Typisch Arnhem

Augustus 2008

On

derw

erpO

penbare ruimte van A

rnhem in beeld

Afz

end

erG

emeente A

rnhem

in de openbare ruimtez i c h t b a a r

Sinds een paar jaar besteedt Arnhem extra aandacht aan de beeldkwaliteit van de openbare ruimte. Er is een stadsbouwmeester openbare ruimte benoemd en het bestuur heeft in 2007 de nota “Typisch Arnhem” vastgesteld. Arnhem hecht waarde aan het eigen karakter van wijken en heeft oog voor details en materialen. Hebben deze maatregelen effect? Wordt de openbare ruimte er mooier van? Oordeelt u zelf aan de hand van deze krant, met foto’s van openbare ruimtes die de afgelopen twee jaar opnieuw ingericht zijn. En lees wat de gebruikers er van vinden.

Amerikaanse wijkschuyTgrAAf

rene gerrits Angelsaksewerf“de ruime opzet in deze wijk is wel fijn, maar wel wat kaal. er zou meer groen mogen komen. Verder is gekozen voor een lichte steen voor de stoep. des te sneller zie je onkruid en olievlekken van de auto’s. dat vergt iets meer onderhoud.”

Schuytgraaf is opgebouwd uit een

groot aantal woonvelden, die elk een heel

eigen karakter hebben. Dit eigen karakter is ook in de inrichting van de openbare

ruimte benadrukt. In de Amerikaanse Wijk is

uiteraard voor een Amerikaans-aandoende

inrichting gekozen met gazons zonder

erfafscheidingen. U ziet bij wijze van spreken

de krantenjongen er elke ochtend

de krant op gooien. De verharding bestaat uit

eigentijdse betonstenen in de rijbaan en

lichtgekleurde tegels op de trottoirs.

VestingstadschuyTgrAAf

Bewoners aan de Koperslagvestev.l.n.r.: erica en Kees van dintherszijn erg blij met de groenstrook voor hun deur, die eindelijk tussen de Vestingstad en de Tuinstad is aangelegd. erica: “hij zou alleen misschien wat speelser gemaakt kunnen worden met bijvoorbeeld zwerfkeien, de bomen alleen zijn wat statig. Verderop is gelukkig nu ook een speelveldje voor de kleinsten aangelegd.” marcel van der Logt: “mooi die groenstrook, maar de kleigrond is niet goed geëgaliseerd en het terrein is erg hobbelig.” marcel van neck: “de paaltjes voor onze deuren zijn wel een verbetering, maar er kunnen nu geen rolstoelen meer langs. Als bovendien iemand aan het laden en lossen is, komt bijvoorbeeld de brandweer ook in de problemen.” mevrouw van neck: “Je moet aan het spoor ook eens bij de paddenpoel gaan kijken, dat is erg leuk!”

In de vestingstad zijn, aansluitend

op de bebouwing, meer nostalgische materialen gebruikt. Hier vinden we

gebakken klinkers en op veel plaatsen is er

geen onderscheid tussen rijweg en trottoir

aangebracht. De openbare ruimte

vormt hierdoor een eenheid die doet

denken aan de openbare ruimte zoals

die vroeger in oude steden

aanwezig was.

BurgemeesTerswijK

In de Burgemeesterswijk is op grote schaal het riool vervangen. Dit is uitgevoerd in combinatie met het project

“Buiten Gewoon Beter”, waarbij de openbare ruimte wordt

opgeknapt. Bij dit project is een nieuwe “huisstijl” ontworpen

voor de Burgemeesterswijk, die in alle straten is

toegepast. Belangrijk daarbij zijn de kenmerkende

driehoekige plantsoentjes die weer teruggebracht en

hersteld zijn op de plaatsen waar ze oorspronkelijk

aangelegd waren. Verder is de openbare ruimte zo rustig mogelijk gehouden en is er veel aandacht besteed

aan de details. De fraaie architectuur van de wijk komt

hierdoor optimaal tot zijn recht.

BurgemeesTerswijK

Nancy Busink, bewoonster Burgemeestersplein “mijn man heeft er voor gestreden dat de ondergrondse container hier weg ging. zo’n container naast het beeld van Audrey hepburn, dat vonden veel buurtbewoners onterend. het is gelukt!”

meneer Luiten, bewoner Burgemeestersplein “wij wonen hier al meer dan 40 jaar met veel plezier. de put op de stoep voor onze uitgang is met een beetje regen 40 jaar verstopt geweest. nu is hij verplaatst naar de weg en we hebben nergens meer last van. hier op het plein zouden ze de bomen wat meer mogen snoeien, dan zien wij misschien het Sonsbeekpark weer liggen. maar verder heb ik geen kritiek en is het allemaal wonderbaarlijk mooi opgeknapt!”

rogier classen, bewoner Burgemeestersplein

“mooie lantaarnpalen hier op het plein, die hadden wat mij betreft

overal gekund. Verder is het ronduit schitterend! de klinkers zijn in een

mooier patroon gelegd, de stoep is breder geworden, daardoor de straat

smaller en ze rijden hier daarom minder hard. mooi!”

Lange tijd was het Gele Rijders plein een verwaarloosde plek

met een verrommelde openbare

ruimte. Bij de nieuwe inrichting is gekozen voor een ruime,

eigentijdse inrichting die past bij de binnenstad.

Vooral het consequente gebruik van gebakken klinkers

maakt het plein tot een eenheid en sluit aan bij het beeld van

andere pleinen in de Arnhemse binnenstad. Dit materiaalgebruik zorgt

er ook voor dat de parkeerplaatsen “mee gaan doen” met het plein.

Een brede promenade aan de noordzijde maakt het aantrekkelijk om van

de Looierstraat langs de noordkant van het plein richting Willemsplein

te lopen, wat gunstig is voor de aanwezige winkels. De prachtige platanen

zijn allemaal behouden en geven meteen sfeer aan het plein.

carla van der sterre, woonachtig in Oosterbeek Carla links: “deze gratis bewaakte fietsenstalling is geweldig. het is midden in de stad, overzichtelijk en het voelt veilig. een reden om vaker te gaan fietsen!” Tonny Spronk en frans Vermaeten werken via presikhaaf Bedrijven roulerend door Arnhem op diverse fietsenstallingen. “we zien hier veel tevreden mensen, er wordt heel dankbaar gebruik van gemaakt. dat zouden ze op meerdere plekken kunnen doen..”

geLe rijders pLeiN

martijn woonings, werknemer bij snooker- en poolcentrum “Ik vind het een beetje jammer voor onze klanten dat de parkeergelegenheden hier na de veranderingen alleen voor vergunninghouders zijn. maar verder, zeker als je richting Looierstraat kijkt, is het mooi nieuw en open. mijn baas heeft er zelfs voor gestreden om de stoep voor ons pand ook in die stijl met klinkertjes te krijgen.”

Het Park Presikhaaf is opnieuw ingericht in het

kader van het ontwikkelingsplan Presikhaaf. Het noordelijke

deel is gereconstrueerd in de sfeer van het voormalige landgoed in de Engelse landschapsstijl.

Hier is gekozen voor romantische vormen en vloeiende

lijnen. Bijzondere bomen en rododendrons sluiten aan bij

de traditie van de Engelse landschapstuin. Het zuidelijke

deel heeft een ruimere en eigentijdsere opzet, die

aansluit bij de stedenbouwkundige principes van Presikhaaf.

Overal is gewerkt met hoogwaardige materialen en is

veel zorg besteed aan de details. Bruggen, pergola en bankjes

zijn speciaal voor het park ontworpen.

pArK presiKhAAf

pArK presiKhAAf

jongeren uit presikhaaf“normaal ballen we altijd op de vereniging. maar nu de zomervakantie is aangebroken, komen we sinds een week vaak hier om te chillen. mooi stuk gras! wat ons opvalt is dat bij al die nieuwe bankjes geen prullenbakken staan…”

Niels, riande en hun dochter Anouk, bewoners weldamlaan “Verbetering! het is gebruiksvriendelijker en opener geworden. Ook voor de kinderen zijn leuke faciliteiten aangelegd. het is veel leuker om hier te wandelen. Als vrienden van buitenaf bij ons op bezoek komen, willen ze ook altijd even het park aandoen.”

yusuf en Bedriye en hun kinderen, bewoners van Klarendal “normaal wandelen we, of gaan naar de kinderboerderij. Vandaag picknicken we voor het eerst. het park is veel netter en overzichtelijker geworden, het prikkelt meer om hier te komen; veel meer echt een stadspark.”

Nico riemsdijk, uit geitenkamp en Aad van der ende, Klarendal vissen al zo’n 10 jaar bijna ieder weekend in de ‘ronde vijver’ van park presikhaaf.

mariska van den Brink en haar dochter Tessa, woonachtig in presikhaaf “wij komen vooral voor de kinderboerderij. maar als het mooi weer is, komen we wel een paar keer per week. ze hebben hier echt wel moeite gedaan en met de bankjes en de bruggetjes doet het veel gezelliger aan. Ik zie ook meer mensen dan vroeger.” Tessa vindt ook de nieuwe speeltuin heel mooi.

TalmapleinKLAreNdAL

Het Talmaplein en omgeving

zijn opnieuw ingericht in het kader van Buiten

Gewoon Beter en

rioolvernieuwingen. De gele

klinkerbestrating die

oorspronkelijk aanwezig was is zoveel

mogelijk hergebruikt in de parkeervakken.

Rijbaan en goten zijn in nieuwe, donkere

klinkers bestraat. Door deze

combinatie heeft de buurt een geheel eigen

gezicht gekregen.

paul Bosch, Bianca Volmer met twee van hun kinderen Tessa en Buddie. Klaas Katerlaan, Talmaplein e.o. paul Bosch is tevreden: “het is mooier geworden; de drempels zijn een verbetering, de paaltjes hier zijn weg maar dat levert geen wildparkeren op. het is sowieso een sociaal buurtje. het eenrichtingsverkeer is ook een verbetering maar voor een aantal weggebruikers nog onduidelijk.” Bianca Volmer: “de stoep is hier veel breder geworden, net of we een eigen pleintje voor ons huis hebben! het wachten is alleen nog op een hekje om de boom.”

Beppie peters, ofwel Zus. Talmaplein“Ik ben geboren en getogen Klarendaller en woon hier al 32 jaar. het is best een gezellig buurtje, een klein maar een fijn huisje. met de recente veranderingen gaat het leuk vooruit.”

TalmapleinKLAreNdAL

Vogelwijk KLAreNdAL

Als onderdeel van Buiten Gewoon Beter in Klarendal

zijn delen van de Vogelwijk opnieuw ingericht. Dit is

gecombineerd met vernieuwing van de

riolering. Er is gekozen voor een

sobere traditionele

inrichting met gebakken klinkers in de straten.

De karakteristieke architectuur

(de Vogelwijk is een rijksmonument) komt hierdoor

goed uit de verf.

gonny Beyerink met dochter cheyen en buurtkinderen. Onder de Lindendaags na de hagelstorm in Arnhem noord op de eerste zomerdag van 2008, vertelt Gonny: “wij zitten heel veel buiten op dit speelplekje. daar stond vroeger een muurtje omheen. dat hegje is misschien wel mooier, maar ballen en kinderen rollen er gewoon doorheen. dat is een beetje onveilig voor de kleintjes. Bovendien later ze er hun honden onder poepen.” Cheyen en haar vriendinnetje Caithlynn vinden dat de straat er netter uit ziet: “Je kunt er nu fijner op skeeleren!”

Liesbeth en eva van der Lugt.OudenboschstraatLiesbeth: “dit speelterrein is opgewaardeerd en een stuk kindvriendelijker geworden voor de kleintjes.” eva, 4 jaar: “de schommel gaat héél hoog! de glijbaan en de kabelbaan zijn ook mooi!”

de LAAr-wesT

In de Laar-west zijn pleksgewijs

verbeteringen

aangebracht in het kader van Buiten

Gewoon Beter. Het was hier niet mogelijk

om straten geheel opnieuw in

te richten. Er is daarom gekozen om voort

te borduren op

de materialen die er al lagen en die

karakteristiek zijn voor de Laar.

mitchel, Nina en stacey. Leerlingen van de Vijverbergschool aan de gorinchemstraat. speelplek in de Laar west“wij komen hier wel eens. Ook op andere speelplekken in de buurt van school, zoals in elderveld. we hangen wat op het bankje, maar ook wel op de wipwap. we chillen wat en maken een praatje over wat we gaan doen.”

mara, jasper, Niek en joost, “Als deze voetgangers oversteek af is, is hij wel heel handig; voorheen moest je een paar keer kris kras oversteken om in het centrum te komen. de kleurstelling van dit voetpad is eigenlijk wel in contrast met de rest, maar prima.”

OVersTeeK VeLperpLeiN

Kort na de de reconstructie

van het Velperplein bleek dat er behoefte was aan een

oversteek tussen het Velperplein en de van

Muilwijkstraat. Verkeerstechnisch was het aanbrengen

van deze oversteek erg gecompliceerd.

Uiteindelijk is de oversteek zodanig aangebracht dat de

doorstroming van het autoverkeer er niet door wordt

gehinderd. Daarnaast is er veel moeite gedaan om de

oversteek zo mooi mogelijk in te passen en zo logisch

mogelijk vorm te geven. In plaats van knikken en

hoeken is er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van

vloeiende bogen.

musis sAcrum

Arnhem kiest voor meer groen in het centrum van de

stad. Onderdeel van het project “omsingeling doorbroken”

was daarom het verwijderen van de parkeerplaatsen

aan de achterzijde van Musis Sacrum. De parkeerplaats is

omgevormd tot park en Musis Sacrum is

hierdoor weer in het groen komen te liggen. Strak gazon

met rododendrons en vloeiende vormen leveren een sjiek

beeld op dat past bij de oorspronkelijke deftige uitstraling.

De padenstructuur is zo aangepast dat die

beter aansluit op de natuurlijke looplijnen van de

voetgangers.

De wens om op deze plek verkeerslichten

aan te brengen maakte een reconstructie van het kruispunt

noodzakelijk. Hierbij moest de rijbaan aanzienlijk

verbreed worden. Bij de reconstructie is ervoor gezorgd dat

het groene en bosachtige karakter van de weg zoveel

mogelijk behouden is gebleven. Om het

asfaltoppervlak te breken is een middenberm aangelegd

met gras en enkele bomen. De weg komt daardoor

minder fors over. Ook de kleinere vluchtheuvels zijn zoveel

mogelijk met gras uitgevoerd, zodat de

kruising een groene uitstraling heeft gekregen.

ApeldoornsewegKruisiNg mOscOwA

georges plat, taxi ondernemer. Kruising bij moscowa“Vroeger was de bushalte hier, van de weg Achter het Bos komende, aan de rechterhand. Ik heb wel eens de kruising geblokkeerd om een oude dame naar de overkant te helpen om naar moscowa te gaan. ze durfde niet, want er wordt hier hard gereden. dat kon natuurlijk niet… de verkeerslichten en oversteekplekken zijn dus een grote verbetering!”

de plantagemALBurgeN

De Plantage vormt een belangrijke

nieuwe uitbreidingen van Malburgen-west. Voor heel Malburgen

is één huisstijl ontworpen voor de openbare ruimte.

Deze wordt in de hele wijk (nieuw en bestaand) consequent

toegepast. Hiermee wordt de eenheid tussen de

bestaande en nieuwe delen van Malburgen versterkt.

irken, bewoner van de Kievietsbloemstraat“de stoep is lekker warm.”

Bewoners van de hoornbladstraatv.l.n.r.: roy Verhart: “Ik heb helaas wel wat te klagen; ik heb kleine kinderen en er was meer speelruimte beloofd bij oplevering in 2004. nu is er slechts een klein zandbakje waar alle spelende kinderen niet in passen. Verder rijden ze in deze straat veel te hard, ze zouden drempels moeten plaatsen.” harun Köksal sluit zich daar in principe wel bij aan, maar heeft verder geen klachten. “er heerst hier een goed sociaal klimaat, dat is heel belangrijk.” edwin Berendsen: “Ook ik ben een tevreden mens.”

StadseilandmALBurgeN

Ook in het Stadseiland is de openbare ruimte in de stijl aangelegd die voor heel Malburgen is ontworpen:

gebakken klinkers in de rijbanen, donkergrijze

parkeervakken en trottoirtegels. Dit levert een rustig en

herkenbaar beeld op waarin de woningen mooi uitkomen.

In de parkstroken zijn weer andere

materialen toegepast om de bijzonderheid van deze

plekken te benadrukken.

meneer van den hof, Adriaan paulenstraat“ze hadden van de parkeerplaatsen misschien beter insteekhavens kunnen maken, dan zouden er meer auto’s kwijt kunnen. maar voor de rest ben ik heel erg akkoord met de inrichting van deze wijk. Ik woon hier ideaal sinds 2006. Ik vind de uniformiteit van deze bouw mooi, in oudere buurten heeft niet alles dezelfde kleur en dat stoort. het is rustig en er is veel groen.”

remco, samantha en hun kinderen, buurjongen christiaan. Bewoners van de Lavendelstraat in malburgen Oost op de dijk van stadseiland naar de uiterwaarden“wij wonen in malburgen Oost op de Lavendelstraat. deze oversteek naar de uiterwaarden is er een stuk beter en toegankelijker op geworden. het nodigt uit om vaker naar het water te gaan, remco wilde vandaag vissen. het voelt trouwens ook veiliger nu het hier bebouwd is.” Christiaan vindt dat lantaarnpalen op de dijk geen kwaad zouden kunnen.

meneer janssen, bewoner geitenkamp, bezoeker

begraafplaats moscowameneer Janssen wacht op familieleden

die een graf bezoeken. “Ja, ik heb gehoord dat een heel groot deel van

de begraafplaatsen is opgeknapt. maar nog niet in het deel waar wij komen. Ik ben in ieder geval zeer

te spreken over de verkeerslichten op de kruising hier. Ik werk dan nu

niet meer, maar ik werkte vroeger in het centrum en ik moest regelmatig

heel lang wachten om vanaf de Geitenkamp - de weg Achter het

Bos - de Apeldoornseweg op te gaan. nu is dat hooguit een minuut; een

ontzettende verbetering.”

mOscOwA

De begraafplaats Moscowa is van grote

cultuurhistorische waarde. Als gevolg

van achterstallig onderhoud dreigde de

historische structuur geleidelijk te vervagen

en waardevolle grafmonumenten raakten

in verval. Delen van Moscowa zijn de

afgelopen jaren op subtiele wijze hersteld.

De structuurbepalende beplantingen

zijn versterkt, plaatselijk zijn nieuwe bomen,

heesters en hagen aangeplant. Ook zijn de

vervallen grafmonumenten hersteld. Dit alles

zonder de authentieke sfeer aan te tasten.

On

Twerp h

ans Langstraat ww

w.ph-ontw

erp.nl fOTO

GrA

fIe hans Langstraat, z

efanja hoogers, w

ww

.zefanja.eu, Luuk Tepe dru

K Thieme O

pLAG

e 1500 stuks w

ilt u meer exem

plaren van d

eze krant, of wilt u m

eer weten over d

e beeld

kwaliteit van d

e openb

are ruimte in A

rnhem, d

an kunt u contact opnem

en met Luuk Tep

e, Stadsb

ouwm

eester openb

are ruimte, Luuk.Tep

e@arnhem

.nl

Ook de komende jaren zal Arnhem veel aandacht blijven besteden aan een mooie openbare ruimte. met aandacht voor details. we gaan bijvoorbeeld op zoek naar een meer aansprekende beplanting in de bloemperken langs de Janssingels en op het Airborneplein. en we gaan met de gehandicaptenraad kijken naar betere mogelijkheden om blindengeleidetegels in het straatbeeld in te passen. maar ook met aandacht voor het grotere geheel. Bijvoorbeeld de beplanting langs de A 325 en een visie over de vormgeving van geluidsschermen langs de Arnhemse spoorlijnen. en er staan nog veel meer verbeteringen op stapel in straten en wijken: herinrichting Steenstraat, reconstructie van de baroktuin in Klarenbeek, Buiten Gewoon Beter in de Laar-west, een nieuwe openbare ruimte voor het modekwartier. het is slechts een greep. Ook stedenbouwkundig en architectonisch blijven we werken aan de kwaliteit van de stad. u ziet het allemaal vanzelf, want Typisch Arnhem wordt steeds meer zichtbaar in de openbare ruimte.