Beleggingsplan 2017pf AC Nielsen

Beleggingsplan• Centraal in dit plan staat de beoogde vermogenssamenstelling voor 2017,die

gebaseerd is op een beoordeling van:

• de financiële positie van het fonds

• de resultaten van het gevoerde beheer

• de financieel-economische verwachtingen

• Het plan moet natuurlijk passen in het strategisch kader van het fonds en aansluiten bij de investment beliefs.

• Bovenstaande onderwerpen komen hierna aan bod. Over het gevoerde beheerwordt apart gerapporteerd.

2

ALM-studie

ALM: op den duur afbouw van beleggingsrisico’s• In een gesloten fonds neemt de beleggingshorizon af in de tijd; dat kan leiden tot

afbouw van beleggingsrisico’s. Een stijging van de dekkingsgraad kan ook aanleiding vormen tot afbouw van risico’s.

• In de loop van de tijd kan een overhedge ontstaan. Swaps kunnen tot een passender afdekking leiden, maar leveren meer complexiteit op.

Deze bevindingen vergen besluitvorming van het bestuur en spelen daarom geen rol in dit beleggingsplan.

• De in de studie gebruikte financieel-economische uitgangspunten en de gebruikte asset-mix worden verderop in dit plan vergeleken met de jongste verwachtingen en de feitelijke asset-mix.

4

Investment beliefs

Investment beliefs• Beleggingsrisico wordt beloond.

• Diversificatie biedt mogelijkheden om de rendement/risico-verhouding van de portefeuille als geheel te verbeteren.

• Initiële waarderingen bepalen in hoge mate het op termijn te behalen rendement

• Verantwoord beleggen (waarbij aspecten op het gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur bij beleggingsbeslissingen worden betrokken) draagt bij aan een beter risicoprofiel.

• Actief beheer is een zero sum game en wordt alleen gebruikt als overtuigende aanduidingen bestaan voor succes

• Kostenbewustzijn moet een integraal onderdeel van het beleggingsbeleid vormen.

6

Financiële positieOverzicht van de balansrisico’s

Dekkingsgraad herstelt in oktober licht

• De dekkingsgraad van pf ACN steeg van 93,4 naar 94,9.

• De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen steeg in oktober van 97% naar 99%. (bron: AON)

70

80

90

100

110

120

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ontwikkelingDG

DG98 max95% min95%

max66% min66% realisatie

8

Financiële positie: verzwakt door bekende factoren• De dalende rente met als gevolg stijgende verplichtingen, een rendement van

bijna 12%(!) op de matching-portefeuille, het rendement op de return-portefeuille (6%) en groei van verplichtingen zijn de factoren die het resultaat bepalen.

5.660

1.936 1.703

2.021-3.000-

2.000-

1.000-

-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

Duizenden

veranderinginfinanciëlepositie

verplichtingen matching rendement verlies

1.000-

-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

vpv matching return

Duizenden

componentenverandering

verandering veranderingobvrendement verschil

9

DG en andere fondsen: vergelijkbaar maar volatieler • Voornamelijk verschillen in rente-afdekking doen pf ACN soms achterblijven of

uitlopen op grote fondsen.

• De volatiliteit van de dekkingsgraad is hoger dan die van grote fondsen door de hogere rentegevoeligheid en de uitzonderlijk lage rente.

85

87

89

91

93

95

97

99

101

okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 mrt-16 apr-16 mei-16 jun-16 jul-16 aug-16 sep-16 okt-16

Dekkingsgraden

PFZW ABP PMT ACNIELSEN

5%

6%

7%

8%

9%

10%

11%

12%

13%

14%

15%

okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 mrt-16 apr-16 mei-16 jun-16 jul-16 aug-16 sep-16 okt-16

volatiliteitdekkingsgraden

PFZW ABP PMT ACNIELSEN

10

Risico in balans zit in verplichtingen

• Voor de risico’s in de balans zijn aanzienlijke buffers nodig, die niet aanwezig zijn,

• Het te verwachten surplusrisico is bijna 11%. Het gerealiseerde surplusrisico over de afgelopen 12 maanden was ook bijna 11%. Het model vormt een bruikbare graadmeter voor de risico’s in de balans van het fonds.

factor risico

rente 6%

zakelijke waarden 13%

valuta 4%

commodities 0%

kredietrisico 3%

verzekeringstechnisch 4%

actief 0%

29%

diversificatie -11%

risico 19%

11

VerwachtingenEconomie, markten en rendementen

Scenario’s en rendementsverwachtingen• Financiële markten zijn op korte termijn niet te voorspellen, maar staan op

langere termijn niet los van de werkelijkheid.

• Rendementsverwachtingen kunnen daarom gebaseerd zijn op een scenario’s van financieel-economische verwachtingen op langere termijn.

• Onderscheiden zijn 3 scenario’s: een basisscenario met de meest waarschijnlijke ontwikkeling, een scenario met een hogere economische groei en een scenario waarin de groei stagneert en de inflatie toeneemt. De laatste scenario’s zijn benoemd omdat ze een realistische mogelijkheid vormen.

• In de tabel hiernaast staan groei en inflatie voor de VS (om het overzichtelijk te houden) voor deze scenario’s. (N.B. De cijfers in “stagflatie” zijn als afwijking t.o.v. het basisscenario getoond en treden geleidelijk over 10 jaar op)

13

basis

groei-

herstel stagflatie

groei

VS 1,75%-2% 2,90% min 3%

inflatie

VS 2%-2,25% 2,40% plus 3%

Wereldwijde groei stijgt geleidelijk • In 2017 wordt voortgaand economisch herstel verwacht

• De wereldgroei stijgt op den duur naar historische niveaus door het toenemend gewicht van sneller groeiende opkomende landen en het herstel in landen die nu in een recessie zitten (bijv. Rusland en Brazilië).

• De groei in ontwikkelde economieën blijft achter bij historische niveaus a.g.v.vergrijzing en lage groei van de productiviteit.

AE =Advanced EconomiesEMDE=Emerging en Developing Economies

2016 2017

groei

wereld 3,1% 3,4%

ontwikkelde landen 1,6% 1,8%

opkomende landen 4,2% 4,6%

inflatie

ontwikkelde landen 0,8% 1,7%

opkomende landen 4,5% 4,4%

Bron: IMF oktober

14

Inflatie stijgt komende jaren maar haalt 2% niet• De inflatie stijgt in 2017 doordat de

lage olieprijs ($ 25/vat) uit de inflatiecijfers loopt.

• De onderliggende inflatie loopt de komende jaren geleidelijk op richting 1,8%/jaar.

Bron: survey professional forecasters ECB oktober

15

Groeiherstel door productiviteit• Het basisscenario kent voor ontwikkelde landen een lage groei a.g.v. vergrijzing en

lage groei van de productiviteit.

• McKinsey (Diminishing returns mei 2016) noemt dit “slow growth”. Een ander scenario is herstel van groei door aantrekkende productiviteitswinsten (“Internet of Things”)

• De verwachte rendementen voor aandelen in het lage groei scenario (VS reëel rendement 4%) liggen rond de verderop getoonde rendementen voor de komende 5 jaar.

• In het groeiscenario zou het reële rendement op aandelen (VS) 6% zijn

16

Stagflatie door populisme• Opkomend populisme kan leiden tot politieke keuzes die leiden tot

protectionisme en hogere overheidsuitgaven.

• Dat zet de groei onder druk en versterkt inflatie.

• Nevenstaande figuur illustreert dit scenario. Gevolgen voor groei en inflatie zijn gebaseerd op diverse academische onderzoeken.

Bron: MSCI17

Groei met kans op schokkenVoorstel is om uit te gaan van het basisscenario. Een drijvende factor in dit

scenario is de demografische ontwikkeling, die zich laat voorzien en onveranderbaar is.

• Daarbij aansluitende rendementsverwachtingen komen hierna aan de orde.

• Verkiezingsuitslagen vormen een goede graadmeter voor de kracht van populisme. De effecten van politieke keuzes kunnen schokken veroorzaken op markten, maar komen meestal pas geleidelijk tot uitdrukking.

• Herstel van productiviteit lijkt een scenario dat vooral op wat langere termijn tot ontwikkeling kan komen.

18

Rente blijft lager dan eerder verwacht• Schattingen voor de natuurlijke

rentevoet – rente bij volledige werkgelegenheid zonder inflatoire druk- “have declined substantially” (IMF) tegen de achtergrond van lage groei en trage normalisatie van monetair beleid.

Bron:IMF

19

Beleggen in aandelen wordt beloond • Aandelen kennen hoge K/W’s, zijn dus absoluut gezien duur.

• Relatief gezien zijn aandelen aantrekkelijk, zo toont de grafiek met de aandelen-risicopremie (=winstrendement minus reele lange rente op staatsobligaties).

• Snelle rentestijging zou dit kunnen veranderen.

Bron: BlackrockBron: Goldman Sachs20

Aandelen initieel geraakt door rentestijging?• Aandelen zijn gevoelig voor renteveranderingen en zouden

aanvankelijk kunnen dalen als de rente stijgt

Bron: JP Morgan

21

Volatiliteit wordt hoger• Volatiliteit (=waardeveranderingen)was recent laag o.m. door monetaire

verruiming, met Amerikaanse aandelen als meest opvallende.

• Onzekerheden en veranderingen in monetair beleid leiden waarschijnlijk tot hogere volatiliteit.

Bron: Blackrock

22

Rendement op obligaties negatief• Rendementsverwachtingen voor de

komende 5 jaar van diverse vermogensbeheerders verschillen (uiteraard).

• Belangrijker is dat ze wel een rendement tonen dat gelijke tred houdt met het risico.

• De komende 5 jaar lijken rendementen op obligaties negatief te zijn, voor een langere termijn zullen ze wel licht positief zijn (JP Morgan)

23

Trump:uiteindelijk weinig effect op aandelen?• Markten houden niet van onzekerheid: de volatiliteit stijgt voor de verkiezingen

• Maar (sinds 1853) heeft de politieke kleur van de president geen verschil gemaakt voor het rendement op aandelen

Bron:Vanguard 24

Verwachte rendementen lager dan in ALM-studie• De uit de cijfers blijkende verwachte rentestijging kan de dekkingsgraad

aanvankelijk doen oplopen, op den duur is de ontwikkeling van de dekkingsgraad afhankelijk van het surplusrendement en dat zal met dezeverwachtingen lager zijn dan eerder voorzien.

• De in de ALM-studie becijferde reele resultaten zullen dan ook mogelijk nietgehaald worden.

TW Robeco Blackrock JPMorgan

cash 1,2% 0,8% -0,5% 1,0%

obligaties 1,8% -3,5% -1,0% 1,3%

corporates 2,8% -1,3% -0,6% 2,0%

high yield 3,7% 1,0% 0,4% 4,3%

obligaties opk lndn 3,3% 5,5% 2,9% 5,3%

aandelen 7,4% 6,5% 5,0% 5,3%

aandelen opk lndn 9,2% 7,3% 5,8% 8,0%

25

Stress niet te voorspellen• Er is nu weinig stress in het financiële systeem door het zeer accomoderend

monetair beleid.

• De grafiek links toont stress in US (bij nul heersen er normale financiële omstandigheden

op markten). De ECB-indicator (rechts) toont hetzelfde beeld

• DNB: “Our results show that financial stress is hard to predict” (Forecasting Financial Stress april 2011)

26

Asset-mixEen verkenning

Allocatie: afwijken binnen categorieen• Deze modelportefeuille voor een NL

pensioenfonds zoekt extra-rendement door aan actieve regio-weging voor aandelen, meer kredietrisico en alternatives

• Dat zou naar verwachting 70 bps opleveren.

Bron: Blackrock

28

Meer rendement bij hetzelfde risico?• De return-portefeuille zou een hoger rendement kunnen halen door meer op

aantrekkelijk gewaardeerde beleggingen te sturen (valuation in tabel)

29

Scherp kiezen en minder spreiding accepteren• Vergelijking van de allocaties laat zien dat

de grotere bijdrage uit waardering ontstaat door uitsluitend in aandelen te beleggen buiten de VS en in opkomende landen, markten met lagere K/W-verhoudingen

• Om het hogere risico dat zo ontstaat te compenseren wordt meer in (langlopend) staatspapier belegd.

Conclusie: alleen bij sterk geloof in aantrekkende waardering van aandelen (buiten de VS) is de mathematisch optimale mix een goede keuze.

• Anders blijkt een nadeel van deze aanpak:

allocatie-uitersten (“cornersolutions”)

30

Voorstel Beleggingsplan2017

• Het fonds heeft een ontoereikende financiële positie. Verbetering van de nominale balansverhoudingen zal in sterke mate afhankelijk zijn van stijgende rente.

• Het bijstortingsbeleid kan voorkomen dat de financiële positie van het fonds te zeer verslechtert.

• De vermogenssamenstelling past binnen de voorwaarden zowel voor matching als voor return.

Huidige (financiële) positie

Actuele w eging

per 31-10-

2016

herleide

weging ALM-studie minimum maximum

Matchingportefeuille

obligaties 34,3% 27%

bedrijfsobligaties 5,9% 12%

Returnportefeuille 100%

aandelen ontwikkelde landen 23,7% 40% 39% 37% 43%

aandelen laag risico 4,7% 8% 8% 6% 10%

aandelen opkomende landen 5,3% 9% 9% 8% 12%

hoogrentende bedrijfsobligaties 6,2% 10% 10% 10% 14%

obligaties opkomende landen 10,3% 17% 17% 14% 18%

indirect onroerend goed 6,9% 11% 11% 8% 12%

hedge funds 0,4% 1% 1%

liquiditeiten 2,3% 4% 4% 2% 4%

32

Verwachtingen en beleggingsbeleidVoorstel: Ga uit van het basisscenario. In dit scenario zijn de verwachtingen voor

het rendement voor de komende jaren gematigd.

Voorstel: Onderzoek de haalbaarheid van fondsdoelstellingen, omdat de ALM-studie uitgaat van hogere rendementen

Houdt rekening met hogere volatiliteit op financiële markten door onzekerheid over economische groei en aanpassing van monetair beleid.

Voorstel: Handhaaf het matching-beleid om 25% van het renterisico af te dekken. De rente-afdekking betreft de keuze van het fonds in het spanningsveld tussen het nakomen van nominale verplichtingen en de ambitie om te indexeren.

Voorstel: Handhaaf de return-portefeuille, deze past bij het basisscenario. De maximale weging in liquiditeiten past bij onzekere markten; maar deze kan gereduceerd worden, afhankelijk van te verwachten kasstromen.

33

Voorstel voor de asset-mix 2017

34

• Onderstaande tabel toont de streefportefeuille voor 2017 en bijbehorende bandbreedtes.

W egingen

streef-

weging

streefweging

return-

portefeuille minimum maximum

Rente- afdekking 25% 24% 26%

Matchingportefeuille

obligaties 27% **

bedrijfsobligaties 12% **

Returnportefeuille 100%

aandelen ontwikkelde landen 24% 40% 37% 43%

aandelen laag risico 5% 8% 6% 10%

aandelen opkomende landen 6% 10% 8% 12%

hoogrentende bedrijfsobligaties 7% 12% 10% 14%

obligaties opkomende landen 11% 18% 14% 18%

indirect onroerend goed 6% 10% 8% 12%

liquiditeiten 1% 2% 2% 4%

** de samenstelling van de matchingportefeuille is ondergeschikt aaan de vereiste rente-afdekking

Beleggingsrichtlijnen

Strategische weging Matching Portefeuille

36

Strategische weging Return Portefeuille

37

Benchmarks

38

Kosten

39

Kosten voor 2017 worden in lijn verwacht met 2016

Renteafdekking

40

• Renteafdekking vindt plaats door middel van AAA-staatsobligaties (50% Nederland en 50% Duitsland) en investment grade bedrijfsobligaties.

• Het besluit is om 25% van het renterisico van de verplichtingen af te dekken. De bandbreedtes hieromheen zijn 24% aan de onderkant en 26% aan de bovenkant. Mochten deze worden doorbroken zal het bestuur een besluit nemen de portefeuille, indien gewenst, aan te passen.

• Bovenstaande percentages gelden op basis van verdiscontering tegen de NL swapcurve en niet op basis van de Ultimate Forward Rate (UFR). Deze keuze is gemaakt omdat de obligaties op de NL swapcurve verhandelbaar zijn en de lange looptijden van de UFR alleen met swaps zijn te verkrijgen.

• Er wordt getracht om de vereiste rente-afdekking te bereiken met een zo evenwichtig mogelijke rente-afdekking over diverse looptijdsegmenten en tegelijkertijd een zo laag mogelijke omvang van deze beleggingen.

• Rapportage hierover geschiedt elke maand. Indien er sprake is bijzondere marktomstandigheden kan dit ook op frequentere basis gebeuren.

Risicomanagement

41

• Mismatchrisico: het strategisch beleid is erop gericht het risico van een te groot verschil in ontwikkeling van verplichtingen en vermogen te vermijden.

• Marktrisico: het fonds beheerst het risico van waarde- schommelingen door een evenwichtige verdeling van het vermogen.

• Renterisico: het fonds dekt een deel van het renterisico af om de dekkingsgraad minder gevoelig te maken voor veranderingen in de rente.

• Inflatierisico: het fonds houdt rekening met risico van onverwachte inflatie, maar de actuele financiële positie noopt tot beleggen in nominale obligaties.

• Valutarisico: van US Dollar beleggingen wordt in beginsel het meerdere boven 5% van het totale belegd vermogen afgedekt. Dit gebeurt op basis van quotation (notering van het beleggingsfonds). Hierdoor wordt niet voorzien in de mate van looktrough die wel in de DNB-rapportage wordt gebruikt.

• Liquiditeitsrisico en tegenpartijrisico: het fonds gebruikt alleen valutatermijntransacties. Het managen van tegenpartijrisico in de beleggingsfondsen geschiedt door de fondsmanager.

Risicobeheersing

42

• Pf ACN bewaakt risico’s door maandelijks een aantal kern- variabelen te berekenen.

• Financiële positie dekkingsgraad

• Mismatchrisico surplusrisk

• Marktrisico:

– de asset-mix versus bandbreedtes

– de kredietwaardigheid van de vastrentende beleggingen

– rendementen van beleggingen

– waarderingsniveaus

– spreads

• Renterisico afdekkingspercentage

• Risico actief beheer tracking error

Crisis

43

• Mochten financiële markten en/of het fonds in een crisis terecht komen dan wordt gehandeld in overeenstemming met het crisisplan.

• De kern van het crisisplan is dat de verantwoordelijke bestuurders na overleg met de beheerder vaststellen of er maatregelen moeten worden getroffen.

• Indien maatregelen nodig worden bevonden zal de procedure voor uitzonderlijke situaties zoals beschreven in het crisisplan worden gevolgd.

Rebalancing

44

• Rebalancing is gebaseerd op de volgende principes:

• een neutraal gewicht voor ieder van de liquide beleggings-categorieën en een eventuele overlay.

• de daaromheen gedefinieerde bandbreedtes.

• een maandelijks evaluatiemoment.

• De beheerder informeert het bestuur zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen een maand nade kwartaalrapportage, ingeval van constatering van een overschrijding van de bandbreedte(s) en adviseert over te ondernemen acties.

• Het is mogelijk dat een allocatie al wordt teruggebracht richting het neutrale gewicht voordat de bandbreedte wordt overschreden.

• Het is mogelijk expliciet te besluiten een overschrijding van bandbreedtes te laten voortduren.

Tracking error

45

• Actief beheer wordt bij de uitvoering van het beleggingsplan 2017 niet toegepast. Hierdoor zalde tracking error beter controleerbaar zijn.

• Het doel voor de tracking error is 0,5%. Hierover wordt per kwartaal gerapporteerd. Bijoverschrijding zal dit tijdens de kwartaalmeeting worden besproken en indien nodigaanpassingen worden doorgevoerd.

Administratie en rapportages

46

• De beheerder draagt zorg voor een volledige administratie van de beleggingsportefeuille en alle daarop betrekking hebbende transacties.

• De vermogensbeheerder rapporteert maandelijks schriftelijk aan het fonds in de vorm van een vastgestelde rapportage.

• Deze rapportage dient uiterlijk na veertien werkdagen in het bezit te zijn van het fonds

Disclaimer• De opstellers van deze rapportage kunnen niet aansprakelijk worden gehouden

voor schade van welke aard dan ook die het gevolg is van het gebruik van deze informatie. Aan de informatie kunnen dan ook geen rechten worden ontleend.

• Hoewel de gegevens die van derden zijn betrokken uit betrouwbare bron zijn verkregen kunnen AVM en Box niet voor de juistheid hiervan instaan. Dit geldt tevens voor de berekeningen die AVM op grond van deze informatie heeft aangeboden.

• De informatie die in deze presentatie wordt aangeboden is mede gebaseerd op marktgegevens van een bepaald moment en kan van tijd tot tijd veranderen.

• De berekeningen inzake de vastrentende partijenmatching van de beleggingen aan de verplichtingen zijn mede gebaseerd op gegevens die van derden zijn aangeleverd.

• Opinies en voorstellen dienen door de eigenaar van het vermogen getoetst te worden op passendheid m.b.t. de doelstelling van het belegd vermogen en aanvaardbare risico’s. Beleggingen dienen uitsluitend te geschieden als de risico’s die aan een belegging zijn verbonden worden begrepen. Niets in deze rapportage mag beschouwd worden als een aanbod of een uitnodiging van de zijde van de opstellers om op enigerlei wijze te handelen in effecten.

• De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De opstellers van deze rapportages zijn op geen enkele wijze aansprakelijk voor het koersverloop van beleggingen.

47