Blikopeners boek

stedelijk museum

amsterdam

BlikopenerBoek

Blikopen

erBoek

Wie zijn de Blikopeners? W

at doen ze? Hoe gaan ze te Werk?

dit BlikopenerBoek BeantWoordt al deze vragen. sinds

septemBer 2008 zijn de Blikopeners W

erkzaam in Het stedelijk m

useum.

de Blikopenergroep Bestaat uit vijftien amsterdam

se jongeren tussen de 15 en 20 jaar. zij zijn afkom

stig van verscHillende opleidingen en uit verscHillende delen van am

sterdam en HeBBen diverse acHter-

gronden. zij geven rondleidingen, advies en Hun kritiscHe mening

over verscHillende onderdelen van Het museum

. ook organiseren zij activiteiten voor jongeren. kortom

: zij HeBBen de leukste BijBaan van nederland! aan de Hand van korte Biografieën, intervieW

s, colum

ns en Beeld leer je alles over dit Bijzondere project van Het stedelijk m

useum. Het Boek is gem

aakt door Blikopeners zelf, onder Begeleiding van en in sam

enWerking m

et collega’s van Het stedelijk m

useum.

coverfinal_finalcutoutslogo.indd 1 29-09-10 12:50

COLOfON

CONCept, tekst eN prOduCtie:Pia Canales, Tomek Whitfield en:

Anouk Friedli, Bilal Abou Alanwar, Boes

Schoonderwoerd, Caressa Wolff, Floor

van Hulsen, Lennart Bügel, Lisa Konno,

Mirelva Berghout, Primo Versteeg, Tom

Bakker, Yoram van de Vall (Blikopeners

2008-2009 Stedelijk Museum)

Rixt Hulshoff Pol, Marlous van Gastel

(Stedelijk Museum) en Karien Vermeulen

(Diversion)

redaCtie NL:Marie Baarspul, Amsterdam

redaCtie eNG:Material Means, Los Angeles

VertaLiNG:Holden Translations & Texts, Amsterdam

fOtOGrafie:Angeline Swinkels, Ernst van Deursen,

Joren Frielink, Gert Jan van Rooij,

Lorelei Heyligers (portretten bij de

biografiën), Tomek Whitfield (o.a.

portret Ann Goldstein)

BijdraGeN:Ann Goldstein, Patrick van Mil, Geurt

Imanse, Leontine Coelewij, Nicole

Delissen, Bart Rutten, Marten Jongema,

Martijn van Nieuwenhuyzen, Manuela

Hoekstra, Marianne Bargeman, Job

Schroën, Joost Vos

adVies:Marten Jongema, Marie José Raven,

Marjolijn Bronkhuyzen,

Linda van Deursen, Laurenz Brunner

ONtwerp:Christian Isberg

Michel Keppel

eeN teLeursteLLeNd sCuLptuur:Arnar Asgeirsson

druk:robstolk®

OpLaGe:1500 NL 1000 ENG

Stedelijk Museum Amsterdam, educatie

en publieksbegeleiding, augustus 2010

Meer informatie?

www.stedelijk.nl/educatie

[email protected]

[email protected]

daNk!

Het Stedelijk Museum, Diversion en

Blikopeners danken het VSBfonds,

SNS REAAL Fonds en de Mondriaan

Stichting voor het mogelijk maken van

het project Blikopeners.

Daarnaast wil het Stedelijk Museum

graag Renske van Leeuwen, Anna Jordans,

Wietske Mous, Kai Pattipilohy, Karien

Vermeulen, Manpower, Sitefilms, de

vader van Pia, n8, De Nieuwe Kerk en

het Van Gogh Museum bedanken voor hun

inzet en bijdrage aan Blikopeners

2008-2009 en het Whitney Museum of

American Art, Statens Museum for Kunst

en Tate Modern voor inspiratie en het

delen van ervaringen.

Colofon / Dank!145


BLIKOPENERSSTEDELIJK MUSEUM

AMSTERDAM

1-8-Index_Foreword_Intro.indd 1 16-09-10 12:36

Inho

udBl

Ikop

ener

BIo

’sBl

Ikop

ener

BIo

’sre

dact

Ione

elre

dact

Ione

el

Voor

woo

rd

4-5

Inle

IdIn

g6-9

waa

rom

BlI

kope

ners

?13-20

BlIk

open

ers

man

Ifes

to25-32

BlIk

open

ers

aan

het

woo

rdoV

er w

erke

n uI

t de

col

lect

Ie

Van

het

sted

elIj

k m

useu

m37-52

kleu

rpla

at57-60

foto

’s V

an B

lIko

pene

rs a

an h

et w

erk,

ac

tIVI

teIt

en e

n eV

enem

ente

n65-68

Idee

-In-

BlIk

73-76

coll

ega’

s oV

er B

lIko

pene

rs81-88

maa

k je

eIg

en Id

ee In

BlI

k93-96

BIla

l en

prI

mo

In d

e Ba

dkuI

p101-104

Zoek

de

Vers

chIl

len

109-112

tom

ek e

n pI

a In

terV

Iew

en a

nn g

olds

teIn

117-124

BlIk

open

ers

In d

e m

edIa

(sel

ectI

e)129-132

een

tele

urst

elle

nd s

culp

tuur

137-140

BlIk

open

erBe

grIp

penl

Ijst

142-144

colo

fon

145

dank

!145

anou

k fr

Iedl

I10-12/21

BIla

l aB

ou a

lanw

ar22-24/33

Boes

sch

oond

erw

oerd

34-36/53

care

ssa

wol

ff54-56/61

floo

r Va

n hu

lsen

62-64/69

lenn

art

Büge

l70-72/77

lIsa

kon

no78-80/89

mIr

elVa

Ber

ghou

t90-92/97

pIa

cana

les

98-100/105

prIm

o Ve

rste

eg106-108/113

tom

Bak

ker

114-116/125

tom

ek w

hItf

Ield

126-128/133

Yora

m V

an V

all

134-136/141

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......


“WAAROM EEN BOEK vAN PAPIER?

WAAROM NIET EEN DIgITALE UITgAvE?”

Tijdens onze eerste ontmoeting met de ■Blikopeners■* was dit één van onze vragen. Het antwoord kwam van Mirelva:

Zo’n beetje de hele groep stemde in. Blikopener Tomek bleek zijn e-mails zelfs nog het liefst uit te printen. Een eyeopener voor wie verwacht dat jongeren alleen via nieuwe media communiceren.

*Woorden tussen ■ kun je opzoeken in de Blikopenerbegrippenlijst achterin het boek.

“EEN BOEK IS TASTBAAR, JE KUNT hET PERSOONLIJK OvERhANDIgEN, fAcE TO fAcE. DIgITAAL IS TOch IETS ExTRA’S.”

Voorwoord door Ann Goldstein en Patrick van Mil

4


De Blikopeners hadden ons veel meer te

vertellen. Uit hun flamboyante

presentatie over ■kunst■, het Stedelijk Museum en evenementen die

zij organiseerden sprak een grote

betrokkenheid. Het is duidelijk dat de

diverse, maar ook hechte groep jonge

■peer-educators■ afgelopen anderhalf jaar een diepgaande verbinding met het

Stedelijk is aangegaan. En dat

raakte ons enorm. Het is de missie van

het Stedelijk Museum om de liefde voor

kunst en het instituut over te dragen

bij een breed publiek. De Blikopeners

demonstreren hoe je die missie

al op jonge leeftijd met passie kan

uitdragen.

Net als de Blikopeners zijn wij

‘vers’ bij het Stedelijk. Dat het

museum een innovatief jongeren-

project initieerde, waarin

het behouden van een frisse blik

de kern vormt, was voor ons

een zeer aangename ontdekking.

Met de waardevolle bijdrage

die jongeren aan een culturele

organisatie kunnen bijdragen

waren wij al bekend. Zo maakte

Ann in Los Angeles in het MOCA

van dichtbij mee welke

wederzijdse voordelen dit

oplevert voor jongeren en een

museum. Eenmaal bij het Stedelijk

hoorden wij vele positieve en

enthousiaste reacties over

Blikopeners. Zowel extern bij een

jong publiek, als intern bij de

museumcollega’s. Dit project is

zonder meer geslaagd, zoveel is

wel duidelijk.

Dat betekent niet dat we nu tevreden

achterover kunnen leunen. Deze

bijzondere ‘succesformule’ van de

afdeling educatie willen we niet enkel

consolideren, maar graag op een

nog hoger plan tillen. Straks… met een

heropend museum, met de collectie en

prachtige tentoonstellingen in het

verschiet… kunnen de Blikopeners van

de toekomst nog meer schitteren.

Wij vertrouwen erop dat de Blikopeners

er in slagen om een steeds grotere

kring jonge kunstliefhebbers bij het

Stedelijk Museum te betrekken en

de ogen te openen voor de verrijkende

wereld van kunst en cultuur.

Graag willen wij de Blikopeners

bedanken voor hun fantastische

bijdrage tot nu toe. Wij kijken

er naar uit om met hen van

gedachten te blijven wisselen

over tal van museumzaken.

Dat houdt ook ons ‘vers’. Op de

toekomst van de Blikopeners!

De directie van het

Stedelijk Museum,

Ann Goldstein

&

Patrick van Mil

Voorwoord door Ann Goldstein en Patrick van Mil

5


BESTAAT ER NOg EEN ANDERE BLIKOPENER DAN DIE IN JE KEUKENLA? JAzEKER! WAT zIJN DAT DAN vOOR BLIKOPENERS? WAT DOEN zE? hOE gAAN zE TE WERK?Het boek dat je in handen hebt is het enige echte

Blikopenerboek dat al deze vragen beantwoordt. Het

boek is gemaakt door Blikopeners zelf, onder

begeleiding van en in samenwerking met collega’s

van het ■Stedelijk Museum■.Sinds september 2008 zijn de Blikopeners

werkzaam in het Stedelijk Museum. De

Blikopenergroep bestaat uit vijftien

Amsterdamse jongeren tussen de 15 en 20 jaar.

Zij zijn afkomstig van verschillende

opleidingen en uit verschillende delen van

Amsterdam en hebben diverse achtergronden.

Zij geven rondleidingen, advies en hun

kritische mening over verschillende onderdelen

van het museum. Ook organiseren zij

activiteiten voor jongeren. Kortom: zij hebben

de leukste bijbaan van Nederland!

EEN BLIKOPENER hEEfT LETTERLIJK EEN OPEN ‘BLIK’ EN EEN OPEN MIND vOOR KUNST, ■vORMgEvINg■ EN hET MUSEUM. Zij openen ‘blikken’ van anderen en gebruiken daarvoor hun persoonlijke ervaring en kennis. Blikopeners creëren uitwisseling tussen jongeren en kunst en vormge-ving. Zij zorgen dat jongeren meer vertrou-wen krijgen bij het interpreteren van kunst en het vormen van een eigen mening daarover.

Inleiding6


hET STEDELIJK vINDT hET BELANgRIJK DAT JONgEREN IN hET MUSEUM EEN STEM hEBBEN

vOOR BLIKOPENERS WERKT hET STEDELIJK SAMEN MET ■DIvERSION■, EEN cREATIEf BUREAU vOOR MAATSchAPPELIJKE INNOvATIE

Het museum hoort graag de visie van jongeren op

■moderne kunst■ en ■vormgeving■. Met hun frisse kijk op de organisatie, ■collectie■, communicatie en educatie openen zij ‘blikken’ van museummedewerkers.

Het Stedelijk wil graag samen met jongeren nadenken

over een vorm van museumbezoek in hun vrije

tijd. Dankzij Blikopeners vormt zich een jong, goed

geïnformeerd, kritisch museumpubliek en bouwt

het museum aan een duurzame relatie met jongeren in

de stad.

Diversion vertaalt maatschappelijke vraagstukken

naar concrete projecten. Blikopeners is geïnspireerd

door succesvolle voorbeelden zoals Raw Canvas van

Tate Modern in Londen en Youth Insights van het

Whitney Museum in New York. En op hun beurt zijn de

Blikopeners van het Stedelijk weer een voorbeeld voor

andere musea.

Aan de hand van korte biografieën, interviews,

columns en beeld leer je alles over dit

bijzondere project van het Stedelijk. Wat is

het favoriete kunstwerk van Bilal? Hoe

denkt directeur Ann Goldstein over jongeren in

het museum? Hoe heeft ■conservator■ Bart Rutten het ervaren om met de Blikopeners te werken?

Inleiding7


gENIET vAN hET BLIKOPENERBOEK!

ANOUK fRIEDLIBILAL ABOU ALANWAR BOES SchOONDERWOERD cARESSA WOLfffLOOR vAN hULSENLENNART BügELLISA KONNO

MIRELvA BERghOUTPIA cANALESPRIMO vERSTEEg TOM BAKKERTOMEK WhITfIELD YORAM vAN DE vALL(BLIKOPENERS)

RIxT hULShOff POL & MARLOUS vAN gASTEL (AfDELINg EDUcATIE)

Inleiding8


BILK

OPEN

ERS-

GROE

P SE

PtEm

BER

2008

9-21-Anouk+Why.indd 9 16-09-10 16:05

Woont in

SCHooL

100% Zwitsers.

Klein zusje van negen

jaar.

Toneelspelen, schrijven,

schilderen, films kijken,

dansen, basgitaar spelen.

Wat zou je doen met 10 miLjoen?

‘Whatever works’, uit

Woody Allen’s nieuwe

film.

ik erger mij aan

Kunst is altijd ooit

revolutionair of

vernieuwend geweest.

Momenteel Mr. Big Stuff

van Jean Knight, daar

word je heel gelukkig

van!

Acteur Nicholas Cage.

Amsterdam (bij mijn

moeder in De Pijp, bij

mijn vader in Oost).

Favoriet Liedje

Montessori Lyceum

Amsterdam.

idooL

BroertjeS en/oF zuSjeS

HoBBy’S

Een eigen fairtrade

modemerk opzetten, een

echte Hollywood

blockbuster maken, een

groot benefietfestival

organiseren, ik zou

gaan reizen, een huis

kopen en een groot feest

geven. aCHtergrond

Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?

Mensen met een lachtick en

mensen zonder zelfspot,

het weer in Nederland

en dingen die ik niet kan,

zoals sudoku’s.

Favoriet Citaat

Anouk Friedli10

9-21-Anouk+Why.indd 10 16-09-10 16:05

anou

k Fr

iedL

i GEB

. 20

OKt

OBER

199

2

9-21-Anouk+Why.indd 11 16-09-10 16:05

Bij een museum denk ik meteen aan een groot saai geBouw waar het warm is, muf ruikt en waar veel te veel dingen hangen om te kunnen Bekijken. en waar naast ieder kunstwerk ook een Beschrijving hangt in zo’n klein letter-type dat je er geeneens aan Begint. het lijkt mij dus Best wel een uitdaging om dit Beeld (en ja, precies zo’n Beeld heBBen de meeste jongeren van musea) te veranderen.

Favoriet eten

Ik wil later eigen to-

neelproducties maken.

Probeer alles te doen

waar je misschien geluk-

kig van wordt.

Wat maakt jou zo SpeCiaaL?

Muziek of theater, het is

het soort ■kunst■ waar ik

energie van krijg.

Ik geef dingen pas op als

anderen al lang weer aan

iets nieuws zijn begon-

nen, ik geloof er heilig

in dat altijd alles goed

komt.

Favoriete kunStvorm

Wat WiL je Later Worden?

Ratatouille met couscous,

lamskoteletjes gebakken

in olijfolie, boter en

knoflook en daar tot slot

tzatziki met munt en

koriander bij.

LevenSmotto

Anouk Friedli12

9-21-Anouk+Why.indd 12 16-09-10 16:05

Waarom ■Blikopeners■?

Pia en Tomek interviewen

Marlous van Gastel

(■Stedelijk Museum■)

en

Karien Vermeulen

(■Diversion■)

Waarom Blikopeners? 13

9-21-Anouk+Why.indd 13 16-09-10 16:06

Marlous van Gastel en Karien Vermeulen

hebben het project opgestart.

Marlous van Gastel werkt bij de afdeling

educatie van het Stedelijk Museum.

Karien Vermeulen werkt als adviseur bij

Diversion. Zij hebben elkaar gevonden

in hun passie om ■kunst■ en maatschappij

te combineren. Om meer te weten te

komen over het ontstaan van Blikopeners

voerden wij, Pia en Tomek, een goed

gesprek met de grondleggers.

Blikopeners Bestaat nu meer dan een jaar,

maar hoe is het ontstaan?

Waarom Blikopeners? 14

9-21-Anouk+Why.indd 14 16-09-10 16:06

Waarom Blikopeners?

Wanneer en hoe kWam hetidee Blikopeners tot stand?

Marlous van Gastel: In 2004 liep ik stage

voor mijn studie kunstgeschiedenis bij

het Whitney Museum of American Art

in New York. Ik ging daar naar toe

omdat ik vooral geïnteresseerd was in

hun jongeren- en familieprogramma’s.

Het jongerenprogramma van het

Whitney heet Youth Insights, in vijf

maanden heb ik alles in mij opgenomen

wat met het project te maken had.

Het was toen al een droom een

soortgelijk project in Nederland op te

zetten. In 2006 schreef ik mijn

scriptie over inspirerende voorbeelden

uit de VS en Engeland en de maatschap-

pelijke relevantie van musea en

noemde daarin Youth Insights. Wietske

Mous en Karien van Diversion hadden

de scriptie gelezen. Zij dachten: ‘Hé,

zoiets willen wij in Nederland

ook opzetten’. Wietske en Karien namen

contact op met verschillende musea,

waaronder het Stedelijk. Tijdens een

afspraak met hoofd educatie Rixt

Hulshoff Pol kwamen Wietske en Karien

erachter dat ik bij het Stedelijk

werkte. Het kon geen toeval zijn… We

waren allemaal direct enthousiast en

zijn een plan gaan schrijven.

Karien Vermeulen: Wij (Diversion)

werkten al aan museumeducatiepro-

jecten met jongeren, waar wij

gebruik maakten van ■peer educa-tion■ via formeel leren (scho-len). Dit is een project dat via

informeel leren (buiten school)

gaat. Om die reden vonden wij het

extra interessant. Wij kwamen in

contact met het Stedelijk. Omdat

Marlous daar werkte en ervaring

had in New York was het Stedelijk

uitermate geschikt. Wij hebben

samen een plan geschreven en dat

werd voor 100% gehonoreerd.

Vervolgens hadden wij vlak voor

de zomer van 2008 een budget en

gingen wij op zoek naar jongeren.

hoe lang heeft de voorBereiding geduurd?

K: In november 2007 was het plan af, in

de zomer van 2008 wisten wij zeker dat

het doorging.

Waarom vond het stedelijk het een goed idee?

M: Nadat Rixt en ik het plan omarmden,

gingen wij ermee naar de directeur

en de ■conservatoren■. Zij waren direct enthousiast vanwege het ver-

nieuwende karakter en omdat zij graag

zien dat jongeren betrokken worden

bij het museum.

is toen ook de naam Bedacht?

M: Die heeft Rixt bedacht, zij is daar

erg goed in. Wij wilden een Nederland-

se naam, geen ‘hippe’ Engelse term.

Waarom vijftien jongeren?

M: Dat is eigenlijk omdat dat bij Youth

Insights ook zo was. En wij hielden

er rekening mee dat in de loop van het

project een paar zouden afvallen,

dus dan bleef er nog wel een mooie

groep over.

K: Het was ook niet teveel, een

goede training is lastig

met een te grote groep.

M: Ik heb het ook steeds ervaren

als genoeg. Minder dan vijftien zou

te weinig zijn. Bijvoorbeeld bij

een avondprogramma, dan wil je vier

rondleidingen tegelijk, daar ben

je dan acht Blikopeners voor kwijt.

Dan heb je ook nog Blikopeners nodig

op andere plekken.

15

9-21-Anouk+Why.indd 15 16-09-10 16:06

Waarom Blikopeners?

Wat Waren jullie verWachtingen vooraf en in hoeverre komen die overeen met hoe het nu gaat?

K: Wij hebben ons altijd voorgehouden

dat je in zo’n ■pilot■ moet toetsen wat wel en niet werkt en dat het een

groeimodel is. Wij hadden vanaf het

begin niet verwacht dat heel Amsterdam

meteen de Blikopeners zou kennen,

zoiets heeft tijd nodig. Wat ik een van

de belangrijkste leerpunten vind, is

dat de meeste Blikopeners het

rondleiden heel leuk vinden en dat het

ook heel goed werkt naar het publiek

toe. Daar zijn wij heel tevreden

over. Wat ik nog een beetje een

moeilijk punt vind is dat wij verwacht

hadden dat jongeren vanzelfsprekender

hun eigen netwerk meenemen in zo’n

evenement. Sommige doen het wel, maar

sommige ook niet. Ik ben er alleen

niet achter waarom niet. Want dat is

wel de bedoeling van het project.

Dat het directe netwerk van de Blik-

openers actief betrokken is en komt.

M: Ik had veel verwachtingen omdat

ik andere programma’s kende, ik

kon het ergens mee vergelijken.

Mijn verwachtingen werden steeds

overtroffen. Wij moesten snel

werven, het was zomervakantie,

dus hoe bereik je dan jongeren?

Ik had niet verwacht dat er

zoveel aanmeldingen zouden zijn

(100!). Ook ben ik heel tevreden

dat het gelukt is om een leuke,

diverse groep te maken. Het was

wel zo dat 70% van de aanmelding-

en blanke, hoogopgeleide, enthou-

siaste meisjes waren, dus daar

was zeker geen tekort aan. Vooral

de rondleidingen overtroffen

mijn verwachtingen. We hebben

echt talenten binnengehaald.

hoe heBBen jullie de Blikopeners geselecteerd? K: We zijn begonnen met het uitzetten

van de vacature via allerlei kanalen.

Via scholen, docenten, maar ook via

jongerenwerk, Pal West, CJP etc.

Vervolgens hadden we een aantal crite-

ria: jongeren met verschillende

interesses en achtergronden, spreiding

over stadsdelen, gelijke jongens/

meisjes-verhouding, verschillende

leeftijden en opleidingsniveaus.

Constant hielden wij ook de samenstel-

ling van de groep in ons achterhoofd.

maar Waarom?

K: Omdat je niet wilt dat je teveel

een uniforme groep hebt en maar één

groep bereikt. Je wilt dat de groep

uitstraalt dat het voor iedereen

interessant kan zijn. Verschillende

typen jongeren brengen verschillende

typen jongeren mee, je hoopt zo

de grootste, en meest brede groep te

bereiken.

M: Wij hebben ook gelet op de

‘open blik’. Wij hadden twee

groepen jongeren die

solliciteerden:’heel vertrouwd

met kunst’ en ‘nog nooit in

aanraking gekomen met kunst en

musea’. Voor de creativiteit

en om als museum veel frisse

ideeën te krijgen, hebben

wij gezocht naar diversiteit.

Wij wilden dat ongeveer de helft

nog niet veel in aanraking was

geweest met kunst en cultuur.

Zij weten het best hoe je andere

jongeren enthousiast kunt maken

voor kunst en cultuur ook als

je er nooit veel mee in aanraking

bent gekomen.

16

9-21-Anouk+Why.indd 16 16-09-10 16:06

Kari

en V

erM

eule

n

9-21-Anouk+Why.indd 17 16-09-10 16:06

Mar

lou

s Va

n G

aste

l

9-21-Anouk+Why.indd 18 16-09-10 16:06

Waarom Blikopeners?

Was het een tekort of juist een kans dat de eerste Blikopeners gelanceerd Werden in een tijd Waarin er geen écht open museum Was?

K: Als ik heel eerlijk ben vind ik het

vooral voor jullie achteraf gezien een

tekort. Er waren meer drempels. Wij

waren niet ‘thuis’, het kantoor zit op

een onhandige locatie en wij hebben

minder op zaal kunnen oefenen. Als wij

een open museum zouden hebben zou dat

opgelost zijn.

M: Ik denk ook dat het een tekort

was, maar wij zijn er supergoed

mee omgegaan. Wij hebben ons er

absoluut niet door laten

belemmeren. Een kans die wij dan

niet hadden gehad, was ■De Bouwkeet■. Jullie konden daar werken en wij zijn ermee naar

■Lowlands■ gegaan. Dat ging heel goed. Jullie kregen de kans om

workshops te organiseren, op een

relatief makkelijke manier.

K: De workshops die jullie gaven waren

positieve verrassingen. Die vorm

van workshops geven willen wij zeker

houden, ook in het nieuwe museum.

M: Bovendien hebben wij nu twee

andere instellingen enthousiast

gemaakt voor jongerenprogramma’s

(De Nieuwe Kerk en het Van Gogh

Museum).

hoeveel tijd neemt Blikopeners in ten opzichte van je andere Werk?

M: Dit jaar is weer anders dan vorig

jaar, eigenlijk is mijn baan elk jaar

anders. Vorig jaar was het een beetje

50-50 tussen Blikopeners en De

Bouwkeet, waarbij het soms overlapte,

zoals op Lowlands of bij workshops.

K: Bij mij was het op sommige

momenten wat minder, omdat ik

natuurlijk extern ben betrokken,

daardoor kan ik makkelijker

afstand nemen als ik even geen

tijd had. Ik heb daarnaast grote

andere projecten gedaan.

Wat is jullie Baan dan naast Blikopeners?

K: Het ontwikkelen en uitvoeren van

maatschappelijke projecten op het

gebeid van jongeren, onderwijs en

diversiteit.

M: De Bouwkeet; de programmering

viel onder mijn verantwoordelijk-

heid. De afdeling educatie is

altijd bezig met het bedenken van

nieuwe programma’s en projecten

voor verschillende groepen,

bijvoorbeeld families, onder-

wijs, en op het moment natuurlijk

met het nieuwe Stedelijk Museum.

verheug je je op de dagen dat je met de Blikopeners Werkt?

M: De weekenden waren soms lastig, in

het begin werkten wij elke zaterdag.

Dan kon ik het bijvoorbeeld niet laat

maken met een feestje op vrijdagavond,

wat jullie soms wel deden [gelach].

Maar zodra wij begonnen vloog de dag

voorbij en ging ik altijd met een heel

goed gevoel naar huis.

Wat Was het allerleukste?

M: De eerste avond was een groot

succes, dat geeft een kick bij jullie,

dus ook bij mij! De tweede avond, bij

■Avant Garde■!, heb ik ook erg genoten. Toen waren jullie en ik meer relaxt.

Wat ik ook heel leuk vond was, toen jij

[Tomek] met school naar Centre Pompidou

ging en mij heel enthousiast sms’te,

dat wij [Blikopeners] daar echt naar

toe moeten. Of dat Mirelva haar

vriendinnen tijdens een stedentripje

in Parijs het museum in trekt en een

1919

9-21-Anouk+Why.indd 19 16-09-10 16:06

Waarom Blikopeners?

kleine rondleiding geeft, terwijl haar

vriendinnen normaal nooit in een museum

komen. Zij had ze daar heel enthousiast

gemaakt.

K: Bij mij zit ‘t hem ook in dat

soort kleine dingen. Ik kreeg

echt een kick toen het ‘■Idee in Blik■’ gerealiseerd was of hoe jullie die workshops bedenken.

Dat jullie in staat zijn om van

een idee tot realisatie te komen,

terwijl sommige mensen later

in hun werkende leven dat nog

niet eens kunnen. Je begint met

een idee, iets heel geks, en

dan later staat het er. Het

proces daarnaar toe vind ik heel

bijzonder om te zien en dat is

heel leuk om te begeleiden.

Wat is het hoofddoel van Blikopeners?

M: Jongeren enthousiast maken voor

kunst en musea.

K: En het bouwen aan een duurzame

relatie tussen musea en jongeren

in de stad.

zijn er ideeën die niet ten uitvoer kunnen Worden geBracht door tekort aan geld?

M: Er was geen tekort aan geld, wij

hebben 100% gekregen van wat wij bij

fondsen hadden aangevraagd.

uiteindelijk toch niet, omdat de opening van het museum Was uitgesteld…

M: Wij dachten inderdaad dat het

museum nu open zou zijn en dat wij

lekker door konden stomen. Dat is iets

dat ik wel heel spannend vind: hoe

houden wij dit vast, nog steeds zonder

open museum? (voorjaar 2010)

Hoe brengen wij de hele flow

die wij nu hebben naar het

nieuwe museum nu het nog wat

langer duurt?

Willen jullie nog lange tijd verder gaan met Blikopeners?

M: Ik zou willen dat het project

minstens tien jaar bestaat. Dat wil

niet zeggen dat wij altijd hetzelfde

blijven doen. Wij blijven vernieuwen

en innoveren. Dit project is ingezet

voor de lange termijn, bedacht met

het idee dat wij dit veel langer doen

dan één jaar.

Waar en Wat zijn Blikopeners over tien jaar?

M: Over tien jaar hebben wij 150

Blikopeners gehad en dan hebben wij

een hele grote groep jonge, enthou-

siaste bezoekers. Dan hebben meer

Nederlandse musea jongerenprogramma’s

en kunnen wij zelfs aantonen dat

jongeren veel meer musea bezoeken in

hun vrije tijd. Dat wij echt iets

veranderd hebben in Nederland.

K: Blikopeners is dan een begrip.

Blikopeneravonden zijn bekend in

Amsterdam.

20

9-21-Anouk+Why.indd 20 16-09-10 16:06

Anouk Friedli

Wat Wil je de Wereld meegeven?

Ik zou graag een mooie film maken die

de schoonheid van het leven laat zien.

Wat maakt jou een goede Blikopener?

Ik heb heel veel inzet en enthousi-

asme.

als je geen■ Blikopener■ Was, dan Was je het liefst

Fotografe voor een leuk blad waarvoor

ik reportages van feestjes en events

zou moeten maken.

Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?

Ons eerste evenement, ■Holy Shit!■

That’s the Spirit. Het was leuk om zo

lang aan iets te werken en een eind

resultaat te hebben waar iedereen heel

enthousiast over is.

Wat heeft ■Blikopeners■ aan jou veranderd?

Door Blikopeners ben ik anders tegen

grote organisaties als het Stedelijk

aan gaan kijken. Het is fascinerend

om te zien van hoeveel verschillende

factoren je afhankelijk bent en met

hoeveel dingen je constant rekening

moet houden. Veel mensen hebben vaak

het gevoel dat het Stedelijk niks

meer uitvoert sinds het dicht is, maar

als je zelf betrokken bent merk je

hoe hard alle medewerkers bezig zijn

met het organiseren van activiteiten,

tentoonstellingen, lezingen, workshops

etc.

heB je jongeren enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?

De meeste jongeren in mijn omgeving,

mijn vrienden, zijn uit zichzelf al

best veel bezig met kunst. Wel meer op

andere gebieden zoals film,

fotografie en theater, voor beeldende

kunst is in het algemeen toch wat

minder interesse. Toch, toen ik een

meisje uit mijn klas vertelde dat

ik voor het Stedelijk werkte reageerde

zij zo: ‘Wooooow, dat is zooo cool,

daar zou ik nou echt noooooooooooit

op zijn gekomen, maar nu jij er werkt

ga ik er sooooooooowieso een keer

heen’, dus haar blik heb ik wel geopend

denk ik.

het stedelijk is voor mij

Een plek waar altijd dingen gaande

zijn. De medewerkers zijn een hecht

team die allemaal met veel betrokken-

heid werken voor het museum. Het is

leuk om te zien dat iedereen die er

werkt er niet zit voor het geld of wat

dan ook, maar uit eigen interesse

en overtuiging dat kunst belangrijk

is. Dat zorgt er denk ik voor dat

mensen scherp blijven en ideeën

blijven hebben, omdat ze plezier

hebben in hun werk.

Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met ■kunst■?

Toen ik acht was ontdekte ik dat ik

het heel leuk vind om te schilderen.

Dat heb ik een paar jaar volgehouden.

Ik wilde toen heel graag schilder-

kunstenares worden later. De eerste

schilderijen die echt indruk op me

hebben gemaakt waren de schilderijen

van Van Gogh. Later was dat het

werk van Mondriaan. Ik zag zijn werk

voor het eerst in het echt in de Nieuwe

Kerk en vond het zo ontzettend mooi,

zoveel bijzonderder dan alleen op een

plaatje.

21

9-21-Anouk+Why.indd 21 16-09-10 16:06

Woont in

SCHooL

Marokkaans, Casablanca.

3 broers, 2 zusjes.

De straat onveilig maken,

lezen, alles wat met

voetbal te maken heeft en

Oreo-koekjes in melk

dippen.


‘Er is maar één moment dat

je op tijd kunt komen.

Ben je er niet, dan ben

je óf te vroeg, óf te

laat.’ (Johan Cruijff). ik erger mij aan

De vrijheid.

Batma (schrijver, spokes-

man en drummer van Nass el

Ghiwane, een bekende band

uit de jaren 70 en 80.

Deze band werd gezien als

de Rolling Stones of

Beatles van Afrika).

Amsterdam Noord

HBO, Commerciële Economie

(propedeuse behaald,

momenteel op zoek naar

nieuwe studie).

idooL

BroertjeS en/of zuSjeS

HoBBy’S

Eerst een zakje 5 gram,

een pak Oreo-koekjes en

een voetmassagebad halen

om bij te komen van het

feit dat ik nog negenmil-

joennegenhonderden-

negenennegentigduizendne-

genhonderdvierenvijftig

euro heb. aCHtergrond


Breezersletjes, mensen

die hun telefoon aan

hun riem hangen terwijl 3

cm ernaast je broekzak zit

en strapless bh’s(?).

favoriet Citaat

Bilal Abou Alanwar22

22-33-Bilal+Idea in blik.indd 22 16-09-10 17:07

BiLa

L aB

ou a

LanW

ar g

eb.

3 Se

ptem

ber

1990


Ik hou van kunst maar Ik heb nooIt de tIjd om mIj erIn te verdIepen, dIt Is dan ook een uItgelezen kans om dat te doen. het contact met kunstenaars en andere professIonals alleen al Is een reden om deel te nemen aan blIkopeners!

favoriet eten

Vertrouw niemand, zelfs

jezelf niet.


Surrealisme, Kubisme en

jazz (ja, dat beschouw ik

als een kunstvorm).

Ik kan mijn oren bewegen.

favoriete kunStvorm

Champignonsoep vooraf,

tajine met abrikozen en

geroosterde amandelen en

chocola.

LevenSmotto

■BLikopenerS■ iS voor mijEen ontdekkingsreis à la

Columbus.



Blikopeners Manifesto

Wanneer ben je een

blikopener?

blikopeners manifesto

25


Weesopen minded

op tijd

flexibel

jezelf

Blikopeners Manifesto26


Hebveel vrije tijd

een Hobby

toon karakter




mail

Weesbereid om vaak je mail te cHecken

verW

acHt

vee

l ‘r

emin

ders

’ te

ont

vang

enWeetHoe je iemand moet cc’en in een mail

28



(Heb een mening)

(praat over kunst)

29



nietHaal g

een kunst neer

Waar je niks over W

eet!

30



niet saai verlegen

bevooroordeeld

zijn

31


sommige regels zijn er om gebroken te Worden



Als je geen Blikopener wAs, dAn wAs je het liefst:

Astronaut, maar ik heb toch maar voor

Blikopener gekozen.

wAAr werd je het meest enthousiAst vAn in je BlikopenercArrière?

Het privilege om het ■depot■ van het

Stedelijk in te mogen en kunstwerken

van grote kunstenaars in hun volle

glorie aan een stalen rek te zien

hangen. Kunstwerken die je als

‘normale’ burger alleen in een museum

ziet met speciale lampen erop en de

hete adem van een beveiliger in je nek.

Je zou bijna denken dat het ‘maar’

doeken zijn met een chemische substan-

tie erop.

wAt heeft ■Blikopeners■ AAn jouverAnderd?

Mijn kennis over de kunstwereld is

iets minder schaars geworden.

Bovendien is mijn interesse in ■kunst■

over het algemeen aanzienlijk

gegroeid.

wAt heB je geleerd Bij Blikopeners?

Wat ik echt heb geleerd, wat ik trouw-

ens niet volledig onder de knie heb, is

het kijken naar kunst. Dit klinkt

heel simpel maar probeer maar eens zo

objectief en neutraal mogelijk naar

een werk te kijken zonder beïnvloed te

worden door je onzinnige achtergrond-

kennis over kunst in het algemeen.

heB je jongeren enthousiAst kunnen mAken in jouw omgeving voor kunst/museA?

In mijn vriendengroep is er een

duidelijke tweedeling waarneembaar.

Aan de ene kant de vrienden die van

nature niet creatief zijn en geen

affiniteit hebben met kunst. Aan de

andere kant vrienden die al creatief

bezig zijn en uit zichzelf een museum

willen bezoeken. Hieraan heb ik,

op een enkeling na, niet veel kunnen

veranderen.

het stedelijk is voor mij:

In het begin alleen een museum met

■moderne kunst■. Nu zie ik het Ste-

delijk als de kern waar het voor mij

allemaal begon op het gebied van

kunst.

wAt is de BelAngrijkste vrAAg die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?

Wat voor koers gaat het Stedelijk in

de toekomst varen? Vroeger had het

Stedelijk een eigenzinnige koers.

Tegenwoordig heb ik het gevoel dat

het museum soms politiek correct moet

zijn. Het museum moet uitkijken

om geen Nottingham Forest FC van de

museumwereld te worden (één van

de grootste voetbalclubs ooit, die nu

alleen nog door veteranen uit de

Eerste Wereldoorlog wordt herinnerd).

Hier is dan weer een mooie taak voor

Blikopeners weggelegd.

wAnneer kwAm je voor het eerst in AAnrAking met kunst?

Om deze vraag te beantwoorden moet je

‘kunst’ eerst definiëren. Dit is

hartstikke moeilijk, dus doe ik het

niet. Als je schrijven en dichten als

een kunstvorm ziet dan op mijn

veertiende bij de Nederlandse les. En

anders twee jaar later toen het tot

mij doordrong wat voor durf Picasso en

Braque hadden om de academici op

de schop te nemen en een hele nieuwe

schilderstijl te beginnen. Wat tot

vandaag de dag nog invloed heeft in de

kunstwereld.



Boes Schoonderwoerd

Woont in

SCHooL

Nederlands/Italiaans.

Nee

Voetbal, spelletjes,

seks.


‘Wie niet schiet kan ook

niet scoren’ (vrij naar

Johan Cruijff).

ik erger mij aanHet is mooi.

Tony Montana,

hoofdpersonage uit de

film Scarface uit 1983.

De rol werd vertolkt door

Al Pacino.

Amsterdam Centrum.

Joke Smit

idooL


HoBBy’S

Easy come, easy go!!

aCHtergrond

Wat vind jij Leuk aan kunSt?

Mensen die me grappe niet

begrijpen!

favoriet Citaat

34

34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 34 16-09-10 16:12

BoeS

SCH

oond

erW

oerd

geb

. 6

jan

uar

i 19

91


Boes schoonderwoerd

Ik ben nu bIjna klaar met school en ben van plan om later In het casIno te werken. Ik vInd het erg leuk en geschIkt om ook In een museum te hebben gewerkt. en In kunst kan alles, daarom Is het zo versla-vend.

favoriete eten

Rijk en beroemd.

Soms heb je geluk soms

heb je pech, wie niet

waagt wie niet wint.

Beeld en geluid.

favoriete kunStvorm

Wat WiL ik Later Worden

Vis.

LevenSmotto

36


Blikopeners aan het woord

Blikopeners aan het woordover werken uit de ■collectie■

van het stedelijk MuseuM

37



kinderlijk eenvoudig

Vierkantjes en rondjes

met hier en daar herken-

bare vormen. Zo zou je

het werk kunnen beschrij-

ven als je het voor het

eerst ziet en geen

achtergrondinformatie

hebt over het werk

Gitaar, compoteschaal

en druiven van Pablo

Picasso.

Toen ik dit werk

voor het eerst zag, was

ik vooral op zoek naar de

gitaar, compoteschaal en

druiven. Omdat dat al in

de titel staat vermeld.

Dit vind ik erg jammer.

Ik heb het gevoel dat bij

het zien van het werk en

het lezen van de titel je

fantasie als het ware aan

banden wordt gelegd. Waar

ik vaak bij andere werken

van Picasso op een fanta-

sie-expeditie ga en de

wildste verhalen uit mijn

duim zuig over het werk,

was dit hier niet het

geval. Hier heb ik een

belachelijk geniale

oplossing voor: bekijk

éérst het werk alvorens

je de titel leest!

Vroeger dacht ik

altijd dat Picasso elk

voorwerp of mens zo

lelijk mogelijk probeerde

af te beelden om ons,

de mensen, te doen

realiseren hoe lelijk,

mislukt, afschuwelijk

en verdorven wij zijn

en alles om ons heen is.

Maar naarmate ik meer

volwassen werd én op de

vrijdagse boekenmarkt op

het Spui een boek over

het leven van Picasso

tegenkwam, werd mijn

leven op een ruwe, radi-

cale manier omgegooid.

Plots zag ik wat Picasso

bedoelde, wat hij mij

probeerde te vertellen!

De banaliteit van het

leven (zo ver zat ik er

niet naast op jonge

leeftijd), alles terug-

brengen naar de essentie,

al het ruimtelijke

ontleden en weer op een

gruwelijke manier, zoals

alleen Picasso het kon,

in elkaar zetten. De

werkelijkheid vanuit

meerdere perspectieven

laten zien om op die

manier één universele

taal te creëren.

Vanaf toen keek ik

heel anders naar Picas-

so’s werken. Elke keer

als ik een werk van

Picasso zie heb ik het

gevoel dat ik een kijkje

mag nemen in Picasso’s

visie op de wereld. Ik

heb het gevoel dat hij

een andere, universele

werkelijkheid weet te

creëren.

Toen ik dit werk

voor de tweede keer zag

was ik vooral bezig om

het opborrelende gevoel,

dat ik kreeg om de be-

veiliger knock out te

slaan en het werk mee te

nemen, te onderdrukken.

Maak jezelf er dus van

bewust dat je wordt

gefilmd en de bewaking

aanwezig is voordat je

dit werk gaat bekijken.

Bilal over picasso

38



paBlo picasso gitaar coMpoteschaal en druiven

192498.5 x 132 cm

39



Spoerri staat erom bekend

kunstwerken te maken van

bijna alle mogelijke

voorwerpen. Het samen-

brengen van die voorwer-

pen in één vorm noemt men

ook wel assemblage. Het

kunstwerk Table du

restaurant de la City

Galerie is eigenlijk een

modern stilleven. Waar de

stukken voorheen plat en

later meer driedimensio-

naal op het doek werden

geschilderd, kiest

Spoerri ervoor de

werkelijke objecten weer

te geven met de tafel als

doek.

De eerste keer dat

ik het werk van Spoerri

zag, sprak het me meteen

aan. Het is een tegen de

muur gehangen tafel waar

allerlei voorwerpen aan

vast zijn geplakt. Er

zijn sporen achtergeble-

ven van een diner, er is

gegeten en gedronken aan

de tafel door meer dan

één persoon. Ook werd er

flink wat gerookt. Al

snel trek ik de conclusie

dat het om een feestje

gaat. Het maakt me

nieuwsgierig, ik merk dat

ik me een voorstelling

van de avond probeer te

maken, door mezelf meer

vragen te stellen.

Bijvoorbeeld: wat was de

reden van het feest? Wie

waren de gasten? Was

het geslaagd? Maar ook:

hoe zag de tafel er

aan het begin van de

avond uit?

Ik vind het heel

sterk hoe Spoerri toch de

aanwezigheid van de

feestgangers heeft weten

vast te leggen. Door

alles te fixeren op de

tafel en die vervolgens

plat tegen de muur te

hangen. Zelf zegt hij

hierover; ‘Wat ik doe? Ik

probeer door toeval

ontstane situaties zo te

fixeren, dat ze vast

blijven zitten, in de

hoop dat ze een gevoel

van onbehagen veroorzaken

bij de mensen die ernaar

kijken.’

Modern stillevenMirelva over spoerri

40



daniel spoerritaBle du restaurant de la city galerie

(uit de serie: les restaurants) 1965

120 x 120 x 40 cm

41



Bij dit specifieke

kunstwerk hoef je niet

per se een achtergrond-

verhaal te kennen om het

werk in ieder geval leuk

te vinden. In tegenstel-

ling tot veel kunst-

werken is dit werk een

beetje interactief. Je

kunt er achterlangslopen

om vervolgens in beeld

te verschijnen. Ik durf

te wedden dat als je een

camera en een TV in

bijvoorbeeld een etalage

zet, veel mensen zich-

zelf gaan bekijken. Net

als meneer Boeddha dat

hier doet. Het is een

vorm van zelfreflectie.

Men past over het alge-

meen alleen zelfreflec-

tie toe als men niet

tevreden is over een

bepaald aspect van

zichzelf. Je gaat dan

naar jezelf kijken

(letterlijk en figuurli-

jk) hoe het beter kan.

Nam June Paik vond de

nieuwe massamedia erg

geestdodend. Daarom

maakte hij dit kunst-

werk, met Boeddha als

een soort vervanger van

tv-herrie, hij straalt

kalmte en innerlijke

rust uit.

Een bijzonder

aspect van dit werk is

het behoud. Als de

camera stuk gaat, moet

je exact dezelfde vinden

en hetzelfde geldt voor

de tv en de lamp. Als de

lamp stuk brandt, dan

moet het Stedelijk een

lamp van hetzelfde type

en dezelfde sterkte

vinden. Naarmate het

werk ouder wordt, wordt

het vinden van die

spullen ook bijna onmo-

gelijk. Ik bedoel, waar

vind je nou nog een

videocamera van het

merk Sanyo, model VC

1605 X met een Tokina-

lens, model 1:1.8, 12.5

- 75 mm?

Wat ik persoonlijk

erg leuk vind aan dit

werk, is dat mensen

meestal gelijk zien dat

meneer Boeddha zichzelf

bekijkt in een oneindige

cirkel en dat men geïn-

teresseerd is waarom

meneer Boeddha dit doet.

Dat is namelijk precies

de gedachte die ik ook

had toen ik het voor het

eerst zag.

geestdodendyoraM over naM june paik

42



naM june paik tv-Boeddha

1974160 x 215 x 80 cm

43



Toen er tijdens een KCV-les

(Klassieke Culturele

Vorming) een aantal jaar

geleden een discussie

uitbrak tussen mijn leraar

en leerlingen over

■moderne kunst■, kwam hij ter sprake: Piet

Mondriaan. Het gros van de

leerlingen was het erover

eens dat moderne kunst

eigenlijk onzin is. Karel

Appel maakt gewoon uitver-

grote kindertekeningen.

Het argument: ‘Dat kan mijn

kleine broertje ook!’ was

dan ook niet van tafel te

vegen. ‘Mondriaan schil-

dert alleen maar lijn-

tjes!’ werd er hier en daar

geroepen. Toen greep mijn

leraar in. Hij was een

Jehova’s getuige en

gebruikte zichzelf als

metafoor voor de kunst die

door deze twee heren in de

vorige eeuw maakte. ‘Ik ben

ongelovig opgegroeid.

Zijnde een classicus heb ik

veel teksten bestudeerd,

waaronder de Bijbel.

Ik probeerde terug te gaan

naar de bron, naar de

originele tekst. Na de

Latijnse Bijbel, zocht

ik de Griekse op. En na de

Griekse zocht ik de Aramese

Bijbel. Nadat ik die

allemaal gelezen had ben ik

tot mijn geloof gekomen.

Ik heb me het geloof door

studie eigen gemaakt.’

Wat hij hier mee

probeerde te zeggen is dat

exact hetzelfde verhaal

ook voor bijvoorbeeld

Mondriaan opgaat.

Mondriaan volgde vanaf

zijn twintigste een

opleiding aan de Rijks-

academie voor Beeldende

Kunsten. Daar werd hij

geschoold in het klassieke

schilderen van taferelen,

zoals een vakschool dat in

die tijd deed. Pas 22 jaar

later zou hij zich gaan

wijden aan het ■Neo-Plas-ticisme■, waarvan het merendeel van de Neder-

landers hem kent; primaire

kleuren, lijn-tjes, en

vlakjes. In de tussentijd,

al die 22 jaren, heeft hij

hier naartoe gewerkt. Hij

is net als mijn KCV-leraar

tot zijn kunstvorm gekomen

door middel van studie en

vernieuwing.

En dat is, naar mijn

idee, de reden dat een

■abstracte■ Mondriaan méér is dan een paar lijntjes,

zoals mijn klasgenoten

vroeger beweerden. Dit

werk geldt als één van de

belangrijke overgangs-

werken tussen de ‘Stijl’-

periode, het Neo-Plasti-

cisme en zijn vroegere werk

- zoals hij het leerde

schilderen op de academie.

Beide stijlen zijn nog een

beetje te zien in dit werk.

Hoewel het werk nog visuele

kenmerken bevat, zie je

duidelijk dat Mondriaan

werkte naar een ‘versim-

pelde werkelijkheid’.

Essentie en vorm zijn

belangrijker dan realisme.

Het is ofwel een heel

abstracte interpretatie

van een figuratief voor-

stelling, of een heel

figuratieve interpretatie

van een abstract idee. Dit

is dan ook een werk dat

heel duidelijk de manier

laat zien waarop Mondriaan

tot zijn ‘geloof’ binnen

het schilderen is gekomen;

hoe een kunstenaar met de

kennis die hij op de

academie tot zich heeft

genomen zijn eigen stijl

heeft gecreëerd. Dit is ook

de methode waar ik in

geloof. Om een ander

voorbeeld te geven;

vroeger was jazz wat pop nu

is; muzikanten experimen-

teerden, vonden nieuwe

stijlen uit en maakten

nieuwe muziek. Tegenwoor-

dig kun je jazz ‘studeren’

op het conservatorium.

‘Mondriaan schildert alleen Maar lijntjes’lennart over Mondriaan

44



piet Mondriaan taBleau iii: coMpositie in ovaal

191394 x 78 cm

© 2010 Mondrian/Holtzman Trust c/o HCR International Virginia

45



Dit werk is in mijn ogen

heel opvallend en spreekt

mij zeker aan. Ik vind

het mooi dat het hele

werk dezelfde, intense

kleur blauw heeft. Yves

Klein is de uitvinder van

deze kleur en daarom heet

deze kleur ‘International

Klein Blue’. Een aan-

dachtsbeer was het

volgens mij wel, die

Klein. Maar toch wel heel

erg cool om een eigen

kleur te hebben. Hij

haalde in dit werk, net

als bij veel van zijn

andere werken, inspiratie

uit het Japanse zenboed-

dhisme. Kleins bedoeling

is dat L’accord bleu iets

spiritueels meegeeft aan

diegene die het werk

bekijkt. Hij wilde dat de

kleur blauw zo intens zou

zijn, dat het bekijken

van het werk zou zorgen

voor een spirituele

ervaring. Nou, een

spirituele ervaring is

bij mij niet te bekennen,

maar intens vind ik

het werk zeker.

In 1955 stelt hij

zijn eerste collectie

‘monochromes’ tentoon in

een galerie in Parijs.

Dit waren grote panelen,

helemaal in de kleur

blauw van Klein. Hij

streefde ernaar een kleur

te creëren die zo intens

was, dat deze alle andere

kleuren zou vervangen.

Yves Klein had het

vaak over ‘De blauwe

revolutie’ en wilde zijn

kleur blauw over de

wereld verspreiden. Dit

deed hij bijvoorbeeld

door in 1957 bij de

opening van een tentoon-

stelling 1001 blauwe

ballonnen de lucht in te

laten gaan. Klein werkte

ook met het concept van

‘de leegte’. Dit uitte

hij bijvoorbeeld door

zelf van een gebouw de

leegte in te springen, of

door in een tentoonstel-

ling twee zalen te maken

waarvan er één helemaal

tot het plafond volge-

propt was met spullen

terwijl de ander helemaal

leeg bleef.

De (Japanse) Zero-

kunst is een stroming in

de ■moderne kunst■ die een grote invloed gehad

lijkt te hebben op het

werk van Klein, aangezien

hij ook een tijd in Japan

geleefd heeft. Klein

heeft echter altijd

volgehouden dat hij

‘eerst’ was en dat de

Zero-kunstenaars zich

door hem hebben laten

inspireren. Zowel de

Zero-groep als Klein

werken met het concept

van de leegte en spiritu-

aliteit. Wie zich door

wie heeft laten inspi-

reren is niet zeker, maar

Klein is vandaag de dag

in ieder geval voor velen

een inspiratiebron,

bijvoorbeeld voor het

modeontwerpersduo Viktor

& Rolf. Zij hebben ooit

een gehele collectie in

het International Klein

Blue gemaakt.

japan en Modelisa over yves klein

46



yves kleinl’accord Bleu (reliËf éponge t)

1960199 x 163 x 13 cm

47



Esthetisch is anders,

maar het is fascinerend

omdat het provocerend is.

Twee naakte mannen met

bierbuik en een met poep

besmeurd kruis. Niet een

werk dat je graag in je

woonkamer wilt hebben

hangen. Toch imponeerde

het werk toen ik het in

het echt zag. Het is

immens groot. Het be-

smeurde kruis is een

aanklacht tegen het

alleenrecht dat de

christelijke kerk preten-

deert te hebben op het

kruis. Het is shockerend

voor alle mensen die in

God geloven. Het

christelijke kruis is een

bijzonder fenomeen, het

verwijst naar het kruis

waar Jezus aan is opge-

hangen. Een morbide

gedachte als je er wat

beter naar kijkt. De

miljoenen mensen die met

een gouden kruisje om hun

nek rondlopen, dragen in

feite het moordtuig van

Jezus met zich mee. Stel

nou dat hij was vermoord

met een shot gun, zou de

halve wereld dan een

klein verguld shotgun-

netje om de nek dragen?

Gilbert & George spelen

graag met symboliek en

met godlasterlijke

ideeën. Het kruis is een

symbool dat vaak terug-

komt in hun werk, omdat

het, zoals ze zelf zeg-

gen: ‘een mystieke en

spannende lading heeft’.

Het doet iets met je,

ergens wringt het een

beetje. Misschien is het

kruis dat staat afgebeeld

op Shitty wel het alter

ego van het kruis van

Jezus, net als de vallen-

de naakte mannen uit de

hemel de alter ego’s van

de kunstenaars moeten

voorstellen. Naakt,

verlost van alle aardse

lasten. De dood, het

goed, het kwaad, de

liefde, dat hoort alle-

maal bij wat wij hier met

z’n allen doen op deze

aarde, daarom is het

belangrijk dat je dat

verwerkt in je kunst. De

schilderijen, perfor-

mances en fotowerken van

Gilbert & George hebben

vaak een absurdistisch

sfeertje maar zitten

tegelijkertijd bomvol

zware thematiek en

ingewikkelde symboliek.

holy shit!anouk over gilBert & george

48



gilB

ert

& ge

orge

shit

ty (u

it d

e se

rie:

shi

tty

nake

d hu

Man

wor

ld)

1994

338 x 639 cm

49



Méta-Malevich ’s Avonds luister ik vaak

naar een kunstprogramma

op de BBC World. Zo ook

gisteravond, het ging

over het belang van

■authenticiteit■ van kunst. Dit had vooral

betrekking op klassieke

Griekse en Romeinse

kunstwerken. Dit zette me

aan het denken: de markt-

waarde van kunstwerken is

vaak gebaseerd op de

virtuele vraag naar een

kunstwerk, de herkomst,

en uiteraard de maker.

Stel je voor dat je

erachter komt dat het

kunstwerk dat jaren in de

■collectie■ heeft gehan-gen een replica is. Dan

is het in één klap he-

lemaal niets meer waard.

Is het kunstwerk dan al

die tijd niets waard

geweest, terwijl je dat

niet wist? En draait de

waarde van een kunstwerk

dan niet om het idee

waarop het origineel

gebaseerd is?

Ik denk dat kunst-

werken altijd naar het

idee gewaardeerd moeten

worden. De tijd en de

achtergrond waaruit het

werk is voortgekomen

spelen daarbij een

belangrijke rol. Daarmee

wordt ook de authentici-

teit belangrijk, want

ieder stuk heeft een reis

gemaakt voordat het

terecht komt waar het nu

is. Dit betekent echter

niet dat een stuk van een

bekende kunstenaar per

definitie een grote

artistieke waarde heeft.

Je moet namelijk altijd

je objectiviteit behouden

ten opzichte van het

grote publiek.

Eén van mijn favo-

riete kunstwerken uit de

collectie van het

Stedelijk is Méta-

Malevich. Het is een

parafrasering van de

■suprematistische■ kunst Kasimir Malevich, gemaakt

door Jean Tinguely.

Tinguely begon

vroeg in zijn kunst-

carrière met het maken

van bewegende instal-

laties. Deze maakte hij

uit onder andere draad-

metaal, motoren en

aandrijfriemen. Toen hij

in aanraking kwam met de

werken van Malevich, een

Russische kunstenaar die

zich bekwaamde in zijn

eigen stroming, het

suprematisme, was hij

direct onder de indruk.

lennart over Malevich en tinguely

50



jean tinguely Méta-Malevich

195461 x 50 x 12.5 cm

51


Malevich gebruikte

voornamelijk simpele,

geometrische vormen en

effen kleurvlakken om

■abstracte■ schilderijen te componeren. Eén van

zijn kunstwerken werd

ooit hoog aan de muur,

een beetje naar voren in

een ruimte opgehangen, op

de plek waar (volgens de

Russisch-orthodoxe

traditie) normaliter

christelijke iconen

werden opgehangen.

Wanneer je je voorstelt

dat deze kunstenaar in

1915 een zwart vierkant

maakte om te laten zien

dat de essentie van kunst

niet die is van veel

beelden en veel verf,

maar ook die kan zijn van

de kracht van simpelheid,

kan je wellicht voorstel-

len wat voor impact deze

gedurfde theorie had op

de avant-garde van die

tijd. Het was één van

zijn eerste stappen op

het pad van het supre-

matisme, de zoektocht

naar de essentie van

kunst. Precies deze

houding en visie is wat

Tinguely, die op zijn

eigen manier een ■avant-gardist■ was, in 1954 inspireerde om aan de

Méta-Malevich te

beginnen.

Méta-Malevich is

een bewegende installatie

die bestaat uit twee

houten platen, met een

ruimte er tussen. Op de

voorste houten plaat zijn

acht metalen vlakken

bevestigd die met assen

aan wielen zijn verbond-

en. Vaak zijn deze geza-

menlijk gekoppeld aan een

elektromotor, waardoor

het één bewegend en

dynamisch geheel wordt.

De vlakken, die wit zijn

geschilderd, bewegen met

een constante, trage

snelheid over het doek,

waardoor de compositie

van tijd tot tijd geheel

verandert.

Het kunstwerk heeft

op mij een erg bijzondere

uitwerking omdat twee

grote kunstenaars, die

elk binnen hun eigen tijd

en achtergrond de kunst-

wereld hebben veranderd

door hun unieke werk,

samen komen in perfecte

mix tussen schilderij en

installatie. De simplis-

tische uitstraling van

‘pure essentie’ heeft

Tinguely hiermee op

treffende wijze van

Malevich kunnen citeren.

Daarbij speelt de

bewondering van Tinguely

voor Malevich een grote

rol. Het is namelijk

bijzonder om je voor te

stellen dat de waarde van

het kunstwerk (nogmaals,

niet de financiële maar

de artistieke) ook toen

al werd ingezien, hoewel

de meeste avant-gardisten

toch langere tijd nodig

hebben om geaccepteerd te

worden. Dat beide kunste-

naars vertegenwoordigd

zijn in de collectie van

het Stedelijk is volgens

mij dan ook meer dan

terecht. Ik hoop dat wij

als kunstliefhebbers het

stuk in het nieuwe museum

kunnen bezichtigen!

Blikopeners aan het woord52



Ik ben wel een beetje creatief en heb

mijn eigen visie op dingen.

als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst:

Blikopener ;p


Holy shit! That’s the Spirit.

heB je het samenWerken met andere Blikopeners ervaren?

Soepel, via MSN is er goed contact

gehouden binnen de groep.

heB je jongeren in jouW omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?

Ja, ik heb vrienden en kennissen wel

enthousiast kunnen maken voor mijn

werk en daarmee ook een beetje voor

kunst.


Het meest vertrouwde museum van de

wereld.

kunst is voor mij

Altijd anders; mooi, lelijk, spannend,

saai etc.

hoe zie je de toekomst voor Blikopeners?

Kan ik niet goed inschatten behalve

dat ik mijn best zal blijven doen. Ik

ben heel benieuwd naar onze volgende

activiteit.

Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?

Weet ik niet meer, maar ik was

heel klein want mijn moeder was

kunstenares.

Boes Schoonderwoerd53


Caressa Wolff

Woont in

SCHooL

Arubaans, Antilliaans

(Curaçao), Suriname.

Broertje.

Zingen, gedichten, song-

teksten en verhalen

schrijven, dansen.


‘Yes we can’, Barack

Obama.

ik erger mij aan

De kleuren en de manieren

van het kunstwerk, het

allerleukste vind ik het

verhaal achter het kunst-

werk.

Woman's Worth - Alicia

Keys.

Trey Songz and

Alicia Keys.

Amsterdam Zuidoost.

Favoriet Liedje

Scholengemeenschap

Reigersbos (Caressa

stopte na de zomer van

2009 om alle tijd te

kunnen besteden aan haar

nieuwe studie: ROC Hotel-

school).

idooL


HoBBy’S

Een groot huis kopen, geld

doneren aan armen, een

project starten speciaal

voor jongeren die niet

genoeg geld hebben om hun

droom te volgen qua

talent.

aCHtergrond


Racisme en het schenden

van de mensenrechten.Favoriet Citaat

54

54-61-Caressa-Color Plate.indd 54 16-09-10 16:16

Care

SSa

WoL

FF g

eb.

16 s

epte

mbe

r 19

92


Caressa Wolf

Helpen met evene-menten lijkt mij Het leukst want ik wil zelf Hotelmanager worden.

Favoriet eten

Schrijfster en

psycholoog.

The hunt is longer then

the finding. Als je iets

heel graag wilt moet je

er langer voor wachten en

geduld hebben.

L’accord bleu, Yves Klein


Lasagna.

LevenSmotto

FavorietekunStvorm

56


Kleurplaat

KleurplaatKleur je Kunst

als je voor het eerst een ■abstract■ schilderij ziet is dereactie vaaK: “is dat nou Kunst, dat Kan iK ooK!” of “Mijn Kleine broertje MaaKt Mooiere teKeningen dan dit.”

Wat Misschien niet Meteen opvalt is dat het schilderen van een abstract WerK vaaK een langdurig proces is. bij het WerK van KaziMir Malevich is dat ooK zo. Wat op het eerste oog niet zo zichtbaar is, is dat er een systeeM Met een strenge verdeling van vorMen en Kleuren is. Malevich zette bijvoor-beeld bijna alles iets schuin en gebruiKte verschillende variaties van priMaire Kleuren.

Wij geven je de Kans, oM te doen Wat volgens velen MaKKelijK lijKt. besteed Wat tijd aan het bestuderen van het WerK van Malevich, beKijK hoe alles in elKaar zit en probeer het dan zelf.

veel plezier Met deze Kleurplaat!

57


Kleurplaat

58


Kleurplaat

59


Kleurplaat

deze Kleurplaat is gebaseerd op het WerK ‘supreMatistisch

schilderij (Met zWart trapeziuM en rood vierKant)’ van de russische Kunstenaar KaziMir Malevich (1879-1935). het WerK is geMaaKt in 1915

en is in het bezit van het stedelijK MuseuM. de

afMetingen van het originele WerK zijn

101,5 cM (h) x 62 cM (b).

60


Caressa wolff


Geef nooit op, als je iets graag wil,

vecht ervoor.


Mijn manier van denken over bepaalde

onderwerpen.


Schrijfster.


Onze eigen eerste avond bij de ten-

toonstelling ■Heilig Vuur■ in de

Nieuwe Kerk.

hoe heB je het samenWerken met andere ■Blikopeners■ ervaren?

Het was een heel leuke ervaring, omdat

wij allemaal verschillende achtergron-

den en culturen hadden en allemaal

anders denken over bepaalde kunst-

werken en de organisatie.

Wat heeft Blikopeners aan jou veran-derd?

Ik kan makkelijker praten en mijn

eigen mening geven over kunstwerken.

Wat heB je geleerd Bij Blikopeners?

Ik heb geleerd hoe met verantwoorde-

lijkheid om te gaan en ik ben dan ook

anders gaan kijken naar ■kunst■.

heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?

Ik heb vrienden uit mijn omgeving die

niet graag naar musea gaan juist

gestimuleerd om te gaan.


Een hele mooie en leuke ervaring

geweest, ik zou heel graag weer voor

het Stedelijk werken.

kunst is voor mij

Een wereld vol met het onmogelijke in

de werkelijkheid, kunst laat mijn

fantasie werken op een hele rustige,

spirituele wijze.


Ik denk dat na dit project meer deuren

voor ons geopend zullen worden, het

kan ook zijn dat wij dan misschien zelf

ook een kunstwerk willen maken.


Op school gingen wij vaak als klas naar

musea, maar op een of ander manier

keken wij toen anders naar kunst. Wij

mochten niet onze eigen kunstwerken

uitkiezen, het moest altijd volgens

een boekje en dat was dus minder leuk.

Maar dankzij het Stedelijk heb ik de

kunstwereld van dichtbij meegemaakt en

anders ervaren.

61


Woont in

SCHooL

Nederlands.

Broer Onno, 23 jaar, zus

Manon, 26 jaar.

Concerten, festivals,

muziek, vrienden.


‘Een dag niet gelachen is

een dag niet geleefd.’

ik erger mij aan

Dat je je eigen fantasie

de vrije loop kan laten

gaan.

“Can’t touch this,”

MC Hammer.

Meneer de Uil van de

Fabeltjeskrant.

Amsterdam

Watergraafsmeer.

favoriete Liedje

IVKO, ROC van Amsterdam,

MBO ■Kunst■ Cultuur

Amusement.

idooL


HoBBy’S

Een wereldreis maken.

aCHtergrond

Wat vind jij Leuk aan kunSt?

De ochtend, ik ben

namelijk een ochtend-

monster volgens Yoram. favoriet Citaat

Floor van Hulsen62

62-69-Floor+Pictures.indd 62 16-09-10 16:22

fLoo

r va

n Hu

LSen

geb.

20 d

ecem

ber

1990


favoriet eten

Organisator van

■Lowlands■.

Gaan met die banaan!

Videokunst.

favoriete kunStvorm


Kip en patat met

appelmoes!

LevenSmotto

Floor van Hulsen64


Foto’s van Blikopeners aan het werk, activiteiten en

evenementen.

Foto’s van Blikopeners aan het Werk, Activiteiten en Evenementen

65


Bilal en Mondriaan

radio station FunX interviewt MarieM tijdens ■holy shit■! that’s the spirit.

anouk en Bilal vertellen over Yves klein tijdens een rondleidingli

sa a

an h

et w

erk

op

■lo

wla

nds■

anou

k ve

rtel

t ov

er h

et w

erk

shit

ty v

an g

ilBe

rt &

geo

rge


66


radio station FunX interviewt MarieM tijdens ■holy shit■! that’s the spirit.

Boes en Caressa Bij de inForMatieBalie van holy shit

pia speed-date tijdens avant gardes

Yora

M in

het

nie

uwe

depo

t va

n he

t st

edel

ijk

Mus

euM

priM

o ti

jden

s ee

n ro

ndle

idin

g


67


Mirelva aan het werk Met kinderen van de iMC weekendsChool

religie quiz tijdens holy shit!that’s the spirit.

puBl

iek

tijd

ens

holy

shi

t! t

hat’

s th

e sp

irit

.

68



De wereld is al klein genoeg!


Zoveel mogelijk gemotiveerd.


Caissière bij de Albert Heijn? ;-)


■AVANT GARDE!■

Wat heeft Blikopeners aan jou veranderd?

Ik heb nu een breder beeld van ■kunst■.

Wat heB je geleerd Bij ■Blikopeners■?

Ik ben in aanraking gekomen met ver-

schillende, voor mij nieuwe kunste-

naars.

heB je jongeren in je omgevingenthousiast kunnen maken voorkunst/musea?

Mijn vriend wilde eerst niets van

kunst weten nu is hij wat nieuws-

gieriger geworden!


Mijn fantasie de vrije loop kunnen

laten gaan.

kunst is voor mij

Alles om mij heen.


Als een mooi bloeiend project.


Vanaf mijn negende, door mijn ouders.

Floor van Hulsen69


Lennart Bügel

Woont in

SCHooL

Noord-Holland, met een

vleugje Groningen.

Een oudere zus.

Ik fotografeer graag (analoog) en ik druk mijn eigen foto’s af, ook speel ik gitaar (jazz en surfrock) en verzamel vinyl en stripverhalen en brouw bier.


‘Well well well, what

have we here?’ (Alex in de

film A Clockwork Orange).

ik erger mij aan

Dat sommige simpele

zaken heel veel mensen

tegelijkertijd aan het

denken zetten.

Voodoo Chile - Stevie Ray

Vaughan.

Frank Zappa, omdat hij als

muzikaal genie de wereld

op zijn kop zette, op een

manier zoals Beethoven

dat vroeger deed.

Amsterdam Oud-West.

Favoriet Liedje

Vossius Gymnasium, later

Damstede. idooL


HoBBy’S

Zeilboot kopen,

wegzeilen, nooit

meer terug komen.

aCHtergrond


Burgerlijkheid en mensen

met als motto: ‘Doe maar

gewoon, dan doe je al gek

genoeg’. Deze mensen

durven namelijk nooit

iets te doen wat de

‘gemeenschap’ niet

goedkeurt. Ze blijven

zich eeuwig conformeren

aan zelfgeschreven ge-

dragsregels en zijn niet

in staat om iets nieuws te

doen of te creëren.

Favoriet Citaat

Wat maakt jou een goede BLikopener? Ik houd er van om ergens

heel druk mee bezig te

zijn. Zo kan ik me ergens

volledig op richten en dan

valt de rest allemaal even

weg. Onderzoek doen naar

kunstwerken vind ik

altijd erg leuk. Ook

rondleiden is wel iets

waar ik van houd.

70

70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 70 16-09-10 17:09

Lenn

art

Büge

L ge

b.15

ju

ni

1992


Lennart Bügel

Ik vInd het prachtIg om te zIen hoe de pIonIers van ■moderne kunst■ te werk gIngen. hoe ze soms zelfs te weInIg geld hadden om hun doeken te kopen, en dan maar een tafel-laken gebruIkten, en hoe ze langzaam de wereld InspIreerden en veroverden.

Favoriet eten

Kluizenaar of clochard.

Op die manier leer je het

leven van een andere kant

kennen dan de meeste

mensen ooit hebben

gezien. En kennis is

macht. Op dat moment heb

je dus géén geld, maar wel

kennis en dat is in mijn

ogen het hoogst haalbare

in het leven.

Live fast, die young.


Fotografie en muziek,

beide omdat ze heel

directe associaties

losmaken.

Ik ben speciaal omdat ik

nooit mijn mond dicht

houd. Ook op momenten

waarop ik dat beter wel

zou kunnen doen.

Favoriete kunSt-vorm

Wat WiL ik Later Worden?

Kip tandoori.

LevenSmotto

72


Idee-in-Blik

Tomek de ’Idee-In BlIk-uITvInder’ verTelT hoe heT

Idee werkelIjkheId werd

73


Idee-in-Blik

heT Idee voor heT ‘Idee-In-BlIk’ kwam op de dag daT de ■BlIkopeners■ en Ik aan heT BraIn-sTormen waren over de avond holy shIT.Iedereen mocht ideeën op

post-it’s schrijven en

die werden op een groot

wit bord geplakt. Toen

had ik ineens de woorden

‘Ideeën-In-BlIk verkopen’ erop geplakt. Daarna gaven

alle Blikopeners met

gekleurde stickertjes aan

welke ideeën het leukst

en meest origineel waren.

waT Bleek? ‘Ideeën-In-BlIk’ had de meesTe sTIcker-Tjes gekregen. dus al mIjn collega’s vonden heT een fanTasTIsch-koel-superleuk-Idee, maar Ik wIsT zelf nIeT eens waT heT was.Aan mij dus de taak om

het uit te werken. Ik

had geen idee waar ik

moest beginnen.

Ik begon te denken over

de inhoud. Andere Blik-

openers kwamen met ideeën

als gebakken lucht, of

gewoon lege blikken, maar

ik zocht iets dat je kon

bewaren. Waar de eigenaar

van het blik echt

geïnspireerd door zouden

kunnen raken. Volgens mij

is me dat ook gelukt;

het mooie aan het Idee-

in-Blik is dat je hem

niet per se meteen open

hoeft te maken. Dat kan

je doen wanneer je wilt.

Het idee begon vorm te krijgen, ik mocht het gaan

uitvoeren, maar hoe? Het was lastig om een plek te

vinden waar je dingen in kon laten blikken. Maar

zodra ik via een Google een plek had gevonden om

dat te doen, moest ik echt aan de slag en kwamen er

ook deadlines.

Sommige mensen snappen de naam/woordgrap

meteen, andere doen er wat langer over. Ik zal het

voor je uitleggen:

wIj zIjn BlIkopeners, en waT wIj doen Is BlIkken openen, spreekwoordelIjke BlIkken dan. wIj proBeren jou op een andere manIer naar ■kunsT■ Te laTen kIjken, een manIer dIe je eerder nog nIeT zag, zodaT je dan kunsT mIsschIen Toch wel heel InTeressanT vInd. dan geven we je een Idee-In-BlIk mee, zodaT laTer als wIj er nIeT zIjn, je je eIgen BlIk kan openen, leTTerlIjk en fIguurlIjk.

74


Idee

-In-

BlIk


Idee-in-Blik

op de avond van holy shIT kwam heT momenT daT Ik heT Idee-In-BlIk mochT uITdelen. heT was zo leuk om heT puBlIek Te zIen rondlopen meT heT BlIk. er zaT namelIjk IeTs In waardoor heT geluId maakTe als je hem schudde, dus mensen vroegen zIch echT af waT er In zaT. op heT eInde van de avond kwa-men zelfs mensen op me af dIe mIj BIj naam kende, maar dIe Ik nog nooIT had onTmoeT. heT Idee-In-BlIk had een BlIjvende In-druk achTergelaTen. Ik hoop daT heT nog lang BIj de BlIk-openers zal BlIjven.

76


Lennart Bügel


Sinds dit jaar sta ik elke ochtend op de

pont om naar school te gaan en elke

middag op de pont om naar huis te gaan.

Dagelijks zie ik mensen die doelgericht

vooruit kijken of in zichzelf

weggezonken zijn. Het enige waar ze op

wachten is de overkant. Zelf staar

ik altijd naar de bedrijvigheid in de

haven. De bootjes, zo nu en dan een

zonnetje, en de meeuwen die met veel

lawaai overvliegen. Het valt me op dat

er maar weinig mensen zijn die tijdens

hun dagelijkse routine om zich heen

kijken. Ze hebben het dan ook nodig om

er op gewezen te worden dat ze ergens

naar moeten kijken. Denk hierbij aan

een museum. In het museum staan bordjes

die als het ware zeggen: Kijk! Wat

hier hangt is de moeite waard om naar te

kijken. Dat is ook zeker waar. Wat

daar hangt is best de moeite waard

om naar te kijken. Maar dat neemt niet

weg dat je in het dagelijks leven niet

om je heen hoeft te kijken. Er valt zo

veel te zien dat het zonde zou zijn om

gedachteloos naar de overkant van het

IJ te varen.

als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst

Straatmuzikant.

Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière? Het rondleiden in de ■Avant-Gardes■

tentoonstelling met Primo vond ik erg

leuk. De tentoonstelling zat mooi

in elkaar en ging bovendien over een

tijdvak dat in mijn ogen binnen de

■kunst■ erg interessant is: de twintiger

jaren van de 20ste eeuw. De diversiteit

van de stukken was heel groot, dus

je kon lang doorgaan met vertellen. De

bezoekers waren ook erg enthousiast.

Dat geeft toch wel een gevoel van

voldoening.

hoe heB je het samenWerken met andere Blikopeners ervaren?

Eerst was ik van mening dat we in onze

verantwoordelijkheden wat beperkt

werden. Na onze functioneringsgesprek-

ken en feedback is dat veranderd. We

kregen veel meer verantwoordelijkheid.

Dan merk je opeens dat een taak toch

meer inhoudt dan je in eerste instantie

had gedacht. Ik denk dat we daar

allemaal veel van hebben geleerd. Dit is

belangrijke werkervaring die je altijd

wel kan gebruiken. Daarnaast vind ik dat

de Blikopeners behalve gewoon collega’s

ook een hechte groep vormen. We

kunnen zowel heel serieus aan de slag

als op andere momenten gewoon met elkaar

lachen. De diversiteit aan karakters

maakt dat nog eens extra bijzonder.

heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea? Ik herinner me dat ik de catalogus kreeg

voor de Avant-Gardes-tentoonstelling.

Later die dag zat ik bij een paar

vrienden te chillen, terwijl één van hen

de catalogus doorbladerde. Langzaam

begonnen ze steeds meer vragen te

stellen over wat ze zagen. Ik heb toen

ongeveer de hele catalogus doorgenomen

en bij alle kunstwerken of kunstenaars

die ik kende verteld wat ik wist.

Later dat jaar heb ik ze nog persoonlijk

rondgeleid door de tentoonstelling,

waar ze mijn verhalen citeerden. Nooit

eerder had ik gedacht dat kunst zo’n

discussie en interesse kan opwekken bij

mensen die slechts weinig voorkennis

hebben. Ik mag dan ook verwachten dat ze

nog wel eens naar het museum gaan.

77


Woont in

SCHooL

Japans/Nederlands.

Een oudere broer.

Mode ontwerpen/maken en

dansen.

Wat zou je doen met 10 miLjoen? ‘De stenen muur op de weg

is niet om jou te doen

stoppen, die is om de

mensen die het niet graag

genoeg willen tegen te

houden.’

ik erger mij aan

De verassing als je het

voor het eerst ziet en de

inspiratie die het je kan

geven, de prikkel.

Leonardo da Vinci omdat

hij álles kon, ik hoop op

een dag ook een homo

universalis te zijn.

Amsterdam Slotervaart.

Fons Vitae Lyceum.

idooL

BroertjeS en/oFzuSjeS

HoBBy’S

Een heel mooi grachten-

pand in Amsterdam kopen.

aCHtergrond


Studentenverenigingen,

Veronica-programma CQC,

regen, EliZe, mijn

(fiets)ketting die er

veel te vaak afvalt en

de ‘grappen’ van Bert

Visser.Favoriete Citaat

Lisa Konno78

78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 78 16-09-10 17:15

LiSa

kon

no g

eb.

23 J

anu

ari

1992


Als Blikopener wil ik met de groep verschillende mAnieren verzinnen om jongeren ervAn te overtuigen dAt er voor iedereen iets leuks te vinden is in de kunst.

Favoriet eten

Succesvol

modeontwerpster.

Ik kan niet kiezen, maar

wat ik vaak leuk vind is

als er verschillende

kunstvormen met elkaar

gecombineerd worden, maar

een mooi schilderij doet

ook goed en een mooi

nummer ook.

Favoriete kunStvorm


Carpaccio, snoep, Japans,

frambozen, mergpijpjes,

taco’s, los van elkaar

dan, hè.

Lisa Konno80


Collega’s over Blikopeners


81



leontine Coelewij, ■Curator■De eerste keer dat ik

■Blikopeners■ ontmoette was in het najaar van

2008; op een avond in ■De Bouwkeet■. Vier Blikopen-ers interviewden mij over

mijn werk als curator in

het ■Stedelijk Museum■. Al tijdens het

voorgesprek, een week of

twee eerder, had ik

gemerkt dat het een heel

leuke gemêleerde groep

van slimme, nieuwsgierige

en gedreven jongeren was.

Met een enorme flair

vuurden ze hun vragen op

mij af en gingen ook de

lastige onderwerpen, over

wat ik moeilijk of

vervelend vindt aan mijn

werk, niet uit de weg.

Het werd een heel leuk en

levendig gesprek. Knap

van hen, want zo’n open-

baar interview voor

publiek was heel nieuw

voor de groep. Ruim een

half jaar later was ik

ook bij de swingende

avond in het Van Gogh die

zij hadden georganiseerd

en waar ik nog wat

meemaakte van de geweld-

ige rap die ze daar

opvoerden. En natuurlijk

maakte ik de Blikopeners

regelmatig mee tijdens

workshops, lezingen,

presentaties en avonden

waar zij meehielpen bij

de ontvangst van bezoek-

ers.

“ik heB nu al ideeën over hoe ik in de toekomst Bij een tentoonstelling (Bijvoor-Beeld de expositie van aernout mik die direCt aansluit Bij thema’s als groeps-vorming, veiligheid, media) samen met de Blikopeners een disCussiemiddag zou willen opzetten speCiaal voor jongeren. ik denk dat zij daar een hele goede Bijdrage aan zouden kunnen leveren.”

82



Bart rutten, ■Conservator ■Voordat de tentoonstel-

ling ■Avant-Gardes■ opende, en de Blikopeners

aan de slag konden om

plannen te maken voor

eigen randprogramma’s,

werden ze bijgepraat door

samensteller Jan van

Adrichem. Het was een

middag hardcore kunstge-

schiedenis gericht aan

relatief jonge oren die

aandachtig luisterden.

‘Of een laatste model

zonnebril ook avant-garde

kon zijn?’, was een

serieuze vraag die

illustreerde hoe de

kunsttheorie terplekke

werd verteerd en ingepast

in de alledaagse

belevingwereld van de

jongeren zelf. Op

Lowlands waren ze totaal

in hun eigen habitat en

opereerden ze uitstekend

als onze ■ambassadeurs■. Hun affiniteit met

beeldende kunst bracht

dit ‘moeilijke’ onderwerp

dichter bij de bezoeker.

“natuurlijk zijn er verBeterpunten. aan ons Conservatoren de uitdaging om na te denken over hoe hun inBreng verder kan gaan dan Bemiddelaar, amBassadeur en tolk, zodat die ook een inhoudelijke Blikverruiming kan genereren. aan de Blikopeners de taak om ziCh niet alleen te laten leiden door wat het museum gene-reert maar ook zelf plannen te initiëren”.

Blikopeners spreken

letterlijk een taal die

zeer precies gedefinieerd

is in wat er toe doet en

wat niet. Ook in de

vergelijkingen die worden

gemaakt om kunst uit te

leggen zoeken zij totaal

andere voorbeelden dan

ik. Van deze kennis en

dit ‘■fingerspitzenge-

fühl■’ maken we dankbaar

gebruik.

83



marten jongema, Curator Als curator had ik mij

enkele maanden bezigge-

houden met de voorberei-

dingen en realisatie van

■Heilig Vuur■, Religie en spiritualiteit in de

moderne kunst. De titel

voor deze tentoonstelling

was na ruim beraad tot

stand gekomen en de

stijlfiguur van de

dubbele betekenis was in

goede aarde gevallen.

Enige tijd na de opening

van de tentoonstelling

diende zich een verassing

aan. Met een oorverdoven-

de knal kwam HOLY SHIT!

That’s the Spirit uit de

lucht vallen: een avond

in De Nieuwe Kerk waarvan

de begeleidende flyer de

volgende belofte ver-

meldde: ‘Het Stedelijk

Museum heeft een groep

nieuwe medewerkers! Dat

zijn wij – de Blikopen-

ers, jongeren uit Amster-

dam met een frisse kijk

op kunst.’ Het was de

onontkoombare introduc-

tie van de Blikopeners.

En het programma was een

flitsende aaneenschakel-

ing van originele items

rondom kunst, religie en

spiritualiteit.

Mijn aanvankelijke

scepsis, vanwege de

titel, maakte plaats voor

enthousiasme.De benader-

ingswijze van de Blik-

openers nodigt uit tot

discussie en dialoog met

zowel de bezoeker als het

museum zelf.

Opvallend is vooral hun

ongegeneerde

nieuwsgierigheid. Zo

herinner ik mij de

discussie over het belang

van de game. Moeiteloos

werden enkele

vooronderstellingen

onderuit gehaald en

nieuwe meningen

toegevoegd.

een Belangrijk deel van het suCCes van de Blikopeners ligt naar mijn idee Bij de seleCtieproCe-dure die eraan vooraf ging. niet uitsluitend ‘welopgevoede’ sCholieren van het Barlaeus gymna-sium zetten de toon: gemotiveerde jongeren met diverse aChter-gronden konden tot de Blikopeners toetreden.

84



martijn van nieuwenhuyzen, Curator

deze vijftien jonge Collega’s zorgden het afgelopen jaar voor leven in de Brouwerij op de kantoren en tijde-lijke tentoon-stellingsloCaties van het stedelijk. op versChillende momenten heB ik met ze te maken gehad, onder andere Bij de seleCtie van jonge zangers voor de performanCe ‘teen-age lontano’ van de amerikaanse kunste-naar/musiCus ma-rina rosenfeld die het stedelijk in juni 2009 samen met het holland festival produCeerde.

Ik sprak de Blikopeners

op de personeelsfeesten,

bij de Uitmarkt en soms

kwam er wel eens eentje

op kantoor aanwaaien om

persoonlijk uit te vissen

wat het curatorschap nu

eigenlijk inhield. Dan

overdreef ik enorm het

vele reizen en het avon-

tuurlijke, tot diep in de

nacht socializen met

kunstenaars. En bingo,

per direct wilden ze

tentoonstellingsmaker

worden.

De meest dynamische

en interessante uitwis-

seling met de Blikopeners

was tijdens de galerie-

tour die ik op 25 april

2009 voor hen organi-

seerde. Een ervaren

kunststapper doet tien

galeries op een middag,

dus voor minder deden we

het die zaterdag niet.

Dat was wel even zuchten

aan het begin, maar ze

kwamen er al gauw in. We

trokken in een moordtempo

door de Jordaan en kregen

een breed spectrum van

het kunstaanbod onder

ogen: van abstracte

muurschilderingen bij

Ellen de Bruijne Pro-

jects, figuratieve

schilderijen bij Annet

Gelink, een groepsten-

toonstelling met niet-

westerse kunst in Bureau

Amsterdam, tot een op een

computergame geënte

installatie bij Ron

Mandos. Daar deed het

enge kamertje met een

lijk in bad het goed. Ik

spoorde de Blikopeners

aan alles te vragen, ook

aan de galeriehouders.

Met als resultaat leven-

dige debatten over

abstracte en verhalende

kunst, compositie,

gelaagdheid, esthetiek,

en natuurlijk over de

prijs van al dat moois.

Tijdens de nazit was het

spannend om te horen hoe

de - soms heel intuïtieve

- analyses van de ver-

schillende tentoonstel-

lingen werden gemaakt.

Dan blijkt dat je door

samen naar kunst te

kijken en erover te

praten snel tot de kern

van een kunstwerk door

kunt dringen. Voor mij

een boeiende ervaring om

de volwassen inzichten

van een jonge generatie

te horen. En tijdens de

lunchstop bij de toko op

de Rozengracht leerden ze

me nieuwe felgekleurde,

maar wel een beetje erg

zoete drankjes drinken.

85



marianne Bargeman, hoofd eduCatie statens museum for kunst, kopenhagen

In de zomer van 2009 liep

ik vier weken mee bij de

afdeling educatie van het

Stedelijk om te leren van

Blikopeners. De samen-

werking tussen het

Stedelijk Museum en

Diversion is voor mij een

voorbeeld. Ook wij hebben

een soort Blikopeners,

Kunstpiloten (www.smk.

dk/ulk), maar zonder

externe samenwerkings-

partner die een frisse en

niet-museale blik op het

project werpt. Misschien

is de samenwerking met

■Diversion■ ook de reden

waarom de groep Blikopen-

ers een grotere diver-

siteit kent dan onze

Kunstpiloten - ondanks

onze pogingen daartoe.

Aan de andere kant gaven

wij meer verantwoorde-

lijkheid aan onze Kunst-

piloten. Misschien soms

teveel, waardoor zij de

richting kwijtraakten

of teleurgesteld raakten

als hun ideeën niet te

realiseren waren.

Het is bijzonder

leuk en interessant om

met creatieve jongeren

samen te werken, al was

het soms ook moeilijk om

de autonome wereld van de

jongeren te combineren

met een huis vol

tradities en regels. Bij

het Stedelijk Museum zijn

de taken volgens mij meer

concreet, zoals een

reportage maken voor de

Museumnacht. Daar kunnen

wij iets van leren. Wij

hebben door meer vrijheid

te geven niet alleen

geprobeerd een verander-

ing bij de Kunstpiloten

teweeg te brengen, maar

ook bij het museum. En

dat zie ik als een van de

belangrijkste punten om

met jongeren te werken:

wij worden meer bewust

gemaakt van onszelf als

instituut en wij leren

van en over onze gebrui-

kers. Daardoor bewegen

wij ons als instituut en

worden wij herinnert aan

de buitenwereld. Jong-

eren geven ons onschat-

bare hulp bij het

actualiseren van onze

■collectie■, het museum blijft zo door zijn

(kunst)historische blik

steeds actueel.

86



onze toekomstige geBruikers!’

evaluatie is een essentieel on-derdeel. wat werkt? wat werkt niet?Wij moeten niet alleen

een open blik hebben maar

ook een open oor, dat

hoort wat de jongeren

zeggen. Zij ontwikkelen

zichzelf voortdurend en

wij moeten ook klaar zijn

om ons instituut en onze

methode te verbeteren.

Daarom is internationale

uitwisseling belangrijk,

wij kunnen van elkaar

leren en gefundeerde

ontwikkeling bewerkstel-

ligen.

Blikopeners/kunst-piloten is een fan-tastisCh projeCt, maar zowel in ko-penhagen als in amsterdam kost het enorm veel tijd om op deze manier met jongeren te werken. zij zijn BijvoorBeeld druk met veel an-dere dingen, stellen veel vragen en zijn een ander soort Collega’s in het museum. dat is pre-Cies ook hun kraCht. een journalist vroeg mij laatst: ‘heBBen jullie ei-genlijk wel geld om zo veel aandaCht te geven aan een doel-groep die geen entree Betaalt?’ (in denemarken is de toegang t/m 18 jaar gratis) ’wij zien geen reden om het niét te doen’, ant-woordde ik, ‘zij zijn

87



niCole delissen, hoofd ColleCties en presentatiesMijn eerste kennismaking

met de Blikopeners was

tijdens de feestelijke

afsluiting van het SMCS

waar de hele groep zich

presenteerde voor het

vrijwel voltallige

personeel van het Ste-

delijk, zo’n 150 mensen!

Dit gebeurde met zelfver-

trouwen en bravoure:

oprecht indrukwekkend en

ontwapenend. Dit beeld

werd alleen nog maar

versterkt tijdens de

Blikopenersavond ■Holy Shit■, die plaats vond tijdens de Stedelijk-ten-

toonstelling ■Heilig Vuur■ in de Nieuwe Kerk. De avond zat goed in

elkaar, met rondleidingen

door Blikopeners: geweld-

ig! Speeddaten met

Blikopeners, waarbij

allerlei onderwerpen aan

de orde kwamen, livemuz-

iek en een prachtig debat

tussen jongeren met

verschillende religieuze

achtergronden. Door hun

brede interesse en eigen

kijk op kunst hebben de

Blikopeners een echte

toegevoegde waarde binnen

het Stedelijk en vormen

ze enerzijds een belang-

rijk klankbord en leveren

ze anderzijds een

bijdrage aan veel acti-

viteiten en ontwikkelin-

gen binnen het museum.

Persoonlijk vind ik het

heel leuk om tieners in

huis te hebben, vooral

omdat het een groep is

die momenteel niet in

mijn privéomgeving

aanwezig is en ik erg

geloof in ervaring opdoen

‘uit-eerste-hand’.

Jongeren als doelgroep

worden vaak als een

nergens-in-geïnteress-

eerde groep neergezet,

maar onze Blikopeners

schetsen een compleet

ander beeld!

manuela hoekstra, projeCtmedewerkerAls projectmedewerker

roosterde ik de Blikopen-

ers voor werkzaamheden

in. Van de meeste heb ik

een heel volwassen,

betrokken en goede indruk

gekregen wat betreft

medewerking en flexibil-

iteit. De communica-

tievaardigheden lieten

echter zo hier en daar te

wensen over. Bijvoor-

beeld: het niet beant-

woorden van e-mails met

als gevolg het moeten

nabellen van afspraken.

Opvallend was dat bij het

nabellen op de één of

andere manier in het

geheel niet over was

gekomen dát er was

gevraagd om even een

bevestiging te sturen.

Binnen een grote orga-

nisatie is communicatie

op alle mogelijke manie-

ren zeer belangrijk. Ik

vond het opmerkelijk dat

een aantal jongeren, die

juist zelf veel bezig

lijken te zijn met digi-

tale communicatie, deze

kleine en simpele ver-

zoeken over het hoofd

zien.

88



Ik houd mij aan afspraken.


Het vooruitzicht van het nieuwe Ste-

delijk, het zien van de plannen voor de

nieuwbouw en het bedenken van opties

voor een jongerenruimte. Een bezoek

aan de gerenoveerde oudbouw maakte mij

ook erg enthousiast.


Heel leuk, interessant om met ver-

schillende type mensen samen te werken

en verschillende inzichten te zien.

Wat soms ook wel voor conflicten kan

zorgen maar grotendeels positief is

door de nieuwe contacten.

heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?

Ja, dat is vooral merkbaar in mijn

directe vriendenkring. Een concreet

voorbeeld is dat vrienden die ik

uitgenodigd had bij ■Holy Shit■ heel

enthousiast waren over wat er gebeurde

en de volgende dag heel lovend en

enthousiast over hun ervaring die

avond ervoor praatte.

Blikopeners is voor mij

Een bijbaan die veel voldoening en

vrijheid geeft waar ik veel leer

en mij bezighoudt met wat mij interes-

seert: ■kunst■ en jongeren.


Van huis uit heb ik veel aan

kunstgeschiedenis meegekregen

door de interesse hierin van

mijn moeder. Op de middelbare school

kwam ik ook met kunst in aanraking

door teken– en CKV-lessen en sindsdien

heb ik zelf veel musea bezocht en

ben ik actief bezig geweest in

verschillende kunstvormen.

Lisa Konno89


Mirelva Berghout

woont in

SCHooL

Surinaams, in Nederland

geboren.

Broertje van 11 jaar.

Dansen, culturele feesten

en festivals.

wat zou je doen met 10 miLjoen?

‘Ieder nadeel heb z’n

voordeel’ (Johan

Cruijff).

ik erger mij aan

Dat het eigenlijk altijd

een emotie bij je

los maakt. Of het nou

positief of negatief is.

Het zet meestal aan tot

discussie.

Mijn moeder

Hoofddorp.

Universiteit van

Amsterdam.broertjeS en/oF zuSjeS

ido0L

Hobby’S

De wereld rondreizen en

me overal wat meer

verdiepen in de culturele

invulling van het land.

Door de taal te leren en

kunst en culturele

gebeurtenissen bij te

wonen.

aCHtergrond

wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?

Mensen die de schuld

altijd naar een ander

doorschuiven.

Favoriete Citaat

Favoriete LiedjeLil’ Girl van van Shafiq

Husayn.

90

90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 90 16-09-10 17:33

mir

eLva

ber

gHou

t ge

b. 27

maa

rt 1

990


Mirelva Berghout

Favoriete eten

Later wil ik worden wat me

het meest gelukkig maakt.

Laat je leeftijd je niet

weerhouden om te bereiken

wat je graag wilt.

Assemblage, het bij

elkaar brengen van ver-

schillende objecten die

samen het uiteindelijke

kunstwerk vormen.

Favoriete kunStvorm

wat wiL ik Later worden

Thaise Tom Ka Kai soep.

LevenSmotto

OOk Op straat zie ik veel kunst, vOOr mij is graffiti zeker OOk een kunstvOrm. meestal bezOeken jOngeren niet zO snel musea en ik mOet tOegeven dat ik dat OOk niet zO snel in mijn vrije tijd dOe. dat is niet Omdat ik het niet interessant vind, maar Omdat het meestal Op Ouderen is gericht.

92


Maak je Eigen Idee in Blik

maak je eigen idee in blik

93



als het goed is weet je nu ongeveer wat de blikopeners zijn en waar wij voor staan.

klopt dat?

op de bladzijde hiernaast staat een uitknipbaar idee in blik.

schrijf aan de binnenkant een idee dat je niet wilt vergeten.

knip het blik uit en plak hem dicht. zo heb je je eigen idee in blik

gemaakt, die je vervolgens ook aan iemand kunt geven.

wil je niet in dit boek knippen?een grotere printbare versie is te vinden op:

www.stedelijk.nl (kijk bij blikopeners)veel plezier met het inblikken van je eigen idee.

nee! Oh, nou dan raden wij je aan om eerst

een paar andere hoofdstukken te

lezen over Blikopeners. Kijk vooral

ook even naar het hoofdstuk over

■Idee-in-Blik■.

ja! ja? mooi!Aangezien jij dit boek in je handen

hebt, voelen wij gelijk een

connectie met jou. Wij zouden jou dan

ook graag een Idee-in-Blik geven,

maar helaas past die niet in dit boek.

Daarom hebben wij een speciale editie

van het blik gemaakt voor de lezers van

dit boek.

94


Maak je Eigen Idee in Blik95



MIJN IDEE VOOR JOU / MY INSPIRATION FOR YOU:

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

96


Mirelva Berghout


Het feit dat ik graag nieuwe dingen wil

leren.


Ik was heel erg enthousiast over onze

eerste Blikopenersavond in de

Nieuwe Kerk. We hadden heel veel tijd

gestoken in de voorbereiding en goed

geoefend met het rondleiden, dus

ik kon niet wachten om alles op zijn

plaats te zien vallen.

heB je jongeren in je omgeving enthousi-ast kunnen maken voor ■kunst■/musea?

Ja, vrienden van mij zijn langs

geweest bij de Blikopenersavond, in de

eerste instantie nog steeds een beetje

sceptisch. Maar na de rondleiding

waren ze heel erg gefascineerd door

een paar kunstwerken. Een vriendin van

me was ook erg enthousiast toen we

in Parijs een werk van Daniel Spoerri

zagen. Ik kon er toen veel over vertel-

len.


Een museum waar ik binnenkort doorheen

hoop te lopen en van kunstwerken kan

genieten.

kunst is voor mij

Een aanzet tot discussie en gedachten.

hoe zie je de toekomst voor ■Blikopeners■?

De toekomst van de Blikopeners ziet

er rooskleurig uit, met steeds een

nieuwe lading jonge Blikopeners

zal het museum steeds weer een fris

perspectief kunnen werpen op de steeds

ouder wordende stukken.

Wat is de Belangrijkste vraag die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?

Hoe trekken wij meer mensen (dus niet

alleen jongeren) die bekend zijn met

de nieuwe ontwikkelingen op het gebied

van media en cultuur naar het museum?


Al vanaf de basisschool met kunstklas-

sen, maar pas op de middelbare school

ben ik er verder ingedoken, met de

lessen Klassieke en Culturele Vorming.

Maar dan vooral de oude Romeinse

kunst. Het is dus heel leuk om nu meer

over ■moderne kunst■ te leren.

Wat maakt jou zo speciaal?

Dat ik een culturele duizendpoot ben.

97


woont in

SCHool

Half Nederlands, half

Chileens.

Een broertje, een zusje

en een zus.

Muziek maken, kunst- din-

gen doen, lachen en

slapen.

wat zou je doen met 10 miljoen? ‘Hmmm, I smell like

weekend.’

ik erger mij aan

Dat het alles kan zijn

maar ook weer niets, dat

je jezelf er mee kan

bewijzen en dat het iets

is waar bijna niemand

echt iets van begrijpt.

‘All I Need,’ Air.

Napoleon Dynamite, karak-

ter uit de gelijknamige

film; eigenlijk moet je de

film zien want anders snap

je het niet, Als ik het

toelicht geef ik de hele

clue weg van de film, hij

is gewoon vet leipies.

Amsterdam, De Baarsjes en

Oost-Watergraafsmeer.

favoriete liedje

Cartesius Lyceum.

idool


HoBBy’S

Een huisje kopen in New

York met Teleport zodat

ik binnen 10 minuten naar

Berlijn, Parijs, Amster-

dam en Fiji kan gaan. Oh,

en wereldvrede.

aCHtergrond

wat vind jij leuk aan ■kunSt■?

Mensen die mij afremmen,

in figuurlijke zin en

letterlijk als ik op de

fiets zit. favoriete Citaat

Pia Canales98

98-105-Pia+The Bath Tub.indd 98 16-09-10 16:36

Pia

Cana

leS

geB

. 13

feBr

uari

199

2


Ik kIjk echt heel anders naar kunst dan eerst. BIj een ■aBstract■ schIlderIj denk Ik BIjvoorBeeld nIet alleen maar ‘Wat zIjn dat nou voor klodders?’ maar ‘oh, dat Is echt zó jackson Pollock’.

favoriete eten

Superster.

Wie niet goed is in vlie-

gen moet dat ook niet

doen.

Performance.

favoriete kunStvorm

wat wil ik later worden

Onbeperkt Chinees.

levenSmotto

Dat ik als enige op de

hele wereld Pia kan zijn,

die mijn leven leidt.

wat maakt jou zo SPeCiaal?

Pia Canales100


■Blikopeners■ Bilal en Primo gingen naar het architectenbureau Benthem Crouwel voor een goed gesprek met twee leden van het ontwerpteam van de nieuwbouw van het Stedelijk, Joost Vos en Job Schroën.

Bilal en Primo in de ■BadkuiP■

Met Benthem Crouwel Architecten

‘de BadkuiP’…Beroemd en Berucht en nog niet eens geBouwd! wie zit er achter

dit Bijzondere ontwerP?

Bilal en Primo in de Badkuip101


Bilal en Primo in de Badkuip

Hoe komt zo’n ontwerp voor zo’n groot project nu tot stand?

Joost: Bij een bouwproject van deze

schaal wordt door de gemeente een

prijsvraag gehouden, een aantal

architectenbureaus zendt een ontwerp

in en een speciaal samengestelde

raad kiest dan het definitieve ontwerp.

Toen wij wonnen waren wij natuurlijk

blij, maar moesten gelijk aan de slag.

Alles moest nog aangepast worden aan de

maatstaven van gemeente, museumdirec-

tie en milieu-eisen. Het ontwerp is tot

stand gekomen door inbreng van een

heel team, dus niet één artistiek idee

van één iemand. Het ontwerpen van een

gebouw hier is een levend proces. Door

richtlijnen, persoonlijke inbreng en

beperkingen komt een ontwerp tot stand.

Hoe ging dit proces bij de badkuip?

Job: We hadden met veel dingen te maken.

Het moest functioneel worden,

kunstzinnig en een eyecatcher zijn

maar het mocht het oude Stedelijk niet

overschaduwen. We hebben gekozen

voor een gebouw dat qua volume gelijk

aan de oudbouw is maar qua ontwerp

totaal anders. Het zijn eigenlijk twee

tegenpolen maar ze heffen elkaar

niet op. Om het volume beperkt te

houden hebben we gekozen om groot deel

van het museum onder de grond te

plaatsen. Hiervoor waren ook geen

echte beperkingen, lekker makkelijk.

De luifel is bedacht om het plein

voor de ingang af te bakenen en zo de

hoofdingang meer aanzien te geven.

is Het moeilijk om zo’n ontwerp te maken met een Heel team?

Job & Joost: Dat valt mee. Door de vele

richtlijnen is er beperkte ruimte

voor persoonlijke ideeën. Als je het

niet met elkaar eens bent kun je

daar altijd op terugvallen. Het is

vooral veel denken meetwerk.

Maar door al dat denken en meten kom

je uiteindelijk wel tot een heel

creatief ontwerp.

Hoe betrokken zijn jullie met Het project tijdens de bouw?

Job & Joost: We zitten er strak op! En dat

moet ook wel, het is een lastig en

gewaagd project en dus is het belang-

rijk dat wij als architecten erbij

blijven. Bij andere projecten heb ik

wel eens gehad dat een aannemer zelf

iets had veranderd tijdens de bouw

waardoor het ontwerp veranderd, dit

soort dingen willen wij natuurlijk

voorkomen.

wie is je favoriete arcHitect?

Job: Bertrand Goldberg, één van de

redenen om Chicago te bezoeken.

Joost: Nervi, een Italiaan.

Eigenlijk is Nervi een

ingenieur.

als je een gebouw in amsterdam mocHt verwoesten, welke zou dat zijn?

Job: Een willekeurige bedrijfshal langs

de snelweg. Die dingen zijn

zonder enig idee neergeknald op een

lap grond. Dat is zo zonde.

Joost: De Rembrandttoren, wat een

lelijk ding zeg.

deden jullie vroeger veel aan lego?

Joost: Ja, heel veel en nu nog steeds.

Job: Ja, ook erg veel.

Trouwens, ik heb kortgeleden

mijn stamboom geraadpleegd en

het bleek dat er in elke

generatie van mijn familie een

architect zit sinds 1600.

102


Het

nieu

we

sted

elijk

mus

eum

in a

mst

erda

m


Bilal en Primo in de Badkuip

zou je vroeger een blikopener geweest willen zijn?

Job & Joost: Jazeker, wij vinden het

onwijs gaaf dat het ■Stedelijk Museum■ jongeren bij het museum betrekt.

voor welk onderdeel van gebouwen Heb je een obsessie?

Joost: Wat mij fascineert, zijn details.

Zoals de aansluiting van twee verschil-

lende componenten.

Job: De ‘houdbaarheid’ van

een gebouw vind ik erg

belangrijk. Werkt het echt,

ook na een aantal jaar?

Joost: Bij een gebouw als het Stedelijk

Museum is ook de logistiek van mensen

zeer belangrijk.

zien jullie arcHitectuur als een kunstvorm?

Joost: Nee.

Job: Niet net als bij een

schilderij, dat je je gevoel

erin kan leggen.

Job & Joost: Nu we erover nadenken is ook

voor ons de scheidingslijn tussen

■kunst■ en architectuur onduidelijk.

tot Hoeverre ervaren jullie artistieke vrijHeid in je vak?

Joost: Als kunstenaar ben je denk ik

vrijer. Maar als architect ben je

ook vrij hoor.

Job: Erg vrij, je hebt als archi-

tect een soort machtspositie. Als

architect is de visie en het idee

van jou.

maar als je artistiek gezien veel vrijHeid Hebt, dan druk je tocH je persoonlijke stempel op Het werk? voel je je persoonlijk niet aan Het werk verbonden omdat Het van ‘jou’ is? waar ligt dan Het verscHil tussen arcHitectuur en kunst?

Joost: Natuurlijk voel je je persoonlijk

betrokken tot het werk. Bij inspraak-

avonden doet het toch pijn als mensen

negatief zijn. Maar als architect denk

je meer vanuit de functie.

Job: Een voorbeeld; ik heb het

interieur van mijn huis zelf

ontworpen. Als architect zijn wij

getraind in het oplossen van

problemen. Bij het ontwerpen van

een stoel merkte ik dat dat

heel anders was. Er was namelijk

helemaal geen probleem. Wij

werken echt vanuit de functie.

als je vanuit de functie werkt, gaat dat dan niet ten koste van je creativiteit?

Job & Joost: Nee het ondersteunt je juist,

het neemt je bij de hand. Tegenwoordig

zijn architecten meer bouwkundigen.

104



Leave Britney Alone.


Mijn professionele doch creatieve

kijk op de kunst.


Een rockster.


Het optreden met de Blikopenersband

voor het afscheid van de directeur.

Er waren superveel belangrijke fancy

art-mensen, zoals minister Plasterk.

Het allerleukste was dat onze achter-

grond de Karel Appel-wand was. Très

cool.


Ontzettend leuk, het zijn veel

verschillende mensen van iedereen

kun je wel wat leren. Ieder heeft

zijn eigen brein en van daaruit komt

de Blikopeners.


Dat ik nu veel meer naar kunst kijk

en ontzettend veel meer bezig ben met

kunst en de dingen eromheen.


Een plek om te werken, ■kunst■ te

kennen, lachen, chocomelk halen,

mensen te leren kennen en om minds

te exploden.

kunst is voor mij

Een manier van communiceren alleen

dan extraordinary mindexploding maar

soms ook lame, maar toch wel leuk.

Pia Canales105


woont in

SCHool

Frans/Joods/Nederlands.

Een broertje.

Dansen, dj-en, filmen,

snowboarden, denken,

doen.

‘America is the only

country that went from

barbarism to a decadence

without having a civili-

zation in between’ (Oscar

Wilde).

ik erger mij aan

Creativiteit,

veranderlijkheid

en de mening van

iedereen over kunst.

When I saw her standing

there van The Beatles.

Simon Vinkenoog.

Amsterdam Westerpark.

favoriete liedje

Fons Vitae (Havo, daarna

IN HOLLAND, momenteel

geen).

idool


HoBBY’S

aCHtergrond

wat vind jij leuk aan kunSt?

Iedereen die moeilijk

doet.

favoriete Citaat

Primo Versteeg106

106-113-Primo+Look for differance.indd 106 20-09-10 16:11

Prim

o ve

rSte

eg g

eB. 1

5 ok

toBe

r 19

90


favoriete eten

Artiest.

Geen stress geen zorgen,

denk niet aan morgen.

Kubisme.

favoriete kunStvorm


Spareribs en eend.

levenSmotto

Ik vInd het erg belangrIjk dat amsterdamse jongeren Inspraak krIjgen bIj het opstellen van tentoonstellIngen. We Worden een beetje onderschat eIgenlIjk, We houden op ons eIgen manIer van kunst en onze eIgen soort kunst.

Primo Versteeg108


Zoek de Verschillen

ZOEK DE VERSCHILLEN

Voor dit onderdeel nemen wij je

mee naar een heel andere wereld van

het Stedelijk Museum: de enorme

verzameling grafische vormgeving van

het museum. Het museum heeft 30.000

affiches en 40.000 stuks klein drukwerk

in bezit. Al meer dan een eeuw kondigt

het Stedelijk met affiches tentoon-

stellingen aan en daarmee groeide het

museum uit tot een belangrijke op-

drachtgever van grafische vormgeving.

Dit affiche uit 1985 is onderdeel

van deze verzameling. Het is gemaakt

voor de afscheidstentoonstelling van

Edy de Wilde. Hij was directeur van

het Stedelijk Museum van 1963 tot

1985. De ontwerper van dit affiche,

Wim Crouwel maakte in die tijd al het

drukwerk voor het museum.

Op het affiche staat het schil-

derij ‘La Grande Parade’ van Fernand

Léger uit 1955.

Dit schilderij is in het bezit

van The Solomon R.Guggenheim Museum in

New York.

KIjK gOED NaaR HEt affICHE. KuN jIj DE 7 VERSCHILLEN VINDEN?

109


Zoek de Verschillen

HEt ORgINEEL

110


Zoek de Verschillen

ZOEK DE VERSCHILLEN

111


Zoek de Verschillen

DE VERSCHILLEN

112



Liefde voor ■kunst■ en goede

communicatieve eigenschappen


Het krijgen van verantwoordelijkheid,

het geven van presentaties aan mensen

die al lange tijd mee gaan in het vak.

Of aan mensen die je nog nooit gezien

hebt. Het geeft je het gevoel dat je

iets professioneels aan het doen bent

wat niet iedereen kan, zeker niet op

deze leeftijd. Met die verantwoorde-

lijkheid komt ook het gevoel dat je

iets helemaal fout kan laten

lopen, hierdoor wordt je vanzelf ook

wat scherper en ga je dingen met meer

precisie uitvoeren.

hoe heB je het samenWerken andere ■Blikopeners■ ervaren?

Het is soms lastig om met een grote

groep snel en eerlijk beslissingen te

nemen. Ik ben iemand die altijd voor

was om op een gegeven moment gewoon

de knoop door te hakken. Anders kom je

nooit verder. In meeste gevallen

krijgt de meerderheid gelijk of iemand

met een heel uitgesproken mening.

Wat bij Blikopeners erg leuk is, is dat

de groep nu echt een gezellige groep is

geworden. Hierdoor wordt er ook

makkelijker en vaak heftiger

gediscussieerd. Ook weet iedereen nu

hoe iedereen in elkaar zit en daar kan

je dan dus rekening mee houden.


Blikopeners heeft me leren luisteren

en kijken naar dingen. Ik ben iemand

die zijn mening over iets snel klaar

heeft. Bij Blikopeners leerde ik eerst

nog even te kijken of te luisteren en

dan pas mijn mening over iets te geven.

Wat heB jij geleerd Bij Blikopeners?

Veel feiten over kunst en kunstenaars,

informatie over hoe een museum werkt.

Over fondsen, grote bouwprojecten,

subsidies, ■peer education■ en niet te

vergeten op tijd komen en je werk

afmaken.

heB je jongeren in je omgeving enthousi-ast gemaakt?

Mijn eigen vriendenkring is altijd erg

positief en geïnteresseerd meer

dan eens leidt het ook tot verwoede

discussies over kunst of musea.

hoe zie je de toekomst voorBlikopeners?

Ik denk dat het project nog vele jaren

door zal kunnen gaan, zeker met het

nieuwe museum. Er is dan meer plek en

meer werk en Blikopeners zullen

steeds bekender worden en zo uitgroei-

en tot een landelijk fenomeen! Maar

zo spannend als het nu is zonder museum

zal het niet meer worden.


Wat bepaald de prijs van kunst? Waarom

duurt bouwen in Amsterdam zo lang?

Primo Versteeg113


Tom Bakker

woont in

SCHool

Nederlands.

Oudere zus.

Heel veel en het liefst

zet ik ze om tot werk.

‘Als je het aan je oma kan

uitleggen dan snap je het’

(Albert Einstein).

ik erger mij aan

De prikkeling van de

creatieve geest die

tot een bevredigende

stimulatie van de kunst

kijkende hoek van je

hersenen leidt.

“Hit me baby one more

time,” Britney Spears.

Ikzelf.

Amsterdam Zuideramstel.

favoriete liedje

HBO Industrieel Product

Ontwerpen, tijdens

■Blikopeners■ geen

opleiding (Tom stopte na

de zomer van 2009 om een

vooropleiding van de

Filmacademie te gaan

doen).

idool


HoBBy’S

aCHtergrond

wat vind jij leuk aan ■kunSt■?

Vragenlijsten ;-)favoriete Citaat

wat zou je doen met 10 miljoen?Erin zwemmen.

114

114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 114 16-09-10 16:46

tom

Bak

ker

geb.

5 fe

bru

ari

1989


Tom Bakker

favoriete eten

Nog mooier en beter.

Vol genieten en stoppen

op mijn hoogtepunt.

Film-, foto-, schilder-

en beeldende kunst.

favoriete kunStvorm


Aardappeltjes met een sla

van gemarineerde tomaat,

avocado en Toscaanse

tapenade.

levenSmotto

Ik vInd het leuk deel uIt te maken van een groep creatIeve mensen.

116


Tomek en Pia inTerviewen

ann GoldsTein Directeur van het■Stedelijk Museum■sinds januari 2010

Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein

117


Hoe bent u terecHtgekomen waar u nu bent?

Van kinds af aan wilde ik een

kunstenaar zijn, deze richting hield

ik aan tijdens mijn middelbare

schooltijd. Nadat ik mijn bachelor in

Studio Art had behaald aan de

Universiteit van Californië in Los

Angeles in 1979, ging ik in 1980 stage

lopen bij de afdeling educatie van

het National Museum of American Art in

Washington DC, een van de Smithsonian

musea. Van 1981 tot 1982, was ik

onderzoeksassistent bij het Museum of

Contemporary Art in Chicago.

Meteen daarna, in januari 1983,

begon ik als vrijwilliger bij het

toen nieuwe Museum of

Contemporary Art in Los Angeles

(MOCA). MOCA werd opgericht

in 1979 en opende met de eerste

programma’s in het najaar van

1983. In de 26 jaar die ik

daar heb gewerkt, heb ik in vele

functies een carrière opgebouwd.

Ik heb het geluk gehad dat ik mij

op alle niveaus binnen het museum

heb kunnen bewijzen toen de

gelegenheid zich voordeed. Toen

ik daar begon te werken dacht

ik nog steeds dat ik kunstenaar

zou worden. Ik had nog twee

andere baantjes om een paar dagen

per week als vrijwilliger bij

het MOCA te kunnen werken. Dat

was het moment waarop ik mij

realiseerde: dit is wat ik echt

wil en vanaf toen heb ik alleen

maar vooruit gekeken.

Ik heb er geen moment spijt van gehad

dat ik verder geen kunstenaar meer zou

zijn, maar heb mij altijd goed met

kunstenaars kunnen identificeren. Ik

heb altijd nauw met kunstenaars

samen willen werken om ze te helpen hun

werk te maken en te tonen. Gelukkig

ben ik ook nog altijd een klein beetje

kunstenaar gebleven.

Hoe Hoorde u van deze baan?

Het is van groot belang dat de mensen

hier inzien hoe belangrijk het

Stedelijk Museum is voor de interna-

tionale familie van musea voor moderne

en hedendaagse ■kunst■. Lang voordat ik Nederland voor de eerste keer

bezocht, was ik al zeer goed bekend met

het Stedelijk Museum. Het Stedelijk

heeft altijd in hoog aanzien gestaan

en tot voorbeeld gediend voor mij

en andere curators die wereldwijd

werken, door de bijzondere ■collectie■ en geschiedenis van ambitieuze en

uitdagende programma’s. Dus toen de

kans zich voordeed om op deze baan te

solliciteren, greep ik die met beide

handen aan. Het voelde alsof ik

daarmee ‘binnen de familie’ zou

blijven, en het bood mij de kans om

dichterbij de Europese kant van

de geschiedenis van ons vak te zijn.

toen u zo oud was als wij, zou u toen een blikopener geweest willen zijn?

Als er meer mogelijkheden waren

geweest die ik destijds gekend zou

hebben toen ik zo oud was als jullie,

dan zou mijn leven veel eerder

veranderd zijn. Museumbezoek met

school is een van mijn meest heldere

jeugdherinneringen. Ik weet zelfs

nu nog beter hoe ik voor de eerste keer

een museum bezocht dan mijn eerste

bezoek aan Disneyland, iets dat

waarschijnlijk niet zo voor de hand

ligt voor iemand die opgroeide in Los

Angeles. Van jongs af aan voelde ik me

erg thuis in deze grote gebouwen. Het

was een vertrouwde ervaring voor mij

om in een museum te zijn. Ik vind het

fijn dat het open en stil is, dat je je

eigen weg kan vinden in de museumzalen.


118


Ik weet zeker dat ik het geweldig

had gevonden om een Blikopener te

zijn en ik ben bijzonder

enthousiast om bij een instituut

te werken dat zo’n toewijding

heeft om jongeren erbij te

betrekken. Het maakt mij heel

trots dat de Blikopeners een

groot verantwoordelijkheids-

gevoel voor het Stedelijk Museum

hebben ontwikkeld.

Hoe zou u kunst willen omscHrijven?

Ik heb nauw samengewerkt met Lawrence

Weiner en hij geeft een heel mooie

definitie van kunst:

‘de verwantschap van mensen met

objecten en van objecten met

objecten in relatie tot mensen.’

Een goed kunstwerk stelt je in staat om

op een diepere manier om te gaan met

je eigen leven, met andere mensen

en met je omgeving. De vraag is dan ook

niet of iets wel of geen kunst is. Het

gaat over het creëren van een bewust-

zijn van je plek in de wereld.

Hebt u een favoriet soort kunst?

Ik bekijk alles met een open blik, mijn

interesse wil ik zo breed mogelijk

houden. Bij één gebied was ik al heel

vroeg betrokken, conceptuele kunst

uit de periode 1960-1970. Ik heb daar

veel onderzoek naar gedaan en

organiseerde 15 jaar geleden samen met

anderen een grote, historische

tentoonstelling over dit onderwerp bij

MOCA. Op dat gebied heb ik mij bij-

zonder ingezet, deels omdat ik er niets

van begreep toen ik nog vrij jong was.

Gelukkig heb ik die verwarring kunnen

omzetten in nieuwsgierigheid. Ik hoop

dat dit museum hiertoe ook in staat is

als de mensen hier binnenkomen.

een beetje zoals de blikopeners dat doen?

Precies!

Het moca Heeft een programma speciaal voor jongeren, kunt u daar iets meer over vertellen?

MOCA heeft een geweldig programma: MOCA

Apprenticeship Program. Net als de

Blikopeners bestaan de MOCA Apprentic-

es uit kleine groepen middelbare

scholieren afkomstig van diverse

scholen uit Los Angeles. Zij komen één

keer per week samen en werken met

museummedewerkers, kunstenaars en

anderen uit de culturele sector. Zij

organiseren onafhankelijk eigen pro-

jecten die gekoppeld worden aan museum-

programma’s en ■hedendaagse kunst■. De Apprentices worden net als de overige

medewerkers van het museum betaald.

Mijn eerste ervaring met hen was een

gesprek op hun verzoek over een werk

van Felix Gonzalez-Torres dat te zien

was in een vaste collectie opstelling.

Ze waren heel nieuwsgierig naar het

werk Untitled (Portrait of MOCA).

Het werk is een mix van data uit MOCA’s

geschiedenis, de wereldgeschiedenis

en die van de kunstenaar. Elke keer dat

het werk wordt getoond, zijn de data

anders samengesteld.

Het was een geweldige ervaring om

te werken met een slimme en zeer

gemotiveerde groep jongeren. Ik

was bijzonder blij toen ik hoorde

dat het Stedelijk Museum een

soortgelijk project had. Toen ik

ervan hoorde, heb ik meteen mijn

oud-collega’s in Los Angeles

gebeld. Ik hoop dat er een mooie

manier is om de twee programma’s

met elkaar te verbinden.


119


ann

gold

stei

n


wat vindt u dat blikopeners zouden moeten zijn?

Het is voor mij erg belangrijk dat dit

museum betekenisvol voor jullie kan

zijn in deze fase van jullie leven en

dat die betekenis niet verloren gaat.

En dat wij recht doen aan de energie en

toewijding die jullie hebben gegeven

aan het werk waarmee wij verder gaan.

Het betekent veel voor ons dat wij een

band hebben met de jongere generatie.

Iedereen vertelt mij over de persoon-

lijke band die zij hebben met het

Stedelijk Museum, hoe zij als kinderen

met hun ouders naar het Stedelijk

Museum kwamen. En hoezeer zij het

missen dat zij nu niet met hun kinderen

naar het Stedelijk kunnen. Wij kijken

uit naar het moment waarop jullie je

vrienden en familie mee naar het

Stedelijk Museum kunnen nemen. Ik ben

heel nieuwsgierig hoe het museum er

voor jullie uitziet, juist in deze

periode waarin het museum geen ‘publiek

gezicht’ heeft. Ik ben ook heel

nieuwsgierig waar de Blikopeners naar

uitkijken.

kunt u bescHrijven Hoe een werkdag er voor u uitziet?

Extreem druk! Ik ben vele jaren curator

geweest, ik kon mijn eigen

tijdsindeling bepalen. Als directeur

ziet een werkdag er heel anders uit.

Ik ben voornamelijk onderweg van de ene

vergadering naar de andere. Maar dat

ik het zo superdruk heb vind ik totaal

geen bezwaar, ik ben heel blij om hier

te zijn. Ik ben een echte workaholic.

Ik ben het gelukkigst wanneer ik aan

het werk ben.

denkt u dat kennis van de betekenis van een kunstwerk bijdraagt aan de waarde ervan?

Ik denk dat het andere mensen helpt een

eigen kijk op kunst te ontwikkelen

als zij van ons horen waarom een kunst-

werk zoveel voor ons betekent en

dat het een hele effectieve manier is

om mensen aan te moedigen zelf een

band met kunst op te bouwen en er

betekenis aan te geven. Als wij er in

slagen ons enthousiasme duidelijk

over te brengen dan werkt dat

aanstekelijk.

als u al Het geld in de wereld Had, wat zou u dan voor Het stedelijk doen?

Ik zou ervoor zorgen dat het Stedelijk

altijd zijn missie kan vervullen; het

bevorderen en koesteren van de waarde

van kunst in het leven van mensen, om

uit te dagen en te verbazen, om

springlevend, actief en vooruitlopend

te zijn, als een geliefde hub waar

mensen en kunst samen komen in Amster-

dam. En, heel belangrijk, ik zou

ervoor zorgen dat het een thuis is voor

kunstenaars. Het Stedelijk zou als

museum de lat steeds hoger moeten

leggen voor andere instituten en

natuurlijk één van de beste musea ter

wereld voor moderne en hedendaagse

kunst en design zijn.

Hebt u ooit gedaan alsof u wist wat een kunstwerk betekende, terwijl u dat eigenlijk niet wist?

Soms schamen we ons een beetje als we

iets niet weten. En ik moet mezelf er

aan herinneren dat het mensen gerust

stelt als ik zeg dat ik ook niet altijd

weet wie een bepaalde kunstenaar is.

Niemand weet alles en tegelijkertijd

wil niemand diegene zijn die zegt

dat hij niet weet wie de kunstenaar

is. Wat we allemaal zouden moeten doen,


122


is ervoor zorgen dat mensen zich

op hun gemak voelen om een vraag te

stellen over de kunstenaar of de kunst.

Waar het om gaat is dat iedereen zich

vrij voelt om vragen te stellen.

als u kijkt naar wat er nu gebeurt op Het gebied van kunst, waar zullen de mensen Het volgens u over 10 jaar nog over Hebben?

Dat is een echt hele goede vraag maar

ik ben niet erg goed in het voorspellen

van de toekomst!

over vijf jaar dan?

Over vijf jaar praat men over ons open

en actieve museum! Wat kunst aangaat

durf ik echter niets te voorspellen.

Ongeveer tien jaar geleden klaagde ik

tegen een vriend over de toenmalige

toestand. Hij vertelde me dat over vijf

jaar alles anders zou zijn. Het zou

kunnen dat wat we nu belangrijk vinden,

over vijf jaar niet meer zo belangrijk

is dan dat we nu denken. Dingen

veranderen zo snel. Ik wil deze genera-

tie zoveel vragen stellen: hoe kijken

jullie tegen dingen aan? Ik weet

niet wat er gaat gebeuren. Ik heb

slechts de hoop dat kunstenaars werk

zullen blijven maken waarmee zij

zich kritisch opstellen tegenover hun

cultuur en wat een kunstwerk kan

inhouden.

is werken bij Het stedelijk de baan van uw leven?

Het is een fantastische droom die op

velerlei manieren is uitgekomen. Dat

ik hier kan zijn op dit moment in mijn

leven. Ik kan het nog steeds niet

helemaal geloven dat ik zoveel geluk

heb gehad dat ik nu in deze baan kan

werken. In dit fantastische instituut

waarvoor ik al zo vele jaren een grote

bewondering koester. Ik prijs mijzelf

heel erg gelukkig!

Hebt u een favoriet kunstwerk in de ■collectie■ van Het stedelijk museum?

Nog niet, ik probeer geen favorieten

te hebben. Er zijn zoveel verschillende

kunstwerken waar je echt verliefd

op kunt worden. Ik ben verliefd op het

feit dat dit een multidisciplinaire

collectie is. We hebben hier niet

alleen hele bijzondere schilderijen

en beeldhouwwerken maar er is ook

fotografie, grafische kunst, toege-

paste kunst en industriële

■vormgeving■. Ik vind het geweldig dat het museum zo’n enorm rijke en brede

collectie heeft!

Hartelijk dank voor Het interview?

Ik kijk uit naar deel twee, waarin ik

jullie vragen kan stellen!


123


ik heb nauw samenGewerkT meT lawrence weiner en hij

GeefT een heel mooie definiTie van kunsT:

“de verwanTschaP van mensen meT objecTen en van

objecTen meT objecTen in relaTie ToT mensen.”


124



CO².


Kritisch zijn en oplossingsgericht

werken.

Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenerscarrière?

Rondleidingen geven.


Wisselend, goed geconcentreerde

momenten met resultaat, maar ook

onderdelen waar nog verbeterpunten

mogelijk zijn.

Wat heeft Blikopeners aanjou veranderd?

Niet veel, maar het was wel leerzaam.

heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor ■kunst■/musea?

Het geven van rondleidingen was erg

leuk. Ik heb veel enthousiaste reac-

ties vanuit het publiek gekregen over

nieuwe manieren van kijken naar kunst.


Een groep jongeren die onder leiding

van ervaren mensen sterke presentaties

kan geven aan een groot en jong

publiek.

Tom Bakker125


Tomek Whitfield

Woont in

SCHooL

Nederlands/Amerikaans.

Een zus.

favoriete eten

Dat er geen manier is om

te beoordelen wanneer

kunst kunst is. Dit is

een gedachte die mij al

sinds ik klein ben bezig-

houdt.

Vendetta (Slipknot), man

o man.

Demetri Martin, een

comedian, kan ik heel erg

waarderen - dat hij

helemaal zichzelf is

gebleven en op die manier

zijn geld verdient, zoek

hem maar eens op.

Amsterdam De Baarsjes.

favoriete LiedjeGeert Groote College.

idooL


aCHtergrond

Sushi, sowieso, pizza is

altijd lekker.

Wat zou je doen met 10 miLjoen?Een mooi huis kopen als

eerste. Daarna verder

leven met heel veel geld.

Veel feestjes geven,

reizen en allemaal leuke

dingen doen.


126

126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 126 16-09-10 16:48

Tomek Whitfield

tom

ek W

Hitf

ieLd

geb.

15 f

ebru

ari

1992


Tomek Whitfield

Fotografie en Photoshop

om alles te bewerken.

Verder is muziek een

grote passie van mij.

Ik drum al meer dan zes

jaar en probeer mezelf

een beetje gitaar en bas

te leren. Ik hou van

creatieve dingen in wat

voor uiting dan ook.

‘If you get stuck, draw

with a different pen’.

Iets met grafische

■vormgeving■, of

animeren, laten we

zeggen iets creatiefs

met computers.

Stel niet uit tot mor-

gen, wat je morgen niet

nog eens kunt uitstel-

len.

Meeste ■moderne kunst■,

schilderijen, tekenin-

gen, videokunst, aparte

vormen als geknutselde

objecten en grote ma-

chines kan ik ook heel

erg waarderen.

HoBBy’S

favoriete Citaat

favoriete kunStvorm


LevenSmotto

Mijn manier van denken.


128


■Blikopeners■in de media (selectie)

Blikopeners in de Media129


www.snsreaalfonds.nl 19-12-2008“De 15 Blikopeners van het ■Stedelijk Museum■ groei-en in hun rol. Momenteel werken ze in De Nieuwe Kerk

in Amsterdam. De adviseurs en kunstkenners in

spé bereiden op deze bijzondere locatie hun eigen

jongerenevenement in maart 2009 voor. En ze doen

meer: de jongeren kozen zaterdag een eigen logo,

ze namen de tentoonstelling ‘■Heilig Vuur■. Religie en spiritualiteit in de moderne kunst’ onder de loep,

beoordeelden en passant de CKV-leidraad en voelden

museumdirecteur Gijs van Tuyl aan de tand. De

Blikopeners durven kritisch te zijn. In tweetallen

maken de Blikopeners kennis met ‘Heilig Vuur’.

Ze doorlopen de expositie aan de hand van de

CKV-leidraad, een vragenlijst voor middelbare

scholieren die het Stedelijk Museum voor deze

tentoonstelling heeft samengesteld. Na afloop doen

de Blikopeners hun naam eer aan. Ze discussiëren over

de insteek van ‘Heilig Vuur’ en de gekozen vorm.

Ook bekijken ze de CKV-leidraad met een frisse blik

en komen met verschillende ideeën om de leidraad te

verbeteren. Enthousiast wordt geopperd om met de

samensteller van de vragenlijst en een aantal

Blikopeners om tafel te gaan om te helpen met een

nieuwe leidraad.”

Het parool, 04-03-09, column ronald ockHuysen“Het Stedelijk heeft

‘Blikopeners’ in dienst

genomen. Die oubollige

woordspelling verwijst

naar een stel jongeren

dat andere jongeren

enthousiast moet maken

voor beeldende kunst.

De naam van hun eerste

avondje? Holy Shit!

That’s the spirit. Hun

missie? ‘Wij openen

‘blikken’ en zorgen dat

er uitwisseling is.’…

Vermoeiend, die

verkrampte pogingen er

toch nog iets van te

maken. Vooral ook omdat

het van die jarentachtig-

plannetjes zijn, die meer

doen denken aan

subsidieaanvragen voor

maatschappelijk werk dan

aan een originele koers.”



Het parool, 03-03-2009“Blikopeners worden ze genoemd, de jongeren die

activiteiten organiseren in het Stedelijk Museum om

leeftijdgenoten te interesseren voor ■kunst■. Donderdag hebben de Blikopeners hun eerste grote

evenement, in De Nieuwe Kerk: Holy Shit! That’s the

Spirit. Uit de honderd aanmeldingen voor de bijbaan

heeft het museum gekozen voor vijftien jongeren uit

alle delen van de stad en van verschillende

opleidingsniveaus. Via de Hyve Blikopeners worden

vrienden gemaild over quizzen, rondleidingen en

discussies. De avond in De Nieuwe Kerk omvat kunst,

religie, spiritualiteit en muziek en sluit aan op de

expositie ‘Heilig Vuur - Religie en spiritualiteit in

de moderne kunst’ in het Stedelijk.’ Directeur van

het Stedelijk Museum Gijs van Tuyl vindt het

belangrijk jongeren het museum in te krijgen.

“de laatste jaren zie ik Het museum vergrijzen, terwijl de jeugd de toekomst is. de internetgeneratie kijkt anders naar kunst, dat is verfrissend.’ ‘dit is leuker dan vakken vullen.”

www.cjp.nl 26-06-2009 De Blikopeners zijn een diverse groep: deze vijftien

jongeren komen uit alle hoeken van Amsterdam en

alle opleidingsniveaus zijn vertegenwoordigd. Dat is

meteen te zien aan Bilal (18) en Pia (17). Bilal,

die commerciële economie studeert aan de HVA, draagt

een ruim T-shirt van Pinky and the Brain en heeft

een geel petje schuin op zijn hoofd. Pia is een

typisch vwo-meisje in een net blauw vestje. Maar ze

zijn allebei dol op kunst.”

Het parool, 11-04-09 ingezonden Brief door Blikopener floor“Woensdag 4 maart las ik

de column van Ronald

Ockhuysen over ‘de

Blikopeners’. Hij ge-

bruikt ons als insteek om

vervolgens zijn frustra-

ties over het gesloten

Stedelijk Museum te

uiten. Terwijl iedereen

onderhand wel weet dat

het publiek van musea aan

het vergrijzen is. Wij

als Blikopeners zijn

geïnteresseerd en vinden

moderne kunst leuk en dit

willen wij overbrengen

aan onze leeftijdsgeno-

ten, zodat musea niet

meer als saai en suf

worden gezien. Verder

vind ik het erg vreemd

dat hij commentaar levert

op een groep jongeren die

niets te maken hebben met

het feit dat het museum

is gesloten. Wij zijn een

leuk en hedendaags

project. Ik vind het ook

vreemd dat Ronald Ockhuy-

sen ons als een kneuterig

project beschouwt. Wij

zouden het fijn vinden

als hij voortaan zijn

kritiek via een andere

weg kan geven, en niet

ten koste van een project

waarbij hij nog nooit een

kijkje heeft genomen.”



de volkskrant,07-03-2009 ‘dit is leuker dan vakken vullen.’“Het is donderdagavond en

de zogeheten Blikopeners,

de jongste medewerkers

van het Stedelijk Museum,

geven hun eerste of-

ficiële rondleiding op de

expositie ‘Heilig Vuur

– Religie en spirituali-

teit in de moderne kunst

in De Nieuwe Kerk in

Amsterdam. Geen alwetende

kunsthistoricus op

leeftijd die het woord

voert, maar een

frisse tiener. Volgens

het ■peer education■-principe kan het

overbrengen van kennis

aan en het motiveren van

jongeren het beste

gebeuren door mensen uit

dezelfde doelgroep.

‘een tentoonstel-ling over religie en spiritualiteit een Hip sausje geven. ‘we stonden niet direct te springen’, zegt Blikopener lisa (17).

ze zit aan een door een collega-Blik-opener getimmerd wit tafeltje waar Bezoekers kunnen speeddaten met andere Bezoekers. met een doBBelspel worden vragen over en weer gesteld.in de centrale ruimte klinkt muziek van de Band gospel unit. de felgekleurde fatBoys steken af tegen de gouden kroonlucHters in dit monumentale kerkgeBouw. op een rode wand in een Hoek kan iedereen z’n inspiratie kwijt. ‘mondriaan de gekste’, Heeft iemand op een Blauwe post-it gescHreven. ‘als er één af-

scHrikker is voor jongeren, dan is Het dit onderwerp wel.’

Actief contact leggen

met jongeren is volgens

Stedelijk Museum di-

recteur Gijs Van Tuyl

essentieel.

‘de Blikopeners zijn onze ■amBassa-deurs■; zij nemen iets mee van een wereld die wij niet goed kennen’. Maar van Tuyl denkt niet

alleen aan het belang van

zijn eigen museum.

we willen jongeren een tegenwicHt Bieden aan de ver-vlakking van inter-net. in Het museum ervaren jongeren met alle zintuigen’.”



Tomek Whitfield


Alles wat ik kan bieden, ik hoop dat

als ik dood ben mensen mij herinneren.


Mijn aparte blik, ik ben kritisch en

ik deins niet terug voor een groot

project.


Aan het touren met mijn band.


Zeker weten het optreden voor het

afscheid van Gijs van Tuyl. Toen

hadden Pia, Lennart en ik gespeeld.

Het was echt heel leuk uiteindelijk,

maar ook zwaar; het regelen van

alles...

Verder was het echt heel vet om met ■De

Bouwkeet■ naar ■Lowlands■ te gaan.

Mensen daar waren een stuk geïnteress-

eerder dan de gemiddelde Amsterdamse

Bouwkeetbezoekers. Misschien lag het

aan de alcohol.

hoe heB je het samenWerken andere ■Blikopeners■ ervaren?

Over het algemeen heel goed. Het is een

zeer diverse groep, en ik heb ook niet

zo goed contact met iedereen. Maar een

paar collega’s zijn nu hele goede

vrienden.

Wat heeft Blikopeners aan jouveranderd?

Ik ben vooral heel erg mezelf

gebleven.


Van alles, ik heb geleerd om plannen op

te stellen en uit te voeren. En hoe

zelfs grote organisaties als het

■Stedelijk Museum■ ook best rommelig

kan zijn als het er op aan komt.

heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea?

Ja, ik heb vrienden uitgenodigd die

een rondleiding gevolgd hadden bij

■Holy Shit!■ en zij vonden het oprecht

interessant terwijl ze normaal nooit

naar een museum zouden gaan.

■kunst■ is voor mij

Een groot raadsel, als klein jongetje

vroeg ik aan Michiel Hennus (Wetering-

galerie-houder) wanneer kunst nou

kunst was. En ik ben er nu nog steeds

niet precies achter. Volgens mij kan

niemand zeggen wanneer iets niet kunst

is. Dat maakt het juist zo magisch.

133


Yoram van Vall

woont in

SCHooL

100% Nederlands, saai

toch?

Een oudere zus.

Gamen, muziek luisteren

en films kijken/maken.

‘Trying is the first step

towards failure,’ Homer

Simpson.

ik erger mij aan

Ik heb niet echt een

favoriete liedje, maar ik

luister veel drum & bass

en electro-muziek.

Ik geloof niet in idolen,

je moet het zelf doen.

Amsterdam Centrum.

Favoriete LiedjeHet Amsterdams Lyceum.

idooL

Hobby’S

aCHtergrond

wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?

Mijn slordige

handschrift.

Favoriete Citaat

wat zou je doen met 10 miLjoen?Op het moment zou ik een

huisje kopen en mijn

rijbewijs en vervolg-

studie ervan betalen.

Vervolgens zou ik in dat

huisje een ongelofelijk

vette mediakamer bouwen,

met een beamer en alles er

op en er aan.

De ontelbare mogelijk-

heden die je hebt om iets

te maken, er zijn geen

regels.

broertjeS en/oF zuSjeS

134

134-141-Yoram+Commic.indd 134 16-09-10 16:51

yora

m v

an v

aLL

geb.

30

nov

embe

r 19

90


Yoram van Vall

Favoriete eten

Iets met de moderne

media, zoals special

effects artist of game

developer.

Eet je bordje leeg!

Interactieve kunst, dan

komt de kunst van twee

kanten.

Favoriete kunStvorm

wat wiL ik Later worden

Pizza is toch wel het

meest goddelijke op de

wereld qua eten.

LevenSmotto

Mijn onaantastbare hu-

meur, dat altijd goed is

(tenzij het regent...).

wat maakt jou zo SpeCiaaL?

136


Een Teleurstellend Sculptuur

een teleurstellend

sculptuurArnAr Asgeirsson

137


Een Teleurstellend Sculptuur138


soms moet je diep grAven om echte

schAtten te vinden.




Een zakje snoep.


Ik zorg ervoor dat ik altijd duidelijk

ben.


Gametester, dat is toch lui en

ontzettend makkelijk geld verdienen?


Van de eerste Blikopenersavond ■Holy

Shit■. Ik vond het echt mooi dat we een

hele avond zelf hadden georganiseerd,

ik vond alles leuk om te doen, van het

concept tot op de avond zelf.

Wat heeft ■Blikopeners■ aan jou veranderd?

Ik durf nu zelf meer initiatief te

nemen. Eerst was ik meer ‘een af-

wachter’ en ‘kijken wat er gebeurt’,

maar nu wil ik dingen meer beïnvloe-

den, zowel persoonlijk als zakelijk.


Echt heel erg veel. Ik heb veel werk-

ervaring opgedaan en het heeft me

sociaal ook erg geholpen. Natuurlijk

heb ik ook veel feitelijke dingen

geleerd over ■kunst■, maar dat vind ik

nog niet eens het interessantste. Wat

ik echt heel erg leuk vind om te leren

is het samenwerken met verschillende

partijen om echt iets moois neer te

zetten.

heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea?

Helaas zijn de mensen uit mijn directe

omgeving niet per se enthousiaster

gemaakt voor kunst in het algemeen.

Sommige zijn wel naar de avonden

gekomen en andere hebben weer infor-

matie van mij gekregen over bijvoor-

beeld het Dadaïsme, wat zij vervolgens

weer gebruikten bij hun

handvaadigheidsprojecten op school.


Een blikopener geweest. Ik bekijk

kunst in ieder geval op een andere

manier en ik pak zaken anders aan dan

voorheen.

kunst is voor mij

Een mooie manier om andermans blik op

iets te beleven.


Is dit kunst? Bij veel kunstwerken die

ik tegenkom tijdens het werk denk ik

wel aan deze vraag. Vooral bij het

voorbereiden van de rondleidingen kwam

deze vraag bij mij vaak naar boven.

Vervolgens ging ik dan meer over een

kunstwerk opzoeken en telkens weer

verbaasde het mij dat vrijwel elk

kunstwerk een achtergrond heeft die

het kunstwerk haarfijn uitlegt. Dat

vind ik echt leuk om uit te vinden.


Met de basisschool had ik met de klas

een uitstapje gemaakt naar verschil-

lende galeries in de buurt. Toen vond

ik er vrij weinig aan.

Yoram van Vall141


Blikopenerbegrippenlijst

AbstrActhet tegenovergestelde van

concreet. Abstracte kunst

is een richting binnen de

moderne kunst waarin niet

altijd wordt geprobeerd

om objecten uit de

natuurlijke wereld weer

te geven en er hoeven

geen zaken uit de reële

wereld te zijn afgebeeld.

Abstracte kunst ontstond

in het begin van de

20ste eeuw. Het komt voor

in de beeldhouwkunst

en de schilderkunst van

de 20ste eeuw en vindt

nog steeds aanhangers in

de hedendaagse kunst.

AmbAssAdeursmeervoud van ambassadeur

(de hoogste ambtenaar die

een staat vertegenwoor-

digt in een andere

staat). De Blikopeners

zijn in de museumwereld

ambassadeurs namens

de jongeren. Maar ook

ambassadeurs van het

Stedelijk Museum.

Authenticiteitechtheid, legitimiteit,

oorspronkelijkheid.

AvAnt-gArde een periode in de kunst

waarin heel veel nieuwe

kunstwerken gemaakt

werden. Er werd gebruik

gemaakt van nieuwe

technieken en de toen

geldende regels werden

genegeerd. Het Stedelijk

heeft ook een tentoon-

stelling gemaakt in

samenwerking met het Van

Gogh Museum waarin

de twee periodes van het

Avant-Garde werden

getoond (de jaren 20 en

60).

bAdkuipeen kuip waarin men kan

badderen. Tevens koosnaam

voor de nieuwbouw van het

Stedelijk, vanwege de

opvallende vorm die doet

denken aan een badkuip.

blikopenerseen project van het

Stedelijk met Amsterdamse

jongeren. Deze jongeren

geven het museum achter

de schermen advies en

organiseren verschillen-

de evenementen om jong-

eren te enthousiasmeren

voor kunst en musea.

de bouwkeet onderdeel van het

‘Stedelijk in de Stad’-

programma van het

Stedelijk. De Bouwkeet

tourde door verschillende

buurten in Amsterdam en

naar Lowlands. Je kon

hier bijvoorbeeld work-

shops volgen en medewerk-

ers van het Stedelijk

ontmoeten. De Bouwkeet is

ontworpen door Van Eijk

en Van der Lubbe.

collectiede hele verzameling

kunstwerken die een

museum heeft.

conservAtorbeheerder, belast met het

beheer van een collectie.

Betrokken bij de vorming

en instandhouding van de

museumcollectie.

curAtor stelt presentaties en

permanente- en wisselten-

toonstellingen samen.

depotde plek waar alle kunst-

werken worden opgeslagen

als ze niet in een ten-

toonstelling staan.

diversioneen creatief projectbu-

reau dat zich richt

op social-events,

onderzoek, training en

beleidsadvies.

Diversion is medeoprich-

ter en -begeleider van de

Blikopeners.

FingerspitzengeFühl iets wat je alleen aan-

voelt als je het zelf ook

hebt. Het is niet alleen

gevoel voor kwaliteit,

maar ook gevoel voor de

subtiliteiten die daarbij

horen, de details die er

toe doen, de juiste toon.

■ ■blikopeners leggen uit■ ■

142

142-144-End.indd 142 16-09-10 13:23


hedendAAgse kunstalle beeldende kunst die

‘nu’ wordt gemaakt.

heilig vuurde naam van een tentoon-

stelling van het

Stedelijk in De Nieuwe

Kerk. Het thema van de

tentoonstelling was

religie en spiritualiteit

in moderne kunst. Het

Heilige Vuur is een

passie die je in jezelf

hebt zitten voor de

dingen die je leuk vind.

holy shitHoly Shit! That’s the

Spirit was de eerst

jongerenavond die geor-

ganiseerd was door de

Blikopeners. Deze avond

was gehouden bij tentoon-

stelling Heilig Vuur in

De Nieuwe Kerk.

idee in blik is een idee van de

Blikopeners voor de Holy

Shit-jongerenavond.

Inmiddels zijn er drie

versies. Het brengt

je creatieve vermogen op

gang en zorgt voor een

complete boost voor je

denkvermogen. De rest is

geheim.

kunstmoeilijk te definiëren.

Zoek het maar eens op in

de grote Van Dale, daar

zijn bijna twee bladzij-

den aan het woord kunst

toegewijd. Kunst zou je

kunnen uitleggen als de

subjectieve expressie

van een mens. Het is

gemaakt met de voorop-

staande bedoeling om de

menselijke zintuigen én

de menselijke geest te

prikkelen.

lowlAnds A Campingflight to

Lowlands Paradise

of kortweg Lowlands is

een driedaags muziekfes-

tival dat vanaf 1993

jaarlijks in Nederland

te Biddinghuizen (Flevo-

land) gehouden wordt. Het

komt er op neer dat je

drie dagen lang, zonder

enige slaap en rust en

onder invloed van alcohol

en drugs, live optredens

bezoekt. Het Stedelijk

Museum was het eerste

museum dat op Lowlands

was.

moderne kunstde term die algemeen

gebruikt wordt voor de

avant-gardistische

artistieke uitingen

vanaf het begin van de

20e eeuw tot ongeveer

de jaren ‘60. Belangrijke

stromingen binnen de

moderne kunst waren

Kubisme, Futurisme,

Dada en Surrealisme.

museumpleinligt op de grens van

Amsterdam-Centrum en

Amsterdam-Zuid in het

stadsdeel Amsterdam

Oud-Zuid. Het plein heeft

een groot grasveld, waar

gerecreëerd kan worden.

Bij het museum plein

liggen verschillende

musea en andere culturele

gebouwen. Rijksmuseum –

noordzijde, Concertge-

bouw – zuidzijde,

Stedelijk Museum

–westzijde, Van Gogh

Museum – westzijde,

neo-plAsticisme een kunsttheorie, die

omstreeks 1917 ontstond.

De belangrijkste

vertegenwoordigers zijn

de kunstenaars Theo van

Doesburg en Piet Mondri-

aan. Zij stelden zich als

doel de kunst te zuiveren

van elementen die daar

volgens hen niet in thuis

hoorden.

peer educAtioneen peer is een persoon

die gelijk is aan een

ander in capaciteiten,

kwalificaties, leeftijd,

achtergrond en sociale

status. Peer education is

overdracht tussen gelij-

ken. Wanneer bijvoorbeeld

jongeren andere jongeren

dingen leren.

pilot markeert het begin van

een serie. Bijvoorbeeld

de eerste aflevering van

een televisieserie heet

bijna altijd een pilot.

Blikopeners is een pilot,

totdat er nieuwe Blik-

openers komen.

143

142-144-End.indd 143 16-09-10 13:23


stedelijk museum een museum voor moderne

kunst, sinds 1895

gevestigd aan de Paulus

Potterstraat, aangren-

zend aan het

■Museumplein■, in het stadsdeel Amsterdam

Oud-Zuid. In de loop van

de twintigste eeuw werd

het een van de meest

toonaangevende musea

ter wereld voor moderne

kunst.

supremAtisme een stijl in de beeldende

kunst en schilderkunst

en een vorm van abstracte

kunst, uit het begin van

de twintigste eeuw van

circa 1915 tot en met

1930. De kunstenaar die

het suprematisme heeft

gegrondvest is Kazimir

Malevich.

vormgevinghet visueel ontwerpen van

verschillende media.

Dit kan betrekking hebben

op bijvoorbeeld drukwerk,

meubels, gebouwen of

websites.

144

142-144-End.indd 144 16-09-10 13:23

COLOfON

CONCept, tekst eN prOduCtie:Pia Canales, Tomek Whitfield en:

Anouk Friedli, Bilal Abou Alanwar, Boes

Schoonderwoerd, Caressa Wolff, Floor

van Hulsen, Lennart Bügel, Lisa Konno,

Mirelva Berghout, Primo Versteeg, Tom

Bakker, Yoram van de Vall (Blikopeners

2008-2009 Stedelijk Museum)

Rixt Hulshoff Pol, Marlous van Gastel

(Stedelijk Museum) en Karien Vermeulen

(Diversion)

redaCtie NL:Marie Baarspul, Amsterdam

redaCtie eNG:Material Means, Los Angeles

VertaLiNG:Holden Translations & Texts, Amsterdam

fOtOGrafie:Angeline Swinkels, Ernst van Deursen,

Joren Frielink, Gert Jan van Rooij,

Lorelei Heyligers (portretten bij de

biografiën), Tomek Whitfield (o.a.

portret Ann Goldstein)

BijdraGeN:Ann Goldstein, Patrick van Mil, Geurt

Imanse, Leontine Coelewij, Nicole

Delissen, Bart Rutten, Marten Jongema,

Martijn van Nieuwenhuyzen, Manuela

Hoekstra, Marianne Bargeman, Job

Schroën, Joost Vos

adVies:Marten Jongema, Marie José Raven,

Marjolijn Bronkhuyzen,

Linda van Deursen, Laurenz Brunner

ONtwerp:Christian Isberg

Michel Keppel

eeN teLeursteLLeNd sCuLptuur:Arnar Asgeirsson

druk:robstolk®

OpLaGe:1500 NL 1000 ENG

Stedelijk Museum Amsterdam, educatie

en publieksbegeleiding, augustus 2010

Meer informatie?

www.stedelijk.nl/educatie

[email protected]

[email protected]

daNk!

Het Stedelijk Museum, Diversion en

Blikopeners danken het VSBfonds,

SNS REAAL Fonds en de Mondriaan

Stichting voor het mogelijk maken van

het project Blikopeners.

Daarnaast wil het Stedelijk Museum

graag Renske van Leeuwen, Anna Jordans,

Wietske Mous, Kai Pattipilohy, Karien

Vermeulen, Manpower, Sitefilms, de

vader van Pia, n8, De Nieuwe Kerk en

het Van Gogh Museum bedanken voor hun

inzet en bijdrage aan Blikopeners

2008-2009 en het Whitney Museum of

American Art, Statens Museum for Kunst

en Tate Modern voor inspiratie en het

delen van ervaringen.

Colofon / Dank!145


stedelijk museum

amsterdam

BlikopenerBoek

Blikopen

erBoek

Wie zijn de Blikopeners? W

at doen ze? Hoe gaan ze te Werk?

dit BlikopenerBoek BeantWoordt al deze vragen. sinds

septemBer 2008 zijn de Blikopeners W

erkzaam in Het stedelijk m

useum.

de Blikopenergroep Bestaat uit vijftien amsterdam

se jongeren tussen de 15 en 20 jaar. zij zijn afkom

stig van verscHillende opleidingen en uit verscHillende delen van am

sterdam en HeBBen diverse acHter-

gronden. zij geven rondleidingen, advies en Hun kritiscHe mening

over verscHillende onderdelen van Het museum

. ook organiseren zij activiteiten voor jongeren. kortom

: zij HeBBen de leukste BijBaan van nederland! aan de Hand van korte Biografieën, intervieW

s, colum

ns en Beeld leer je alles over dit Bijzondere project van Het stedelijk m

useum. Het Boek is gem

aakt door Blikopeners zelf, onder Begeleiding van en in sam

enWerking m

et collega’s van Het stedelijk m

useum.


Blikopeners boek

Documents

Transcript of Blikopeners boek