BESEDAdigitaal

Vereniging Nederland - Bulgarije

Juni 2008

Beseda digitaal

Uitgave van deVereniging Nederland-Bulgarije

Juni 2008

Bestuur:Harry MeijerHarry WitteveenIvelina PowellJulia Quak-StoilovaLarisa FilipovaKenneth PowellMisha Alma Webmaster:Frank Lindeboom

Secretariaat:Van der Hoopstraat 47/21051 VB Amsterdamtel. 06-42290328secretariaat@beseda.nl

Internet:http://www.beseda.nl

Lidmaatschap:€ 20,- per jaar voor particulieren(gezinslidmaatschap)€ 56,- per jaar voor bedrijven

Rekeningnummer:Postbank 634573t.n.v. Vereniging Nederland-Bulgarije, Barneveld

© beseda

www.sunnybulgaria.com

Beste lezer, geachte lid van onze vereniging,

Beseda in digitale versie. Een nieuwe opzet van de Beseda. Waarom?Allereerst zijn de drukkosten enorm gestegen om de Beseda in full-color tekunnen blijven uitgeven. Daarnaast zijn de onderwerpen vaak verouderd alsde Beseda verschijnt. Om de Beseda actueler te maken hebben wij hetvoornemen om maandelijks een digitale versie naar de leden te sturen. Uontvangt de Beseda in PDF-formaat in uw mailbox of u kunt hemdownloaden van de internetsite.

Het voordeel van een digitale versie van Beseda is op de eerste plaats hetbesparen van de kosten. Ook kunnen er directe internetlinks geplaatst wordenin een pdf-versie zodat u met een muisklik meer informatie kunt terugvindenover het onderwerp wat beschreven is. Bedrijven kunnen goedkoopadvertenties plaatsen met verwijzing cq link naar hun eigen website. Ledenkunnen direct mailen met het bestuur.

Wij hopen met deze nieuwe opzet u meer te kunnen sturen en sneller en beterte informeren.

Toch willen wij ook 1 maal per jaar een folder maken over een specifiekBulgaars thema. De folders Cyril & Methodi en 3 Maart zijn hiervan hetvoorbeeld.

Het bestuur is van mening door deze nieuwe opzet van Beseda klaar te zijnvoor de toekomst!

Mededelingen vanuit het bestuur

QUIZWie is dit??

Stuur antwoord voor 15 juli 2008 naar :quiz@verenigingnederlandbulgarije.nl

De Bulgaarse roos

Het is opmerkelijk, dat Bulgarije en Nederland ieder een bloem als symbool hebben gekozen om hun land tepromoten, n.l. de roos en de tulp. Dit symbool wordt vooral gebruikt om het toerisme te bevorderen. Daarnaast zijnde betreffende planten een niet onbelangrijk landbouwgewas. De roos levert grondstof voor de rozenolieproductie ende tulp wordt naar vele landen verhandeld als bol. Een derde overeenkomst is; de planten zijn allochtoon. Ze komenoorspronkelijk uit een ander land.

De Bulgaarse parfumroos.De meest bekende is de Rosa damascena ofDamascener roos. Dit is waarschijnlijk een zeer vroege,misschien wel natuurlijke kruising tussen \r. gallica enR. canina of R. moschata. Ook R. phoenicia wordt alsvoorouder genoemd. De naam damascena zou de roosin West Europa ontvangen hebben omdat eenkruisvaarder deze vanuit de stad Damascus naarFrankrijk gebracht zou hebben. Andere mindervoorkomende parfumrozen zijn de R. alba en de R.centifolia.

Speciale kenmerkenDe R. d. is een vrij ruige heester met open slordigegroeiwijze. De hoogte kan oplopen tot meer dan tweemeter. Het blad is grijs-groen en donzig. De stengelszijn dicht bezet met doorns. De bloemen zijnhalfgevuld, d.w.z. dat de bloemblaadjes over elkaarliggen, maar het hart vrijlaten. De kleur is helder roze.De plant is goed bestand tegen het Bulgaarse klimaat,d.w.z. hete droge zomers en koude winters. De bloembevat een hoog gehalte aan eterische oliën en isdaardoor en van de meest geurende rozen ter wereld.

Na de bloei worden de planten gesnoeid, waarbij oudetakken worden weggehaald, zodat er nieuwe scheutengroeien. De planten worden zodoende steeds verjongd.

Groeigebied.Het gebied waar de meeste rozen gekweekt worden isde z.g. Rozenvallei tussen het Sredna gora en het Staraplanina (Balkangebergte) Centra zijn Kazanluk,Karlovo, Sopot en Pavel Banya. In genoemde plaatsenwordt begin juni het rozenfestival gehouden. Dit is eensoort carnaval, waarbij een rozenkoningin enrozenprinsessen worden gekozen en een optocht wordtgehouden met veel folklore. Deelnemers zijn dangekleed in mooie traditionele kostuums. Er wordentraditionele liederen gezongen en dansers zetten hunbeste beentje voor.

Opmerkelijk zijn ook de aparte Bulgaarsemuziekinstrumenten w.o. een doedelzak.

In tegenstelling tot de bollenvelden in Nederland zijnde rozenvelden meestal niet erg spectaculair. Je moetwel heel erg vroeg opstaan om bloeiende rozen te zien.De bloeiperiode duurt soms korter dan een maand. Ookliggen de velden vaak verstopt in het binnenland, waarje slechts kunt komen via kleine stuk geredenweggetjes.

Herkomst.Ondanks haar naam ligt de origine van de Damascenerroos niet in Syrie, maar in het oude Perzie. Van detiende tot in de zeventiende eeuw is de rozenindustriehier ontwikkeld rondom de stad Shiraz, een centrumvan oosterse cultuur. Van hieruit ging de rozencultuurnaar de Arabische landen en naar Turkije. In dezestiende eeuw brachten Ottomaanse handelaren deroos naar de Balkan, toen Europees Turkije en o.m.naar de stad Kazanlik ( in het Turks stad van dedestilleerketels).

In de tijd van de Bulgaarse wedergeboorte in hetmidden van de 19e eeuw namen Bulgaren de leidingvan de productie over. De schone allochtoonse werdeen geliefde Bulgaarse roos.

Turkse fabrikanten vestigden zich vooral in hetIspartadal in Anatolie om daar de productie voort tezetten. Dit gebied concurreert nu nog steeds geduchtmet de Rozenvallei wat opbrengst betreft.

RozenplukVan de rozenplant zijn alleen de bloemen interessantvoor de productie van rozenolie. Deze zit in debloemblaadjes. De pluk gebeurt vanaf de derde weekvan mei en duurt drie tot vier weken. De opbrengsthangt af van het weer. Heet en droog weer is funest. Deolie ontsnapt dan snel uit de roos. Het best is als delucht een zekere vochtigheidsgraad bevat. Dit is vooralhet geval vlak voor zonsopgang. De pluk gaat door tottien uur in de ochtend. De rozen worden met de handgeplukt en in plastic zakken van ongeveer 25 kilogepropt. De plukkers, seizoenarbeiders, worden per zakbetaald. De zakken worden per kar, tractor envrachtwagen naar de fabrieken gebracht, Dit moet snelgebeuren om geurverlies te voorkomen. Er zijn elk jaarongeveer 2000 mensen bij de pluk betrokken.

Productieproces.3 miljoen bloemen of 300 tot 6000 kilo rozenblaadjeszijn nodig om een liter olie te produceren Door eenarbeidsintensief proces en een geringe opbrengst perkilo roos is het eindproduct ongelofelijk kostbaar. Nietvoor niets wordt rozenolie vloeibaar goud genoemd. Deflessen worden net als echt goud in kluizen bewaard.

Er zijn verschillende winningmethoden:Het traditionele stoomdestillatieproces begint in grotekoperen ketels. Ze worden gevuld met rozen en water.De ketel wordt gedurende 60 tot 105 minuten verhit. Erwordt stoom door debloemblaadjes geleid. Hetmengsel van water- enoliedamp verlaat de ketelen wordt opgevangen ineen destilleerapparaat. Dewaterdamp en de oliehebben verschillendedichtheidsgraden enkunnen daardoorgescheiden wordenopgevangen in kolven.

Het eindproduct heet roseotto en is olijfgroen vankleur. Restproducten zijnde achtergeblevenrozenblaadjes en rozenwater.

Het laatste wordt als geurcomponent in verschillendeproducten gebruikt, zoals zeep, shampoo en al dan nietalcoholische drankjes.

Het extractieproces met behulp van een oplosmiddel,meestal hexaan, dat de aromatische bestanddelen enwas aan de bloem onttrekt. Een vacuümprocesverwijdert het oplosmiddel voor hergebruik. Deachtergebleven wasachtige massa wordt opgelost inalcohol. Was en andere substanties blijven achter. Deextractie door koolstofdioxide. Dit gebeurt doorsuperkritisch CO2 onder hoge druk en lage temperatuurvloeibaar te maken en dit als oplosmiddel te gebruiken.Na het gas op normale druk terug te brengen blijft derozenolie achter, zonder door hoge temperatuur teworden aangetast. Deze laatste methode is de beste.Het eindproduct wordt attar genoemd. De kwaliteit vanattar is beter dan die van otto.

Gebruik.Rozenolie wordt gebruikt in de internationale,voornamelijk Franse parfumindustrie. De olie zelf ruiktin hoge concentratie onaangenaam en wordt daardooralleen verdund in parfums verwerkt.

Bronnen.Rozenencyclopedie door Peter Beales e.a. uitgaveKonemannRozenencyclopedie door Mary Moody e.a. Van Reemstuitgeverijhttp//en.wikipedia.org/wiki/Rose_oilhttp//nl.wikipedia.org/wiki/Rozenoliehttp//quinessence.com/bulgarian_rose_oil.htmhttp//en.wikipedia.org/Rosa_damascenahttp// www.rose-festival.com

Het Rozen festival

Bulgarije kent vele mooie tradities en oude rituelen. Een ervan is het Rozenfestival. Wellicht niet de oudste of demeest authentieke ervan, maar zeker een van de bekendste.

De Rozenvallei en de Rozenolie

In het centrum van Bulgarije, verscholen tussen deBalkan en het Sredna Gora gebergte, ligt de 60 kmlange Rozenvallei. Dit gebied heeft een specifiekklimaat, met korte, milde winters en lange warmelentes.Dit zijn de besteomstandigheden voor het telenvan de beroemde Rosadamascena, het nationaalsymbool van Bulgarije.

De Rozenvallei is op zijnmooist van midden mei totbegin juni, wanneer de rozenin bloei staan. Duizendenbezoekers uit verschillendelanden overspoelen dan deanders zo rustige dorpjes ensteden in de streek rondom deberoemde vallei.

U zult dit kunnen vergelijkenmet de aantrekkingskracht diede bloembollenvelden vanNederland uitoefenen. Wat degeur betreft, is dit zeker waar.Toch zullen de kleurenwaarschijnlijk tegenvallen,want de rozen wordengekweekt met een totaalandere doel, namelijk hetwinnen van de kostbareetherische rozenolie, ook welhet “vloeibare goud” genoemd. De rozenstruikenworden meestal ver uit elkaar geplant, zodat elke roosvoldoende licht krijgt om te groeien. Het duurt tenminste 3 jaar voordat de rozen geschikt zijn om gepluktte worden. Daarnaast bloeien ze 1 keer per jaar maareen paar weken en de rozenblaadjes moeten altijd vroegin de ochtend geplukt worden, nog voordat ze opengaan en met de dauwdruppels nog op de blaadjes. Juistdan zijn ze het meest geschikt voor het verwerken totrozenolie, die al jaren tot de meest beroemde Bulgaarseproducten behoort.

De rozenvelden zijn misschien minder spectaculair dande meeste bezoekers denken, maar de geur en aromadie de rozen verspreiden in combinatie met defeestelijke activiteiten rondom het hele gebeuren, metals hoogtepunt het Rozenfestival, overtreffen zeker deverwachtingen.

Het RozenfestivalDat de roos en de rozenolieenorm belangrijk zijn voorBulgarije is te merken aanhet feit dat deze een eigenfeest hebben gekregen. Elkjaar, sinds 1903, meestal inhet eerste weekend van junivindt in de Rozenvallei hetberoemde Rozenfestivalplaats. Zoals vele andere Bulgaarsetradities, heeft ook dit feestte maken met het einde vande oogsttijd, in dit geval derozenpluk. Na vele dagenvan hard werken is iedereenblij dat de kostbarerozenblaadjes binnen zijnen dit mag groots gevierdworden.

Tegenwoordig is dit festijneen heus spektakel en duurt3 dagen. De hele regio doeter aan mee, samen met veelbezoekers uit binnen- enbuitenland, die speciaal

voor deze dagen naar het gebied trekken. Derozenoogst heeft nu behalve een economisch ook eenvrij commercieel belang gekregen. Alle dorpen ensteden in de Rozenvallei bereiden zich lang van tevoren voor om de hordes bezoekers goed te kunnenontvangen en natuurlijk het meest indrukwekkendefeest te kunnen neerzetten. Kazanluk, de onofficiëlehoofdstad van de roos, is al jaren erg populair ennatuurlijk erg druk, want daar worden de meesteactiviteiten georganiseerd. De laatste jaren is ookKarlovo bezig om zo veel mogelijk bezoekers naar zichtoe te trekken.

In Pavel Bania, worden behalve de roos ook hetmineraalwater geëerd, dus deze stad noemt zich dehoofdstad van de roos en het mineraal water. In de velekleine plaatsen eromheen zoals Rozovo, Kalofer enKlisura zijn de activiteiten misschien minderspectaculair maar authentieker. Kortom, als bezoekerzult u zich geen dag kunnen vervelen.Het Rozenfestival duurt meestal van vrijdag tot zondagen bestaat uit drie belangrijke onderdelen: deverkiezing van de Rozenkoningin, het rozenpluk ritueelin de rozenvelden en de indrukwekkende parade,natuurlijk allemaal vergezeld van veel vreugde, zang,dans en muziek.

Het festival begint altijd met het verkiezen van deRozenkoningin, het mooiste meisje van de stad of hetdorp, dat een jaar deze titel kan dragen. Haar taak is omsamen met haar helpsters, jonge meisjes met mooiekleding en kransen van rozen, alle gasten van hetfestival welkom te heten en zo veel mogelijkrozenblaadjes te strooien.

Afhankelijk van het gekozen programma, kunnen debezoekers deelnemen aan diverse activiteiten.Bijvoorbeeld op zaterdag- en zondagochtend kan er eenkijkje worden genomen in de rozenvelden, waarvrouwen, meisjes en mannen in traditionelekledingdracht laten zien hoe de rozen vroeger werdengeplukt. Op een aantal plaatsen kunt u zelf rozenjam ofrozenlikeur maken en natuurlijk gelijk proeven. Eenandere mogelijkheid is om een picknick of barbecue bijte wonen met behalve veel lekkernijen ook veelfolklore, traditionele rituelen, dansen en liederen. Eenander erg belangrijk onderdeel van het festival enwaarschijnlijk het meest indrukwekkende is de parade,die veel van een carnavalsoptocht heeft. In de grotereplaatsen zoals Kazanluk, Karlovo en Pavel Bania zijndeze optochten het meest spectaculair.

Langs de hele route worden er honderden kilo’srozenblaadjes gestrooid tussen de rijen deelnemers, dievooral uit dans- en muziekgroepen bestaat uit binnen-en buitenland, kinderen uit lokale scholen, majorettesen theatergroepen die hun talenten laten zien aan detoeschouwers. Het hoogtepunt zijn de Kukeri, mannenmet prachtige maskers en groten bellen die de bozegeesten verdrijven.

Kortom een spannend en vrolijk tafereel dat u beslistniet mag missen als u de eerste week van juni inBulgarije bent.

Het Festival in 2008Normaal gesproken wordt het Rozenfestival altijd heteerste weekend van juni gehouden. Omdat dit jaar 1juni op een zondag valt moest het festival officieel hetweekend van 6 tot 8 juni worden gehouden. Een aantalgemeentes hebben echter besloten om het festival meteen week te vervroegen omdat het risico dat de rozenrond 8 juni al uitgebloeid zouden zijn, erg groot is. Degemeente Kazanluk heeft officieel bekend gemaakt dathet festival van 6 tot 8 juni gehouden zal worden. In Karlovo en Pavel Banya is het festival wel van 30 meitot 1 juni. De vele andere kleinere plaatsen willen ophet laatste moment beslissen, afhankelijk van hoe snelde rozen zullen gaan bloeien.

Wist u dat…

* de echte rozenolie geen vloeibaar product is zoalsvelen denken. Bij een temperatuur van 18-22 gradenlijkt het meer op stukjes kristal.

* voor het maken van 1 kilo rozenolie er tussen 3 en 6ton aan rozenblaadjes nodig zijn. Een kilo rozenoliekost daarom ca. € 6000,-

* de rozenolie in flesjes van hittebestendig glasbewaard wordt, in echte bankkluizen. Als dezevervoerd moet worden, wordt het overgezet in specialekoperen flessen, die verzegeld worden op deouderwetse wijze, met was en een stempel. De stempelis 70 jaar oud en er is slechts 1 exemplaar beschikbaar,die in de kluis word bewaard.

* om een rozenolie specialist te worden er minimaal 10jaar aan studie nodig zijn en natuurlijk een uitstekendreukvermogen.

* de Bulgaarse rozenolie gebruikt wordt in bijna allebekende parfums en cosmeticamerken, zoals Dior enChanel.

* de geur van de rozenolie zo sterk is dat deze zelfs na50 jaar nog te ruiken is.

Spelt ontvangt Speld

Erelid en oud vice-voorzitter van de Vereniging Nederland-Bulgarije ontving op 25 mei j.l. uit naam van de Bulgaarseminister van Buitenlandse zaken, de heer Ivailo Kalfin de“Golden Laurel Branch”

Op zijn 60ste verjaardag had zijne excellentie, de heer ZlatinTrapkov, de eer deze grote onderscheiding te overhandigen.De heer Spelt kreeg deze onderscheiding voor zijn jarenlangeinzet om de relatie tussen Nederland en Bulgarije tebevorderen alsmede het land Bulgarije als toeristischebestemming op de Nederlandse kaart te zetten.

De onderscheiding wordt veelal uitgereikt aan diplomaten enoud-ambassadeuren maar ook aan personen die zichjarenlang hebben ingezet voor de verbetering ennaamsbekendheid van Bulgarije. Er zijn maar weinigNederlanders die deze onderscheiding hebben mogenontvangen.

Bulgaarse winkel

Op 15 april j.l. was er de opening van de eersteBulgaarse winkel in Nederland. Hoewel deopening nog enige voeten in de aarde had kondende deuren toch op tijd openen. De winkel isgevestigd in Den Haag. Het basis assortiment isaanwezig en men is druk bezig dit verder uit tebreiden.

De winkel is geopend van dinsdag t/m zaterdag.

Raadpleeg hun internetsite voor het adres enandere informatie

www.bgshop.nl

Nieuws en Agenda

Juni 2008