Campus Hertogstraat Heverlee - UCLL...3 UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding moduleboek stage semester...

Campus Hertogstraat

Heverlee

2

UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding moduleboek stage semester 3

bachelor kleuteronderwijs 2016-2017

INHOUDSTAFEL

INHOUDSTAFEL ...................................................................................................... 2 VOORWOORD ......................................................................................................... 3 1 ALGEMENE GEGEVENS STAGESCHOOL EN STAGEKLAS ................................... 4

1.1 REFERENTIEGEGEVENS KLEUTERKLAS ............................................................... 4 1.2 AANWEZIGHEIDSKAART .................................................................................... 4 1.3 CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP STUDENT EN MENTOR ............................ 4 1.4 CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP LECTOR .................................................. 4

2 WEEKPLANNING .............................................................................................. 8

2.1 FORMULIER WEEKSCHEMA ................................................................................ 8 2.2 VOORBEREIDING ACTIVITEIT IN EEN HOEK ..................................................... 12

3 DAGPLANNING .............................................................................................. 13

3.1 DAGSCHEMA ................................................................................................... 13 3.2 VOORBEREIDING KLASACTIVITEIT EN BEGELEIDE ACTIVITEIT .......................... 13 3.3 VOORBEREIDING ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT .................................................. 13

4 PERSOONLIJK VOORBEREIDEND WERK ........................................................ 18

4.1 AFSPRAKEN ROND KLASASSISTENTSCHAP ........................................................ 19 4.2 OBSERVATIE KLASMANAGEMENT: KLASORGANISATIE EN -ROUTINES ................ 20

4.2.1 observatie ................................................................................................ 20 4.2.2 aanpassingen / gehanteerde werkwijze door de student .............................. 24

4.3 THEMAVERKENNING / WEBSCHEMA ................................................................. 25 4.4 BRONNENLIJST ............................................................................................... 25 4.5 ACTIVITEITENSCHEMA .................................................................................... 25

5 BEGELEIDING EN EVALUATIE ........................................................................ 27 6 MEDISCH DOSSIER ....................................................................................... 28 7 OBSERVATIEOPDRACHTEN EN -VERSLAGEN ................................................. 29 8 REFLECTIEOPDRACHTEN EN -VERSLAGEN .................................................... 35

8.1 REFLECTIETAKEN MODULE 2.1 - EEN WEEK IN DE KLEUTERKLASFout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

8.1.1 reflectietaak 1 ..................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 8.1.2 reflectietaak 2 ..................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 8.1.3 reflectietaak 3 ..................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

8.2 REFLECTIETAAK MODULE 2.2 EEN ZORGBREED BASISMILIEUFout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

8.2.1 reflectietaak 4 ..................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

3



VOORWOORD

Deze handleiding bij de stagemap zal je helpen bij het uitwerken van je stagemappen. Je vindt hierin

de aanwijzingen en afspraken in verband met de opbouw van je stagemap.

Eerst vind je een overzicht dat duidelijk maakt hoe de stagemap is opgebouwd. Daarna volgen de 8

onderdelen van de stagemappen. Je vindt daarbij ook de nodige formulieren, documenten,

opdrachten terug die je zal nodig hebben voor je klaspraktijk. De groeiwijzer wordt in het tweede jaar

niet meer toegevoegd, maar we raden je aan dat document wel nog regelmatig te raadplegen evenals

de cursusinhouden rond ontwikkelingslijnen.

Voor elke stageperiode in een bepaalde stageklas stel je twee stagemappen samen die voor alle

studiejaren van de opleiding op dezelfde manier worden geordend (8 delen). De eerste stagemap

omvat 6 delen en draait vooral rond het voorbereiden van je stageweek en het uitwerken van je

belangstellingscentrum en stagedagen. De tweede stagemap bevat deel 7 en deel 8, namelijk

observeren en reflecteren. De eerste stagemap moet tijdens de stageperiode steeds door de mentor

geraadpleegd kunnen worden. De bezoekende lector kan deze map bij de mentor opvragen. De

tweede stagemap is vooral bedoeld voor de student zelf en de bezoekende lector. De student kan

door de lector aangesproken worden om deze te tonen. Voor het indienen van de stagemap voeg je

de tweede stagemap toe aan de eerste. Je dient dus maar één stagemap (met acht delen) in na de

stage.

Bij de samenstelling van je stagemap haal je systematisch de nodige formulieren, opdrachten, … uit

deze bundel en verzamel je alle documenten geordend in deel 1 tot en met 8 volgens de aanwijzingen

van deze handleiding.

Tussen ieder deel steek je een voorgedrukt tabblad omwille van de overzichtelijkheid. Het is de

bedoeling dat je deze handleiding bij het moduleboek stage steekt en meebrengt naar elke

praktijkintro.

We hopen dat je op deze manier vlot wegwijs geraakt in je stageopdrachten en alle formulieren die

daarbij komen kijken.

Els Bertrands

opleidingshoofd

bachelor kleuteronderwijs

Brabant

016 375 600

(lerarenopleiding Heverlee

onthaal)

[email protected]

Chris Mazarese

praktijkverantwoordelijke en

studentencoach 2 BaKO


vestiging Heverlee

0475/439360

[email protected]

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

4



1 ALGEMENE GEGEVENS STAGESCHOOL EN STAGEKLAS

- Het gaat in dit deel om een aantal administratieve gegevens die je kan terugvinden in

de klasagenda, de schoolgids of vanuit contact met de kleuteronderwijzer.

- Bij iedere nieuwe stageklas worden deze gegevens genoteerd.

- Deze informatie moet in een stagemap ALTIJD aanwezig zijn.

1.1 REFERENTIEGEGEVENS KLEUTERKLAS

1.2 AANWEZIGHEIDSKAART

1.3 CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP STUDENT EN MENTOR

1.4 CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP LECTOR

Alle bovenstaande formulieren vind je op de volgende pagina’s.

REFERENTIEGEGEVENS KLEUTERKLAS


2016 2017

naam student

naam stageschool

adres stageschool

telefoon stageschool

naam directie

kleuterklas

naam kleuteronderwijzer

telefoon kleuteronderwijzer

klasuren maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

vrijdag

dagen + uren turnen

dagen + uren zwemmen

samenstelling groep aantal jongens aantal meisjes

geboortejaar aantal kleuters van

aantal kleuters van

aantal kleuters van

AANWEZIGHEIDSKAART

module 2.1 een week in de kleuterklas module 2.2 een zorgbreed basismilieu


2016 2017

naam student

adres

telefoon

mailadres @student.ucll.be

klas lerarenopleiding

leerbegeleider

telefoon

mailadres @ucll.be

stageschool

stageklas

naam mentor

telefoon mentor

mailadres

leeftijd kleuters

aantal kleuters

module 2.1 een week

in de kleuterklas handtekening mentor handtekening lector

donderdag 6-10-16

dinsdag 18-10-16

maandag 21-11-16

dinsdag 22-11-16

woensdag 23-11-16

donderdag 24-11-16

vrijdag 25-11-16

module 2.2 een zorgbreed basismilieu

handtekening mentor handtekening lector

donderdag 8-12-16

vrijdag 9-12-16

maandag 19-12-16

dinsdag 20-12-16

Als een stagedag verplaatst wordt, duid je dit aan op deze aanwezigheidskaart.

CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP student en mentor

De student is verantwoordelijk voor het voorleggen van de stagemap aan de mentor.

Onderdeel aanwezig?

Aankruisen bij begin van de stage. student mentor

1. Algemene gegevens stageschool / stageklas / student

Referentiegegevens kleuterklas

Aanwezigheidslijst

Volledigheid stagemap: checklist ingevuld door student?

2. Weekplanning

weekschema

weekvoorbereidingen

3. Dagplanning

uitgebreid dagoverzicht per dag op gekleurd papier, fungeert als tussenschot tussen de verschillende dagen

per dag:

- alle lesvoorbereidingen chronologisch gerangschikt - lesvoorbereidingen die verbeterd werden door een lector of

mentor én de herwerkte voorbereidingen zitten bij elkaar

4. Persoonlijk voorbereidend werk

afspraken rond klasassistentschap

observatie-instrument klasmanangement

deel 1 deel 2

themaverkenning / webschema

bronnenlijst

activiteitenschema

5. Begeleiding en evaluatie

Feedbackformulier door student en mentor

Syntheseformulier mentor

Stagebeoordeling lector

6. Medisch dossier

Gezondheidsbeoordeling en VGM-dossier

CHECKLIST VOLLEDIGHEID STAGEMAP lector

Onderdeel aanwezig? Aankruisen bij stagebezoek of inleveren map.

student lector

Ingevulde checklist door student en mentor

7. Observatieopdrachten en verslagen

vragenlijst socio-emotionele vaardigheden en pedagogisch leer- en

leefklimaat in de kleuterklas

observatieopdracht beweging

8. Reflectieopdrachten en verslagen

reflectietaak 1: intake

reflectietaak 2: vooruitblik

reflectietaak 3: terugblik een week in de kleuterklas + vooruitblik

zorgbreed basismilieu

2 WEEKPLANNING

2.1 FORMULIER WEEKSCHEMA

In dit deel stop je je weekschema, samen met de versies waarop je feedback kreeg van

mentor of lector. Steek de definitieve versie vóóraan. Op de volgende pagina vind je de

criterialijst voor een goed weekschema. Overloop deze lijst altijd goed vooraleer je je

weekschema indient.

Na je weekschema(s) volgen je weekvoorbereidingen voor de hoeken die je doorheen

de week verrijkt of verder opbouwt/uitwerkt.

Daarop volgt de weekvoorbereiding voor het onthaal.

In de toledo-cursus stage II vind je drie documenten met richtlijnen in verband met:

1. https://sis.ucll.be/ – opstart studenten

2. https://sis.ucll.be/ – invoeren weekschema

https://sis.ucll.be/

https://sis.ucll.be/

3. Maken van een weekschema in GOOGLEDOCS/GOOGLEDRIVE

CHECKLIST VOOR EEN GOED STAGE-AANBOD

I. VASTE ELEMENTEN IN DE PLANNING KRUIS AAN

Ziet het weekschema er overzichtelijk uit qua lay out

Heb je telkens de begin-, tussen-, en einduren aangeduid? Heb je dit afgetoetst met de mentor?

Zijn de geroosterde afspraken allemaal opgenomen in het schema?

- Vastliggende momenten (onthaal, speeltijd, toiletmoment,…)

- Bewegingslessen, zwemmen, uitstappen,…

Is de samenstelling van je aanbod organisatorisch haalbaar:

- heb je nagedacht over de plaats in de klas waar de activiteit plaats vindt. Is de combinatie van je activiteiten ruimtelijk haalbaar?

- heb je nagedacht over de combinatie van begeleide activiteiten en zelfstandige activiteiten qua begeleiding voor jezelf?

Heb je rekening gehouden met een realistische timing:

- Hoe lang duurt het opruimen, koek en plas, …?

- Hoe lang werk je klassikaal?

- Hoe lang duren je groepsactiviteiten?

- Heb je nagedacht over de tijd die het klaarzetten en opruimen van alle geplande activiteiten vraagt?

Zijn de activiteiten concreet omschreven? (groeperingsvorm, werkvorm, inhoud, …)

II. INHOUDELIJKE SAMENSTELLING

Voorzie je speelse, boeiende impressies?

Heb je voldoende sterke belevingen voorzien?

Zijn er verrijkte hoeken met aangepast aanbod aan:

- de evolutie van het BC

- de spelbehoeften en interesses van de kleuter(s)

Is er een variatie in het aanbod van activiteiten :

- voldoende aanspreken van gevarieerde ontwikkelingsdomeinen, intelligenties, talenten, diversiteit in de groep,…?

- voldoende evenwichtige spreiding in KA/BA/ZA?

- voldoende afwisseling rust en actie?

- voldoende overgang expressie en impressie?

Heb je per week ‘open’ momenten voorzien? Worden deze op een verantwoorde manier ingevuld doorheen de week?*

Sluit je de stageperiode of het thema op een ontmoetende en verbindende wijze af?

III. HORIZONTALE LIJN SAMENHANG TUSSEN DE DAGEN BIJ EEN THEMATISCHE UITWERKING

Zit er een logische opbouw in je thema (BC)?

- Hangen de deelthema’s samen (chronologisch, fantasielijn, ik wereld, globale impressie verdieping, …)?

- Sluiten ze aan met de leefwereld van de kinderen?

Is de rode draad origineel en zichtbaar voor de kleuters?

Heb je de keuze voor het thema, de horizontale lijn, de rode draad verantwoord onderaan het schema?

IV. VERTICALE LIJN | SAMENHANG TUSSEN ACTIVITEITEN EN (DEEL)THEMA/ DAG?

Zorg je dagelijks voor een (klassikale) impressie waarin het deelthema duidelijk wordt aangebracht.

Zijn je activiteiten zinvol verbonden met het (deel)thema (verdieping, verruiming, concretisering van het (deel)thema,…)

Worden er ook activiteiten buiten het thema aangeboden?

*Wat bedoelen we met ‘open’ momenten?

Een open ruimte in een weekschema kan invulling krijgen vanuit:

1. interesse en behoefte van kleuters. Je kan bijvoorbeeld een topactiviteit herhalen of

kleuters brengen zelf iets aan.

2. de mogelijkheid om mee te spelen met de kleuters en participerend te observeren

(=het creëren van extra observatietijd)

3. eigen leernood van de student: activiteiten herhalen omdat je deze wil bijsturen,

verfijnen,…

Afspraken weekschema 2 BaKO

(deze afspraken verschillen licht van die van 1 BaKO – lees grondig na!)

Het aantal groepsactiviteiten die je aanbiedt is afhankelijk van het aantal kleuters in je klas en de mate

van keuzevrijheid die je wil bieden aan de kleuters of die de kleuters gewoon zijn.

Denk eraan dat je in je aanbod van groepsactiviteiten na de speeltijd een nieuwe activiteit voorziet. Dus

ofwel voorzie je dat je n a de speeltijd een activiteit meer geeft (een nieuwe erbij) ofwel dat je één

activiteit van voor de speeltijd vervangt door een nieuwe activiteit. Indien je in de voormiddag een

eerder beperkt aanbod hebt (bv. 5 keuzeactiviteiten in het totaal), is het best om ook in de namiddag

een nieuwe activiteit te voorzien.

Van die groepsactiviteiten bereid je die activiteiten schriftelijk voor waarvoor je een specifiek aanbod in

je BC voorziet. Wanneer je een aanbod doet van activiteiten en daarnaast ook nog enkele hoeken opent

waar kls vrij kunnen spelen, dan hoef je die hoeken die je openstelt niet schriftelijk voor te bereiden.

Per dag ga je toch wel minimum aan een vijftal schriftelijke voorbereidingen van een ZA of BA komen.

We wijzen ook nog eens op de afspraak dat er per dag minstens 2 nieuwe ZA’s in de groepsactiviteiten

terug te vinden zijn. ZA’s van de vorige dagen mogen dus herhaald worden.

Een themahoek wordt liefst elke dag aangeboden. De ene keer als ZA, de andere keer als BA. Dit kan

een aangepaste bouwhoek, poppenhoek, … zijn of een nieuw gemaakte hoek.

Activiteiten die herhaald worden moeten niet steeds opnieuw afgedrukt worden. Verwijs op je

dagschema wel bij die activiteit tussen haakjes op welke dag de voorbereiding zit.

De klassikale impressie kan door een verplichte KA (vanuit een bepaald vakgebied) ingevuld worden.

Vergeet de horizontale lijn, de rode draad en de verrijkte hoeken niet op het aparte tabblad bij het

online weekschema in te vullen!!!

Om het BC zichtbaar te maken in de klas zet je prenten en andere materialen van je verhaal, je liedjes,

boeken in het thema, de verrijkingen in je hoeken, de resultaten van beeldende activiteiten en je

blikvanger zichtbaar in de klas.

2.2 VOORBEREIDING ACTIVITEIT IN EEN HOEK

Zie Toledo onder knop HOEKVOORBEREIDINGEN

- Format

- Voorbeeld schoenen

13



3 DAGPLANNING

Volgende zaken neem je op in dit deel 3 van je stagemap (zorg voor tussenbladen

tussen iedere dag binnen deel 3).

1. Maak een (dag)planning op van wat er op een dag gebeurt in de klas , via een uitgebreid

dagoverzicht (zie sjabloon).

2. Op een plattegrond van de klas (cf. deel 4: op een kopie van de klasinrichting = opdracht

rond klasorganisatie 1A) kan je aanduiden waar de verschillende activiteiten en

spelmomenten zullen doorgaan.

3. Via de schriftelijke voorbereidingen maak je duidelijk wat je in de loop van de dag precies

gaat doen met de kleuters.

3.1 DAGSCHEMA

3.2 VOORBEREIDING KLASACTIVITEIT EN BEGELEIDE ACTIVITEIT

3.3 VOORBEREIDING ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT

Alle bovenstaande formulieren vind je op de volgende pagina’s.

14

DAGSCHEMA


2016 2017

datum leeftijd kleuters

naam aantal kleuters

klas lerarenopleiding belangstellings-

kleuteronderwijzer centrum

uur activiteiten met kleuters individueel onthaal

klasactiviteit(en)

groepsactiviteiten (begeleide activiteiten BA / zelfstandige activiteiten ZA)

klasactiviteit(en)

koek en jas

speeltijd groepsactiviteiten (begeleide activiteiten BA / zelfstandige activiteiten ZA)

opruimen / afsluiting

middagpauze klasactiviteit(en)

groepsactiviteiten (begeleide activiteiten BA / zelfstandige activiteiten ZA)

speeltijd klasactiviteit(en)

15

VOORBEREIDING KLASACTIVITEIT (KA) en BEGLEIDE ACTIVITEIT (BA)


2016 2017

datum kleuteronderwijzer

naam leeftijd kleuters

klas lerarenopleiding aantal kleuters

stageschool belangstellings-

centrum

activiteiten □ klasactiviteit:

□ begeleide activiteit:

ervaringssituatie □ zelfstandig spelen aanduiding ervaringssituatie vanaf het tweede jaar □ ontwikkelingsondersteunend leren

□ explorerend beleven

□ ontmoeten

doelstellingen

ontwikkelingsaspecten (1) concretisatie DOD (2)

(1) ontwikkelingsaspecten zoals geformuleerd in het ontwikkelingsplan voor de Katholieke kleuterschool (2) verwijzing naar de decretale ontwikkelingsdoelen vanaf het tweede jaar

geraadpleegde bronnen

samenwerking met

materiaal

16

motivatie tijdens het keuzeproces (alleen van toepassing bij groepsactiviteit)

verloop

1. inleiding

2. midden

3. slot

17

VOORBEREIDING ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT (ZA)


2016 2017

datum kleuteronderwijzer

naam leeftijd kleuters

klas lerarenopleiding aantal kleuters

stageschool belangstellings-

centrum

activiteit

doelstellingen

ontwikkelingsaspecten (1) concretisatie

(1) ontwikkelingsaspecten zoals geformuleerd in het ontwikkelingsplan voor de Katholieke kleuterschool

materiaal

spelbegeleiding (impulsen)

18



4 PERSOONLIJK VOORBEREIDEND WERK

1. Er zijn verschillende taken die je als ’klasassistent’ kan opnemen: voor een overzicht

van mogelijke taken verwijzen we naar het Moduleboek stage.

Je maakt met de mentor concrete afspraken in verband met deze taken: wat kan en mag

je doen in de klas? Hoe kan je de mentor behulpzaam zijn? Waar kan je helpen bij de

kleuters enz…

Deze afspraken noteer je op het afsprakenformulier.

2. De opdracht ’observeren klasmanagement’ bestaat uit:

beschrijf de aanpak en werkwijze zoals die door de leidster gehanteerd wordt. Dit is een

opdracht tijdens de oriëntatiedagen van module een week in de kleuterklas..

19



4.1 AFSPRAKEN ROND KLASASSISTENTSCHAP

Afspraken met je kleuteronderwijzer met betrekking tot module een week in de

kleuterklas

-

-

-

-

-

-

-

-

Afspraken met je kleuteronderwijzer met betrekking tot module zorgbreed

basismilieu

-

-

-

-

-

-

-

-

20



4.2 OBSERVATIE KLASMANAGEMENT: KLASORGANISATIE EN -ROUTINES

4.2.1 observatie

4.2.1.1 klasinrichting

Teken een plattegrond van de klas (hoeken, materialen,…) en van de turnzaal (zaal,

refter,…). Voeg een legende bij voor aanwezig materiaal (globaal aangeven) in de klas en

voor het aanwezige klein (materiaal) en groot materiaal in de zaal.

Voor module een week in de kleuterklas:

- Geef extra aandacht aan de beschrijving van de aanwezige hoeken.

4.2.1.2 klasgewoonten

Beschrijf aan de hand van onderstaande vragen zo volledig mogelijk de klasgewoontes en

routines.

1. Onthaal (rituelen, kalenders, aanwezigheidsregister, takenbord ...)

Voor module een week in de kleuterklas

- Welke stappen onderscheid je tijdens het onthaal? (onthaalgesprek, kalenders,

aanwezigheidsregister, takenbord, …)

- Hoe lang duurt het onthaal?

- Welke vaste gewoontes komen steeds terug?

Hoe verloopt het onthaalgesprek? Mag iedereen iets zeggen? Wordt er een voorwerp

gebruikt/doorgegeven?

- Welke kalenders komen aan bod en hoe komen ze aan bod?

- Welke taken voeren kleuters uit en hoe worden deze kenbaar gemaakt?

2. Koek-jas-plas-momenten (melk drinken, toilet, aan- en uitkleden,…)


- Hoe wordt het aangekondigd?

- Wanneer vindt dit plaats?

- Hoeveel tijd vragen die rituelen?

- Zijn kleuters zelfstandig? Hoe stimuleert de kleuteronderwijzer zelfstandigheid? Wat doet

de kleuteronderwijzer?

- …

3. Klasorganisatie bij groepsactiviteiten

A. Aanbod (zie zones vrij kleuterinitiatief)


- Welk aanbod is er?

- Uit hoeveel activiteiten kunnen kleuters kiezen?

21



- In welke mate kunnen kleuters kiezen: verplichte activiteiten, beperkte keuze,

onbeperkte keuze,…?

- Mogen kleuters ook in de hoeken spelen? Hoe worden open/gesloten hoeken aangeduid

(bv. met groene vlag, met deurtje,…)?

- Zijn er moet-opdrachten of contractwerk?

- Zijn de opdrachten open/gesloten?

B. Voorstellen van groepsactiviteiten en motiveren


- Hoe worden de groepsactiviteiten voorgesteld (bv. met behulp van klaspop, met

materiaal, …)?

- Demonstreert / toont de kleuteronderwijzer wat de kleuters moeten doen? Wat doet ze?

- Waar wordt dit voorgesteld?

- Welk materiaal heeft de kleuteronderwijzer bij de hand?

- …

C. Keuzeproces (= kleuters kiezen zelf)


- Is er een keuzebord?

- Op welke manier gebeurt het kiezen (L. duidt kleuter per kleuter aan en vraagt wat ze

willen doen, L. trekt 1 voor 1 het symbooltje van de kleuters die dan mogen kiezen, L.

zegt activiteit en kleuters steken vinger op, L. duidt zelf aan wie wat doet,…)?

- Hoe helpt de kleuteronderwijzer de kleuters kiezen?

- Op welke manier maken kleuters hun keuze bekend (bv. ze krijgen bv. verfborstel in

kring, ze hangen symbool aan keuzebord, ze gaan reeds aan de tafel staan,…)?

- Is het mogelijk dat een kleuter zijn keuze niet krijgt omdat deze vol zit? Wat doet

kleuteronderwijzer dan?

- Hoe zorgt de kleuteronderwijzer ervoor dat niet altijd dezelfde kleuters dezelfde activiteit

krijgen?

- Zorgt de kleuteronderwijzer er soms voor dat er bepaalde kleuters bij haar een

begeleide activiteit (BA) volgen? Hoe doe ze dit?

- …

D. Opvolgen van keuzes door de kleuteronderwijzer


- Op welke manier krijgt de kleuteronderwijzer een overzicht (over een langere periode)

van wat de kleuters kiezen (moet-opdrachten, aantekenlijst per hoek, aantekenlijst voor

de kleuteronderwijzer, …)?

E. Opstarten groepsactiviteiten


22



- Wanneer verlaten kleuters de kring (samen op startsein, direct nadat ze keuze hebben

gemaakt,…)?

- Maakt de kleuteronderwijzer afspraken per activiteit? Welke? Waar?

- Worden de afspraken gevisualiseerd (bv. met pictogrammen,…)?

- Hoe, door wie en wanneer wordt het materiaal aangehaald (de kleuters nemen het zelf

,het materiaal ligt klaar op de tafel, …)?

- Welke activiteiten mogen de kleuters zelfstandig beginnen? Voor welke activiteiten

moeten de kleuters wachten tot de kleuteronderwijzer hen op weg zet? ,…

- Krijgen de kleuters van de geleide activiteit (BA) een opdracht als de kleuteronderwijzer

nog bezig is met opstart van de zelfstandige activiteiten (ZA’s)? Welke opdracht is dit?

- …

F. Begeleiden van de groepsactiviteiten


- Hoe gebeurt begeleiding van de ZA’s? Wat doet de kleuteronderwijzer?

- Welke afspraken worden er gemaakt met de ZA’s?

- Wanneer voorziet de kleuteronderwijzer begeleiding voor de ZA’s (als kleuter met vraag

komt, L. gaat regelmatig rond,…)?

- Wordt er een opdracht gegeven aan de BA wanneer de kleuteronderwijzer naar de ZA’s

gaat?

- Wat mogen kleuters doen als ze klaar zijn met hun opdracht (zelf andere ZA kiezen, L.

kiest andere ZA, spelletjeskast, boekje, op keuzebord vrije plaats zoeken, …)?

- …

G. Wisselen van activiteiten


- Hoe verloopt het wisselen?

- Wanneer gebeurt dit? Gebeurt het op initiatief van de kleuters of de kleuteronderwijzer?

- Hoe wordt dit moment aangekondigd?

- Hoe kiezen kleuters de nieuwe activiteit?

- …

H. Aanpak in verband met vlinderen of kleuters die niet kunnen kiezen


- Wat zijn de verwachtingen/afspraken in verband met het blijven in een hoek/activiteit?

- Wat doet de kleuteronderwijzer met kleuters die vlinderen?

- …

I. Opruimen


- Hoe wordt het opruimen aangekondigd (bv. eerst individuele aankondiging en nadien

klassikaal met opruimlied, ’opruimkleuters’, …)?

23



- Wanneer wordt er opgeruimd?

- Ruimen de kleuters zelfstandig op? Wat doet de kleuteronderwijzer? Welke aanwijzingen

geeft ze?

- Zijn er vaste afspraken voor het opruimen van de hoeken (bv. poppenhoek,…)?

- Wat doen de kleuters die gedaan hebben met opruimen?

- Beperkt iedere kleuter zich tot het opruimen van zijn eigen spelmateriaal?

- Hoe en waar wordt er verzameld na het opruimen?

- …

4. Afsluiten van de dag + afsluiten van de week


- Hoe wordt de dag afgesloten?

- Waar zitten de kleuters?

- Welke rituelen worden er gehanteerd?

- Gebruikt de kleuteronderwijzer materialen (dagkalender, weekkalender, werkjes,…)?

- Op welke manier waardeert de kleuteronderwijzer de werkjes/kleuters?

- Hoe gebeurt het terugblikken? Welke accenten legt de kleuteronderwijzer?

- …

5. Andere klasgewoonten


- Hoe wordt een verjaardag gevierd?

- …

6. Afspraken in verband met externen in de klas (zorgcoördinator,

kinderverzorgster, bijzondere leerkracht B.O., GOK leerkracht)

4.2.1.3 leiding geven

1. Afspraken maken en grenzen stellen


- Welke afspraken gelden er in de klas rond vermijden van materiële, lichamelijke en

psychische schade, bescherming van het recht op activiteit van ieder kind en rond het

voorkomen van chaos?

- Worden de kleuters betrokken bij het maken van afspraken? Zo ja, hoe?

- Hoe zorgt de leidster ervoor dat de afspraken gekend zijn (hoe worden ze aangeleerd,

hangen er pictogrammen aan de muur, …)?+

2. Straffen en belonen


- Welke straffen of beloningen hanteert de leidster? - Hoe reageren de kleuters hierop?

24



4.2.2 aanpassingen / gehanteerde werkwijze door de student

De wijzigingen die je wil maken tijdens je week stage beschrijf je hier.

In functie waarvan (noden van kleuters, leeftijd, BC, interesse, …) heb je aanpassingen

aangebracht? Leg kort uit.

25



4.3 THEMAVERKENNING / WEBSCHEMA

4.4 BRONNENLIJST

Noteer hieronder je verzamelde bronnen. Maak een onderscheid tussen

- gepubliceerde bronnen (informatieve bronnen op eigen niveau, pedagogisch-didactisch

materiaal i.f.v. kleuterleeftijd en/of BC, literaire bronnen i.f.v. kleuterleeftijd en/of BC),

- meer concrete bronnen. (bv. Een uitspraak van een kleuter of leidster over het BC, een

foto, een prent, een tekening, …) en

- internetsites.

4.5 ACTIVITEITENSCHEMA

Zie volgende pagina

ACTIVITEITENSCHEMA


2016 2017

activiteiten ontwikkelingsdomeinen ervarings-situaties

posi

tieve ingest

eld

heid

em

otionele

ontw

ikkelin

g

soci

ale

ontw

ikkelin

g

more

le o

ntw

ikkelin

g

godsd

ienst

ige o

ntw

ikkelin

g

muzi

sche o

ntw

ikkelin

g

moto

risc

he o

ntw

ikkelin

g

zintu

iglij

ke o

ntw

ikkelin

g

denkontw

ikkelin

g

taalo

ntw

ikkelin

g

zelfst

uring

ZS

EB

OW

L

OTM

27



5 BEGELEIDING EN EVALUATIE

Vóór je je stagemap indient in de lerarenopleiding, zorg je dat je de ingevulde

formulieren voor jezelf gekopieerd hebt. Ze komen immers in je dossier terecht

en de feedback die erop staat, kan je ondersteunen bij volgende stages.

Bij betwisting over het al dan niet ingeleverd hebben van deze formulieren zal je gevraagd

worden een kopie af te geven van de kopijen die je voor jezelf nam.

28



6 MEDISCH DOSSIER

Bij deel 6 stop je je gezondheidsbeoordeling en VGM-dossier.

- risicoanalyse van de stageschool (te vinden op Toledo, indien dat niet het geval is: opvragen

bij de stageschool)

- verklaring student, waarin de student aangeeft de risicoanalyse gelezen te hebben

- indien van toepassing: aanvraagformulier gezondheidstoezicht stagiairs

- indien van toepassing: verslag van de gezondheidsdienst

- indien van toepassing: verklaring i.v.m. inentingen die niet worden terugbetaald door het

fonds voor beroepsziekten

Omdat het gaat om wettelijk bindende formulieren, vind je deze in de wegwijs praktijk.

29



7 OBSERVATIEOPDRACHTEN EN -VERSLAGEN

In dit deel vind je de verschillende observatieopdrachten en –instrumenten terug die je

helpen om je onderwijspraktijk te verkennen en te verbeteren. De manier waarop je deze

opdrachten of instrumenten gebruikt (wanneer? hoe?) wordt verder toegelicht door de

betrokken lectoren.

Module zorgbreed basismilieu:

1. Observatieopdracht beweging: tijdens de lessen en in de cursus krijg je hierover

meer informatie.

- Lees het praktijkgedeelte uit Kleuterstappen in beweging (zie verplichte literatuur)

zodat je weet hoe de methode werkt (pg 51 tot 69)

- Kies een speelkriebel die je wil observeren adhv de observatieformulieren van

Kleuterstappen in beweging pg. 185 tot 208.

- Maak een kopie van het observatieformulier

- Doe het spel met een groepje kinderen in de bewegingszaal of op de speelplaats, kies

drie kleuters die je hierin observeert

- vul hun naam en hun geboortedatum in, samen met de datum van observatie.

Bereken de eigenlijke leeftijd.

- vul het observatieformulier in adhv de observatiecriteria en vergelijk met de

begeleidingsfiche voor je speelkriebel (Kleuterstappen in beweging pg. 74 tot 172).

- Vul andere vaststellingen in.

- Besluit of de kleuter laag, op niveau of hoog scoort t.a.v. de ontwikkelingsstappen.

- steek het ingevulde formulier bij de observaties in je stagemap

2. Observatieopdracht procesgericht kindvolgsysteem vanuit het

opleidingsonderdeel opvoedkunde

Tijdens de oriëntatiestage doe je een klasscreening bij 5 kleuters (spoor 1), tijdens de

actieve stage leg je een dossier van het procesgericht kindvolgsysteem aan voor 1 kleuter

(spoor 2). De nodige informatie krijg je tijdens de lessen opvoedkunde. De ingevulde

formulieren neem je mee naar het examen van module zorgbreed basismilieu. Hieronder

worden de stappen concreter beschreven:

Spoor 1: klasscreening bij 5 kleuters:

- observeer 5 kleuters van je klas (vraag eventueel de namenlijst aan de KO). Geef een

score voor welbevinden en betrokkenheid aan de hand van het observatieformulier per

kleuter.

- vul nadien de klasscreening, in voor deze 5 kleuters voor welbevinden en

betrokkenheid.

- probeer vervolgens voor elk van deze kleuter na te gaan wat relationele behoefte is

(zie website Samen-Spel)

30



Spoor 2: openen van een individueel dossier voor een kleuter (oranje of rode

score)

- vul het formulier met betrekking tot welbevinden in de vier relatievelden in.

- vul het formulier met betrekking tot betrokkenheid op het aanbod in.

- vul het formulier met betrekking tot de competenties in voor 2 domeinen: domein 1

(grote motoriek) of domein 2 (kleine motoriek) en domein 4 (taalvaardigheid).

Balans en werkpunten

- vul het formulier in met betrekking tot de balans tussen positieve en negatieve punten.

- ga na het inschatten van de ernst van de problematiek op zoek naar minstens 3

concrete werkpunten om de kleuter te helpen.

3. Vragenlijst socio-emotionele vaardigheden en pedagogisch leer- en

leefklimaat in de kleuterklas

De vragenlijst zelf vind je op volgende bladzijden terug.

Toelichting bij de vragenlijst rond sociaal-emotionele vaardigheden en

pedagogisch leer- en leefklimaat van de kleuters in je stageklas:

- In module zorgbreed basismilieu zal je een individuele modulegebonden taak maken over

verschillende Samen-Spelvaardigheden die je uitprobeerde. Eén van deze vaardigheden is

het gebruik maken van de Kangoe-regel. Om een goede Kangoe-Regel voor jouw klas te

formuleren vul je deze vragenlijst in.

Tijdens en vlak na de stageweek van module een week in de kleuterklas

probeer je deze vragenlijst in te vullen. Het is een reflectie over het leer- en

leefklimaat en de socio-emotionele vaardigheden in je stageklas

In je stagemap deel 7 neem je de ingevulde vragenlijst op. Ook in je rapport van je

modulegebonden taak neem je de ingevulde vragenlijst op.

31



Vragenlijst rond sociaal-emotionele vaardigheden en pedagogisch leef- en

leerklimaat in de stageklas

OPEN VRAGEN

Samenstelling van de klas

- Hoe wordt er

samengespeeld in de klas?

Welke positieve reacties

merk je tussen de kleuters?

- Welke kleuters spelen vaak

alleen?

- Welke kinderen spelen

vaak met dezelfde

kinderen?

32



Conflicten

- Zijn er veel conflicten in de

klas? Komen die conflicten

vaak voor in dezelfde

hoeken en activiteiten of

bij dezelfde kleuters?

- Waar gaan de conflicten

over?

- Hoe reageren de

verschillende kleuters bij

de conflicten?

- Hoe reageren ze op

tussenkomsten van de juf?

33



Status van kinderen

- Welke kleuters zijn erg

populair in de groep?

- Welke kleuters zijn minder

populair?

- Waaraan merk je dit?

- Wat maakt dat iemand

populair is in de groep?

34



GESLOTEN VRAGEN

In welke mate komen volgende omgangsvormen of

gedragingen voor in je stageklas?

Nooit Soms Vaak

Elkaar helpen

Hulp aanvaarden

Samenwerken

Uitsluiten van andere kleuters

Iets met iemand delen

Iets voor iemand doen

Een compliment geven

Troosten

Iets uitleggen

Elkaar laten uitspreken

Luisteren naar elkaar

Formele formules kunnen gebruiken/beleefdheid (zoals

bedanken, groeten, …)

Respectvol met elkaar omgaan, diversiteit aanvaarden

Liegen

Dingen kapot maken

Elkaar pijn doen

Niet voor zichzelf opkomen – zich niet weerbaar opstellen

Zich niet goed voelen in de klas

Gevoelens opkroppen

Geen keuze kunnen maken

Niet meedoen

Wat valt er op aan mijn stageklas? Wat kan ik besluiten over het pedagogisch

leer- en leefklimaat van mijn stageklas? Doe een eerste poging om tot één of

twee vaststellingen te komen + welke KANGOE-REGEL kan je hieraan koppelen?

35



8 REFLECTIEOPDRACHTEN EN -VERSLAGEN

De reflectieformulieren zijn een middel om:

- te reflecteren over je evolutie op gebied van je pedagogisch-didactische vaardigheden

- je vorderingen te beschrijven en voor een volledig jaar samen te brengen

- de sessie met je studentencoach en je medestudenten voor te bereiden en te verwerken

Alle formulieren vind je op de volgende pagina’s.

REFLECTIETAAK 1

module 2.1 WEEK IN DE KLEUTERKLAS zelfreflectie bij het begin van fase 2


2016 2017

naam student

klas lerarenopleiding 2KD 1 / 2 leeftijd kleuters

VOOR DE SESSIE

Tijdens STB 1 vindt een individueel functioneringsgesprek plaats met je studentencoach.

Bereid dit gesprek voor door volgende bladzijden in te vullen. Breng dit verslag mee naar de

sessie.

MEZELF INVLOED VAN DE OMGEVING

INZET

Veel/weinig bezig

met studie?

Planning? Wat

belemmert? Wat

bevordert?

+ +

- -

METHODE

Met welke vakken

heb je (geen)

moeite? Tevreden

met je

studiemethodes?

+ +

- -

SOCIAAL

Voel je je goed in

de klas? Wat vind

je moeilijk in

contact met

anderen?

Zelfvertrouwen,

sterktes, zwaktes

naar volgende

stages toe?

+ +

- -

bron: Cheobs Leuven

PRAKTIJK/STAGE MEZELF INVLOED VAN DE OMGEVING

Wat loopt er goed in

de stage?

Waarover ben ik nog

niet tevreden? Welke

werkpunten heb ik?

Ben ik tevreden over

mijn behaalde

resultaat in de

praktijk? Waarom

wel, waarom niet?

Visualiseer aan de hand van een symbool of tekening over welke kwaliteit(en) jij

beschikt, een kwaliteit die je waarschijnlijk nog goed van pas zal komen of zinvol

kan inzetten in het kleuteronderwijs. Motiveer je keuze. (In ABC II kan de lesgever

hierop verderwerken om Ofman kernkwaliteit / valkuil / uitdaging / allergie) aan te

brengen).

We starten in 2 BaKO niet uit het niets. Als je denkt aan wat je vorig jaar aan

inzichten en inhouden hebt geleerd, benoem dan 1 concrete inhoud of theorie die

je voor je kleuterklaspraktijk erg zinvol vindt. Motiveer jouw voorkeur.

We frissen je geheugen nog even op:

module 1.1 ontdekken: met focus op kennismaking met de job van KO, verschillende

visies op opvoeding en onderwijs.

module 1.2 de kleuter: met focus op wie kleuters zijn en welke noden zij hebben.

module 1.3 spel en spelen: met focus op aanbrengen van (gezelschaps)spelletjes, spelen

in hoeken, al dan niet begeleide activiteiten

module 1.4 de wereld verkennen door middel van een evenwichtig weekaanbod

REFLECTIETAAK 2 module 2.1 WEEK IN DE KLEUTERKLAS

terugblik oriëntatiedagen en vooruitblik stage


2016 2017

naam student


VOOR DE SESSIE

Ter voorbereiding van STB 2 vul je onderstaande vragen in.

1. Hoe heb je de oriëntatiedagen ervaren? Wat geeft je vertrouwen? Wat baart je

zorgen? Heb je een vraag die je graag wil voorleggen tijdens deze sessie?

2. A. Bestudeer je stagebeoordelingsformulier van mentor en lector van de laatste

stageperiode (1.4) van 1 bako. Bestudeer grondig de verschillende rollen en de

feedback die je daarop kreeg. Geef per rol een korte stand van zaken van je

leerproces aan de hand van competenties en gedragsindicatoren.

B. Geef met een kleur aan met welke rol(len) je moeite hebt om je leerproces aan te

geven: omdat je de betekenis ervan (nog) niet helemaal begrijpt?

Vul na de STB sessie de tabel verder aan.

C. Formuleer minstens 1 concrete leervraag behorend bij een specifieke rol.

Maak deze bij aanvang van je stage kenbaar aan je mentor, opdat hij / zij gerichte

feedback kan geven tijdens de stage.

Formuleer deze leervraag op je eerste feedbackformulier bovenaan en licht je

leervraag toe aan je stagementor op de eerste dag van je actieve stage.

Rollen Werkpunten/competentie Concrete acties

Rol 1: een positief en

veilig leefklimaat

realiseren

Rol 2: een

ontwikkelingsstimulerende

en krachtige speelleer-

omgeving realiseren

Rol 3: leer- en

ontwikkelingsprocessen

begeleiden

Rol 4: partner van het

kind

Rol 5: partner in een team

Rol 6: partner van ouders/

opvoeders

Rol 7: lid van de brede

school

Rol 8: vernieuwer en

onderzoek

Rol 9: eigen professionele

groei en permanent leren

sturen

NA DE SESSIE

Om goed te reflecteren op je stage vragen we je tijdens je stage een stagedagboek bij te

houden volgens volgende instructies:

- Per dag ga je reflecteren op twee gebeurtenissen. Onder gebeurtenissen verstaan we

activiteiten (een klasactiviteit, een begeleide groepsactiviteit, een zelfstandige activiteit),

observaties van individuele kleuters, pakkende ervaringen, ….

Je moet reflecteren op twee verschillende manieren (zie instructies in tabel hieronder):

* volgens methode A ga je je focussen op de ontwikkelingsaspecten van de activiteit

* volgens methode B ga je reflecteren over een bepaald aandachtspunt van de activiteit,

waarover je meer informatie wenst of dat je sterk opgevallen is.

b.v. opvallende signalen van kleuters, vaststellingen bij kleuters, betrokkenheid van

kleuters en het verloop van de activiteit, pakkende ervaringen. Trek in verband hiermee

concrete besluiten en formuleer een aantal actiepunten.

- Je mag in telegramstijl werken!

- Het stagedagboek is steeds aanwezig tijdens de stage.

activiteit ontwikkelingsaspecten/motief

observaties acties mogelijke bewijslast

Specifieer aard en onderwerp van de activiteit.

- In deze kolom dien je het ontwikkelingsaspect in te vullen indien je reflecteert volgens manier A.

Dwz dat je je gaat focussen op de ontwikkelingsaspecten.

- Indien je reflecteert

volgens methode B vul je in deze kolom het motief waarom je deze activiteit kiest om op te reflecteren: * omwille van

geobserveerde belangstelling van één of meerdere kleuters

* omwille van geobser-veerde noden en behoeften van bepaalde kleuters

* omwille van onvoorziene gebeurtenissen

* omwille van het opvolgen van vorige besluiten/ acties

- Indien je reflecteert volgens methode A dan geef je in deze kolom een antwoord op volgende vragen: 1. Welke nagestreefde

ontwikkelingsaspecten heb je niet bereikt?

2. Welke niet voorziene ontwikkelingsaspecten heb je toch gerealiseerd?

- Indien je reflecteert volgens

methode B kan dit gaan over volgende aspecten van de activiteit: * Noteer opvallende

vaststellingen bij het verloop. * Geef de mate van

betrokkenheid bij de activiteit van de totale groep en/of individuele kleuters.

* Noteer gedragingen van individuele kleuters die je speciaal observeert.

In deze kolom noteer je ’tips’ voor je verdere aanpak op korte en/of op langere termijn: - in verband met het verdere aanbod - in verband met je verdere aanpak

van de kleuter(s)

Verderop in je opleiding zal je moeten aantonen dat je aan concrete acties gewerkt hebt. Hiervoor zal je bewijslast moeten aanvoeren. Noteer in deze kolom bij 2 acties mogelijke bewijsstukken die aantonen dat je je werkpunten hebt aangepakt. Dit kan bijvoorbeeld zijn: - Een reeks tussendoortjes - Stappenplannen - Foto’s - Extra impulsen in je lesvoorbereiding

- Extra materiaal in je aanbod voor specifieke kleuters

- …

Maak een duidelijke link tussen je geselecteerde bewijslast en de acties die je hebt ondernomen om je doel(en) te bereiken. Schrijf dit concreet uit. Afhankelijk van het soort bewijs kan deze beschrijving minder of meer uitgebreid zijn.

STAGEDAGBOEK

Naam

BC

Datum

Leeftijd kleuters

activiteit ontwikkelingsaspecten/motief observaties acties mogelijke bewijslast

Waarom vind je dit een goed bewijs en wat

heb je eruit geleerd?

REFLECTIETAAK 3 terugblik stage een week in de kleuterklas en vooruitblik stage

zorgbreed basismilieu bachelor kleuteronderwijs

2016 2017

naam student


VOOR DE SESSIE

Ter voorbereiding van STB 3 vul je onderstaande vragen in.

Ook de vragenlijst over de socio-emotionele vaardigheden van kleuters (zie stagemap

deel 5) heb je nodig tijdens de STB-sessie. Neem deze ook zeker mee.

TERUGBLIK STAGE een week in de kleuterklas:

1. Welke theoretische inzichten uit module een week in de kleuterklas heb je

tijdens deze stage zelf ondervonden, beleefd, zien terugkomen, aan het

denken gezet? Van welke theoretische inzichten ben je overtuigd geraakt?

Verwoord de concrete theorie (bv. leren kiezen, MISC, horizontale lijn,

klasinrichting, onthaal en rituelen, speelwerkbladen, kleuters en computers,

…) Hoe heeft dit inzicht je verder geholpen op stage?

2. Verwoord vanuit de door jou toegelichte waardevolle theorie welke juf of

meester jij wil zijn. Vergelijk jouw huidige subjectieve onderwijstheorie

met die van vorig jaar in de les ABC I. (Zoek deze op je harde schijf in de

ABC-taken van vorig jaar of raadpleeg je terug bezorgde

reflectietakenmap ABC I.

VOORUITBLIK STAGE zorgbreed basismilieu

Tijdens de stage van een week in de kleuterklas heb je een eerste poging gedaan om de

vragenlijst over socio-emotionele vaardigheden en pedagogisch leer- en

leefklimaat in de stageklas in te vullen. Je krijgt tijd om dit verder aan te vullen tijdens

de participatiestage van module zorgbreed basismilieu. In deze reflectietaak en tijdens deze

studietrajectbegeleiding gaan we na hoe ver je staat en waar je problemen ervaart.

Hoe verliep het invullen van de vragenlijst over de socio-emotionele

vaardigheden van de kleuters? Wat ging moeilijk, wat ging beter? Waren er nog

onduidelijkheden? Lukte het voor jou om 2 vaststellingen te formuleren? Zijn hier

nog vragen over?

NA DE SESSIE

Uit de studietrajectbegeleiding onthoud ik het volgende:

REFLECTIETAAK 4 terugblik stage zorgbreed basismilieu


2016 2017

naam student


VOOR DE SESSIE

Ter voorbereiding van STB 4 vul je onderstaande vraag in.

Hoe is het werken met Samen-Spel verlopen? Hoe reageerden de kleuters? Heb

je het gevoel dat je aan de leerkracht-kindrelatie hebt kunnen werken?

Waarom wel, waarom niet?

NA DE SESSIE

Uit de studietrajectbegeleiding onthoud ik het volgende:

Campus Hertogstraat Heverlee - UCLL...3 UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding moduleboek stage semester...

Documents

Transcript of Campus Hertogstraat Heverlee - UCLL...3 UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding moduleboek stage semester...