Audiovisueel onderwijsAudiovisueel onderwijs in de lerarenopleiding, in de lerarenopleiding,Bachelor KleuteronderwijsBachelor Kleuteronderwijs

‘ ‘ Juf, kijk, echte koeien in de wei !’Juf, kijk, echte koeien in de wei !’Wereldverkennend werken met kleuters via audiovisuele kunstenWereldverkennend werken met kleuters via audiovisuele kunsten

InhoudInhoud

1.1. DoelstellingenDoelstellingen

2.2. DoelgroepenDoelgroepen

3.3. ProjectinhoudProjectinhoud

4.4. Achterliggende visieAchterliggende visie

5.5. Middelen en werkwijzeMiddelen en werkwijze

6.6. ResultatenResultaten

7.7. Tijdsduur en faseringTijdsduur en fasering

8.8. Effectmeting en evaluatieEffectmeting en evaluatie

9.9. BegrotingBegroting

1.1. MetMet leerkrachten in de opleiding leerkrachten in de opleiding de audio-visuele wereld de audio-visuele wereld leren kennen met speciale aandacht voor de relatie tussen de leren kennen met speciale aandacht voor de relatie tussen de wereld zelf en de audio-visuele weergave ervan.wereld zelf en de audio-visuele weergave ervan.

2.2. Met deze audio-visuele middelen naar de Met deze audio-visuele middelen naar de praktijkpraktijk stappen stappen (kleutergroepen: jongste kleuters/oudste kleuters) en (kleutergroepen: jongste kleuters/oudste kleuters) en onderzoeken hoe de audio-visuele media kleuters kan helpen onderzoeken hoe de audio-visuele media kleuters kan helpen en ondersteunen in hun verkenning van de wereld. We en ondersteunen in hun verkenning van de wereld. We besteden speciale aandacht aan risicokleuters: van huis uit besteden speciale aandacht aan risicokleuters: van huis uit kansarme kleuters en/of allochtone kleuters.kansarme kleuters en/of allochtone kleuters.

3.3. Het opleidingsonderdeel ‘audio-visuele media’ binnen de Het opleidingsonderdeel ‘audio-visuele media’ binnen de opleiding kleuteronderwijzer vorm geven.opleiding kleuteronderwijzer vorm geven.

4.4. Intensieve Intensieve samenwerking samenwerking tussen opleiding en werkveld.tussen opleiding en werkveld.

11 . .DoelstellingenDoelstellingen

We lichten verder toe....doelstelling 1 :We lichten verder toe....doelstelling 1 :

1.1. MetMet leerkrachten in opleiding leerkrachten in opleiding de audio-visuele wereld leren de audio-visuele wereld leren kennen met speciale aandacht voor de relatie tussen de kennen met speciale aandacht voor de relatie tussen de wereld zelf en de audio-visuele weergave ervan.wereld zelf en de audio-visuele weergave ervan.

kennismaken en experimenterenkennismaken en experimenteren met audio-visueel met audio-visueel materiaal,materiaal,

beelden/geluiden beelden/geluiden makenmaken om een stukje wereld in kaart te om een stukje wereld in kaart te brengen,brengen,

naar beelden/geluiden leren naar beelden/geluiden leren kijken/luisterenkijken/luisteren om hun relevantie/waarde te leren inschatten alsom hun relevantie/waarde te leren inschatten alsbron van actuele informatie over een bepaaldbron van actuele informatie over een bepaaldstukje wereld, en/of als esthetisch geheel.stukje wereld, en/of als esthetisch geheel.

We lichten verder toe....doelstelling 2 :We lichten verder toe....doelstelling 2 :

2.2. Met deze audio-visuele middelen naar de Met deze audio-visuele middelen naar de praktijk praktijk stappen stappen (kleutergroepen: jongste kleuters/oudste kleuters) en (kleutergroepen: jongste kleuters/oudste kleuters) en onderzoeken hoe de audio-visuele media kleuters kan helpen onderzoeken hoe de audio-visuele media kleuters kan helpen en ondersteunen in hun verkenning van de wereld. We en ondersteunen in hun verkenning van de wereld. We besteden speciale aandacht aan risicokleuters:besteden speciale aandacht aan risicokleuters:

zie projectinhoud voor verdere specificatieszie projectinhoud voor verdere specificaties..

We lichten verder toe....doelstelling 3 :We lichten verder toe....doelstelling 3 :

3.3. Het opleidingsonderdeel ‘audio-visuele media’ binnen de Het opleidingsonderdeel ‘audio-visuele media’ binnen de opleiding tot kleuteronderwijzer vorm geven.opleiding tot kleuteronderwijzer vorm geven.

Vernieuwing van de opleiding Vernieuwing van de opleiding Modulair, geïntegreerd werkenModulair, geïntegreerd werken wereldverkenningwereldverkenning en en taalvaardigheidsonderwijstaalvaardigheidsonderwijs..

Binnen de muzische vakken (nu: beeld, beweging, taal, drama Binnen de muzische vakken (nu: beeld, beweging, taal, drama en muziek) het audio-visuele een evenwaardige plaats geven en muziek) het audio-visuele een evenwaardige plaats geven als zesde tak binnen de muzische vakken in als zesde tak binnen de muzische vakken in allealle opleidingsjaren. opleidingsjaren.

Concreet = in het vernieuwde derde opleidingsjaar (start Concreet = in het vernieuwde derde opleidingsjaar (start sept. 2007) een nieuwe module rond audiovisuele media sept. 2007) een nieuwe module rond audiovisuele media organiseren.organiseren.

We lichten verder toe....doelstelling 4 :We lichten verder toe....doelstelling 4 :

1.1. Intensieve Intensieve samenwerking samenwerking tussen opleiding en werkveld.tussen opleiding en werkveld.

We selecteren 10 derdejaarsstudentenWe selecteren 10 derdejaarsstudenten

vijf scholen = 5 mentoren voor dit projectvijf scholen = 5 mentoren voor dit project

drie lectoren die vanuit de module VIP (cfr. 5. Middelen) dit drie lectoren die vanuit de module VIP (cfr. 5. Middelen) dit project ondersteunen en die zorgen voor een brede project ondersteunen en die zorgen voor een brede bekendmaking en implementatie binnen de opleiding.bekendmaking en implementatie binnen de opleiding.

selectie van 10 derdejaarsstudenten selectie van 10 derdejaarsstudenten

op basis van een gesprek met de studentop basis van een gesprek met de student

SBU van de module VIP ( cfr. 5. Middelen en werkwijzen )SBU van de module VIP ( cfr. 5. Middelen en werkwijzen )

opdeling binnen de groepen kleuters opdeling binnen de groepen kleuters

(jongste / oudste kleuters) (jongste / oudste kleuters)

kleuters en hun specifieke noden: focus op kleuters en hun specifieke noden: focus op risicokleutersrisicokleuters

22 . .DoelgroepenDoelgroepen

5 studenten werken het project uit voor de jongste kleuters: ze 5 studenten werken het project uit voor de jongste kleuters: ze verkennen de wereld van de verkennen de wereld van de boerderij boerderij

5 studenten werken met de oudste kleuters: ze verkennen de 5 studenten werken met de oudste kleuters: ze verkennen de wereld van wereld van stations en treinenstations en treinen. .

In elke school werken twee studenten In elke school werken twee studenten ( met uitzondering van 2 scholen ):( met uitzondering van 2 scholen ): één in een klas 3 jarigen kleuterséén in een klas 3 jarigen kleuters één in een klas 5 jarigen kleuters.één in een klas 5 jarigen kleuters.

Gecontacteerde kleuterscholen voor dit project : Gecontacteerde kleuterscholen voor dit project :

~ Sint–Norbertus, Heverlee Sint–Norbertus, Heverlee 5 jarige 5 jarige ~ Heilig–Hart Instituut, Oud-Heverlee Heilig–Hart Instituut, Oud-Heverlee 3 jarige 3 jarige ~ Sint-Jan bergmanscollege, Brussel Sint-Jan bergmanscollege, Brussel 3 + 5 jarige 3 + 5 jarige ~ Sint–Lutgardisschool, Elsene Sint–Lutgardisschool, Elsene 3 + 5 jarige 3 + 5 jarige ~ School Ann Van Damme, Brussel School Ann Van Damme, Brussel 3 + 5 jarige 3 + 5 jarige ~ ........................., Brussel ........................., Brussel 3 + 5 jarige 3 + 5 jarige

33 . .ProjectinhoudProjectinhoud

Eerste faseEerste fase

studenten verkennen stukjes studenten verkennen stukjes wereld op eigen niveauwereld op eigen niveau

studenten onderzoeken de studenten onderzoeken de mogelijkheden van audio-mogelijkheden van audio-visuele middelen om deze visuele middelen om deze stukjes wereld (boerderij en stukjes wereld (boerderij en treinen) voor te stellen, te treinen) voor te stellen, te ervaren, te beleven,…en te ervaren, te beleven,…en te beschouwen. beschouwen.

studenten worden bewust van studenten worden bewust van de kracht en impact van de kracht en impact van beelden. beelden.

studenten ervaren dat werken studenten ervaren dat werken rond wereldverkenning via rond wereldverkenning via audiovisuele middelen, audiovisuele middelen, afhankelijk van de aard en de afhankelijk van de aard en de cultuur van de school én cultuur van de school én thuissituatie van de kleuter, op thuissituatie van de kleuter, op diverse processen aanstuurt. diverse processen aanstuurt.

Tweede faseTweede fase

studenten implementeren het studenten implementeren het materiaal in de praktijk. materiaal in de praktijk. ( cfr. 3 weken stage-ervaring ) ( cfr. 3 weken stage-ervaring )

vanaf hier gaan de studenten de vanaf hier gaan de studenten de kleuters stimuleren, laten kleuters stimuleren, laten experimenteren en werken met experimenteren en werken met audio-visuele middelen. audio-visuele middelen.

kleuters leren om audio-visuele kleuters leren om audio-visuele middelen te hanteren: middelen te hanteren:

foto’s makenfoto’s maken filmbeelden makenfilmbeelden maken strips ontwerpenstrips ontwerpen dia’s makendia’s maken muziek en geluiden makenmuziek en geluiden maken interactief met een website (zie interactief met een website (zie

resultaten) resultaten) kritisch staan tegenover die kritisch staan tegenover die

beelden.beelden.

aansluiten bij de natuurlijke drive van kleutersaansluiten bij de natuurlijke drive van kleuters

mens en wereld verkennenmens en wereld verkennen

om zich beter, veiliger, meer autonoom, verstandiger, interactiever, ... in de om zich beter, veiliger, meer autonoom, verstandiger, interactiever, ... in de wereld van mensen, beelden, dingen, relaties, gebeurtenissen, cultuur, taal... te wereld van mensen, beelden, dingen, relaties, gebeurtenissen, cultuur, taal... te kunnen bewegen. kunnen bewegen.

via audiovisuele media willen we kinderen helpen bij hun wereldverkenning via audiovisuele media willen we kinderen helpen bij hun wereldverkenning

We brengen zorgvuldig samengevat en geselecteerd, geluiden en beelden van We brengen zorgvuldig samengevat en geselecteerd, geluiden en beelden van stukjes wereld in de klas, die niet voor elke klasgroep, voor elk kind tot de stukjes wereld in de klas, die niet voor elke klasgroep, voor elk kind tot de dagelijkse leefwereld kunnen behoren, maar die wel hun interesse wegdragen dagelijkse leefwereld kunnen behoren, maar die wel hun interesse wegdragen (cf Mazarese & Verheyden, 2005). (cf Mazarese & Verheyden, 2005).

De wereld verkennen doen kinderen afwisselend autonoom (zelfgestuurd en De wereld verkennen doen kinderen afwisselend autonoom (zelfgestuurd en alleen) en samen met andere kleuters, al dan niet in interactie met alleen) en samen met andere kleuters, al dan niet in interactie met volwassenen.volwassenen.

44 . .Achterliggende visieAchterliggende visieWereldverkenning,taalvaardigheidsonderwijs enWereldverkenning,taalvaardigheidsonderwijs enbeeldtaalcultuur gaan hand in handbeeldtaalcultuur gaan hand in hand

Binnen onderwijs impliceert dit twee dingen :Binnen onderwijs impliceert dit twee dingen : 1.1. De leerkracht behoort De leerkracht behoort

krachtige leeromgevingen te krachtige leeromgevingen te creëren.creëren.

Via krachtige leeromgevingen Via krachtige leeromgevingen kunnen kleuters authentiek kunnen kleuters authentiek worden.worden.

De kleuterleidster kan allerlei De kleuterleidster kan allerlei hulpmiddelen inzetten = de hulpmiddelen inzetten = de audio-visuele opnames van het te audio-visuele opnames van het te verkennen stukje wereld vormen verkennen stukje wereld vormen zo’n hulpmiddelen. zo’n hulpmiddelen.

audio-visuele middelen op slaan audio-visuele middelen op slaan laten ons toe te zien hoe kleuters laten ons toe te zien hoe kleuters nieuwe stukjes wereld verkennen, nieuwe stukjes wereld verkennen, hoe zij daarin bewegen: zowel hoe zij daarin bewegen: zowel voor de kleuteronderwijzer als voor de kleuteronderwijzer als voor de kinderen zelf zijn dat voor de kinderen zelf zijn dat soort audiovisuele herinneringen soort audiovisuele herinneringen erg leerzaam (cfr. Website).erg leerzaam (cfr. Website).

2.2. De ontwikkelingsgerichte De ontwikkelingsgerichte interactie van de interactie van de kleuteronderwijzer met dekleuteronderwijzer met dekleuterskleuters

Kleuters en hun leerkrachten Kleuters en hun leerkrachten verkennen de wereld samen verkennen de wereld samen

Ervaring met Ervaring met Project Circus Project Circus KiekeboeKiekeboe : samen kijken naar : samen kijken naar beelden en er met kleuters over beelden en er met kleuters over praten, lokt betrokkenheid uit , praten, lokt betrokkenheid uit , maar qua organisatie en maar qua organisatie en interactie is dit niet evidentie (cf interactie is dit niet evidentie (cf Verhelst , 2005). Verhelst , 2005).

bewust zijn van de consequenties bewust zijn van de consequenties van ‘beeldtaalachterstand’ bij van ‘beeldtaalachterstand’ bij vele kinderen: belang van kritisch vele kinderen: belang van kritisch leren kijken naar beelden, leren kijken naar beelden, nuances van beelden leren zien… nuances van beelden leren zien…

Audiovisuele middelen zijn niet het doel, maar wel het Audiovisuele middelen zijn niet het doel, maar wel het

middel om een krachtige leeromgeving op te zettenmiddel om een krachtige leeromgeving op te zetten

Wereldverkenning via audiovisuele middelen met zoveel mogelijk Wereldverkenning via audiovisuele middelen met zoveel mogelijk integratie van de opleidingsonderdelen.integratie van de opleidingsonderdelen.

Audiovisuele middelen en media niet alleen als een Audiovisuele middelen en media niet alleen als een didactische opsmuk! Of het belang van audiovisuele didactische opsmuk! Of het belang van audiovisuele vorming als opleidingsonderdeel binnen de opleiding.vorming als opleidingsonderdeel binnen de opleiding.

bewust en preventief werken aan de impact en draagwijdte van de bewust en preventief werken aan de impact en draagwijdte van de audiovisuele cultuur ( Vandenbroucke, 2005)audiovisuele cultuur ( Vandenbroucke, 2005)

beschouwend omgaan met de audiovisuele wereldbeschouwend omgaan met de audiovisuele wereld Binnen elk opleidingsonderdeel streven naar een integratie van de Binnen elk opleidingsonderdeel streven naar een integratie van de

audiovisuele wereld.audiovisuele wereld.

Module VIP Module VIP 225 SBU voor een student 225 SBU voor een student

3 rubrieken3 rubrieken

Muvo met accent op muzische vaardigheden bij kls stimulerenMuvo met accent op muzische vaardigheden bij kls stimuleren Maatschappelijke projecten en vierenMaatschappelijke projecten en vieren OnderwijsinnovatieOnderwijsinnovatie

De 10 studenten die geselecteerd zijn voor dit project De 10 studenten die geselecteerd zijn voor dit project worden vrijgesteld voor deze 3 rubrieken en werken in plaats worden vrijgesteld voor deze 3 rubrieken en werken in plaats hiervan aan de rubriek ‘audiovisueler kleuteronderwijs’. hiervan aan de rubriek ‘audiovisueler kleuteronderwijs’.

44 . .Middelen en werkwijzenMiddelen en werkwijzen

VIP – lectoren VIP – lectoren vakspecifieke procesbegeleiding vakspecifieke procesbegeleiding

VIP – gids VIP – gids opvolging werkproces opvolging werkproces

Team leden van het project begeleiden 10 studenten als VIP – gidsTeam leden van het project begeleiden 10 studenten als VIP – gids VIP – contacturen en begeleidingsurenVIP – contacturen en begeleidingsuren E - portfolioE - portfolio

Begeleiding van het team rond audio-visuele materiaal vanuit de Begeleiding van het team rond audio-visuele materiaal vanuit de lerarenopleiding : lerarenopleiding :

Apparatuur, infrastructuurApparatuur, infrastructuur Technische ondersteuning door Peter Van Cutsem & Leen JacobsTechnische ondersteuning door Peter Van Cutsem & Leen Jacobs

Eerste aanzet lespakket 2007 – 2008Eerste aanzet lespakket 2007 – 2008

Volledige inbedding van de audiovisuele kunsten in de opleidingVolledige inbedding van de audiovisuele kunsten in de opleiding

Module audiovisuele vorming in het 3de jaarModule audiovisuele vorming in het 3de jaar

Druppelsgewijs volledige inbedding binnen de opleidingDruppelsgewijs volledige inbedding binnen de opleiding

WebsiteWebsite Tweeledige manierTweeledige manier Eenerzijds toegang voor kleuteronderwijzer en ouders/externenEenerzijds toegang voor kleuteronderwijzer en ouders/externen Anderzijds toegang voor kleuters en gebruiksmogelijkhedenAnderzijds toegang voor kleuters en gebruiksmogelijkheden

66 . .ResultatenResultaten

Stap 1 - aanvang project - juni 2006Stap 1 - aanvang project - juni 2006

Voorstellen van het projectVoorstellen van het project Gesprekken met toekomstige 3de jaars studentenGesprekken met toekomstige 3de jaars studenten Selectie maken van 10 studentenSelectie maken van 10 studenten

Stap 2 – wereldverkenning via audioviduele middelen : Stap 2 – wereldverkenning via audioviduele middelen : eigen niveau – augustus 2006eigen niveau – augustus 2006

Op eigen niveau via beeld – en geluidsmateriaal de BC’s boerderij en Op eigen niveau via beeld – en geluidsmateriaal de BC’s boerderij en treinen verkennentreinen verkennen

Bronnen onderzoek over audiovisuele media en kleutersBronnen onderzoek over audiovisuele media en kleuters

77 . .Tijdsduur en faseringTijdsduur en fasering

Stap 3 – Kristisch kijken – september/oktober 2006Stap 3 – Kristisch kijken – september/oktober 2006 Kritisch kijken naar eigen beeldenKritisch kijken naar eigen beelden Gesprekken over de beeldenGesprekken over de beelden Interpretatiekaders ontdekkenInterpretatiekaders ontdekken Nieuwe beelden makenNieuwe beelden maken Studenten starten contacten met het werkveld op : kennismaking met Studenten starten contacten met het werkveld op : kennismaking met

mentoren en kleutersmentoren en kleuters

Stap 4 – Concreet naar de praktijk en stage toe werken – Stap 4 – Concreet naar de praktijk en stage toe werken – november/december/januari 2006,2007november/december/januari 2006,2007 Ontwikkelen van materialenOntwikkelen van materialen Kleuters confronteren met beeldenKleuters confronteren met beelden Hierop refelcteren en bijsturenHierop refelcteren en bijsturen Opstart ontwikkelen websiteOpstart ontwikkelen website

Stap 5 – Stage verder uitwerken – februari/maart/april 2007Stap 5 – Stage verder uitwerken – februari/maart/april 2007 Stage uitvoerenStage uitvoeren Reflecteren op ervaringenReflecteren op ervaringen

Stap 6 – Finalisatie – mei/juni 2007Stap 6 – Finalisatie – mei/juni 2007 Finalisatie projectenFinalisatie projecten Finalisatie websiteFinalisatie website

Stap 7 – Voorstellen realisatie – 30 juni 2007Stap 7 – Voorstellen realisatie – 30 juni 2007 Indienen resultatenIndienen resultaten Voorstellen project een lectoren / mentoren / werkveld / Voorstellen project een lectoren / mentoren / werkveld /

navormingsorgaan PDCLnavormingsorgaan PDCL

Via evaluatiegesprek tussen samenwerkende venootschappen : Via evaluatiegesprek tussen samenwerkende venootschappen : werkveld, studenten & projectledenwerkveld, studenten & projectleden

Via criteria die mentoren in staat stellen het effect van dit Via criteria die mentoren in staat stellen het effect van dit project in kaart te brengen.project in kaart te brengen.

88 . .Effectmeting en evaluatieEffectmeting en evaluatie

99 . .BegrotingBegroting

PersoneelskostPersoneelskost

Decin Greet 2,5% fte Decin Greet 2,5% fte € 1235,47€ 1235,47 Mazarese Chris 2,5% fte Mazarese Chris 2,5% fte € 1457,52€ 1457,52 Van Roy Ilse 2,5% fte Van Roy Ilse 2,5% fte € 1124,50€ 1124,50

Totaal Totaal € 3817,49 € 3817,49 CanonCanon

Canon - subsidieCanon - subsidie € € 4499,494499,49 70,33%70,33%

Bijdrage KHLeuvenBijdrage KHLeuven € € 2106,562106,56 29,67%29,67%

totaaltotaal € € 7099,057099,05 100%100%

Technische ondersteuningTechnische ondersteuning

Peter Van Cutsem 1% fte Peter Van Cutsem 1% fte € 363,72€ 363,72 Leen Jacobs 1% fte € 292,84Leen Jacobs 1% fte € 292,84

TotaalTotaal € 656,56 € 656,56 KHLeuvenKHLeuven

WerkingsmiddelenWerkingsmiddelen

5 digitale camera’s5 digitale camera’s €€ 350350 € € 17501750

2 door KHLeuven = € 7002 door KHLeuven = € 700

3 door Canon = €10503 door Canon = €1050

5 digitale fototoestellen5 digitale fototoestellen € € 150150 € € 750750 KHLeuvenKHLeuven

5 micro’s5 micro’s € € 2525 € € 125125 CanonCanon

TotaalTotaal € € 26252625

€ € 1450 KHLeuven, 1450 KHLeuven,

€ € 1175 Canon1175 Canon

BronnenBronnen

F. Vandenbroucke, Studiedag Audiovisueel onderwijs, 2005F. Vandenbroucke, Studiedag Audiovisueel onderwijs, 2005 Vrije Tribune, De Standaard, Tien stellingen voor een ambitieus Vrije Tribune, De Standaard, Tien stellingen voor een ambitieus

onderwijsbeleid, 2006onderwijsbeleid, 2006 Luyten en Terryn (eds), Ingebeeld, 2005Luyten en Terryn (eds), Ingebeeld, 2005 Verhelst, Verhelst, Circus Kiekeboe, Een krachtige leeromgeving voor Circus Kiekeboe, Een krachtige leeromgeving voor

anderstalige kleutersanderstalige kleuters, Kleuters en ik, afl. 3, 2005, Kleuters en ik, afl. 3, 2005 Mazarese & Verheyden, Mazarese & Verheyden, Verhalen zijn vensters op de wereld, ICO-iseer Verhalen zijn vensters op de wereld, ICO-iseer

je aanbod!je aanbod!, Kleuters en ik, afl. 3, 2005, Kleuters en ik, afl. 3, 2005 Kritische vriend: Lieve Verheyden, Wetenschappelijk medewerker van Kritische vriend: Lieve Verheyden, Wetenschappelijk medewerker van

Steunpunt GOK. Steunpunt GOK.