nr. 27 - 't Limburgs Bosbelang - winter 2010

afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010

driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 2010

in dit nummer o.a.

27 | winterBelgië–Belgique

p.b.hasselt 112/675

Levende bouwselsSnuisteren in boswettenDunnen

‘t Limburgs Bosbelang | 27 | winter | 32 | ‘t Limburgs Bosbelang | 27 | winter

voorwoord fotoverslag

Allemaal CO2-neutraalEr is alweer een nieuw jaar aangebroken. Namens de hele ploeg van de Limburgse Bosgroepen wens ik u een gezond en gelukkig 2010 met veel groen en bos!De provincie start met de uitvoering van het provinciale milieubeleidsplan 2010-2013 met als titel “Allemaal CO2-neutraal”. De Limburg-se bossen zijn hierbij een cruciale schakel, aangezien zij zorgen voor CO2-opslag. Het komt er dus op aan alle bossen goed te beheren, met oog voor de natuurwaarden die ze herbergen. Ook de talrijke Limburgse privébossen. In deze editie keren we graag even terug naar de basis van het bosbeheer, het dunnen of selectief wegkappen van bomen. Een goed onderhoud is belangrijk voor de vitaliteit en dus de CO2-opslagcapaciteit van de Limburg-se bossen. Dunnen kan alleen met een vergunning op zak! In de uitneembare middenkatern vindt u een overzicht van de spelregels die vandaag voor het bosbeheer gelden, en de manier waarop deze bepaald worden in de wetgeving en de subsidierege-ling. Ziet u door de bomen het bos niet meer? U kunt steeds met concrete vragen hierover bij uw bosgroep terecht!

Opengestelde bossen zijn maatschappelijk erg belangrijk. Maar soms kan het om diverse redenen (sluikstortingen, verstoring van natuurwaarden, ...) aangewezen zijn om een bos ontoegankelijk te verklaren. Vanaf nu kunnen de Bosgroepen, op vraag van het Agentschap voor Natuur en Bos, de privébos-eigenaars ondersteunen die hun bos reglementair ontoegankelijk willen stellen. Wij bieden u in deze editie ook de gelegen-heid om een belangrijke mengsoort van de Kempense bossen te leren kennen: de spork. Eigenaars met nattere bospercelen vinden eveneens alle info om met de gewone schietwilg méér te realiseren dan een gewone beplanting.

Veel leesplezier,

Frank Smeetsgedeputeerde van Leefmilieu en Natuur

Op zaterdag 20 maart 2010 vindt voor de derde keer de contactdagvan de Limburgse Bosgroepen plaats. We worden onthaald inHangar 58, de nieuwe evenementenlocatie in het prachtige decor van de Oude Stad in het Domein Bokrijk in Genk.

Dit jaar is gekozen voor een volledig dagprogramma. Naast de Algemene Vergaderingen en een aantal binnen- en buitenactiviteiten die in het teken staan van de klimaatwijziging en de gevolgen voor de Limburgse biodiversiteit, is er ook tijd om ideeën uit te wisselen en gezellig bij te praten.

Het programma ziet er als volgt uit:

10.30 u. Ontvangst van de genodigden met koffie11.00 u. Verwelkoming door gedeputeerde Frank Smeets11.15 u. Algemene Vergaderingen van alle Limburgse Bosgroepen12.00 u. Broodjeslunch13.30 u. Start binnen- en buitenactiviteiten Binnenactiviteit Doorlopend programma met: - Voordracht over de klimaatwijziging - Intermezzo met bezoek aan Oude Stad en film over de historiek van het Domein Bokrijk - Voordracht over grote insecten in het bos - Voordracht over bosvogels Buitenactiviteiten Je kan ter plaatse kiezen tussen: - een geleide wandeling door het Arboretum in combinatie met een bezoek aan het documentatiecentrum van Het Groene Huis; - een energiewandeling in het bos; - een culinaire kruidenwandeling in het bos.16.00 u. Afsluiting contactdag 2010 met een drankje16.30 u. Einde

Alle leden zijn van harte welkom en ontvangen in februari nog een persoonlijke uitnodiging.Voor meer info kan je terecht bij Evi Ghijsens (tel. 011 23 73 82).

Contactdag 2010Vlaamse Ledendag

Op zondag 15 november vond de allereerste ledendag van de Vlaamse Bosgroepen plaats.Bijna 200 deelnemers uit heel Vlaanderen kwamen samen in het provinciaal domein van Huizingen.Vanuit Limburg zakten ongeveer 45 leden af, een mooie vertegenwoordiging dus.

Een officieel gedeelte kon op zo’n eerste ledendag natuurlijk niet ontbreken. Naast de minister van Leefmilieu Joke Schau-vliege, kwamen ook gedeputeerde Frank Smeets, voorzitter van de vijf Limburgse Bosgroe-pen, en de heer Jan Spaas, voorzitter van de Koepel van Vlaamse Bosgroepen, aan het woord.

Toen de grijze lucht stilaan opklaarde, brak het ideale moment aan om vijf meidoornstruiken te planten.

De wandelingen in de namiddag kenden een groot succes.

Doorlopend konden info- en demonstratie-standen bezocht worden: van de Bosgroepen, het Agentschap voor Natuur en Bos, boomkwekers, bosbouwmateriaal, ...

4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 27 | winter ‘t Limburgs Bosbelang | 27 | winter | 5

soort in de kijker

Een algemene struikMet een lengte van vijf meter is de spork een flink uit de kluiten gewassen struik, die je in heel Europa (en zelfs tot in Noord-Afrika en Centraal-Azië) tegenkomt. De struik stelt dan ook helemaal geen hoge eisen aan de omge-ving. Een vochtige vruchtbare grond met wat schaduw: meer heeft de spork niet nodig om zich ergens thuis te voelen. In de eerste plaats zijn loofbossen, sloten en moerassen de aangewezen plek om te groeien. Maar ook op heel droge plaatsen zoals steile rotswan-den kan hij zijn mannetje staan. In Vlaande-ren tref je de spork in grote getale aan op de zandgronden in de Kempen. Daar voelt hij zich al eeuwenlang als een vis in het water en verbeteren zijn blaadjes de kwaliteit van de strooisellaag.

Spork, het manusje van alles in het bos

Is het nu spork of Amerikaanse vogelkers?Veel mensen verwarren de spork al eens met de Amerikaanse vogelkers. Als je ze nader bekijkt, merk je al snel enkele verschillen op. Zo zijn de bladeren van de Amerikaanse vo-gelkers glanzend en hebben ze een subtiel gezaagde bladrand. Die van sporkehout zijn eerder matgroen en hebben een gave rand. Sporkehout kan je ook herkennen aan de kleine bruine behaarde knoppen en de lenti-cellen op de twijgen: dit zijn stippels tot streepjes in de lengterichting van de takken. De spork bloeit heel de zomer door met on-opvallende groen-witte bloempjes in de blad-oksels. De steenvrucht, geliefd bij talloze vo-gels, is eerst groen, maar naarmate ze rijper wordt, krijgt ze een rode en tenslotte blauw-

zwarte kleur. Ook bijen en hommels zoemen er graag rond: de struik is voor hen een waar-devolle leverancier van nectar. Voor heel wat vlindersoorten, zoals de citroenvlinder, is de spork dan weer de ideale waardplant, een ge-schikte plek om eitjes te leggen.

De spork als medicijnOok voor de mens speelde sporkehout lang een belangrijke rol. Al in de dertiende eeuw schreef men deze struik een heilzame werking toe. Zo bereidden de artsen tijdens de middel-eeuwen een laxeer- en purgeermiddel uit zijn gedroogde bast van takken en twijgen. De be-kendere naam ‘vuilboom’ zou ook naar deze toepassing verwijzen. Al kan de naam ook te maken hebben met de bedorven geur van ver-se bast, of met de vuile handen die je krijgt als

je deze struik bewerkt. De lijfarts van keizer Ferdinand I ging in 1563 nog een stapje verder en schreef dat de spork niet alleen goed is voor de darmen, maar ook de andere organen ver-sterkt en helpt tegen tandpijn. Sporkehout werd later ook toegepast als galdrijvend mid-del en in zuiverende thee. Ook voor de bestrij-ding van huidziekten, was de struik blijkbaar een doeltreffend medicijn.

Een bron van levenMaar de vuilboom is de voorbije eeuwen nog voor veel meer gebruikt. Omdat de houtskool van de spork van erg goede kwaliteit was, vormde die een van de aangewezen ingrediën-ten om buskruit te maken. Bossen met spor-kehout waren de voorbije eeuwen dan ook gegeerd. Op bepaalde plaatsen deden zelfs

Vuilboom, sporkehout, pijlhout, buskruithout, stinkboom enbloedboom. Het zijn maar enkele namen van de spork die nog altijd, nu al zeven millennia lang, de schaduwrijke randen van deVlaamse bossen opfleuren. En zoals deze kleurrijke namen al doen vermoeden: van laxeermiddel tot oversized lucifers, de struik is doorheen de eeuwen voorverschillende toepassingen ingezet.

monoculturen met alleen spork hun intrede. Ook voor rokers had de spork zijn nut: door de rechte scheuten van het hout af te snijden en in twee te kappen, werden lange spaanders gevormd die ideaal waren om vuur uit de open haard te halen om de pijp aan te steken.

Hoewel de medicinale toepassingen van de spork in onbruik geraakt zijn, heeft deze struik zijn pluimen nog niet verloren. De spork blijft mooi om naar te kijken en is voor verschillende dieren in het bos een bron van leven.

(foto: Lise Hendrick)

(foto: wikimedia commons) (foto: wikimedia commons)

De kleine opvallende bloempjes bloeien de hele zomer door. (foto: Frank Vincentz)


bosbeheer

Dunnen om mooi dik te worden

Als bomen in een bos opgroeien, leveren ze met elkaar een fikse strijd inde lucht en in de bodem. De hoeveelheid licht, water en voedingsstoffen is immers beperkt. In de lucht spreiden de bomen hun takken uit en vormen zoveel mogelijk bladeren. De bladeren vangen het licht en de CO2 op.In de bodem banen de wortels zich een weg op zoek naar voedingsstoffen en water. Om deze constante concurrentiestrijd in een bos te temperen, vormt dunnen de oplossing.

Wat is een dunning?Bij een dunning ga je gericht enkele bomen, nooit meer dan nodig, uit het bos kappen. De bomen die blijven staan, nemen dan elk meer licht, water en voedingsstoffen op en krijgen zo meer ruimte en brandstof om aan te dik-ken en groter te worden. De diktegroei hangt namelijk af van de ruimte die de bomen krij-gen, terwijl de bodemkwaliteit bepaalt hoe hoog een boom wordt. Een dunning maakt de bomen opnieuw vitaler en stimuleert de groei. Het is geen doel op zich, maar slechts een maatregel om de ontwikkeling van het

bos in de gewenste richting te sturen. Een bos groeit immers elk jaar ongeveer even hard. Als op een perceel veel bomen staan, dan groeit elke boom maar een beetje. Staan er minder, dan groeien die enkele exempla-ren veel sterker. En dat is net de kracht van dunningen: de groeisterkte van het bos wordt geconcentreerd in de beste bomen.

Welke bomen moeten weg?Boseigenaars hebben vaak de neiging om alleen de slechte of de dode bomen uit het bos te verwijderen. Deze methode heet

Per hectare worden 80 tot 120 van de beste bomen blauw gemarkeerd. Deze toekomstbomen zijn de

bomen die het oudst zullen worden.(foto: Karolien Van Diest)

Dunnen verbetert de houtkwaliteit van de resterende bomen. (foto: Karolien Van Diest)

Invloed van dunnen op de bosevolutie.


bosbeleid - uitneembare katern

Snuisteren in boswetten

Wat is een bos? Een eenvoudige vraag, maar het antwoord is duidelijk andere koek. In het Bosdecreet luidt de gecompliceerde definitie dat bossen ‘de grondoppervlakten zijn waarvan de bomen en de houtachtige struikvegetaties het belangrijk-ste bestanddeel uitmaken, waartoe een eigen fauna en flora behoren en die één of meer func-ties vervullen.’ Maar hoeveel bomen zijn no-dig om van een bos te mogen spreken? Zijn twee bomen al voldoende? Het decreet zwijgt hierover in alle talen. Je kan als maatstaf ne-men dat een groep bomen samen een diame-ter moet hebben van ten minste tien meter. Wandel je bijvoorbeeld al na zes meter voor-

bij de laatste boom, dan spreekt het decreet niet van een bos, maar van een houtkant. Wat de bestemming is van de grond op het gewestplan, maakt niet uit. Als het bos aan alle regels van het Bosdecreet voldoet, dan is het wettelijk een bos, ook al staan de bomen in woon- of industriegebied. Over fruitboomgaarden, tuinen en parken, boomkwekerijen, aanplantingen voor korte omloop hakhoutteelt en populier- en andere aanplantingen in het kader van Europese re-gels om landbouwgrond (tijdelijk) uit gebruik te nemen, is het decreet duidelijk: geen van alle, hoe uitgestrekt ook, zijn bos. Lijn- en kerstboomaanplanting zijn een geval apart:

bij lijnbeplantingen is pas vanaf drie rijen sprake van een bos. Bij kerstboomaanplan-ting moet, om van een bos te mogen spreken, de gemiddelde lengte van de bomen hoger zijn dan vier meter. Kapvlakten, boswegen en infrastructuur voor bosbeheer of recreatie in het bos, houtproductieoppervlakten en grienden (dit zijn bossen van riet of wilgen) zijn altijd bos.

Joepie, ik heb een bos, maar wat nu!?Of je nu duizenden hectaren of maar enkele aren grond met bomen bezit: je bent een bos-eigenaar en je kan lid-bosbeheerder worden van de Bosgroep. Tegelijk betekent dit dat je je moet houden aan de regels. Zo moet je een kapmachtiging aanvragen bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) vooraleer je bo-men of struiken mag kappen. Ook voor het afzetten van hakhout, vlierstruiken of zelfs dode bomen is zo’n machtiging verplicht. Om te vermijden dat je steeds weer een machtiging moet aanvragen, kan je een bos-

Is het toegelaten om zomaar bomen te kappen?Wanneer is er sprake van een bos?Waar moet je een kapmachtiging aanvragen?En hoe zit het met bossubsidies?Voor de boseigenaars die ... euhm ... door de bomen het bos niet meer zien, sommen we de belangrijkste wettelijk bepaalde bosregels op.

Wist je dat in het Bosdecreet onze boswetgeving vastgelegd is? (foto: Pascal Vanhees)

laagdunning, en heeft dikwijls geen effect op de betere bomen in het bos. De slechte of dode bomen werden al uitgeschakeld in de concurrentiestrijd. De overige bomen blijven te dicht bij elkaar staan. Om de goede bomen - de zogenaamde toekomstbomen - alle kan-sen te geven, is het beter om die bomen weg te nemen die échte concurrenten zijn. Zo kan het soms zijn dat je een vitale boom moet kappen voor een nog betere buur. Het resul-taat is dat het bos na verloop van tijd bestaat uit mooie, vitale en dikke bomen. Deze me-thode, hoogdunning genoemd, biedt een gro-tere garantie op een duurzaam bos met im-posante, oude bomen.Wat ‘een toekomstboom’ is, wordt gedefini-eerd door de beheerder. Meestal kiest deze voor een boom met een rechte stam, een mooie kroon en een regelmatige groeikracht, zonder ziektes. Ook de esthetische of de landschappelijke waarden van een boom kunnen criteria zijn.

Nieuwe kansen, nieuwe gevarenMaar zorgt dunning dan niet voor meer windval? De gevoeligheid voor wind zal het eerste jaar na een achterstallige dunning in-derdaad toenemen. Op langere termijn zul-len de bomen zich er echter beter tegen kun-nen weren. Fijnsparren (onze kerstbomen) hebben een oppervlakkig wortelgestel en zijn daardoor veel gevoeliger voor windval dan grove dennen (in de Kempen ook wel fijne

dennen genoemd), die diepere wortels heb-ben. Op de droge zandgronden in de Kempen blijkt alleszins dat grove dennen zeer goed bestand zijn tegen windval. Ze zijn wel ge-voeliger voor sneeuwbreuk. Bomen met slecht gevormde kronen (zware zijtakken en banaanvormige structuren) zijn op dit vlak gevoeliger dan bomen met evenwichtige kro-nen. Bij de dunning moet je hier steeds reke-ning mee houden. De Bosgroepen in Vlaan-deren dunnen de bossen vooral via de methode van de toekomstbomen. Hierbij be-perkt men de dunning tot het vrijstellen van de allerbeste bomen per hectare: maximum een honderdtal naaldbomen en nog minder voor kwaliteitsloofhout (80 tot 60). De toe-komstbomen worden meestal gemerkt met blauwe verfstippen.

Als je denkt dat je bos aan een dunning toe is, contacteer dan de Bosgroep. Wij helpen zowel met de praktische als de ad-ministratieve elementen, en leren je de verschillende manieren om een dunning aan te duiden. Belangrijk is dat je eerst be-slist waar je naartoe wilt met je bos. Die visie bepaalt immers hoe het bos gedund moet worden.

Deze bijdrage is een bewerking van het

gelijknamige artikel uit de Bosgazet, nr 12-2009.


beheerplan opstellen. Daarin worden alle be-heermaatregelen opgenomen die je de ko-mende twintig jaar voorziet. Na de goedkeuring van het plan hoef je geen afzon-derlijke kapmachtiging meer aan te vragen, zolang de kappingen maar beantwoorden aan het beheerplan. Heb je meer dan vijf hec-tare bos in eigendom, dan ben je zelfs ver-plicht om zo’n beheerplan op te stellen. In-dien het bos of een deel ervan in VEN-gebied ligt, moet je een uitgebreid beheerplan op-maken. Omdat dit een behoorlijk intensieve klus is, zetten Bosgroepen dit proces meestal in gang voor een groter deel van (aaneenge-sloten) bossen. Daar staat tegenover dat een goedgekeurd uitgebreid beheerplan je vrij-stelt van successierechten. Je kan bovendien gemakkelijk een certificaat van duurzaam bosbeheer verwerven.

Nood breekt wet?In noodgevallen (bijvoorbeeld: je moet een boom kappen die scheef gewaaid over straat hangt en dreigt te vallen), ben je verplicht binnen de 24 uur aangifte te doen via een

speciaal formulier. Binnen de zes maanden moet je bovendien aangeven welke herstel-maatregel je zal doorvoeren. Moet je drin-gend kappen om je bos gezond te houden, dan moet je dit minstens veertien dagen op voorhand meedelen aan het ANB. Via het-zelfde formulier én met vermelding van de geplande herstelmaatregel. Alle andere kap-pingen (een staande dode boom, gewone overhangende bomen, dunning, ...) gebeuren met een gewone kapmachtiging. In de mees-te gevallen legt een kapmachtiging wel en-kele voorwaarden op. Zo vermeldt het ANB bijna altijd dat de bosoppervlakte niet mag verkleinen en je als boseigenaar dus verplicht bent nieuwe bomen aan te planten (tenzij het over een dunning gaat). In een machtiging staat ook te lezen of er een schoontijd be-staat: een periode waarin het verboden is te kappen. Dit komt in praktijk meestal neer op de periode tussen 1 april en 30 juni, wanneer heel wat vogels broeden, of vanaf 1 februari voor bepaalde amfibieën. In leemgebied vraagt het ANB aandacht voor de kwetsbaar-heid van de bodem. Je vermijdt dan best het

kappen van bomen tijdens periodes met veel neerslag.

Ik wil een boom kappen die niet in een bos staat Als je een bomenrij of een boom wil kappen die niet in een bos staat, heb je geen kap-machtiging nodig, maar wel een steden-bouwkundige vergunning. Deze vergunning vraag je aan bij de gemeente. Die zorgt ervoor dat alle bevoegde instanties hun goedkeuring geven. Soms is een vergunning helemaal niet nodig: bijvoorbeeld indien de boom geen om-trek heeft van één meter op één meter boven de grond. Of wanneer een boom op een per-ceel in woon- of industriegebied staat, bin-nen de vijftien meter rond een vergund ge-bouw of op een huiskavel (maar niet op de grens met een openbaar domein). Ook bij dringende of acute kappingen zijn uitzonde-ringen mogelijk. Voor het afzetten van onder meer houtkanten en knotbomen is geen ver-gunning nodig; zolang je deze kleine land-schapselementen (KLE’s) maar behoudt. Ligt het perceel in groen-, bos-, bron- of agra-

risch waardevol gebied of in andere speciaal beschermde zones, dan is voor het rooien van KLE’s wel een natuurvergunning nodig.

Ik heb geen bos, maar wil er een maken ...Je moet eerst en vooral nagaan wat de be-stemming is van de grond die je wilt bebos-sen. Ligt het perceel in agrarisch gebied, dan volg je best de volgende procedure:1. Je schrijft een brief naar het college van burgemeester en schepenen van de gemeen-te waar je een bos wil aanplanten, met ver-melding van je gegevens en perceelgegevens. Dit is zo bepaald in het Veldwetboek. Het col-lege heeft een termijn van 30 dagen om het voorstel al dan niet goed te keuren. Als het binnen die termijn niets van zich laat horen, is het antwoord wettelijk ‘ja’.2. Je schrijft ook een brief naar het ANB met je gegevens, perceelgegevens en de wens dat je een bosaanplanting wil uitvoeren. Om je bosdroom te realiseren, moet immers ook het ANB zijn toestemming geven. Dit is een gevolg van het Bosdecreet. Indien het perceel een speciale bescherming geniet omwille van

de natuurwaarde (bijvoorbeeld VEN), dan is een extra gunstig advies van het ANB nood-zakelijk. Als je perceel bovendien in een be-schermd landschap ligt, moet ook de admi-nistratieve dienst voor het onroerend erfgoed hierover een positief advies geven. Even tus-sendoor een bos planten, zit er dus niet in.

Kost bos geld? Vergeet de subsidie niet!Dat bos geld kost, is een veelgehoorde uit-spraak. Toch betaalt een eigenaar vaak meer dan nodig. Voor het aanplanten van nieuw bos en voor het herbebossen (met inheemse soorten, na eindkap op het perceel) kan je immers subsidies krijgen. Er zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden. Zo moet het gaan om het (her)bebossen van een stuk dat groter is dan een halve hectare. Verschillende kleine stukken (van meerdere eigenaars) die in elkaars buurt liggen en samen groter zijn dan een halve hectare, komen ook in aan-merking. Je moet ook een boomsoort aan-planten waarvoor de subsidies van tel zijn. Afhankelijk of het om een gewone (her)be-bossing (GHB) gaat dan wel om een bebos-

sing van landbouwgrond (BLB), zijn andere bedragen van toepassing en komen andere boomsoorten in aanmerking. Voor zomer- en wintereik gaat het om € 3 200 (GHB) of € 3 700 (BLB) /ha, bij es en beuk is dat € 2 500 (GHB) of € 3 000 (BLB) /ha. Voor zoete kers, haagbeuk, linde, zwarte els en berk ontvang je € 2 000 (GHB) of € 2 500 (BLB) /ha. Voor ge-wone esdoorn, wilg, ratelpopulier, grauwe abeel en grove den € 1 500 (GHB) of € 2 000 (BLB) /ha. Voor landbouwgronden komen daar nog twee soorten bij: walnoot (€ 1 500 /ha) en populier (met onderetage: € 1 000 /ha, zonder onderetage: € 850 /ha).

De laatste voorwaarde is dat er een minimaal aantal bomen wordt aanplant, afhankelijk van de boomsoort: 1 600 tot 2 000 stuks/ha is algemeen gezien het minimum. Zowel po-pulier en grauwe abeel (123 stuks/ha) als grove den (2 500 stuks/ha) vormen hierop de uitzondering. Voor extra’s (bijvoorbeeld een onderetage of een bosrand) kan er nog een bedrag bijkomen. Wanneer je landbouw-grond bebost, mag je rekenen op een inko-

De Bosgroep helpt je graag met de aanvraag van een kapmachtiging of het opstellen van een beheerplan. (foto: Karolien Van Diest) (foto: Karolien Van Diest)

voorwoord


menscompensatie. Een particulier krijgt ook een onderhoudssubsidie. De subsidie wordt in twee delen uitbetaald: een eerste schijf van 60 % na de aanplanting, de overige 40 % na een positieve controle drie jaar later.

Onroerende voorheffingOp een perceel met een jonge bosaanplanting (maximum 20 jaar oud) hoef je bovendien geen onroerende voorheffing te betalen. Je kan dit eenvoudig aanvragen via het formu-lier 43B (aan te vragen bij je Bosgroep). Bo-vendien staan vele bossen nog benoemd als ‘weiland’ of ‘akkerland’, waarvoor je een ho-gere onroerende voorheffing moet betalen dan voor bosgronden. Je kan dit via hetzelfde formulier laten wijzigen. Het verandert niets

aan de bestemmingen of de vergunnings-plicht. Op www.onroerendevoorheffing.be kan je zelf berekenen wat je voordeel is.

Ze komen mijn bos niet in!Je weet het misschien niet, maar een wande-laar heeft het recht om op een bosweg te wan-delen, ongeacht of het om een private of om een officiële weg gaat (zie ook ‘t Limburg Bos-belang nr. 24). Je kan dit als private boseige-naar wel verhinderen. Maar een bordje ‘priva-te eigendom’ of ‘verboden toegang’ ophangen, volstaat niet meer. Sinds kort zijn er immers nieuwe regels van kracht voor de toegankelijk-heid van bossen en natuurgebieden. Die bepa-len welk officieel bekrachtigd bord je moet gebruiken. Je kan de toegang tot het bos ook

laten officialiseren door een toegankelijk-heidsregeling op te stellen. Dit is zelfs ver-plicht voor eigenaars die een beheerplan moe-ten opmaken. In dat geval krijg je de borden gratis. Het bord dat aangeeft dat je bos niet toegankelijk is, moet je zelf kopen bij jouw Bosgroep (zie kader). Voor activiteiten die bui-ten de toegankelijkheidsregeling vallen, is jouw toestemming nodig (binnen de perken van de wet). Ook het toestaan van recreatie (op private bospaden, in speelzones) is subsidi-eerbaar. Het gaat dan om een subsidie van € 2 per lopende meter private bosweg (met een maximum van € 50 /ha) en een subsidie van € 100 per hectare speelzone. Het ANB moet de speelzone eerst goedkeuren.

Deze bijdrage is een bewerking van het artikel

‘Snuisteren in wetten’ van Bert Geysels,

verschenen in De Bosgroep, nr. 6 - 2009.

In alle (privé-)bossen geldt een principiële toegankelijkheid. Dit betekent dat iedereen in de bossen kan wande-len op de boswegen, tenzij de eigenaar op een wettelijke wijze te kennen geeft dat het bos ontoegankelijk is. Je kan dit als privéboseigenaar enkel officieel doen door het bord V.14 te plaatsen. Dit bord is het enige wette-lijke bord dat je kan gebruiken om private boswegen af te sluiten. Dit kadert in de nieuwe wetgeving rond toe-gankelijkheid, die sinds december 2008 van toepassing is.

Op vraag van het ANB worden deze bordjes voor privébossen enkel via de Bos-groepen verdeeld. Je kan ze bestellen bij de Coöperatieve van de Limburgse Bos-groepen cvba (tel. 011 23 83 63). Ze worden verkocht aan € 15 per stuk (inclusief btw en exclusief verzendingskosten). De cvba biedt ook bijhorende palen aan.Meer informatie over de prijs en de levertermijn kan je in 2010 opvragen bij de cvba. Wie zijn bospercelen wel openstelt via een goedgekeurde toegankelijkheidsrege-ling, krijgt gratis borden van de Vlaamse overheid. Dat gebeurt na het indienen van een bebordingsplan.

(foto: Annemie Hannosset)

Speciaal aanbod van de BosgroepenBordjes ‘Toegang verboden’

bosbeheer

Levende bouwsels: kinderspel?!

De toepassingen van snoeihout in de tuin zijn zowat eindeloos. Je kan met snoeihout een omheining vlechten voor een kruiden-tuintje, een afsluiting construeren om lelijke compostbakken achter te verstoppen en zelfs levende bouwsels oprichten. Dat zijn con-structies van levend plantenmateriaal, die er elk seizoen anders uit zien. Om een geslaagd levend bouwwerk neer te zetten, hoef je echt geen handige Harry te zijn. Een beetje oefe-ning, een stevige portie enthousiasme en je bent er zo mee weg.

Wilg: eerste keusHet basisidee achter levende bouwsels is de eigenschap van takken om met elkaar te ver-groeien wanneer ze heel hard tegen elkaar worden gedrukt. Door zelf vergroeiingen te creëren, kan je een stevige constructie bou-wen. Klinkt leuk, maar toch houd je best en-kele zaken in het oog vooraleer je aan het bouwen gaat. Zo is het belangrijk levende bouwsels alleen aan te leggen tijdens de rustperiode van planten, tussen november en februari. Bovendien werk je altijd met mate-riaal van maar één soort, anders groeien de takken niet in elkaar.

Een vaak gebruikte boomsoort is de wilg, maar ook andere loofboomsoorten lenen zich uitstekend tot levende bouwsels, zoals de es, de esdoorn, de haagbeuk en de Spaanse aak. Je kan ook met takken van de hazelaar, de tamme kastanje en de braam aan de slag. Het grote voordeel van de wilg is, dat als je de tak-ken in de grond steekt, ze spontaan wortels vormen. De twijg groeit met gemak en razend-snel uit tot een nieuwe boom. Je hebt dus snel een stevig resultaat.

Het voorbereidende werkDe eerste stap naar een mooi afgewerkt le-vend bouwsel is het terrein ‘plantklaar’ te maken. Wilgen kan je in gras planten. Maar voor andere soorten moet je het terrein eerst omspitten (als er zware kruidgroei is) of har-ken (als de bodem verdicht is, maar er geen zware kruidgroei is). Daarna graaf je een geul van ongeveer vijftig centimeter diep om de takken in te planten. Gebruik zo vers moge-lijke wilgentakken. Moet je ze toch enkele dagen bewaren, zet ze dan met hun voeten in water op een schaduwrijke, beschutte plaats. Vergeet ook niet alle zijtakken af te snijden en gebruik het liefst lange takken die je on-

Wie eenmaal met snoeihout aan de slag gaat, zal het bevestigen:snoeihout in de afvalcontainer gooien, is doodzonde. Het doet immers perfect dienst als bouwmateriaal voor een omheining, een klimhulpvoor planten of voor een gezellige speelhut voor de (klein)kinderen.Een goedkope en milieuvriendelijke manier om je tuin of bos dat ietsje meer te geven.

(foto: Eric Westerwijk)

middellijk in de top al kan samennemen. Wilgentakken van twee jaar oud zijn meestal lang genoeg.

Bouwen met takkenNu alle voorbereidingen getroffen zijn, kan je beginnen bouwen. De eerste stap is de tak-ken twee aan twee te planten, op ongeveer tien centimeter van elkaar. Plant ze niet recht omhoog, maar schuin, zodat alle takken el-kaar, het liefst op dezelfde manier, diagonaal kruisen. Daarna kan het vlechten beginnen. Houd steeds in het achterhoofd de takken di-agonaal in elkaar te vlechten, volgens de re-gel ‘1 voor, 1 achter’ en van beneden naar boven. Zorg er wel voor dat de verschillende paren elkaar op dezelfde hoogte op dezelfde manier kruisen. Op de plaatsen waar de tak-ken elkaar kruisen, bind je ze aan elkaar vast. Hiervoor kan je stevig touw of fijne ijzerdraad gebruiken. Het is de bedoeling dat de takken op die plaatsen aan elkaar groeien. Het is be-langrijk dat je systematisch tewerk gaat. Be-gin onderaan, op het punt waar twee takken die als paar geplant zijn, elkaar kruisen. Werk de hele onderste lengte van het bouw-sel af. Daarna ga je een niveau naar boven en doe je hetzelfde.

Afwerking en onderhoudOm je bouwsel de juiste vorm te geven, moet je op een bepaalde hoogte een touw horizon-taal door de takken weven. Als je dit aan-spant, zie je dat de takken naar binnen bui-gen. Doe je dat niet, dan groeien ze gewoon omhoog. Geen paniek als de takken niet on-middellijk in elkaar groeien. Door de manier waarop je ze aan elkaar vastgemaakt hebt, is het bouwsel stevig genoeg. Net als een echt huis, vraagt een levend bouwsel wat onderhoud. De zijtakken die uitschieten, moet je jaarlijks mee invlechten. Je kan het bouwsel ook gewoon snoeien, zo-als je dat bij een haag doet. Deze jaarlijkse onderhoudsbeurt is nodig en vraagt niet veel werk. Als je de takken een paar jaar laat groeien, worden ze te lang en te sterk. Uit-eindelijk zullen ze de structuur van je bouw-sel veranderen, en dat is niet de bedoeling.

Een levend bouwsel maken, is het han-digst met z’n tweeën. Reken op een dag werk als je een ‘waardig’ bouwsel in el-kaar wilt vlechten. Op het resultaat mag je best trots zijn: met een levende hut in je tuin laat je kinderen op een veilige, leer-rijke en leuke manier opgaan in de natuur.

(foto: Patricia Rouffa)


sen loten, is moeilijk. Je moet immers reke-ning houden met de bereikbaarheid van het perceel, de boomsoort, de dikte en hanteer-baarheid van de bomen enzovoort.Gemiddeld werd het brandhout verkocht aan € 11 per stère. Elke Bosgroep probeert bij een verkoop op basis van de woonplaats, gewens-te houtsoort en hoeveelheid, de potentieel ge-interesseerde brandhoutkopers te selecteren. In totaal zijn een tweehonderdtal particulieren gecontacteerd. 36 van de in totaal 40 aange-boden loten zijn onmiddellijk verkocht.

Bosgroep West-Limburg

Planning van de dunningenDe beperkte beheerplan-nen Kepkensberg, Gerhe-serheide, Kwaadmeche-len en Hal voorzien voor een groot deel van de per-celen in 2009 of 2010 een

dunning. De boseigenaars werden in augus-tus gecontacteerd om samen met de coördi-nator te bepalen of een dunning al dan niet nodig is. Van de 54 gecontacteerde boseige-naars reageerde meer dan de helft. Heel wat boseigenaars waren blij de toekomst van hun bos met de Bosgroep te kunnen bespreken. Ondertussen zijn met heel wat eigenaars af-spraken gemaakt om in 2010 een dunning uit te voeren en om een oplossing te bedenken voor de Amerikaanse vogelkers. Op de hout-verkoop van 2010 zal in Ham en Heppen een lot hout te koop worden aangeboden.

Boscomplex GerheserheideHet boscomplex Gerheserheide telt in totaal 74 deelnemende boseigenaars met samen 49 hectare bos. Om het bosgebied rond de straat Heikant te inventariseren, gingen de coördi-nator en de medewerker van de Bosgroep in augustus een hele dag op onderzoek. Liefst 44 percelen werden geïnventariseerd en 57 boseigenaars kregen schriftelijk uitleg over de toestand van hun bos. De Bosgroep

nieuws van de limburgse bosgroepen

Cvba en Limburgs

Overlegplatvorm

De cvba verenigt de vijf Limburgse Bosgroe-pen en biedt hen, met bijkomende steun van de provincie, een juridisch kader. Minstens twee keer per jaar komen de afgevaardigde bestuurders van deze Bosgroepen samen met de voorzitter, gedeputeerde Frank Smeets, op het Limburgs Overleg Platform (LOP). Tijdens deze vergaderingen worden algemene thema’s zoals de arbeidersploeg en de houtverkoop besproken. Tijdens de laatste bijeenkomst van het LOP op 7 sep-tember 2009 stonden vooral de participatie en de Limburgse afvaardiging voor de Vlaam-se Koepel van Bosgroepen centraal. Daar-naast ging ook veel aandacht naar het beste-den van de Lottogelden die de Limburgse bosgroepen in 2009 ontvingen. Ten slotte is dieper ingegaan op de studie van de cvba die de haalbaarheid van een korting op be-schermkleding voor de Bosgroepleden on-derzoekt. Ook de samenwerking met het ANB werd onder de loep gehouden.

Vlaamse Koepel voor BosgroepenOp 13 oktober 2009 is in Mechelen de Vlaam-se Koepel van Bosgroepen vzw opgericht. Deze verenigt de 19 Vlaamse Bosgroepen en wil hun gezamenlijke belangen behartigen. De Raad van Bestuur bestaat uit vijf boseige-naars (één per provincie) en twee Bosgroep-coördinatoren. Jan Spaas, bestuurder bij Bosgroep Noordoost-Limburg vzw en al ja-renlang een van de drijvende krachten in de Vlaamse bossector, is verkozen tot eerste voorzitter van de Koepel. Proficiat Jan!

Brandhoutverkopen najaar 2009De Limburgse Bosgroepen hebben, op slechts enkele jaren tijd, samen een stevig netwerk uitgebouwd van geïnteresseerde brandhout-kopers. Intussen staat de teller op meer dan 640. Niet verwonderlijk, want het brandhout-circuit biedt voor iedereen voordelen. Ener-zijds kunnen de Bosgroepen agressieve exo-ten zoals Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik bestrijden. Zo moet de eige-

naar niet de hulp van de arbeidersploeg inroe-pen én houdt hij er zelfs iets aan over. Ander-zijds vaart ook het bos wel bij gerichte kappingen. En voor brandhoutkopers is het vaak de uitgelezen kans om goedkoop aan brandhout te geraken.Dit najaar hebben zowel de Bosgroep Lim-burgse Duinen als de Bosgroepen Hoge Kem-pen en Zuid-Limburg een brandhoutverkoop georganiseerd. Onderstaande tabellen geven een overzicht van de geboden prijzen per lot voor de drie verkopen. Prijzen vergelijken tus-

schonk vooral aandacht aan de dunningsach-terstand en de Amerikaanse vogelkers. Een tiental mensen reageerden en in de daarop-volgende weken werden verschillende ter-reinbezoeken afgelegd. Ondertussen is het beperkte beheerplan met 6 hectare uitge-breid, een aantal aanvullingen ligt nog bij de boseigenaars. In enkele bossen gaat de Bos-groep de Amerikaanse vogelkers bestrijden en volgend jaar een dunning uitvoeren. Die dunning wordt opgenomen in het lot Gerhe-serheide van de houtverkoop 2010. Je mag hier dus gerust van een succes spreken.

Verkiezingen 2010Het is weer zover: het driejarige mandaat van de bestuurders van de Bosgroep is bijna ver-streken. Op de Algemene Vergadering van 2010 wordt de Raad van Bestuur opnieuw be-noemd voor de komende drie jaar.Ben je boseigenaar in de regio van de Bos-groep West-Limburg en heb je interesse om de Bosgroep mee op te volgen en te begelei-den? Geef ons een seintje!

Bosgroep

Noordoost-Limburg

Verkiezing van de nieuwe bestuurdersEr staan verkiezingen voor de deur. Het man-daat van onze Raad van Bestuur is na drie jaar im-mers afgelopen. Tijdens de Algemene Vergadering

op 20 maart 2010 zullen de bestuurders wor-den verkozen voor de komende drie jaar.

Ben je boseigenaar in de regio van de Bos-groep Noordoost-Limburg en heb je interes-se om de Bosgroep mee op te volgen en te begeleiden? Geef ons een seintje!

(foto: An Olaerts)Brandhoutverkopen najaar 2009Brandhoutverkoop Limburgse Duinen, Hechtel-Eksel - 15 september 2009

lot ligging boomsoort schatting stère bieding prijs/stère

1 Eksel zE, AE, Ps 12,5 80 62 Eksel zE, AE, Ps 12,5 110 93 Eksel zE, AE, Ps 12,5 100 84 Eksel zE, AE, Ps 15 140 95 Eksel Be, zE, Spork 6 110 186 Eksel Be, zE, Spork 4 70 187 Eksel Be, zE, Spork 4 45 118 Eksel AE, zE, AvK 24 380 169 Eksel AE, zE, AvK 5 40 810 Eksel AE, zE, AvK 5 40 811 Eksel AE, zE, AvK 5 45 912 Eksel AE, zE, AvK 5 65 13 110,5 1225 11

Brandhoutverkoop Hoge Kempen, Zutendaal - 24 oktober 2009


402 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 13,85 135 10403 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 13,85 135 10404 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 13,85 135 10405 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 13,85 135 10406 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 13,85 140 10407 Genk AE, AvK, zE 10,77 130 12408 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 9,23 130 14409 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 10,77 130 12410 Genk AE, AvK, zE 7,69 100 13411 Genk AE, AvK, zE, Be, Ps 15,38 250 16412 As Be, AE, AvK, zE, Ps 30,77 260 8413a Zutendaal kruinhout Ps, AE op stam 21,54 140 6413b Zutendaal kruinhout Ps, AE op stam 9,23 60 7414 Lanaken AvK 5,38 5 1415 Lanaken AvK 5,38 5 1416 Lanaken AvK 5,38 5 1417 Lanaken AvK 5,38 30 6418 Lanaken AvK 5,38 30 6419 Lanaken AE 30,77 400 13420 Lanaken zE 30,77 - - 273,07 2915 11

Brandhoutverkoop Zuid-Limburg, Halen - 31 oktober 2009


1 Halen kruinhout xPo, 1 Be / 50 2 Halen kruinhout AE en zE / 210 3 Halen kruinhout AE en zE, AE op stam / 75 4 Halen kruinhout AE, zE + haz / 35 5 Halen kruinhout AE, zE / 35 6 Halen kruinhout AE, zE, AE op stam + haz / 40 7 Halen kuinhout AE, zE, AE op stam + haz / 40 8a Halen Ep + Wi op stam 41 30 8b Halen Ep + Wi op stam 41 30 9 Halen Ep + Wi op stam 330 geen

Onrendabele beheerwerken

in je bos: schakel de

arbeidersploeg in!

Voor 2010 heeft de arbeidersploeg van de Bos groep nog ruimte in haar agenda. Wie onrendabele beheerwerken moet uitvoe-ren en het zelf niet ziet zitten, kan de hulp van de arbeidersploeg inroepen.

Deze opdrachten kan je aan de arbeiders-ploeg uitbesteden:•Amerikaanse vogelkers en agressieve

exoten bestrijden (inclusief 1 nabehan-deling binnen de 18 maanden);

•onrendabeledunningenenhakhoutbe-heer;

• vrijstelling,zuiveringenvormsnoei(totmanhoogte);

• aanplanten van een bosrand (maxi-mum zes meter breed, exclusief plant-goed);

•maken van een takkenwal (opruimentakhout - exclusief palen);

•opruimen van een constructie in hetbos (maximum 50 m2, de eigenaar zorgt voor de container en het afvoer ervan; geen verharde materialen (bij-voorbeeld beton);

•maaienenonderhoud vandebermenen de paden, ecologisch beheer van de open plekken;

• inboeten en aanplanten van het bos-plantsoen tot maximum 0,5 hectare;

•bijkomende nabehandeling van deAmerikaanse vogelkers en andere agressieve exoten.

Wil je een beroep doen op onze arbei-dersploeg of meer weten over de tarie-ven? Contacteer dan jouw Bosgroep!

(foto: Benjamin Bufkens) (foto: Karolien Van Diest)


Bosgroep Zuid-Limburg

Bosuitbreiding meer dan ooit nodigHet areaal bos in Vlaan-deren is afgenomen: dat werd begin oktober, bij de bekendmaking van de bos inventaris tijdens de Week van het Bos, pijnlijk

duidelijk. Ook in Limburg is deze tendens jammer genoeg merkbaar ... Uit een vorige bosinventaris bleek dat Lim-burg in 2000 nog 50 088 hectare bos rijk was. Met een bosindex van 20,6 % was dit bijna het dubbele van Vlaanderen. Op acht jaar tijd is 653 hectare (legaal) ontbost. Vorig jaar is in heel Vlaanderen 152 hectare op vergunde wijze ontbost, waarvan ongeveer 44,2 hecta-re in Limburg. Deze cijfers leren dat de bos-rijkste provincie blijkbaar ‘gemakkelijker’ ontbost wordt dan bosarmere provincies. Dat op basis van officiële cijfers de oppervlakte vergunde ontbossingen de laagste was sinds 2001, is maar een schrale troost.

Vlaanderen moet dan ook dringend opnieuw investeren in bos. Dat blijkt niet alleen uit de bosinventaris, maar ook uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Daarin stond on-der meer de realisatie van 13 664 hectare bij-komende bossen tegen 2007 centraal. Er is echter maar 4 000 hectare bos bijgekomen, of amper 29 % van de doelstelling. Het jaar 2008 was nauwelijks beter. Hoewel er sindsdien opnieuw subsidies zijn voor het bebossen van

landbouwgronden, worden steeds minder dossiers posi-tief geadviseerd. De opvol-ging van de vergunningsaan-vragen laat te wensen over, en dit is niet alleen voor par-ticuliere bosuitbreiding het geval. De traditionele jaar-lijkse bosplantactie van het ANB zal in 2010 niet door-gaan, omdat er te weinig gronden beschikbaar zijn.

Bosgroep ondersteuntbosuitbreidingDe Bosgroep Zuid-Limburg ondersteunt eigenaars die nieuwe bebossingen willen realiseren, zowel op land-bouw als op niet-landbouw grond. Op zondag 8 novem-ber 2009 plantten een zeven-tigtal werknemers van de VDAB samen meer dan 1 500 autochtone essen, zwarte el-zen en zomereiken in Mon-tenaken, Gingelom. Een nieuw bos was geboren! De actie kaderde in het project ‘Een miljoen bomen voor Vlaan-deren’ en werd gerealiseerd door de Vereni-ging voor Bos in Vlaanderen (VBV) met steun van het ANB. De VBV zocht in opdracht van de VDAB in elke provincie een perceel dat in aanmerking kwam voor bosuitbreiding. Zo kwam ze bij onze Bosgroep terecht. Het perceel van

Gaston Kinat leek de uitgelezen plek: in 2007 meldde Gaston Kinat zich immers al bij de Bosgroep met de wens om van zijn perceel een echt bos te maken. Hoewel gelegen in agrarisch gebied, was zijn perceel al na de kapping van de laatste Canadapopulieren pachtvrij en in spontane verbossing. In het voorjaar van 2009, vooraleer de vergunnin-gen in orde waren, is Gaston helaas overle-

den. Zijn familieleden wilden zijn wens waar maken. De Bosgroep volgde het moeiza-me vergunningsverhaal op. Dankzij deze actie en de mid-delen van de VDAB, kon de droom van Gaston Kinat toch gerealiseerd worden.

De arbeidersploeg plantte enkele dagen later nog eens een vijfhonderdtal elzen, haagbeuken, zomereiken, gelderse roos en hondsroos. Het perceel wordt ook opge-nomen in onderstaand uitge-breid bosbeheerplan. Zo krij-gen de VDAB en de eigenaar een leidraad voor duurzaam bosbeheer voor de twintig volgende jaren. In het ge-plante perceel is ook een wandellus voorzien: je kan dit nieuwe bos dus met eigen ogen komen bekijken!

Uitgebreid bosbeheerplan St-Truiden, Gingelom, NieuwerkerkenHet afgelopen jaar heeft dit bosbeheerplan minder vooruitgang geboekt dan verwacht. In 2008 heeft het studiebureau, na een gron-dige inventarisatie, een beheervisie opgesteld en in januari 2009 kreeg elke eigenaar een eerste beheervoorstel. Toen bleek dat de start van het opmaakproces samenviel met de her-vorming van het ANB en het afscheid van de boswachter. Omdat meer dan 22 hectare van de totale oppervlakte (256 hectare) openbaar bos is (gemeente, OCMW, VMW,...) heeft ook het ANB een belangrijke rol in het opmaak-proces. Met de intussen opgebouwde exper-tise van de nieuwe boswachter, Stefan Luyck, en de aanduiding van Jasper Goffin als aan-spreekpunt voor de Bosgroepen hoopt de Bosgroep begin 2010 een door alle partners onderschreven, herwerkt voorstel te verzen-den naar de 73 boseigenaars.

Wie vragen heeft of dringend nood heeft aan een kapvergunning, kan in afwachting van het beheerplan bij de Bosgroep terecht.

Bosgroep Hoge Kempen

Inventarisatiesuitgebreid bosbeheer-plan Lanaken van startDe verkennende terrein-bezoeken met privébosei-genaars zijn afgerond.36 eigenaars, meer dan één derde van de aange-

schreven eigenaars, doen mee: een mooi re-sultaat. Naast de 575 hectare openbaar bos wordt voor meer dan 150 hectare privébos een uitgebreid bosbeheerplan opgesteld, zonder dat de eigenaars dit moeten betalen. Het studiebureau bezoekt momenteel de bossen om zoveel mogelijk informatie te ver-zamelen. In de maanden februari en maart zullen zowel de eigenaars als andere betrok-kenen (wandelaars, fietsers, natuurvereni-gingen, jagers, ...) worden uitgenodigd voor een excursie. De voorziene datum voor de voltooiing van het beheerplan is midden 2011. Nog even geduld dus ...

Experiment Amerikaanse vogelkersVoor het uitvoeren van onrendabele boswer-ken kunnen de Limburgse Bosgroepen op twee arbeidersploegen rekenen. Hun voor-naamste taak is het bestrijden van de Ameri-kaanse vogelkers. Om te voorkomen dat na het afzagen deze struiken opnieuw uitschie-ten, smeren de arbeiders de stobben in met glyfosaat (het werkzame bestanddeel van de merknaam Round-up). Op vraag van het Limburgs OverlegPlatform worden momen-

teel alternatieve methoden - met minder gly-fosaatgebruik - onderzocht. Zo voerde de ar-beidersploeg in oktober en november een experiment uit in Zutendaal. Ze zaagden zware bomen op heuphoogte af in plaats van tegen de grond. Dit werkt gemakkelijker, en biedt ook mogelijkheden om het glyfosaatge-bruik te beperken indien de daaropvolgende jaren telkens een stukje van de stobbe bijko-mend wordt afgezaagd. Wil je meer info, geef dan gerust een seintje!

Bosgroep Limburgse

Duinen

Bij leden van de Bosgroep Limburgse Duinen zijn de voorbije maanden heel wat bomen gekapt. Pro-fessionele exploitanten waren aan de slag in de Overpelterbaan in Eksel, op de Stakenberg in Lillo

en in de bossen van Den Dool in Helchteren. Ook brandhoutkopers hebben in Vlasmeer (Eksel) en Den Dool bomen verwijderd. Hoe-wel de meeste exploitaties technisch goed zijn uitgevoerd, ervaren de buren soms moei-lijkheden. Voor hen is het takhout dat nog blijft liggen ‘slordig’, en zijn er grote gaten in het kronendak. Dit is echter onvermijdelijk als je Amerikaanse eiken met een kruin van 20 meter diameter kapt. De Bosgroep pro-

beerde alvast om alles goed uit te leggen. Van een maïsakker zijn mensen gewoon dat die gerooid wordt, van bossen is dat niet al-tijd het geval.Ondertussen is het beheerplan voor Vlasmeerheide-Locht (Ek-sel) ingediend en worden op-nieuw bossen aangeduid voor de brandhoutverkoop van december 2009 en de houtverkoop van mei 2010. De Bosgroep doet meer dan kap-pen alleen. In samenwerking met het Regionaal Landschap Lage Kempen bereiden we de aanleg van enkele bosranden en open plekken voor, en staan enkele kleinere aanplantingen op het programma begin 2010. De Bos-groep Limburgse Duinen draait dus op volle toeren!

De vereniging voor Bos in Vlaanderen ondersteuntbosuitbreiding. (foto: Karolien Van Diest)

Een bos is geboren!

Een drietal jaar geleden startte mijn vader de procedure om een perceel landbouw-grond om te vormen tot een bos. Hij werd op administratief en praktisch vlak gedul-dig begeleid door Karolien Van Diest van de Bosgroep Zuid-Limburg. De uiteinde-lijke goedkeuring heeft hij echter niet meer kunnen meemaken. Hij overleed op 18 maart 2009, 63 jaar oud. Onze familie wilde zijn initiatief om een mooi stuk na-tuur te creëren tot een goed einde bren-gen, ook als aandenken aan hem. Je kan zich onze vreugde inbeelden toen we via Vanessa Debruyne van de Vereni-ging voor Bos in Vlaanderen vernamen dat de VDAB Limburg onze partner wilde worden in dit project.Al wie aanwezig was die zonnige zondag 8 november 2009, te midden van de fruitbo-men en velden, zal het beamen: dit wordt een prachtig bos dat perfect past in de su-blieme omgeving.

Wij kunnen alleen maar onze grote dank-baarheid uiten voor de financiële en mate-riële hulp en engageren ons om ‘ons’ bos in stand te houden. Uit respect voor jullie bijdrage én omdat we de milieuvisie die jullie ermee uitdragen ten volle steunen. Altijd welkom !

Familie Kinat

Voor de ingreep (foto: Eddy Cryns)

Na de ingreep (foto: Eddy Cryns)Een boom aanplanten: vergeet het aanstampen niet! (foto: Karolien Van Diest)


activiteitenkalender

u i t g a v eDe deputatie van de provincieraad vanLimburg, Herman Reynders, gouverneur-voorzitter, Marc Vandeput, Sylvain Sleypen, Gilbert Van Baelen, Frank Smeets,Walter Cremers, Erika Thijs,gedeputeerden en Renata Camps,provinciegriffi er .

h o o f d r e d a c t i eJohan Van den Broek

c o ö r d i n a t i eKarolien Van Diest - kvandiest@limburg .beAnnemie Hannosset - ahannosset@limburg .be

e i n d r e d a c t i eRita Bogaerts - rbogaerts@limburg .be

r e d a c t i e s e c r e t a r i a a tAnnemie Hannosset -ahannosset@limburg .be

r e d a c t i e r a a dBenny Mathijs, Rita Bogaerts,Annemie Hannosset, Johan Van den Broek, Karolien Van Diest

r e d a c t i eRita Bogaerts, Benjamine Bufkens,Evi Ghijsens, Lise Hendrick, Jan Mampaey, An Pierson, Vera Reymen, Karolien Van Diest en Pascal Vanhees

f o t o c o v e rKarolien Van Diest

c a r t o o n sDirk Vercampt

t e k s t b e w e r k i n gpantarein publishing

v o r m g e v i n g & l a y - o u tDion Boodts - Grafi sche Producties, Informatie & Onthaal, Provincie LimburgDrukkerij Vaes - Overpelt

d r u kDrukkerij Vaes - Overpelt

p o s t b u sLimburgse Bosgroepenp/a provincie Limburg, 3de Directie -Afdeling Milieu en NatuurUniversiteitslaan 1, B-3500 HasseltTel . 011 23 83 20 bosgroepen@limburg .bewww .bosgroepen .be

o p l a g e2 500 exemplaren

w e t t e l i j k d e p o t n u m m e rD/2008/5857/82

v e r a n t w o o r d e l i j k e u i t g e v e rJohan Van den BroekUniversiteitslaan 1, B-3500 HasseltDeze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij

kringlooppapier, zonder optische witmakers.

Colofon‘ t L i m b u r g s B o s b e l a n g2 7 | w i n t e r

Cursussen

De Limburgse Bosgroepen organiseren sa-men met Inverde verschillende cursussen voor boseigenaars en -liefhebbers. Ideaal om je theoretische of praktische kennis bij te schaven! Meer info over de werking van In-verde en hun complete cursusaanbod vind je op www.inverde.be.

Hieronder vind je de cursussen die je tijdens de eerste maanden van 2010 in Limburg kan volgen, gerangschikt volgens datum. Zeker zijn van een plaatsje? Schrijf snel in via de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba (tel. 011 23 83 63) of via ons secretariaat (tel. 011 23 83 15).

Uw inschrijving verwachten we minimum 3 weken voor cursusdatum. Opgelet: de in-schrijving is pas defi nitief na overschrijving van de deelnameprijs op rekening 779-5907390-27 (IBAN BE42 7795 9237 1354).

Meer informatie over de locatie wordt je tijdig per post verstuurd.

De beste wensenvoor het nieuwe jaarvanwege het team van deLimburgse Bosgroepen

Kettingzaag - module 2Leer de juiste veltechnieken toepassen in praktijksituaties. Veiligheid: schat situaties in op gevaarlijkheid. Leer juiste materiaal-keuzes maken. Het gebruik van de handlier komt aan bod. Attest module 1 vereist.

HoutWe bespreken de opbouw van een boom-stam, het onderscheid tussen loofhout en naaldhout en enkele houtgebreken. Je krijgt inzicht in de relatie tussen de boomstam en het bos en het afgewerkte houten product. Je leert de voornaamste houtsoorten uit de Vlaamse bossen herkennen.

Hakhoutbeheer (nieuw)Wil jij hier ook meer over weten? Ben je be-nieuwd of dit toepasbaar is in jouw bos? Tij-dens de cursus hakhoutbeheer wordt gepeild naar de verwachtingen en de interesses bij de deelnemers om vervolgens het bos in te trek-ken. We bekijken praktijkvoorbeelden en krijgen een demonstratie in een bos waar de kapping nog moet gebeuren.

BosmaaiergebruikTheorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de bosmaaier. Het dagelijks on-derhoud in theorie en praktijk, toepassing van de verschillende maai- en zaagtechnieken.

Lees eens een bosJe krijgt eerst een inleiding over de criteria duurzaam bosbeheer. Vervolgens trek je in kleine groepjes het bos in en denk je samen na over hoe de criteria duurzaam bosbeheer hier worden toegepast of niet worden toege-past. Nadien evalueren we samen jullie her-senspinsels.

Beheer van bosrandenBosranden vormen de contactzone tussen het bos en een aanliggend perceel. We bekij-ken hoe deze perceelsgrens het best is opge-bouwd en welke ecologische functies een goed ontwikkelde bosrand kan vervullen. We leren hoe we best een bosrand vormen en be-heren. Tijdens de terreinexcursie bekijken we verschillende types bosranden en stellen we een aangepast beheer voor.

Datum Cursus Organisatie / Regio Prijs/Euro

zaterdag 6 februari 2010 Hout Bosgroep West-Limburg € 20

dinsdag 9 en woensdag 10 maart 2010 Kettingzaag - module 2 Bosgroep West-Limburg € 60

vrijdag 19 maart 2010 Hakhoutbeheer Bosgroep Hoge Kempen € 30

zaterdag 24 april 2010 Bosmaaiergebruik Bosgroep Limburgse Duinen € 30

maandag 10 mei 2010 Lees eens een Bos Bosgroep Zuid-Limburg € 20

donderdag 10 juni 2010 Beheer van Bosranden Bosgroep Noordoost-Limburg € 20

nuttige adressenBosgroepenP.a. provincie Limburg Universiteitslaan 13500 Hasseltwww.bosgroepen.befax 011 23 83 10

Bosgroep Hoge Kempen vzwondernemingsnummer 874 667 014Coördinator: ir. Lise Hendricktel. 011 23 83 23gsm 0475 46 04 [email protected] Ghijsens tel. 011 23 73 82

Bosgroep Limburgse Duinenondernemingsnummer 882 247 464Coördinator: ir. Jan Mampaey tel. 011 23 83 19gsm 0478 78 07 [email protected] Houbrechtstel. 011 23 83 15

Bosgroep Noordoost-Limburg vzwondernemingsnummer 459 481 087 Coördinator: ir. An Piersontel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 [email protected] Rouffa tel. 011 23 83 30

Bosgroep West-Limburg vzwondernemingsnummer 479 742 895Coördinator: ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 [email protected] Olaerts tel. 011 23 73 28

Bosgroep Zuid-Limburg vzwondernemingsnummer 874 670 378Coördinator: ir. Karolien Van Diesttel. 011 23 83 25gsm 0473 88 53 [email protected] Hannosset tel. 011 23 83 20

Agentschap Natuur en Bos, afdeling LimburgDe visie van het ANB is ‘Meer en betere natuur, bos en groen, samen met andere partners.’De uitdaging voor de toekomst is dan ook het uitbouwen van eenpartnerschap metboseigenaars en Bosgroepen in elke provincie. Dat moet de schakel zijn tussen de Bosgroep en het ANB.

AanspreekpuntBosgroepen,Regionale Landschappen en Harmonisch Park en GroenbeheerJasper GoffinAmbtenaar Privé-bos: Koningin Astridlaan 50 bus 5 3500 Hasseltgsm 0479 54 90 09

WebsitesBoseigenaars en bosliefhebbers vindennuttige informatie op de websites van devolgende instanties: Agentschap Natuur en Bos: www.natuurenbos.beVereniging voor Bos in Vlaanderen vzw: www.vbv.beLandelijk Vlaanderen vzw: www.landelijkvlaanderen.be Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: www.inbo.beInverde vzw: www.inverde.be Unie Vlaamse Bosbouw vzw: www.uvb.bewww.bosmarkt.be

Vo e re n

H o u t h a l e n -H e l c h t e re n

O p g l a b b e e k

G e n k

N e e r p e l t

O v e r p e l t

L o m m e l

H e c h t e l -E k s e l

B re e

B o c h o l t

B e r i n g e n

H a m

L e o p o l d s b u r g

H a s s e l t

P e e r

M e e u w e n -G r u i t ro d e

H a m o n t -A c h e l

K i n ro o i

M a a s e i k

D i l s e n -S t o k k e m

M a a s m e c h e l e n

H e u s d e n -Z o l d e r

Z u t e n d a a l

A s

L u m m e n

H e r k - D e - S t a dH a l e n

D i e p e n b e e k

Te s s e n d e r l o

Nieuwerkerken A l k e n

We l l e n

K o r t e s s e m

H o e s e l t

B i l z e n

L a n a k e n

S i n t -T r u i d e n

G i n g e l o m

H e e r s

H e r s t a p p e

To n g e re n

R i e m s tB o r g l o o n

Z o n h o v e n

Nederland

Luik

Brabant

Antwerpen

driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 201017 | winter| in dit nummer

voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

contactdag 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

fotoverslag vlaamse ledendag . . . . . . . . . . . . .3

soort in de kijkerSpork, het manusje van alles in het bos . . . . . . . . . . . 4

bosbeheerDunnen om mooi dik te worden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Levende bouwsels: kinderspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

toegankelijkheid - katernSnuisteren in boswetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

nieuws van de bosbroepenCoöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cbva . .14Bosgroep West-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15Bosgroep Noordoost-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15Bosgroep Zuid-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16Bosgroep Hoge Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17Bosgroep Limburgse Duinen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

activiteitenkalender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kan je evenwel altijd te rade bij de bos-groep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewer-kers je van dienst kunnen zijn: • gratisenonafhankelijkadvies

over het bos en het beheer er-van (bosbouwtechnische, wet telijke, financiële en administratieve aspecten);

• informatieoverhoeeenduur-zaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar

en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kan maken;

• hulpbijhetinvullenvankap-aanvragen of het opstellen van beheerplannen;

• kaartmateriaal;• adressen van houtexploitan-

ten en boomkwekerijen;• coördinatievandesamenwer-

king tussen verschillende bo-seigenaars.

Waarvoor kan je terecht bij de Bosgroep?

provincie LimburgUniversiteitslaan 1B-3500 Hasselt

limburg.be

nr. 27 - 't Limburgs Bosbelang - winter 2010

Documents

Transcript of nr. 27 - 't Limburgs Bosbelang - winter 2010