Beroerte en vermoeidheidBeroerte en depressie

Een onderschat probleem

Week van de beroerte 2014,

Marjoke van Rooijen, GZ-psycholoog Rijndam

Hoe ziet vermoeidheid na een beroerte er uit

Vermoeidheid na beroerte

• Treedt bij veel mensen op• Kan langdurig aanhouden of blijven bestaan• Beïnvloedt het functioneren van mensen

Waardoor ontstaat die vermoeidheid??

• Niet altijd duidelijk waar die vermoeidheid mee te maken heeft

• Direct gevolg van de beschadiging

• Accu sneller leeg na lichamelijke of mentale inspanning

Vermoeidheid in acute fase

• Tijdens opname ziekenhuis en revalidatiecentrum gaat veel aandacht uit naar het herstel van bewegingsfuncties, en dat kost veel tijd en inspanning kost.

Vermoeidheid in latere fase

• Als mensen weer thuis zijn wordt vaak na verloop van tijd pas duidelijk dat de vermoeidheid blijft bestaan en van grote invloed is op de kwaliteit van leven

Factoren die een rol spelen bij vermoeidheid

• Een sombere stemming of depressie • Medicijnen• Verminderde conditie/moeilijker

bewegen/meer nadenken bij bewegen• Cognitieve stoornissen, bijvoorbeeld aandacht

en geheugenproblemen

Vervolg: Factoren bij vermoeidheid

• Overactiviteit of onderaciviteit• Hoe is iemand als persoon? Angstig, te veel moeten

van zichzelf• Slaapproblemen• Andere lichamelijke aandoeningen. • Verwerking; aanpassing aan nieuwe situatie

Revalidatie: Vermoeidheid in kaart brengen: Stap 1

Middels vragenlijsten mate van vermoeidheid en soort vermoeidheid vastleggen:

- fysieke vermoeidheid - mentale vermoeidheid - minder actief - minder motivatie

Vervolg: vermoeidheid in kaart brengen

• De fysieke conditie wordt in kaart gebracht door de fysiotherapeut

• De mentale belastbaarheid wordt door de psycholoog in kaart gebracht

• Psycholoog en revalidatiearts stellen vast of er sprake is van depressie

• Maatschappelijk werk kijkt naar het sociaal functioneren

Behandeling van vermoeidheid:Fysiotherapeut

• Trainen van de kracht en conditie• Bewegen en sport stimuleren• Aangepast sporten

Behandeling van vermoeidheid:ergotherapie

• Leren afstemmen van wat je doet op wat je daadwerkelijk kunt

• Keuzes leren maken, bijvoorbeeld met behulp van een agenda of weekstructuurlijst, en je richten op activiteiten die je echt belangrijk of leuk vindt

STRUCTUURPLANNING

Naam: Geb.datum:

Tijd Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

0.00

3.00

6.00

6.30

7.00

7.30

8.00

8.30

9.00

9.30

10.00

10.30

• Bij het ondernemen van een activiteit die extra energie kost, kan van tevoren voldoende rust genomen worden en het schema van de volgende dag aangepast

• De minder belangrijke dingen kunnen bewaard worden voor de dagen dat iemand meer energie heeft

• Regelmatige afwisseling van activiteiten met rustperioden en lichte en zware activiteiten

Behandeling van vermoeidheid:psycholoog

Emotionele verwerking:• Leren aanvaarden van een ander streefnivo• Leren aanvaarden van veranderingen in je

sociale rollen

Behandeling van vermoeidheid: maatschappelijk werker

• Vermoeidheid ook van invloed op partner• Ontspanning is van belang/sociale kaart• Lotgnotencontact/partnercursus

Stap 2

• Bloedonderzoek (bloedarmoede, schildklierproblemen)

• Onderzoek naar andere lichamelijke aandoeningen

Beroerte en depressie

Beroerte en depressie;Cijfers

• Schatting: bij 20-25 % in de eerste 6 maanden• Ontstaansmechanisme is nog onduidelijk• Zowel neurologische als psychosociale

factoren spelen een rol• Hoe korter na de beroerte een depressie

ontstaat des te groter is de kans dat de beschadiging in de hersenen zelf een rol speelt

Hoe uit zich een depressie na een beroerte??

• Een depressie uit zich vaker als een gedragsprobleem, bijvoorbeeld opstandig of onrustig gedrag, ontremd gedrag of zich terugtrekken

• Bij elk gedragsprobleem moet dan ook gedacht worden aan een depressie

Depressie is niet:

• “gewone somberheid”• gevolg van een frontaal syndroom

Behandeling van depressieStap 1:

• Nagaan of men cognitief overvraagd wordt middels afname van neuropsychologisch onderzoek (NPO)

• Zo ja; dan uitleg geven aan patiënt en diens partner en aanpassing dagschema

Stap 2

• Aan de hand van NPO bepalen of depressie vanuit gedragsprobleem kan worden verklaard

• Zo ja: dan inschatten of effect van cognitieve training kan worden afgewacht of dat al een medicamenteuze behandeling kan worden ingezet

Stap 3

• Nagaan of emotionele verwerking een rol speelt

• Hoe?: Middels gesprek met patiënt en diens partner en depressie vragenlijsten

• Indien ja: starten met cognitieve gedragstherapie

Richtlijn behandeling depressie

• Niet wachten met medicatie als de patiënt door de depressie belemmerd wordt in zijn revalidatie

@rijndam_rc

facebook.com/rijndam

Rijndam revalidatie

Rijndam revalidatiecentrum

www.rijndam.nl