1

Berichten over het AZAWAGH-project Nr. 26 - december 2013

Verantwoordelijke uitgever : Bernard Cardon de Lichtbuer, Camelialaan 75, 1150 Brussel

www.azawagh.be

EDITORIAAL

Beste vrienden van Azawagh,

Deze zomer is het regenseizoen pas laat begonnen maar het was wel overvloedig, in die mate

zelfs dat er in sommige gebieden van het land overstromingen geweest zijn. Dat heeft tot rijke

weidegronden geleid. Jammer genoeg is ons netwerk van putten nog niet helemaal klaar en

blijven er nog zones over waar er een schrijnend gebrek aan water is. Toch verbetert de

algemene toestand van het land niet. De camera’s van het nieuws zijn op andere crisissen

gericht, en aan crisissen is er geen gebrek: Egypte, Syrië, Congo, Mali, de Filippijnen …

Nochtans verkeert heel West-Afrika in crisis: politiek, etnisch, klimatologisch. In dit deel van

de wereld bevindt zich een groot deel van de armste landen ter wereld.

Maar dit belet ons niet om voort te werken aan ons project, in een klein gebied waar een paar

duizend mannen, vrouwen en kinderen samenleven met een paar duizend koeien, geiten, ezels

en enkele kamelen.

Wij doen voort, dankzij onze ploeg ter plaatse, vol moed en doorzettingsvermogen.

Door onze actie te steunen hebben jullie hen geholpen, en ze danken jullie daarvoor met heel

hun hart. Wij zijn ervan overtuigd dat we op jullie kunnen rekenen om voort te gaan met ons

werk.

http://www.azawagh.be/

2

Nieuws van deze zomer

Zoals elk jaar komt onze vriend Ortoudo samen met zijn broers en ander Wodaabe naar

Europa om er juwelen te verkopen, de enige manier waarop ze wat geld kunnen verdienen

voor hun gezin. Ondertussen zorgen de in de brousse achtergebleven familieleden voor de

kuddes, maar gezien de opeenvolgende jaren van droogte is dit een steeds hachelijker karwei

aan het worden.

Ze komen met veel naar Europa en jullie kunnen ze zien op markten in jullie buurt, steeds op

dezelfde manier gekleed.

Ortoudo is dus begin juni aangekomen. We hebben voor hem een verkoop georganiseerd en

dat is een succes geworden.

Hij heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om een uiteenzetting te geven over de toestand

in zijn land en over zijn volk, waarop een uitstekend debat gevolgd is.

Zijn verblijf werd verstoord door de vele telefoontjes met zijn broers en vrienden in de

brousse die hem op de hoogte brachten van de onrustbarende sterfte onder het vee. Hij heeft

contact opgenomen met de plaatselijke vertegenwoordigers van het Ministerie van Veeteelt en

heeft kunnen vaststellen dat die mensen niet voldoende ingelicht zijn over die toestand. De

veeboeren zijn immers te arm om naar de stad te gaan om er over hun problemen te spreken

(30 tot 40 kilometer zonder wagen).

Ortoudo heeft besloten om de toestand ter plaatse te gaan bekijken en is op 1 juli vertrokken.

3

Zijn onderzoek heeft tot een verontrustende vaststelling geleid. Men dacht eerst dat er een of

andere nieuwe ziekte uitgebroken was, maar zonder dat deze mogelijkheid kan uitgesloten

worden is het zo dat de aanpak van de crisis een van de belangrijkste oorzaken van de sterfte

is. Blijkbaar hebben die opeenvolgende jaren van droogte ertoe geleid dat de Wodaabe, die al

eeuwenlang veehouders zijn, niet langer het hoofd kunnen bieden aan de problemen waarmee

ze geconfronteerd worden.

Heel die toestand heeft tot een toename van de kosten geleid waardoor er een serieus gat in

onze schatkist geslagen is.

De putten

Het mag dan al een uitstekend jaar zijn voor de weidegronden, het watergebrek is schrijnend.

We zouden dringend moeten kunnen voortdoen aan met de uitbouw van ons netwerk van

putten.

Momenteel liggen de werkzaamheden stil door een gebrek aan middelen. Vooral de afwerking

aan de put in Intifirkit is dringend, maar vooraleer we kunnen voortwerken moeten we een

voorschot betalen aan de

aannemer. Het is begrijpelijk

dat die aannemer voor het

transport van zijn materiaal in

volle woestijn en over

dergelijke afstand een

voorschot vraagt. Om met de

afwerking te beginnen hebben

we minstens 3.000.000 FCFA

nodig (4.500 €) op een

totaalbudget van ongeveer

8.000.000 FCFA (12.000 €).

Momenteel is de put 71 meter

diep en hij werd begroot voor

een uiteindelijke diepte van 95 meter.

We hopen dat we al eerder op de grondwaterlaag zullen stoten, waardoor we de variabele

kosten, die meer dan 700 € per lopende meter bedragen, zouden kunnen drukken.

De put van In Toueren, die zeer gunstig gelegen is ten opzichte van de weidegronden, wordt

nog steeds druk bezocht, zodanig zelfs dat hij zal moeten uitgediept en zandvrij gemaakt

worden om aan de vraag te kunnen beantwoorden. De werken zijn bezig (600.000 FCFA,

zijnde 900 €.

Ook aan de put van Ississiman zijn aanpassingswezrken nodig maar dat kan nog wachten.

4

Takat en In Boraga beantwoorden nog altijd aan onze verwachtingen terwijl Adjangafa een

beetje water geeft voor de mensen maar nog een paar inspanningen vergt vooraleer de goeie

grondwaterlaag bereikt wordt.

Kaart met het woongebied van de Goyangko'je familieclan

De vrouwen van Tekinawane lopen in processie achter het karretje met watertank.

5

De scholen

De stormen van vorige zomer hebben schade aangericht. De herstellingen zijn uitgevoerd.

Het schoolbezoek in onze scholen blijft laag.

Groet aan de vlag in Tekinawane

Het klasje van Tekinawane

De ploeg van Kaouritel (Ortoudo, Lemou en Ali) heeft onderzoek gedaan in de dorpen uit het

gebied en ze hebben kunnen vaststellen dat de scholingsgraad over het algemeen laag was,

vooral bij de meisjes, en dat het niveau van de leerkrachten te wensen overliet.

We hopen dat de onderwijzers die dit jaar in die twee dorpen les zullen geven wat meer ijver

aan de dag zullen leggen dan die van verleden jaar. Wij garandeerden hen een maandelijkse

weddetoelage (voor Tekinawane) maar die aanvulling bleek geen voldoende argument om hen

ertoe aan te zetten hun taken correct uit te voeren in de moeilijke omstandigheden die eigen

zijn aan een broussedorp. Voortaan krijgen ze een premie op het einde van het jaar maar enkel

wanneer ouders en leerlingen tevreden zijn over het geleverde werk.

6

De tweetalige klas van Gori (Tekinawane)

Dit klasje ligt dicht bij Tekinawane en wordt geleid door chef Gori. De leerlingen leren er

lezen in het Frans en in hun moedertaal, het Fulfulde.

Het klaslokaal wordt goed onderhouden. Er zijn 25 leerlingen, 15 jongens en 10 meisjes.

Er wordt les gegeven door twee onderwijzers (zie foto hierboven).

Net als in Tekinawane klagen ze dat watergebrek en het ontbreken van een refter ertoe leiden

dat het schoolbezoek daalt, een gegeven dat ook in de hand gewerkt wordt door de

verweidingstrek die de ouders met het vee ondernemen.

De huisvesting van de onderwijzers is pover.

7

De wijfjeskamelen

Onze wijfjeskamelen stellen het uitstekend

en genieten van de weelderige

weidegronden, zoals dit wijfje dat net

bevallen is.

Jammer genoeg is er een aantal gevlucht of

geroofd door de bandieten die in het gebied

rondtrekken.

8

Het internaat van Tchin Tabaraden

(Uittreksels uit het verslag van Marie-Françoise De Munck)

Het internaat zal opnieuw een groep van een vijftiental leerlingen ontvangen. Er is wel een

probleem met de meisjes want afgelopen jaar zijn er drie zwanger geworden, waardoor ze

hun studies moesten onderbreken. Een van hen is op 26 september bevallen. Ze had haar

zwangerschap verborgen gehouden en in juni haar diploma van de lagere secundaire cyclus

behaald. Ik heb over dit delicaat probleem kunnen spreken met de jongeren en met hun

ouders. Het gebruik van voorbehoedsmiddelen maakt nog geen deel uit van de Nigerese zeden

en gewoonten.

Ons project krijgt hier een nieuwe dimensie. De andere jongere die zijn diploma behaald

heeft zal zijn studies immers moeten voortzetten in Niamey want in het plaatselijke college

zijn er geen voorbereidende studiejaren die de leerlingen voorbereiden voor het

baccalaureaat. Hij zal er bij een familielid verblijven. Als wij hem willen onderhouden brengt

dat nieuwe kosten mee voor de tenlasteneming, zijn scholing, de bijstand door een leraar,

verplaatsingskosten enz. Geen enkele jongere uit die familieclan heeft tot nog toe dergelijke

scholingsgraad bereikt.

Voortaan zullen we geconfronteerd worden met werkingskosten die zowat 300 € bedragen

(water, elektriciteit, toelage voor de gezinnen die de jongeren ten laste nemen, vervoer,

schoolbenodigdheden, leraar).

Bovendien heeft de regen nog maar eens schade aangericht aan het sanitair van het internaat.

Voor de herstellingen mag gerekend worden op een kost van een goeie duizend euro. En als

het even kan zouden er ook dringend toiletten en een douche moeten geïnstalleerd worden

9

voor de leerlingen en het gezin die in het tweede huis wonen dat we in Tchin Tabaraden

gebruiken.

Toen ik dit jaar naar Niger vertrok wist ik niet in welke omstandigheden mijn reis zou

verlopen. De opgelegde veiligheidsmaatregelen, die aanvankelijk erg strikt waren, werden

gelukkig versoepeld zodat ik discreet door de brousse kon reizen. Opnieuw heb ik kunnen

proeven en genieten van de rust van de wilde natuur. De regen is laat gekomen maar was

overvloedig en de weidegronden lijken voldoende begroeid om het lange droge seizoen dat er

aankomt de doorstaan.

Samen met de neerslag zijn er jammer genoeg ook massa’s muggen gekomen, wat geleid heeft

tot een heropleving van de endemische moeraskoorts. Twee kinderen van de familieclan zijn

overleden en een oudere man is gestorven toen ik daar was. Er wordt ook getreurd om de

dood van Bagui Bouga, een 35 jaar oude muzikant die mee aan de wieg stond van de band

Etran Finatawa (je kan ze aan het werk zien op Youtube) en aldus de wereld liet kennismaken

met de Wodaabetradities. Hij is in juli in Zwitserland overleden aan een astma-aanval. Voor

mij was hij een vriend.

Zoals steeds tijdens mijn reizen heb

ik ook nu weer honderden

verpakkingen met

levensnoodzakelijke geneesmiddelen

verdeeld en enkele wonden verzorgd.

Deze bevolking heeft onvoldoende

toegang tot geneeskundige zorg.

Bij mijn aankomst in Tchin

Tabaraden heb ik een bezoek

gebracht aan de prefect. Hij heeft

geluisterd naar de redenen van mijn aanwezigheid, met name mij ter plaatse vergewissen van

de toestand, niet alleen van het internaat, maar ook van de andere projecten van de

Vereniging Jonathan en van Azawagh. Toen hij merkte in welke sectoren wij via onze

projecten allemaal actief zijn heeft hij voor de volgende dag de districtsverantwoordelijken

samengeroepen. En zo zat ik opeens in een vergadering met de prefect, de burgemeester, de

secretaris-generaal, de schoolinspecteur, de verantwoordelijke voor de afdeling

landbouwtechniek, de verantwoordelijke voor de waterhuishouding, de beheerder van het

district gezondheid en de directeur van het departement ruimtelijke ordening. Tijdens die

vergadering hebben de plaatselijke autoriteiten hun tevredenheid uitgedrukt over onze acties

en ons hun volledige steun toegezegd.

10

De toestand van het land

Niger is echt het land dat geen enkele beproeving bespaard blijft.

In juni en augustus was er de stroompanne in Niamey die verscheidene weken geduurd heeft

en die zich in november opnieuw zal voordoen.

De regering werd herschikt om te proberen een regering van nationale eenheid te maken. Een

van de coalitiepartijen heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om eruit te stappen. Die

regering werd al niet best geleid en het heeft er niet de schijn van dat er beterschap in zicht is.

In het noorden van het land, maar ook in Niamey, blijft de criminaliteit verder woeden. De

veiligheidsmaatregelen die in de stad genomen zijn sturen het dagelijks leven ernstig in de

war.

Resultaat: er ontstaan volksbewegingen zoals die welke twee ongelukkige Franse motorrijders

gegijzeld heeft. Gelukkig werden ze na enkele dagen vrijgelaten.

Het klimaat: overvloedige regenval heeft overstromingen veroorzaakt. Duizenden mensen

werden getroffen, er zijn dodelijke slachtoffers gevallen en in sommige gebieden werd een

deel van de oogst vernield.

De weidegronden daarentegen zijn weelderig begroeid.

De regen is ook gunstig voor de verspreiding van de krekels, die dan weer een ernstige

bedreiging vormen voor de oogst.

En die neerslag heeft ook een sterke invloed op de verspreiding van de moeraskoorts.

Schoolkinderen betogen

November 2013

Honderden Nigerese schoolkinderen en studenten hebben dinsdag in Niamey een

gewelddadige betoging gehouden om “beters studieomstandigheden” te eisen. Er werd met

stenen gegooid naar de

ordediensten die geriposteerd

hebben met traangas. "Wij

vragen betere

leeromstandigheden. In

sommige onderwijsinstellingen

zitten meer dan 140 leerlingen

bijeengepakt in een enkel

klaslokaal. Sommige van onze

vrienden volgen de lessen zelfs

terwijl ze op de grond zitten, in

de beschutting van een boom of

een strooien schuur" klaagt Anas Djibril, secretaris-generaal van de USN (Union des

Scolaires Nigériens – Unie van Nigerese scholieren), de toestand aan.

11

Niger: grote stroomonderbrekingen in Niamey

Gepubliceerd op 15 november 2013 - 2:27

De Nigerese hoofdstad

Niamey wordt nu al bijna

een week getroffen door

grote

stroomonderbrekingen die

volgens de autoriteiten te

wijten zijn aan storingen

die zich voordoen in de

stroomtoevoer vanuit het

naburige Nigeria. Volgens

de Nigerese

elektriciteitsmaatschappij

(Nigelec - overheid)

komt dit voornamelijk door het feit dat er eind mei tijdens een zware storm drie

elektriciteitsmasten omgewaaid zijn die de stroom vanuit Nigeria naar Niger moeten leiden en

die instaan voor 80% van de elektriciteitsvoorziening in Niger.

Zowel overdag als ’s nachts komen er in Niamey, stad van anderhalf miljoen inwoners,

herhaaldelijk stroomonderbrekingen voor die uren kunnen duren.

Nota van de redactie: jullie zullen wel begrijpen dat er in dergelijke omstandigheden niets is

dat nog goed werkt, en al zeker de internetverbindingen niet, die onder normale

omstandigheden reeds moeilijk verlopen. En laat dit nu onze enige verbindingslijn zijn,

afgezien van de GSM dan.

Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Mohamed Jubi Nono, zoon van Ali Jubi Nono Moussa Déré, zoon van Déré Bermo

12

Niger en uranium

Uittreksel uit een artikel van Jean-Marie Matagne, voorzitter van de Burgeractie voor

Nucleaire Ontwapening - http://www.acdn.net/

Milieubehoud?

Toen AREVA in juni 2009 onder druk van de NGO’s aankondigde dat er

"Gezondheidsobsevatoria" zouden opgericht worden op de plaatsen waar uranium gewonnen

wordt, schreef het CRIIRAD (Commission de Recherche et d'Information Indépendantes sur

la Radioactivité - Onafhankelijke Commissie voor Onderzoek naar en Informatie over

Radioactiviteit): "Door de uraniumwinning in Arlit en Akokan (Niger) werd meer dan 270 m3

water onttrokken aan een fossiele grondwaterlaag. Wanneer zal begonnen worden met de

ontginning van de uraniummijn in Imouaren zal jaarlijks 12 tot 13 miljoen m3 water

weggepompt worden. AREVA erkent dat de grondwaterlaag volledig droog zal staan wanneer

de ontginning over een veertigtal jaar zal stopgezet worden. Bovendien moet er voor die

ontginning ook nog eens 4 miljard ton rots uitgegraven worden waardoor er enorme

afvalbergen zullen ontstaan: afgewerkt mijnbouwresidu dat in 40 meter dikke lagen over een

oppervlakte van 20 km2 uitgestort zal worden met daarbij nog eens 245 miljoen ton langdurig

radioactief afval waarvan niemand weet hoe het zal moeten afgeschermd worden van de

omgeving."

Men mag niet vergeten dat zulk mijnafval, wanneer het als ophogingsmateriaal gebruikt

wordt, tot een aanzienlijke verhoging van de radioactiviteit van de bodem leidt: in de straten

van Akokan bijvoorbeeld, of voor het hospitaal van COMINAK, waar er radioactieve straling

gemeten werd die honderd maal hoger lag dan de normale waarden (brief van 15 mei 2007

van de CRIIRAD aan Anne Lauvergeon, de topvrouw van AREVA).

"Beperking van de gevolgen"?

Naast de rechtstreekse gevolgen (chemische en radiologische effecten en de gevolgen voor de

grondwaterlaag) heeft de CRIIRAD in 2009 gewezen op "de onrechtstreekse gevolgen die

verband houden met het gebruik van steenkool als energiebron op de plaatsen waar uranium

gewonnen wordt. In 2006 ging 85% van de elektriciteit die in Niger door SONICHAR

verkocht werd naar SOMAIR en COMINAK. Door de exploitatie van de nieuwe

uraniummijnen zal het steenkoolverbruik in 2011 stijgen van 160.000 ton tot 400 000 ton. De

bevolking van Tchirozérine, de gemeente waar zich de steenkoolmijn en de thermische

centrale bevinden, klaagt over de gevolgen van de luchtvervuiling en van de

waterverontreiniging."

Nota van de redactie: Arlit ligt op 350 km van het gebied waar onze Wodaabevrienden leven,

dus lopen zij geen direct gevaar. Maar wat gedacht van het feit dat er gebruik gemaakt wordt

van drinkbaar water om ons elektriciteit te leveren terwijl het net drinkbaar water is dat het

meest ontbreekt in Niger?

http://www.acdn.net/

13

Peterschap over kinderen

Ortoudo en Dela bieden in hun huis in Niamey onderdak aan verscheidene kinderen. Die

kinderen worden door hun ouders "uitgeleend". Dit is een typisch Afrikaans gebruik waardoor

die kinderen een betere opleiding kunnen genieten in private scholen.

Onze vrienden nemen het peterschap waar over een aantal van die kinderen.

De kleine Dela, het nichtje van Dela, heeft onlangs haar Duitse peter verloren.

Twee Belgische meters gaan die taak nu overnemen.

Dela Mossegué

Dela Mossegué en haar neef Moussa Déré

Tiguiré, de zoon van Ortoudo, bij het besproeien van zijn "jungle" die hij in 2010 aangeplant

heeft op de binnenkoer van het huis in Niamey.

14

Financiën

Het jaar 2013 was een zeer moeilijk jaar en onze financiën zijn tot het nulpunt gezakt, of toch

bijna.

Er zijn aanzienlijke uitgaven op til, meer bepaald voor de put van Intifirkit waarvoor een

voorschot van 2 tot 3 miljoen FCFA moet gestort worden, hetzij 3.000 à 4.500 €.

Wanneer er deze maand december met de werken aan de put begonnen wordt, is de kans groot

dat hij tijdens het droge seizoen benut kan worden.

Vorig jaar hebben we jullie uitgenodigd op de vertoning van de film "Vents de sable, femmes

de roc" een evenement dat ons er weer wat bovenop geholpen heeft. We overwegen om voor

dit jaar tegen half februari een theatervoorstelling te organiseren. Binnenkort krijgen jullie

meer informatie daaromtrent.

Maar in afwachting gaat het leven voort en daarom hopen we dat

onze vrienden tijdens de periode rond Sinterklaas en Kerstmis

aan de Wodaabe zullen denken.

U kunt uw giften overmaken aan Azawagh

Ofwel op rekening IBAN BE10 2100 4715 6604

Van Caritas International met de mededeling

"P1267/Azawagh/Niger"

Voor giften vanaf 40 € krijgt u een fiscaal attest

Ofwel op rekening IBAN BE75 0014 8192 2651

BIC: GEBABEBB

Van "vzw Azawagh"

Met uitzondering van de foto op pagina 1, die genomen werd door Marie-Françoise en de

foto’s op de pagina’s 9, 10 en 11 (eerste foto), die we van het internet haalden, werden al de

foto’s in dit nummer van Hebdromadaire genomen door Sani, onze secretaris - reporter.