• 00051n sti c hting

industrieel bouwen nederland

N • E U 1N S B R • E F Informatieblad van de Stichting Industrieel Bouwen Nederland Jaargang 4 - nr. 18 juli 1993 Secretariaat: Lange Voorhout 15 2514 EA Den Haag telefoon 070 - 346 29 78 fax 070 - 356 1848

Booosting-biieenkomst OUD @CfC1D ITU @Ol\ Gastheer Alcoa Systems maakt deel uit van de Alcoa Bouwgroep, een divisie van de Alcoa Nederland Holding bv te Drunen. Zij is onderdeel van 's werelds grootste aluminium producent Alcoa.

~BD & ~@@] De Alcoa Bouwgroep bundelt de bedrijven binnen Alcoa die produkten leveren voor de bouwsector. De Alcoa Bouwgroep bestaat uit Allpro, Burgerhout, Compri Aluminium, Intal, Alcoa Systems,

28 SEPTEMBER

1993

Sypla Systeem Planning en de afdelingen bouwprodukten en masten .------------------------~

binnen Alcoa. Alcoa Systems, sinds vorig jaar aangesloten bij Booosting, ontwikkelt en verkoopt aluminium profiel systemen voor de gevelindustrie.

I Adres: Alcoa Nederland bv, Alcoalaan 1, Drunen

Op dinsdag 28 september 1993 organiseert Alcoa Systems een Booosting-biieenkomst met het volgende programma:

Ontvangst Korte audiovisuele kennismaking met Alcoa. Rondleiding door diverse produktie-afdelingen van het bedrijf.

15.00 uur 15.30 uur 15.45 uur 17.00 uur - Opening door de heer ir. Jan Westra, voorzitter van het bestuur van Booosting .

-Introductie over de Alcoa Bouwgroep, door de heer ing A.c.P.L. van Overveld , divisie directeur van de Alcoa Bouwgroep. - Avonturen met aluminium, door de heer ir Iwan van Bochove, manager produktontwikkel ing bij Alcoa Systems. Broodmaaltijd 18.00 uur

18.45 uur 19.15uur 19.45 uur

Tegenlezing door de heer ir Wim van de Kamer van architectenbureau Archipel Ontwerpers over 'Haagse Stijl '. Discussie Afsluiting

Gernteresseerd in deelname? Door de antwoordkaart, achter in de nieuwsbrief, in te vullen en te sturen naar het Booosting­secretariaat, schrijft u zich in. Rond 14 september ontvangt u een bevestiging en routebeschrijving.

Iwoningen Haag aan f:,r-.,4

1

-=-... :-==t!:ö, I~~~

W il. I

ell icht heeft u het gezien of geleze'o. . .Jo ..Deh 8009. I

zij n drie won ingen verrold . Een typisfhe Booosti ng-

activiteit, volgens Jouke Post van Posti.:Ter f-V.~. ~AjCh i te<:t.;~J in Rotterdam. De woningen stonden i;n d~ weg vdol een; te bouwen sportcentrum. Slopen was vq lge~ s d~ w~th9ud~r van Den Haag niet toegestaan . Wat :doe :~~~jl s ~c!ili: Boooster? In di t geval zijn alle ooo's :l! it;Booosting nodig geweest om de hu izen op te tillen, nJe;: te .. zetten .. e 75 meter te verplaatsen. Dit was overige~s alJeeni mogelijk door platforms met een corn;pute1rgeituurd de offshore toe te passen. ped~sh.l1 i~k zo:rgt : . vlak perfect horizontaal wordt( , ·tI ,,·' v.J IP I,>n

Ui~ag~~t 35~nt ime~~~nnen v:~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ hell ingen kunnen zo genoljlen d,

'", o::'DE.KKEN MET RIJPLATEN

booosting NIEU1NSBRIEF

24JUNI1993 ............................................................ ...

Twee-(%)-onder-een-kap woning: een (r)echt (t)huis? Verslag van een AVA-biieenkomst op 24 iuni 1993 in Delft

bouwpakket in elkaar gezet. De engineering is helemaal vooraf gedaan en daardoor werd een bouwtijd van slechts 4 maanden gerealiseerd. Ook

materiaalgebruik, staal, glas en sandwichpanelen doen aan (vracht)auto's denken. Zichtbaar is dat met schroevedraaiers en ratelsleutels is gebouwd.

Op de zonnige middag van 24 juni werd een twintigtal aangeslotenen

Speciekuipen, troffels en kitspuiten zijn bijna niet gebruikt. Er zijn controlelampjes in plaats van deursloten op het sanitair. Verrassend

doordraaiende deuren geven als een wegklapbare achterbank plots een andere indeling . De angst voor deuken in het blik, en het in de

was zetten van de buitenhuid, completeren de parallel met de auto.

von Booosting gastvrij ontvangen in het huis van de familie Pesman in Delft. Wat begon als prijsvraag, staat er nu. Het mani van CEPEZED: NEE tegen de hoofdaannemer en de aanbestedingsprocedure, JA voor de meedenkende toeleverancier, het lenen van technieken en de prefabricage in de fabriek .

De indruk die het huis bij mij achterlaat is streng. Op bijna calvinistische wijze wordt vastgehouden aan

kleurschema's en indeling. Slechts de trap is als kleuraccent toegestaan. Het meubilair is gemaakt

van roestvast staal met daarnaast zwart, grijs en . Twee fleurige zonnebrillen boven het

-,, 1(eUKerlOIC)K trekken de aandacht. Badkamers Door onopvallend te presenteren, wist Jon Pesman alteveel aandacht bij de aanbieding van de plannen aan de Delftse kopers te voorkomen. Zo kon hij zelf bewoner

jgen door deze indeling de afmeting van gang. Dat zou met mijn lengte helpen worden. Hier wonen eist

van zijn eigen plan worden en moest hij via actieve werving contact leggen met kandidaat buurvrouwen . Dat liep zo goed dat uiteindelijk een familie kon worden gekozen die het nabuurschap, ondanks de waarschuwingen van de architect zelf, op zich zou nemen.

Tijdens ons bezoek staan de koeien bijna in de achtertuin. Af en toe kijkt er een nieuwsgierig naar de aanwezigen op het terras; de rest eet onverstoorbaar verder van de groene grasmat die nog rest tussen Delft en Rotterdam. Dit uitzicht, gericht op het zuiden, maakt de plek tot een unieke locatie in de Randstad. In de meeste vertrekken, zelfs vanuit het bad, is het weidse groene panorama zichtbaar: hier woon je buiten! De twee woningen vormen een strak kubusachtig blok, met gesloten gevels aan de straatkant, open aan de zuidkant. Consequent is iedere aantasting van de hoofdvorm vermeden. Openingen worden gemaakt door in het moduul-systeem van de gevel een sandwichpaneel te vervangen door glas. Door de open zuidgevel valt veel licht naar binnen. Bij het openen van de grote, hoge schuifpui gaat de woonkamer bijna naadloos over in het terras en het landschap. Nog meer licht en lucht stromen binnen: zo woon je letterlijk buiten!

Het gebouw is in moten opgedeeld; het volume wordt doorsneden door een diagonaal geplaatste gebouwhoge unit met daarin leidingen, keuken en sanitair. Het opdelen van de plattegronden is een aftreksom van ruimtes met een prachtige vide, een woonkamer/keuken met lange zichtlijnen, veel driehoekige kamers op de verdiepingen en hier en daar een overgebleven hoekje. Ook het bouwproces is in moten verdeeld. De zichtbare bouwcomponenten zijn in soort en functie gegroepeerd, De kielIrkeuze per groep benadrukt de opdeling. Iedere groep is door CEPEZED zelf uitbesteed aan gespecialiseerde toeleveranciers. Deze manier van werken bevalt zo goed dot 'Bouwteam Generol Contractors' als uitvoerder voor CEPEZED is opgericht.

ng en geloof van het hele n. Don is het een echt thuis.

van het eigen gelijk in de vooruitgang:

kracht die Booosting brengt.

Het ontwerp is gemaakt om snel en simpel op de bouwplaats geassembleerd te worden. De klassieke vergelijking met de auto-industrie dringt zich op. Vooraf in een fabriek gemaakte componenten worden als een

.... DE RODE TRAP

NIEU1NSBRIEF booosting lOJUNI1993 .............................................................. .

De knoop uit de bouw Verslag van een Booosting-biieenkomst bii ACN Constructeurs en EGM Architecten op 10 iuni 1993 in Dordrecht

- ~ Nadat de overheadprojector spontaan ophield, ging de Booostingvoorzitter tijdens zijn inleiding, als een gelouterd spreker terstond over op enkele dia's van de workshop, Het bijzondere van deze bijeenkomst werd aan de orde gesteld: het kijken in de keuken en je afvragen of er in dit geval sprake is van koken, voorkoken of voorproeven , Stelling wordt genomen tegen de versteende opvattingen in het bouwbolwerk, Hier tegenover staat het ingewortelde verlangen naar analyse, uitnutting en verbetering , Een pleidooi volgt om in de keuken te komen helpen, zoals dot in de produktontwikkelingsteams is gebeurd,

-~ .• .,~oo 0" 0 - - ---

Gewone architect Jan van Middelkoop presenteert aan de hond van de vraag of EGM een gewone architect is, een indrukwekkend schema van architectuur (verwante) bedrijven, hangend onder EGM-Beheer, De reden van deze ontwikkeling ontstond in de jaren '80, Bouwbedrijven, bouwadviseurs en architecten verworven toen nog in gelijke verhouding opdrachten, Bij de eerste twee was hierin een grote groei gaande, terwijl de architect snel terrein verloor, De inhaalmanouvre vanaf die tijd heeft tot deze organisatie geleid, met als resultaat een bedrijf dot veelsoortige projecten vanaf de programmafase tot en met de beheerfase verwerft, De verhouding kosten/kwaliteit wordt beheerst door de integratie van gemotiveerd talent met procesbeheersing, Een van de bedrijven uit de EGM-boom wordt geleid door Dik Spekkink, Zijn onderzoekclub doet veel contract-research voor onder andere de Advies Raad Technisch Beleid Bouw, De toekomst van de bouw zoals de ARTB deze in het jaar 2010 ziet, wordt geïllustreerd met plaatjes op de overhead die het inmiddels weer doet, Spekkink gaat in op de consumentenvraag naar individuele gebouwen en de relatie met de niet goed passende aanbiedersmarkt. De bedrijfstak moet van capaciteits­aanbiedend noor produktaanbiedend , In de ontvangstruimte, die warm is en lawaaierig door het verkeer buiten, worden de Booostingieden verder gewezen op het belang van strategie, netwerken en totaalprodukten,

Woekerlianen Tijd voor tekeningen: Freek Prins (architect) en Joop van Es (constructeur) vertonen enkele slimme innovaties, Het bekende groene geluidsscherm is een octrooi op basis van een simpel en uitgekiend principe, Momenteel wordt met de Universiteit van Berlijn aan een woekerliaan gewerkt die een tweede huid rond het gebouw goot vormen, Nu het hele land zo'n beetje achter de nieuwe, groene dijken zit en de vraag naar hoogbouw met uitzicht toeneemt, is een interessant plan ontwikkeld om in zeer korte tijd (30 dogen) woongebouwen tot 100 meter hoog op te trekken, En, hoe kon het anders op zo'n avond, het principe en tevens innoverende is gebaseerd op drie tegen elkaar liggende ooo's die in beton omhoog getrokken worden. Waarschijnlijk komt de eerste in Rotterdam, maar dan wel 1 80 meter hoog .

- ~

~ fS;VZ ::=r=t !3:::'ar=

" -~.~ '

-~ ~~ . - ....

~~ ~a_

.. EVOLUTION CHART OF DESIGN -1930 DOOR RAYMOND LOEWY

Zogenaamde high-tech De tegenspreker Marcel Vroom, een van de partners van Landmark Design & Consult, begint zijn lezing met een dia van drie rollende woningen (zie pagina 1), met de gedachte dat deze geheel ingericht uit de woningfabriek zijn komen rollen, De zogenaamde high-tech is al bij de bouwplaats gestopt en dot terwijl op ieder ander gebied de machines veel intelligenter zijn don het produkt. Dit zal dan ook een verklaring zijn van het, in iedere andere bedri jfstak vreemde fenomeen,: ' Handboek Bouwgebreken' , Middels de prachtige vormgevingstabel van Raymond Loewy -'Evolution chart of design 1930'­komt hij terecht bij het onderscheid, of juist niet, tussen architect en industrieel ontwerper en haalt Vroom de knoop uit de bouw door onderscheid te maken vanuit het object. De architect in relatie met de ruimte, de constructeur met de materie, de industrieel ontwerper met de mens en de bouwer met de produktie , Don kloppen twee gordijnen automatisch open. Dit markeert de start van een pittige discussie, met name over de participatie van Booostingieden in deze ontwikkelingen, Aan het einde van deze zeer geslaagde Booosting­bijeenkomst bleef slechts de vraag hangen, waarom EGM destijds collega Quist als een traditioneel architect voor haar eigen gebouw had ingehuurd en niet in eigen huis het ontwerp had gemaakt.." ."

ir Jauke Post Post Ter Avest Arch itecten (0,0, lid van commissie Handboek Bouwgebreken)

e:; ! i '" '. I ~ °l )

h'6ii '" ~ '~)J",-_ _ _

NIEU1NSBRIEF booosting Nieuwe en 993

• • participanten Verburg Hoogendijk Architekten Contactpersoon: de heer rijs Verburg Prinsengracht 977 1017 KM Amsterdam tel 020 - 627 96 05 fax 020 - 627 96 05

K ~ I\RCHITEKTEN

Verburg Hoogendijk Architekten houdt zich bezig met architectuur woar techniek en vormgeving elkaar in hoge mate beïnvloeden. Het gebruik van bestaande en nieuwe materialen op onorthodoxe wijze vergt een doordachte detaillering. Naast vele uitstekende bouwprodukten, met hun eigen detaillering, zijn er ook genoeg produkten en half-fabrikaten waarbij het eindresultaat aan de vormgever wordt overgelaten. Door tijdens het ontwerpproces materiaal-eigenschappen en de daarbij behorende produktieprocessen van de toe te passen materialen te onderkennen, komt men tot vormen die in hoge mate door de detaillering worden bepaald. 'Form follows detail'. Het hierdoor bewust dan wel onbewust ontdekken van innovatie-mogelijkheden vormde mede de aanleiding voor ons buro om zich aan te sluiten bij Booosting. Verder is dit platform, waar varmgevers en producenten elkaar ontmoeten, de ideale plaats om overtuigingen te verdedigen, aan te scherpen of wellicht compleet te herzien.

Hiensch Engineering bv Contactpersoon de heer ing F. Dreef Jan van Gentstraat 130 1171 GN Badhoevedorp tel 020 - 6 59 55 51 fax 020 - 6 59 34 41

Hiensch Engineering keek ol een tijdje over de schouders van Post Ter Avest, Corsmit, Archipel Ontwerpers en Krupe Bomatex mee naar de ontwikkeling van de 'snelle afbouwsystemen voor de hoogbouw'. Reden te meer om zich ook aan te sluiten bij Booosting en mee te participeren in deze ontwikkeling. De internationale onderneming Hiensch Engineering is gespecialiseerd in ontwerp en beheer van zowel conventionele als zeer geavanceerde klimaat-, sanitaire- en electrotechnische installaties in industriële en commerciële projecten. Ze is verantwoordelijk voor de realisatie en het perfect functioneren van alle installaties. Een uniek concept, waarbij voor de installaties speciale 'Hiensch' garantiecertificaten aan de opdrachtgevers worden verstrekt. In nauwe samenwerking met de Hiensch Service Company wordt periodiek onderhoud en renovatie van alle technische installaties in kantoorgebouwen en andere complexen verzorgd.

Tj'ièn Design Architecture & product development

Contactpersoon de heer ir Jaap C. de Voogd TJ I I E' N Engelsedijk 2a 5231 EH Den Bosch

®

DESIGN tel 073 - 41 82 08 fax 073 - 42 81 47 archilecl",e & producl dl'vl'loprnenl

Tj'ièn Design, bureau voor architectuur en produktontwikkeling, is begin dit jaar door ir Joop de Voogd b.i. BNA opgericht. Tj'ièn is het Chinese woord voor scheppingskracht, een eigenschap die behalve nuttig, vooral ook nodig is in de bouw. Voor De Voogd aanleiding om na 15 jaar gedegen bouwervaring in binnen- en buitenland, als ontwerper, ontwikkelaar en manager, de drang naar 'Tj'ièn' zelfstandig voort te zetten. Dat betekent in de praktijk dot met creatief en organisatorisch talent een relatie met opdrachtgevers wordt aangegaan die uitmondt in nauwe samenwerking en verrassende resultaten. Een van de eerste scheppingen van Tj'ièn Design, is het ontwerp en de realisatie van een gebouw waar mensen zullen wonen & werken. Circa 8000 m2 verdeeld over 11 etages, waar ook voorzieningen op het gebied van horeca en parkeren zijn ondergebracht. Eigen ervaring met de moeilijkheden en weerstanden bij het realiseren van nieuwe ontwikkelingen, zijn motivatie voor Tj'ièn Design om zich aan te sluiten bij Booosting. Bij dit initiatief van gelijkgestemden, kon je als bureau voor architectuur en produktontwikkeling niet ontbreken.

22 APRIL 1993 _________ _

Prefab Produkti Praktii Verslag van e\ biieenkomst b'~' te Panningen

Nevanco Bouw volt onder de NBM-Amstelland Bouwgroep, die zich bezighoudt met activiteiten op het gebied van de Infrastructuur & Milieu, Projectontwikkeling, Utiliteitsbouw, Woningbouw en Handel & Toelevering. Door de volledig gedecentraliseerde organisatiestructuur van de Groep opereert elk aangesloten bouwlid zelfstandig. Uiteraard wordt van elkaars diensten gebruik gemaakt, maar dit is niet vanzelfsprekend. Het gastbedrijf Nevanco richt zich op de woningbouw, voornamelijk op het realiseren van woningbouwprojecten met industriële bouwsystemen. Voor het toepassen van prefab beton casco's wordt nauw samengewerkt met beton leverancier Heembeton. In de sociale sector en premiehuursector is de woningproduktie duidelijk aan het afnemen. Nevanco stemt haar beleid hier op af. Niet meer seriematig standaard bouwen maar dynamisch, flexibel en innoverend. Op het moment dat op de bouwplaats de eerste spade in de grond gaat, starten op diverse plaatsen de prefabpradukties. Na deze kennismaking met Nevanco volgt een bezoek aan de Betonfabriek Heembeton te Beringe voor een rondleiding. Hier worden voorgespannen lichte scheidings­wanden, binnenspouwmuren al dan niet geïsoleerd met spouwisolatie en sluitgevels geproduceerd. De produktie vindt plaats in stalen mallen [horizontaal carrousel­systeem) . Voor het ontkisten van de gereedgekomen elementen wordt gebruik gemaakt van een roterend cilindervormig installatiesysteem. Dit systeem kan elementen zonder problemen uit de kist lichten en opslaan. Het aanbrengen van voorspandraden en het spannen gebeurt per mal.

Aan het einde van de dag werd de praktijk beproefd met een bezoek aan de Bouwplaats (Helmond) Brouwhuis, waar diverse woningen in uitvoer zijn. Met de toegepaste prefabelementen zijn hier speelse vormen gerealiseerd en wordt een aardig en interessant alternatief aan de won i ng markt geboden.

O/af 8reuke/- GeNie Consult

Colofon:

Coördinatie & redactie: Anneke van Dijk Vormgeving: PatricÎa Brouwer. Design Druk: Drukkeri; Hans Trui;en M.m.v.: Eduard Böhtlingk, Olaf Breukel, . Yo/anda Buis, Frank Dreef, Egbert Duim, Jos Lobée, Walter Lockefeer, Jouke Post, Ruud Starren, Miente Slot,Ston Thi;ssen, Ti;s Verburg, Jaàp de Voogd, Jan Westra, Ans Zoutenbier

• 00051n

Workshop Architectuur Maken 11

stichting industrieel bouwen nederland

Op 17 & 18 mei jongstleden hebben ruim 40 Booostingieden en 60 studenten deelgenomen aan de workshop 'Architectuur maken 11', in de Faculteit der Bouwkunde van de TU Delft. Het doel was studenten & docenten te confronteren met ontwerpers & ontwikkelaars. In een nagebootst, verkennend proces van produktontwikkeling is gewerkt aan een negental onderwerpen

met hieraan gekoppelde opdrachten, afgeleid van het hoofdthema 'de intelligente Woning'. Er werd niet alleen maar gewerkt. Tussen de bedrijven door waren er lezingen, gehouden door mensen uit het vak. Parallel aan de workshop liep een tentoonstelling waar Booostingieden hun vorderingen en resultaten op het gebied van gebouwinnovatie en produkt­ontwikkeling lieten zien.

Deze workshop is georganiseerd als voorbereiding op en beproeving van een grootschalige Booosting-activiteit in 1994. Het verzoek van de TU Delft om te participeren in 'Architectuur Maken 11' kwam dan ook als geroepen. Hieronder een impressie van Jan Westra , voorzitter van het bestuur van Booosting.

How to shop in Delft De Booosting-workshop in Delft was een eerste kennismaking tussen de wetenschoppelijke en proktizerende velden. Hoewel de initiële doelstelling de stimulering en de vergar ing van toekomstige afstudeerders in de vakgroep Bouwtechnologie betrof, werd deze gebeurtenis door de unieke verbintenis tussen het bedri jfsleven en de onderwijsinstell ing voor vele deelnemers, gelet op hun reacties meer dan een verplicht nummer. Als student droom je van een spiri tueel daadwerkelijk contact met de werkelijkheid , als bedrijf - zo kan ik mij voorstellen - is de heilige instelling een vesting die je zou willen nemen. En als je dan uiteindelij k in groepjes wordt geplaatst die over a lle lagen en d isc iplines z ijn samengeste ld dan breekt het ij s en ontstaat er iets dat het uite indel ii ke idee of produkt ver te boven gaat: ontwerpers blijken menselijke trekken te vertonen, industrieën bestaan niet, het ziin de mensen die het doen . Niemand weet echt hoe het moet, soms wint de sterkste, maar ook de meest commerciële en de natuurl ijk ook de meest overtuigende scoren hoog.

R evolutie De resultaten worden aan het eind van de bijeenkomst met verve, met enthousiasme, met overtuiging, maar ook soms enigszin s besmuikt gepresenteerd: ons idee betekent revolutie, ons idee is de verheerli jking van onze inspanning. Als toeschouwer loop je in een ongeschoren wei waarin elke spriet moet worden gerespecteerd; waar de bloemen bloeien, blijken de deelnemers ook in wervende zin uitermate creatief. In stilte denk je terug aan de lardering van de bijeenkomst: Crouwel , Henket, Jiricna, Stoop; z ij werden uitgenodigd om hun visies te etaleren als smaakmaker voor de deelnemers. In de workshop werkt de bijdrage als een verzetje: zij laten zien wat zij doen, maar wat doen wij? Er is geen relatie tussen de bijdragen en de inhoud van de workshop. Er worden geen hints gegeven, het gaat blijkbaar om de etalage: dit maak ik, wat jullie aan het doen zij n daar weet ik niets van. Eigenlijk zou de organ isatie van de workshop zich ook moeten bemoeien met de inhoud van de bijdragen. Maar dat veronderstelt dat het scenario bekend is en dat de buitenwacht de ro lverdeling krijgt uitgereikt . Als dat niet gebeurt dan worden de bijdragen ingehuurde omlijstingen. Ik heb genoten van deze interludes .

Hoe het begon bii Joseph Mels Crouwel over Wagon Lits in Amsterdam, Schiphol en het museum De Pont in Tilburg. Architectuur die ontstaat door steeds meer met minder te doen: wegontwerpen noemt hij het. Hubert Jan Henket over de Loopbrug in Arnhem, het Gemeentehuis in Wehl, het nieuwe Gerechtsgebouw in Middelburg en nog veel meer. Architectuur die zo vanzelfsprekend aanhoort dat de beelden haast overbodig worden. Eva Jiricna over haar hele oeuvre. Haar enthousiasme over glazen trappen en metalen constructies die worden gedetailleerd alsof ze uit de etalage van een juwelier komen. En over haar bekentenis dat voor haar de Architectuur bij Joseph begon, werd die avond nog lang doorgepraat. Kees Stoop was uitgenodigd omdat hij in Frankrijk ervaring heeft met het opzetten van onderwijs in een vergelijkbare richting . De suggestie was gewekt dat hij zou putten uit zijn periode met Jean Prouvé, maar dat bleek een misvatting; zijn boodschap betrof de openbaarheid van de wetenschap. Een open democratische structuur voorkomt het celsgewijze bekrompen bezit van kennisfragmenten .

... TRAPDETAIL VAN DE JOSEPH SLOANE STREET SHOP, LONDEN

D I

booosting

Zin, onzin?

NIEU1NSBRIEF

De laatste bijdrage bracht de gebrekkige relatie tussen de workshop agenda en de lezingen het sterkst naar voren. Well icht had een goede verstaander de behoefte gekregen de aard van de opleiding , de inhoud van het onderwijs en de relatie met het bedri jfsleven aan de orde te ste llen. Nu vertrok men eensgezind naar de maquette-werkplaats, om zich over te geven aan Architectuur MAKEN. Mijn advies zou zijn: handhaaf de formule, ent de lezingen op de opgaven, betrek de sprekers in de afrekening. Dat vereist een intensivering van de probleemstelling.

ir Jan Westra TU Eindhoven Voorzitter van het bestuur van Booosting

... KANTOORGEBOUW MET HOTEL VAN BENTHEM CROUWEL, AMSTERDAM

Na de workshop zijn een aantal mensen gevraagd Booosting verslag te doen van de zin en onzin van de workshop.

Uitersten •••• "Zin , onzin / onzin , zin: beide uitersten waren te horen op deze workshop: opmerkelijk, volgens Walter Lockefeer van Ima Summis, was - althans voor de groep voorzieningen - dat naar mate de workshop vorderde men steeds zinniger over "onzin " ging denken. Frappant was het, dat de studenten - in tegenstelling tot wat men zou verwachten - in hun benaderingswijze veel realistischer, pragmatischer en traditioneler waren dan de vertegenwoordigers van de industrie, de produktontwikkelaars en de architecten. . Traditioneel denken versus creatief denken dat was de uitdaging van de workshop: de groep voorzien ingen is die uitdaging ten volle aangegaan . Of het resultaat zinnig was, daar kan over gediscussieerd worden. Conceptueel was het in ieder geval wel " ••••

Verfrissend •••• " De uiteindelijke zin en onzin van een workshop bestaat volgens Stan Thijssen van Landmark, uit het zoeken naar uitdagende, verfrissende en innoverende oplossingen voor de gestelde problematiek . De onderwerpen waren veelbelovend. De resultaten na twee dagen workshoppen zijn ondergeschikt aan het informeel samenzijn en de integratie van studenten met het bedrijfsleven " .; •••

Futiliteitsfactor .... " De workshop bleek een meltingpot van creativiteit en praktische oplossingen. Egbert Duim van Brakel interieurgroep memoreert een fantastisch samengaan en schrijft dat Brakel als sponsor(?) van Booosting terug kij kt op een bijzonder geslaagde workshop. Met name de woorden van de voorzitter tijdens de eerste avond suizen nog door: 'het belang van de futiliteitsfactor' of ' je steekt er altijd wel iets van op' ••••

Grotere onzin Zelden hoorde Miente Slot van Somfy Nederland grotere onzin •••• " Presentaties die voorbij saaiheid gaan en uitmonden in een collectieve slaap. Terwijl het tempo en de dec ibellen van de sp,reker per woord afnemen, probeert het publiek krampachtig het hoofd omhoog en de ogen op te houden. Oren zijn al afgehaakt, deels door in de steek latende techniek, maar voornamelijk te wijten aan de saaie traagheid waarin volstrekt on interessante boodschappen geformuleerd worden. Een ochtend kan lang, heel lang duren. Spreken in het openbaar is een vak. Het is te leren. Visioenen van braakliggende marktsegmenten vol stotterende techneuten en producenten. Het geld ligt op straat. Ik beg in me uitstekend te vermaken" ••••

Nieuwe contacten •••• " Voor het bedrijfsleven werd dUideli jk dat workshops kunnen bijdragen tot nieuwe contacten, ideeën en samenwerkingsverbanden, volgens Yolanda Buis van Post Ter Avest Architecten . Het biedt toch zeker perspectieven om een gemotiveerde groep in een workshop doelgericht en met zakel i jk belangen met een thema te confronteren?" ....

Een aantal resultaten 'Het ontwikkelen van nieuwe kansrijke ideeën om slimmer te bouwen, het gebouw te verbeteren of een hogere kwaliteit

van onze wijze van wonen in de toekomst te realiseren, wordt vaak beperkt door allerlei praktische zaken, als technische of technologische ontwikkelingen, prijsvorming, markt-acceptatie enzovoorts. Laten we ons bij deze gelegenheid hierdoor niet remmen maar op de manier waarop bijv. de gebroeders Das dat doen, slechts met een aantal beperkte uitgangspunten over de ontwikkelingen in de toekomst een aantal mogelijkheden aangeven gericht op het bouwen, werken en wonen in de toekomst. Ontwerpen met een lach en een traan ; niets moet, alles mag!'

Met deze introductie, schitterend geformuleerd door industrieel ontwerper Jaap Koning, werden de negen groepen geïntroduceerd : Comfort - Transport - Aanvoer, opslag & verwerking en afvoer, Veranderen of Flexibel Gebruik -Voorzieningen - Prefab bouwen en relatie constructies - Buitenboel - Milieu - Franje .

NIEU""SBRIEF booosting

Eind juli van dit jaar verschijnt een boekje waarin de resultaten en ontwikkelingen staan beschreven en gepresenteerd. Resultaten die er niet om liegen : een remote control harig huisdier voor uw plezier; vrij in te delen ruimten, kookunits die overal te plaatsen en moeiteloos in een eettafel voor 8 personen te veranderen zijn, hangende tuinen als de casa colgada's van Ronda, zeepbellen die inbraakbeveiliging symboliseren, gebouwhuiden als puisten,

\

draaiende weersa fhankelijke muren, spiegels aan het plafond, als klap op de vuurpijl die caravan, die je - al naar gelang je huiselijk situatie - op een tapijt van perslucht eenvoudig naar de stad kunt blazen waar je dochter gaat studeren en ga zo maar door. Hieronder een aantal ontwikkelingen:

o m f .~~:::::="-IIIIIIIIIIII!II en dergelijke bij een wisselend

mogelijk zonlicht zo diep mogelijk een ontwi n Bochove van Alcoa Systems, Twan Meisters van

p, Hans de Vlieger van SomfY. J)l ederland, Yolanda Buis van Post ter Avest Architecten n rman Hardglas en de stud~~en Melcher de Bosch Kemper, Juul Rensen, Joost Vos

nam als uitgangspunt de produkten van de overige 'producerende' groepsleden toe te eel hiervan is dat je zo meer te weten komt over de verschillende produkten en vooral hoe

andere manier kunt toepassen dan bij de producent bekend is. Het aluminium plafond van Iv"'h r~'PPld en het zwevend plafond van Phantasy glas van Pieterman Hardglas zou de

om het idee te verwezenlijken . Gerecycled als 'Iow-e' glas zou het Phantasy glas nog verwarmde broekenpers, zodat in optima forma het thema comfort was

Voorzieningen Er zijn zoveel kleine dingen om ons heen zo vanzelfsprekend, zoals het stopcontact, de kraan, de deurkruk, de voordeurbel, een vlaggestok, de huissleutel, de brievenbus etcetera. De groep Voorzieningen o.a. bestaand uit Walter Lockefeer van Ima Summis, Jaap Koning van Brouwer en Koning, Jan Krens van Handelsonderneming Krens en de studenten Saskia 'babbel' de Vries, Maarten Piek, Dorieke van Steeg en Djacco 'puntje puntje', koos voor de deur van de toekomst. Deze deur werd van multifunctioneel (beeldschermen/modem/beveiligingen, etcetera) tot een semi-permeabel vlies en hield aldus op als deur te bestaan.

Buitenboel De directe omgeving van het gebouw begint steeds belangrijker te worden. Waren vroeger veel zaken bij de woning qua inspanning een noodzakelijk kwaad en puur praktisch van opzet, de hieraan gestelde eisen en wensen worden steeds ~. t zwaarder. Vormgeving staat daarbij voorop. Enkele voorbeelden: straatmeubilair, de buitenbrievenbus, de groene uln [Oren afvalbakken, glasbakken, het tuinpad, de tuin, het schuurtje en andere goedbedoelde rommel. Het designen van goede oplossingen hiervoor is moeilijk, omdat juist deze produkten het beeld vervuilen. De vraag, om een goede werkzame en esthetisch fraaie oplossing voor verticaal tuinieren vanwege ruimtegebrek in ons land te bedenken, was aanleiding voor Stan Thijssen van Landmark, Ad Tuns van architectenbureau Tuns + Horsting, Flip Teygler van Polydak en de studenten Sander Dekker en Ruben van der Laan, om met een oplossing te komen die alle Booosting gedachten en aangeslotenen samenbrengt, echter die in de nabije toekomst nog niet te realiseren valt. Het idee erachter is het Westland verticaal. In een n-etage gebouw, heeft iedere woning een kas. Deze kassen zijn gestapeld tot torens en kunnen worden losgekoppeld van het gebouw. Zo zoekt de 'kasflat' zijn ideale stand op qua zonnestand en dergelijke als deze is losgekoppeld . Als de • ~ bewoner dat wil, kan hij zijn kas op afstand ""'%- >

terugroepen om zo als het ware zijn gewassen te oogsten in zijn eigen kamer op de n-de etage.

~l

boposting N.EU~SBR.EF -

Franie Onze omgeving wordt leuker, vrolijker en kwalitatief beter gemaakt door allerlei - vaak schi jnbaar - overbodige d ingen om ons heen. Vroeger waren ornamenten bij gebouwen haast vanzelfsprekend en vormden de signatuur van de meester

c:: ontwerper. In onze technocratische samenleving wordt sier al gauw als kitsch ervaren. We noemen dit maar even de Franje aan het gebouw; de extra's die bij het z ien de verbazing, een glimlach of walging oproepen; de cannelures aan het gebouw. Een

""-= van de opdrachten hierbij: ontwerp een high-tech vlaggestok voor de

,~ modale Nederlander. Dit was voor de werkgroep, bestaande uit Arno AI van Pieterman Hardglas, Guus Timmermans van de TU Eindhoven, Marcel Vroom van Landmark en de studenten Martin Beyering, Ronaid Peters en Gert Joost Peek aan leiding om een uitdag ing

voor de gewone man te formuleren. Niet zomaar een vlaggestok, maar een intelligente luifel, door de conven ti onele, bijna verdwenen luifel nieuw leven in te blazen. Dus behalve dat de luifel bescherming biedt en als versiering fungeert, ook door middel van opbouwmodules de fu nctiona liteit verhogen met bijv. verlichting, deurbel, intercom, bewaking, antwoordapparaat, deurbel en doorschakelsysteem via de ptt lijnen, vlaggemast integratie, fietsenstandaard, bl iksemafle iding, verhuiskraan, deurmat, zonnemat, enzovoorts ......... Tegen koninginnedag ligt de module met de vlaggemast bij de Gamma in de aanbieding.

Prefab Bouwen De kernvraag of de trend van een drager­inbouwpakket wordt voortgezet of da t er ook 'zelfdragende' gebouwen worden ontwikkeld in de toekomst, is in dit kader niet zo essentieel. We beperken ons even tot het produceren van gebouwonderdelen gemonteerd tegen dragende constructies.

---......,....--

x Om de invloed van licht, lucht en waterstroom te beheersen richtte deze groep (Michie l Cohen van CE PEZED en de studenten Roland Hoekstra, Rob Mees ten Oever, Herbert Hofstad en Robert Tromp) zich o.a. op een multifunctioneel kl imaatbeheersingssysteem. Door coating met poriën te combineren met stroomdraden, zijn de poriën te regelen qua stand . In open toestand zij n de stroomdraden positief dan wel negatief, terw ij l in gesloten toestand de stroomdraden neutraal zijn en er geen licht-, lucht- of waterstroom mogelijk is.

Wat rest er nog •••••••• Met de opgedane ervaring en de al lopende ontwikkelingen gaan Booosting aangeslotenen verder werken op 14

september 1993 tussen 14.00 en 17.00 uur tijdens de volgende produktontwikkelingsbijeenkomst in Hilversum. Hier zal het accent komen te liggen op onderwerpen als :

• De voortgang van de lopende ontwikkelingen • Nieuwe onderwerpen • Kansen en bedreigingen • Nieuwe ontwikkelingspartners • Financiering & subsidies

Booostingieden ontvangen begin augustus meer informatie over deze bijeenkomst. Noteer nu vast de datum (14.09.93/14.00 - 17.00 uur) in uw agenda. Indien u als niet aangeslotene geïnteresseerd bent, kunt bij het secretariaat terecht voor informatie over Booosting en het aangeslotenschap. •