FOOD FOR THOUGHT

6nr. winter 2013

Trends, biologisch voedsel is ‘hot’, regionale productie ook, samenwerken op tal van terreinen. Biologisch of niet biologisch? Wetenschapper Louise Fresco schreef er een boek over dat veel stof deed opwaaien.

Bijen. Nuttig? Ze zijn van levensbelang! En over samenwerking gesproken… CO-2 Footprint, de CO-2 uitstoot terugdringen? De manier waarop is verrassend anders dan je zou verwachten. BioFach, groot, groter, grootst. We staan er. Vooruit met de geit, het brede, originele assortiment waarmee De JongCheese internationaal succes oogst. Samenwerking. Berrico en het Canadese Fruit d’Or zijn een echte eenheid. Cranberries Rock, cranberries, swingen, in dit geval Ierse.

Lees verder…

Een andere reden is dat we hebben te maken met een weerspannige economie. In economisch barre tijden is er meer ruimte voor het zoeken naar nieuwe mogelijkheden, markten en allianties. In goede tijden zijn bedrijven minder bewegelijk, conservatiever. Als het tij tegenzit, dan letten we scherper op nieuwe kansen, gaan we nieuwe contacten en samenwerkingsvormen niet uit de weg, zoeken die zelfs eerder op.Berrico FoodCompany is geen producent van eindproducten. We zijn een typische co-maker, een mogelijkmaker. En ook wel een co-createur: want we zoeken graag naar nieuwe wegen, verrassende mogelijkheden, onbekende recepten. We denken graag met u mee.Daarover gaat het in deze nieuwsbrief vooral. Veel leesplezier! Reageren?

De kunst van het samenwerken.De nieuwsbrief staat in het teken van coöperatie. Het thema is dus samenwerking en waarom? Omdat we leven in een tijd van dermate gecompliceerde technieken en processen dat bijna niemand nog een compleet overzicht over menig traject heeft. Dit is de tijd van de specialisten.

Trends

2

Deze nieuwsbrief staat in het teken van samenwerking en past daarmee perfect in de trend. Want samenwerken, in eventueel steeds wisselende, verbanden is een trend.Er is ook een duidelijke tendens naar kleinschaligheid, naar puur en eerlijk gefabriceerd voedsel (al dan niet biologisch) dat bij voorkeur uit de eigen omgeving afkomstig is.Is het een onbewuste hang naar het verleden toen alles nog overzichtelijk en kleinschalig was?Wie weet?

Veel van de huidige trendsetters hebben die tijd niet eens meegemaakt, maar toch is er sprake van een romantische nostalgie, een verlangen terug te gaan in de tijd.We kunnen de klok echter niet terugdraaien. Puur ambachtelijk produceren is duur en dus bijna per definitie gedoemd kleinschalig te blijven.Alleen via massaproductie zullen we de wereld kunnen blijven voeden, dat betoogt in elk geval Louise Fresco in ‘Hamburgers in het paradijs’.Het is een mooie ontwikkeling dat de waardering voor puur en eerlijk groeit en dat een groeiend publiek er ook een prijs voor wil betalen.Het exclusieve aan de ene, de massaproductie aan de andere kant, elk met eigen kwaliteiten, waarom ook niet?

Biologisch voedsel wint nog steeds aan populariteit in tal van westerse landen. Misschien omdat het appelleert aan ons verlangen naar een overzichtelijke, romantische wereld waarin kleinschaligheid en ambachtelijkheid hoogtij vieren?

Biologisch ‘voelt’ beter, smaakt soms beter, maar het is ook duurder, exclusiever dan massaal geproduceerde producten. Prof. dr.ir. Louise Fresco van de Universiteit van Amsterdam is een voormalig topvrouw van Wereldvoedsel Organisatie die haar sporen internationaal meer dan verdiend heeft in tal van Afrikaanse en andere landen, maar ook aan bijvoorbeeld Stanford University.Tegenwoordig doceert ze in Amsterdam en bij een uitgever uit die stad publiceerde ze het vuistdikke boek ‘Hamburgers in het paradijs’.In dat boek (voorlopig alleen in het Nederlandse verkrijgbaar), neemt Fresco de biologische voedselproductie de maat. Die wordt afgezet tegen de huidige en verwachte vraag naar voedsel, wereldwijd.Fresco toont aan dat er geen ruimte is voor romantische idealen zoals wereldwijd met respect voor de natuur kleinschalig opereren.Integendeel zelfs: massaproductie moet ons redden, het is de enige mogelijkheid om alle monden te voeden zonder de wereld in korte tijd volledig uit te putten.Fresco voert een nuchter pleidooi voor uniformiteit en grootschaligheid en waarom zou ze daarin geen gelijk hebben? Ze toont aan dat biologische gewassen en kleinschalige veelteelt niet in staat zullen zijn op termijn 9 miljard monden te voeden (nodig in 2050).De massabevolking van de aarde vraagt om massaproductie, dat is de enige manier om voedsel betaalbaar te houden voor praktisch iedereen. Biologisch voedsel zal blijven, zal in populariteit toenemen zelfs, maar aan de andere kant zal het een nicheproduct blijven. Een exclusief artikel, gekocht door een selectief publiek dat andere prioriteiten heeft dan het nastreven van een lage prijs.Prof. dr. ir. Louise Fresco prikt de ballon van het mythische oord waar mens en natuur in harmonie leven door en ze doet dat met verve, maar ook geregeld met kennelijke tegenzin. Ze had het zelf ook graag anders willen zien, maar de ratio is toch sterker.Hamburgers in het paradijs, € 24,95, uitgeverij Bert Bakker.

Andere boeken waarin deze problematiek ook aan de orde komt: ‘In defense of food’ van Michael Pollan. Uitgave van Penguin.Wat wel en wat niet te eten? ‘Not to eat anything your (great) grandmother would not recognize as food’ is het advies van Pollan die eerder bekendheid verwierf met zijn boek ‘The Omnivore’s dilemma’.De Nederlandse Marc van Dinther schreef met ‘Ons Eten’ (Minestrone Culinaire Uitgeverij) ook een speurtocht naar het hoe en waarom van de voedselproductie, met prachtige inkijkjes in de dagelijkse praktijk en mooie discussies. Hij zet biologisch tegen conventioneel af, zonder een waardeoordeel uit te spreken.Pollan en Van Dinther: twee prachtboeken! Reageren?

Trends Biologisch of niet-biologisch?

3

De nijvere bij is een belangrijke partij in de voed-selketen. Ze zijn met velen, ze communiceren goed en ze werken onderling voorbeeldig samen. Som-mige soorten richten zich op slechts enkele gewas-sen, maar andere zijn minder kieskeurig. Voor tal van gewassen is de bij een onmisbare schakel in de voortplanting.

Dat laatste kan op termijn problemen opleveren. Want de bij heeft het moeilijk, over de hele wereld. Geheimzinnige ziekten en ook parasieten maken de bijen het leven zuur, laten zelfs complete volken uitsterven.Een andere vijand van de bij is de gewasbescher-ming, die niet alleen allerlei plaaginsecten, maar ook de bijen fataal wordt. Voeg daarbij dat er in veel gebieden voor bijen ook nog te weinig voedsel is en het lot van de soort lijkt al bijna beslecht.Sterft de honingbij daadwerkelijk uit, zoals sommige sombere bronnen verwachten, dan zou dat wel eens

ook het einde van sommige fruitsoorten kunnen betekenen, zoals de appel.Daarmee zou ook een punt worden gezet achter een traditie die al sinds het ontstaan van de mens bestaat, want wat at Eva anders dan een appel?

Betekent een en ander dat we ook moeten vrezen voor het lot van bijvoorbeeld de cranberry? De plant is weliswaar zelfbestuivend tot op zekere hoogte, maar toch is de (honing)bij of de hom-

mel broodnodig.Zonder de tussenkomst van deze insecten ver-schraalt de oogst tot minimale proporties terwijl ook de kwaliteit achteruit holt.De rol van de honingbij en ook die van de hommel blijft dus onverminderd van groot belang.

Red daarom de bij en de hommel, vanwege de na-tuurlijke diversiteit en ook uit welbegrepen eigenbe-lang. Reageren?

Bijen

4

Iedereen wil tegenwoordig het milieu ontzien en daarom is er meer aandacht dan ooit voor de CO-2 footprint. CO-2 komt vrij bij tal van productiepro-cessen en natuurlijk ook bij transport.

CO-2 reductie lijkt daarom een eenvoudige zaak: hoe minder er wordt getransporteerd, hoe beter, toch?Nee…Biologisch geproduceerd leidt tot minder CO-2 uitstoot dan conventioneel, toch?Nee…De waarheid is oneindig veel gecompliceerder.Het is een optelsom van talloos veel factoren die maken dat het in milieutechnisch opzicht meer verantwoord kan zijn bonen in Afrika te kweken en ze per vliegtuig naar Europa te laten vliegen, dan diezelfde bonen in de eigen moestuin te kweken.Met name het massaal produceren en ook massaal vervoeren levert in veel gevallen meer milieuwinst op dan het kleinschalig kweken en vervoeren. Wie sla teelt in de eigen moestuin en daarvoor een rit naar het tuincentrum maakt om mest in te kopen, diegene belast daarmee het milieu zwaarder dan de professionele teler die eventueel honderden kilometers verder weg gevestigd is, maar die veel zuiniger kan telen.Een ‘vrije’ kip leeft langer en prettiger dan een kip uit een legbatterij, maar gedurende dat langere leven produceert die kip wel veel meer CO-2 uitstoot en is er meer voedsel nodig om het dier op gewicht te laten komen.Producten die op de ‘koude’ grond worden geteeld putten de aarde eerder uit dan producten die onder glas op steenwol tot wasdom komen.Sinds de documentaire An Inconvenient Truth de gemoederen bezig hield en de aandacht voor het milieu versterkte, is er veel veranderd. Er zijn talloze studies naar tal van milieuaspecten gedaan en steeds weer blijkt de waarheid tal van gezichten te hebben en moeilijk te onderscheiden te zijn van schijnwaarheden en onwaarheden.

Gelukkig zijn er ook wel schaarse zekerheden.De cranberries van Berrico (afkomstig van Fruit d’Or) hebben weinig verzorging nodig en ook de biologische variant wordt betrekkelijk massaal geoogst, verwerkt en getransporteerd. In gedroogde vorm bijvoorbeeld. Gemakkelijk en efficiënt te vervoeren met een mini-mum aan CO-2 uitstoot.De CO-2 footprint van de cranberry is verwaarloosbaar.Onze leverancier Fruit d’Or verpakt de cranberries voor de Noord-Amerikaanse consumentenmarkt in verpakkingen die voor herge-bruik geschikt en daarbij volledig recyclebaar zijn. Door de bessen bestemd voor Europa, aan te leveren in bulk verpakkingen voor de gedroogde vorm en als sap, concentraat of puree, wordt het milieu nog extra ontzien.Toch is de cranberry een uitzondering: iedereen die op een of andere wijze bij de voedselproductie betrokken is, komt steeds weer voor tal van dilemma’s te staan als het milieu centraal wordt gesteld. Smaak, kwaliteit, prijs, houdbaarheid zijn in de praktijk natuurlijk ook sterk medebepalend en een eenduidige waarheid is er niet. Reageren?

BijenCO-2 Footprint

5

Grootste groei.

Het is op deze plaats al vaker gezegd, maar het is het her-halen waard: de markt voor biologische producten is sterk groeiend, zozeer zelfs dat de percentages in dubbele cijfers moeten worden uitgedrukt. Onder de grootste groeiers be-vindt zich Nederland, + 17 %, Frankrijk en Zweden eindigden ex aequo als tweede met een groei van 11 %.De toenemende zorg voor het milieu, de groeiende aandacht voor gezonde leefpatronen en een terugverlangen naar de overzichtelijke tijd dat bijna alle voedsel nog in de eigen omgeving werd geproduceerd, zal mede debet zijn aan deze ontwikkeling.Want lokaal geproduceerd voedsel is net als biologisch een trend, internationaal en ook daarom zal de BioFach weer een groot succes wor-den, een must voor elke professional in de biologische voedselketen.Natuurlijk mag Berrico Food-Company niet ontbreken.U vindt ons, zoals te doen gebruikelijk, op de collectieve Canadese presentatie waar we met onze vrolijk gekleurde en hel verlichte stand duidelijk herkenbaar zijn.Het standnr is 510 Hal 4. In het Canadese paviljoen.De BioFach kent meer landen-presentaties. Deze editie zijn onder meer Japan en Kenia voor het eerst collectief verte-genwoordigd. Reageren?

6

Nürnberg: 13-16 februari.Volgende maand is het weer zo ver, dan stromen uit de hele wereld de exposanten en bezoekers naar de BioFach, de grootste beurs wereldwijd voor biologi-sche producten.De cijfers zullen dit jaar ook weer indrukwekkend zijn, 2400 exposanten, 40.000 bezoekers uit meer dan 130 landen zullen ideeën en informatie uitwis-selen, zich laten inspireren en nieuwe contacten opdoen.

Standnr. Hal 4 stand 510 H. In het Canadese paviljoen.

Pure specialists Pure specialists

Cranberries • Blueberries • Cherries Cranberries • Blueberries • Cherries Cranberries • Blueberries • Cherries Cranberries • Blueberries • Cherries

All the berries of the world…Conventional and organic fruit Conventional and organic fruitPure specialists Conventional and organic fruit

Cranberries • Blueberries • Cherries

All the berries of the world…

7

Geiten zijn levendige, nieuwsgierige en onder-nemende dieren. Dat geldt misschien ook wel voor geitenhouders en in elk geval voor de familie De Jong uit Alphen (Noord-Brabant, Nederland).

In de jaren ’80 van de vorige eeuw begonnen François en Arjen de Jong op de boerderij van hun vader geiten te melken. Honderden geiten, wat toen nog een zeldzaamheid was.Toch vonden ze het niet genoeg, ze wilden uitbrei-den, maar de gemeente hield dat tegen.De broers waren echter niet voor één gat te vangen. Ze begonnen de geitenmelk om te zetten in kaas, om die manier toch een toegevoegde waarde te realiseren. Dat was in 1995. Het was een beslissing met gunstige gevolgen.Want sindsdien groeide het bedrijf en de ambach-telijke productie van kaas nam snel toe, in soorten en in hoeveelheden. Werd bij de start ongeveer 1 miljoen liter melk per jaar verwerkt, tegenwoordig is dat al 9 miljoen liter.Van de nood, gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden, is een deugd gemaakt en met succes. In 2003 was de kaasproductie zo belangrijk geworden dat moest worden besloten zelf geen geiten meer te houden, maar geheel over te schakelen op het afnemen van melk van een vaste groep van leveranciers, waaron-der ook enkele biologische geitenhouders. De productie breidde gestaag uit, net als de export naar vele landen, wat het bedrijf niet belet ook in de eigen omgeving met streekproducten uitstekend te scoren.

DeJongCheese, zoals het bedrijf sinds 2011 heet, levert geitenkaas aan de ambulante handel, de groothandel en supermarkt en in toenemende

mate ook aan natuurvoedingswinkels in binnen- en buitenland.De wrongel, het begin van kaasmaken, wordt zelfs over de gehele wereld afgezet. Daar wordt ook brie, camembert en andere specialiteiten van gemaakt.Een van de geheide succesnummers van het bedrijf: verse geitenkaas met gedroogde cranberries. Popu-lair in de Benelux, maar ook in Tsjechië, Spanje en Duitsland.Onnodig te vermelden dat de (biologische) cranber-ries afkomstig zijn van Berrico FoodCompany.De JongCheese is in alles een treffende illustratie van het thema van deze nieuwsbrief: het bedrijf maakte van de nood een deugd, is innovatief, werkt nauw met allerlei partijen samen en het is succesvol op zowel de conventionele als de biologische markt. Ook wordt de lokale markt goed bediend met eigen streekproducten.Geen lusten zonder lasten: DeJongCheese heeft last van de hoge prijs van veevoer, terwijl met name de supermarkten eerder minder dan meer willen beta-len voor hun inkoop.Gelukkig heeft het bedrijf (veel) meer pijlen op de boog dan alleen het supermarktafzetkanaal.Hoe meer diversiteit in de afnemers hoe onafhanke-lijker!DeJongCheese en Berrico FoodCompany een voor-beeld van vruchtbare samenwerking. Reageren?

Vooruit met de geit…: De JongCheese.PROFIEL VAN AFNEMER

Berrico FoodCompany bvP.O. Box 22968203 AG LelystadNederlandTel: +31 (0)320 266055Fax: +31 (0)320 266050E-mail: info@berricofood.com

Commentaar, opmerkingen en suggesties: welkom. We maken deze nieuwsbrief om u te informeren en te inspireren, we zijn dankbaar voor uw inbreng.Heeft u iets nieuws te melden dat voor onze andere relaties van belang is? Meld het, misschien kunnen we het plaatsen op onze website of in deze nieuwsbrief. Heeft u kritiek? Laat het ons weten en we zullen proberen er rekening mee te houden.Heeft u een nieuwtje dat voor deze nieuwsbrief interessant zou kunnen zijn? Laat het ons weten!

Al sinds de oprichting in 2001 werkt Berrico FoodCompany nauw samen met de Frans-Canadese bessengigant Fruit d’Or. In feite fungeren we als hun Euro-pese verkoop kantoor en andersom: wij behartigen de belangen van onze afne-mers bij onze Canadese collega’s.

We geloven per definitie in lange, nauwe samen-werkingsverbanden. Hoe langer en intensiever de band, hoe meer partners van elkaars mogelijkheden leren te profiteren. Van Fruit d’Or leveren we voor-namelijk cranberries en blueberries, maar dan wel in alle denkbare verschijningsvormen. Biologisch en conventioneel. Ook nemen we samen met Fruit d’Or deel aan internationale vakbeurzen, zoals de aan-staande BioFach. We zijn dus echte partners.

Ook voor de levering van andere bessen, vaak ook uit andere landen, zoals Aziatische en Zuid-Amerikaanse, gaan we graag vaste samenwerkingsverbanden aan.Niet uit gemakzucht en evenmin uit winstbejag, maar met de intentie om een duurzame relatie op te bouwen en goede afspraken te kunnen maken over prijzen, kwaliteit, levertijden en transport. Over en weer groeit gaandeweg het begrip en daarmee het vertrouwen.Door vaste, lange allianties aan te gaan zijn we veel minder afhankelijk van de waan van de dag en van de fluctuerende marktprijzen. Op basis van die poli-tiek kunnen wij ons, op onze beurt, weer een be-trouwbaarder en voorspelbare partner betonen naar onze afnemers toe.En daar is het per slot van rekening allemaal om begonnen. Reageren?

Samenwerking

The Cranberries: Ierse Rock.

The Cranberries, dat is de naam van een Ierse (soft) rock band die al sinds 1995 furore maakt op de Europese podia.

Oorspronkelijk traden ze op onder de naam the cranberry saw us. Dat werd later afgekort tot The Cranberries.

Fonetisch klinkt cranberry saw us als cranberrysauce en dat was ook precies de bedoeling.Het repertoire van de band is net als de bes, licht fris zuur met een bittertje, goed gevonden dus.Na 9 jaar wereldwijd te zijn opgetreden was de rek er toch tijdelijk uit, ondanks tal van successen op hitladders over de hele wereld.Tussen 2004 en 2009 werd er daarom niet gezamen-lijk opgetreden. Zangeres Doloris O’Riordan was een solocarrière begonnen. Sinds 2009 is de groep echter weer bij elkaar en wordt de draad weer opgepakt. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.In februari 2012 verscheen er zelfs weer een cd, na een pauze van meer dan 10 jaar: Roses heet het nieuwe album. Reageren?