Begeleiden als kiezen binnen spanningsvelden Drs. M.L.A.(Marcel) Hoonhout.
-
Upload
joachim-brabander -
Category
Documents
-
view
226 -
download
1
Transcript of Begeleiden als kiezen binnen spanningsvelden Drs. M.L.A.(Marcel) Hoonhout.
begeleiden alskiezen
binnen spanningsvelden
Drs. M.L.A.(Marcel) Hoonhout
in deze workshop:
- uiteenzetting over begeleiden
- een paar filmfragmenten (dans)
- ‘gereedschap’ om te oefenen
focus van deze workshop: 'begeleider'
* begeleiden is werkwoord:
begeleiden is kiezen
* zicht krijgen op onze keuzes
* onderscheidingen als houvast
* oefenen
maak drietallen:
– Begeleider
– Klant met begeleidingsvraag
– Observator
Klant: 'probleem(pje)'verschil tussen nu en straks
wat je nu nog niet, maar straks wel …
– herkent
– weet/begrijpt
– anders voelt
– kan
– durft
constructivistisch uitgangspunt:
er bestaat niet iets als DE 'waarheid',
mensen creeëren hun eigen betekenis
'hoe je kijkt maakt wat je ziet ….'
'kijken' als waarnemen met alle zintuigen:
hoe je kijkt maakt wat je ziet ….
hoe je luistert maakt wat je hoort ….
hoe je er contact mee maakt kleurt wat je beroert ....
ONDERSCHEID tussen
HOE KIJK JE?
EN WAT ZIE JE DAN?( MIDDELS DIE MANIER VAN KIJKEN)
wat zie je…?
of ……………paard?
hoe je 'kijkt' ....
is niet eenvoudig op te sporen
hoe je waarneemt ....
waar je op let ….
hoe en wat je selecteert ....
welk accent dat je legt ....
wat er opgeroepen wordt ....
hoe je 'kijkt' ....
wat je tot voorgrond maakt
en wat je daarmee tegelijkertijd
tot achtergrond verklaart
..... maakt wat je 'ziet'
eenmaal op de voorgrond gezien … is het moeilijk weg te denken
twee manieren van rasteren
– stijf– soepel
hoe je 'kijkt' ....
HOE JE DENKT
HOE JE SAMENHANG MAAKT
..... maakt wat je 'ziet'
rasteren is onderscheiden:
– uit elkaar leggen
– in samenhang brengen
hoe je waarneemt ....wordt beїnvloed door je 'binnenwereld':
waar je mee bezig bent: 'CONCERN'
door je BEHOEFTE
door jouw BELANG
WAAR HET HART VOL VAN IS ......
hoe je waarneemt .... wordt beїnvloed door je
'ervaringsgeschiedenis':
WAAR JE OP HEBT LEREN LETTEN
'signalen' die je hebt leren herkennen
Barnett Newman – who is afraid of red, yellow and blue
het kijken naar het schilderij op de voorgrond
hoe je waarneemt ....
wordt beїnvloed door je 'buitenwereld'
OMGEVING ALS 'TIJDGEEST'
WAT IS VOOR JOU EN VOOR DIE TIJD 'NORMAAL'
MET DE KENNIS VAN NU ....
graffity
hoe je waarneemt ....
wordt beїnvloed door GROEPEN
'ZWERMEN' WAAR WE DEEL VAN UITMAKEN
betekenisgeving wordt
ook sociaal 'geconstrueerd'
'SOCIAL FABRICS'
actor – context(en)
• individu/actor - context
* binnenwereld - buitenwereld
* individueel – organisatiebelang –
beroepsbelang
* privé, werk, beroep
iedereen heeft zijn eigen 'raster'
REFERENTIEKADER
BEGRIPPEN EN ONDERSCHEIDINGEN
BEELDEN
GEVOELSLADINGEN
WAARMEE HIJ/ZIJ
AAN ERVARINGEN BETEKENIS GEEFT
hoe je kijkt maakt wat je ziet …
hoe je kijkt maakt wat je ziet …hoe je kijkt maakt wat je ziet …
…en min of meer
wat je doet en laat
hoe je waarneemt .... beïnvloedt
jouw kiezen en handelen
..... 'min of meer' .....
belang van reflecteren* eigen 'aandeel'* eigen betekenisgeving* eigen keuzes* eigen reacties
begeleiden is uitnodigen tot reflecteren
alleen aan de hand van een concrete situatie kun je onderzoeken hoe de klant naar zijn/haar situatie kijkt …
dus: begeleiding beginnen met een situatie/ervaringsmoment
je kunt je 'raster' niet contextloos onderzoeken
klant
met een vraag (probleem)
en een moment
(waarop die vraag aan de orde is)
reflecteren op 'moment':
– wat denk je
– wat voel je
– wat wil je en vind je belangrijk
– wat zei/deed je
– verbindingen
– onderscheidingen
– keuzes
– vooronderstel-lingen
begeleiden
zowel klant als begeleider
hebben elk hun eigen 'raster'
t.a.v. situatie
en t.a.v. het begeleiden
begeleiden:
de klant uitnodigen
diens eigen raster
te onderzoeken
begeleider
klant
situatie van de klant
ik zie ik zie
wat jij niet ziet
raster van de begeleider in beeld
begeleider
klant
situatie van de klant
klant
met een vraag
Klant vraagt om
* hulp bij 'hoe kijk ik' eigenlijk
* AANVULLENDE MANIER VAN KIJKEN
om zijn/haar probleem iets anders te zien
en misschien iets anders te kunnen doen
twee vormen van leren
leren van binnenuit = ervaringsleren:
leren op basis van reflecteren
ik en anderen onderscheiden
pion en bron onderzoeken
leren van buiten naar binnen:
middels feedback, informatie, instructie,
onderwijzen, advisering, boeken/video
Botero:
‘dansers’
een interactionele dans
hoe krijg je een ruimere kijk?
a. herkennen hoe je kijkt:- reflecteren
- van deelnemersperspectief (erin)
naar toeschouwersperspectief (erboven)
b. aan die kijk 'ontsnappen':- door 'meerperspectivisch kijken'
hoe krijg je een ruimere kijk?
1. van 'positie' wisselen:
–Ik-positie–Door de ogen van de ander–Camerapositie (helicopterview)
door de ogen van de ander
gevangenis vanuit buurtbewoner ontworpen
hoe krijg je een ruimere kijk?
2. van 'actor' naar 'context':– omgevingsinvloed en eisen– rollen en taken– verantwoordelijkheden
actor – context(en)
* individu/actor - context(en)
* binnenwereld - buitenwereld
* individueel - organisatie -
beroep - privé
actor – context(en)
* taak/verantwoordelijkheid
* team
* ondersteuningsvormen
* missie en beleid
* stijl van leidinggeven
hoe krijg je een ruimere kijk?
3. van 'emotie' veranderen:
– vier B's (bang, boos, blij, bedroefd)
– ga naar een ander 'vak'
emotie even bevriezen
hoe krijg je een ruimere kijk?
4. van 'denken' wisselen:
– logisch denken– lateraal denken
lateraal denken
creativiteit– als iets niet werkt hou er mee op
en doe wat anders
– verbind je probleem met spagetti
– stel honderd vragen
– iets anders doen: 'incubatietijd'
verbind je probleem met ...
verbind je probleem met ...
– waarnemen
– associeren
– aspecten van ....
– dan verbinden met probleem
bedenk tien nieuwe acties
'tussenliggende onmogelijkheid'
oogst
welk woord blijft hangen
welk beeld blijft op je netvlies
welke zin galmt nog na
dat borduren, calligraferen, opschijven of
ophangen als 'anker' voor verandering
hoe krijg je een ruimere kijk?
5. van 'taal' wisselen (1):
– woord-taal (woordwissel; nieuw woord)
– beeldtaal (van woord naar beeld)
beeldtaal, metaforen
5. van 'taal' wisselen (2):
– lijftaal (waarnemen van lichaamssignalen)
– kleurentaal
kleurentaal, de blauwe ruiter
hoe krijg je een ruimere kijk?
6. van 'probleem' naar 'wens':
– van 'niet' naar 'wel'– in het 'niet' zit een wens
buiten de lijntjes kleuren
hoe krijg je een ruimere kijk?
7. van 'domein' wisselen:
– waarnemen– beoordelen– beleven
- waarnemen
- beoordelen
- beleven/
proeven
- feiten
- vergelijken met een norm
- gevoel / smaak / stijl
‘ik moet …..’ daar toch eens aandacht aan schenken
moetenkunnenmogenwillendurven
hoe krijg je een ruimere kijk?
8. van 'tijd' wisselen:
– toen (terugblik/verleden)– hier en nu– toekomst (verbeelden)
januskop
begin met het eind voor ogen
begin dan bij het begin
Stephen Covey
begeleiden
als
jongleren
met
zeven
ballen:
jongleren met spannings-
velden:
hoe je kijkt naar je begeleiding maakt .....
reflecteren
op 'momenten'
van de begeleider
bijvoorbeeld in een
intervisiegroep
Chagall - cellist
‘je bent
je eigen
instrument’
EINDE
met dank aan mijn broer Cor voor de techniek
dit was dus een lieve-heren-productie