Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden...

18
Beter in solliciteren Hettie Graafland, Ellen van Waaijen + ONLINE OEFENINGEN

Transcript of Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden...

Page 1: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

789039 5273379113

978 90 395 2733 7

Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In acht hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens het zoeken naar en vinden van een baan mee te maken krijgt, zoals persoonlijke branding, het inzetten van sociale media en van je netwerk, vacaturesites en het voorbereiden van een sollicitatiegesprek. Daarnaast leer je om eerst je eigen keuzes te maken bij het vinden van werk: welke baan wil je eigenlijk vinden, in welke omgeving wil je werken en hoe kritisch mag je zijn?

Meer inzicht in solliciterenDe serie Beter in… onderscheidt zich door een laagdrempelige opzet, met een minimum aan theorie en een maximum aan direct toepasbare tips en voor beelden. Overal vind je oefeningen die dicht bij je eigen praktijk staan en direct toepasbaar zijn. Zo leer je in de praktijk en word je goed voorbereid op het solliciteren.

Direct oefenenIn elk hoofdstuk vind je diverse oefe-ningen die je zelf kunt doen. Docenten kunnen hier ook gebruik van maken tijdens de lessen, zoals de verschillende groepsopdrachten in het boek. Elk hoofdstuk in het boek sluit af met een duidelijke samenvatting en een afslui-tende oefening. Bovendien vind je meer oefeningen bij alle hoofdstukken op de oefenportal AcademicX.nl.

Een echte praktijkhulpBeter in solliciteren richt zich op hbo-studenten en is door de toegankelijke opzet zeer geschikt voor gebruik tijdens de les én voor zelfstudie. De combinatie van boek en portal maken dit product tot een echte praktijkhulp, gebaseerd op vragen die leven bij studenten.

Hettie Graafl and (1963) is freelance communicatietrainer. Ze geeft trainingen om professionals beter te maken in hun werk (onder meer zakelijk schrijven, onderhandelen, effectief leidinggeven en soepel samenwerken). Ook geeft ze workshops en trainingen aan mensen die werk zoeken.

Ellen van Waaijen (1964) is loopbaandeskundige en ontwikkelt voor de KR8 Academie programma’s over employability en talentontwikkeling. Daarnaast begeleidt zij werknemers in hun loopbaan en geeft zij workshops op het gebied van talentontwikkeling en loopbaanbegeleiding.

He

tt

ie G

ra

afla

nd

, Elle

n v

an

Wa

aije

n

Beter in solliciteren

Beter insolliciterenHettie Graafland, Ellen van Waaijen

+ O N L I N E

O E F E N I N G E N

Beter in solliciteren_def.indd Alle pagina's 22-01-15 13:26

Page 2: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

Hettie Graafl and en Ellen van Waaijen

BIS-2.indd 1 23-01-15 14:29

Page 3: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij:BIM Media B.V. Postbus 162622500 bg Den Haagtel.: (070) 304 67 77www.bimmedia.nl

Gebruik onderstaande code om dit boek eenmalig toe te voegen aan je boekenplank op

www.AcademicX.nl.

Let op: je kunt deze code maar één keer gebruiken.

© 2015 BIM MediaAcademic Service is een imprint van BIM Media B.V.

Omslagontwerp: Studio Bassa, CulemborgOntwerp binnenwerk: Holland Graphics, Amsterdam

isbn 978 90 395 2733 7nur 113

Alle rechten voorbehouden. Alle intellectuele eigendomsrechten, zoals auteurs- en databankrechten, ten aanzien

van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij BIM Media B.V. en de auteur.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden

verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografi sche verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel

16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting

Reprorecht (Postbus 3051, 2130 kb Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit

deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te

wenden tot de Stichting pro (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 kb

Hoofddorp, www.cedar.nl). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële

doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van

eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en)

en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en

onvolledigheden.

BIS-2.indd 2 23-01-15 14:29

Page 4: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Hoe gebruik je dit boek?

Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens het zoeken naar en vinden van een baan mee te maken krijgt, zoals persoonlijke branding, het inzetten van sociale media en van je netwerk, vacaturesites en het voorberei-den van een sollicitatiegesprek. Daarnaast leer je om eerst je eigen keuzes te maken bij het vinden van werk: welke baan wil je eigenlijk vinden, in welke omgeving wil je werken en hoe kritisch mag je zijn?

Maak de oefeningen op AcademicX.nlAcademicX.nl is de toets- en oefenportal van Academic Service. Daar vind je bij elk hoofdstuk uit het boek een aantal vragen en opdrachten. De feedback op je resultaten geeft direct aan welke onderdelen je speciale aandacht nodig hebben.

InloggenOm je te registreren en in te loggen op AcademicX.nl heb je een activerings-code nodig. Je vindt die code op de pagina hiernaast. Na registratie heb je onbeperkt toegang tot het extra studiemateriaal.

Persoonlijke voortgangAcademicX houdt je score bij, ook als je even stopt met de toets. Je kunt ook vragen overslaan, of teruggaan naar eerdere vragen. Dat is prettig, want soms verwerf je een bepaald inzicht als je wat meer vragen beantwoord hebt. Per toets zie je de score en de voortgang. Hierdoor kun je zelfstandig werken.

C Tips en waarschuwingen herken je aan deze opmaak.

Kijk op AcademicX.nl voor oefenmateriaal en extra uitleg.

BIS-2.indd 3 23-01-15 14:29

Page 5: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

De serie Beter in …

Meer inzicht in de regels van de taalDe serie Beter in … onderscheidt zich door een laagdrempelige opzet, met een minimum aan theorie en een maximum aan direct toepasbare regels en voorbeelden. Alle regels én voorbeelden worden helder en systematisch gepresenteerd in overzichtelijke tabellen. Zo leer je sneller en doorzie je gemakkelijker hoe de Nederlandse taal werkt.Op de portal AcademicX.nl vind je informatie over bestaande en nieuwe titels in deze reeks, zoals Beter in spelling, Beter in Nederlands en Beter in gesprekstechnieken.

Voor wie?Beter in solliciteren richt zich op hbo-studenten. Door de systematische en laagdrempelige opzet is het zeer geschikt voor gebruik tijdens de les én voor zelfstudie. Het is een echte praktijkhulp, gebaseerd op de vragen en behoeften binnen het onderwijs van nu.

Waarom?Hbo-studenten van nu leren anders dan hbo-studenten van tien jaar geleden. Beter in … speelt daarop in. Overzichtelijke korte teksten, altijd een praktijk-gericht voorbeeld, en de portal AcademicX.nl met oefeningen en heldere feedback op onjuiste antwoorden.

Oefeningen: in het boek en onlinePer onderwerp test je je kennis in korte oefeningen; elk hoofdstuk sluit af met een heldere puntsgewijze samenvatting en afsluitende oefeningen. Op de portal AcademicX.nl vind je een begintoets bij het boek en extra oefenin-gen bij elk hoofdstuk.

DankwoordDe auteurs bedanken Inge Wisselink, docent/studiecoach Informatica aan de Hogeschool InHolland, voor haar inhoudelijke opmerkingen bij het manuscript. Bovendien heeft zij hen in contact gebracht met studenten en recruiters. Ook danken zij Peter Steenkamer van de Kr8 Academie voor de inspirerende manier waarop hij heeft meegedacht bij de totstandkoming van dit boek. Tot slot dank aan Manja Morsman, recruiter bij Procam, voor het delen van haar ervaringen met starters op de arbeidsmarkt.

BIS-2.indd 4 23-01-15 14:29

Page 6: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

5

Inhoud

1 Hoe solliciteren in z’n werk gaat 91.1 Inhoud van dit hoofdstuk 91.2 Drie fasen bij het vinden van werk 91.3 Van oorsprong tot vervulling: de levensloop van een vacature 101.4 Drie vuistregels bij het solliciteren 141.5 Samenvatting 161.6 Afsluitende oefening 16

2 Weet wie je bent 172.1 Inhoud van dit hoofdstuk 172.2 Weet wie je bent, zelfonderzoek 172.3 Doe het niet alleen en zoek een maatje 182.4 Droombaan 192.5 Wat kan ik, wat wil ik en wat vind ik belangrijk 192.5.1 Talent 192.5.2 Wat zijn sterke punten? 202.5.3 Competenties 212.5.4 Interesses 212.6 Eindoefening voor werkzoekers – ook leuk voor stagezoekers 262.7 Stageplaats zoeken tijdens je studie 262.7.1 Hoe vind ik een passende stage? 282.8 Eindoefening voor stagezoekers 30

3 Arbeidsmarkt 313.1 In dit hoofdstuk 313.2 Wat is een arbeidsmarkt? 313.3 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt 323.4 Vacatures vinden 323.4.1 Vervulling van vacatures via intermediairs 323.4.2 Andere manieren voor starters op de arbeidsmarkt om werk te vinden 343.5 Verschillende soorten arbeidsovereenkomsten 353.5.1 Wat is een arbeidsovereenkomst? 353.5.2 Wat staat er in de arbeidsovereenkomst? 363.5.3 Duur van een contract 373.6 Jouw arbeidsmarkt in kaart brengen 373.7 Eindoefening 42

4 Check je cv 434.1 Inhoud van dit hoofdstuk 434.2 Soorten cv’s 43

BIS-2.indd 5 23-01-15 14:29

Page 7: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

6

4.3 Voorbereiding 444.4 Je cv als etalage 444.5 De scan doorstaan 464.6 Wat zet je in een cv (en wat niet) 484.6.1 Profi el 484.6.2 Kwalifi caties 494.6.3 Foto 494.6.4 Competenties en persoonlijke eigenschappen 504.6.6 Talenkennis 514.6.7 Hobby’s en persoonlijke informatie 514.6.8 Personalia 524.7 Hoe zet je de informatie in een cv? 534.8 Vormgeving 554.9 Je cv en internet 594.9.1 Hyperlinks op je cv 594.9.2 Online vacaturebanken 594.10 Wat je vooral niet moet doen in een cv 604.11 Afsluitende oefening 60

5 Je profi el op LinkedIn 615.1 Inhoud van dit hoofdstuk 615.2 Hoe werkgevers en recruiters LinkedIn inzetten 615.3 Student of starter: je profi el op LinkedIn 625.4 Mogelijkheden van LinkedIn 655.5 Zakelijk gebruik van Twitter en Facebook 675.6 Afsluitende oefening 67

6 Netwerken 686.1 Inhoud van dit hoofdstuk 686.2 Wat is netwerken (en wat is het niet) 686.3 Een andere mindset 696.4 Pimp je pitch: wat bied je de arbeidsmarkt? 706.5 Breng je netwerk in kaart 736.6 Contact zoeken via LinkedIn 756.7 IRL netwerkafspraken 776.8 Je netwerk onderhouden 786.9 Afsluitende oefening 79

7 Reageren op een ‘formele’ vacature – de sollicitatiebrief 807.1 Inhoud van dit hoofdstuk 807.2 Doel van je brief 807.3 Goed voorbereiden – maar waarom eigenlijk? 817.4 Goed voorbereiden – zo doe je dat 827.5 Inhoud en vorm van de brief 85

BIS-2.indd 6 23-01-15 14:29

Page 8: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Inhoud

7

7.5.1 1e alinea: de opening 887.6 Solliciteren als je niet aan de eisen voldoet? 917.7 Open sollicitaties 927.8 Tips 927.9 Afsluitende oefening 94

8 Het sollicitatiegesprek 958.1 Inhoud van dit hoofdstuk 958.2 Doel sollicitatiegesprek(ken) 958.3 Zo bereid je je goed voor 968.4 STARR 998.5 Het eerste gesprek 1008.5.1 De eerste indruk kun je maar één keer maken 1008.5.2 Structuur van het gesprek 1018.6 Nog meer tips voor gesprekken 1048.7 Afwijkende eerste rondes 1058.8 Het tweede gesprek 1068.9 Na het tweede gesprek 1068.10 Word je het of word je het niet? 1078.11 Als je de baan krijgt 1088.12 Onderhandelen bij een stage 1108.13 Bedank! 1108.14 Afsluitende oefening 111

Literatuur 112

BIS-2.indd 7 23-01-15 14:29

Page 9: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

BIS-2.indd 8 23-01-15 14:29

Page 10: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

9

1 Hoe solliciteren in z’n werk gaat

Je bent bijna of net afgestudeerd en wilt een baan. Dan moet je waarschijn-lijk gaan solliciteren, want in de meeste sectoren liggen de banen niet voor het oprapen. Is er in jouw branche wel volop werk te vinden, dan moet je kunnen kiezen: welke eisen stel je en welke verwachtingen heb je? Tegen welk aanbod zeg je ja? Het kan ook zijn dat je op zoek bent naar een mooie stageplaats. Ook dat is geen gelopen race, want ook daar zijn vaak veel con-currenten voor weinig plekken.Solliciteren of een stageplaats zoeken: het is een vak op zich. Daarom is dit boek voor jou geschreven. Beter in solliciteren laat je zien hoe het proces van een vacaturevervulling verloopt. Het dwingt je te denken vanuit het perspec-tief van werkgevers. Zij zijn op zoek naar goede werknemers. Hoe gaan ze daarbij te werk? En hoe kun jij het slimst te werk gaan?

1.1 Inhoud van dit hoofdstuk1.2 Drie fasen bij het vinden van werk1.3 Van ontstaan tot vervulling: de levensloop van een vacature1.4 Drie vuistregels bij het solliciteren 1.5 Afsluitende oefening

1.2 Drie fasen bij het vinden van werkIedereen verschilt van elkaar en sollicitatieprocedures lopen onderling uiteen. Toch doorloopt elke doelgerichte sollicitant, bewust of onbewust, drie fasen. Beter in solliciteren is opgebouwd langs deze fasen.

1. Focus krijgen – Niemand wordt gelukkig in een baan die echt niet bij hem past. Andersom zit geen werkgever te wachten op een sollicitant die ‘alles leuk vindt’. Dus moet je focus krijgen. Dat wil zeggen: ontdek welk werk of wat voor soort stage bij je past. Wat wil je? Waar word jij gelukkig van? Voor welk soort werk kom je graag je bed uit? Waar ben je goed in? Welke klussen of taken kunnen anderen met een gerust hart aan jou overlaten? En, ook belangrijk: hoeveel vraag is er op de arbeidsmarkt naar mensen met jouw profi el? En in welk segment van de arbeidsmarkt kun je het beste zoeken?Je eerste echte baan kan heel bepalend zijn voor je verdere loopbaan. Ook om die reden is het belangrijk goed na te denken over dergelijke vragen.

BIS-2.indd 9 23-01-15 14:29

Page 11: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

10

Hoofdstuk 2 en 3 helpen je antwoorden te vinden. Met als resultaat dat je focus hebt en weet waar kansen liggen op de arbeidsmarkt.

2. Vinden en gevonden worden – Ben je eenmaal gefocust, dan start de tweede fase. Je gaat op zoek naar die ‘passende’ baan of stageplek en zorgt tege-lijkertijd dat jij optimaal gevonden kunt worden door anderen. Hoe? Door een goed curriculum vitae op te stellen (hoofdstuk 4), jezelf profes-sioneel te presenteren en profi leren op social media (vooral LinkedIn, hoofdstuk 5) en een professioneel netwerk op te bouwen (hoofdstuk 6). In hoofdstuk 7 leer je de kneepjes van een goede sollicitatie- ofwel moti-vatiebrief. Het resultaat van deze tweede fase is dat je vacatures ontdekt die bij jou passen en, andersom, dat jij vindbaar bent voor werkgevers die op zoek zijn naar geschikte kandidaten.

3. Aangenomen worden – Je bent uitgenodigd voor een gesprek! Nu gaat het erom dat je de baan of stageplaats ook echt krijgt. Hoe goed je ook kunt netwerken, hoe strak je LinkedIn-profi el en hoe onderscheidend je cv, tijdens het sollicitatie- of stagegesprek kun je het maken of breken. Hoe je het ‘maakt’, lees je in hoofdstuk 8: alles over de voorbereiding op en het gesprek zelf. Ook tests en assessments, die soms deel uitmaken van een sollicitatieprocedure, komen in hoofdstuk 8 aan de orde. Misschien word je het! En dan ga je onderhandelen. Of de baan gaat, zo vlak voor de fi nish, alsnog aan je neus voorbij … dan lees je in dit hoofdstuk hoe je toch zoveel mogelijk leert van deze ervaring.

1.3 Van oorsprong tot vervulling: de levensloop van een vacatureDe arbeidsmarkt is een markt van vraag – van werkgevers, naar arbeid – en aanbod – van mensen die werk zoeken. Er is altijd beweging op deze markt, ook in jaren van economische krimp. Immers: er ontstaan nieuwe bedrijven en organisaties, sommige groeien, mensen wisselen van werk, oudere werknemers gaan met pensioen. Grofweg zijn er twee soorten vacatures te onderscheiden:

■ Vervangingsvacature: bij vertrek van een collega wordt de vrijgekomen plaats weer ingevuld.

■ Groeivacature: als een bedrijf groeit en er een extra kracht nodig is, of er nieuwe expertise nodig is in het kader van innovatie. Soms ook worden nieuwe mensen binnengehaald om een cultuurverandering voor elkaar te krijgen.

BIS-2.indd 10 23-01-15 14:29

Page 12: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

1 Hoe solliciteren in z ’n werk gaat

11

Dat betekent dat er elk jaar weer heel veel vacatures ontstaan, óók in jaren waarin het totale aantal banen afneemt. Zo verwacht het Centraal Bureau voor Statistiek (cbs) voor 2015 zo’n 886.000 vacatures.

Het ontstaan van een vacatureWaar start jouw sollicitatieprocedure? Wellicht zeg je: op het moment dat je een interessante vacature tegenkomt op een jobboard, op de website van een werkgever of in een vakblad of krant. Je neemt plaats achter je laptop, schrijft een motivatiebrief of schrijft in het vakje ‘toelichting’ iets over je motivatie en uploadt je cv. Dat was dat; en nu maar afwachten of je wordt uitgenodigd!Vanuit jouw perspectief, ofwel het perspectief van baanzoekers, klinkt dit best logisch. Veel mensen solliciteren dan ook op deze manier. Ze reageren op een formele vacature die ergens wordt gepubliceerd. Dit kun je de ‘oude’ manier van solliciteren noemen. Aaltje Vincent, auteur van boeken over ‘nieuw werk veroveren’, noemt deze manier van solliciteren ‘Old school’. Een weinig vleiende maar wel terechte benaming, want wie op deze manier solliciteert, mist kansen. Waarom?

Oefening 1Denk, voordat je verder leest, eerst goed na over de volgende vragen:

■ Wanneer ontstaat een vacature nu echt? ■ Wie weet het eerst van het bestaan van een nieuwe vacature? ■ Waarom is de bovenbeschreven manier van solliciteren weinig effi ciënt?

Laten we het ontstaan van vacatures eens anders bekijken, namelijk vanuit het perspectief van werkgevers. Een vacature ontstaat veel eerder dan op het moment dat deze gepubliceerd wordt. Dit illustreren we met een voorbeeld van een vervangingsvacature. Jeff rey werkt drie jaar als accountmanager bij Xanda b.v., een middelgroot verzekeringskantoor. Hij is toe aan een nieuwe stap en solliciteert bij een landelijke verzekeraar. Twee gesprekken heeft hij al gevoerd. Net voor het weekend krijgt hij het verlossende telefoontje: hij is aangenomen! Jeff rey weet dus als eerste dat er met zijn vertrek een nieuwe vacature ‘geboren’ is, namelijk zijn ‘oude’ arbeidsplaats bij Xanda.

CMensen die het werk doen dat jij graag wilt doen, weten het eerst dat er een nieuwe collega wordt gezocht. Zorg dus dat je mensen kent die werk doen dat jij zoekt.

Het lopend vuurMeteen appt Jeff rey het goede nieuws naar zijn vriendin. In het weekend stelt hij zijn ouders en enkele goede vrienden op de hoogte. Die weten nu

BIS-2.indd 11 23-01-15 14:29

Page 13: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

12

dus ook af van de aanstaande vacature bij Xanda. Op maandagochtend licht Jeff rey zijn baas in, die hiermee weet dat hij op zoek moet naar een vervanger van Jeff rey. Daarna gaat het nieuwtje snel rond binnen Xanda. Eerst op de afdeling waar Jeff rey werkt, maar al snel in brede kring. Een sms’je, e-mail of Tweet is immers zo geschreven, door zijn collega’s maar wellicht ook zijn vriendin, ouders en vrienden. Zijn collega’s, maar ook een brede kring vrienden en kennissen van Jeff rey, zijn binnen no time op de hoogte. Zowel van de nieuwe baan van Jeff rey als van de vacature bij Xanda.

De vraag van deze werkgever: ‘Wie kan Jeff rey vervangen?’ kan eveneens via netwerkcontacten en social media wereldkundig worden gemaakt. Steeds meer werkgevers doen het daadwerkelijk op deze manier. Ze maken gebruik van netwerkcontacten van zichzelf en van Jeff rey, ook via social media als LinkedIn, Twitter en Facebook, om een nieuwe arbeidskracht te vinden voor de vrijgekomen vacature. We noemen dat gebruikmaken van het via-via circuit, in jargon: referral recruitment. Circa zeventig procent van de vacatures op de Nederlandse arbeidsmarkt wordt nooit ‘offi cieel’ bekendgemaakt, maar via netwerken vervuld.

Oefening 2Voordat je verder leest een vraag. Voor een feestje ben je op zoek naar nieuwe kleren. Wiens aanbeveling zou je eerder vertrouwen?

■ Je vriendin die jouw smaak precies kent en je tipt over een leuke nieuwe kledingzaak.

■ Een winkel die adverteert met ‘de mooiste feestkleding speciaal voor jou!’

Bedenk nu redenen waarom werkgevers die op zoek zijn naar een nieuwe werknemer, daarbij graag hun eigen netwerk inschakelen, dus het via-via circuit inschakelen.

Jouw vriendin kent jouw kledingsmaak heel goed. Ze weet ook precies wat jou goed staat. Logisch dus dat je liever op haar oordeel afgaat dan op de advertentie van een of andere kledingzaak. Zo ook weet Jeff rey, beseft men bij Xanda, als geen ander aan welke eisen zijn opvolger moet voldoen. Daar komt bij dat Jeff rey een netwerk heeft onder mensen naar wie Xanda op zoek is. Hij heeft namelijk contact met voormalige studiegenoten en met account-managers bij andere bedrijven. Best kans dat daar werkzoekers tussen zitten die geschikt zijn om hem op te volgen. Jeff rey kan beide partijen eenvoudig met elkaar in contact brengen.

Het klinkt misschien alsof werkgevers niet zorgvuldig te werk gaan als ze via-via aan een nieuwe kandidaat willen komen en géén offi ciële vacature-

BIS-2.indd 12 23-01-15 14:29

Page 14: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

1 Hoe solliciteren in z ’n werk gaat

13

melding kenbaar maken. Immers, met referral recruitment bereiken ze maar een klein deel van alle potentiële kandidaten voor deze functie. Toch is deze werkwijze om meerdere redenen effi ciënt:

■ Uit onderzoek blijkt dat de kans op de juiste match het grootst is bij kan-didaten uit het via-via circuit.

■ Het werkt snel: een Tweet of een ‘post’ op LinkedIn is zo geschreven. Personeel vindt het doorgaans leuk om mee te zoeken naar een geschikte nieuwe collega. Geen bedrijf zit te wachten op langdurige sollicitatie-procedures, en al helemaal niet als de kans op een goede match kleiner is.

■ Het is goedkoop: recruiters of intermediairs inschakelen kost – veel – geld. Net als personeelsadvertenties plaatsen in vakbladen. Mensen uit je netwerk polsen of medewerkers mobiliseren dat te doen, is gratis.

‘Kandidaten die via werknemers binnenkomen krijgen extra aandacht. Het blijkt dat deze sollicitanten het langst blijven.’

Recruiter Jasper van der Weerdt, werkzaam bij Achmea. (Bron: Je 2e carrière, BigBusiness Publishers)

Alsnog een formeel trajectLevert referral recruitment geen geschikte kandidaat op, dan kan er alsnog een offi cieel wervingstraject starten. Eigenlijk gaat daarmee alsnog een ‘old school’ sollicitatieprocedure van start. Er wordt een vacaturetekst opgesteld en gepubliceerd op de website van de organisatie. Zo worden ook kandida-ten buiten het netwerk van Jeff rey en Xanda (en daar weer het netwerk van) bereikt. Levert ook dit onvoldoende reacties op, dan rest de werkgever nog een scala aan mogelijkheden:

■ een advertentie in vakbladen, plaatselijke, regionale of landelijke kranten;

■ een melding op in vacaturesites, Jobboards, niche-vacaturesites; ■ werving via banenbeurzen; ■ intermediairs inschakelen zoals recruiters, uitzendbureaus of het uwv.

Voor werkgevers lopen de kosten van werving op deze manier steeds meer op. Voor jou is het nadeel dat je veel concurrentie hebt; vaak zijn er honderden gegadigden voor één baan.

BIS-2.indd 13 23-01-15 14:29

Page 15: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

14

mond tot mondFacebook

Twitter

formeel traject‘old school’

± 30% vacatures vervuld

vacature

LinkedIn

advertenties vakbladenad

vert

enti

es k

ran

t

jobboards

referral recruitment‘via via’

± 70% vacatures vervuld

voordelen werkgever:– sneller – goedkoper– betere match

voordelen sollicitant:minder concurrentie!

1.4 Drie vuistregels bij het solliciteren Wat betekent dit alles voor jou? Dat je vooral meer moet doen dan alleen reageren op offi ciële vacatures. Want zo mis je, zoals gezegd, circa 70 procent van je baankansen. En vind je bovendien veel meer concurrenten op je weg. Zorg daarom dat je vroeg vacatures ontdekt. Wil je accountmanager worden bij een verzekeringsmaatschappij, zorg dan dat je mensen als Jeff rey leert kennen. Zoek, kortom, contact met mensen die het werk doen dat jij wilt gaan doen. Of mensen die mensen als Jeff rey kennen. In het ‘echte’ leven (In Real Life, irl) en via social media. Dat is netwerken! In hoofdstuk 6 gaan we hier uitgebreid op in.Je actief opstellen heeft nog een groot voordeel: je komt gemotiveerd over.

Ervaring van een starter op de arbeidsmarkt:‘Toon de buitenwereld dat je aan de slag wilt. Werkgevers hebben liever iemand die niets kan maar alles wil aanpakken, dan andersom. Motivatie is alles.’

BIS-2.indd 14 23-01-15 14:29

Page 16: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

1 Hoe solliciteren in z ’n werk gaat

15

1. Stel je actief op bij het solliciteren en zoek contact met mensen die het werk doen dat jij zoekt.

De hier beschreven levensloop van vacatures geeft je inzicht in hoe werk-gevers denken en handelen. Bij sollicitaties is het van groot belang dat je je kunt verplaatsen in de leefwereld van werkgevers. De meeste zijn in de eerste plaats geïnteresseerd in wat een kandidaat hem, en de organisatie, te bieden heeft. ‘What’s in it for me?’ Op zich is het logisch dat je redeneert en handelt vanuit je eigen leefwereld. Maar doe je dat met solliciteren, dan is de kans groot dat je de boot mist. Probeer daarom steeds een draai in perspectief te maken. Toets je handelwijze aan de blik van degene die jou moet aannemen. ‘Hoe kijkt een werkgever tegen mij aan, tegen wat ik doe, zeg, schrijf? Wat is nu echt belangrijk voor hem? Wat zou ik doen als ik werkgever was?

Ervaring van een recruiter:‘We hadden eens een jonge kandidaat op een haar na geplaatst bij een werkgever. Maar op het allerlaatste moment haakte de werkgever plotseling af. Wat bleek? De jongen in kwestie had een Tweet rondgestuurd dat hij “zijn lekkere buurvrouw wel eens een beurt wilde geven”. De jongen begreep er niets van dat de werkgever daarop afk napte. Iedereen begreep toch zeker wel dat hij maar een grapje maakte? Bovendien, dit was een privédingetje; op het werk zou hij dat soort dingen echt niet zeggen. Helaas voor de kandidaat vond de werkgever dit ook een werkdingetje. “Iedere werknemer is ons visitekaartje”, zeiden ze, “en onze klanten rekenen óns af op dit soort ‘grappige’ tweets. Daar willen we onze vingers niet aan branden.”’

2. Denk ‘klantgericht’, dus vanuit de werkgever of recruiter.

Hoe bewust ben jij je van je kwaliteiten? Grote kans dat je er op zijn minst enkele over het hoofd ziet. Immers: wat je goed afgaat, vind je meestal heel gewoon en zie je niet als ‘kwaliteit’. Iedereen heeft zo zijn blinde vlekken. En dat is jammer, want bij het solliciteren gaat het er nu juist om dat je je kwali-teiten voor het voetlicht kunt brengen. Meestal zijn die namelijk veel minder gewoon dan je denkt en juist interessant voor werkgevers. Zoek daarom een sparringmaatje die jou goed kent en je kan helpen je blinde vlekken in kaart te brengen. Hoe je dat aanpakt, lees je in hoofdstuk 2.

3. Zoek een maatje om mee te sparren en trek samen op met solliciteren.

BIS-2.indd 15 23-01-15 14:29

Page 17: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

Beter in solliciteren

16

1.5 SamenvattingCirca 70 procent van de vacatures wordt opgevuld zonder dat er ooit een offi ciële vacaturemelding aan te pas komt. Werkgevers hebben doorgaans goede ervaringen met referral recruitment. Banen die wel formeel kenbaar gemaakt worden met een vacaturetekst (websites, vakbladen, kranten) worden door veel kandidaten gezien. Je hebt dan dus veel concurrentie te duchten.Je loopt, kortom, veel baankansen mis als je alleen op offi ciële vacature-meldingen reageert. Stel je daarom actief op bij het zoeken naar werk of een stage. Dat wil zeggen: zorg voor een goed zakelijk netwerk, zowel ‘live’ als via social media. Onderhoud dat netwerk, maak kenbaar dat je op zoek bent naar werk en naar wat voor soort werk (focus). Zoek contact met mensen die werk doen dat jij zoekt. Vraag je steeds af wat voor de werkgever die jou moet aannemen, van belang is. Spar over je zoektocht naar werk met studiegeno-ten, vrienden en andere mensen die jou kennen, om je bewust te worden van je kwaliteiten.

1.6 Afsluitende oefeningOefening 3Benader twee mensen uit je netwerk.

■ Eén starter, dus iemand die onlangs een baan (eventueel stageplaats) heeft gevonden.

■ Eén persoon die een of meerdere afwijzingen voor de kiezen heeft gehad.

Vraag deze personen:

■ Hoe ben je te werk gegaan? Vraag zo nodig door om erachter te komen in hoeverre diegene zijn netwerk, social media etc. heeft ingezet, kortom hoe actief of passief hij te werk is gegaan.

■ Bij de starter: Welke zaken hebben eraan bijgedragen dat je bent aan-genomen? nb: Maak zo nodig onderscheid in factoren die je als sollicitant wel, resp. niet kunt beïnvloeden.

■ Bij de afgewezen persoon: wat heb je geleerd van deze ervaring(en)? Wat ben je van plan te veranderen in je sollicitatieactiviteiten?

■ Welke andere tips hebben deze mensen voor jou?

BIS-2.indd 16 23-01-15 14:29

Page 18: Beter in solliciteren - Boom hoger onderwijs · Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In tien hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens

789039 5273379113

978 90 395 2733 7

Beter in solliciteren bereidt je voor op het vinden van een baan. In acht hoofd-stukken komen alle aspecten aan bod waar je tijdens het zoeken naar en vinden van een baan mee te maken krijgt, zoals persoonlijke branding, het inzetten van sociale media en van je netwerk, vacaturesites en het voorbereiden van een sollicitatiegesprek. Daarnaast leer je om eerst je eigen keuzes te maken bij het vinden van werk: welke baan wil je eigenlijk vinden, in welke omgeving wil je werken en hoe kritisch mag je zijn?

Meer inzicht in solliciterenDe serie Beter in… onderscheidt zich door een laagdrempelige opzet, met een minimum aan theorie en een maximum aan direct toepasbare tips en voor beelden. Overal vind je oefeningen die dicht bij je eigen praktijk staan en direct toepasbaar zijn. Zo leer je in de praktijk en word je goed voorbereid op het solliciteren.

Direct oefenenIn elk hoofdstuk vind je diverse oefe-ningen die je zelf kunt doen. Docenten kunnen hier ook gebruik van maken tijdens de lessen, zoals de verschillende groepsopdrachten in het boek. Elk hoofdstuk in het boek sluit af met een duidelijke samenvatting en een afslui-tende oefening. Bovendien vind je meer oefeningen bij alle hoofdstukken op de oefenportal AcademicX.nl.

Een echte praktijkhulpBeter in solliciteren richt zich op hbo-studenten en is door de toegankelijke opzet zeer geschikt voor gebruik tijdens de les én voor zelfstudie. De combinatie van boek en portal maken dit product tot een echte praktijkhulp, gebaseerd op vragen die leven bij studenten.

Hettie Graafl and (1963) is freelance communicatietrainer. Ze geeft trainingen om professionals beter te maken in hun werk (onder meer zakelijk schrijven, onderhandelen, effectief leidinggeven en soepel samenwerken). Ook geeft ze workshops en trainingen aan mensen die werk zoeken.

Ellen van Waaijen (1964) is loopbaandeskundige en ontwikkelt voor de KR8 Academie programma’s over employability en talentontwikkeling. Daarnaast begeleidt zij werknemers in hun loopbaan en geeft zij workshops op het gebied van talentontwikkeling en loopbaanbegeleiding.

He

tt

ie G

ra

afla

nd

, Elle

n v

an

Wa

aije

n

Beter in solliciteren

Beter insolliciterenHettie Graafland, Ellen van Waaijen

+ O N L I N E

O E F E N I N G E N

Beter in solliciteren_def.indd Alle pagina's 22-01-15 13:26