1

9januariom11u30:Nieuwjaarsdrinken‘slowdiscovery’vanhetvolledigheringerichtemuseum,nieuweaanwinsteneneenblik

achterdeschermenvanhetMSKGent.

VooreerstwilikinnaamvanhetheleMSK-teamgraagiedereenhetallerbestewensenvoor2018!Enomsamenhetjaarbruisendeninschoonheidintezetten,hoopikuvanhartetemogenverwelkomenopdinsdag9januarimetfeestelijkebubbelsenvooraltijdomhetmuseum

tebezoekeninaanwezigheidvandevoornaamsteactoren.

Beste kunstliefhebber,

Het Museum voor Schone Kunsten Gent heeft er een uitzonderlijk jaar op zitten. Na een jarenlange voorbereiding ontpopte het MSK zich dankzij de volledige herinstallatie van haar permanente collectie tot een volwaardig museum van internationaal niveau. Meer dan ooit werden linken gelegd tussen verleden en heden, met associaties en juxtaposities over de volledige collectie heen. In het nieuwe parcours ontdekken bezoekers meer dan 600 kunstwerken uit 7 eeuwen Europese geschiedenis, die in een verfrissende opstellingen in dialoog gaan met elkaar en met interventies door actuele kunstenaars.

Het MSK confronteert steeds opnieuw de beeldtaal van kunstwerken uit verschillende landen en periodes, en laat ze onderling en met de bezoekers in dialoog gaan. Want alles staat met elkaar in verbinding, en de existentiële vragen die we ons vandaag stellen verschillen weinig van deze uit vroeger tijden…

Ook met onze tijdelijke projecten, tentoonstellingen en publieksactiviteiten geven we nieuwe betekenissen aan de kunst en de uiting ervan. Zo brachten het MSK, FRAC Lorraine (Fr) en Fundació Antoni Tàpies (Es) in 2016 en 2017 meer dan 2000 deelnemers aan het Europese sociaal-artistieke project ‘Manufactories of Caring Space-Time’ voor het eerst in aanraking met kunst. Componiste An Pierlé ging de hele zomer lang in muzikale dialoog met de collectie, en de tentoonstelling ‘Ooggetuigen’ toonde hoe Spanjaard Francisco Goya en Iraanse Farideh Lashai 200 jaar na elkaar omgingen met censuur, repressie en hoop.

Het is onmogelijk om de vele projecten op te sommen, maar hou zeker de website in het oog voor alles wat we doen en nog van plan zijn. Met het nieuwe jaar voor de deur pakken we daarom maar al te graag nog eens uit met de vele must-sees die elke rechtschapen cultuurliefhebber absoluut gezien moet hebben in ons ‘Open Museum’.

Hartelijke groeten voor 2018, namens mezelf en het hele museumteam,

Catherine de Zegher CatherinedeZegher,directeurvanhetMSKGent

2

De10‘must-sees’vanhetMSKGENT

1.Tocome:MedardoRosso

10.03.2018–24.06.2018:MedardoRossoVoorheteerstinBelgiëwijdthetMSKGentindelentevan2018eenoverzichtstentoonstellingaandeItaliaansekunstenaarMedardoRosso(1858–1928),depioniervandemodernescultpuur.

Rossowasgeenbeeldhouwerindeklassiekebetekenisvanhetwoord,geenkunstenaardieinsteenhouwt,maareenboetseerderindezachtekleienwas.Hijverwerktenietalleenuniverseleideeënalsverwaarlozingenhulpeloosheid,armoedeenonschuld;Rossotrachttetevenshetvluchtigemomenttecapterenenditmomentvanverwonderingmetzijnpubliektedelen.Rossodramatiseerdehetmomentniet,maarcapteerdehet,verlengdehetenontdeedhetlangzamerhandvanzijnmateriëleomgeving.Inzijnbeeldenwildehijdedynamiekendeintensiteitvanhetlevenzelfleggen.Bepaaldezijdenvanhetbeeldwerktehijuit,andereniet,zodathijdekijkerinzijnwaarnemingleidt.

VoordeopstellingvanzijnwerkgaanweuitvandeconceptendieRossoontwikkelde:zijnstrijdmethetmedium,zijnovertuigingdatlichtdeessentieis,zijnaanvoelenvandeomgeving,zijnovertuigingdatruimteessentieelis,dewaardediehijhechtteaanhetgezichtspunt,enzijninteressevoorhetbeeldenzijnlumineuzekwaliteiten.IndetentoonstellingfocussenweophetwonderlijkeprocesvanRosso’swerk,viazijnbeeldenentekeningen,maartevensviazijnfoto’swaarinhijzijneinddoelbereikte,namelijkdedematerialisatievandevorm,doordevormentelatenvervagenenopgaaninderuimte.

CuratorGloriaMaure

DownloadlinkHRpersbeeldMedardoRossohttps://we.tl/xwcsaOLR4m

PersinformatieMSKGerrieSoetaertPress&CommunicationGerrie.soetaert@skynet.beTel.+32(0)475479869Beeldmateriaal:indienlinksnietmeteenopenen:copy/pasteinbrowserhttps://www.mskgent.be

3

2.GetaBratescu,nogtot14januariinhetMSK

Het oeuvre van de Roemeense kunstenares Geta Brătescu (°1926) omvat sinds de jaren 1960 bijzonderuiteenlopendewerken,gaandevantekeningenentextielcollagestotprint,performance,filmeninstallatie.Eenrode draad doorheen deze veelzijdige kunstpraktijk is de rol van Brătescu’s atelier als een plaats waar zezichzelfherdefinieertenvragensteltrondidentiteitendematerialisatie.DoorhaarinteresseinliterairefigurenzoalsAesopus,Faust enMedea roept zedaarbijookvragenop rondethiek, vrouwelijkheidenmoederschap.OnderhettotalitaireregimevanNicolaeCeauşescuwashetateliervoordekunstenaresbovendieneenveiligemaargemarginaliseerderuimte,waarzehaarkunsttemiddenvanhetdagelijkselevenmaakteenbeleefde.

Brătescu’s internationale erkenning groeide vooral tijdens de laatste jaren, dankzij deelname aangroepstentoonstellingen zoalsdeBiënnale van Istanbul (2010), LaTriennaledeParis (2012) endeBiënnalevanVenetië(2013en2017).Haarkunstwerdrecentopgenomeninmeerderegerenommeerdeinternationalecollecties. Toch is de tentoonstelling in Gent pas de vierde grote tentoonstelling van haar werk buitenRoemenië,endeeersteinBelgië.

DezetentoonstellingwerdgeorganiseerdinnauwesamenwerkingmetCamdenArtsCentre,Londen.

DownloadlinkGetaBratescupersbeeldinHRhttps://we.tl/79Yhf1hsZz

4

3.HetTekenkabinet:zorgvoorhetkwetsbare/9werkenvanLeonSpilliaert

In 2016 opende het MSK in het hart van het museum het Tekenkabinet: een reeks zalen waar haarindrukwekkende, maar kwetsbare collectie werken op papier en kostbare boeken een permanente plaatstoegewezenkreeg.Het kabinet is een ruimte voorwisselende presentaties, aangezien kunst op papier niet voor lange tijdmagblootstaan aan het licht. Dit najaar ligt de focus op het symbolisme, dat in de museumverzameling vooralvertegenwoordigdisdoorbelangrijkewerkenoppapiervanondermeerFernandKhnopffenLéonSpilliaert.Daarnaast worden aan de hand van schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen en schetsboeken diverseaspectenbelichtvandekunstenaarspraktijkinhetatelier.HierstaathetwerkvanVictorServranckxcentraal.Dezepresentatiesluitnaadloosaanbijdetentoonstelling‘GetaBratescu:Eenateliervoorjezelf’,dienogtot14januari2018derelatietussendekunstenaresenhaarateliercentraalstelt.BovendientoonthetMSKinéénvandezaaltjesvanhetTekenkabinetelfwerkenvanLéonSpilliaert.Doordatzeoppapierwerdengemaakt,kunnendezeprachtigestukkenslechtstijdelijkgetoondwordenaanhetpubliek.Te langdurigepresentatie zou immers risicoopleverenaan lichtschade.Na14.01gaanzevoorminstenseenjaarterughetdepotin.Misdekansnietomzeinhetmuseumtekomenbewonderen.

DownloadlinkpersbeeldSpilliaerthttps://we.tl/6Vk0NiRjrr

5

4.Nieuweaanwinst:AugusteRodin,Smart,ca.1903-1904

HetMSK heeft een reeks recente aanwinsten op zaal gebracht. Daarbij ook een bijzonder gips van AugusteRodin.DebandtussenRodin,destadenhetmuseumgaatalmeerdaneeneeuwterug,endezemeestrecenteaankoopiseenmooieverrijkingvanhetGentsecollectieéneenpassendvoortzettenvaneenoudetraditie.RodinsbandmetBelgiëAuguste Rodin, zonder twijfel de meest bekende beeldhouwkunstenaar van de voorbije 150 jaar, had eenbijzonderebandmetBelgië.DeFransekunstenaarbouwdeereennetwerkvanhechtevriendenuit inBelgië.Zijn werk werd gefêteerd in progressieve kringen als Les Vingt en bekroond op de officiële salons.OokmetGenthadRodin eenbijzondereband. In1880ontvinghij er ophet kunstsalon zijn eerste en enigegoudenmedaille,eenfeitdatdekunstenaarnooitisvergeten.MeerdaneeneeuwlatersluitdeaanwinstvanSmartuitdeoudeverzamelingvanschrijverenkunstcriticusEmileVerhaerenperfectaanbijdetoenmaligeGentseinteressevoorRodin,dieeropgerichtwasdebijzonderebandtussenRodinenBelgiëtebewaren.‘Smart’:uitprivécollectienaarhetMSKMidden1915schonkAugusteRodinhetbeeldaanEmileVerhaeren.Dedirecteaanleidingdaarvoorwaseenvoorleessessie waar Rodin met Verhaerens oorlogsgedichten had kennisgemaakt. Marthe Verhaeren, deweduwevandein1916overledenschrijver,schonkhetbeeldaanAndréFontainas,dieeenhechtevriendwasgeweestvanVerhaeren.NahetoverlijdenvanFontainasin1948bleefhetbeeldinfamiliaalbezit.Naaraanleidingvandetentoonstelling ‘VerhaerenVerbeeld’,diehetMSKinhetnajaarvan2016bracht,namhetmuseumhetbeeldhouwwerkinbruikleen.DeVriendenvanhetMuseumhetbijzonderebeeldaansluitendverwerven,ensindsoktoberishettebewonderennaastdeandereRodinsindecollectie.Smart is eenmooi voorbeeld van de zgn. découpage-techniek vanRodin, een techniek die Rodin regelmatiggebruikte door elementen uit grotere beeldengroepen te isoleren en afzonderlijk uit te werken. Debeeldhouwer hernam de kop onder meer in de Hellepoort (ca. 1880-1890), in Fugit Amor (ca. 1885), enUgolino(tussen1882en1906)

6

5.HetlegaatvanJozefenFernandDeBlieck:nieuwewerkenvoorheteerstgetoond!

ValeriusDeSaedeleer,WinterlandschapinWales,ca.1914-1918

Met het exceptionele legaat van Jozef en Fernand De Blieck hangen er momenteel vijfentwintig zeldzameschilderijenenbeeldhouwwerkenvanvoornamelijkkunstenaarsactiefinSint-Martens-LatemendeLeiestreekinhetMSK.DaarbijzittenklinkendenamenalsEmileClaus,ValeriusDeSaedeleer,GeorgeMinne,AlbijnVandenAbeeleenGustaveVandeWoestyne.Hetzijnstukvoorstukonbekendetopwerkendiedeafgelopen50jaarin de beslotenheid van twee privéverzamelingen doorbrachten. Een onschatbare aanvulling voor dekerncollectievanhetGentsemuseum!Het legaat versterkt het reeds aanwezige ensemble van kunstwerken uit deze periode en illustreert deaantrekkingskrachtvanhetmuseumalskenniscentrumvanBelgischekunstomstreeks1900.

TweebijzondereverzamelingenDekunstwerkenbrachtendeafgelopen50jaarindebeslotenheidvantweeprivéverzamelingendoor.ZewerdenpererfenisovergelatenaanhetMSK,dataleensterketraditieheeftindekunstvandeLeiestreek.Hetgenereuzegebaarbrengtnietalleenlangvergeten,maarschitterendekunstwerkenopnieuwonderdeaandacht.HetlegaatversterkttevenshetreedsaanwezigeensemblevankunstwerkenuitdezeperiodeenillustreertdeaantrekkingskrachtvanhetmuseumalskenniscentrumvanBelgischekunstomstreeks1900.

NauwebandenmetdelokalekunstenaarsEengrootdeelvanhetlegaatisafkomstiguitdeverzamelingvanJosephDeBlieck(1866-1927),eenAalstersebrouwer,liberalepoliticus,mecenasenkunstverzamelaar.DeBlieckwasnauwbevriendmetValeriusDeSaedeleer(1867-1941)enGeorgeMinne(1866-1941),endatverklaarthetgroteaantalwerkenvanheninhetlegaat.MaardaarnaastbevathetookschilderijenvanEmileClaus(1849-1924),AlbijnVandenAbeele(1835-1918)enGustaveVandeWoestyne(1881-1947),diestukvoorstukwaardevolleverwervingenvoordemuseumcollectiezijn.Hieronderbekijkenweeenaantaltoppersinmeerdetail.

BijzonderaandeelValeriusDeSaedeleerInhetlegaatspringthetaandeelDeSaedeleerinhetoog:nietminderdan11schilderijen.Vaakgaathetomwerkendietotnogtoeenkelviazwart-witafbeeldingenbekendwaren...AbsolutehoofdwerkenzijnEindevaneenmooiedag(1905),Pachthoeveindesneeuw(1907),WinterlandschapinWales(ca.1916)enKleindorponderdesneeuw(1933).

7

MetdereedsindemuseumcollectieaanwezigewerkenvanDeSaedeleerkanhetMSKviahetlegaatdeevolutievandekunstenaaropdevoetvolgen,gaandevanzijnperiodeinSint-Martens-LatemenTiegemvoordeEersteWereldoorlog,enWalestijdensdeoorlog,totEtikhovewaardekunstenaarvanaf1921totzijndoodverblijft.ZijnvriendDeBlieckwoondeongeveertwintigkilometerverderopinGeraardsbergen,dwarsdoordeVlaamseArdennen.

BeeldhouwwerkdoorGeorgeMinneNaastDeSaedeleerisookMinnegoedvertegenwoordigdinhetlegaat.HoewelhetMSKGentreedsdemeestuitgebreidemusealecollectievanbeeldhouwwerkenentekeningenvanMinneinbezithad,vormthetlegaatookhiereenprachtigeaanwinst.Zowordthetnumogelijkomvanbepaaldebeeldenverschillendeversiestetoneninverschillendematerialen,gaandevanbronsenhout,totmarmerengraniet.OpdiemanierkunnenweMinnesmaniervanwerkenendeverwerkingvanéénvoorstellingindiversemediaaanschouwelijkmaken.

GustaveVandeWoestyne,Deeske,1902

GustaveVandeWoestyneTotslotverdienteenklein,maarexquisschilderijvanGustaveVandeWoestynedeaandacht.KortnazijnaankomstinSint-Martens-LatemschilderdedejongekunstenaareenportrettenvoetenuitvanDeeske(1902).Voordekunstenaarwerddezeeenvoudigepachternaderhandéénvanzijnfavorietemodellendieintalvanschilderijenalseentypebeeldterugkeert.

Downloadlinkpersbeeld‘Smart’vanAugusteRodinenlegaatDeBlieckhttps://we.tl/ZPsamiDYzt

8

6.DevastemuseumcollectieHerontdekt

Voor de herinrichting van haar volledige vaste collectie kiest het museum voor relatie, associatie, enjuxtapositievanwerkenuithetverledenenhetheden.Inkunstmiddensspreektmenvaneentranshistorischeaanpak,maarditverondersteltdaternogsteedscategorieënengrenzenzijn,terwijlhetMSKervanuitgaatdater een zekere continuïteit en connectie bestaat tussen kunstwerken uit verschillende periodes, diecommunicerenmetelkaarenmetdebezoekers.Metditsoortvandialogenbewijsthetmuseumhoeallesmetelkaar inverbindingstaat,hoeideeënbewegendoorheen de eeuwen en hoe de kunst steeds nieuwe betekenissen krijgt in een wereld in constanteverandering.Ditkomttotuitingzowelindemiddeleeuwsezalenalsinde19e-eeuwsesalonzalenmetBelgischeenEuropesekunst,ofnog,indezaalmetportrettenvande16detotde20steeeuw,alsstillegetuigenoverhoeverschillendegeneraties zichzelf in beeld lieten brengen. Zo wordt de verwantschap aangegeven tussen kunst uitverschillende periodes en wordt de ontwikkeling van de beeldtaal sinds de middeleeuwen geaccentueerd.Immersonzeexistentiëlevragenwarenvroegernietzoveelandersdanvandaag…

Downloadlinkinstallatiebeeldenherinrichtingvastecollectiehttps://we.tl/Wch4wvKP4L

9

BelgischeeninternationaletopwerkenAnderehoogtepuntenenpubliekslievelingenzijngewijdaandekunstuitSint-Martens-LatemendeLeiestreek,het Belgische en Duitse expressionisme, de abstracte kunst van de jaren 1920 en het surrealisme. DitkwaliteitsvolleoverzichtvanBelgischeeninternationalekunstuitdezeperiodetoonteenmoderniteitdienogteweinig bekendheid geniet bij het brede publiek.Omdat deGentse collectie ook internationaal geroemd isvoorhaartopwerkenvanBelgischekunstenaarskrijgenJamesEnsor,ThéoVanRysselbergheenGeorgeMinneelkeenmonografischeruimte.DezekunstenaarsvormenmeehetgezichtvandeGentsemuseumverzamelingenblijvenookindetoekomstonderwerpvanverderestudie.

DavidHammons,Springfield(VS)1943,ChasingtheBlueTrain,1989-1991Gent,(S.M.A.K.),TijdelijkebruikleenTijdelijkebruiklenenvullendeeigencollectieaanMusealeenprivatepartnersuitbinnen-enbuitenlandwerktenmeeaandeherinrichtingomdeGentsecollectieteversterken,zeineeninternationalecontextteplaatsenénernieuweverhalenaantoetevoegen.MetnamemusealeeninstitutionelepartnerswaaronderBelfius,hetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpen,deKoninklijkeMuseavoorSchoneKunstenvanBelgië,hetSTAMGentendeStedelijkeMuseavanBruggeenKortrijk.Tegelijktrekthetmuseumactiefcollectiestukkenaanuitbinnen-enbuitenlandseprivéverzamelingen,ondermeerde schilderijenDe rokervanConstantPermekeenDemelancholische viswijvenvan JamesEnsor.Ook inde toekomstblijft hetMSKGent inzettenopde goede relatiemetpartnermusea enverzamelaars, alsforumvoorkunstvangisterenenvandaag.

10

7.HedendaagsekunstinhetMSK

LucTuymans,TheArena,2017LucTuymansschildertzijneerstefrescoopdemuseummurenvanGentNameer dan twintig jaar keertLucTuymans (Mortsel, 1958) terug naar hetMuseumvan SchoneKunstenGent. In 1990 maakte hij in De Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, waarvan detentoonstellingsruimtezichindekeldersvanhethuidigeMSKbevond,zijneerstebelangrijketentoonstellingineenpublieke instelling.Eendebuutwaarbijhijhetuitgangspuntvanzijn schilderkunstigeoeuvre, zowelwatbetreftdethematiekalsdeuitvoeringervan,reedshaarscherphadafgelijnd.

Hetwerk van Luc Tuymans gaat over hetwaarheidsgehalte van beelden. Een onderzoek dat hij als schildervoert in relatie tot fotografie en film, waarvan hij formele kenmerken als monochromie, cadrage, close-up,onscherpte, montage en sequenties in zijn schilderijen overneemt. De vragen die hij hierbij stelt houdenverband met de relatie tussen het beeld en de herinnering of tussen het fotografisch document en dehistorischegebeurtenis.Opzoeknaar(derelativiteitvan)dewaarheidbehandelthijhistorischethema’salsdeHolocaust,hetBelgischekoloniaalverledenenhetVlaamsnationalisme.

In 1994 realiseerde hij in de bovenzalen van het museum, die toen behoorden tot het Museum voorHedendaagseKunstvoordetentoonstelling ‘This istheShowandtheshowisManyThings’eenwerkinsitu.Maar deze keer maakt hij voor het eerst gebruik van de fresco techniek om rechtstreeks op de muur teschilderen.HierdoorontstaateenhechterelatietussenhethedendaagskaraktervanzijnschilderkunstenhetklassiekeideevanhetMuseumvoorSchoneKunstenenzijnverzameling.

11

TheArena:eenwerkmetgeschiedenisVoorditfrescogrijptTuymansterugnaarTheArena,eenwerkuit1978.Centraalinbeeldstaateenmoeilijkteonderscheidentheatralescènediebestaatuiteenvaagbeschilderdeachtergrondeneenfotocollagevanonherkenbarefiguren.Linksinbeeldzienweeensilhouetdatnaarhetbeeldkijktalsnaareenprojectie.

NazijnkunstopleidingstudeerdeLucTuymansindejaren1982-1985kunstgeschiedenis.Indezeperiodeexperimenteerdehijuitsluitendmetfilm.VanTheArenamaaktehijtoeneendiorama,dathijgebruiktevoorhetrealiserenvaneenfilminsuper8.In2014werdenstillsuitdezefilmgebruiktvoorheteensequentievanzesgrootschaligeschilderijen.Dezegebruiktehijnualsbasisvoordefresco.CinematografieinkalkOmhetcinematografischeeffectnogteversterken,koosTuymansvoorzijnfrescoinhetmuseumeenlangeconvexewandeneenkopseeindmuur.Hierdoorontstaatdeillusiedatdebeeldenincinemascopeaanonsvoorbijtrekken.Indedriefresco’szienwedezelfdescenevanuiteenverschillendstandpunt.

Desterkelicht-donkercontrasten,dieoorspronkelijkhetresultaatwarenvandespotdieopdecameragemonteerdwas,verwijzenhiernaarhetdramatischelichtuitdezwarteschilderijenvanFranciscoGoya.Dedubbelebetekenisvandetitel-eenarenaiszoweleenstrijdperkalseentoneelscène-benadruktdeambigueplaatsvandetoeschouwer,eenpositiedieafhankelijkisvanhetverlangendatzijnkijkenanimeert.

Eenfresco?Eenfrescoiseenmuurschilderingdieopeenverse(afresco)ennognattepleisterlaaggeschilderdwordt.Decentimetersdikkelaagwordtopdenaaktebaksteenaangebracht.Dezemoetstabiel,droogenvrijvanopstijgendvochtzijnengedurendegeruimetijdaandeluchtzijnblootgesteld.Demuurmoetverschillendemalenwordennatgemaaktomeengoedebindingmethetfrescoteverzekeren.

Inde15deeeuwwerddetekeningdoormiddelvaneenkartonmeteengraveernaaldingegrift.Vandaaggebeurtditdoorprojectie.Terwijlhetpleisterwerkdroogt,wordendepigmentengeabsorbeerd.Hetschilderenmoetsnelgebeuren,omdathetpleisterwerkinééndagdroogt.Naarmatedepleisterlaagindroogt,wordendekleurenlichter.

12

Interieurvan'HetSigarenkistje',metdekunstenaar

PatrickVanCaeckenbergh,KunstenaarschenkzijnlevenswerkaanhetMSKVanuit zijn achtertuin in de landelijke Vlaamse Ardennen regeertPatrick Van Caeckenbergh (Aalst, 1960)overdewereld.Met'DePantoloog(dankeschön)'brengthijfragmentenuitdiefantasierijkewereldbinneninhet MSK, waar ze als een ‘Wunderkammer’ de wereld van de Gouden Eeuw aanvullen. Hij schenkt zijnwerkkamer,verpaktalseenreuzengrootsigarenkistje,aanhetMSKenbrengt tegelijkeenhele reeksanderedroomcreaties langdurig naar Gent. Samen vertellen ze het verhaal van de man die alles liefheeft, en zijnpogingenomdewereldtevatteninwonderkamers,verhalenentaxonomieën.Ombijwegtedromen…

Onder de titel ‘Konterfeitsels’ maakt Patrick Van Caeckenbergh in de verzameling Noord-Nederlandseschilderkunst uit de Gouden Eeuw een installatie met een keuze uit eigen werk. Hierbij heeft hij vooralbelangstellingvoordemanierwaaropdewereldinde17deeeuwgroterwerdendekunstgedifferentieerderenhoehetrariteitenkabinetinafwachtingvandeencyclopediehetholistischprincipevandewerkelijkheidopeeneigenzinnigemanierwistaftebeelden.

ReedszijnhelelevenlangisPatrickVanCaeckenberghbezigdewereldteordenen.Hijverzameltenklasseert,inventariseert en legt verbanden, tussen taxonomie en genealogie, cartografie en kosmologie. Voor zichzelfcreëerdehijeencurieuzewerelddiehijalseenverwonderdeontdekkingsreizigerverkentenvooronsinkaartbrengt.

Maaraangezienzijnverbeeldingskrachtgroterisdandewerkelijkheidcreëertzijnfataleordeningsdrangmeerchaosdanorde.Watvanuitderatiologischlijkt,wordtvanuithetstandpuntvandespijsverteringabsurd,enbijmomentensurreëelenzelfshilarisch.

TergelegenheidvandenieuwecollectiepresentatieheeftPatrickVanCaeckenberghaanhetmuseumeenvanzijn belangrijkstewerken geschonken. ‘Het sigarenkistje’ is zijn studiolo of dewerkruimte van de denkendekunstenaar. Samenmet zijn volledige inhoud,waaronder zijn bibliotheek, zijn bed en zijnwerktafel, zal hetvanafoktoberinhetmuseumeenpermanenteplaatskrijgen.

*Pantologie:dewetenschapvanhetgeheel,Pantoloog:Hijdieallesliefheeft.

13

RiaVerhaeghe:VerticalsReedsmeerdandertigjaarverzameltRiaVerhaeghe(Roeselare,1950)foto’suitkrantenentijdschriftendiezevolgenseigenprincipesordentencatalogiseertomernieuwebeeldenuit tedistilleren.Haarpersoonlijkebeeldbank–deProvisoria – bestaatuit een25.000 foto’sdiewerdenuitgeknipt, bewerkt en gebundeld.Eenvijfdevanhaararchief isdigitaal toegankelijkviaeen trefwoord (Beauty,Chaos, Icarus, Icon,Traces,…), eenkleur en een datum. Tussen deze beelden, die afkomstig zijn uit de persoonlijke leefwereld van anoniemeindividuenofverbandhoudenmethistorischegebeurtenissen, legtzeassociatieveverbandendiedegrenzenvandeconventionelecategorieënveroverschrijden.

Indeverzamelinglaatmiddeleeuwseschilder-enbeeldhouwkunstvanhetMSKtoontRiaVerhaegheeenreekskleinepaneeltjesdiegebaseerdzijnopfoto’sdieinhaararchiefverzameldzijnonderdehoofdingVerticals.Aandebasisvandezewerkenliggenfoto’svandodelichamendieonderverdeeldzijnindriesubcategorieën:SingleVertical,MassVerticalenChildVertical.Doordezebeeldenvanuithunoorspronkelijkhorizontaalgezichtspuntsystematischrechtoptezettenkrijgenzeeennieuwebetekenis.

Wegens hun houten drager en het gebruik van bladgoud doen deVerticals denken aanRussische iconen enschilderijenvandeVlaamsePrimitieven.Maar inhoudelijkkanhetherpositionerenvaneen liggendnaareenstaandbeeld ook gelezenworden als een vormvan reanimatie of ‘heropstanding’.De interne dynamiek vanverdwijnenenverschijnenwordtinhetwerkvanRiaVerhaegheaangedrevendooreencontinuebewegingvanhetnegatievenaarhetpositieve,vanhetpassievenaarhetactieve,vanhetesthetischenaarhetethische.

MSKDownloadlinkpersbeeldenTuymans,VanCaeckenbergh,Verhaeghehttps://we.tl/jEBoD8QbLc

14

8.RussischekunstinGent

ExterAlexandra-A.Exter

EentreffendstaaltjeRussischmodernismeinhetMSKGent

HetMSKGentheropendezijnvastecollectievoorhetpubliek,innieuwingerichtezalen.NadeherinrichtingzijnnuookmoderneRussischekunstenaarsvertegenwoordigdmetschilderijendiehetMSKlangduriginbruikleenkreegvandeDielegemstichting.Determ‘Russischeavant-garde’werdbedachtindejaren'60toendewestersewerelddezevroegtwintigste-eeuwsebewegingherontdekte.DewerkenvandeRussischeavant-gardewarengecensureerddoorhetSovjetregimeenwerdengebanduitmuseaenzelfsvernietigd.

Integenstellingtotdeterm‘avant-garde’,dieeenoppervlakkigeideologischeconnotatieheeft,is‘modernisme’vanuitsemantischoogpuntbeteropzijnplaatsomdekunstuitdieperiodeteomschrijven.DeselectieinhetMSKGenttoontdereikwijdteenhistorischeontwikkelingvanhetRussischemodernisme.

Dewerkenbrengende creativiteit vangroteRussischekunstenaarsuithet eerstekwartvande20eeeuw inbeeld: Kazimir Malevich, Wassily Kandinsky, Alexandra Exter, Mikhail Larionov, Natalia Goncharova, PavelFilonov, Vladimir Tatlin, Lyubov Popova, Nadezhda Udaltsova, Olga Rozanova, El Lissitsky en AlexanderRodchenko.

Detentoongesteldekunstwerken illustrerendeevolutievantrendsenstijlen indietijd:vanneoprimitivismetotkubisme,futurismetotniet-objectievekunst,suprematismetotconstructivisme.

Hoeweldestijlperiodemaareenkortlevenbeschorenwas,ruwweg15à18jaarvanaf1908-1909,evolueerdendeartistieketrends,schildertechniekenenfilosofischeconceptenrazendsnel.In1914warenOlgaRozanovaenLyubov Popova fervente aanhangers van het cubofuturisme. Tegen 1917 was Rozanova overgestapt opsuprematismeenin1918legdePopovazichtoeophaararchitectonischeschilderijen.DoordezewerkennaastelkaarteplaatsenblijktduidelijkhoediepenspiritueeldeartistiekezoektochtvanhetRussischemodernismewas.

15

In chronologische volgorde focust het eerste deel op twee meesterwerken – Natalia Goncharova’s DeevangelistenenMikhailLarionovsRussischeVenus–diegecreëerdzijneinddejaren1910.BijdeselectievandewerkenhieldmenerrekeningmeedatLarionov,Goncharova,MalevichenExter,hoewelzealschilderden in1904–1905, pas hun persoonlijke stijl definieerden in1908–1909, nadat ze zich vrijmaakten van Cézanne,Gauguin, Van Gogh, Seurat ... In1909–1911 werkte Goncharova aan een belangrijke reeks religieuzeschilderijen in Byzantijnse en neo-Russische stijl. De evangelisten is een prachtige parel van Russischmodernisme omdat het werk zowel nationale tradities als Europese trends belichaamt. De Russische kerkverboodomsymbolenvandeevangelistenweer tegevenzondermenselijke figurenzoalsopde fresco'svanVasnetsov indeSint-Vladimirkathedraal inKiev.Goncharovaverbrakdie traditieengafDeevangelistenvoorheteerst indeRussischekunstweeropsymbolischewijze.DeRussischeVenuswordterkendalseenvandemooisteprimitivistischewerkenvanLarionovdietotdeconceptueelsteRussischemodernistenbehoorde.HijgingopzoeknaarabsoluteoriginaliteitinzijnbeeldtaalendistantieerdezichvandeFransekunst.

Deschilderijenindecollectietonendeoverduidelijkeinvloedvanhetkubisme,futurismeenandereEuropesestijlen.InveelgevallenzijnzeeenspecifiekeinterpretatievaneenEuropeespicturaalidee.Inhetbeginvande20eeeuw werden kubisme en futurisme bijvoorbeeld beschouwd als tegenstrijdige concepten, zowel inartistiekealsinideologischezin.InRuslandbrachtdeversmeltingvanbeidetrendsechterhetcubofuturismevoort,met typischewerkenalsDehouthakker vanMalevich,Koffie vanPopovaenKubistische vrouwenfiguurvanUdaltsova.AlexandraExterverbleefvaak inParijsna1907enwasvertrouwdmethetwerkvanPicasso,Matisse, Léger en Delaunay. Exter verstuurde als eerste beelden van kubistische schilderijen naar Rusland.ToenzeeenromancehadmetArdengoSofficiontmoettezeGinoSeverini,GiacomoBallaenandereItaliaansefuturisten. In1913 schilderde zeFirenze in Italië, op hetzelfdemomentwaarop Soffici zijn Synthese van hetuitzichtopPratomaakte.Hetschilderij isverlorengegaan,maar foto's tonenhoebeidekunstenaarsdezelfdeartistieke zoektocht doormaakten.Het jaar daarna schildert ze opnieuw eenFirenze in Rusland. DeFirenze-schilderijen uit 1913 en 1914 waren allebei te zien op de tentoonstelling TramwayV die plaatsvond inPetrogradinmaart1915.Deversieuit1914behoordeooittoeaanGeorgeKostakis,maarisnuopgenomenindecollectievandeTretyakovGallery.

VladimirTatlinwordtvertegenwoordigddooreenwerkuitdebefaamdereeksNaaktendiehijmaaktein1914.Enkele maanden later creëerde hij zijn eerste contrareliëfs die het nieuwe constructivistische tijdperkinluidden. Nog een meesterwerk is Alexander Rodchenko’sConstructivistische compositie. Zwart opzwart.In1919 maakte hij de reeks constructivistische schilderijen ‘Zwart op zwart’ als reactie op desuprematistische reeks ‘Wit op wit’ van zijn rivaal Kazimir Malevich. Pavel Filonov is de oprichter van deanalytischekunst en eenvande grootsteRussische schilders.Tochbleef hij vrijwel onbekend inhetwestenomdatzijnwerkenniet inEuropeseofAmerikaansemuseahangen.SupreemgeeftdespiritueleaspiratiesenuniekebeeldtaalweervanFilonovswerkenlegtdelinknaarpoëzieenfilosofie.HijiseenvoortrekkervanhetRussischemodernisme.

VanWassily Kandinsky zijn er drie werken te zien: Beiers landschap (1909) gemaakt toen Kandinsky deeluitmaaktevanDerBlaueReiter(deblauweruiter),eenDuitseexpressionistischegroep;eenabstractschilderijvan1913–1914;enhetmeesterlijkeImpressie(1917).

KazimirMalevichisprominentaanwezigmethetcubofuturistischeschilderijDehouthakkeruit1912,meteensuprematistischecompositieuitdevroegejaren'20enmettweevoordienonbekendewerkendievoorwerpenuithetboerenleventonen–eenspinrokuitdeVologdaregioeneenkoopwarenmand–enwaaringeometrischsuprematisme en figuratief postsuprematisme samengevat worden. Deze combinatie van een conceptueelvocabularium en uit het leven gegrepen onderwerpen illustreert de plastische expressie in het Russischemodernismemooi.

MSKDownloadlinkpersbeeldenDieleghemCollectiehttps://we.tl/WFxAvi5vpJ

16

9.HetLamGods:restauratieinhetMSK

Sinds2012wordendepanelenvanhetLamGodsgerestaureerdinhetMSK.Ondankshetpubliekekaraktervanderestauratie,waarbijdebezoekersderestaurateursachtereenglazenwandinhetmuseumaanhetwerkkunnenzien,zijnderestaurateursnietpermanentinhetatelieraanwezig.Naasthetrestaurerenzelfdoenzeachterdeschermenookaanwetenschappelijkonderzoekwaarvanderesultatenachterafgepubliceerdworden.DeVlaamseOverheidheeftrecentgroenlichtgegevenvoordevoortzettingvandedoorgedrevenrestauratievanhetLamGodsvandegebroedersVanEyck.Ineeneerstefasewerdendepanelenenlijstenvanhetgeslotenaltaarstuktussen2012en2016gerestaureerd,waarbijdeoverschilderingenop70%vandeorigineleverflaagwerdenverwijderdendeéchteVanEyckzonaruimviereeuwenterugaanhetlichtkwam.

DedaaropvolgendestudiedoorhetrestauratieteamvanhetKIKvandepanelenvanhetgeopendealtaarstukhadaangetoonddatookhierruimeoverschilderingenaanwezigwarendiedeorigineleengoedbewaardeverflagenvanEyckbedekten.DeVlaamseOverheidgeeftnugroenlichtomookfases2en3,derestauratievanrespectievelijkhetondersteenbovensteregistervandebinnenpanelen,opdoorgedrevenwijzeuittevoerenendeorigineleverflaagvanVanEyckdusvolledigteontdoenvanoverschilderingen.

Fase2,derestauratievanhetondersteregistervandebinnenpanelenmetcentraalDeAanbiddingvanhetLamGods,moeteind2019voltooidzijnzodatdepanelentijdenshetVanEyckjaar2020opgesteldkunnenwordeninhetnieuwebezoekerscentrumindeSint-Baafskathedraal.Fase3,derestauratievanhetbovensteregistervandebinnenpanelen,gaatin2021vanstart.

Degerestaureerdepanelenvanhetgeslotenaltaarstukzijntezienophttp://closertovaneyck.kikirpa.beGesprekkenenrondleidingenMaandelijkskanmendeelnemenaanrondleidingenofingesprekgaanmetderestauratoren.IndeagendaopdesitevanhetMSKwordtaangegevenwanneerdezedoorgaan.

Derestaurateurswerkenachterglasvandinsdagt.e.m.vrijdag.Depanelenzijninhetweekendenopfeestdagenzoopgestelddatzezichtbaarzijnvoorhetpubliek.http://closertovaneyck.kikirpa.beHRibeeldfasetweeVanEyckvialinkhttps://we.tl/Wrc0WAaXFY

17

10.ParastouForouhar

WrittenRoom,2016,MuurschilderinginacrylverfNogtot31/122018indeinkomhalvahetMSKGentParastouForouharParastouForouhar,Teheran1962,WoontenwerktinOffenbach.ForouhargebruiktelettertekensuithetPerzischalfabetopeenmanierwaarbijzeherkenbaarzijn,maarinhunsamenstellinggeenbetekenisvollezinnenvormen.EenherkenbaarheiddiebijSyrischevluchtelingen,opbezoekinhetmuseum,heftigeemotiesLosmaakteomdatzeeentaalherkenden,zelfsalhaddiegeendirectebetekenis.AlhoewelhetwerkvandezeinDuitslandverblijvendeIraansekunstenaaropheteerstegezichtweinigmetoorlogenconflicttemakenheeft,ishettochnauwverbondenmethaareigengeschiedenisendatvanhaarland.Haarmoederwaseenactivisteenhaarvaderministerindeinterimregeringvan1979.Allebeizijnzein1998vermoordwegenshunopenlijkekritiekopdeschendingenvandemensenrechtendoordeIslamitischeRepubliek.Maaralsimmigrantheeftzehetvooraloverhetverliesvanhaarmoedertaal,hetFarsi,dieenkelinhaarherinneringverderleeft.OndankshaarkritischehoudingtegenoverdeIraanseregeringenhetmoslimfundamentalisme,behandeltzeinhaarwerkuniverselethema’salsontheemding,genderenculturelediversiteit.MethaarWrittenRoomswilzevooraldetoeschouweraanmoedigennatedenkenoverderelatietussentaalenidentiteit.PersbeeldParastouForouharvialink:

https://we.tl/CRMumdYlIaPersinformatieMSKGerrieSoetaertPress&CommunicationGerrie.soetaert@skynet.beTel;+32(0)475479869Beeldmateriaal:indienlinksnietmeteenopenen:copy/pasteinbrowserhttps://www.mskgent.be

18