de de

de

puur muziek

bistro

de

jong

de

Muziekcentrum Gent

de

manufactuur

04.12.12 | 20:00 | KRAAKHUIS

InAlto HAtHoR ConSoRt

& FemKe GySelInCKBijloke-manufactuur

2

Cornettospeler Lambert Colson kan via de Bijloke-Manufactuur zijn droom uit-werken. “Ik ben enorm gehecht aan dit instrument” zo vertelt hij enthousiast. De Laatste zucht van de cornetto in Venetië is dus een erg persoonlijk project, een zoek-tocht in de nevelen van de muziekgeschie-denis. Wanneer verdween de cornetto uit het Venetiaanse muziekleven? In 1629, toen de grote pest-epidemie een ware ravage aanrichtte? Nee, zo blijkt, want tot een eind in de 17de eeuw blijken er nog cornettospelers verbonden te zijn aan de San Marco. We weten bijvoorbeeld dat kapelmeester Giovanni Legrenzi in 1685 verschillende conettospelers engageerde. Iedereen met enige naam of faam in het wereldje kwam in het laatste kwart van de 17de eeuw langs: Ziani, Krieger, Rosen-müller, Monferrato, Sartorio, Giovanni Paolo Colonna. De laatste stuiptrekkin-gen … In de 19de eeuw wist men zelfs niet meer wat een cornetto was, laat staan hoe ze zou geklonken hebben.Dat ‘klinkende’ aspect willen we in dit Manufactuur-pro-ject ook onderzoeken. Ik heb het gevoel dat iedereen vandaag op dezelfde uni-forme manier speelt. Maar kan of moet het anders? Hoger, lager, met meer of minder versieringen? Dat willen we uitzoeken. Een spannend parcours dat ikzelf en m’n ensemble samen met het publiek hier van-avond in De Bijloke willen bewandelen.”

UItvoeRdeRS

GIovAnnI leGRenzI (1626-1690)Spirate aurae Serenae

AntonIo SARtoRIo (1620-1680)ad tantum triumphum

AleSSAndRo SCARlAttI (1660-1725)cara e dolce rimembrenza

AntonIo CAldARA (1670-1736)Salve Pater Salvatoris

JoHAnn RoSenmülleR (1619-1684)Sonata Quinta a 3

GIovAnnI leGRenzI (1626-1690)Durum cor ferreum pectus

Een aantal nog te bepalen werkenBij druk van deze programmatoelichting lagen – geheel in de geest van de Bijloke-manufactuur – nog niet alle werken vast. ook de volgorde kan nog wijzigen.

InAltoAlice Foccroulle | sopraanLambert Colson | cornettoAdrien Mabire | cornettoAnais Ramage | dulciaanMarie Odile Vigreux | orgel

InAltoGli ultimi cornetti / De ultieme cornetto’S

PRoGRAmmA

3

HAtHoR ConSoRt & FemKe GySelInCKflow, my tearS, fall from your SPrinGS

UItvoeRdeRS

JoHn dowlAnd (1563-1626)Lachrimae1. lachrimae antiquae 2. lachrimae antiquae novae 3. lachrimae Gementes 4. lachrimae tristes 5. lachrimae coactae 6. lachrimae amantis 7. lachrimae Verae

Femke Gyselinck | dans

HAtHoR ConSoRtRomina Lischka | discantgambaLiam Fennelly | tenorgambaThomas Baeté | tenorgambaAnne Bernard | basgambaBenoît Vanden Bemden | grootbasgambaSofie Vanden Eynde | renaissanceluit

PRoGRAmmA Voor haar nieuwste project grijpen gamba-speelster Romina Lischka en haar consort terug naar de Lachrimae (tranen) van John Dowland (1563-1626). “Een oude liefde” zo bekent ze. Dowland schreef zijn Lachrimae or seaven teares figured in seaven passionate pavans, with divers other pavans, galliards and allemands, set forth for the lute, viols, or vio-lons, in five parts omstreeks 1604. De bundel begint met zeven ‘tranen’, zeven pavanes die hij karakteriseerde: Lachrimae Antiquae (oude tranen), Lachrimae Tristes (droeve tranen), Lachrimae Amantis (liefdestranen), Lachrimae Verae (echte tranen) enz. De melodie waarop het geheel gebaseerd is, was met Greensleeves de meest populaire tune van zijn tijd. Romina ontdekte het werk ten volle als student aan de Schola Cantorum in Basel. “Ik herinner het me nog goed. De Britse luitspeler Anthony Rooley schreef op een gegeven moment een tekst voor die Lachrimae. Samen met vijf viola da gamba-spelers bracht hij ons samen in een cirkel, en het publiek daarrond. Het werd een magische reis. In De Bijloke wil ik die draad opnieuw opnemen, voor het eerst met m’n eigen consort. Ik wil het ensemble met dit pièce-de-résistance op de kaart zetten, body geven. Choreografe-danseres Femke Gyselinck (Rosas) voegt dans toe, een abstract element dat het publiek naast de muziek een neutraal platform wil bieden waarop ze hun gedachten en gevoelens kunnen projecteren. In India heb ik ooit aan voorstel-lingen gewerkt die oude en Indiase muziek, én dans combineren. Ik dans zelf graag, en dans en

muziek zijn zo innig met elkaar verbonden. Het is wel de eerste keer dat ik zelf iemand uit de danswereld engageer. Het werk van Rosas, het gezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker volg ik al een hele tijd. Ik hou van het abstracte karakter waarachter een sterke boodschap schuilgaat. Die combinatie leek me ook sprekend voor het Lachrimae-project. Femke Gyselinck leidt de dansrepe-tities bij Rosas. Iemand met haar ervaring, iemand die weet hoe je een choreografie maakt, leek me ideaal. Ik begon informatie te verzamelen over het werk, over de peri-ode waarin het geschreven werd. Waarom bijvoorbeeld zeven pavanes, toch ongebrui-kelijk in die tijd? Een verzameling instru-mentale werken, dat gebeurde wel meer, maar een set zoals Dowland samenstelde niet. Waarom schreef Dowland zo’n donker werk, zo zwaar op de hand? De tijdsgeest zat er waarschijnlijk voor iets tussen. Eliza-beth I regeerde over een Engeland verdeeld tussen katholieken en (opkomende) protes-tanten. De katholieken bestreed zij eerder om redenen van staatsveiligheid dan uit reli-gieuze overwegingen. Anders dan continen-taal Europa bleef Engeland oorlogsgeweld op eigen grondgebied bespaard. Vanaf 1585 kwam het o.a. om religieuze redenen wel in conflict met het machtige Spanje. De dode-lijke dreiging van de Spaanse armada en uiteindelijke overwinning vormden iconi-

sche hoogtepunten. Het was ook de periode van The School of Atheism, ook wel gekend als The School of Night, een groep dichters en wetenschappers zoals Christopher Mar-lowe, George Chapman en Thomas Harriot met als centrale figuur Sir Walter Raleigh. Zij waren ervan overtuigd dat luisteren naar droeve muziek zoals de Lachrimae van Dowland tot een transformatie bij de toehoorders zou leiden. De gevangen mens die weet te ontsnappen uit zijn versluierde bestaan. De Grieken kenden hun ‘melan-cholie’ en ook de Egyptenaren bogen er zich over in hun geschriften. Femke ver-werkte al die informatie. Samen met de tekst van Flow, my tears (zie rechts), een lied waarvoor Dowland dezelfde basismelodie gebruikte als zijn Lachrimae, ging ze aan de slag. “Flow, my tears, fall from your springs! Exiled for ever, let me mourn; Where night’s black bird her sad infamy sings, There let me live forlorn.” Dat leidde tot een eerste dans-fragment, een choreografisch gedicht op de eerste pavane, de Lachrimae Antiquae (oude tranen). Het vormt het basisvocabularium voor de andere ‘tranen’ die vanavond in De Bijloke te zien en te horen zullen zijn. Op het ogenblik dat de muziek luchtiger aanvoelt, gaat het er ook in de dans minder hoekig aan toe, veeleer vloeiend. Op die manier zullen we de zeven pavanes uitwerken.”

5

FLOw, My TEARsFlow, my tears, fall from your springs!Exiled for ever, let me mourn;Where night's black bird her sad infamy sings,There let me live forlorn.

Down vain lights, shine you no more!No nights are dark enough for thoseThat in despair their lost fortunes deplore.Light doth but shame disclose.

Never may my woes be relieved,Since pity is fled;And tears and sighs and groans my weary daysOf all joys have deprived.

From the highest spire of contentmentMy fortune is thrown;And fear and grief and pain for my desertsAre my hopes, since hope is gone.

Hark! you shadows that in darkness dwell,Learn to contemn lightHappy, happy they that in hellFeel not the world's despite.

6

mAAndAG 18 FebRUARI 2013

1. Katelijne Lanneau | blokfluitDavid Catalunya | clavisimbalum met hamertechniekThomas smetryns | compositie

Een absolute primeur: de voorstelling van een nieuw instrument, nl. het clavi-simbalum met hamertechniek, het mid-deleeuwse equivalent van de moderne piano. Als muzikale bouwstenen nemen ze werken uit o.a. de Codex Faenza (15de eeuw). Om de instrumenten ten volle ook in de hedendaagse tijd te plaatsen, compo-neert Thomas Smetryns bovendien nieuw werk.

2. Nog te bepalen

dInSdAG 4 JUnI 2013

1. Nadar EnsembleThomas smetryns | composities (grafische partituren)

Componist en luitspeler Thomas Sme-tryns laat zijn grafische partituren creë-ren door het jonge en dynamische Nadar Ensemble. Hij streeft er naar om de kijker/luisteraar een ‘concert intérieur’ te laten beleven. Een voorstelling voor versterkte koperplaten, een compositie die evolueert bij de gratie van het gebrek aan absoluut gehoor.

2. Kevin skelton | dans, tenorThomas Baete | viola da gambaBart Naessens | klavecimbel

De Canadese tenor Kevin Skelton zoekt uit hoe hedendaagse dans en muziektradi-ties uit de 17de eeuw samengaan. Purcell, Monteverdi en Schütz eigenzinnig bena-derd.

meeR bIJloKe-mAnUFACtUUR dIt SeIzoen

Blijf het volgen op www.debijloke.be

7

Muziekcentrum De Bijloke biedt jonge musici en ensembles een werkplek voor experi-ment. Onze bedoeling: in alle luwte composities, multimediale producties en/of muziek-theaterproducties laten ontwikkelen zonder de onmiddellijke druk van het grote concert-podium. Per seizoen plannen we drie toonmomenten in waarop het resultaat te bekijken en te beluisteren is.

Geïnteresseerd? Laat het ons weten en stuur een mail naar Frank Pauwels: Frank.Pauwels@debijloke.be

StUUR onS JoUw mAnUFACtUUR-Ideeën!

zAteRdAG 2 FebRUARI 2013 | 20:00Hathor ConsortRomina Lischka | artistieke leiding

Een nieuw ensemble is geboren. Viola-da-gambaspeelster Romina Lischka, die u vandaag aan het werk ziet in de Bijloke-Manufactuur, stelt deze keer haar eigen ensemble voor: het Hathor Consort. Samen met de contratenor Marnix De Cat brengt ze een bloemlezing van Engelse consort songs. Die composities voor solo-zang omgeven door een consort, een fami-lie dus, van gamba’s werden geschreven in de late 16de en vroege 17de eeuw.

Het is William Byrd die het genre haar mooiste momenten bezorgde. Een wonder van polyfonie op diepgravende spirituele teksten. Byrd schiep hiermee een waardige tegenpool voor het populaire Italiaanse madrigaal.

Meer info: http://bit.ly/PTuXDf

meeR RomInA lISCHKA In de bIJloKe

Romina lischka © PhiliP van ootegem

bInnenKoRtwo | 05.12.12 | 20:00Jean-marie machado (piano, compositie), dave liebman (saxofoon, compositie), Claus Stötter (trompet, bugel) & Psophos Quartetjazz

Vr | 07.12.12 | 20:00 | kraakhuis | uitVerkocHttheatre of voicesByrd, eccard, Gade, Skempton

Zo | 09.12.12 | 16:00 | Stam refterbruce dickey, liuwe tammingatrabaci, mayone, Da Palestrina, Gabrieli, Guami, Greco

WO | 12.12.12 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)Isabelle Faust (viool), Alexander Rudin (cello), Alexander melnikov (piano)Schumann, Van Beethoven, Smetana

Vr | 14.12.12 | 20:00 | kraakhuisRolf lislevand (luit, theorbe, barokgitaar), Kayhan Kalhor (spijkervedel)iraanse en europese improvisaties

Zo | 16.12.12 | 15:00brussels Philharmonic & vlaams Radio Koor & octopus Symfonisch Koor, michel tabachnik (dirigent)Verdi: requiem

wo | 19.12.12 | 20:00 | kraakhuisbenjamin van esser, daan vandewalle, Keiko ShichijoVan esser, Vandewalle, Shichijo, nuyts, Blake

Zo | 23.12.12 | 19:00 | uitVerkocHtCollegium vocale Gent, Philippe Herreweghe (dirigent)Bach: weihnachtsoratorium

wo | 09.01.13 | 14:00 | kraakhuisnathan braude (altviool), Polina leschenko (piano)chopin, Schumann, jongen, franck

Za | 12.01.13 | 20:00 | laatSte ticketSdeFilharmonie, Philippe Herreweghe (dirigent), Isabelle Faust (viool)Schumann, Van Beethoven

Di | 15.01.13 | 20:00 | kraakhuisdan tepfer (piano)improvisaties op de Goldbergvariaties

WO | 16.01.13 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)Hugo wolff QuartetVan Beethoven, webern, mendelssohn

bespreekbureau muziekcentrum de bijloke Gentj. kluyskensstraat 2, 9000 GentDi - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | Za 13:00 - 17:0009 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be

Colofontekst programmaboekje | johan Van ackerv.u. | Daan Bauwens© muziekcentrum De Bijloke Gent

Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)