jaargang 3 nr.2 december 2008 Blad voor amateurkunst in groningen

ColofonBlick is het blad voor amateurkunst in Groningen en verschijnt vijf of zes keer per jaar. Het is een gezamenlijke uitgave van De Theaterwerkplaats De Prins van Groningen, de Regionale Cultuurplannen (samenwerking provincie Groningen en 22 Groninger gemeenten), het Gronings Centrum voor Amateurtheater, Kolder & KoRedactieadres De Theaterwerkplaats, t.a.v. redactie Blick (Hans Sissingh), Noorderbuitensingel 11, 9717 KK Groningen Tel. 050-8507159e-mail info@blickmagazine.nl website www.blickmagazine.nlRedactie Jan Boland (hoofdredacteur), Iris van Dijk, Jan Dol, Barbara VonkBureauredactie Hans SissinghMedewerkers aan dit nummer Koos van der Goot, Ellen van der Graaf, Hilda Hofstra, Linda Langendijk, Jim Rotteveel, Rense Sinkgraven, Ben Smit, Jelena StellaardGrafische Vormgeving Jos HendrixDruk Scholma Druk BVOplage 2500Losse nummers te verkrijgen bij Hans Sissingh (zie redactieadres) Het volgende nummer verschijnt maart 2009 Kopij voor 3 februari 2009 Kopij/nieuws/persberichten/mededelingen t.a.v. Hans Sissingh (zie redactieadres) Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaanFoto voorpagina Heartbeat, Fred ReiffersFoto achterpagina Nieuw bloed, Wout Overkamp

Ve r l angen a l s boe iend beweg ings thea te r 2

Van eenak te r f es t i va l naa r k l e i nkuns ten fes t i va l? 3

S toppen om doo r t e gaan 6

Fo to repo r t age 8

A f t r ap n i euw thea te r f es t i va l 10

Aankond ig i ngen 12

Jammer 13

Negen t i g j aa r r ede r i j ken 14

Vormgeven a l s t hea te rmaken 16

S t r i p 17

Beweg ing op zoek naa r i deaa l 18

By ron Bay 19

O la ! ( co l umn) 20

Waar kan ik informatie vinden over

voorstellingen en manifestaties?

in ‘Blick’ is geen agenda opgenomen.

U kUnt voor informatie over voorstellingen,

terecht op verschillende WeBsites.

enkele Belangrijke zijn:

WWW.gca-nvagroningen.nl

WWW.kolderenko.nl

WWW.theaterWerkplaatsgroningen.nl

WWW.regionalecUltUUrplannen.nl

WWW.groningerUitBUro.nl

www.blickmagazine.nl

in dit nUmmer

1

Met de regelmaat van de klok worden er in stad en provincie festivals geor-ganiseerd klein- of grootschalig. Waren dat aanvankelijk vooral echte, onversne-den eenakterfestivals, de laatste tijd is er duidelijke sprake van verschuiving. Soms wordt de naam ’eenakter’ nog wel gebruikt, maar dekt de vlag de la-ding niet meer. Zo ging tijdens de finale van het eenakterfestival in Veendam de organisatie ruim om met het begrip; ei-genlijk was het een kleinkunstenfestival. In het Westerkwartier spreken ze inmid-dels van een theaterfestival en ook daar was van alles te beleven: van een en-kele eenakter tot muziek, van een open podium tot workshops. Dit tekent de dynamiek van de amateurkunst en on-getwijfeld zullen er nog diverse concep-ten ontwikkeld worden. Laat dat vooral gebeuren.

Hoewel niet in eerste instantie op ama-teurkunst gericht biedt het ‘Jonge Har-ten Festival’ een uitgelezen mogelijkheid om werk van nieuwe theatermakers te zien, dat een inspiratiebron kan zijn voor velen. Een drietal jonge vormgeefsters laten vorm een prominente rol spelen in hun presentaties en tonen aan dat vorm niet groots en ingewikkeld hoeft te zijn.

We bezochten nog andere voorstellingen: een echte komedie in een weliswaar bij-zondere setting maar toch niet geheel gelukt volgens onze recensent,een spannende dansvoorstelling en een zeer aparte finale van alweer een festival ’Het verlangen naar Groningen’. Je kunt ook een voorstelling maken zonder tekst, zo-als de fotoreportage laat zien. Ter afwis-seling een nieuwe strip. De stadsdichter van Groningen heeft het over een para-dijselijke plaats. Variatie te over dus.

Het Noord Nederlands Toneel neemt afscheid van een artistiek leider die het amateurtoneel een warm hart toedraagt; zijn stukken worden door verschillende groepen gespeeld We spraken met hem. Onze columnist las de plannen van zijn opvolgster door en denkt er het zijne van.‘Kijkersplezier’ is niet altijd plezierig, maar “met zo’n hangerig stukje gaan we natuurlijk niet het nieuwe seizoen in en ik heb al een paar boeiende voorstellin-gen gezien.”, noteert de schrijfster.Zeker, er valt de komende tijd van alles te beleven. Zie de aankondigingen in dat blad en kijk vooral op onze website die weer helemaal bij de tijd is.

De redactie

2

Als afsluiting van het vijfde Studenten Theaterfestival dat als thema ‘Wereld van Ver-langen’ meekreeg, presenteerde de USVA zaterdag 11 oktober een productie onder de titel’ Het Verlangen van Groningen’. Na vele gesprekken met jonge theatermakers kozen zij de Groningse studenten Jona Gardien en Martin Tietema om de voorstelling te maken.

Die twee kwamen met een prachtig en origineel concept. Ze lieten op verschillende locaties in Groningen (varierend van een discotheek tot een bejaardentehuis) mensen opschrijven wat hun grootste verlangen was en ze baseerden hierop vervolgens hun voorstelling. Het resultaat was boeiend bewegingstheater dat de toeschouwer wist te betrekken en te raken.

zelf Beschreven de stUdenten de voorstelling als volgt: “Verlangen als/ hoop en droom/ wens en wil/ Het onbereikbare/ en het ongrijpbare Ver-langen uit/ frustratie en ontevredenheid/ uit kracht en moed / maar bovenal uit Gronin-gen”Wat is het verlangen van Groningen? Het publiek mocht deze vraag zelf al beginnen te beantwoorden in de foyer. Verspreid over de tafels lagen tientallen handgeschreven verlanglijstjes met wensen die vaak herkenbaar, soms hilarisch maar vooral heel divers waren.In een kinderhandschrift vonden we ‘ik wil graag in een luchtballon’ en ‘een sneeuwbui’. Studenten willen ‘weten welke studie een goede keuze is’ en ‘een biertje’; een harde werker wil ‘minder stress, een goed boek en een mooie plek om te lezen’. Door hun muzikale manier van bewegen gaven tien jonge spelers nieuwe betekenis aan de woorden van ‘verlangens’. Ook deze waren soms lachwekkend (‘ik wil een ezel in de achtertuin’ ) en soms heel plat (‘ik wil seks en patat’). Als je weet dat dit de eigen woor-den van Groningers waren, verleende dat het stuk een hele spannende en interessante dimensie.De studenten waren niet bang om ook de negatieve kant van verlangen uit te beelden en het publiek daarmee een ongemakkelijk gevoel te geven. Met name de agressieve bewegingen van de mannelijke naar de vrouwelijke spelers waren bijna moeilijk om naar te kijken, maar zorgden ervoor dat de boodschap daardoor des te krachtiger overkwam.

De voorstelling eindigde met een ontroerende solo waarmee verlangen uit kracht en moed werd uitgebeeld door een vloeiende dans die eindigde in een regen van verlang-lijstjes. Een perfecte afronding van het geheel. Het publiek mocht zich vervolgens vol verlangens naar het eindfeest van het festival in café ‘De Spieghel’ begeven.

Linda Langendijk

verlangen als Boeiend BeWegingstheater

de poëtische groninger verlangt naar ‘andere ogen en een nieUWe Wereld’ en de praktische groninger Wenst ‘mooi Weer als ik Wakker Ben en regen als ik slaap’.

van eenakterfestival naar kleinkUnstenfestival?

finale eenakterfestival veendam

3

Cultuurcentrum Van Beresteyn lokt van verre al verleidelijk met sprankelend licht.Op 15 november 2008 was hier voor de vierde keer de finale van het Eenakterfestival. De organisatie ging ruim om met het begrip ‘eenakter’. Er werd in de wandelgangen al gesproken van een “voorstellingenfestival”. Strikt gezien is een ‘eenakter’ natuur-lijk een toneelstuk,maar dans- en cabaret voorstellingen waren dit jaar ook vertegen-woordigd.Volgens de jury van de drie voorrondes belooft het een gevarieerde en spannende avond te worden. De acts zijn vooral geselecteerd op het criterium dat men een groot publiek een half uur lang kan boeien. Gaat het binnen inderdaad ook sprankelen? De ruim tweehonderd aanwezigen willen zich wel laten overtuigen.

Wordt de Belofte ingelost?Een speld horen vallen. Dat kon men tijdens de eerste voorstelling ‘Medeogen’ van The-atergroep M/V uit Assen. So you think you can dance? Jazeker! Danser, muzikant, ac-trice, wisselend in de hoofdrol. Dat bracht soms ook verwarring voor de kijker: tekst in beweging, beweging in tekst. Leugen, bedrog, de ogen dicht of open, doosje in, doosje uit. Hebben we contact? Jazeker.

In een minimaal decor speelde Praedinius uit Winsum het stuk ‘We gaan naar Innis-free’.Een vrouw, drie levens. Avontuur, verwarring, angst. Alle facetten worden zichtbaar tij-dens haar levensbeschouwing. Een gedicht van Yeats als intro, mooie teksten, goed spel. Toch kon ik maar een stukje mee op de Ierse reis, ik bleef op Hollandse bodem. Kreeg

‘Med

eoge

n’ T

heat

ergr

oep

M/V

uit

Asse

n

4

ook af en toe het idee een (marionetten)voorstelling in een voorstelling te zien, wat niet een meerwaarde gaf. Als geheel bracht het toch te weinig overtuiging.

Kai van Amsterdam uit Groningen kreeg de zaal vaak aan het lachen met zijn voorstel-ling met de vreselijke naam: Lokomokipkakkemekaitje’. Veel sketches kwamen voorbij. Prachtige mimiek, mooie stem. Verfrissend, maar ook een beetje cliché. Van het uitge-beelde Zwanenmeer (geplette koe, couplet) kwam ik bijna in een lachstuip, terwijl de jury dat later te flauw voor woorden vond. Kai begon met een reis naar opa in Hoogeveen en raakte toen het spoor wat bijster. Ik zit nu thuis nog steeds met de prangende vraag hoe het verder gaat met opa..

Als uitsmijter de komedie ‘Kerngezond’ van Tago uit Stadskanaal. Het ‘boontje komt om zijn loontje’ thema was een echt kluchtgegeven. Een grappige voorstelling, leuke type-tjes, tot op het eind doorgevoerd. Vooral ‘de zoon’ stal hiermee de show. Het spelplezier was zichtbaar. Toch werd er te weinig met het stuk gedaan. Het kon meer uitvergroot, bleef allemaal wat vlak. Of was het slaapgebrek dat ik af en toe de neiging had wat in te dommelen?

de ontknopingBen Smit, Jenny Kalma en Jacques d’Ancona kweten zich van de moeilijke taak de win-naar aan te wijzen. Vooral “kijken met je hart”volgens Ben Smit. Bevlogen, betrokken en geloofwaardig moet het zijn.Tijdens het juryberaad werden we in de foyer aangenaam vermaakt door de swingende band ‘Sister Act’. Na een goed half uur was men eruit. De deelnemers kregen bij monde van de juryvoorzitter Jacques d’Ancona tips of aanwijzingen om het stuk nog beter en completer te maken. Ook werden alle finalisten geprezen voor de inzet : het vraagt naast plezier ook veel inspanning om de lange weg via voorrondes tot de finale te voltooien. Jezelf op een groot podium presenteren met veel publiek is ook geen dagelijkse kost. Hulde daarvoor!Als winnaar wordt uitgeroepen Kai van Amsterdam met zijn cabaretvoorstelling.Ondanks kritiek van de jury op zijn optreden: weinig rode draad, te druk, soms erg flauwe grappen. En jezelf aankondigen op het podium is wel een erge beginnersfout. Maar Kai, troost je, zelfs een ervaren rot als Jacques deed het ter plekke.De jury prees de dynamiek en het contact met de zaal. De zogenaamde vierde wand werd doorbroken en dat is bij een dergelijke voorstelling van belang.

‘We

gaan

naa

r Inn

isfr

ee’ P

raed

iniu

s ui

t Win

sum

‘Ker

ngez

ond’

Tag

o ui

t Sta

dska

naal

toekomst festivalRest de vraag nog waarom een festivalavond in een fantastisch mooi theater en een met zorg samengesteld programma naar verhouding weinig publiek trekt. Komen de deel-nemers te ver weg en spreekt het festival daarom het Veendamse publiek niet genoeg aan? Misschien toch nog volgend jaar een extra beroep doen op toneelgezelschappen in de directe omgeving? Of toch nog meer richting een “kleinkunstfestival” met meerdere disciplines? De tijd zal het leren. Want dit festival geeft toch elan, impuls en meerwaarde aan het amateurtoneel en moet een traditie blijven.

Hilda Hofstra / foto's Henk Feikens

Kai v

an A

mst

erda

m u

it Gr

onin

gen

5

6

Na acht jaar stopt Koos Terpstra als artistiek leider van het Noord Nederlands Toneel.Ben Smit heeft een lang gesprek met deze gedreven theatermaker.Over Groningen, over niet-terugkijken, over weten wat je wilt in de kunst.Over het boek dat is verschenen met negen van zijn toneelteksten.Twee mannen praten. Buiten wordt het langzaam donker. Een verslag.

Kun je al terugkijken?Nee natuurlijk niet. Wil ik ook helemaal niet. Ik kijk altijd vooruit.

Die vraag zul je vaak horen op dit momentDat is wel vermoeiend ja. Terwijl er maar één reden is dat ik stop: omdat ik door wil

Misschien moeten wij zeggen wat je voor Groningen betekend hebt.(glimlach) Ga je gang (Schaterlach)

Er is nu dat prachtige boek* verschenen met negen teksten van jouw hand. Is dat ook een vorm van terugkijken?Het was voor mij een complete verrassing. Is door Dennis Molendijk en Ria Rottier van het NNT in het diepste geheim samengesteld. En het is een prachtig boek geworden. En tegelijk geldt ook dat ik door moet.

Zou je het zelf gedaan hebben? Zo’n boek samenstellen?Moeilijke vraag. Heb ik het ooit wel met mensen over gehad. Maar ja, wie koopt er toneel?En daarbij komt dat ik vind dat je dan met je eigen ijdelheid bezig bent. Dat probeer ik zoveel mogelijk te voorkomen.Het is mooi dat iemand anders het nu doet. Ik ben zelf niet zo met mijn verleden bezig.Tegelijk wil ik het ook weer wel. Is iets waar ik niet helemaal uit ben.Maar ik heb geen last van veel ego. Misschien wel te weinig zelfs.

Kan dat in dit vak? Je komt toch veel mensen met een behoorlijk ego tegen.Daar ben ik helemaal niet mee bezig. Ik vind juist het heerlijke van toneel dat je dat met een hele grote groep mensen doet. En ik vind ook oprecht dat we dat dan met z’n allen gepresteerd hebben. Op het moment dat het iets met ego te maken heeft, vind ik het een vrij waardeloos ding, terwijl het er om gaat de verantwoordelijkheid voor je kunst te nemen.En daar ben ik bereid alles voor te doen,. En als ik vind dat je mee moet, dan zorg ik dat je mee gaat lopen. Dat heeft dan wel te maken met rücksichtlos zijn. In veel dingen ben ik dat niet. Maar in een aantal dingen ben ik dat absoluut. En dan ga ik niet aan de kant.

stoppen om door te gaan

in gesprek met koos terpstra

7

En wanneer gebeurt dat?Als het met mijn kunst te maken heeft. Ook als iedereen van de ploeg roept:”Dit gaan we niet doen”; en ik vind dat het wel moet, dan zorg ik dat het wel gebeurt.Als je voor jezelf weet wat je wilt, dan kan dat. Dan lukt je dat.Zo zeg ik tegen jonge regisseurs dat het er niet om gaat om beter te worden. Je moet dezelfde blijven. Je moet in de zandbak blijven spelen. Ondanks dat alles en iedereen je daarin zal tegenwerken.

Heb jij veel met amateurtoneel gedaan?Nou niet hèèl veel. In het begin heb ik een aantal voorstellingen met amateurs gemaakt en daar heb ik ontzettend veel van geleerd. Omdat je bijvoorbeeld zit met spelers die be-paalde dingen niet kunnen. Dan moet je als regisseur iets verzinnen. Je kunt die mensen niet veranderen. In het bedenken van dat soort dingen, ben ik erg goed geworden. Dat heb ik toen geleerd.En ik vind het leuk dat mijn stukken regelmatig door amateurgroepen gespeeld worden.

Je fietst veel op het platteland. Kun je wel zonder straks?Er zijn veel plekken in Nederland die waanzinnig mooi zijn. Maar ik zal zeker terugkomen om bepaalde dingen te zien. Het Hogeland, het Lauwersmeer, het gebied rond Leek. Prachtig.Nu nog een goed wandelpad langs de Drentse Aa. Er zijn hier zoveel mooie plekken.Ach wat is er mooier dan afscheid nemen.

Opnieuw beginnen? Weet je wat je straks gaat doen?Nee nog niet. Ik heb één regel. Ik zeg overal nee op totdat ik hier weg ben.Dat betekent dat ik ook een heleboel leuke dingen laat lopen. Maar ik moet eerst weer weten welke kant ik op wil met mijn leven. Dat moet eerst.

Ben Smit / foto Karel Zwaneveld

Koos Terpstra, Toneel. Van de Troje Trilogie tot De vrouw met de baard. Uitgeverij ITFB, 2008

8

Saskia Jeulink heeft als onderdeel van de ‘Safari’ op Noorderzon al een voorproefje gegeven van haar voorstelling ‘Van Tafel’. Dit heeft ze vervolgens verder uitgewerkt tot ‘Van Tafel 1&2’, die van 25 tot en met 27 september in het OUTheater te zien was. Deze tekstloze voorstelling toonde met indrukwekkende sfeerbeelden hoe het verlies van een dierbare verwerkt wordt. Het publiek werd door twee zalen heen geleid en maakte zelf ook onderdeel uit van de voorstelling. Voor sommigen een indrukwekkende ervaring; anderen keerden na afloop enigszins verward en met vraagtekens weer huiswaarts.Met deze productie heeft Jeulink haar coachingsproject afgerond.

Foto's: © Wout Overkamp

9

10

Het had een culturele explosie moeten worden waar theater breder werd gepresenteerd dan slechts eenakters. Toch was het direct duidelijk dat de meeste toneelverenigingen in het Westerkwartier wel moeten wennen aan het nieuwe concept van het ‘Fris the-aterfestival’. In het voorjaar zou er al een theaterfestival georganiseerd worden. Dit in hetzelfde concept als het eenakterfestival – dus tussen de deuren met een finale. Hier liepen de verenigingen al niet erg warm voor. Met slechts twee aanmeldingen heeft de organisatie het festival toen over laten gaan om op 11 oktober met een geheel nieuw concept te komen. Open podium, presentaties, workshops en een culturele markt. Er was veel Westerkwartierder talent bereid mee te werken aan het festival.

gevarieerd aanBodHet Open’ podium werd gepresenteerd door Miranda Bolhuis (Winni in ‘Boven Wotter’). Er is één eenakter gespeeld, verder zijn er verschillende dichters opgetreden, werd er muziek gemaakt en waren er presentaties. Zo kreeg het publiek een grime-demonstratie, besloot het festival met een mini workshop acteren en er werd aan verschillende bezoe-kers tijdens interviews gevraagd wat ze van het concept van het theaterfestival vonden. Het idee werd door de mensen zeker gewaardeerd, al werd er wel een voorstel gedaan om het festival misschien buiten in het centrum van Leek te houden. Als het de volgende keer weer zo`n stralende nazomerse dag is als deze, moet dit goed lukken.

van Binnen naar BUitenDe artiesten die moesten optreden, kregen niet veel van het zonnige weer mee. Zij ston-den binnen op het podium in de grote zaal van De Oude Ulo. Voor het publiek was het wel prettig om zo nu en dan van het mooie weer te genieten. Vanwege de vele pauzes was hier tijd genoeg voor en daarbij verliep het programma toch niet zo strak. En ook buiten hoefde niemand zich te vervelen. Een compleet gerestylde paardentrailer deed dienst als klein podium. De Opladers stonden daar met theatershowtjes van 3 minuten. Zo kon je een persoonlijke voorstelling krijgen, maar kon je ook met een hele groep parachute springen of de polonaise dansen. Het zorgde voor gezellige hilariteit. De afwisseling van binnen en buiten werd als prettig ervaren. Zo werd er gelegenheid gecreëerd om met elkaar te praten, dus om elkaar te ontmoeten. Dit was ook een belangrijke doelstelling van deze dag.

Wennen aan het onBekendeUiteindelijk was het festival alleen qua sfeer al een succes. Al vond ze de dag sfeervol in een informele setting, inhoudelijk vond de presentatrice Miranda Bolhuis het niet goed georganiseerd. “Het was van te voren niet helder wat de bedoeling was, je kon workshops volgen, genieten van een open podium en er waren stands waar presentaties werden gegeven over kleding of grime. Van te voren had duidelijker een doelgroep vastgesteld moeten worden, dan had je bijvoorbeeld alleen een workshopdag kunnen organiseren.” Organisator Anita Ludolphie denkt dat de geringe animo van het publiek ook veel met de

aftrap nieUW theaterfestival “Wel schoon niet ‘fris’”

nieuwigheid te maken heeft. “Mensen moeten wennen aan het nieuwe, onbekende. Met de dingen die we ervan geleerd hebben proberen we de volgende keer gewoon weer iets neer te zetten, waar dan hopelijk wel meer mensen op afkomen. We geven niet al na één keer op.” Daar is Bolhuis ook blij mee, want al ziet de presentatrice wel in dat er dingen anders hadden gekund, het initiatief daar staat ze achter.

Koos van der Goot

11

Kerst(vaKantie)voorstellingen:

De Steeg in samenwerking met Theaterwerk-plaats De Prins van Groningen – ‘De Klokkenlui-der’ [www.theaterwerkplaatsgroningen.nl]

Een Kerstvoorstelling voor jong en oud. Deze tragisch-komische voorstelling vol Groningse sentimenten en sfeervolle liedjes vertelt het verhaal van hebzucht, omkoperij, afpersing en moord. De Groningse onder-nemer Ad de Koper heeft de bovenwereld in zijn zak, totdat de klokkenluider verschijnt. Op Kerstavond komt het tot een heftige confrontatie. Wie gaat het winnen?Speeldata: 21 december (try-out), 23 december, 24, 26-28, 30 december en 2-4 januariLocatie: Prinsentheater Groningen

‘Schateiland’ [www.bostheaterproducties.nl]

Het boek ‘Treasure Island’ van Robert Louis Stevenson vormt de basis van de spannende familievoorstelling ‘Schateiland’. Jim vindt een geheimzinnige schatkaart en vaart uit als scheepsjongen om op onderzoek uit te gaan. Onderweg blijkt de bemanning van het schip uit piraten te bestaan, die onder leiding van de eenbenige scheepskok Long John Silver de schat willen buitma-ken. Een spannend avontuur voor jong en oud!Speeldata: 25 en 26 decemberLocatie: Stadsschouwburg Groningen

KinderWinterFestival [www.grand-theatre.nl]

Een theaterfestival voor kinderen van 2,5 t/m 12 jaar.Te zien 22 december t/m 3 januari in het Grand The-atre.

reguliere voorstellingen:

De Catalanen – ‘DOKUMENT’ [www.decatalanen.nl]

De Catalanen bestaat tien jaar. Dat wordt gevierd met de nieuwe productie ‘DOKUMENT’. Dit stuk vertelt het verhaal van een heftige strijd tussen vader en zoon. Ze schuwen het niet elkaar in harde bewoordingen de waarheid te vertellen. Het thema is herkenbaar, maar de vorm die eraan wordt gegeven zal de toeschouwer zeer verrassen.

Speeldata: 30 januari, 1, 13, 15 februari Bernlefthe-ater Rottum28 februari Hek van de Dam Ekehaar15 maart Prinsentheater Groningen

De Wonderboom [www.wonderboom.nl]

6 en 7 februari is de voorstelling van de kinderpro-ductiegroep te zien in de regio Eemsmond, De Marne en Winsum. 27 en 28 maart is de voorstelling van de jongeren-productiegroep te zien in de regio Eems-mond, De Marne en Winsum.

Festivals:

Amateurtheater Festival [www.theaterwerkplaatsgroningen.nl]

Prinsentheater, Groningen - 27, 28 en 29 maartDe Theaterwerkplaats De Prins van Groningen is vol-op bezig met de organisatie van dit nieuwe festival. In het Prinsentheater wordt drie dagen lang een pro-gramma vol voorstellingen van amateurtheatergroe-pen uit de regio en provincie Groningen getoond. Dit zijn zowel eenakters als andere korte voorstellingen. Een vakjury zal aan het eind van het festival een win-naar uitroepen. Aanmelding voor de selectie kan nog tot 31 januari.Voor meer informatie of aanmelden 050-8507150 (Iris van Dijk) of iris.van.dijk@theaterwerkplaatsgro-ningen.nl

Groninger Jeugdtheaterfestival [www.theaterwerkplaatsgroningen.nl]

De Molenberg, Delfzijl - 26 aprilOp zondag 26 april vindt het tweede Groninger Jeugdtheaterfestival plaats, georganiseerd door de Theaterwerkplaats De Prins van Groningen, in De Molenberg te Delfzijl. In 2007 vond de eerste editie plaats in het kader van de toekenning van de Tine Clevering Meijer Prijs. Ditmaal is dat niet het geval, maar zal er wel wederom een prijs te winnen zijn. Gedurende deze dag kan het publiek verschillende korte voorstellingen zien van jeugdtheatergroepen uit de provincie Groningen. De minimale leeftijd van de deelnemers is 12 jaar. Aanmelding voor de selectie kan nog tot 31 januari.Voor meer informatie of aanmelden 050-8507150 (Iris van Dijk) of iris.van.dijk@theaterwerkplaatsgro-ningen.nl

a a n k o n d i g i n g e n

a a n k o n d i g i n g e n

12

13

jammerEen kennis vroeg me mee naar de slotavond van het Noorderzonfestival. Ze was er vorig jaar geweest en had zich enorm vermaakt. Ik moest even iets overwinnen, namelijk mijn idee dat ik me niet thuis voel in de drukte van zo’n festival. Ik borg het idee in een hoekje op en vol blijde verwachting, geheel bereid om alle pret over me heen te laten komen, betrad ik het festivalterrein. Dat was bij de entree geplaveid met eet- en drinktentjes. Hier en daar, zagen we, was men bezig om de behuizingen voor de voorstellingen, af te breken. Enigszins ongeduldig vervolgden we onze weg. Maar die blééf geflankeerd met eet- en drinktentjes en afbre-kende behuizingen. “Dat was vorig jaar toch anders” zei mijn kennis. “Toen was het zo leuk”.Om ons te troosten zochten we een terras op. Ik ging naar binnen om iets te bestellen. “Sorry, we houden er mee op” zei de jongen achter de lange houten bar met veel spie-gels. We mochten nog wel op het terras blijven zitten totdat de afbrekers, die inderdaad al begonnen waren, de tafel waaraan we zaten, zouden weghalen. Kortom, er was voor ons niets meer te halen. We liepen terug en zagen nu pas dat die andere tentjes het ook niet meer deden en hier en daar al in staat van ontbinding verkeerden. We zijn naar huis gegaan en hebben op mijn terras een glas wijn gedronken.Teleurstelling bleef me aan het eind van deze zomer niet bespaard. Voor de zoveelste keer ging ik naar een openluchtvoorstelling in Drenthe. Die voorstellingen waren vrijwel altijd het aanzien (en de harde banken) meer dan waard geweest. Behalve nu. Ik kende het klassieke stuk op hoofdlijnen hoopte nu meer te weten te komen van het verhaal. Dat had gekund als de uitvoering niet zo vreselijk saai was geweest. Er was nauwelijks interactie tussen de hoofdpersonen en de soldaten die ook een groot aandeel hadden kwamen veelvuldig maar helaas iedere keer weer op dezelfde manier op. Mooie cho-reografie, dat wel. Maar steeds hetzelfde , dat houdt de toeschouwer niet geboeid. De verveling verdreef mijn interesse. Ik ben niet wijzer naar huis gegaan. Alleen moe.Met zo’n hangerig stukje als hierboven gaan we natuurlijk het nieuwe seizoen niet in. Er zijn genoeg groepen die al weer vol enthousiasme hun nieuwe stukken aan het repeteren zijn en ik heb al een paar boeiende voorstellingen gezien.Dus: Met volle vaart de winter in!!

Ellen van der Graaf

WorKshops:

Lichtworkshop – Laat je licht eens schijnen!

Op 24 en 25 januari wordt er weer een lichtworkshop gegeven in de Theater-werkplaats De Prins van Groningen. Een professionele lichttechnicus van Licht-punt zal een weekend lang deze work-shop geven. Meld je nu aan via www.theaterwerkplaatsgroningen.nl/cursus-sen

Koos Terpstra geeft workshop voor regisseurs

Op 18 januari geeft Koos Terpstra in de Theaterwerkplaats De Prins van Gronin-gen een workshop voor regisseurs uit het amateurtheater.Voor meer informatie of aanmelden 050-8507150 (Iris van Dijk) of iris.van.dijk@theaterwerkplaatsgroningen.nl

14

Het lijkt na een beeldschone ontvangst niet meer stuk te kunnen. Meneer in smoking heet me welkom, de kaartverkopers doen alleraardigst, de muntenverkoop verloopt soepel, avondjurken reiken mij koffie aan, de gang naar het cruiseschip ‘Maria Stuart’ is gelijk aan een rode loper met sterren, want het twaalfkoppige uitstekend geklede bedienend personeel - één man - staat in slagorde opgesteld om de gasten zo vriende-lijk mogelijk in een juiste stemming aan boord te brengen.

Bij aanvang betreedt het bedienend personeel de gasten lounge (zaal) om in een strikt geordende regelmaat en gepaste muziek de lege kopjes op te halen; tijdens de voorstel-ling bedienen zij in een mooie choreografie de gasten met champagne; aan het begin van het tweede bedrijf komen zij weer in een diezelfde strikte regelmaat de lege glazen ophalen en nestelen zich op één rij achter in de zaal. Het zo ruime gebruik maken van de zaal is een constante gedurende het hele stuk. Een sfeervolle bar zit in de zaal gebouwd en spelers moeten de hele zaal door om daar te komen. En vandaar naar het toneel. Dat maakt het geheel dynamisch en is mooi meegenomen op een krap toneel met vijf grote strandstoelen. De strandstoelen worden bevolkt door een Hollandse happy view. Ze hebben een cruise geboekt en door zalig nietsdoen denken ze een onbezorgde tijd te hebben. Maar omdat ze eenzaam alleenstaand zijn, zoeken ze aan boord elkaar op. Niet even simpel als er concurrentie is, laat staan als je last hebt van je middelbare plus leeftijd met aanverwante fysieke ongemakken en voortschrijdend geheugenverlies. Wanhopig openhartig koeste-ren zij hun verliefdheid of verbijten ongezouten hun jaloezie. Allemaal ingrediënten voor een komedie die Haye van der Heijden met veel woorden volstopt in ‘Gebroken ijs’.

De kunst is om die vele woorden zo te brengen dat het een komedie wordt en verder komt dan dat het op papier staat. Dat heeft alles te maken met een juiste tekstbehande-ling: niet alleen woorden produceren, maar ook gevoel/sfeer, ritme, pauzes, timing en tempo creëren. De tekst eigen maken! Nu worden teksten afgeraffeld en alles erom-heen wordt daarmee weggeslagen. Iemand versieren, afgewezen worden, jaloers zijn, goed gesprek tussen rivalen, allemaal zaken die geen ziel krijgen met slechts sprekende hoofden. Om iets te bereiken bij iemand zul je een sfeer moeten opbouwen, luisteren, een rust afdwingen, of juist niet, een gevoel meegeven om je doel te bereiken. Een goed gesprek tussen rivalen zou verder moeten gaan dan alleen woorden. En dat heeft weer alles te maken met rolinvulling. Mijn indruk is dat daar amper aan gewerkt is of dat men daar niet aan toegekomen is. Waar is de sfeer, het verlangen, het onhandig brekebeen contact zoeken, de geiligheid, de meewarige blikken over het vergeten, de gefrustreerde jaloerse uitbarstingen, de woedende verongelijkheden? De komedie gaat hier volledig de mist in. En de momenten die zouden moeten schuren tussen eenzaam geploeter en vrolijke gemeenplaatsen worden zorgvuldig met een hoog gehalte wat ben ik leuk weg-gemoffeld.

negentig jaar rederijken

geBroken ijs

15

Waar kan ik informatie vinden over voorstellingen en manifestaties?

in ‘Blick’ is geen agenda opgenomen.

U kUnt voor informatie over voorstellingen,

terecht op verschillende WeBsites.

enkele Belangrijke zijn:

WWW.gca-nvagroningen.nl

WWW.kolderenko.nl

WWW.theaterWerkplaatsgroningen.nl

WWW.regionalecUltUUrplannen.nl

WWW.groningerUitBUro.nl

Heb je een voorstelling gezien waarover je laaiend entHousiast bent of waarvan je gruwde of waaraan je ergerde?

Mail: info@blickMagazine.nl of groningsca@yaHoo.coM of bel naar de redactie 050 8507159

De schrijver heeft wat dat laatste betreft de rol van Hendrik als aankomend kandidaat Alzheimer kennelijk willen opleuken met tegenstrijdige teksten: heel gewoon huis- tuin- en keuken praat versus absurde onderbrekingen ‘hoe heet u, wie bent u’. Ongeloofwaardig. Alsof Alzheimer alleen maar leuk is.

Jan Dol

G E Z I E N

Theatergroep Rederijkerskamer

Langewold -negentig jaar

Theatervoorstelling Gebroken ijs-

Haye van der Heijden

Bewerking Frances Sanders

Regie Hanneke van der Molen

14-11-08 De Rotonde - Niekerk

16

Het Jonge Harten Festival is een uitgelezen mogelijkheid om het werk van nieuwe (en oudere) theatermakers te bewonderen. Ditmaal heb ik mij ondermeer laten verleiden door een drietal jonge vormgeefsters, die in de laatste fase van hun opleiding zitten of net afgestudeerd zijn.

Vrijdagavond. Grand Theatre. Yotka Kroeze zit met haar ‘Huisje’ in de bovenstudio. Hetzelfde huisje waarmee ze in 2007 ook op Noorderzon stond. Het publiek neemt plaats op de kussens op de grond; een intieme sfeer. Een groot wit paneel. Het blijkt de voorkant van een groot boek te zijn, dat tevens het huisje is. Een verteller, gespeeld door Vincent van der Velde, zingt het ver-haal. Hij leidt het publiek door de kleine wereld van het huisje; hij slaat de pagina’s van het boek om. Daar binnenin zit Kroeze, de tekenaar. Ze tekent aan een tafeltje, en via een projectie is haar tekenwerk een direct onderdeel van het boek, van het huisje. Ze geeft het huisje vorm, verandert de inrichting, en wordt als tekenaar zelf onderdeel van het boek. Een simpel verhaaltje over een klein huisje waar je als publiek heel even mee naar binnen wordt genomen. Het boek slaat weer dicht, het publiek staat weer buiten.

Dinsdagavond. Wederom Grand Theatre. Met een busje word ik naar een andere locatie vervoerd. Dit is ‘De Vervoering’: twee korte voorstellingen van Suzanne Groothuis (‘Ingehaakt’) en Franzis Wiese (‘Beautiful Stran-ger’), die je als bezoeker individueel beleeft. In de slaapkamer van Wiese dien ik met pantoffels aan mijn voeten plaats te nemen op een tweepersoons bed. Naast mij ligt een man, gekleed in slechts zijn ondergoed. Hij is echt, maar ligt er niet echt. Het is namelijk een projectie. Hij kijkt me aan, en streelt mijn hand. Mijn arm; been. Ik lig met een wild-vreemde man in bed, een tweedimensionale man weliswaar, maar de situatie voelt wat ongemakkelijk. Mijn hersens proberen razendsnel te begrijpen wat hier gebeurt. Het is intiem, maar ook kil en steriel. Ik krijg aan het eind een roos aangereikt. En daar is helaas de beperking van deze digitale techniek, want ik kan die roos niet van hem aanpakken. Hij legt hem naast me neer en rolt zelf van het bed af. Weg.

Vervolgens word ik door Suzanne Groothuis meegenomen naar haar caravan. Eenmaal binnen neem ik de hoorn van de telefoon op en een stem laat mij mijn eigen reis maken. De route bepaal je zelf door de keuzes die je maakt, door op de keuzetoetsen te drukken. Mijn reis ligt in mijn handen. Ik krijg soms opdrachten: haal een camera uit de kast en maak een foto, bekijk de dia’s van een reis, lees het briefje dat bovenop de plank naast de plant ligt, pak het verfrommelde briefje uit de hoek, kies een boek uit. Soms ben ik te traag, want met een telefoon aan je oor door een krappe caravan heen manoeuvreren is niet altijd even makkelijk. Dan loop ik wat achter, maar gaat de stem er van uit dat ik al zover ben. Dat is jammer, want dat doorbreekt de illusie van mijn eigen persoonlijke verhaal en zit ik me te ergeren aan de stem die alsmaar doorgaat. ‘Ingehaakt’? Nee. Uiteindelijk toch afgehaakt.

aankomende vormgevers als theatermakers

17

In deze drie performances speelt de vormgeving een prominente rol; de makers vertrek-ken vanuit de vorm om hun verhaal te vertellen. Vormgeving is in het amateurtheater veelal een ondergeschikt element in de voorstelling, vaak door het gebrek aan geld en wellicht ook kunde. Het hoeft echter niet groots en ingewikkeld te zijn. Een slaapkamer, een caravan, een papieren huisje. De vormgeving als actor – de vorm een verteller.

Iris van DijkZie ook: www.jongeharten.nl

18

Stel. Je woont vlak bij het Prinsentheater en je denkt: ik heb zin om naar een voor-stelling te gaan. Aldus hup, je stapt het theatertje binnen, er is nog net een kaartje, waarop staat ‘bewegingstheater’, há denk je, echt iets voor mij en je stiefelt met anderen naar de tweede theaterzaal op de eerste verdieping.

Je zit nog niet of er komt een filmpje voorbij, vier vrouwen met zwart geschminkte ge-zichten zitten aan het strand in Noordpolderzijl. Goh denk je, bewegingstheater. Maar dan komen de vier het toneel op, stellen zich voor ‘ik ben de ideale vrouw’ en doen allerlei pogingen, handen en voeten buigen en strekken, om aan het ideaalbeeld van de vrouw te voldoen. Om dit te bereiken concurreren ze met elkaar, geheel individueel, komen langzaam tot elkaar, paraderen samen tot ze een ons wegen, vloeien langzaam in elkaar over met synchrone bewegingspatronen, geven er een draai aan en gaan van keurig dansant over tot geile danseresjes, met steeds slomere en lullige bewegingen tót poppen aan een touwtje. Serene muziek van Stockhausen brengt de vier in een zacht vloeiend bewegingsritme dat een wonderschone treurnis oproept. Vandaar gaat het weer over naar de speurtocht ‘ideale vrouw’, de spiegel moet uitkomst bieden maar wil niet erg meewerken, zodat de bewegingen weer van verleidelijke vrouw ge-leidelijk overgaan in het op de hak nemen van ‘die ideale vrouw’ door tegendraads mimiek en balletteus geneuzel. En dan eindigt het weer met Noordpolderzijl waar de vrouwen naakt over het strand elkaar nazitten, allemaal Eva’s in het Paradijs?

Goh denk je, er is nog geen uur voorbij, ik vond het amusant en onderhoudend. Het bewegingsidioom is weliswaar beperkt, maar het wordt theatraal goedgemaakt. De ene danseres is fysieker aanwezig, heeft meer uitstraling, is bereid verder te gaan dan de ander. Maar waar ging het over? Vaak een zinloze vraag bij dans, want veel is niet te verklaren en als je het mooi vindt is dat genoeg. Dus de uitleg verder op het kaartje had voor mij kunnen volstaan met de kreet ‘De ideale vrouw anno 2008’. Publiek mag het dan zelf verder lekker uitzoeken.

Janna Dol / foto's Fred Reiffers

BeWeging op zoek naar het ideaal

Zie ook: www.heartbeat-dans.nl

19

Byron Bay

Neem kristal in je mond en zie.IJzer in bloed kan een kompas zijn.

Hoor hoe de bomen praten,voel hoe de zee de rotsen splijt.Zij kerft een naam in steen.

Aan wie denk je bij avondregen,aan wie schenk jij je blik?

De zon schijnt bijbels, milde golven.Je ogen zijn een sprong in zee,een paradijs voor wie vergeten.

Strand is onontgonnen land.Mijn voet trekt strakke voren.Ik zaai wat weerloos is.

Rense Sinkgraven

Byron Bay is een magische Aboriginal plek (een para-dijselijke plaats) in Australië, vernoemd naar de groot-vader van Lord Byron (een bekende Engelse dichter) die zeevaarder was.

Hierop staat ondermeer achtergrond-informatie met foto’s over de artike-len die in Blick zijn geplaatst, plus de agenda met voorstellingen van (thea-ter)groepen in de provincie Groningen.

Ook kunt u zich via het contactformu-lier aanmelden voor kosteloze toezen-ding van Blick, wanneer u nog geen abonnee bent.Dus: kijk op www.blickmagazine.nl

Kijk ook op onze website: www.blickmagazine.nl

20

Als een exotische naam garant zou staan voor exotisch theater, dan gaat het Noord Ne-derlands Toneel (NNT) de komende jaren buitengewoon fraai weer tegemoet.Altijd zomer, en heel veel ijsjes van Ola.

Ola Mafaalani.Vanaf 1 januari vervangt zij Koos Terpstra als artistiek leider van het NNT. Ola wil ‘theater maken voor iedereen. Van jong tot oud, van hoogleraar tot straatveger’, maar ze wil vooral ‘een dialoog met de stad’, haal ik verder uit ‘De Gezinsbode’ van 26 november. Dat moet gebeuren in de kersvers opgerichte ‘NNT-club’, waarin middels groepsgesprekken materiaal wordt vergaard voor nieuwe voorstellingen. Een club ‘van astronomen en soci-ologen tot tasjesdieven, voetballers, werklozen en prostituees’.

Olala! Daar wil ik best bij aanschuiven. Ik heb een bescheiden wijsgerige achtergrond. Even meedenken met Ola’s beleidsplan, getiteld: ‘Het verhaal van één mens is het ver-haal van de mensheid’. ‘Wat vinden jullie van die titel?’ zou ik als eerste in de groep gooien. De werkloze zegt niks, de astronoom kijkt omhoog, de socioloog let enkel op de tasjesdief, de tasjesdief aast op de tas van de voetballer, die zich op zijn beurt verlekkert aan de prostitué. Enkel zíj reageert: ‘Nou, als het míjn verhaal zou zijn, dan is dat hele mensheidverhaal een behoorlijk kutverhaal.’Kutverhalen, daar houden wij niet zo van in het theater.De titel van het beleidsplan is typisch zo’n oneliner die je geen bezem moet geven of hij vliegt ermee weg. Te zweverig. Goedbedoeld, aardig gevonden, leunt wat pretentieus aan tegen de uitdrukking ‘Wie één mens redt, redt de hele wereld’, maar verder is het natuurlijk gewoon kolder. De simpelste weerlegging schuilt in het numerieke: de mens-heid bestaat per definitie uit meer dan één mens, dus het verhaal van één mens dekt de lading niet.Maar kom, niet te zuur nu. De titel stipt het belang van het individu aan, dat snap ik ook wel. Het is een citaat van Paolo Coelho, een Braziliaans hippieschrijver met publicaties als ‘De alchemist’ en ‘De heks van Portobello’ – bezems vast!Echt benauwd wordt het als Ola de keuze voor de titel van het beleidsplan verantwoordt met: ‘Universele waarden kun je vertalen naar een enkel mens.’ Ik zou het als het tweede puntje in het NNT-clubje gooien. Maar de prostitué zit alweer achter het raam, de tas-jesdief is hem ongemerkt gesmeerd en de voetballer is aangifte van diefstal aan het doen…

Universele waarden, daar kan de doorsnee-Groninger niet zoveel mee.Ik werp een laatste blik op het artikel in ‘De Gezinsbode’. De kop luidt: ‘Ik zorg dat mijn moeder het begrijpt.’Ik vestig de komende jaren al mijn hoop op de mamma Mafaalani-standaard.

Jim Rotteveel

ola!

Blick wenst u fijne feestdagenom daarna weer met kritischvuurwerk te worden bestookt