2

3InhoudOp weg naar verdieping 4

2014 in 10 punten samengevat 6

Nieuws per zorgcluster 16

Enkele cijfergegevens 26

vzw Asster 26

Reling 30

4Op weg naar verdieping

De voorbije jaren is er heel wat gerenoveerd en verhuisd. Ook in 2014 werden nog grote renovatiewerken uitgevoerd, o.m. aan Libra 1 en 2. Nog voor de zomer kregen deze afdelingen hun vernieuwde stek. In september sloot De Lier 3 de lange reeks van verhuizingen af.

De grote bewegingen van de fusie zijn achter de rug. Nu kunnen teams weer alle energie steken in het versterken van hun teamwerking en in het verder afstemmen en optimaliseren van een gemeenschappelijk gedragen visie en werkmethodes.

In 2014 ontving het ziekenhuis het extern auditcomit van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Uiteraard zijn er aandachtspunten, maar de auditoren stelden met ons vast dat Asster haar integratieproces wonderwel goed verteerd heeft. De aandachtspunten worden meegenomen in het nieuwe beleidsplan.

Asster heeft haar integratieproces wonderwel

goed verteerd

Tijdens het voorbije jaar werden ook een aantal nieuwe projecten gelanceerd: het project dubbele diagnose (De Zeilen 2), dat o.m. geleid heeft tot een beperkte interne reconversie. Nieuwe projecten werden ook binnen de forensische psychiatrie opgezet. Binnen Sirius werden een aantal nieuwe outreach-initiatieven genomen. Het netwerk Reling wordt verdergezet onder dezelfde modaliteiten. Uiteraard vragen de mobiele teams veel aandacht, maar ook de andere functies worden verder uitgewerkt.

M.b.t. de overheid onthouden wij vooral de te verwachten besparingsmaatregelen. Gelukkig heeft het ziekenhuis de fusie ook op financieel vlak goed verteerd. Het overheidstekort vertaalt zich o.m. in de lange stand still periode van VIPA. Voor de volgende jaren zullen er weinig of geen middelen voor nieuwbouw of renovaties te verwachten zijn. De impact op ons ambitieus masterplan is onduidelijk.

5De staatshervorming heeft bepaalde bevoegdheden van de federale overheid naar de deelstaten overgeheveld. Voor het PVT is nu de Vlaamse overheid bevoegd. Het is nog onduidelijk of en in welke mate dit impact gaat hebben op de PVT-financiering en -werking.

Het psychiatrisch ziekenhuis blijft onder druk staan. Nog steeds wordt verwezen naar het hoog aantal psychiatrische ziekenhuisbedden per 100.000 inwoners. De vraag om verder bedden te bevriezen voor meer gemeenschapsgerichte zorg neemt toe. De sector zelf vraagt om op zijn minst even sterk in te zetten op intensifiring van zorg. In 2014 is het aantal opnames weer gestegen. Vooral de sterke stijging van het aantal gedwongen opnames valt op. De verblijfsduur wordt korter. Vooral het aantal langverblijvers vermindert. De bezettingsgraad daalt. De ziekenhuizen worden dus uitgedaagd nieuwe zorgstrategische plannen uit te tekenen.

Vaak halen de ziekenhuizen geen goede pers als het om bv. vrijheidsbeperkende maatregelen gaat. Het bieden van kwaliteitsvolle zorg, ook en vooral in precaire situaties, is hierop het beste antwoord.

Er is door onze medewerkers een lange weg afgelegd. De vele veranderingen hebben heel veel van hen gevraagd. Wij dienen dan ook het jaar af te sluiten met een dikke dank je wel en dit zowel voor de medewerkers binnen de zorg, als binnen de zorgondersteuning. Zij vormen het hart van de organisatie. Zij doen de ster van Asster schitteren! Van harte dank.

We sluiten het jaar af met een dikke dank je wel

voor onze medewerkers. Zij vormen het hart van

de organisatie en doen de ster van Asster schitteren!

In 2015 zal de weg naar verdieping voortgezet worden en zullen wij ons voorbereiden op ons groot jubileumjaar 2016: dan vieren wij immers ons 175-jarig bestaan. Dit jubileum zal ongetwijfeld samenvallen met een nieuw GGZ-beleid, dat wij samen met de managers en artsen zullen voorbereiden. Kwaliteit en samenwerking zullen de accenten van de toekomst vormen. Samen kunnen wij deze uitdagingen aan!

Jaak PonceletAlgemeen directeur

62014 in 10 puntensamengevat1. Renovaties en verhuizen

Asster behoudt bij de fusie haar twee campussen. In het zorgstrategisch plan is voorzien dat Campus Stad zich uitsluitend richt tot patinten binnen de doelgroep volwassenen en dat Campus Melveren zich richt tot kinderen en jongeren, jongvolwassenen, ouderen en personen met een mentale beperking met bijkomende psychiatrische problemen. Met een hele reeks verbouwingen en verhuizingen 20 in totaal werd deze herorintatie in 2013 en 2014 gerealiseerd, met uitzondering van de twee afdelingen voor personen met een alcoholafhankelijkheidsprobleem: zij blijven voorlopig op Campus Melveren gelokaliseerd.

In 2014 werden de afdelingen Libra 1 en Libra 2 gerenoveerd. De renovatie-werken kostten 2,6 miljoen euro, terwijl in 2012 en 2013 al voor 8,6 miljoen aan verbouwingswerken werden uitgevoerd (Sirius 3 en 4, Orion 1 en 2, Libra 1 en 2, Spika).

Op drie jaar tijd vonden meer dan 20 verhuizen plaats! Alle ondersteunende diensten zijn ondertussen gecentraliseerd en ondergebracht op Campus Stad. In 2015 fuseren de twee grootkeukens: vanaf 2016 zullen alle maaltijden vanuit Campus Melveren geleverd worden.

De afdelingen voor alcoholafhankelijkheid (Libra 1 en 2) werden volledig vernieuwd

82. Nieuwbouwprojecten

Op vrijdag 20 december 2013 diende Asster een nieuw masterplan in. In het masterplan zijn volgende projecten voorzien: project 0: Spika: dossier is al ingediend in 2010 en

staat op de lijst van goed te keuren projecten in 2014 (campus Melveren)

project 1: delocalisatie van 60 bedden/stoelen naar Sint-Franciskus Heusden-Zolder. Het dossier werd eind 2014 ingediend. Met het Sint-Franciskusziekenhuis werd een associatieovereenkomst afgesloten

project 2a: algemene psychiatrie (campus Stad) project 2b: logistiek centrum

(waaronder nieuwe keuken) (campus Stad) project 3: De Zeilen (campus Melveren) project 4:

Sirius (ouderenzorg) (campus Melveren) Centraal Centrum

(voor vorming, welness) (campus Melveren) Psychose (Orion 1 en 2) (campus Stad) Administratie (campus Stad)

project 5: nieuwbouw afhankelijkheid: drugs en SGS (De Lier 3) (campus Stad)

Project 0 is al ingediend en staat op de rol. Het Asster-dossier van Heusden-Zolder (project 1) werd in december 2014 ingediend en vastgehaakt aan het reeds ingediende nieuwbouwproject van Heusden-Zolder. Op 10 februari 2014 werd met het Sint-Franciskusziekenhuis een associatie overeenkomst afgesloten. Met het masterplan werden eerder al in 2013 ook de nieuwbouwprojecten 2a en 2b en project 3 ingediend. De kostprijs voor project 2a, 2b en 3 is geraamd op 49 miljoen euro.

Op dit ogenblik heerst er echter grote onduidelijkheid over de tussenkomst van de overheid (VIPA) inzake nieuwbouw en herconditioneringswerken. Europese richtlijnen en besparingsmaatregelen zetten druk op de beschikbare middelen en de timing van de nieuwbouwprojecten.

Het ziekenhuis wenste bijkomend nog een aantal renovatiewerken uit te voeren, o.m. aan de sporthal. Door de staatshervorming kreeg Vlaanderen deze bevoegdheid toegewezen. De uitvoering is voor onbepaalde tijd uit-gesteld in afwachting van de financile goedkeuring.

3. Stijging van het aantal opnames, vooral van de gedwongen opnames

3.1 Daling van de verblijfsduur.Het ziekenhuis realiseerde in 2014 2031 opnames, een sterke stijging t.o.v. 2013. Ook het aantal eerste opnames is sterk gestegen (in 2014: 727).

Het meest opvallende is wellicht de stijging van het aantal gedwongen opnames. Haast elke kalenderdag wordt er een patint gedwongen opgenomen (n=346).

Asster wenst inspanningen te leveren om het aantal langverblijvers te doen dalen (cfr. de studie van het FKC). Deze doelstelling wordt in grote mate gerealiseerd: opvallend is vooral de daling van het aantal patinten die langer dan 3 jaar in het ziekenhuis verblijven.

1700

1750

1800

1850

1900

1950

2000

2050

2014201320122011201020092008200720062005

0

50

100

150

200

250

300

350

2014201320122011201020092008200720062005

3.2 Medische opnames

3.3 Gedwongen opnames

94. Samenwerking

Asster opteert te evolueren van een voorziening- naar een netwerkgerichte organisatie.

Bij een netwerkgericht denken ligt de focus op samen-werking. Men bespreekt met de partners de opportuniteiten van de eigen voorziening en men overlegt op welke wijze deze voor het netwerk het meest optimaal kunnen ingezet worden, in functie van de meest prioritaire noden die binnen het netwerk aan zorgvragen worden vastgesteld. De focus ligt dus niet op de eigen voorziening, maar op het netwerk, waarbij men poogt te komen tot een vraaggericht, gentegreerd en integraal aanbod. Men investeert in over-leg en in samenwerking met andere partners, zonder het eigen aanbod hierbij te willen minimaliseren.

4.1 Reling, een schot in de roos

In 2011 en 2012 bevroor Asster 60 bedden en herallo ceerde de vrijgekomen middelen hoofdzakelijk voor functie 2 van het art. 107 project Reling. Functie 2 richt zich naar de mobiele teams: Mobiele A-teams: dit zijn de mobiele teams voor acute

en kortdurende zorg aan huis Mobiele B-teams: dit zijn de teams voor langdurige

zorg aan huis (voor meer info: zie www.reling.be)In 2014 investeerde Asster voor functie 2 meer dan 26,5 VTE medewerker.De mobiele teams mogen een succes genoemd worden: Bij de mobiele teams van Reling hebben zich 1.225

clinten aangemeld, 763 werden gencludeerd. Binnen de mobiele A-teams hebben zich 881 clinten

aangemeld, 658 werden gencludeerd. Binnen de mobiele B- en PZT-teams vonden

344 aanmeldingen plaats. 105 clinten werden gencludeerd.

Asster investeert ook in de andere functies: Functie 1 richt zich naar preventie: een functie die

Reling realiseert in samenwerking met Noolim. Functie 3: binnen de jobcoach zette Asster in 2014

1,4 VTE medewerker in, en in Zuid- en West-Limburg investeert het ziekenhuis 1,5 VTE voor activering.

Op 27 november 2014 werd vzw Jobcentrum boven de doopvont gehouden. Vzw Jobcentrum telt 4 antennes. In 2014 werden 233 intake-gesprekken gevoerd. 95% van hen zijn met de GGZ in contact geweest. 36 mensen zijn doorgestroomd naar betaald werk, 23 naar niet betaald werk.

Functie 4: met de PAAZ-en wordt onderzoek verricht naar de noodzaak van een eenheid voor psychiatrische spoedinterventie.

Functie 5: Asster investeert in deze functie via o.m. woontraining.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2014201320122011201020092008200720062005

3.4 Verblijfsduur patinten

Sinds 2013 stijgt ook het aantal opnames in het PVT. Dit is te wijten aan een dynamischer opname- en ontslagbeleid.

In 2014 vonden meer dan 2000 opnames plaats

> 3 jaar2-3 jaar

1-2 jaar1/2-1 jaar

1d-6m

11

4.2 Andere samenwerkingsprojecten

In 2014 werden een aantal nieuwe projecten gelanceerd: Op 3 juni kreeg het Orthopedagogisch Centrum

St.-Ferdinand te Lummen het bericht dat Asster de goedkeuring krijgt voor de opstart van een project dubbele diagnose (samen met PC Caritas Melle en St.-Amandus Beernem): een specifieke afdeling voor personen met een mentale beperking en bijkomende psychiatrische stoornis. Er wordt een reconversie doorgevoerd van 20 T en 17 t-n naar 20 A-bedden. Bijkomend voorziet de Vlaamse Minister van Welzijn en Gezondheid 4 VTE. Het project loopt over drie jaar.

In het kader van het forensisch meerjarenplan sloot Asster met OPZC Rekem een overeenkomst met het oog op het realiseren van een aantal projecten. In samenwerking met andere partners organiseert Asster volgende initiatieven:

mobiel outreachteam bij genterneerden met een mentale beperking

interdisciplinair risk assessment team gespecialiseerde consultfunctie

Vanuit ouderenpsychiatrie werd met Foyer De Lork een samenwerkingsovereenkomst afgesloten, die erop gericht is om via detachering aan medewerkers van het woon- en zorgcentrum expertise bij te brengen. Soortgelijke samenwerkingsverbanden met andere WZC staan op til.

Tenslotte kunnen wij melden dat het project intersectorale samenwerking aangaande jongeren met complexe prio-ritaire hulpvragen (Spika) verlengd werd.

Daarnaast participeert Asster aan diverse andere overleg-fora, zoals o.m. SPIL, Hospilim e.a.

5. Onderzoek naar samenwerking in teams

In 2013 onderzocht dr. Ann-Sofie De Pauw (Business School Vlerick) de mate van samenwerking in teams. Het onderzoek werd herhaald in 2014. De belangrijkste conclusies van het onderzoek waren de volgende:1. De mate waarin medewerkers zich met Asster indenti-

ficeren, is binnen twee zorgclusters gestegen. De andere zorgclusters stonden op hetzelfde niveau. Op een 5 puntenschaal scoorde de identificatie met het zieken- huis 3,1 en met het team 3,54.

2. De tevredenheid over het leiderschap is in het algemeen hoog en hoger dan in 2013. Over de diverse aspecten van het leiderschap scoorden onze teamleiders overwegend meer dan 3,5, hetgeen wijst op een vrij grote tevredenheid.

3. Er wordt weinig conflict in de zorgclusters ervaren (relatieconflict scoorde een lage 2). Bij een fusie is het gevaar groot dat in teams het bestaan in subgroepen wordt ervaren. Het bestaan van subgroepen is in Asster weinig voorkomend. Doorgaans wordt een goede samenwerking binnen de teams ervaren (bepaalde items scoorden zelfs 4,5!). Uit het onderzoek is ook gebleken dat de tweedeling Sancta-Maria - Ziekeren gedaald is t.o.v. 2013.

4. De medewerkers van Asster vertonen een hoge jobte-vredenheid (4,02) en een lage turnover-intentie.

De focus ligt dus niet op de eigen voorziening, maar op het netwerk, waarbij men poogt te komen tot een vraaggericht, gentegreerd en integraal aanbod

Kwaliteit en patintveiligheid

14

9. Deskundig personeel

Asster investeert in haar medewerkers door o.m. coaching, vorming en door diverse initiatieven op vlak van gezond personeelsbeleid. Op vlak van coaching spelen de leidinggevenden

een belangrijke rol. In 2014 ging veel aandacht naar het uitwerken van een persoonlijk ontwikkelingsplan. Leidinggevenden kunnen via een systeem van opwaartse feedback en functioneringsgesprekken hun persoonlijke ontwikkeling bijsturen.

Op diverse niveaus worden vormingen aangeboden: op afdelingsniveau, op niveau van de clusters en op centraal niveau. Vanuit het ziekenhuis werden in 2014 volgende seminaries georganiseerd:

23 januari; Prof. R. Bruffaerts: Kan geestelijke gezondheidszorg gemeten worden?

20 februari; mobiele teams: Het leven zoals het is in mobiele teams (107.mobile)

20 maart; Dhr. Davy Nijs: GGZ 2.0: De hulpverlening gaat digitaal

6 november; Lode Gelad: Het nieuwe beschermingsstatuut voor wilsonbekwamen

13 november; Jongvolwassenen in de GGZ: Mind the Gapp (SPIL)

27 november; An Haekens: Bemoeizorg in de GGZ Medewerkers kunnen hun werk maar optimaal

verrichten indien de organisatie ook aandacht besteedt aan een gezond personeelsbeleid. We vermelden een paar initiatieven:

Op 9 oktober organiseerde de adviesgroep Welzijn een gezondheidsdag. Hierbij ging o.m.

aandacht uit naar gezonde voeding, beweging, ergonomie, enz.

Bij Sinterklaas en op Paasmaandag werden de kinderen van onze medewerkers extra verwend.

In 2014 werd extra budget uitgetrokken om medewerkers per cluster/afdeling feestend samen te brengen.

6 keer per jaar verschijnt het personeelstijdschrift Assterisk.

Asster investeert veel in haar 70 vrijwilligers en haar gepensioneerde medewerkers (o.m. via uitstappen en ontmoetingen).

10. Asster een financieel gezonde organisatie

De resultaten van het boekjaar 2013 geven aan dat de ratios liquiditeit, solvabiliteit, rendabiliteit en investeringsratio voldoen aan de normen. 2014 dient zich aan met dezelfde gunstige indicatoren.

Aandachtspunten hierbij zijn: Een dalende trend wat betreft het bedrijfsresultaat De financiering van materiaal, meubilair en informatica

is ondergefinancierd t.o.v. de rele stijgende kosten. Dit probleem stelt zich het scherpste voor informatica.

De financiering van verbouwingen en nieuwbouw: met de overheveling van bevoegdheden naar de gemeenschappen is de toekomstige regelgeving vanuit Vlaamse overheid nog erg onbekend.

Deskundig personeel

15

Financieel gezonde organisatie

16

Nieuws per zorgclusterpsychiatrisch ziekenhuis

Zorgcluster Spika De Zeilen 1 De Lier Orion Libra De Zeilen 2 Sirius

Doelgroep kinderen-jongeren jongvolwassenen volwassenen volwassenen volwassenen volwassenen ouderen

Kinderen en jongeren van 6 t.e.m. 17 jaar. Naast het regulier aanbod is er ook een eenheid voor crisisopvang en intensieve behandeling. Spika bevat ook een eenheid voor kinderen die door de jeugdrechtbank verwezen worden.

Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar met een psychiatrische problematiek.

Volwassenen met stemmings-, somatoforme of angststoornissen of met problemen op vlak van identiteit en persoonlijkheid.

Volwassenen met schizofrenie of een andere psychotische stoornis. Patinten met een psychose van organische oorsprong of een druggerelateerde psychose horen niet tot deze doelgroep.

Libra 1 en 2: Volwassenen met een alcohol of medicatieverslaving.

Libra 3 bestaat uit twee eenheden: Volwassenen met een

drugsverslaving. Volwassenen met een

seksuele gedragsstoornis.

Volwassenen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek.

Ouderen (>65 jaar), met specifieke modules voor ouderen met organische stoornissen en ouderen met functionele stoornissen.

Aantal afdelingen 3 1 4 4 4 1 4

Campus Campus Melveren Campus Melveren Campus Stad Campus Stad Campus Stad (Libra 1&2)Campus Melveren (Libra 3)

Campus Melveren Campus Melveren

Artsen Dr. J. De CorteDr. M. Vrijens

Dr. C. CreemersDr. A. Hulstaert

Dr. MP Clerinx Dr. M. HebbrechtDr. O. BollenDr. K. Callens

Dr. V. ChristiaensDr. N. DelahayeDr. J. Kusters

Dr. G. Einfinger

Dr. E. MaesDr. I. JeandarmeDr. E. De Heyn

Dr. MP Clerinx Dr. AdrieansenDr. V. SchreursDr. A. Hulstaert

Internist : Dr. H. Van den BerghHuisartsen: dr. Van Hemelrijck en dr. S. Keppens

17

psychiatrisch ziekenhuis

Zorgcluster Spika De Zeilen 1 De Lier Orion Libra De Zeilen 2 Sirius

Doelgroep kinderen-jongeren jongvolwassenen volwassenen volwassenen volwassenen volwassenen ouderen

Kinderen en jongeren van 6 t.e.m. 17 jaar. Naast het regulier aanbod is er ook een eenheid voor crisisopvang en intensieve behandeling. Spika bevat ook een eenheid voor kinderen die door de jeugdrechtbank verwezen worden.

Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar met een psychiatrische problematiek.

Volwassenen met stemmings-, somatoforme of angststoornissen of met problemen op vlak van identiteit en persoonlijkheid.

Volwassenen met schizofrenie of een andere psychotische stoornis. Patinten met een psychose van organische oorsprong of een druggerelateerde psychose horen niet tot deze doelgroep.

Libra 1 en 2: Volwassenen met een alcohol of medicatieverslaving.

Libra 3 bestaat uit twee eenheden: Volwassenen met een

drugsverslaving. Volwassenen met een

seksuele gedragsstoornis.

Volwassenen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek.

Ouderen (>65 jaar), met specifieke modules voor ouderen met organische stoornissen en ouderen met functionele stoornissen.

Aantal afdelingen 3 1 4 4 4 1 4

Campus Campus Melveren Campus Melveren Campus Stad Campus Stad Campus Melveren (Libra 1&2)Campus Stad (Libra 3)

Campus Melveren Campus Melveren

Artsen Dr. J. De CorteDr. M. Vrijens

Dr. C. CreemersDr. A. Hulstaert

Dr. MP Clerinx Dr. M. HebbrechtDr. O. BollenDr. K. Callens

Dr. V. ChristiaensDr. N. DelahayeDr. J. Kusters

Dr. G. Einfinger

Dr. E. MaesDr. I. JeandarmeDr. E. De Heyn

Dr. MP Clerinx Dr. AdrieansenDr. V. SchreursDr. A. Hulstaert

18

Extern jaarverslag PZ Asster 2014Spika: kinderen en jongeren tot 18 jaar

Asster was penhouder voor het Project Intersectorale Samenwerking Limburg voor jongeren met complexe prioritaire hulpvragen om via overleg tot een betere afstemming voor deze doelgroep te komen. Er werd een engagementsverklaring opgesteld waarin vooral de gedeelde zorg en verantwoordelijkheid voor deze doelgroep centraal staat. Het is een voorbeeld van netwerking over de sectoren heen.

Het decreet Integrale Jeugdhulp ging van kracht op 1 maart 2014. Doel is dat de toewijzing aan instellingen vertrekt vanuit de zorgnood van de jongere en niet vanuit het aanbod van de instelling. Dit vergde een aanpassing van onze werking aan de nieuwe structuren. Onze dienst vaardigde zowel een medewerker af voor deze Integrale Toegangspoort als voor de Integrale Regionale Prioriteitencommissie. Onder druk van de lange wachtlijsten en het groot aantal crisisopnames die aansluitend een behandeling nodig hebben, werd er in april 2014 gestart met een module kortdurende behandeling (4-8-12 weken).

We hebben ons voorbereid op de voor 2015 voorziene hervormingen GGZ voor kinderen en jongeren via art 11. Zowel binnen het Overlegplatform van de Vlaamse K-diensten als binnen het Team Zorgtraject Kinderen en Jongeren van het Spil (Limburgs overlegplatform psychiatrie) kreeg dit thema ruim aandacht.

Samen met de andere K-diensten van Limburg namen we het initiatief om een raamwerk rond seksualiteit uit te werken in het kader van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongeren. De gezamenlijke opleiding van alle medewerkers werd intussen afgerond.

De mogelijkheden tot oprichting van een ziekenhuisschool in Limburg werd door de 4 K-diensten gexploreerd.

Spika renovatie

19

De Zeilen 1: jong-volwassenen tot 25 jaar

De Zeilen 1 koos er in 2014 voor om het therapeutisch aanbod te versterken met een module Attachment Based Family Therapy. De Zeilen 1 wil op deze manier de betrokkenheid van de leefomgeving van de jong-volwassene in zijn behandeling versterken.

In samenwerking met de KU Leuven en Drexell University (Philadelphia, USA) wordt n van onze psychologen opgeleid tot gecertificeerd therapeut in ABFT. Deze

voor kinderen en jongeren bewezen effectieve behandelmethodiek zal onderzocht worden naar zijn effectiviteit bij de doelgroep jongvolwassenen. Tijdens de periode van het onderzoek wordt het begeleidingskader verder uitgewerkt.

In het najaar organiseerden we een succesvolle studiedag Mind the gap, om netwerking rond deze doelgroep verder vorm te geven.

ABFT studiedag De Zeilen 1

20

De Lier: volwassenen tot 65 jaar

De Lier 3, behandelafdeling voor personen met persoon-lijkheidsproblematiek, verhuisde in september 2014. De hele zorgcluster De Lier bevindt zich nu samen op campus stad.

De verschillende afdelingen zochten naar verdieping en verbetering van het behandelaanbod. Theoretische denkkaders, externe opleidingen en supervisie werden gentegreerd in de behandelprogrammas van de 4 afdelingen. Er werd gewerkt aan het omgaan met personen met sucide-risico en aan het samenwerken in interdisciplinaire teams. Opleiding en verdieping in het Steun Stress Kracht Kwetsbaarheidsmodel voor

personen in crisis, in Acceptance en Commitment Therapy voor depressie en Schema Focused Therapy voor persoonlijkheidsstoornissen, zijn naast het uit-werken van een houvastplan, het aanbieden van bijscholing rond Interpersoonlijke Affectieve focus (met supervisie uit Engeland) en de start van een geheugen-specificiteitstraining (eerste in Vlaanderen), belang rijke merkpunten in 2014.

Aandacht voor de kinderen van de opgenomen volwassenen werd in de focus geplaatst, onder andere via een KOPP-bijscholing (Kinderen van Ouders met een Psychiatrische Pathologie) voor de 4 teams.

21

De Zeilen 2: volwassenen tot 65 jaar met een verstandelijke beperking en een psychiatrische stoornis

We voelden ons bevestigd in onze specialisatie voor deze doelgroep door de toekenning van drie projecten door de overheid. Momenteel zijn er reeds twee operationeel.

In het voorjaar lanceerde het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap een projectoproep voor het ontwikkelen van een intersectoraal aanbod van zorg en ondersteuning voor (jong) volwassenen met een dubbeldiagnose verstandelijke beperking en psychiatrische en/of gedragsstoornissen. De Zeilen 2 werd in samenwerking met OC Sint Ferdinand geselecteerd om dit project uit te voeren. De bestaande zorg kon door bijkomende middelen vanuit het Vlaams Agentschap uitgebreid (naar 20 bedden/plaatsen) en gentensifieerd worden.In het kader van het meerjarenplan van de federale regering voor genterneerden, hebben De Zeilen 2,

OC Sint-Ferdinand en VGGZ Hasselt de handen in elkaar geslagen voor de opstart van een Mobiel Forensisch Outreachteam. Dit team wil de instroom van personen met een verstandelijke beperking en een interneringsstatuut naar VAPH-instellingen faciliteren door specifieke onder-steuning aan te bieden daar waar nodig.

De Zeilen 2 heeft een actieve rol opgenomen in kader van de projectoproep voor extra bemiddeling voor personen met een mentale beperking die een PTB of convenant kregen toegewezen en waarvoor toch moeilijk een oplossing voor hun zorgvraag gevonden wordt. Dit project werd goedgekeurd en bevindt zich momenteel in de opstartfase. De Zeilen 2 maakt deel uit van zowel de stuurgroep als de inhoudelijke werkgroep die dit project aanstuurt.

22

Libra: volwassenen tot 65 jaar

In juni 2014 verhuisden Libra 1 en Libra 2 naar de vernieuwbouw op campus Melveren. Een nauwgezette voorbereiding van patinten, efficinte steun van de ondersteunende diensten en extra engagement van medewerkers zorgden voor een vlot verloop.

De integratie van het bestaande zorgaanbod kreeg concreet vorm voor de 3 observatie- en behandeltrajecten van Libra afhankelijkheid alcohol- en medicatie, illegale drugs en seksuele gedragsstoornissen. Het behandelaanbod werd vernieuwd en verdiept. Naast het lopende groepsgerichte aanbod zijn ook groeps-overstijgende therapien beschikbaar om meer zorg op maat te bieden.

In 2014 werd extra ingezet op familiewerking en op het overleg met andere voorzieningen. In overleg met de netwerkpartners en het Universitair Forensisch Centrum werden 2 projecten opgestart. In het kader van de

meerjarenplannen van de overheid voor de uitbouw van zorgtrajecten voor genterneerden initieerde Asster twee projecten samen en in overleg met de netwerkpartners voor de ondersteuning van reguliere voorzieningen bij de behandeling van genterneerden met een seksueel feit en een interdisciplinair risk assessment team.

Libra nam ook een actieve rol op in de uitwerking en het beleid van de opgestarte stuurgroep Internering in het kader van het meerjarenplan van de federale overheid.

Netwerkend Libra is structureel verbonden met andere zorgpartners in het netwerk zowel in de forensische- als in de verslavingszorg.

In 2014 werd actief meegewerkt om het voormalige LIZOM (LImburgs ZOrgcircuit Middelen) en de voormalige werkgroep forensische psychiatrie Limburg in te passen in de nieuwe netwerkstructuren.

23

Orion: volwassenen tot 65 jaar

Waar in 2013 fusie en verhuis het centrale thema was, werd 2014 voor Orion het jaar van verandering en herstel. Het was en is een grote uitdaging om ons clusterbootje mee te laten varen op de golven van het in snel tempo veranderende GGZ-landschap. Een aanpassing van het bestaande zorgprogramma tot een up-to-date behandel-aanbod drong zich op.

De behandelmodules van de 4 Orion-afdelingen werden geactualiseerd. De ervaringen van patinten werden hiervoor als vertrekpunt genomen. Er werd gereflecteerd over de functie van de verschillende residentile behandelmodules in een breed GGZ-netwerk.

Orion 1 legt de focus op urgente opnames. De stijging van het aantal gedwongen opnames vormt een hele uitdaging voor het team. Aandacht schenken aan het trauma en de pijnlijke confrontatie met de gedwongen opname zijn

belangrijke items in het bevorderen van motivatie voor behandeling in deze omstandigheden.

Orion 2 is gestart met de uitbouw van een dubbel-diagnose behandeltraject voor patinten met een psychose en een ernstig verslavingsprobleem, naast de bestaande behandelmodule voor jonge psychotici.

Voor Orion 3 was 2014 het jaar van de Recovery Oriented Practices Index. De ROPI is een meetinstrument dat de mate van herstelgerichte orintatie van het behandel-programma nagaat. Het team kreeg van de onderzoekers van Lucas (Onderzoekscentrum KU Leuven) een bijzonder interessante herstelspiegel om mee aan de slag te gaan.

De cluster investeerde sterk in herstel- en rehabilitatie-denken en in KOPP-werking.

24

Sirius: ouderen vanaf 65 jaar

In 2014 lag voor de zorgcluster ouderenpsychiatrie de nadruk op verankering en stabilisatie.

In het traject voor ouderen met een functionele stoornis werd er een module opgestart voor ouderen met een verslavingsproblematiek.

We leverden inspanningen om de dagklinische behande-ling in de schijnwerpers te plaatsen. Een aparte dagkliniek voor ouderen met een functionele stoornis is inderdaad vrij uniek in Vlaanderen. Het past perfect binnen stepped care (de gepaste zorgintensiteit op maat van de zorgnood) en geeft een erg hoge klantentevredenheid.

De Limburgse eerstelijnszorg (via de plaatselijke overleg-platforms) vraagt naar kennis en vaardigheid in de omgang met ouderen met een psychische kwetsbaarheid. Om de vermaatschappelijking van zorg een kwaliteitsvolle kans te geven, willen we inzetten op deze noden. We zijn dan ook gestart met het ondersteunen van enkele woon- en zorgcentra door praktische handvaten in de omgang met ouderen met psychische kwetsbaarheid aan te reiken.

Ook intern besteedden we aandacht aan het transmuraal zorgproces: gedetailleerde en praktisch gerichte commu-nicatie met de extramurale hulpverleners en een door-gedreven voorbereiding van de oudere zelf, in overleg met mantelzorgers en hulpverleners in zijn persoonlijke leefsituatie.

25

26

Enkele cijfergegevens vzw AssterHet ziekenhuis realiseerde in 2014 2027 medische opnames, een sterke stijging t.o.v. 2013. Het aantal eerste opnames bedroeg 739, een stijging met 15%. Het meest opvallend is wellicht de stijging van het aantal gedwongen opnames (een stijging met 72% t.o.v. 10 jaar geleden).

Een ander opvallend gegeven is de daling van de langverblijvers. Het ziekenhuis kent een dynamischer opname- en ontslagbeleid.

1. Aantal opnames

1.1 Aantal medische opnames

Het aantal medische opnames is t.o.v. 2013 met 10% gestegen. Met uitzondering van 2008 werden nooit eerder zoveel opnames gerealiseerd.

1700

1750

1800

1850

1900

1950

2000

2050

2014201320122011201020092008200720062005

27

De meeste opnames gebeuren binnen de zorgcluster De Lier, de cluster van afdelingen voor mensen met angst- en stemmingsstoornissen, somatoforme stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Uitschieters zijn: De Lier 1, Libra 1 (afdeling voor alcoholafhankelijkheid) en Orion 1 (afdeling voor mensen met een psychose).

1.2 Aantal medische opnames per cluster

1.3 Aantal eerste opnames

Er is een sterke stijging vast te stellen van het aantal eerste opnames. In 2013 werden 638 mensen voor het eerst opgenomen, in 2014 739. Voor bijna de helft van de opgenomen personen in 2014 betrof het een eerste opname.

0

100

200

300

400

500

600

De LierSpikaDe ZeilenLibraOrionSirius

0

300

600

900

1200

1500

1800

2100

TotaalHeropnameEerste opname

20132014

28

1.4 Diagnose bij opnameDe drie grote diagnosegroepen zijn stoornissen met middelen, stemmingsstoornissen en schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Op jaarbasis is er een stijging merkbaar bij de groep stemmingsstoornissen.

Diagnose bij opnameSt. Middelen 30,19%

Stemmingsstoornissen 24,22%

Schiz. & Psychotische St. 17,86%

Aanpassing St. 6,41%

St. Kind & Adolescent 5,57%

Dement. & Cognit. St. 3,60%

Angststoornissen 3,60%

Geen diagnoses 3,26%

Somatoforme St. 1,92%

Bijkomende codes 1,68%

St. Impulsbeheersing 0,69%

Seksuele St. 0,54%

Dissociatieve St. 0,20%

Eetstoornissen 0,15%

Nagebootste St. 0,05%

Slaapstoornissen 0,05%

.

29

3. VerblijfsduurAlle parameters wijzen uit dat de verblijfsduur van de aanwezige patinten blijft dalen. De gemiddelde verblijfsduur van de opgenomen patinten daalt over 10 jaar met ongeveer 59% van 621 dagen verblijf in het ziekenhuis naar 254. Ook op jaarbasis is een daling te zien van 23%. In 2013 was dit nog 330 dagen. De mediaan en de standaarddeviatie blijven eveneens dalen. De middelste patint uit de populatie (mediaan) verblijft 103 dagen in het ziekenhuis. De daling van deze 3 parameters duiden op een fundamentele verandering.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

OnbSir 3Sir 2Sir 1Zei 2Zei 1Ori 3Ori 2Ori 1Lib 3Lib 2Lib 1Lie 2 Lie 1Spi 3Spi 2Spi 1

2.3 Gedwongen opnames volgens afdeling van opname

3.1 Verblijfsduur

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2014201320122011201020092008200720062005

> 3 jaar2-3 jaar

1-2 jaar1/2-1 jaar

1d-6m

2. Gedwongen opnames

Er is een duidelijke trend vast te stellen. Het aantal gedwongen opnames blijft stijgen. Nooit eerder werden er zoveel patinten gedwongen opgenomen als in 2014. De meeste gedwongen opnames vinden plaats op De Lier 1 (stemmingsstoornissen), Orion 1 (psychose) en Libra 3 (drugafhankelijkheid). Bij 21% van de personen die voor het eerst worden opgenomen gebeurt dit onder een gedwongen statuut.

0

50

100

150

200

250

300

350

2014201320122011201020092008200720062005

0

30

60

90

120

150

OnbekendSiriusDe ZeilenLibraOrionDe LierSpika

2.1 Gedwongen opnames

2.2 Gedwongen opnames per cluster

30

Enkele cijfergegevens mobiele teams RelingReling tracht haar opdrachten m.b.t. de 5 functies op een actieve wijze te realiseren. De mobiele A- en B-teams hebben het meeste impact op de ziekenhuiswerking. Bij de mobiele teams hebben zich 1.225 clinten aangemeld, 763 werden gencludeerd.

1. De mobiele A-teams

Het aantal aanmeldingen en het aantal inclusies is t.o.v. 2013 lichtjes gestegen. Binnen de mobiele A-teams hebben zich 881 clinten aangemeld, 658 werden gencludeerd.

Het aantal in samenspraak beindigde begeleidingen is lichtjes gestegen en scoort een meer dan behoorlijke 93%.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Beindigd in samenspraakBeindigdInclusiesHerorintatieAanmeldingen

201220132014

1.1 2A Reling

1.2 Percentage beindigd in samenspraak

70%73%76%79%82%85%88%91%94%97%100%

201420132012

31

93% van de aanmeldingen kregen een 1e huisbezoek. 75% van hen werden ook effectief gencludeerd.

1.3 Instroom

050

100150200250300350400450500550600650700750800850900

Inclusies1e huisbezoekTelefonische aanmeldingen

93%

75%

Van de gencludeerde patinten bestaat 62% uit vrouwen, 71% is samenwonend en de leeftijdspiramide is mooi verdeeld.

Inclusie: geslacht (n = 658)

mannenvrouwen

alleenwonendsamenwonend

16-2526-3536-4546-5556-65

eigen inkomenverv. ink.: OCMWverv. ink.: Mutua/RIZIVverv. ink.: RVA/pensioengeen eigen ink./afhankelijk van ander

1.4 Inclusie: geslacht (n=658)

1.6 Inclusie: woonsituatie (n=658)

1.5 Inclusie: leeftijd (n=658)

1.7 Inclusie: inkomenssituatie (n=658)

38%

16%

22%

43%

22%

6%

11%

12%

28%

37%

3%

62%

29%

71%

32

60% van de aangemelde clinten hebben een affectieve stoornis als aanmeldingsklacht.

0

5

10

15

20

25

Gemiddeld2A Zuid 2A Noord

affectieve stoornis psychotische stoornisaanpassingsstoornisangststoornispersoonlijkheidsstoornismiddelenmisbruik

1.8 Inclusie: primaire aanmeldklachten (n=658)

1.9 Gemiddelde duur in uren tussen telefonische aanmelding en eerste bezoek

12,7%

22,5%

17,6%

60%

8%

8%

10%

10%

4%

Van de 344 aanmeldingen, werden er 105 clinten gencludeerd.

33

2. De mobiele B en PZT-teams

0

100

200

300

400

500

600

Beindigd in samenspraakBeindigdInclusiesNiet weerhoudenAanmeldingen

201220132014

2.1 2B Reling

68% van de beindigde behande-lingen gebeurde in samenspraak. Er is een positieve trend vast te stellen.

2.2 2B Percentage beindigd in samenspraak

55%

58%

61%

64%

67%

70%

201420132012

34

Inclusie: geslacht (n = 105)

Slechts 45% van de clinten, waarvan een aanvraag-formulier werd ingevuld, werd gencludeerd.

2.3 Instroom

0

50

100

150

200

250

300

350

Aanvraagformulier ingevuld

Inclusies1e huisbezoekTelefonische aanmeldingen

80%

78%

45%

Het aantal inclusies is voor mannen gelijk aan deze van de vrouwen. Ongeveer de helft is samenwonend. Vanaf 25 jaar is er een gelijkmatig verdeelde leeftijdspiramide.

mannenvrouwen

alleenwonend samenwonend

16-2526-3536-4546-5556-65

eigen inkomenverv. ink.: OCMWverv. ink.: Mutua/RIZIV/FODverv. ink.: RVA/pensioengeen eigen ink./afhankelijk van ander

2.4 Inclusie: geslacht (n=105)

2.6 Inclusie: woonsituatie (n=105)

2.5 Inclusie: leeftijd (n=105)

2.7 Inclusie: inkomenssituatie (n=105)

47%

5%

26%

23%

12%

7%5%

7%

15%

31%

69%

53%

48%

52%

35

60% van de aangemelde clinten hebben een affectieve stoornis als aanmeldingsklacht.

0

50

100

150

200

250

300

350

Totaal 2B/PZTPZT WestPZT Midden2B Zuid 2B Noord

affectieve stoornis psychotische stoornisaanpassingsstoornisangststoornispersoonlijkheidsstoornismiddelenmisbruik

2.8 Inclusie: diagnose (n=191 op 105 pat)

2.9 Aantal lopende begeleidingen eind 2014

20% 26%

1%

23%25%

92122

53 58

325

5%