft doorgezet. Kenmerkend is dedroge montage en prefabricage, ofwel de

afkeer van natte processen (metselen, stuccen, kitten) en van simultaneprocesgangen van bijvoorbeeld stukadoors en loodgieters. Hun detailleringen materiaalgebruik is precies, maar sober en het benadrukt de ruimte, meerdan het hightech prefabricage proces.

De gebouwen die dit typisch Nederlandse hightech bureau realiseerde, zijnin dit boek duidelijk geordend en raak beschreven. De foto’s tonen hoe debescheiden toegepaste techniek, de gebouwen een krachtig en vriendelijkimago geeft; de handschetsen en computertekeningen tonen plezier enkunde, van detailleren tot bouwen. Karel Vollers, secretaris Booosting

redactie Piet Vollaarduitgever 010 Rotterdam (www.010publishers.nl)taal Nederlandse en Engelse editie verkrijgbaar prijs € 34,50ISBN 978 90 6450 6130 www.cepezed.nl + www.010publishers.nl <

DIT OVERZICHTSWERK VAN ÉÉN VAN NEDERLANDS LEIDENDEARCHITECTENBUREAUS, SLUIT NAADLOOS AAN BIJ DE ANDEREPUBLICATIES VAN UITGEVERIJ 010. HET WERK VAN CEPEZED ISOPTIMISTISCH EN TOONT PLEZIER EN KWALITEIT BIJ HET VORMGEVEN.

Dit is in lijn met het tijdschrift Utopia ‘Tijdschrift voor wetenschappelijkamusement’, in de 70-er jaren uitgegeven door Jan Pesman (één van deoprichters van cepezed), Peter de Winter en Hans Oldewarris (oprichtersvan Uitgeverij 010) en Hans Kamphuis (oprichter van Booosting). Hetblad pakte alles aan wat interessant was (van misdaadroman, cover-design tot de architectuur van Gaudí’s medewerker Jujol). Gelijk zobestrijkt cepezed in een gestaag uitbreidend oeuvre alle schalen van hetontwerpen en bouwen: van gebruiksvoorwerpen, tot woningen, productie-hallen en kantoren.

Piet Vollaard redigeerde tekstbijdragen van Nederlandse deskundigen endeelde die in als: Product (bouwsystemen; spanningsvelden tussen hetprototypische karakter van veel van hun gebouwen, tegenover de potentiëleserieproductie; voortgaande productontwikkeling), Proces (inzet om eenbouwproces te ontwikkelen dat de heldere en strakke omlijning van hungebouwen evenaart) en Architectuur (mooiste dozen van Nederland:zakelijk, no-nonsense, toegankelijk en sympathiek; het stalen huis; image-builders).

Strak drie decennia lang hun eigen pad volgend - Post-Modernisme, De-Constructivisme en Blobs latend voor wat zij waren - toont het bureau onderleiding van Michiel Cohen en Jan Pesman door voortdurende reductie, eengrote helderheid in bouwproces, gebouwvorm en details. Hun werk heeftbefaamde Nederlandse voorgangers. Zoals Maaskant, die als adagio had

booosting boook

> 14

PROTOTYPENHET WERK VAN CEPEZED PRODUCT PROCES ARCHITECTUUR

ADVIES- EN CONSTRUCTIEBUREAUS > A+ Bureau voorBouwproduktontwikkeling > ABT adviseurs in bouwtechniek > Aldusbouwinnovatie > Arcadis > Boomsma Innovations > Corsmit RaadgevendIngenieursbureau > dgmr raadgevende ingenieurs > DHV Bouw en Industrie > Ecofys > Façade Consulting & Engineering > GeNie Consult en Partners >IBS Consultants > Interdam Projects > MetzConsult > RGD, directie Adviesen Architecten > Schoonderbeek & Partners Advies > IngenieursbureauZonneveld > Els Zijlstra <

PRODUCTIE- EN BOUWBEDRIJVEN > Alcoa Architectuursystemen >Bayards Aluminium Constructies > BIK Bouwprodukten > BRS Staalwerken > Corus Colors > Doorwin > Eaton Holec Laagspanning > Holonite > HunterDouglas > Limelight > Mat Afbouw > MBI > De Meeuw Oirschot > Octatube Space Structures > Oskomera > Plastica Plaat > Platinox SpecialProducts > Polyblock > Poly Products > Rockwool > SAPA RC System >Trespa International > Ubbink Nederland > Vastbouw Oost > WagenbouwAccommodaties > ZNS Van Dam Geveltechniek > Zoontjens <

ARCHITECTENBUREAUS > AA Architecten > Archipel Ontwerpers >Architectenburo Agterberg > AREA architecten > Arconiko Architecten >Atelier PRO > Van der Breggen Bouw i.d. > Architectenbureau Boesten- vanVliet > Böhtlingk architectenbureau > Jan Brouwer > CEPEZED > EGMArchitecten > Henket en partners architecten > Marco Henssen Architecten >INBO > JMDS > MAS architectuur > Mei Architecten en Stedenbouwers >Architecten Van Mourik > MoveYou > Piode > Jouke Post > Royal HaskoningArchitecten > RPHS architecten > Jan Timmers > Verburg HoogendijkArchitecten <

INDUSTRIEEL ONTWERPBUREAUS > Designers ‘N Associates | DNA >Friso Kramer > Jaap Koning > Robin Hood Produkties > Marcel Vroom <

BRANCHE-ORGANISATIES > Bouwen metStaal > Cement&BetonCentrum > Centrum Hout >VMRG <

ONDERWIJS > TU Delft, vakgroepBouwtechnologie > TU Eindhoven, faculteitBouwkunde < <

>

booosting PARTICIPANTEN

15<NIEUWEPARTICIPANTVastbouw Oost Schrevenweg 1 / 38024 HB ZWOLLET 038 4543 624F 038 453 0481E info@vastbouw.nlI www.vastbouw.nlContactpersoon Frank van Rossum, vestigingsmanager

Vastbouw is een ontwikkelende bouwer, vooral thuis in alle soorten enmaten woonprojecten en utiliteitsbouw, vooral onderwijs, zorg en bedrijfs-huisvesting, waarbij samenwerking telkens het sleutelwoord is.Resultaatgericht vastgoedonderhoud hoort hier ook bij en betreft hetbeheren en instant houden van vastgoed. Vooraf wordt het kwaliteitsniveauén de financiële onderbouwing van het projectonderhoud afgesproken. Metals doel een meerwaarde te creëren en de onderhoudskosten fors te re-duceren.

Een nieuwe ontwikkeling binnen Vastbouw is Flexcellent. Een filosofie geëntop consumentgericht bouwen en ontstaan vanuit de toenemende vraag naarkeuzevrijheid en aanpasbaarheid van een woning gedurende de totale levens-cyclus van de bewoners. Tot op het laatste moment is het met Flexcellentmogelijk te beslissen over de indeling van de woning. Andere specialiteiten van Vastbouw zijn het upgraden van kantoren, waar-voor een snel en eenvoudig pve is ontwikkeld, en een groot onderhouds-proces dat zeer bewonersvriendelijk is.

Vastbouw is per 1 december 2007 aangesloten bij Booosting. Als ont-wikkelende bouwer is men altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden in demarkt. Vastbouw verwacht binnen ons netwerk veel inspiratie en ideeën opte doen en deze met nieuwe partners nader uit te werken.

voorzitter Harm Boomsma Boomsma Innovationsvice-voorzitter Thijs Verburg Verburg Hoogendijk architecten vice-voorzitter Frido van Nieuwamerongen Arconiko Architectensecretaris Karel Vollers TU Delft, faculteit Bouwkundepenningmeester André Roelofsen Designers ‘N Associates | DNAalgemeen lid Atto Harsta Aldus Bouwinnovatiealgemeen lid Esther Hebly Oskomera Gevelbouwstudentlid Niels van den Heuvel TU Delft, faculteit Bouwkunde

Op 31 augustus 1988 is Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie opgericht vanuit een gecombineerd initiatief vanindustrie, industrieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing en verbetering inde bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren

en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenenwordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines.

booosting

BESTUUR

>

GROOTHANDELSGEBOUW UNIT A7.006

BEZOEKADRES: STATIONSPLEIN 45 ROTTERDAM

POSTADRES: POSTBUS 386 3000 AJ ROTTERDAM

TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813

E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL SITE WWW.BOOOSTING.NL

16<booosting COLOFON booosting AGENDA 2008

oooCONTACTPERSOON

Jolanda Steenhouwer BEREIKBAAR

maandag en donderdag 9.00-14.30 uur en dinsdag 9.00 - 17.30 uurREDACTIE

Jolanda Steenhouwer VORMGEVING

Patricia Brouwer DesignDRUK

Drukkerij Matveld MET DANK AAN

Iwan van Bochove, Doris de Bruijn, Arend Dolsma, Gyuszi Florian,Hans Köhne, Bellefleur Kramer, Paul Jas, Jeroen van Nieuwenhuizen,Bart van Overbeeke, Robert Platje, Frank van Rossum, Martin Smit

<<<

ACTIVITEITEN24 januari 2008 Nieuwjaarsborrel

(Zie pag 01 van deze nieuwsbrief )

10 oktober 2008 20 jaar Booosting!noteer alvast in de agenda

in voorbereiding

Nieuw hotelconceptProjectongebonden produktontwikkelingLloyd Part II